Trabzon Orman Amenajmanı Açısından Öne Çıkan Plan Kararları-I

KORUNAN ALANLARIN
PLANLANMASI
III. Hafta
Yrd. Doç. Uzay KARAHALİL
Köprülü Kanyon Milli Parkının
Kısa Tanıtımı
16 Mart 2017 - Trabzon
Gerçekleştirilen Envanter Çalışmaları
16 Mart 2017 - Trabzon
Belirlenen Orman Fonksiyonları
Ölçüt
Fonksiyonlar
Sosyal
Ekolojik
Üretim
Odun Üretimi
Gösterge
Yetişme ortamı özellikleri, kapalılık, Kızılçamın hakim olduğu ve ekolojik,
yerel halkın iş gücü talebi, transport sosyal fonksiyonların ağırlıkta olduğu
imkanları, idari ve teknik alt yapı
alanlar dışındaki koru meşcereleri
ODOÜ Üretimi
Tür, kapalılık, yükselti
Yayla kekiği (Origanum munitiflorum)
yayılış gösterdiği 1 kapalı ve bozuk
meşcereler ile orman içi açıklıklar, nadir
olarak 2 kapalı meşcereler
Yaban Hayatı Koruma
Yasal olarak ilan edilmiş yaban
hayatı ve geliştirme sahaları, ender
ve nesli tükenmekte olan yaban
hayvanları
Yaban hayvanlarının envanter sırasında
görüldüğü alanlar, yaban hayvanlarına
uygun habitat oluşturan bölmecikler
Alpin Zon
Yükselti
Doğal Yaşlı Ormanlar
Yaş, çap ve boy
Ekolojik Etkilenme Bölgesi
Kritik ekosistemlere komşu olma,
ekosistemler arası bağlantı sağlama
Özellikli alanlara bitişik bölmecikler
Yüksek Kor. Değerli Alan.
Meşcere itibari ile eşsiz veya
biyolojik çeşitlilik açısından önemli
alanlar
Saf ve karışık Servi meşcereleri
Yüksek Dağ Orman
Ekosistemi
Ağaç formu, ağaç boyu, ağaç çapı,
yükselti
Genellikle orman üst zonundan (1700 m
üzeri) alpin zona kadar olan (2000 mt.)
bölmecikler
Servi Tohum Meşceresi
Yasal Olarak Ayrılmış Alanlar
Yasal olarak servi tohum meşceresi olarak
ayrılmış 754 nolu bölme
Sosyal Baskıdan Koruma
Usulsüz faydalanmanın görüldüğü
köy ve yayla gibi yerleşim yerlerine
yakın yerler, keçi otlatılan alanlar
Yerleşim yerlerine komşu ve otlatmanın
görüldüğü alanlara komşu bölmecikler
Su Kaynaklarını Koruma
Köprüçay ırmağının yüksek debiye
ulaştığı dere tabanı
Köprüçay ırmağına komşu bölmecikler
Estetik Görünüm
Topografya, jeolojik yapı, meşcere
yapısı
Adam kayaların içinde yer aldığı ve
turistler tarafından sıkça kullanılan
karayolundan görülen meşcereler
Kuş Gözlem
Kuşların yuva yapabilecekleri
kayalık alanları barındırma
Rekreasyon
Piknik, kamp alanı, su sporlarının
yapıldığı alanlar
2000 mt. üzerinde orman üst sınırında
kalan bölmecikler
Sıra dışı yaş, çap ve boya sahip bireyleri
barındıran meşcereler
Kızıl akbaba, kara akbaba ve şah kartalın
yaşadığı dik kayalık alanlara sahip
bölmecikler
Rafting başlangıç noktası, piknik ve kamp
yapılan bölmecikler
16 Mart 2017 - Trabzon
Fonksiyon Alanları
Orman Fonksiyonları
Verimli
(ha)
Odun Üretimi
3382.7
Bitkisel ODOÜ Üretimi
669.0
Yaban Hayatı Koruma
435.5
Alpin Zonu
114.6
Doğal Yaşlı Ormanlar
1594.7
Ekolojik Etkilenme Bölgesi
1312.8
Yüksek Koruma Değerinde
357.0
Alan
Yüksek Dağ Ekosistemi
1689.2
Gen Koruma (Servi Tohum
38.0
Meş.)
Sosyal Baskılı Alanları Koruma 2832.9
Su Kaynaklarını Koruma
54.8
Estetik Görünüm
675.9
Kuş Gözlem
5.9
Rekreasyon
5.6
Açıklık (Z, İs, Ku)
Toplam
13168.7
Bozuk
(ha)
OT, T ve
Su (ha)
Toplam
(ha)
Alan
(%)
652.0
4737.7
1999.0
614.4
1170.9
1662.4
97.4
4.9
209.8
2262.5
128.6
153.8
-
4039.6
5616.5
2434.5
2991.5
2894.2
3129.0
454.4
11.3
15.7
6.8
8.3
8.1
8.8
1.2
972.5
-
64.8
-
2726.5
38.0
7.6
0.1
3031.5
46.3
1075.3
149.8
16209.4
169.2
49.8
372.9
8.2
3424.5
6033.6
150.9
2124.1
163.9
5.6
2924.2
35726.5
16.9
0.4
5.9
0.5
0.01
8.1
100.0
16 Mart 2017 - Trabzon
Silvikültürel İşlem Üniteleri
Silvikültürel İşlem Ünitesi
Orman Fonksiyonları
Yüksek koruma değerine sahip
alanlar, servi tohum meşceresi,
rekreasyon alanları, kuş gözlem
alanları,
I - Koruma
yaban
hayatı
koruma
alanları, doğal yaşlı ormanlar, alpin
zon, ekolojik etkilenme bölgeleri,
yüksek
dağ
ekosistemleri,
su
kaynaklarını koruma alanları ve
estetik görünüme ayrılmış alanlar
II - Korurken Yararlanma
Sosyal baskıdan koruma alanları
Odun üretimi ile odun dışı orman
III - Yararlanırken Koru.
ürünleri
üretimi
için
ayrılmış
alanlar
16 Mart 2017 - Trabzon
Bir Korunan Alan İçin UDGP
(Uzun Devreli Gelişme Planı)
Çok Önemlidir
 2873 Sayılı Milli Parklar Kanununun, 4. maddesi gereğince
Bakanlıkça hazırlanan/hazırlattırılarak onaylanan UDGP ile:
 Milli Park ya da Tabiat Parklarının “koruma bölgeleri”ni
belirler.
 Koruma Bölgeleri içerisinde gerçekleştirilecek faaliyetlere
ilişkin arazi kullanım kararlarını verir.
 Uygulama sürecine ilişkin eylem planını yada alt
programlarını kapsar.
16 Mart 2017 - Trabzon
2873 Sayılı Milli Park Kanunu
Madde 4: İşletme
 “Bu kanun hükümlerine göre Milli Park olarak belirlenen yerlerin
özellik ve nitelikleri göz önünde tutularak, koruma ve kullanma
amaçlarını gerçekleştirmek üzere, kuruluş, geliştirme ve
işletilmelerini kapsayan” gelişme planı; ilgili Bakanlıkların olumlu
görüşleri ve gerektiğinde fiili katkılarıyla Orman ve Su İşleri
Bakanlığınca hazırlanır ve yürürlüğe konur.”
denilmektedir.
 Uzun Devreli Gelişme Planı ;
2873 Mili Park Kanununa dayalı olarak çıkarılan Milli Parklar
Yönetmeliği’nin 11. maddesinde yer almakta ve Milli Parklar için
UDGP yapılmasını zorunlu kılmaktadır.
16 Mart 2017 - Trabzon
UZUN DEVRELİ GELİŞME PLANLARINDA ALANIN ÖZELLİKLERİ DİKKATE
ALINARAK GÖREV ALMASI MUHTEMEL MESLEK DİSİPLİNLERİ
İLGİLİ MESLEK GRUBU
ALT DALLARI
Şehir Plancısı,
Peyzaj Mimarı
Orman Mühendisi
Jeoloji Mühendisi
Sedimentolog, Jeomorfolog, Volkanolog, Petrografi
Uzmanı, Speleolog, Yapısal Jeoloji Uzmanı
Çevre Mühendisi
Hidrojeoloji Mühendisi
Gözenekli Ortam ve Karst
Harita Mühendisi
Ziraat Mühendisi
Toprak, Tarım Ekonomisi, Bahçebitkileri, Tarla Bitkileri,
Zootekni, Kültürteknik vd.
Su Ürünleri Mühendisi
Biyolog
Ekolog, Zoolog, Limnolog, Herpetolog, Ornitolog,
Omurgalı Uzmanı, Hidrobiyolog, Botanik Uzmanı,
Mimar
Sosyal Bilimler
Arkeolog, Tarih, Sanat Tarihi, Coğrafya, Sosyolog
16 Mart 2017 - Trabzon
Uzun Devreli Gelişme Planı :
Analitik Etüt
Sentez
Planlama
olmak üzere üç aşamadan oluşmaktadır.
16 Mart 2017 - Trabzon
I.AŞAMA ANALİTİK ETÜT (VERİ TOPLAMA)
Bu aşamada arazi ve literatür çalışmalarından elde edilen
veriler toplanarak mevcut durum ortaya konulmakta ve doğal
yapıya ilişkin olarak alanın topografyası, jeolojik ve
hidrojeolojik yapısı, iklim verileri, toprak yapısı vb.
özellikleri araştırılmaktadır.
16 Mart 2017 - Trabzon
II. AŞAMA: SENTEZ VE DEĞERLENDİRME:
• Bu bölümün amacı; korunan alanın neden önemli
olduğunu tanımlamak ve anlamaktır.
• Korunan alana ait kaynak değerlerinin
tanımlandığı ve bu değerlerin birbirleriyle
ilişkilendirildiği,
sorun
ve
olanakların
tanımlanmasının yapıldığı bölümdür.
• Aynı zamanda yasal, doğal ve antropojenik
sınırlayıcılar, tehdit ve fırsatlar da bu
bölümde tanımlanır.
16 Mart 2017 - Trabzon
III. AŞAMA, PLANLAMA
Bu bölümde koruma-kullanma dengesi içinde Milli Park
alanının da yer alabilecek aktiviteler belirlenmekte ve
Uzun Devreli Gelişme Planının hedefleri, amaçları ve
planlama kriterli doğrultusunda fiziki plan kararları
(1/25000 ölçekli) geliştirilmektedir.
Ayrıca plan karar ve hükümlerinin uygulama etkinliğinin
sağlanabilmesi için alanın korunması, kullanılması ve
yönetilmesine ilişkin organizasyon şeması, eylem
planları,
izleme
ve
değerlendirme
kriterleri
oluşturulmaktadır.
16 Mart 2017 - Trabzon
Bölgeleme ve Plan Kararları
Bölgelemede;
• Alanın ana kaynak değerleri, kaynak değerlerinin hassasiyeti,
nadirliği, onarılabilirliği, endemizm, risk faktörleri, ekosistem
bütünlüğü, peyzaj çeşitliliği, türler için uygun yaşam alanı genişliği,
• Geleneksel kullanımlar ve sosyo-kültürel değerler,
• Mülkiyet durumu,
• Yasal, çevresel, antropojenik ve fiziki faktörler, diğer sınırlayıcılar
ve alana özel muhtemel diğer unsurlar, dikkate alınmaktadır.
•
•
•
•
Mutlak Koruma Bölgesi
Hassas Koruma Bölgesi
Sürdürülebilir Kullanım Bölgesi
Kontrollü Kullanım Bölgesi
16 Mart 2017 - Trabzon
PLAN HÜKÜMLERİ
Plan kararlarının hangi şartlar ile uygulama
yapılacağı tanımlanmaktadır. Plan hükümleri iki
genel başlık altında hazırlanmaktadır.
1.Genel Hükümler;
alanın tamamına ilişkin düzenlemeleri,
2.Özel Hükümler
alanda yapılan bölgeleme bazında bölgelere
ilişkin düzenlemeleri,
içermektedir.
16 Mart 2017 - Trabzon
Örnek: Altındere Vadisi Milli Parkı Plan Kararları
Planda belirtilen kullanım alanlarında,
kullanım amacı dışında hiçbir tesis
yapılamaz. Yapılacak tesisler sonradan hiçbir
biçimde planda gösterilen amaç dışında
kullanılamaz. Milli Park alanında yapılacak
yapılarda, yerel mimari, üslup, form, renk,
kitle büyüklüğüne uymak zorunludur.
Belirlenen bu tur güzergahları yayaların ve bisiklet ve binek
taşıtların kullanımına yönelik olarak düzenlenecektir. Milli park
alanında belirlenen tur güzergahlarına tur otobüslerinin
girmesine izin verilmeyecektir.
16 Mart 2017 - Trabzon
Orman Amenajmanı Açısından Öne Çıkan Plan
Kararları-I
Ekonomik değere sahip odun dışı ürünlerin, Hassas
Koruma bölgeleri dışındaki bölgelerde toplanması
için gerekli uygulama programı “Ekosistem Tabanlı
Fonksiyonel Özel Amenajman Planı” ile belirlenir.
Ayrıca, toplama işlemini gerçekleştirebilmek için,
Orman ve Su İşleri Bakanlığı (Doğa Koruma ve Milli
Parklar Genel Müdürlüğü) XII. Bölge Müdürlüğü’nce
eğitim ve sertifikasyon çalışması yapılması
zorunludur.
Altındere Vadisi Milli parkı içerisindeki tescilli meralarda geleneksel hayvancılık
faaliyetlerinin yürütüldüğü yaylalarda, milli parklar kanununun 13. maddesi gereği
hazırlanacak özel amenajman planlarında belirtilecek esaslar doğrultusunda Orman
ve Su İşleri Bölge Müdürlüğünce otlatmaya izin verilebilir. Orman alanları içerisinde
otlatmaya izin verilmez.
Milli Park alanında kalan ormanlarda ekosistemlerin korunması ve
iyileştirilmesi yönünden yapılması gerekli her türlü iş ve işlem, üretim
amaçlı olmamak kaydıyla “Ekosistem Tabanlı Fonksiyonel Özel Orman
Amenajman Planı”nda belirlenir.
16 Mart 2017 - Trabzon
Bizim İçin Önemli Olan Kısımları-II
Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü
ile Orman Genel Müdürlüğü arasında
imzalanan ve 18.06.2010 tarihinde yürürlüğe
giren protokol uyarınca Ekosistem Tabanlı
Fonksiyonel Orman Amenajman Planı iki genel
müdürlüğün iş birliği ile hazırlanır.
Ormanlarda normalin üzerinde meydana gelebilecek böcek zararına ve
hastalıklara karşı biyolojik yöntemlerle mücadele esastır. Diğer
mücadele yöntemleri ise ancak zorunlu hallerde ilgili birimlerce (DKMP,
OGM, Ormancılık Araştırma Enstitüsü, Üniversite) düzenlenecek bilimsel
ve/veya teknik raporlar doğrultusunda gerçekleştirilebilir.
16 Mart 2017 - Trabzon
ALT PLAN, PROJE VE PROGRAMLAR
-
Bu bölümde;
Kaynak Yönetimi Alt Planı,
Ekoturizm Alt Planı,
Ekolojik Tarım Alt Planı,
Eğitim ve Bilinçlendirme Programı,
Gönüllülük Programı vb. plan ve programlar yer alabilir.
Uzun Devreli Gelişme Planı Plan Hükümleri uygulama plan, proje ve
programları için;
*yol gösterici,
*yönlendirici,
*kesin tanım içeren özellikte düzenlenir.
Orman Amenajman Planı da bir alt plan niteliğindendir.
16 Mart 2017 - Trabzon
TEŞEKKÜRLER…