el sanatları alanı geleneksel türk islam sanatlarında çini kurs programı

T.C.
MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI
Hayat Boyu Öğrenme Genel Müdürlüğü
EL SANATLARI ALANI
GELENEKSEL TÜRK İSLAM SANATLARINDA
ÇİNİ KURS PROGRAMI
Ankara, 2017
İÇİNDEKİLER
PROGRAMIN ADI .........................................................................................................................1
PROGRAMIN DAYANAĞI.............................................................................................................1
PROGRAMA GİRİŞ KOŞULLARI..................................................................................................1
EĞİTİMCİLERİN NİTELİĞİ ............................................................................................................1
PROGRAMIN AMAÇLARI .............................................................................................................2
PROGRAMIN UYGULANMASIYLA İLGİLİ AÇIKLAMALAR ..........................................................2
PROGRAMIN KREDİSİ .................................................................................................................3
PROGRAM SÜRESİ VE İÇERİĞİ .................................................................................................3
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRMEYLE İLGİLİ ESASLAR .................................................................4
PROGRAMIN UYGULANMASINDA KULLANILACAK ÖĞRETİM ARAÇ-GEREÇLERİ .................5
BELGELENDİRME........................................................................................................................6
ii
PROGRAMIN ADI
Geleneksel Türk İslam Sanatlarında Çini
PROGRAMIN DAYANAĞI
1. 24.06.1973 tarihli ve 14574 sayılı Resmî Gazete’ de yayımlanan, 1739 sayılı Millî Eğitim
Temel Kanunu,
2. Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığının 20.04.2016 tarih ve 19 sayılı kararı ile kabul
edilen, Yaygın Eğitim Kurumları Çerçeve Kurs Programı,
3. Talim Terbiye Kurulu Başkanlığının 02.06.2014 tarih ve 10 sayılı ” Meslekî ve Teknik
Eğitim Okul ve Kurumlarının 52 alan 204 Dalın Ait Haftalık Ders Çizelgeleri” ile ilgili
kararı,
4. Talim Terbiye Kurulu Başkanlığının 25.04.2012 tarih ve 27 sayılı Sanat Tarihi Dersi
Öğretim Programı,
5. Talim Terbiye Kurulu Başkanlığının 31.12.2009 tarih ve 338 sayılı Görsel Sanatlar Dersi
(9.-12. Sınıflar) Öğretim Programı,
6. Talim Terbiye Kurulu Başkanlığının 29.11.2013 tarih ve 134 sayılı Görsel Sanatlar Dersi
(1.-8. Sınıflar) Öğretim Programı,
7. Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı’nın 07.09.2005 tarih ve 324 sayılı “Meslekî Eğitim ve
Öğretim Sisteminin Güçlendirilmesi Projesi (MEGEP) Kapsamında Geliştirilen Haftalık
Ders Çizelgeleri ile Çerçeve Öğretim Programları” ile ilgili kararı.
PROGRAMA GİRİŞ KOŞULLARI
1. İlköğretim mezunu olmak veya 2012 sonrası ortaokul mezunu olmak,
2. 13 yaşını tamamlamış olmak.
EĞİTİMCİLERİN NİTELİĞİ
Kurs programının uygulanmasında eğiticiler aşağıdaki öncelik sırasına göre görevlendirilirler;
1. Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığınca yayımlanan "Öğretmenlik Alanları, Atama ve
Ders Okutma Esaslarına İlişkin Çizelgeye” göre El Sanatları Teknolojisi/El Sanatları
alanları öğretmeni olarak atananlar, öğretmen bulunamaması durumunda öğretmen
olarak atanabilecek nitelikte olanlar,
2. Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığınca yayımlanan "Öğretmenlik Alanları, Atama ve
Ders Okutma Esaslarına İlişkin Çizelgeye” göre El Sanatları Teknolojisi/El Sanatları
alanlarına kaynak teşkil eden yükseköğretim programları / fakülte mezunları,
3. El Sanatları Teknolojisi/El Sanatları alanında/alanına kaynak teşkil eden yükseköğretim
kurumlarında görevli öğretim üyesi, öğretim görevlileri,
1
4. Somut Olmayan Kültürel Miras Taşıyıcılarının Tespit ve Kayıt İşlemlerine İlişkin Yönerge
Çerçevesinde Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın Geleneksel El Sanatları ve Türk Süsleme
Sanatları Sanatkârlarına verdiği belgeye sahip olanlar,
5. Geleneksel El Sanatları icra ettiği veya ustalığı çevrece bilinen ve tanınan kişiler veya bu
alanda eğitimli olduğuna dair belgeye (icazete) sahip olanlar
öğretmen/eğitici olarak görev almalıdır.
PROGRAMIN AMAÇLARI
Geleneksel Türk İslam Sanatlarında Çini kurs programını bitiren bireyin,
1. Çini ve seramiğin tarihçesine ilişkin genel bilgileri edinmesi,
2. Desen ve kompozisyon çalışmalarını ileri düzeyde yapması,
3. Çini dekorlama aşamalarını uygulaması,
4. Çamur hazırlama ve şekillendirme işlemlerini yapması,
5. Boyaları tanıması ve boya yapması,
6. Sırça çekme işlemine ilişkin temel uygulamaları yapması,
7. Seramik şekillendirme yöntemlerini uygulaması,
8. Çiniye uygulanmış hat örneklerini araştırması ve uygulama yapması
amaçlanmaktadır.
PROGRAMIN UYGULANMASIYLA İLGİLİ AÇIKLAMALAR
1. Çini, kendine has çamurunun farklı biçimlerde şekillendirilmesi, pişirilerek tezyin
edilecek hale geldikten sonra, geleneksel motiflerle süslenerek sırlanıp pişirilmesiyle
elde edilen nesnelerin genel adıdır. Geçmişte çini sanatı ile uğraşanlara Kaşiger denir
iken, günümüzde çini sanatçısı unvanı ile anılmaktadırlar. Bu program, bir tür killi
topraktan yapılan ve fırında pişirilen, bit yüzeyi sırlanmış, çeşitli renk ve motiflerle
süslenmiş seramik parçaları olan çinilerin tarihçesi, türleri ve yapımı ile ilgili bilgi ve
becerileri öğrencilere kazandırmak amacıyla hazırlanmıştır.
2. Konuların öğretiminde ağırlıklı olarak mesleki yeterlik kazandırmaya yönelik yöntem ve
teknikler uygulanır. Anlatım, soru-cevap, okumalar, işlenen konular ile ilgili olarak arşiv
ve dosya oluşturma, konu ile ilgili teknik gösterilerek sonrasında uygulama yaptırma,
soru-cevap, bireysel veya gurup çalışmaları tartışma, araştırma vb. yöntem ve
teknikleri uygulanabilir.
3. Programın
uygulanmasında
gerektiğinde
iş
piyasasının
eğitim
olanaklarından
faydalanılabilir.
4. Program, Millî Eğitim Bakanlığında görevli uzman, alan öğretmenleri ve alan uzmanları
ile iş birliği içinde hazırlanmıştır.
2
5. Program, Hayat Boyu Öğrenme Genel Müdürlüğüne bağlı eğitim kurumlarında veya
diğer kurumlarca açılan ve eğitim-öğretime uygun ortamlarda uygulanır.
6. Geleneksel Türk İslam Sanatlarında Çini programının amaçları, içeriği ve kazanımları
yoluyla programa katılan bireylere aşağıdaki tabloda verilen değerlerin kazandırılması
ve bu yolla bireylerin geliştirilmesi hedeflenmiştir.
Değerler
Sorumluluk
Doğruluk ve dürüstlük
Yardımlaşma
Kurallara uyma
Ahlak
Duyarlılık
7. Program süresince kursiyerlere program içeriğinin öğretilmesi için ihtiyaç duyduğu
araç, gereç ve malzemeler temin edilmeli, donanımlar sağlanmalı ve gerektiğinde
bilgisayar destekli öğretim faaliyetlerinden ( slaytlar, akıllı tahtalar ) faydalanılmalıdır.
8. Program süresince bireylerin merak uyandırma ve planlama, araştırma ve keşfetme,
çözümleme
ve
derinleştirme,
paylaşma
ve
yaşantıya
uygulama
etkinliklerini
gerçekleştirmeleri sağlanarak bireyin öğrenmeye etkin katılımı desteklenmelidir.
9. Kurs dışında bireylerin öğrendiklerini pekiştirmek için kendi kendine öğrenme
faaliyetleri yapması teşvik edilmelidir.
10. Program sonunda bireyin Çini kurs düzeyinin ölçülmesi için değerlendirme
yapılmalıdır.
PROGRAMIN KREDİSİ
Talim ve Terbiye Kurulunun 29.11.2013 Tarihli ve 135 sayılı Kararı ile kabul edilen
‘’Mesleki ve Teknik Eğitimde Kredilendirme Esasları’’ doğrultusunda, programı başarı ile
tamamlayanlara 63 (Altmış üç) kredi verilir.
PROGRAM SÜRESİ VE İÇERİĞİ
Programın süresi; günde en fazla 6 ders saati uygulanır. Program süresi toplam 1564 ders
saatidir. Eğitim personeli, programın teorik ve uygulama sürelerini belirler.
GELENEKSEL TÜRK İSLAM SANATLARINDA ÇİNİ KURS PROGRAMI MODÜLLERİ VE
ZAMAN TABLOSU
MODÜL ADI
KAZANIM
ÇİNİ VE SERAMİK
TARİHÇELERİ
Çini ve seramiğin
tarihçesine ilişkin
genel bilgileri
edinir.
DESEN VE
KOMPOZİSYON
Desen ve
kompozisyon
çalışmalarını ileri
ÖĞRENME KAZANIMLARI
 İlk sırlı malzemeleri sınıflandırır.
 Selçuklu ve Osmanlı dönemi çinilerini
sınıflandırır.
 Cumhuriyet döneminde üretilen çinileri
tanır.
 Ana desenleri çizer.
 Bir kurala bağlı olmadan geleneksel
motifleri kullanarak çizim yapar.
 Deseni karo üzerinden dört tarafa
SÜRE
60
400
3
düzeyde yapar.






doğru sonsuza kadar devam edecek
biçimde çizer.
Belli ebatlarda çizilecek alana göre
desen tasarlar.
Tabak ölçüsünü aldıktan sonra desen
çizer.
Çalışılacak desene göre objeyi
yerleştirir.
Selçuklu ve Osmanlı’da kullanılan
geometrik çizimleri öğrenir.
Desenleri tamamlayıcı motifleri ve
zencerekleri çizer.
Tasarlanan desenleri çini malzeme
üzerine aktarır.
Çini malzemeye aktarılan desenin
hatlarını çizer.
Tahrirlenmiş deseni renk sırasına
göre boyar.
Çini dekorlama
aşamalarını
uygular.

BİSKÜVİ (TAPTAP
DERSLERİ)
Çamur hazırlama
ve şekillendirme
işlemlerini yapar.
 İznik ve Kütahya çamurlarını hazırlar.
 Hazır çini çamurunu elde şekillendirip
kuruduktan sonra astar atar.
 Kuruyan astarlanmış çini malzemeyi
fırında pişirir.
160
BOYA YAPIMI
Boyaları tanır ve
boya yapar.
 Boya hammaddeleriyle boya yapar.
 Boya yapımında kullanılan oksitlerin
ve çamurun karışım oranlarını ayarlar.
64
Sırça çekme
işlemine ilişkin
temel uygulamaları
yapar.
 Şeffaf ve renkli sır tekniği ile sırça
çeker.
 Fırına sırlı malzemeyi yerleştirerek
fırın ısı derecelerini ayarlar.
120
TEMEL SERAMİK
TEKNİKLERİ
Seramik
şekillendirme
yöntemlerini
uygular.
 Sucuk yöntemi ile basit eserler üretir.
 Plaka yöntemi ile basit eserler üretir.
 Seramik şekillendirme aletleri ile
desen oluşturur.
 Çark üzerinde çamura basit biçim
verir.
340
ÇİNİ VE
SERAMİKTE HAT
UYGULAMALARI
Çiniye uygulanmış
hat örneklerini
araştırır ve
uygulama yapar.
 Çiniye uygulanmış eski hat örneklerini
araştırır ve belgeler.
 Yazıyı çini malzemeye silkeleyerek
ölçüler bozulmadan boyar.
140
TOPLAM SÜRE (Ders Saati):
1564
ÇİNİ DEKORLAMA
SIRÇA VE FIRIN

280
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRMEYLE İLGİLİ ESASLAR
1. Her modül sonrasında değerlendirme yapılmalıdır.
2. Başarım ölçütleri bilgi, beceri ve yeterlikler bazında açıklanmalıdır.
3. Ölçme ve değerlendirme faaliyetleri programın amaçları ve kazanımları ile uyumlu
olmalıdır.
4. Değerlendirme, Yaygın Eğitim Kurumları Yönetmeliği esaslarına göre;
4
 Öğrencinin kendi kendine yaptığı tüm öğrenim faaliyetler,
 Öğrencinin performansına dayalı olarak gerçekleştirilecek sınavlar,
 Öğrenciye program sonunda uygulanan yazılı sınavlar,
100 puan üzerinden yapılır.
5. Değerlendirme; ders öğretmeni tarafından yazılı, sözlü, uygulamalı sınavlar veya varsa
ödev ya da projelere göre yapılmalıdır. Puanlama yapılırken teorik kısım %30,
uygulamalı kısım ise %70 olarak ile belirlenmelidir. Birden fazla sınav şekli ile sınavı
yapılan dersin puanı veya notu, bu sınavların aritmetik ortalaması ile belirlenir. Bu puan
veya not, programın başarı puan ya da notu olarak değerlendirilir.
6. Programların özelliğine göre sınavlar ve başarı değerlendirmesi bilişim teknolojisi
kullanılarak da yapılabilir.
7. Öğrencilerin sağlık durumları veya bedensel engelleri nedeniyle bazı derslerdeki
sınavlar, durumlarına uygun sınav yöntemiyle yapılır.
PROGRAMIN UYGULANMASINDA KULLANILACAK ÖĞRETİM ARAÇ-GEREÇLERİ
Programın uygulama sürecinde;
1. Ders kitabı olarak, Millî Eğitim Bakanlığının yayınlamış olduğu yazılı materyaller
kullanılır.
2. Kaynak ders kitapları, bireysel öğrenme materyalleri, kaynak ders kitaplarının
bulunmaması durumunda öğretmen/eğitici tarafından hazırlanan ders notlarından
yararlanılır.
3. Yararlanılacak araç ve gereçler:

Fırça,

Boya,

Sırça,

Çark,

Fırın,

Zımpara,

Eskiz Kâğıdı,

Kömür Tozu,

Hamur Silgi,

Kurşun Kalem,

Delme Kalemi,

Karo,

Tabak,

Dik Objeler,

Pergel,
5

Cetvel,

Gönye,

Makas,

Çiniyle İlgili Kitaplar.
BELGELENDİRME
Kursu başarı ile tamamlayanlara Kurs Bitirme Belgesi, Not Döküm Çizelgesi ve talep
edenlere Europass Sertifika Eki verilir.
Kursu tamamlamadan ayrılanlara başardıkları modülleri gösteren Not Döküm Çizelgesi
verilir.
6