çevre ve hekim sorumluluğu - Pratisyen Hekimlik Derneği

ÇEVRE VE HEKİM
SORUMLULUĞU
Dr.Mustafa SÜLKÜ 04.11.2016
20.PRATİSYEN HEKİMLİK KONGRESİ
1978 İspanya Anayasası
“Herkes, kişinin gelişimi için uygun bir çevrede yaşama hakkına sahip olup aynı zamanda bunu
koruma görevine de sahiptir. Devlet kurumları tüm doğal kaynakların rasyonel bir biçimde
kullanımını takip edecek ve yaşam kalitesini koruma ve iyileştirme ve çevreyi koruma ve geri
kazanma amacı güdecektir”
1999 Finlandiya Anayasası
“Doğa ve biyolojik çeşitliliği, çevre ve ulusal miras herkesin sorumluluğudur. Kamu
kurumları, herkesin sağlıklı bir çevre hakkını garantilemek ve kendi yaşadıkları çevreyi
ilgilendiren kararları etkileme imkanını herkese sağlamak için çaba gösterecektir.”
1949 Almanya Anayasası, “Gelecek nesillere karşı sorumluluğunun da bilincinde
olarak, devlet, doğal yaşamın ve hayvanların temellerini mevzuat yoluyla ve hukuka ve
adalete uygun olarak, icra ve adli eylemlerle, her biri anayasal düzen çerçevesinde olacak
şekilde koruyacaktır”.
1976 Küba Anayasası
“Devlet çevreyi ve doğal kaynakları korur. Sürdürülebilir ekonomik
kalkınma ve sosyal gelişimle olan bağını tanır ve bu bağ, insan hayatını
daha rasyonel bir hale getirmek ve mevcut ve gelecek nesillerin
yaşamını sürdürmesi, refahı ve güvenliğinin sağlanması içindir … Suyun,
atmosferin, toprağın korunmasının, floranın, faunanın ve doğanın
zengin potansiyelinin korunmasına katkıda bulunmak da
vatandaşların görevidir.”
“Herkes sağlıklı ve dengeli bir çevrede
yaşama hakkına sahiptir.
Çevreyi geliştirmek, çevre sağlığını
korumak ve çevre kirlenmesini önlemek
Devletin ve vatandaşların ödevidir.
.............
Devlet, bu görevini kamu ve özel
kesimdeki sağlık ve sosyal kurumlardan
yararlanarak, onları denetleyerek yerine
getirir. ”
T.C Anayasası Madde 56
Çevre kanunu Madde 1
Bu Kanunun amacı, bütün canlıların
ortak varlığı olan çevrenin,
sürdürülebilir çevre ve sürdürülebilir
kalkınma ilkeleri doğrultusunda
korunmasını sağlamaktır.
Çevre Kanunu
Madde 3 –(Değişik: 26/4/2006 – 5491/3 md.) Çevrenin
korunmasına, iyileştirilmesine ve kirliliğinin önlenmesine ilişkin
genel ilkeler şunlardır:
a) Başta idare, meslek odaları, birlikler ve sivil toplum
kuruluşları olmak üzere herkes, çevrenin korunması ve kirliliğin
önlenmesi ile görevli olup bu konuda alınacak tedbirlere ve
belirlenen esaslara uymakla yükümlüdürler.
b) Çevrenin korunması, çevrenin bozulmasının önlenmesi ve
kirliliğin giderilmesi alanlarındaki her türlü faaliyette; Bakanlık ve
yerel yönetimler, gerekli hallerde meslek odaları, birlikler ve
sivil toplum kuruluşları ile işbirliği yaparlar
e) Çevre politikalarının oluşmasında katılım hakkı esastır.
Bakanlık ve yerel yönetimler; meslek odaları, birlikler, sivil
toplum kuruluşları ve vatandaşların çevre hakkını
kullanacakları katılım ortamını yaratmakla yükümlüdür
Çevre Kanunu:Madde 9
a) Doğal çevreyi oluşturan biyolojik çeşitlilik ile bu çeşitliliği
barındıran ekosistemin korunması esastır. Biyolojik çeşitliliği
koruma ve kullanım esasları, yerel yönetimlerin, üniversitelerin,
sivil toplum kuruluşlarının ve ilgili diğer kuruluşların görüşleri
alınarak belirlenir
e) Sulak alanların doğal yapılarının ve ekolojik dengelerinin
korunması esastır...............
f) Biyolojik çeşitliliğin sürdürülebilirliliğinin sağlanması
bakımından nesli tehdit veya tehlike altında olanlar ile nadir
bitki ve hayvan türlerinin korunması esas olup...............
.
663 sayılı KHK 2kasım 2011
d) Birey, toplum ve çevre sağlığını etkileyen ve genel
sağlığı ilgilendiren her tür etkeni incelemek, teşhis
etmek, değerlendirmek ve kontrol etmek üzere gerekli
laboratuvar hizmetlerinin organizasyonunu sağlamak
ve ulusal referans laboratuvarı kurmak ve işletmek,
içme suları, biyosidal ürünler gibi görev alanına giren
konularda tüketici güvenliği ile ilgili tedbirleri almak ve
buna yönelik her türlü iş ve işlemi tesis etmek.
e) Sağlık tehditlerine yönelik erken uyarı ve cevap
geliştirilmesi amacıyla gerekli organizasyonu sağlamak,
halk sağlığını tehdit eden konularda gereken tüm
tedbirleri almak ve gerektiğinde müeyyide uygulamak.
TSMLERİN 21 İŞİNDEN BİRİ
Çevre sağlığı hizmetleri
(1) Bölgesinde insan sağlığı ile ilgili her türlü çevre şartlarını
izler ve değerlendirir. Önlem alınması gereken durumlarda
ilgili kuruluşlarla işbirliği yapar.
(2) İçme ve kullanma sularının kontrolünü yapar. …….
(3) Gayri sıhhi müesseselerin, sıhhi müesseselerin, umuma
açık işyerlerinin ……….
(4) Hava kirliliğini açık ve kapalı alan olarak
değerlendirir………………………… Hava kirliliği, gürültü,
atıklar, elektromanyetik kirlilik ve diğer çevre sorunları
konusunda alınan ve alınacak önlemlere yönelik olarak ilgili
kuruluşlarla işbirliği yapar.
………….
(6023 sayılı TTB Kanunu)
Madde 4-Birlik, aşağıda yazılı hizmetleri yapmakla
mükelleftir:
a)Halk sağlığına ve hastalara fedakârlık ve feragatle
hizmeti ideal bilen meslek geleneklerini muhafaza ve
geliştirmeye çalışmak,
...................
d)Halk sağlığı ve tıp meslekleri ile ilgili meseleler için
resmi makamlarla karşılıklı işbirliği yapmak,
e)Halk sağlığını ve tıp meslekini ilgilendiren işlerde
resmi makamlardan yardım sağlamak.
.....................................
Mesleksel ve çevresel sağlık ve güvenlik (MÇSG)
halk sağlığının, özellikle temel sağlık hizmetleri
(TSH) sisteminin ayrılmaz bir parçasıdır; çünkü
kişilerin, ailenin ve topluluğun sağlık sistemiyle ilk
teması bu düzeyde gerçekleşir; sağlık hizmetlerinin
insanların yaşadıkları ve çalıştıkları yerlere en yakın
olduğu düzey budur.
Hekimler, sağlığın toplumsal belirleyicileri
konusunda eğitimli bir işgücü yetiştirilmesinde
ve bu konuda işyeri bazındaki farkındalığın
artırılmasında merkezi bir rol oynayabilirler.
.......................................
WMA 2016 ÇEVRESEL TUTUM RAPORU
«İnsan sağlığı çevre ile genetik örüntüsü arasındaki
etkileşimin bir ürünüdür. Kişi daha döllenme
anından başlayarak bir çok çevresel sorundan
etkilenmektedir. Bu etkilenme doğumdan ölüme
kadar çok değişik boyutlarda olmaktadır.
Çevrenin boyutları sınırsızdır. İnsan üzerinde etkili
olan, insana ulaşan tüm çevresel etmenleri
kapsamaktadır. Bu nedenle çevre sağlığı olarak
tanımlanan halk sağlığı alanı giderek daralırken,
çevre hekimliği hemen hemen tüm ana klinik dalları
kapsayacak boyutta gelişmektedir.»
Prof.Dr.Çağatay Güler
Tanım ve tarihçe
Sağlığın bozulmasını etkileyen faktörler ve hastalık
etkenleri
Biyolojik etkenler
Cansız etkenler
Hastalık kaynakları
III. Hastalık etkenlerinin bulaşma ve tesir yolları
IV. Kişisel hijyen
Eugenies
Sağlık eğitimi
Giyinme hijyeni
Kültür
HACETTEPE
V. Su hijyeni
VI. Beslenme
HALK SAĞLIĞI
VII. Yerleşme ve barınma yerleri hijyeni
DERS
Barınma yerleri sanitasyonu
KİTABI1988/
Aydınlatma
Barınma yerlerinin ısıtılması ve
serinleştirilmesi
Barınma yerlerinin havalandırlıması
V. Atmosfer kirliliği
VI. Artık ve atık maddeler ve bunların zararsız hale
getirlimesi
Katı atıklar-Çöpler
Kirli suların toplanması ve zararsız hale
getirlimesi
V. Sağlam insanları bulaşıcı hastalıklardan korumak
için alınana önlemler
VI. Toplumu bulaşıcı hastalıklardan koruma
Dezenfeksiyon
Dezensektizasyon
Farelerle savaş
I.
II.
SAĞLIK
BAKANI
MÜSTEŞAR
GENEL
MÜD.
SAĞLIK
MÜD.
DAİRE
BAŞK.
HEKİM
Hastalarına fosil yakıtların sağlığa zararlarını anlatan ve 15 Mayıs
günü Aliağa’da yapılacak fosil yakıt ve termik santral karşıtı eyleme
çağrı broşürlerini dağıtan Dr. Hüseyin Güven’in soruşturmaya
verdiği savunma:
“Yapılan hekim-hasta paylaşımında suç değil, meslek andı ve
etiğidir.”
“Hekimlik meslek etiği kuralları hekimlik görevini tanımlamaktadır.
Buna göre “Hekimin öncelikli görevi, hastalıkları önlemeye ve
bilimsel gerekleri yerine getirerek insan yaşamını ve sağlığını
korumaktır.”
Bu çerçevede yapılan hekim- hasta paylaşımında suç değil,
meslek andı ve etiği vardır. Bu duruma müdahale ise hukuki
değildir.
Anayasa ve Türkiye’nin taraf olduğu uluslarası sözleşmeler gereği,
meslek örgütlerimizin çağrısı ile yapılan etkinlik ve eylemler için,
idarenin izni gerekmediği gibi soruşturma da açılamamaktadır
Bilgilerinize sunulur.”
14 MART SAĞLIK HAFTASI 2009
BASINDA SAĞLIK ÖDÜLÜ
İNTERNET GAZETECİLİĞİ DALINDA
“Böyle anlamlı bir ödülü almaktan
dolayı onur duydum. Teşekkür
ederim.
Mesleğim gereği oldukça fazla
dolaşıyorum.
Gördüğüm kadarıyla memlektin
nehirleri, çiçekleri, böcekleri,
denizleri ve insanları hep hasta.
Bu nedenle siz hekimlerin
desteğine çok ihtiyacımız var.