Türk Kamuoyunun ABD’ye ve Amerikalılara Bakışı Araştırması Koç Holding’in Sponsorluğunda ARI Hareketi Infakto Research Workshop 5 Temmuz 2005 Araştırma Hakkında... z z z z Çalışma Koç Holding’in sponsorluğunda, ARI Hareketi için, Infakto Research Workshop tarafından gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın veri toplama aşaması 10-19 Haziran 2005 tarihleri arasında, 15 ilin kentsel ve kırsal yerleşim birimlerinde gerçekleştirilmiştir. Türkiye 18 yaş ve üstü nüfusunu temsil eden 1244 kişilik bir örneklem kullanılmıştır. Örneklemin hata payı ± yüzde 3’tür. ARI Hareketi - Infakto Research Workshop: Tü Türk Kamuoyunun ABD'ye ve Amerikalı Amerikalılara Bakışı Bakışı Araş Araştırması rması 5 Temmuz 2005 Sayfa 2 Amerikan Karşıtlığının Boyutları %71,0 %49,4 %27,6 Amerikalılar “Hiç olumlu değil” Amerika Birleşik Devletleri “Hiç olumlu değil” George W. Bush “Hiç güvenmeyen” ARI Hareketi - Infakto Research Workshop: Tü Türk Kamuoyunun ABD'ye ve Amerikalı Amerikalılara Bakışı Bakışı Araş Araştırması rması 5 Temmuz 2005 Sayfa 3 Amerikan Yaşam Tarzı %56,2 %46,4 %41,4 %32,2 Hayatının bir Müzik, televizyon kısmında ABD'de ve filmler gibi yaşamak Amerikan popüler isteyenler kültürü hakkında olumlu görüşe sahip olanlar Çocuğunun ABD'de eğitim almasını isteyenler ABD'de yaşayan Türklerin hayatının buradakinden daha iyi olduğunu düşünenler ARI Hareketi - Infakto Research Workshop: Tü Türk Kamuoyunun ABD'ye ve Amerikalı Amerikalılara Bakışı Bakışı Araş Araştırması rması 5 Temmuz 2005 Sayfa 4 Kümeleme Çalışması Kümeleme Çalışması Sonuçları Türk Kamuoyu Amerikan Karşıtı Olanlar %16 Şüpheci Yaklaşanlar %44 Olumlu Yaklaşanlar %27 Düşük Bilgi Sahibi Olanlar %13 ARI Hareketi - Infakto Research Workshop: Tü Türk Kamuoyunun ABD'ye ve Amerikalı Amerikalılara Bakışı Bakışı Araş Araştırması rması 5 Temmuz 2005 Sayfa 6 Kümelerin Tutumları Karşıt Şüpheci Olumlu Toplam Amerikalılar (Hiç olumlu değil) 100,0 24,2 3,3 27,6 ABD (Hiç olumlu değil) 99,0 70,4 0,3 49,4 ABD Başkanı George W. Bush (Hiç güvenmeyenler) 92,5 78,7 56,8 71,0 1,0 20,3 61,9 32,2 20,0 39,0 62,6 41,4 0,0 39,6 75,4 46,3 40,2 51,9 70,6 56,2 % Hayatının bir kısmında ABD'de yaşamak İsteyenler Amerikan popüler kültürü hakkında olumlu görüşe sahip olanlar Çocuğunun ABD'de eğitim almasını isteyenler ABD'de yaşayan Türklerin hayatının buradakinden daha iyi olduğunu düşünenler 199 Kişi 550 Kişi 333 Kişi ARI Hareketi - Infakto Research Workshop: Tü Türk Kamuoyunun ABD'ye ve Amerikalı Amerikalılara Bakışı Bakışı Araş Araştırması rması 5 Temmuz 2005 Sayfa 7 1244 Kişi Kümelerin Demografik Özellikleri % Karşıt Şüpheci Olumlu Toplam Cinsiyet Erkek 59,9 49,0 48,5 49,9 Çalışma Durumu Tam Zamanlı Çalışanlar 38,7 31,7 25,3 29,2 Ev Kadınları 29,3 32,1 38,9 35,3 5,0 10,6 10,6 9,6 76,2 67,1 63,9 66,5 Öğrenciler Kent/Kır Ayrımı Kentlerde Yaşayanlar 199 Kişi 550 Kişi 333 Kişi ARI Hareketi - Infakto Research Workshop: Tü Türk Kamuoyunun ABD'ye ve Amerikalı Amerikalılara Bakışı Bakışı Araş Araştırması rması 5 Temmuz 2005 Sayfa 8 1244 Kişi Kümelerin Siyasetle İlişkileri % Siyaset İlgilenenlerin Oranı Dış Siyaset İlgilenenlerin Oranı Siyasal Konumlandırma En Sağ (8-10) En Sol (1-3) Milliyetçilik Milliyetçi (8-10) Milliyetçi Değil (1-3) Dindarlık Dindar (8-10) Dindar Değil (1-3) AB'yle İlgili Görüş AB üyeliği iyi bir şeydir AB üyeliği için oy veririm 2002 Seçim Tercihi AKP CHP DYP DEHAP MHP Karşıt 44,8 37,7 Şüpheci 39,0 35,9 Olumlu 36,8 32,1 Toplam 38,0 33,6 31,1 21,2 59,8 8,5 45,6 15,1 40,9 43,7 25,1 16,3 6,3 2,1 3,8 28,1 18,3 52,0 9,5 47,2 9,5 60,9 62,3 25,5 15,5 6,4 3,8 6,4 24,3 20,1 44,1 12,1 37,9 7,9 79,9 80,4 18,6 11,2 8,2 5,5 5,9 26,9 18,5 49,6 9,8 44,0 9,6 63,7 65,9 23,8 13,5 6,6 4,3 5,8 199 Kişi 550 Kişi 333 Kişi ARI Hareketi - Infakto Research Workshop: Tü Türk Kamuoyunun ABD'ye ve Amerikalı Amerikalılara Bakışı Bakışı Araş Araştırması rması 5 Temmuz 2005 Sayfa 9 1244 Kişi Dış Kaynaklı Bölünme Korkusu Batılı devletler, geçmişte Osmanlı devletini bölüp parçaladıkları gibi, şimdi de Türkiye'yi bölüp parçalamak istemektedirler. Karşıt %75,9 Şüpheci Olumlu Toplam %71,3 Avrupa Birliği'nin Türkiye'den talep ettiği reformlar geçmişte Sevr Anlaşması'nda istenenlerle benzerdir. Karşıt Şüpheci Olumlu %57,5 %65,7 Toplam ARI Hareketi - Infakto Research Workshop: Tü Türk Kamuoyunun ABD'ye ve Amerikalı Amerikalılara Bakışı Bakışı Araş Araştırması rması 5 Temmuz 2005 %64,2 Sayfa 10 %55,6 %46,1 %51,4 Bölünme Korkusu ve Batılılaşma Deneyimi Batı, Türkiye'de PKK gibi bölücü örgütlerin güçlenmesine yardım etmiştir. Karşıt %79,1 Şüpheci Olumlu Toplam %74,8 Türkiye'de Batılılaşma çabaları Batı taklitçiliğinden öteye gitmemiştir. Karşıt %73,3 Şüpheci %73,6 Olumlu %67,5 Toplam %70,5 ARI Hareketi - Infakto Research Workshop: Tü Türk Kamuoyunun ABD'ye ve Amerikalı Amerikalılara Bakışı Bakışı Araş Araştırması rması 5 Temmuz 2005 Sayfa 11 %57,7 %65,5 Dış Politika Hakkındaki Görüşler... Barışı güvence altına almak için askeri güce güvenmek gerekir. Karşıt Şüpheci Olumlu Toplam %59,4 %49,0 %52,1 %49,3 Ulusal çıkarların peşine tek başına düşmek gerekir. Karşıt Şüpheci Olumlu Toplam ARI Hareketi - Infakto Research Workshop: Tü Türk Kamuoyunun ABD'ye ve Amerikalı Amerikalılara Bakışı Bakışı Araş Araştırması rması 5 Temmuz 2005 %41,8 Sayfa 12 %42,8 %32,3 %38,4 Dış Politika Hakkındaki Görüşler (2) Türkiye, Ortadoğu, Balkanlar ve Orta Asya'da etkin rol oynamalı. Diğer ülkelerle ilişkilerde kararlı ve taviz vermeyen bir politika izlenmeli Karşıt %34,1 Karşıt Şüpheci %34,1 Şüpheci Olumlu Toplam Olumlu %28,0 %31,7 Toplam ARI Hareketi - Infakto Research Workshop: Tü Türk Kamuoyunun ABD'ye ve Amerikalı Amerikalılara Bakışı Bakışı Araş Araştırması rması 5 Temmuz 2005 Sayfa 13 %53,1 %52,9 %50,9 %51,7 Türkiye – ABD İlişkilerinin Siyasi Boyutu İlişkilerin Değerlendirmesi AK Parti Hükümetinin ABD Politikalarını Onaylayanlar Türkiye – ABD İlişkileri (Çok kötü + Kötü) Karşıt %70,2 Şüpheci Olumlu Toplam Karşıt %28,9 Şüpheci %49,9 %39,5 Olumlu %39,1 Toplam %46,7 ARI Hareketi - Infakto Research Workshop: Tü Türk Kamuoyunun ABD'ye ve Amerikalı Amerikalılara Bakışı Bakışı Araş Araştırması rması 5 Temmuz 2005 Sayfa 15 %53,0 %42,1 Kötüye Giden İlişkilerin Sorumlusu Karşıt %46 Şüpheci Olumlu Toplam %18 %41 %28 %19 %17 %39 ABD Hükümeti %9 %18 George W. Bush %12 %9 %14 %10 %20 %10 Tayyip Erdoğan %13 Türk Hükümeti ARI Hareketi - Infakto Research Workshop: Tü Türk Kamuoyunun ABD'ye ve Amerikalı Amerikalılara Bakışı Bakışı Araş Araştırması rması 5 Temmuz 2005 Sayfa 16 Geçmiş İşbirliklerinin Değerlendirmesi %64 (İşbirli ğinin olumlu İşbirliğ olduğ olduğunu dü düşünenler) %55 %53 %50 %48 %45 %39 %42 %37 %39 %35 %35 %28 %25 %21 Karşıt %18 Şüpheci Ticaret, yatırım gibi ekonomik konularda Askeri/güvenlik konularında Olumlu Toplam AB, NATO veya BM gibi uluslararası kurumlarda Bosna, Somali, Afganistan gibi uluslararası konularda ARI Hareketi - Infakto Research Workshop: Tü Türk Kamuoyunun ABD'ye ve Amerikalı Amerikalılara Bakışı Bakışı Araş Araştırması rması 5 Temmuz 2005 Sayfa 17 İlişkilerin Geleceği Türkiye ve ABD Hızla Bir Savaşa Doğru Gitmektedir Türkiye – ABD İlişkileri (Kötüye Gidecek) Karşıt %55,0 Şüpheci Olumlu Toplam Karşıt %49,2 Şüpheci %32,7 Olumlu %23,3 %39,3 %27,1 Toplam %32,0 ARI Hareketi - Infakto Research Workshop: Tü Türk Kamuoyunun ABD'ye ve Amerikalı Amerikalılara Bakışı Bakışı Araş Araştırması rması 5 Temmuz 2005 Sayfa 18 %35,5 İlişkilere Dair Değerlendirmeler Türkiye'nin ABD ile ilişkilerini iyileştirmek için çaba harcaması gerekir ABD Son Yıllarda Türkiye'ye Büyük Haksızlık Etmektedir Karşıt %82,1 Şüpheci Olumlu Toplam %79,8 %67,5 %73,2 Karşıt %26,7 Şüpheci Olumlu Toplam ARI Hareketi - Infakto Research Workshop: Tü Türk Kamuoyunun ABD'ye ve Amerikalı Amerikalılara Bakışı Bakışı Araş Araştırması rması 5 Temmuz 2005 %42,4 Sayfa 19 %62,1 %46,3 ABD Dışı Alternatif Arayışı Karşıt Şüpheci Olumlu Toplam %11 %14 %19 %42 %14 %40 %28 %21 %22 %21 %14 %29 %16 %34 Öncelikle ABD'yle işbirliği içinde olmalıyız Başka ülkelerle işbirliğimizi geliştirmeliyiz %8 %13 Hem ABD hem başka ülkelerle işbirliğimizi geliştirmeliyiz Kendi başına hareket etmeliyiz ARI Hareketi - Infakto Research Workshop: Tü Türk Kamuoyunun ABD'ye ve Amerikalı Amerikalılara Bakışı Bakışı Araş Araştırması rması 5 Temmuz 2005 Sayfa 20 ABD Dışı Alternatif Ülke Karşıt Şüpheci Olumlu Toplam %17 %8 %15 %8 %11 %4 %10 %9 Rusya %10 %5 %13 %14 Almanya %6 Müslüman Ülkeler %6 %4 %6 Türki Cumhuriyetleri ARI Hareketi - Infakto Research Workshop: Tü Türk Kamuoyunun ABD'ye ve Amerikalı Amerikalılara Bakışı Bakışı Araş Araştırması rması 5 Temmuz 2005 Sayfa 21 İlişkilere Pozitif Etkide Bulunan Gelişmeler Karşıt Şüpheci Olumlu Toplam Abdullah Öcalan’ın yakalanması 49,5 47,5 51,4 48,7 ABD’nin Türkiye’ye yaptığı askeri ve ekonomik yardımlar 22,8 27,0 29,4 26,3 ABD’nin Türkiye’nin Avrupa Birliğine alınması için verdiği destek 27,0 27,7 37,6 29,5 Türkiye’nin NATO’ya verdiği askeri destek 19,3 20,2 25,4 22,1 ABD’nin Türkiye'ye 17 Ağustos 1999 depreminden sonra verdiği destek 20,4 29,6 22,0 24,9 Türkiye’nin uluslararası barış güçlerine verdiği destek 13,1 18,5 11,7 14,6 % 199 Kişi 550 Kişi 333 Kişi ARI Hareketi - Infakto Research Workshop: Tü Türk Kamuoyunun ABD'ye ve Amerikalı Amerikalılara Bakışı Bakışı Araş Araştırması rması 5 Temmuz 2005 Sayfa 22 1244 Kişi İlişkilere Negatif Etkide Bulunan Gelişmeler % Karşıt Şüpheci Olumlu Toplam Meclisin 1 Mart 2003 tezkeresini onaylamaması 47,8 49,2 42,3 45,9 Türkiye’nin Irak savaşı sürecinde ABD’ye destek vermemiş olması 28,6 34,1 31,9 31,3 Süleymaniye Krizi 38,3 31,1 28,1 30,3 ABD’nin PKK’ya müdahale etmemiş olması 27,6 23,6 28,7 25,0 ABD’nin Kuzey Irak’taki Kürt liderlerle yakın işbirliği 21,7 23,6 27,3 23,9 ABD’nin Irak’ta yaşayan Türkmenlerle ilgili politikaları 5,9 6,9 11,1 8,6 199 Kişi 550 Kişi 333 Kişi ARI Hareketi - Infakto Research Workshop: Tü Türk Kamuoyunun ABD'ye ve Amerikalı Amerikalılara Bakışı Bakışı Araş Araştırması rması 5 Temmuz 2005 Sayfa 23 1244 Kişi Irak Savaşının Değerlendirmesi Karşıt Şüpheci Olumlu Toplam Türkiye'nin Irak savaşında aktif rol üstlenmemiş olması. 74,4 70,3 68,1 68,3 Irak'taki Saddam Hüseyin yönetiminin devrilmesi. 42,2 61,6 67,1 59,4 Amerika Birleşik Devletleri'nin Kuzey Irak'taki Kürt liderlerle yakın işbirliği. 8,5 13,2 20,1 14,6 Amerika Birleşik Devletleri'nin Kuzey Irak'taki Türkmenlerle ilgili politikaları. 11,3 12,1 18,4 13,8 4,0 8,4 14,1 9,8 Onaylayanların Oranı (%) Amerika Birleşik Devletleri'nin 2003 yılında Irak'a yaptığı askeri müdahale. 199 Kişi 550 Kişi 333 Kişi ARI Hareketi - Infakto Research Workshop: Tü Türk Kamuoyunun ABD'ye ve Amerikalı Amerikalılara Bakışı Bakışı Araş Araştırması rması 5 Temmuz 2005 Sayfa 24 1244 Kişi Türkiye – ABD İlişkilerinin Kültürel Boyutu Amerikalıların Sahip Oldukları Özellikler Karşıt Şüpheci Olumlu Toplam Maddi başarı 53,3 49,0 46,6 47,0 Kişisel özgürlük 36,7 47,8 47,9 45,0 Maddiyatçılık 50,7 41,7 27,6 37,4 Eğitim 21,3 33,2 43,9 34,0 Eşitlik 23,0 28,3 38,4 30,6 Bireysellik 21,1 17,8 13,1 17,1 Vatanseverlik 10,2 14,0 14,6 12,6 Hoşgörü ve açık fikirlilik 4,2 8,0 15,5 9,8 İnanç ve dindarlık 7,6 9,4 6,9 8,3 % 199 Kişi 550 Kişi 333 Kişi ARI Hareketi - Infakto Research Workshop: Tü Türk Kamuoyunun ABD'ye ve Amerikalı Amerikalılara Bakışı Bakışı Araş Araştırması rması 5 Temmuz 2005 Sayfa 26 1244 Kişi Türklerin Sahip Olduğu Özellikler Karşıt Şüpheci Olumlu Toplam İnanç ve dindarlık 43,0 43,2 40,2 42,4 Aile 35,6 41,4 39,1 38,5 Vatanseverlik 38,4 41,8 33,8 38,2 Eşitlik 27,2 30,6 32,6 30,2 Eğitim 22,3 26,2 23,9 25,0 Dürüstlük ve tutarlılık 19,3 21,5 21,8 22,3 Hoşgörü ve açık fikirlilik 20,8 17,9 28,0 22,1 Kişisel özgürlük 14,9 19,3 18,0 18,1 Onur 20,3 16,2 12,7 15,1 Maddi başarı 15,8 12,0 16,8 14,1 9,4 6,8 9,3 7,6 10,9 6,5 7,6 7,2 % Diğerlerine gösterilen saygı Cemaat 199 Kişi 550 Kişi 333 Kişi ARI Hareketi - Infakto Research Workshop: Tü Türk Kamuoyunun ABD'ye ve Amerikalı Amerikalılara Bakışı Bakışı Araş Araştırması rması 5 Temmuz 2005 Sayfa 27 1244 Kişi ABD Hakkında Bilgilenme Kanalları % Karşıt Şüpheci Olumlu Toplam 88,5 90,6 95,2 90,2 58,5 57,6 55,9 55,6 16,9 18,4 19,8 18,6 19,0 19,5 16,6 18,0 4,8 7,2 8,0 7,1 7,2 6,1 4,1 5,4 1,0 5,5 6,7 5,0 Televizyon Yazılı Basın Radyo Filmler Arkadaşlardan Kitaplar Internet 199 Kişi 550 Kişi 333 Kişi ARI Hareketi - Infakto Research Workshop: Tü Türk Kamuoyunun ABD'ye ve Amerikalı Amerikalılara Bakışı Bakışı Araş Araştırması rması 5 Temmuz 2005 Sayfa 28 1244 Kişi ABD Hakkında Objektif Bilgi Düzeyi Doğru Cevap Verenler Karşıt Şüpheci Olumlu Toplam ABD kim tarafından yönetilmektedir? 55,7 54,4 55,0 52,9 ABD’nin yasama organı hangi kurumdur? 50,5 43,5 41,0 42,0 ABD’de en fazla hangi dil konuşulmaktadır? 85,4 84,7 89,0 83,9 ABD’de yaşayanlar çoğunlukla hangi dine mensuptur? 77,2 73,2 73,1 71,5 % Fikri Olmayan / Cevap Vermeyenler Karşıt Şüpheci Olumlu Toplam ABD kim tarafından yönetilmektedir? 19,7 18,4 19,4 20,9 ABD’nin yasama organı hangi kurumdur? 48,8 53,6 57,0 55,8 ABD’de en fazla hangi dil konuşulmaktadır? 14,6 12,6 8,5 14,2 ABD’de yaşayanlar çoğunlukla hangi dine mensuptur? 16,2 15,0 15,6 18,3 % 199 Kişi 550 Kişi 333 Kişi ARI Hareketi - Infakto Research Workshop: Tü Türk Kamuoyunun ABD'ye ve Amerikalı Amerikalılara Bakışı Bakışı Araş Araştırması rması 5 Temmuz 2005 Sayfa 29 1244 Kişi Hatırlanan Amerikan Şirketleri Karşıt Şüpheci Olumlu Toplam Coca Cola 20,2 21,9 16,1 18,1 Microsoft 6,8 5,2 5,1 5,4 McDonalds 5,6 5,3 6,6 5,3 Marlboro 8,9 6,2 2,0 5,1 General Motors 4,2 2,7 5,6 3,4 63,2 64,1 67,3 66,8 % Bilmiyor / Fikri Yok / Cevap Yok 199 Kişi 550 Kişi 333 Kişi ARI Hareketi - Infakto Research Workshop: Tü Türk Kamuoyunun ABD'ye ve Amerikalı Amerikalılara Bakışı Bakışı Araş Araştırması rması 5 Temmuz 2005 Sayfa 30 1244 Kişi Sonuç Olarak... z z z z z Türk kamuoyunun Amerikan karşıtlığı tek boyutlu bir konu değildir. Türk kamuoyu Amerikan karşıtlığı açısından türdeş bir kitle değildir. Türkiye-ABD ilişkileri açısından Irak savaşında yaşananlar önemli bir dönüm noktası oluşturmaktadır. Türk kamuoyunun ABD konusundaki bilgisi sınırlı kaynaklardan edinilmekte ve objektif olarak da yetersizdir. Son olarak Türkiye-ABD ilişkilerinin çok boyutlu özelliğinin ve kamuoyunun bilişsel engellerinin asla yok sayılmaması ve ilişkilerin bu çerçevede yürütülmesi gerekmektedir. ARI Hareketi - Infakto Research Workshop: Tü Türk Kamuoyunun ABD'ye ve Amerikalı Amerikalılara Bakışı Bakışı Araş Araştırması rması 5 Temmuz 2005 Sayfa 31 Teşekkürler...