www.sakarya.edu.tr MUKAVEMET Öğr. Gör. Fatih KURTULUŞ www.sakarya.edu.tr KAFES SİSTEMLER MESNETLER • Duran bütün cisimler belirli şekillerde üzerlerine tatbik edilmiş olan kuvvetleri zemine iletirler. Bu kuvvet iletimini sağlayan mekanizmalara irtibatlar denilmektedir. İrtibatları sağlayan elemanlara mesnet denir. Mesnet reaksiyonları hareketin doğamadığı istikametlerde vardır. Hareket serbestisi olan istikametlerde sürtünme mevcut değilse reaksiyon doğmaz. KAFES SİSTEMLER MESNETLER • MAFSALLAR İki cismin eksenel olarak irtibatlanması mafsaldır. Mafsallar sabit ve kayıcı olmak üzere iki gruba ayrılır. (Mafsallar moment taşıyamazlar) a. Sabit Mafsallar Sabit mafsalların ne x ne de y istikametinde hareket serbestisi yoktur bunun için x ve y istikametlerinde kuvvet aktarabilirler. b. Kayıcı Mafsallar Kayıcı mafsalların x istikametinde hareket serbestisi var y istikametinde yoktur bunun için de y istikametinde kuvvet aktarabilirken x istikametinde kuvvet aktaramazlar. KAFES SİSTEMLER MESNETLER • ANKASTRELER İki cismin birbirine sıkıca bağlanması halidir. Sabit ve kayıcı ankastreler olmak üzere iki tür ankastre irtibat vardır. a. Sabit Ankastre Sabit ankastreler x ve y istikametlerinde hareket edemediği gibi xy düzleminde de dönemezler bunun için de x ve y istikametlerinde kuvvet ve bu düzlemde moment aktarabilirler. b. Kayıcı Ankastre Kayıcı ankastreler x istikametinde hareket edemezken y istikametinde hareket edebilirler. Bunun için x istikametinde kuvvet aktarılabilirken y istikametinde kuvvet aktaramazlar. Ayrıca xy düzleminde dönemediklerinden moment aktarabilirler. KAFES SİSTEMLER MESNETLER STATİKÇE BELİRSİZLİK (İZOSTATİK VE HİPERSTATİK) • Bir katı cisme tesir eden düzlem kuvvetlerde denge şartları birbirine bağlı olmayan üç denklem verir ( ∑Fx = 0 , ∑FY = 0 ve ∑M = 0 ). Bilinmeyen sayısı denklem sayısından fazla olursa denge şartları problemin çözümü için yetersiz kalır. Bu tip sistemlere statikçe belirsiz (hiperstatik) denir. Bilinmeyen sayısı denklem sayısından ne kadar fazla ise belirsizlik de o derece yüksek olur. Bilinmeyen sayısı denklem sayısına eşitse bu tip sistemlere statik açıdan belirli (izostatik) denir. • Statik açıdan belirsiz üç durum vardır. 1. Denklem sayısından fazla bilinmeyen varsa 2. Denklem sayısından az bilinmeyen varsa 3. Denklem sayısına eşit bilinmeyen var fakat yetersiz bağlantı varsa. KAFES SİSTEMLER MESNETLER Örnek: Soldaki mesnet 2 sağdaki 1 bilinmeyenli. Soldaki mesnet 2 sağdaki 2 bilinmeyenli. Toplamda 3 bilinmeyen olduğundan bu Toplamda 4 bilinmeyen olduğundan bu sistem izostatik bir sistemdir. sistem 1.dereceden hiperstatik bir sistemdir. Soldaki mesnet 3 sağdaki 1bilinmeyenli. Soldaki mesnet 3 sağdaki 3 bilinmeyenli. Toplamda 4 bilinmeyen olduğundan bu Toplamda 6 bilinmeyen olduğundan bu sistem 3.dereceden hiperstatik bir sistemdir. sistem 1.dereceden hiperstatik bir sistemdir. KAFES SİSTEMLER KAFES SİSTEMLERİN İZOSTATİK OLMA ŞARTI KAFES SİSTEMLER KAFES SİSTEMLERİN İZOSTATİK OLMA ŞARTI KAFES SİSTEMLER KAFES SİSTEMLERİN İZOSTATİK OLMA ŞARTI KAFES SİSTEMLER ÇUBUK KUVVETLERİN TAYİNİ KAFES SİSTEMLER ÇUBUK KUVVETLERİN TAYİNİ KAFES SİSTEMLER ÇUBUK KUVVETLERİN TAYİNİ KAFES SİSTEMLER ÇUBUK KUVVETLERİN TAYİNİ KAFES SİSTEMLER ÇUBUK KUVVETLERİN TAYİNİ KAFES SİSTEMLER ÇUBUK KUVVETLERİN TAYİNİ KAFES SİSTEMLER ÇUBUK KUVVETLERİN TAYİNİ KAFES SİSTEMLER ÇUBUK KUVVETLERİN TAYİNİ KAFES SİSTEMLER ÇUBUK KUVVETLERİN TAYİNİ Ödev: Aşağıdaki şekilde bir kafes sistemi görülmektedir. Sistemin izostatik olması için A mafsalı sabit B mafsalı kayıcı olarak yapılmıştır. Çubuk kuvvetlerini tayin ediniz. y 2t RAy 2 60 A D RAx 4 3 6 m. 1 5t E 5 60 60 C 5t 7 6 m. 6 60 RBy B x