POLİMER KİMYASI -10 Prof. Dr. Saadet K. Pabuccuoğlu Serbest Radikal Katılma Polimerizasyonu MOLEKÜL AĞIRLIĞI DAĞILIMI İstatistiksel ifadeler molekül ağırlığı dağılımı için zincirsel adım polimerizasyonunda kullanılan eşitliklerin aynılarının kullanıldığını ancak bu polimerizasyonun daha kompleks olduğundan bazı kabullerin yapılmasının gereğini göstermektedir. Bunun başlıca nedeni; polimerizasyonda bir çok adımın olmasıdır; başlama, ilerleme, son bulma (birleşme, disproporsiyonlanma, zincir transferi) Bu nedenle molekül ağırlığı dağılımı düşük dönüşümlerde tüm kinetik parametrelerin ([M], [I], kd,kp vb.) hemen hemen sabit olmasından dolayı kolaylıkla hesaplanabilir. Dolayısıyla bu şartlar altında polimerin molekül ağırlığı süre ile veya dönüşümle değişmez. Serbest Radikal Katılma Polimerizasyonu Bu nedenlerden dolayı bazı kabuller yapmak gerekir: [M] nin ve başlama hızının polimerizasyon boyunca sabit kaldığı, Sonlanma unimoleküler (disproporsiyonlanma veya transfer ile) Bir radikal oluştuğunda ya büyür ya sonlanır, radikalin büyüdüğünü ve büyüme olasılığının p olduğunu varsayalım. Bu durumda: (x-1) büyüme adımı (olasılık= px-1 ) ve bir sonlanma adımından (olasılık= 1-p) sonra x-merlerinden oluşan bir zincirin bulunma olasılığı nedir? Serbest Radikal Katılma Polimerizasyonu Serbest Radikal Katılma Polimerizasyonu DP sayısal ve ağırlık ortalamaları ve PDI için eşitlikler: İlerleme adımı sonlanma adımından üstünse: p→1 →2 olur. Sonlanma birleşme ile de olursa (bimoleküler): X-2 ilerleme adımı (olasılık = px-2) ve iki sonlanma adımı (olasılık = (1-p)2 ) adımında sonra birleşme ile oluşan x- mer üniteli zincir durumunda: p→1 → 1.5 olur. Serbest Radikal Katılma Polimerizasyonu p;olasılık faktörü, ilerleme, sonlanma ve transfer ile ilgili kinetik parametrelere bağlıdır. p= kp[M] [M] / kp[M] [M] + ktrS [M] [S] + 2ktd [M]2 P = kp[M] / kp[M] + ktrS [S] + 2ktd [M] [M] = (f kd/ktd [I])½ Xn = 1 / (1-p) = kp[M] + 2 (f kd ktd [I])½ + ktrS [S] / ktrS [S] +2 (f kd ktd [I])½ Transfer yoksa, sonlanma disproporsiyonlanma ile olduğundan her kinetik zincirden yeni bir polimer molekülü oluşacağından dağılım geniştir ve zincir boyu büyüktür: kp[M] >> 2 (f kd ktd [I])½ ve ktrS = 0 olur. Serbest Radikal Katılma Polimerizasyonu Xn = kp[M] /2 (f kd ktd [I])½ Yüksek molekül ağırlıklı polimerler durumunda: Rp>> Rt + Rtr p≈1 olacağından Xw / Xn=2 olur. Transfer yoksa sonlanma birleşme ile olursa her iki kinetik zincirden bir polimer molekülü oluşacağı için: Rtr =0 ise ve Rt sonlanma ile hız eşitliğini gösterirse: dağılım dardır. Birleşme ile sonlanma durumunda dağılımın ölçüsü birleşerek aktifliğini kaybeden iki kinetik zincirin büyüklüklerine bağlıdır.