kişisel gelişim ve eğitim alanı - Hayat Boyu Öğrenme Genel Müdürlüğü

T.C.
MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI
Hayat Boyu Öğrenme Genel Müdürlüğü
KİŞİSEL GELİŞİM VE EĞİTİM ALANI
AİLEDE DİN EĞİTİMİ
KURS PROGRAMI
Ankara, 2017
İÇİNDEKİLER
PROGRAMIN ADI ...................................................................................................................... 1
PROGRAMIN DAYANAĞI ......................................................................................................... 1
PROGRAMA GİRİŞ KOŞULLARI .............................................................................................. 1
EĞİTİMCİLERİN NİTELİĞİ......................................................................................................... 1
PROGRAMIN AMAÇLARI.......................................................................................................... 1
PROGRAMIN UYGULANMASIYLA İLGİLİ AÇIKLAMALAR ....................................................... 2
PROGRAMIN KREDİSİ ............................................................................................................. 4
PROGRAM SÜRESİ VE İÇERİĞİ .............................................................................................. 4
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME ................................................................................................ 5
PROGRAMIN UYGULANMASINDA KULLANILACAK ÖĞRETİM ARAÇ-GEREÇLERİ ............. 6
BELGELENDİRME .................................................................................................................... 6
ii
PROGRAMIN ADI
Ailede Din Eğitimi Kurs Programı
PROGRAMIN DAYANAĞI
1. 24.06.1973 tarihli ve 14574 sayılı Resmî Gazete’ de yayımlanan, 1739 sayılı Millî Eğitim
Temel Kanunu,
2. Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığının 28.12.2006 Tarih ve 410 Sayılı Kararıyla
Onaylanan Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi (4-8. Sınıflar) Öğretim Programı,
3. Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığının 03.09.2012 Tarih 145 Sayılı Kararıyla Onaylanan,
Temel Dinî Bilgiler Dersi ( İslam, 1-2) Öğretim Programı, Ortaokul,
4. Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığının 03.09.2012 Tarih ve 146 Sayılı Kararıyla
Onaylanan Temel Dinî Bilgiler Dersi (İslam; 5, 6, 7 ve 8. Sınıflar) Öğretim Programı (İmam
Hatip Ortaokulu),
5. Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığının 03.09.2012 Tarih 147 Sayılı Kararıyla Onaylanan,
Temel Dinî Bilgiler Dersi ( İslam, 1-2) Ortaöğretim Programı,
6. Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığının 31.03.2005 Tarih ve 16 Sayılı Kararıyla Onaylanan
Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi (9-12. Sınıflar) Öğretim Programı
PROGRAMA GİRİŞ KOŞULLARI
1. Okuryazar olmak,
2. 16 yaşını tamamlamış olmak.
EĞİTİMCİLERİN NİTELİĞİ
Eğitimciler aşağıdaki öncelik sırasına göre belirlenir.
1. Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığının yayınlanan “Öğretmenlik Alanları, Atama ve Ders
Okutma Esaslarına” göre atanan, Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi alanı veya İmam Hatip
Meslek Dersleri alanı öğretmenleri,
2. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi alanı veya İmam Hatip Meslek Dersleri alanı öğretmenliği
mezunları,
3. İlahiyat Fakültesi veya İslami İlimler Fakültesi lisans mezunu olup öğretmenlik formasyonu
belgesine sahip olanlar,
görevlendirilir.
PROGRAMIN AMAÇLARI
Ailede Din Eğitimi Kurs Programını bitiren bireylerin;
1. Temel özellikleri ile İslam’ın evrene ve hayata bakışı hakkında bilgi sahibi olmaları,
2. İslam’ın temel iman esaslarını kavramaları,
1
3. Çocuk ve gençlerin inanç gelişimine ilişkin soruları farklı yöntemler kullanarak
yanıtlamaları,
4. İslam’ın temel ibadetleri ve bunların uygulamaları hakkında bilgi sahibi olmaları,
5. Çocuk ve gençleri ibadete teşvik ederek ibadet alışkanlığı kazanmalarına yardımcı
olmaları,
6. Ahlaki değerlere sahip çıkmaları ve toplumsal sorumlulukları yerine getirme konusunda
istekli olmaları,
7. Çocuğun gelişimsel (bilişsel, duyuşsal, psikomotor, dinî ve ahlaki gelişim)
uygun, dinî bilgi ve beceri öğretimine ilişkin farkındalık geliştirmeleri,
düzeyine
8. Çocuk ve gençlere kazandırılan İslami değerlerin ne ölçüde kazandırıldığını tespit ederek
dinî gelişim derecesini belirlemeleri,
9. Dinî temel bilgi ve değerleri etkili iletişim kurarak çocuk ve gençlere öğretmeleri,
10. Çocuk ve gençlere, İslam dini ve değerlerine ilişkin olumlu tutum geliştirmeleri için uygun
ortamlar düzenlemeleri,
11. Çocuklarının dinî gelişimi açısından ev ortamını düzenlemeleri ve evde yapılabilecek
etkinliklerle ilgili bilgi sahibi olmaları,
12. Çocuk ve gençlerin Kur’an-ı Kerimi etkili ve özümseyerek okumalarına katkı sağlamaları,
13. Eğitimini tamamladıktan sonra yararlanabilecekleri kurumlar ile yazılı, görsel ve işitsel
materyal ya da kaynaklar hakkında bilgi sahibi olmaları ve bu kaynaklara erişim
sağlamaları
amaçlanmaktadır.
PROGRAMIN UYGULANMASIYLA İLGİLİ AÇIKLAMALAR
1. Aile çocuğun erişkin bir birey olana değin bedenî ve ruhî açılardan yetiştirilmesine katkıda
bulunan en önemli kurumdur. Bireyler bu eğitim sürecinde kendilerini ifade edebilmek,
çıkan problemleri çözebilmek, sosyal çevresiyle anlaşabilmek için aile içi iletişim
becerilerini geliştirmeye ihtiyaç duyarlar. Aile içi iletişim, aile üyelerinin her birinin
birbirleriyle kurdukları ilişkileri içerir. Aile üyelerinin iletişiminin kalitesi, ailenin sağlığını ve
gücünü etkiler. Çocuğun hayatının en önemli dönemini kendileriyle beraber geçirdiği
ailenin, çocuğun genel eğitiminde olduğu gibi din eğitiminde de önemli bir fonksiyonu
vardır. Müslüman bir ailenin çocuğun İslami değerlere bağlı ve bunları benimseyerek
hayatına yansıtan bir birey olarak yetişmesi için İslam’da dine yönelme istidadı olan
fıtratının iyi ve doğru şekilde oluşturulması, muhafazası ve devamı sağlanmalıdır. Bu
program ebeveynlerin eğiticilik rollerini geliştirmeyi ve din eğitimi konusundaki doğal
rollerinde onları desteklemeyi hedeflemektedir. Bu program aracılığıyla katılımcılara
çocuğa din eğitimi verirken nelere dikkat etmesi gerektiği hususunda bilgi ve farkındalık
kazandırılırken aynı zamanda ebeveyn davranışları ve sorumlulukları ile ilgili genel bilgiler
verilecektir.
2
2. Programın hazırlanmasında ailelerin, çocuğa toplumsal ve ahlaki değerleri doğru biçimde
öğretmeleri temel hedef olarak alınmıştır.
3. İçerik bireylere uygun öğrenme strateji, yöntem ve teknikleri kullanılarak aktarılmalıdır.
Konular anlatılırken iletişimle ilgili durumlarda grupla öğretim yöntem ve tekniklerinden,
kişinin kendi ilgi ve yeteneklerini kullanmasını gerektiren durumlarda bireysel öğrenme
yöntem ve tekniklerinden yararlanılarak bireyin kendi kendine öğrenmesi teşvik
edilmelidir. Eğitimde kullanılan yöntem ve tekniklerden bazıları anlatım, soru cevap,
tartışma, örnek olay ve eğitsel oyunlar olabilir. Programın uygulanmasında, sınıf içi
etkinlikler, araştırma ve değerlendirilmeye yönelik çalışmalardan da faydalanılabilir.
Program için eğitimcilerin her konu başlığına özgü kullanımına yönelik örnek oyun ve
etkinlik listesine içerikte yer verilmiştir.
4. Eğitim faaliyetleri ve konular birbirinin ön koşulu değildir. Gerektiğinde ihtiyaçlar
doğrultusunda konu sıralamasında değişiklik yapılabilir.
5. Ailede Din Eğitimi kurs programının amaçları ve içeriği yoluyla kursa katılan bireylere
aşağıda tabloda verilen değerlerin kazandırılması ve bireylerin bu yolla geliştirilmesi
hedeflenmiştir.
DEĞERLER
Sabır
Sorumluluk
Saygı
Hoşgörü
Nezaket
Yardımlaşma
Adalet ve Adil Olma
Dürüstlük ve Güvenilirlik
Kanaat ve Şükür
Vatanseverlik
6. Kurs Programı, Millî Eğitim Bakanlığında görevli uzman, alan öğretmenleri ve alan
uzmanları ile iş birliği içinde hazırlanmıştır.
7. Program, Hayat Boyu Öğrenme Genel Müdürlüğüne bağlı eğitim kurumlarında veya
kurumlarca uygun görülen eğitim-öğretime elverişli diğer ortamlarda uygulanabilir.
8. Programın uygulanmasında eğiticiler, bireylerin yeterliliklerinin değişmesi ve gelişmesine
katkıda bulunacak bir rehber niteliğinde olmalıdır.
9. Program süresince bireyler program içeriğinin öğretilmesi için ihtiyaç duyduğu araç, gereç
ve malzemeler temin edilmeli, donanımlar sağlanmalı ve gerektiğinde bilgisayar destekli
öğretim faaliyetlerinden ( slaytlar, akıllı tahtalar ) faydalanılmalıdır. İman, ibadet ve ahlak
gelişimiyle ilgili poster, afiş, cd, görsel-işitsel bilgi teknolojilerinden faydalanılabilir.
10. Program süresince bireylerin merak uyandırma ve planlama, araştırma ve keşfetme,
çözümleme
ve
derinleştirme,
paylaşma
ve
yaşantıya
uygulama
etkinliklerini
gerçekleştirmeleri sağlanarak bireyin öğrenmeye etkin katılımı desteklenmelidir.
3
PROGRAMIN KREDİSİ
Genel kurs programında kredilendirme yapılmamaktadır.
PROGRAM SÜRESİ VE İÇERİĞİ
Kurs programının süresi; günde en fazla 3 ders saati uygulanacak şekilde toplam 60 ders
saatidir. Sürenin konulara göre dağılımı aşağıdaki tabloda verilmiştir.
Konular
Süre (Ders Saati)
AİLENİN DİN EĞİTİMİNDE ROLÜ
4
ÇOCUĞUMU TANIYORUM
4
ÇOCUĞUN DİNÎ GELİŞİM DURUMUNUN DEĞERLENDİRİLMESİ
6
EBEVEYN TUTUMLARI VE İLETİŞİM
6
ÇOCUKLARIN DİNÎ GELİŞİMİ AÇISINDAN EV ORTAMI VE EVDE
YAPILABİLECEK ETKİNLİKLER
8
EBEVEYNLERİN ÇOCUKLARININ KUR’AN-I KERİM OKUMAYI
GELİŞTİRMESİNE KATKILARI
8
ÇOCUKLARIN İMAN GELİŞİMİNİN DESTEKLENMESİ
8
ÇOCUKLARIN İBADETE TEŞVİKİ VE İBADET ALIŞKANLIĞININ
KAZANDIRILMASI
8
ÇOCUKLARDA AHLAKİ GELİŞİMİNİN DESTEKLENMESİ
4
EBEVEYNLERİN ÇOCUKLARININ DİN EĞİTİMİ GELİŞİMİNE
YÖNELİK DEĞERLENDİRMELERİ
4
Toplam
60
İÇERİK
1. AİLENİN DİN EĞİTİMİNDE ROLÜ
1.1. İslam Geleneğinde Ailenin Eğitimsel Rolü
1.2. Din Eğitiminde Ailenin Rolü
2. ÇOCUĞUMU TANIYORUM
2.1. Bilişsel-Duyuşsal Gelişim
2.2. Dinî-Ahlaki Gelişim
2.3. Çocuğu Tanımaya Yönelik Etkinlikler
3. ÇOCUĞUN DİNÎ GELİŞİM DURUMUNUN DEĞERLENDİRİLMESİ
3.1. Ebeveynlerin Çocuklarının Dinî Eğitimleriyle İlgili Beklentileri
3.2. Çocukların Bilmekle ve Yapmakla Yükümlü Olduğu Davranışlar
3.3. Ebeveyn Beklentilerinin İslam’ın Temel Kaynakları İle Uyumu
3.4. Ebeveynlerin Çocuklarının Dinî Eğitimlerine Yönelik Değerlendirmeleri
4. EBEVEYN TUTUMLARI VE İLETİŞİM
4.1. Yaygın Ebeveyn Tutumları
4.2. Etkili Ebeveynliğin Temel Unsurları
4.3. Temel İletişim Becerileri
4.3.1. Etkin Dinleme ve Empati Kurma
4.3.2. Kendini Doğru İfade Etme
4.4. Aile İçi İletişimin Çocuğun Manevi Gelişimine Etkisi
4
5. ÇOCUKLARIN DİNÎ GELİŞİMİ AÇISINDAN EV ORTAMI VE EVDE YAPILABİLECEK
ETKİNLİKLER
5.1. Çocukların Dinî Gelişiminde Ev Ortamının Önemi
5.2. Ev Ortamının Çocukların Dinî Gelişimine Uygun Olarak Düzenlenmesi
5.3. Evde Dinî Atmosfer Oluşturmak İçin Yapılabilecek Etkinlikler
6. EBEVEYNLERİN ÇOCUKLARININ KUR’AN-I KERİM OKUMAYI GELİŞTİRMESİNE
KATKILARI
6.1. Çocukların Kur’an-ı Kerim’i Okumaya Teşviki ve Özendirilmesi
6.2. Çocuklara Yaş ve Düzeyine Uygun Kur’an-ı Kerim Öğretimi
6.3. Ebeveynlerin Çocuklarının Kur’an-ı Kerim Öğrenimini Desteklemesi
6.4. Doğru ve Etkili Kur’an-ı Kerim Okuma ve Ezberleme Yöntemleri
6.5. Kur’an-ı Kerim Öğretimi İle İlgili Kaynak ve Materyallere Erişim
7. ÇOCUKLARIN İMAN GELİŞİMİNİN DESTEKLENMESİ
7.1. Ebeveynlerin Çocuk ve Gençlerin İnanç Esaslarına İlişkin Gelişimlerine Katkısı
7.2. Soyut Kavramların Anlatımında Karşılaşılacak Sorunlar ve Çözüm Önerileri
7.2.1. Çocuklara Allah’ı (c.c.) Anlatmak
7.2.2. Ölüm ve Ahiret
7.2.3. Melekler
7.2.4. Cennet ve Cehennem
8. ÇOCUKLARIN İBADETE TEŞVİKİ VE İBADET ALIŞKANLIĞININ KAZANDIRILMASI
8.1. Çocukların İbadete Teşviki ve İbadet Alışkanlığı Kazandırma
8.2. İbadet Alışkanlığı Kazandırmada Temel İlkeler
8.2.1. İrade
8.2.2. Tutarlılık
8.2.3. Kararlılık
8.2.4. Tedricilik
8.2.5. Kolaydan Zora Geçiş
8.2.6. Müjdeleyicilik
8.3. Namaz Kılma ve Örtünmeye İlişkin Etkinlikler
8.4. Oruç Tutma ve İnfak Etmeye İlişkin Etkinlikler
9. ÇOCUKLARDA AHLAKİ GELİŞİMİNİN DESTEKLENMESİ
9.1. Ahlaki Gelişim
9.2. Ebeveynin Ahlaki Gelişimi Desteklemedeki Rolü
9.3. Çocukların Ahlaki Gelişimin Sağlanması ve Devamı İçin Yapılabilecek Etkinlikler
10. EBEVEYNLERİN ÇOCUKLARININ DİN EĞİTİMİ GELİŞİMİNE YÖNELİK
DEĞERLENDİRMELERİ
10.1.
Ebeveynlerin Din Eğitimiyle İlgili Destek Alabilecekleri Kurumlar
10.2.
Ebeveynlerin Kullanabilecekleri Yazılı, Görsel ve İşitsel Kaynaklar
10.3.
Çocukların Din Eğitimi Gelişimine Yönelik Değerlendirmeler
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME
1. Değerlendirme, Yaygın Eğitim Kurumları Yönetmeliği esaslarına göre;
 Kursiyerin kendi kendine yaptığı tüm öğrenim faaliyetler,
5
 Kursiyerin performansına dayalı olarak gerçekleştirilecek sınavlar,
 Kursiyere kurs sonunda uygulanan yazılı sınavlar,
100 puan üzerinden yapılır.
2. Değerlendirme; ders öğretmeni tarafından yazılı, sözlü, uygulamalı sınavlar veya varsa
ödev ya da projelere göre yapılır. Birden fazla sınav şekli ile sınavı yapılan dersin puanı
veya notu, bu sınavların aritmetik ortalaması ile belirlenir. Bu puan veya not, kursun başarı
puan ya da notu olarak değerlendirilir.
3. Programların özelliğine göre sınavlar ve başarı değerlendirmesi bilişim teknolojisi
kullanılarak da yapılabilir.
4. Kursiyerlerin sağlık durumları veya bedensel engelleri nedeniyle bazı derslerdeki sınavlar,
durumlarına uygun sınav yöntemiyle yapılır.
PROGRAMIN UYGULANMASINDA KULLANILACAK ÖĞRETİM ARAÇ-GEREÇLERİ
1. Millî Eğitim Bakanlığı, Diyanet İşleri Başkanlığı, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı
tarafından oluşturulan ailede din eğitimi içerikli materyaller kullanılabilir.
2. Programın uygulama sürecinde; kaynak ders kitapları, bireysel öğrenme materyalleri ve
kaynak ders kitaplarının bulunmaması durumunda öğretmen/öğretici tarafından
hazırlanan ders notlarından yararlanılabilir.
3. Programın uygulanabilmesi için Kişisel Gelişim ve Eğitim alanı standart donanımları ve
programın gerektirdiği diğer donanımlar kullanılacaktır.
BELGELENDİRME
Kursu başarı ile tamamlayanlara, kurs bitirme belgesi düzenlenir.
6