Türkiye İMSAD`ın Değişimi Kentsel Dönüşümü Etkiliyor

Türkiye ÷núaat Malzemesi Sanayicileri Derneöi/Association of Turkish Construction
on Material Producers
Ekim 2013 • Sayú 15
Türkiye ÷MSAD dergi Ekim 2013 Say× 15
Türkiye İMSAD’ın Değişimi
Kentsel Dönüşümü Etkiliyor
BAŞKAN’IN MESAJI
Türkiye øMSAD Yönetim Kurulu Baúkan×
DÜNDAR YETøùENER
2
İnsana odaklanarak geleceğin
güvenli, sürdürülebilir
yapılarını inşa etmeliyiz
Deðerli Türkiye ñMSAD üyeleri ve dostlarÜmÜz, ülkemizin en büyük
projelerinden biri olan kentsel dönüíüm hamlesinin baíladÜðÜ
bu dönemde, odaðÜmÜza insanÜ alarak, geleceðimiz için
güvenli ve sürdürülebilir yapÜlar inía etmeliyiz.
E
KONOMù tarihimizdeki en önemli gayrimenkul hamlesi olan kentsel dönüûüm, öncelikle
saølayacaø× can güvenliøi aç×s×ndan milyonlarca insan×m×z× ve yaratacaø× 400 milyar dolar×n üzerindeki iû hacmi ile ekonomimizi büyük ölçüde etkileyecek dev bir ad×md×r. Kentsel dönüûüm kapsam×nda öncelikle ülkemizdeki 6,5 milyon riskli konutun yenilenmesi
planlan×yor. Ekonomide büyümenin darald×ø× bir dünya konjonktüründe bundan 20 y×l
sonra Türkiye ekonomisinin yeni bir kentsel dönüûüm maliyetiyle karû× karû×ya gelmemesi için geleceøin binalar×n× bugünden yapmak, güvenli malzemelerin kullan×ld×ø× güvenli yap×lar inûa
etmek zorunday×z. ùnûaat sektörünün sacayaklar×ndan biri olan inûaat malzemesi sanayicileri olarak,
geleceøimiz için büyük önem taû×yan ve 20 y×la yay×lacak uzun soluklu bu büyük projede sorumluluøumuzun bilincindeyiz. Güvenli, dayan×kl×, enerji verimliliøi yüksek ve sürdürülebilir nitelikte yap×lar ancak
standartlara uygun, teknolojik ve sertifikal× yap× malzemeleri kullan×larak inûa edilebilir.
Türkiye ùMSAD çat×s× alt×ndaki bizler, temeldeki çimentosundan çat×daki kiremidine kadar inûaatta
kullan×lan tüm malzemeleri, ileri teknoloji ve gerçekleûtirdiøimiz inovasyonlarla dünyan×n tercih ettiøi
kalitede üretmekteyiz. Sadece ülkemizin deøil, yak×n coørafyam×zdaki ülkelerin de malzeme taleplerini
karû×layacak kapasiteye sahibiz. ùnûaat sektörünün diøer paydaûlar× olan uluslararas× arenada ödüller
kazanan deøerli tasar×mc×lar×m×z ve dünya s×ralamas×nda ikinci olan baûar×l× müteahhitlerimizle birlikte
ülkemiz insan× için en güvenli, sürdürülebilir yap×lar× yapacak birikime ve güce sahibiz. ùûte bu nedenle
bu y×lki Zirve’mizin ana temas×n× “Güvenli Yap× ve Kentsel Dönüûüm” olarak belirledik. Sürdürülebilirliøe
en iyi örneklerden biri olarak, 2009 y×l×ndan bu yana her y×l düzenli olarak gerçekleûtirdiøimiz Uluslararas× ùnûaatta Kalite Zirvesi’ni deøerli kat×l×mlar×n×zla hep birlikte bu y×l 5. kez gerçekleûtireceøiz.
ùnûaat sektörün özel ve kamusal tüm aktörlerini 5 Aral×k 2013 tarihinde Four Seasons Hotel
Bosphorus’ta bir araya getirerek güvenli yap× ve kentsel dönüûümü tüm yönleriyle ele alacak, inûaat
sanayisinin gelecek vizyonunu ortaya koyacak ve yeni yaklaû×mlar× kamuoyuyla paylaûma f×rsat× oluûturacaø×z. Ayr×ca, geniû bir kat×l×m ve uzun bir çal×ûma süreciyle Türkiye ùMSAD Kentsel Dönüûüm
- Yap× Güvenliøi Komitesi ve destek veren akademisyenler taraf×ndan haz×rlanan “Güvenli Yap×lar Yol
Haritas× I – Sürdürülebilir-Güvenli-Çaødaû Yap×lar-Kentsel Dönüûüm” konulu raporumuzu da Zirve’mizde tan×tarak, tart×ûmaya açacaø×z. Karar mercilerinin ve yasa koyucular×n aralar×nda bulunduøu kamu
sektörünün ve inûaat sektörünün diøer paydaûlar×n×n üst düzey temsilcilerinin de kat×l×m×yla konuyu
gündeme taû×yacaø×z.
Deøerli üyelerimiz, sadece bizler için deøil, çocuklar×m×z, torunlar×m×z için sadece deprem kayg×s× nedeniyle deøil, sel, yang×n ya da enerji kayb× ve diøer tüm risklerden korunmak için ve her ûeyin en iyisine
en çaødaû×na lay×k insan×m×z için öncelikle ülkemizde güvenli yap× ikliminin oluûturulmas× gerekiyor.
ùûte bizler, “Araba devrilince yol gösteren çok olur” atasözümüzü boûa ç×karmak için, güvenli yap× konusunda kamuoyunu bilinçlendirmek ve tüm kesimlerin iû birliøi içinde önceden gerekli önlemleri almas×
amac×yla çal×û×yoruz. Türkiye ùMSAD olarak haz×rlad×ø×m×z ve bu dönemde yay×nlanacak kamu spotlar×
ile konuyu ekranlar arac×l×ø×yla tüm evlere, doørudan son kullan×c×lara ûöyle taû×yoruz: “Enerjimizi boûa
harcamay×n!”, “Orada kimse var m×?” sorusuna muhatap olmay×n… Orada olmay×n!
ùki farkl× kamu spotu ile bir yandan kaliteli inûaat malzemesine dikkat çekerek derneøimizi tan×t×rken, diøer
yandan enerji israf×na ve deprem riskine karû× kaliteli malzeme kullan×m×n×n önemine iûaret ediyoruz. Ayr×ca derneøimizin çat×s× alt×ndaki birbirinden güçlü markalar× ortaya koyan gazete ilanlar×yla da kamuoyunu
bilinçlendirme çal×ûmalar×m×z× sürdürüyoruz. Tüm bu çal×ûmalar×m×zda ve ayr×ca gerçekleûtirdiøimiz diøer
etkinliklerimizde k×ymetli zamanlar×n× ay×rarak büyük katk× saølayan yönetici arkadaûlar×ma, komitelerimizin özveriyle çal×ûan üyelerine ve tüm siz deøerli üyelerimiz ile dernek çal×ûanlar×m×za bir kez daha ûükranlar×m× sunar, her zaman olduøu gibi en büyük gücümüzü “birlik olmaktan” ald×ø×m×z× belirtmek isterim.
Türkiye için, Türkiye ùMSAD olarak hep birlikte daha ileriye!
Ekim 2013
EDİTÖR
Türkiye øMSAD Yay×n Editörü
HAYATø BAKIù
4
Gündem yapı güvenliği…
Türkiye ñMSAD, “Yaíam konforu için güvenli yapÜ bir
gerekliliktir” diye yola çÜkarak, “Güvenli YapÜlar Yol
HaritasÜ”nÜ 5. UluslararasÜ ñníaatta Kalite Zirvesi’nde
katÜlÜmcÜlarla paylaíÜyor.
T
ÜRKùYE’NùN yap× stoku hakk×nda rivayetler muhtelif. Yaklaû×k 20 milyonluk bir yap× stokundan bahsediliyor. Bu yap× stokunun yüzde 70’inin
deprem karû×s×nda “riskli yap×” s×n×f×na girdiøi tahmin ediliyor. Kentsel
dönüûüm süreci ile birlikte yine yaklaû×k 6,5 milyon konutun depreme
karû× daha dayan×kl× hale getirileceøi iddias×yla baûlat×lan çal×ûmalar da
ûimdilik aø×r aksak ilerliyor. Kentsel dönüûüm çal×ûmalar×na ×û×k tutan raporlar haz×rlay×p, kamuoyu ile paylaûan Türkiye ùnûaat Malzemesi Sanayicileri Derneøi
(Türkiye ùMSAD), “Yaûam konforu için güvenli yap× bir gerekliliktir” diye yola ç×karak,
Güvenli Yap×lar Yol Haritas×’n× 5. Uluslararas× ùnûaatta Kalite Zirvesi’nde kat×l×mc×larla
paylaû×yor.
Güvenli yap×lar için yol haritas× niteliøinde olan rapor sadece depreme karû× deøil, yang×n, sel, yal×t×m ve yap×n×n tüm unsurlar×yla güvenli hale getirilmesi sürecini konunun
uzmanlar×n×n görüû ve önerileriyle bir bütün olarak sunuyor. Zirvenin de ana temas×n×
oluûturan yap× güvenliøi konusu Türkiye ùMSAD Dergisi’nin de ana gündemini belirledi. Raporu haz×rlayan çal×ûma grubunun koordinatörleri Yener Gür’eû ve Muhammet
Maraûl× ile yapt×ø×m×z söyleûi, raporun haz×rlanma gerekçesini ve hedeflerini ortaya
koyarken, kapak haberimiz de raporun ayr×nt×lar×n× özetliyor.
Bir baûka önemli geliûme de yine Türkiye ùMSAD taraf×ndan geçtiøimiz aylarda kamuoyuyla paylaû×lan “Deprem Manifestosu. Türkiye ùMSAD ve Türkiye Deprem Vakf×
iû birliøi ile 17 Aøustos 1999 depreminin 14. y×l×nda “Risk Almay×n, Dünyan×z× Karartmay×n!” ortak çaør×s×yla hayat bulan manifesto, tüm sosyal paydaûlara önlem ve karar
alma çaør×s×nda bulunuyor. Manifesto ve rapor, sektör gündemini belirlediøi gibi ülke
gündemini de belirleyecek çözüm önerileriyle, özellikle kentsel dönüûüm sürecinin
f×rsata çevrilmesi noktas×nda önemli tespitler yap×yor.
Türkiye ùMSAD yönetimi ayn× zamanda inûaat malzemesi sanayicilerinin yeni ihracat
rotalar×na seyrüseferi güvenli bir ûekilde yapabilmesi amac×yla Afrika k×tas×ndaki yolculuøunu Güney Afrika ile sürdürdü. ùstanbul Maden ve Metaller ùhracatç× Birlikleri
(ùMMùB) Yap× Malzemeleri Komitesi heyeti ile birlikte Güney Afrika’n×n Johannesburg
ûehrinde ilk kez düzenlenen Bauma Africa Fuar×’n× ziyaret eden Türkiye ùMSAD Baûkan× Dündar Yetiûener, yap× malzemeleri ve müteahhitlik sektörlerinin önde gelen kurum
ve kuruluûlar×yla da önemli görüûmeler gerçekleûtirdi. Önümüzdeki dönemlerde bu
ziyaretlerin artarak devam edeceøini de bir bilgi olarak not düûelim.
Türkiye sanayisinin ve alüminyum sektörünün duayenlerinden biri olan Çuhadaroølu
Grubu’nun kurucusu Ahmet Çuhadaroølu’nu 2013 y×l× Aøustos ay× içinde kaybettik.
“Baûar×n×n s×rr×, iûe sayg×” diyen Ahmet Çuhadaroølu ile vefat×ndan k×sa bir süre önce
editör arkadaû×m×z taraf×ndan yap×lan son röportaj×, an×s×na duyduøumuz sayg×dan yay×mlama karar× ald×k. Röportaj×n hem genç sanayicilere hem de dünden bugüne sanayicilik yapanlara katk× saølayacaø×n× düûünüyoruz. Türkiye ùMSAD Dergi, bu say×s×nda
da yine sektörüm önde gelen dernek ve yöneticileriyle keyifli söyleûiler gerçekleûtirdi.
Söyleûileri gerçekleûtirirken ve dergiyi haz×rlarken sayfa s×n×rlamas×na gitmemek için
yapt×ø×m×z tüm çal×ûmalar× dergiye taû×d×k. Ald×ø×m×z keyfin sizi de saracaø×n× umut
ediyoruz. ùyi okumalar…
Ekim 2013
Ekim 2013
8
ùMSAD’dan
» Türkiye ùMSAD’×n yeni merkezinde ilk bilgilendirme toplant×s×
» Türkiye ùMSAD ve TDV’den Deprem Manifestosu
» Türkiye ùMSAD’dan Güney Afrika aç×l×m×!
22
DUAYEN
26
AYAKÜSTÜ SÖYLEúùLER
Ahmet Çuhadaroølu: “Baûar×m×n s×rr×, iûime duyduøum sayg×”
» Yap× Merkezi Prefabrikasyon Genel Müdürü Fuat Hatipoølu:
“Doøru mühendislik, kaliteli malzeme ve tekniøine uygun olarak inûa edilmiû
binalar güvenlidir”
» Hilti Genel Müdürü Mehmet Kalay: “Güvenli yap×lar, belirli donan×ma
sahip olarak tasarlanmal× ve inûa edilmeli”
» Kalekim Genel Müdürü Altuø Akbaû: “Yap×lar× koruman×n yolu yal×t×md×r”
32
MAKRO-NOMù
36
SEKTÖREL GÜÇ
44
50
58
Prof. Dr. Kerem Alkin
TALSAD Yönetim Kurulu Baûkan× Ali Kibar:
“Alüminyum, inûaat sektörünün gözde malzemelerinden biridir”
ÖZEL SÖYLEúù
Türkiye Deprem Vakf× Baûkan× Prof. Dr. M. Hasan Boduroølu:
“Deprem riski fark×ndal×ø× yeterince yarat×lamad×”
KAPAK
Çaødaû yaûam konforu için güvenli yap× bir gerekliliktir
“Yaûam konforu için güvenli yap× bir gerekliliktir” diyen Türkiye ùMSAD,
5. Uluslararas× ùnûaatta Kalite Zirvesi’nde sürdürülebilir güvenli yap×lar için yol
haritas× niteliøinde bir raporu kamuoyuyla paylaûacak. Yaklaû×k 6,5 milyon
konutun kentsel dönüûüm kapsam×nda ele al×nd×ø× bu dönemde, sadece
depreme karû× deøil, yang×n, sel, yal×t×m ve yap×n×n tüm unsurlar×yla güvenli
hale getirilmesi sürecin en hassas noktas×n× oluûturuyor.
KAPAK SÖYLEúù
Güvenli yap× zincirine bütüncül bir bak×û
Türkiye ùMSAD Kentsel Dönüûüm ve Yap× Güvenliøi Komitesi Koordinatörü /
Yönetim Kurulu Üyesi Yener Gür’eû ve Türkiye ùMSAD Kentsel Dönüûüm ve
Güvenli Yap× Komitesi Baûkan Yard×mc×s× Muhammed Maraûl× ile güvenli yap×
kavram×n× konuûtuk.
Ekim 2013
Türkiye ùnûaat Malzemesi Sanayicileri
Derneøi (Türkiye ùMSAD) Ad×na
ùmtiyaz Sahibi
DÜNDAR YETùúENER
Yaz× ùûleri Müdürü/Sorumlu Müdür
AYGEN ERKAL
Yay×n Editörü
HAYATù BAKIú
Yay×n Koordinatörü
ERSùN DALGA
Dan×ûma Kurulu
KAPAK
Çaødaû yaûam
konforu için
g
p bir
güvenli yyap×
gerekliliktir
66
STRATEJùK BAKIú
68
GÜNCEL SÖYLEúù
74
78
84
88
94
102
50
PROF.DR. KEREM ALKùN
PROF. DR. FùLùZ KARAOSMANO÷LU
PROF. DR. ZERRùN YILMAZ
PROF. DR. ALù RIZA KAYLAN
DOÇ. DR. MELùH BULU
DR. YILMAZ ARGÜDEN
DR. ENGùN BARAN
Yay×n Türü/Aral×ø×
YEREL SÜRELù / ÜÇ AYDA BùR
Yönetim Yeri
RÜZGÂRLIBAHÇE CAD. ÇINAR SOK.
NO:3 KAT:5 DEMùR PLAZA
KAVACIK/BEYKOZ ùSTANBUL
Tel: 216 322 23 00
Web: www.imsad.org
www.eubuild.com
Yay×na Haz×rl×k
Dr. Y×lmaz Argüden
ùzocam Genel Müdürü A. Nuri Bulut:
“Yal×t×m, inûaat sektörünün temel taûlar×ndan biridir”
EKONOMùK PERSPEKTùF
Dr. Can Fuat Gürlesel
GÜNCEL SÖYLEúù
Baumit Türkiye Genel Müdürü Batuhan Besler:
“D×û cephe ×s× yal×t×m sektörü büyüyen ve geliûen bir sektör”
GÜNCEL SÖYLEúù
Çuhadaroølu Alüminyum Genel Müdürü Kenan Arac×:
“Alüminyum profillerin yüzde 60’× inûaat sektöründe kullan×l×yor”
AKTÜEL SÖYLEúù
ActionCOACH Türkiye Kurucu Ortaø× Gülnur Deøer:
“ùû adaml×ø× ülkemizde deneme yan×lma yöntemiyle öøreniliyor”
MùMARLIK&ùNúAAT DÜNYASI
Mimar Oøuz Beyaz×t: “Mimarl×k bir entegre tasar×m sürecidir!”
ùHRACAT KAPILARI / Güney Afrika ve Kamerun
Bakir kara k×tan×n incisi: Güney Afrika Cumhuriyeti
Genel Yönetmen
Gürhan DEMùRBAú
Genel Yönetmen Yard×mc×s×
Eser SOYGÜDER YILDIZ
Görsel Yönetmen
Yavuz KARAKAú
Editör
Hayati BAKIú
Grafik & Tasar×m
Yasemin CAN
Düzeltmen Editör
Ersel ERGÜZ
Fotoøraflar
Damla SALOR, Murat GÜNEY
ùletiûim
Yaz× ùûleri: 0212 440 27 80
Pazarlama: 0212 440 27 65
[email protected]
Bask×
Dünya Yay×nc×l×k A.ú.
“Globus” Dünya Bas×nevi
100. Y×l Mahallesi, 34440
Baøc×lar-ùstanbul
Tel: 0 212 440 24 24
NOT: Reklamlar, reklam veren ûirketin sorumluluøundad×r.
Dergimizde yay×mlanan yaz× ve fotoøraflar Türkiye ùMSAD’×n
izni al×narak, kaynak belirtilerek, tam veya özet al×nt× yap×larak
kullan×labilir.
8
İMSAD’DAN
Türkiye İMSAD’ın yeni merkezinde
ilk bilgilendirme toplantısı
Yeni ofisine taû×nan Türkiye ùMSAD, ofisin aç×l×û×n× ve üyeleri bilgilendirme
toplant×s×n× bir arada yapt×. Kavac×k’taki aç×l×ûa yönetim kurulunun yan× s×ra
Türkiye ùMSAD üyeleri de kat×ld×. Türkiye ùMSAD Yönetim Kurulu Baûkan×
Yetiûener, göreve geldiklerinden bu yana neler yapt×klar×n× anlat×rken, gelecek
planlar×yla ilgili de üyeleri bilgilendirdi.
KAVACIK’TAKù yeni merkez ofisinin aç×l×û kokteylinde 17 Eylül 2013 tarihinde bir araya gelen
Türkiye ùMSAD üyeleri, derneøin faaliyetleri ve planlanan etkinlikler hakk×nda bilgi ald×. Türkiye
ùMSAD Yönetim Kurulu Baûkan× Dündar Yetiûener, Türkiye ùMSAD Yönetim Kurulu Baûkan
yard×mc×lar× Hakan Gürdal ve Nuri Bulut ile Baûkanvekilleri Fethi Hinginar ve Oktay Alptekin ile
yönetim kurulu üyelerinin kat×ld×ø× aç×l×ûta, yönetim, üye firma ve derneklerin yöneticileri buluûtu.
Üye bilgilendirme toplant×s×nda Türkiye ùMSAD Yönetim Kurulu Baûkan× Dündar Yetiûener,
göreve geldikleri 21 úubat 2013 tarihinden bu yana yönetim olarak yürüttükleri faaliyetler hakk×nda bilgi verdi. Yetiûener, görevi devral×r almaz ilk yönetim kurulunu oluûturduklar×n× ve görev
daø×l×mlar×n× yapt×klar×n× söyledi. Göreve baûlar baûlamaz, “Gelecek Tasar×m× Stratejik Planlama
Toplant×lar×” yapt×klar×n× hat×rlatan Baûkan Yetiûener, ç×kan sonuçlara göre Türkiye ùMSAD’×n
stratejik yol haritas×n×n oluûturulduøunu belirtti. Baûkan Yetiûener, etkinliklerin bu toplant×lar×n
sonuç raporunda al×nan kararlara göre planland×ø×n× da söyledi.
D×û Ticaret Komitesi, Sürdürülebilirlik Komitesi ile Kentsel Dönüûüm ve Yap× Güvenliøi
Komitesi’nin faaliyetlerine iliûkin bilgi veren Baûkan Yetiûener, bu komitelerin Türkiye ùMSAD’× ve
sektörü bir ad×m öteye taû×yacak çal×ûmalar yürüttüklerini dile getirdi. Baûkan Yetiûener, özellikle
Ekim 2013
İMSAD’DAN
Üye bilgilendirme toplantısında,
Türkiye İMSAD’ın geleceğe
yönelik projeleri hakkında da
bilgi veren Yetişener, kaliteli
inşaat malzemesi kullanımının
önemini vurgulamak için Çevre
ve Şehircilik Bakanlığı ve Enerji
ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı
ile birlikte kamu spotları
hazırlandığını hatırlattı ve bu
çalışmaların devam ettiğini
belirtti.
Sürdürülebilirlik Komitesi’nin çal×ûmalar×na devam ettiøi ùnûaat Malzemesi Sektörü Sürdürülebilirlik Raporu’nun, bir dernek taraf×ndan sektör ad×na haz×rlanan rapor olmas× yönüyle dünyada
bir ilk olduøunu ifade etti. Kentsel Dönüûüm ve Yap× Güvenliøi Komitesi’nin Türkiye Deprem
Vakf× ile haz×rlad×ø× Deprem Manifestosu’nun ard×ndan çal×ûmalar×na devam ettiøi bilgisini veren
Yetiûener, bu komitenin haz×rlayacaø× raporun sektöre yön verecek nitelikte olacaø×n× belirtti.
TÜRKøYE øMSAD ANADOLU’YA VE DÜNYAYA AÇILIYOR!
Türkiye ùMSAD’×n Anadolu’ya ve dünyaya aç×lma projelerine de deøinen Yetiûener, Güney
Afrika’ya gittiklerini ve orada sektör ad×na temaslarda bulunduklar×n× söyledi. Baûkan Yetiûener,
aral×k ay× içinde de Bursa’da gerçekleûtirilecek etkinlikte bu bölgedeki inûaat malzemesi sanayicileri ile bir araya geleceklerini aç×klad×.
Üye bilgilendirme toplant×s×nda, Türkiye ùMSAD’×n geleceøe yönelik projeleri hakk×nda da bilgi
veren Yetiûener, kaliteli inûaat malzemesi kullan×m×n×n önemini vurgulamak için Çevre ve úehircilik Bakanl×ø× ve Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanl×ø× ile birlikte kamu spotlar× haz×rland×ø×n×
hat×rlatt× ve bu çal×ûmalar×n devam ettiøini belirtti. Yetiûener, kamu spotlar×n×n yan× s×ra, gazete
ilan× yoluya da kamuoyunun kaliteli ve güvenli yap× malzemesi kullan×m× konusunda bilgilendirileceøini söyledi.
2013 y×l×n×n son çeyreøi ile 2014 y×l×nda yap×lmas× planlanan faaliyetlere de deøinen Yetiûener,
son olarak Türkiye ùMSAD’×n Güvenli Yap× Malzemeleri Eøitim ve Dernek Yönetim Merkezi ile
ilgili projesi hakk×nda bilgi verdi. Bu projenin mesleki eøitim ad×na çok önemli olduøunu vurgulayan Yetiûener, projeye iliûkin haz×rl×k çal×ûmalar×n×n sürdüøünü ifade etti.
9
10
İMSAD’DAN
Türkiye İMSAD’dan ilk yarı değerlendirmesi:
“Türkiye inşaat sektörü
kamu yatırımlarıyla büyüyor”
ùnûaat sektörünün y×l×n ilk yar×s×nda yüzde 6,6 oran×nda gerçekleûen büyümeyle
genel ekonominin üzerinde bir performans gösterdiøini belirten Türkiye ùMSAD
Yönetim Kurulu Baûkan× Dündar Yetiûener, büyümenin kamu yat×r×mlar×ndan
kaynakland×ø×na, özel sektör yat×r×mlar×nda ise üst üste beû çeyrektir daralma
görüldüøüne dikkat çekti.
TÜRKùYE ùMSAD taraf×ndan bu y×l üçüncüsü düzenlenen geleneksel ekonomi toplant×s×, “Global Ekonomi Nereye Gidiyor?” baûl×ø×yla Türkiye Odalar ve Borsalar Birliøi (TOBB) Konferans
Salonu’nda gerçekleûtirildi. Türkiye ùMSAD Yönetim Kurulu Baûkan× Dündar Yetiûener’in aç×l×û konuûmas×n× yapt×ø× toplant×da, Okan Üniversitesi ùktisadi ve ùdari Bilimler Fakültesi Dekan×
Prof. Dr. Taner Berksoy, Türkiye ùMSAD Ekonomi Dan×ûman× Prof. Dr. Kerem Alkin ile Ekonomi
ve Strateji Dan×ûmanl×k Hizmetleri Baûkan× Dr. Can Gürlesel, dünya ve Türkiye ekonomisinin
ilk yar×y×l×n× deøerlendirerek, 2014 y×l× beklentilerine iliûkin görüûlerini paylaût×. Oturum baûkanl×ø×n× Türkiye ùMSAD Yönetim Kurulu Baûkan Yard×mc×s× Hakan Gürdal’×n yapt×ø× toplant×da,
Ekonomi ve Strateji Dan×ûmanl×k Hizmetleri ûirketinin Türkiye ùMSAD için haz×rlad×ø× ùnûaat ve
ùnûaat Malzemeleri Sektörü 2013 ùlk Yar×y×l Deøerlendirme Raporu da aç×kland×. Toplant×ya, çok
say×da Türkiye ùMSAD üyesi ve üye derneklerin yöneticileri kat×ld×.
Ekim 2013
İMSAD’DAN
“ÖZEL SEKTÖR YATIRIMLARINDA DARALMA DEVAM EDøYOR”
1
2013 y×l×n×n üçüncü ekonomi toplant×s×n×n aç×l×û×n× yapan Türkiye ùMSAD Yönetim Kurulu
Baûkan× Dündar Yetiûener, konuûmas×n×n baû×nda Türkiye’nin yak×n bölgesinde yaûanan siyasi ve ekonomik geliûmelere deøindi, küresel ekonomi ve siyasi seyrin nereye doøru gittiøi
yolundaki öngörülerin önemine iûaret etti. Yetiûener, “Hangi sektörde olursak olal×m geleceøimizi inûa etmemiz ancak bugünü doøru analiz etmemiz ve doøru öngörülerle planlama
yapmam×zla mümkün olacakt×r” dedi. Türkiye ekonomisinin 2013 y×l× ikinci çeyreøinde yüzde
4,4 büyüyerek mevcut iç ve d×û koûullar dikkate al×nd×ø×nda olumlu bir performans gösterdiøini
belirten Yetiûener, 2013’ün ilk yar×s×nda inûaat sektörünün beklentilerin üzerinde büyüdüøünü
belirtti. ùnûaat sektörünün y×l×n ilk yar×s×nda yüzde 6,6 oran×nda gerçekleûen büyümeyle genel
ekonominin üzerinde bir performans gösterdiøini ve bu geliûmeden son derece memnuniyet
duyduklar×n× ifade eden Yetiûener, sözlerine ûöyle devam etti: “Ancak Türkiye ùMSAD olarak
bugün paylaût×ø×m×z raporda görüldüøü üzere, inûaat sektöründeki büyüme kamu yat×r×mlar×ndan kaynaklanmakta, özel sektör yat×r×mlar×nda küçülme görülmektedir. Öyle ki, özel sektör
inûaat yat×r×mlar× 2013’ün ilk çeyrek döneminde yüzde 13,9, ikinci çeyrek dönemde yüzde 3,4
oran×nda küçülmüû ve özel sektör inûaat harcamalar× üst üste beû çeyrektir daralma seyrini sürdürmüûtür. Belirtmek gerekir ki, inûaat sektöründe saøl×kl× büyüme için, özel sektör inûaat harcamalar×nda da büyümenin baûlamas×, ekonominin ivmesini art×rmas× bak×m×ndan önemlidir.”
Okan Üniversitesi ùktisadi ve ùdari Bilimler Fakültesi Dekan× Prof. Dr. Taner Berksoy da toplant×da yapt×ø× konuûmada, küresel ekonomi para politikas×nda, rejim deøiûmesi niteliøinde bir
sürecin eûiøine gelindiøini belirtti. Türkiye ekonomisinde önümüzdeki bir iki y×lda büyümenin
yavaûlayacaø×n× söyleyen Prof. Dr. Taner Berksoy, “Bir yandan küresel para rejiminin deøiûmesinden kaynaklanan riskler, bir yandan Türkiye ekonomisinin kaynak aç×ø×n×n (cari aç×k) beslediøi riskler, bir yandan da yak×n bölgemizde geliûen siyasal olaylardan bize yans×yan riskler,
para politikas× rejiminin deøiûmesinden en fazla etkilenecek ülkeler listesinde ön s×ralarda yer
almam×za neden oluyor” dedi. Özel sektör inûaat yat×r×mlar×ndaki daralman×n sektör taraf×ndan
dikkatle takip edildiøini ifade eden Türkiye ùMSAD Ekonomi Dan×ûman× Prof. Dr. Kerem Alkin, küresel, siyasi, bölgesel ve ekonomik belirsizliklerin ortadan kalkmas×n×n ekonominin özel
sektöre odakl× büyümeyi sürdürmesi aç×s×ndan büyük önem taû×d×ø×n× söyledi. ùnûaat ve ùnûaat
Malzemeleri Sektörü 2013 ùlk Yar×y×l Deøerlendirme Raporu’nun önemli sat×r baûlar×n× anlatan
Ekonomi ve Strateji Dan×ûmanl×k Hizmetleri Baûkan× Dr. Can Fuat Gürlesel de, y×l×n ilk yar×s×nda
inûaat sektörü ve inûaat malzemeleri sektörünü büyük ölçüde iç pazar×n desteklediøini söyledi.
Dr. Gürlesel, “Pazarda kamu belirleyici olmuû ve inûaat sektöründe beklentilerin üzerinde bir
büyüme yaûanm×ût×r. Bu y×l sonuna kadar inûaat sektöründe ayn× eøilimin süreceøi öngörülmektedir” diye konuûtu. 2013’ün ilk yar×s×nda inûaat malzemeleri aras×nda baûta çimento ve
haz×r beton olmak üzere kamu altyap× yat×r×mlar×na daha duyarl× olan sektörlerin yüzde 10 ve
üzerinde büyüdüøünü söyleyen Dr. Gürlesel, diøer birçok alt sektörün ise yüzde 5 ile 10 aras×nda büyüme gösterdiøine iûaret etti.
2
3
1. Prof. Dr. Taner Berksoy
2. Prof. Dr. Kerem Alkin
3. Dr. Can Fuat Gürlesel
11
12
İMSAD’DAN
Türkiye İMSAD Başkanı Dündar Yetişener:
“Geleceğin konutları sürdürülebilir
güvenli yapılar olmalı”
Çevre ve úehircilik Bakan× Erdoøan Bayraktar’×n da kat×ld×ø× Emlakta Yeni Vizyon
toplant×s×nda konuûan Türkiye ùMSAD Baûkan× Dündar Yetiûener, sektörün
geleceøinde en önemli konunun “sürdürülebilir güvenli yap×lar” olduøunu
belirtti. 20 y×l sonra yeniden kentsel dönüûümü konuûacak kadar zengin bir ülke
olmad×ø×m×za iûaret eden Baûkan Yetiûener, “Esnek, dayan×kl×, enerji verimli ve
estetik yap×lar sürdürülebilir niteliktedir” dedi.
YENù Aray×ûlar Giriûimi Platformu Derneøi (YAPDER) ve Trabzonlu ùûadamlar× ve Bürokratlar
Derneøi (TùAB) taraf×ndan organize edilen Emlakta Yeni Vizyon toplant×s×na inûaat sektörünün önde gelen isimleri kat×ld×. Moderatörlüøünü, Ekonomi Gazetecileri Derneøi Baûkan×
Celal Toprak’×n yapt×ø× toplant×da Çevre ve úehircilik Bakan× Erdoøan Bayraktar’×n yan× s×ra,
Türkiye ùnûaat Malzemesi Sanayicileri Derneøi (Türkiye ùMSAD) Baûkan× Dündar Yetiûener,
Türkiye ùMSAD Baûkan Vekili Fethi Hinginar, TùAB Yönetim Kurulu Baûkan× Atalay úahinoølu, TùAB Yönetim Kurulu Baûkan Yard×mc×s× Kemal úener, ùstanbul ùnûaatç×lar Derneøi (ùNDER) Baûkan× Abdullah Baysal, Kavram Meslek Yüksekokullar× Kurucusu Bahattin Durmuû
da konuûmac× olarak yer ald×.
Bakan Erdoğan Bayraktar
ve Atalay Şahinoğlu’na
plaketleri, Türkiye İMSAD
Başkanı Dündar Yetişener ve
Başkan Vekili Fethi Hinginar
tarafından takdim edildi.
Ekim 2013
Küresel inûaat sektörünün büyüklüøünün 2020 y×l×na kadar yüzde 67 artarak, 12 trilyon dolara ç×kacaø×n× belirten Bakan Erdoøan Bayraktar, “Bugün dünyada müteahhitlik, iû alma
ve iû kapasitesi bak×m×ndan Çin’den sonra ikinci s×raday×z. Türkiye dünyada bundan sonra
oyun kurucu olacak” dedi. Depreme dayan×ks×z kaçak ve salaû yap×lar× Türkiye’den kaz×yacaklar×n× söyleyen Bayraktar, Bakanl×k olarak yap× ruhsat× ve yap× kullanma izin belgesi iûlemlerini basitleûtirdiklerini, geliûen ve deøiûen ihtiyaçlar doørultusunda Planl× Alanlar Tip ùmar
Yönetmeliøi’nde de deøiûiklik yapt×klar×n× aç×klad×. ùnûaat sektörü içinde inûaat malzemesi
sanayisinin önemine ve büyüklüøüne iûaret eden Türkiye ùMSAD Baûkan× Dündar Yetiûener
ise konuûmas×nda esnek, dayan×kl×, enerji verimli ve estetik yap×lar×n sürdürülebilir nitelikte
olduøunu vurgulad×. Türkiye ùMSAD Baûkan Vekili Fethi Hinginar da doøru kentsel dönüûümün enerji tasarruflu, çevreyi koruyan ve insan yaûam×n×n kalitesini göz önüne alarak yap×labileceøine dikkat çekti. Toplant× sonras×nda Türkiye ùMSAD Baûkan× Yetiûener ve Baûkan Vekili
Hinginar taraf×ndan, Çevre ve úehircilik Bakan× Erdoøan Bayraktar ile TùAB Yönetim Kurulu
Baûkan× Atalay úahinoølu’na sektöre katk×lar× nedeniyle plaket takdim edildi.
14
İMSAD’DAN
Türkiye İMSAD ve TDV’den Deprem Manifestosu
“Risk Almayın,
Dünyanızı Karartmayın!”
Türkiye ùMSAD ve Türkiye Deprem Vakf× iû birliøi ile 17 Aøustos 1999 depreminin
14’üncü y×l×nda ortak bir çaør× geldi. Her iki derneøin “Risk Almay×n, Dünyan×z×
Karartmay×n!” ortak mesaj× ile yay×mlanan “Deprem Manifestosu”, tüm sosyal
paydaûlar× önlem ve karar almaya çaø×r×yor.
Fotoğraftakiler (soldan sağa):
H. Yener Gür’eş, Dündar
Yetişener, Prof. Dr. Hasan
Boduroğlu ve
M. Galip Sayıl.
ÜLKEMùZùN, önde gelen inûaat malzemesi üreticilerinin çat× kurumu olarak faaliyet gösteren
Türkiye ùnûaat Malzemeleri Sanayicileri Derneøi (ùMSAD) ve Türkiye Deprem Vakf× (TDV), iû birliøi sonucu ortaya koyduklar× Deprem Manifestosu’nu ortak bir bas×n toplant×s×yla kamuoyuna
duyurdu. 17 Aøustos 1999 depreminin 14’üncü y×l×nda, “Risk Almay×n, Dünyan×z× Karartmay×n!” mesaj×yla seslenen Türkiye ùMSAD ve TDV, manifestoda, olas× bir depreme karû× al×nmas×
gereken acil önlemler, kararlar ve düzenlemeleri yedi baûl×k alt×nda aç×klad×.
Swissotel The Bosphorus’ta 14 Aøustos 2013 tarihinde düzenlenen toplant×ya Türkiye ùMSAD Yönetim Kurulu Baûkan× Dündar Yetiûener, TDV Yönetim Kurulu Baûkan× Prof. Dr. Hasan Boduroølu, Türkiye ùMSAD Kentsel Dönüûüm-Yap× Güvenliøi Komitesi Koordinatörü
ve Yönetim Kurulu Üyesi Yener Gür’eû ile Türkiye ùMSAD Kentsel Dönüûüm-Yap× Güvenliøi
Komitesi Baûkan× ve Türkiye Deprem Vakf× Yönetim Kurulu Üyesi M. Galip Say×l kat×ld×.
Türkiye ùMSAD Yönetim Kurulu Baûkan Yard×mc×s× Fethi Hinginar ve çok say×da üye de
toplant×da haz×r bulundu.
MANøFESTO’YA 29 DERNEK øMZA ATTI
TDV, Türkiye ùMSAD ve üyesi 29 derneøin imzas×n× taû×yan Deprem Manifestosu’nda, ülkemizde deprem fark×ndal×ø×n×n yetersiz olmas×na ve dayan×m× yeterli olmayan binalara dikkat çekildi.
Türkiye’de ivedi olarak “Sivil Deprem Platformu” oluûturulmas× ve “Ulusal Deprem Stratejisi ve
Eylem Plan× (UDSEP)” konusunda kat×l×mc×l×ø×n art×r×lmas× gerektiøinin vurguland×ø× manifestoda, “Bina Yönetmeliøi” haz×rlanmas×n×n da önemine dikkat çekildi. Kentsel dönüûüm kapsam×nda yaûanan tereddütlerin giderilmesi Deprem Manifestosu’nun ana maddelerinden biri olarak
yer al×rken, deprem ve güvenli yap× bilincinin geliûtirilmesi, uygulamac×lar×n eøitimli ve belgeli
Ekim 2013
İMSAD’DAN
olmas× ile güvenli-çaødaû binalar yap×m×na odaklanmak gerektiøi, manifestonun
diøer ana baûl×klar×n× oluûturdu.
Türkiye ùMSAD Yönetim Kurulu Baûkan× Dündar Yetiûener, Deprem
Manifestosu’nun aç×kland×ø× toplant×da yapt×ø× konuûmada, Türkiye’nin sürdürülebilir ekonomik ve sosyal kalk×nmas×nda inûaat sektörünün üstlendiøi rolün
önemini vurgulad×. Depremlerin büyük can kay×plar×yla birlikte ekonomide büyük
maliyetler ve bütçeler oluûturduøuna dikkati çeken Yetiûener, “Bugün burada 17
Aøustos 1999 Kocaeli depremini sadece anmakla yetinmek istemiyor, tüm sosyal
paydaûlar×m×z×n katk×lar×yla h×zl× çözümler üretilmesini ve hayata geçirilmesini istiyoruz ve bunun için çal×û×yoruz” dedi.
“YENø BøR KENTSEL DÖNÜùÜM MALøYETø YAùANMASIN”
Önemli ad×mlar×n at×ld×ø× kentsel dönüûüm kapsam×nda bugün ülkemizde 6,5 milyon riskli konutun yenilenmesinin planland×ø×na iûaret eden Yetiûener, “Ekonomide
büyümenin darald×ø× bir dünya konjonktüründe, bundan 20 y×l sonra Türkiye ekonomisinin yeni bir kentsel dönüûüm maliyetiyle karû× karû×ya gelmemesi için geleceøin
binalar×n× bugünden yapmak, güvenli malzemelerin kullan×ld×ø× güvenli yap×lar inûa
etmek zorunday×z. Bu nedenle Türkiye ùMSAD olarak önümüzdeki aylarda baûlatacaø×m×z kampanya ile tüm sosyal paydaûlar×m×za ‘Binalar×n yap×m×nda ilgili standart
ve yönetmeliklere uyun, küçük tasarruflar için büyük riskler almay×n, dünyan×z× karartmay×n’ mesaj×yla sesleneceøiz” diye konuûtu. Yetiûener sözlerine ûöyle devam etti:
“Dünyada rekabet edebilen, kaliteli ve standartlara uygun üretim yapan, yeterli
kalitede ve standartta malzeme sunan Türkiye ùMSAD üyesi malzeme üreticileri
olarak, yap×lar×m×z×n, malzemelerimizle doøru bir proje süreciyle deprem riski taû×madan yap×labileceøini biliyor ve bunun için çal×û×yoruz. Bugün Türkiye ihracat×n×n yüzde 16’s×n× gerçekleûtiren ve cari aç×øa yüzde 250’nin üzerinde pozitif katk×
saølayan katma deøeri yüksek bir sektörün temsilcileri olarak, ülkemizde güvenli
yap×lar inûa edilmesi konusunda inûaat malzemesi üreticileri olarak üzerimize düûen görevleri yapmaya haz×r×z.”
“PAZAR BÜYÜKLÜöÜ 52,5 MøLYAR DOLARA ULAùTI”
Türkiye ùMSAD üyesi 73 üretici firma ve 29 dernek olarak, Türkiye’de istihdam
ettikleri çal×ûan say×s×n×n 1,5 milyon kiûi olduøunu ve bu say× ile toplam nüfusun
DEPREM MANøFESTOSU
• SùVùL DEPREM PLATFORMU
OLUúTURULMALIDIR
• ULUSAL DEPREM
STRATEJùSù VE EYLEM
PLANI KONUSUNDA
KATILIMCILIK
ARTIRILMALIDIR
• ÜLKEMùZDE EKSùK OLAN
BùNA YÖNETMELù÷ù
HAZIRLANMALIDIR
• UYGULAMACILAR E÷ùTùMLù
VE BELGELù OLMALIDIR
• KENTSEL DÖNÜúÜMDE
TEREDDÜTLER
GùDERùLMELùDùR
• GÜVENLù VE ÇA÷DAú
BùNALAR YAPILMALIDIR
• DEPREM VE GÜVENLù
YAPI BùLùNCù
OLUúTURULMALIDIR
15
16
İMSAD’DAN
Dündar Yetişener:
“Ekonomide büyümenin
daraldığı bir dünya
konjonktüründe, bundan
20 yıl sonra Türkiye
ekonomisinin yeni bir
kentsel dönüşüm maliyetiyle
karşı karşıya gelmemesi
için geleceğin binalarını
bugünden yapmak, güvenli
malzemelerin kullanıldığı
güvenli yapılar inşa etmek
zorundayız.”
yüzde 7,5’ini temsil ettiklerini belirten Yetiûener, inûaat malzemesi sektörünün büyüklüklerini de
rakamlarla ifade etti. Yetiûener’in verdiøi bilgiye göre, Türkiye inûaat sektörünün 2012 y×l×ndaki
iç pazar büyüklüøü 71 milyar dolara ulaût×. Yurt d×û× müteahhitlik sektörü ise 44 ülkede 26,
1 milyar dolar tutar×nda proje üstlendi.
2012 y×l×nda yurt içi ve yurt d×û× olmak üzere inûaat sektörünün toplam pazar büyüklüøünün
97,1 milyar dolara ulaût×ø×n× belirten Yetiûener, “Bu büyük pazar içinde inûaat malzemesi sektörü 52,5 milyar dolar büyüklükle dikkat çekiyor. Bu büyüklük içinde yenileme pazar×n×n pay× ise
yüzde 12. ùnûaat malzemesi sektörü 2012 y×l×nda 21,1 milyar dolarla en yüksek ihracat× gerçekleûtirme baûar×s×n× gösterirken, toplam ihracattaki pay× da yüzde 15,3 olarak gerçekleûti” dedi.
“MANøFESTOYLA FARKINDALIK YARATMAK øSTøYORUZ”
TDV Yönetim Kurulu Baûkan× Prof. Hasan Boduroølu da toplant×da yapt×ø× konuûmada, 1999
Kocaeli depreminin ard×ndan geçen 14 y×lda, deprem riskinin azalt×lmas× doørultusunda çeûitli
mevzuat çal×ûmalar× yap×ld×ø×n× belirterek, depremin her an beklenebilecek doøal bir afet olmas×
nedeniyle acil olarak yap×lmas× gereken çok ûey olduøunu dile getirdi. Prof. Dr. Boduroølu,
deprem riskinin azalt×lmas×nda en önemli eksikliklerden birinin deprem riski fark×ndal×ø×n×n yeterince yarat×lamamas×, diøerinin ise hâlâ deprem dayan×m× yetersiz binalar×n yap×lmas× olduøunu
ifade etti. Bugün yap×lan uygulamalarda özellikle deprem odakl× kentsel dönüûüm çal×ûmalar×nda beû afetin karû×m×za ç×kt×ø×n× belirten Prof. Dr. Boduroølu, bu afetlerin deprem, sel, ×s× adalar×,
hava kirliliøi ve toplumsal huzursuzluk olduøunu söyledi.
Depreme haz×rlanma ve kentsel dönüûüm konusunun sadece mekânsal düzeyde ele al×namayacaø× ifade eden Prof. Dr. Boduroølu ûunlar× aktard×: “Ayr×ca, ‘UDSEP konusunda kat×l×mc×l×k
artt×r×lmal×d×r’ derken as×l önemsediøimiz husus, sivil toplum kuruluûlar×n×n kendi konular×n× ilgilendiren eylemlerde doørudan Afet ve Acil Durum Yönetim Baûkanl×ø× (AFAD) ve AFAD’×n ilgili
organlar×na görüû ve önerilerini iletebilecekleri ve kendi aralar×nda da paylaûarak geliûtirebilecekleri bir platformun oluûturulmas×d×r. Amac×m×z, deprem dâhil her anlamda güvenli binalar
inûa edilmesini saølayarak, can kayb× ve yaralanmalar× önlemek, olas× depremlerin birey ve
ülkemiz ekonomisinin en az zararla atlat×lmas×n× saølamakt×r. Bu amaçla somut ad×mlar× içeren
Deprem Manifestosu’nu kamuoyunun gündemine sunuyor ve bu doørultuda ilgilileri birlikte
çal×ûmaya davet etmeyi toplumsal sorumluluøumuz olarak görüyoruz.”
Toplant×da Türkiye ùMSAD Kentsel Dönüûüm-Yap× Güvenliøi Komitesi Koordinatörü Yönetim
Kurulu Üyesi Yener Gür’eû ile Türkiye ùMSAD Kentsel Dönüûüm-Yap× Güvenliøi Komitesi Baûkan× ve TDV Yönetim Kurulu Üyesi M. Galip Say×l da Türkiye ùMSAD ve üyesi dernekler ile
TDV’nin Deprem Manifestosu’nda yer alan somut ad×mlar×n× aç×klad×.
Ekim 2013
İMSAD’DAN
DEPREM MANøFESTOSU VE SOMUT ADIMLAR
• Sivil Deprem Platformu oluûturulmal×d×r: AFAD koordinasyonunda, bünyesinde üniversitelerin, meslek odalar×n×n, yerel kuruluûlar×n ve STK’lar×n görev alacaø× geniû kat×l×ml× sivil bir platform oluûturulmas× düûünülmelidir.
Devlet desteøi ile hayata geçirilecek bu platformun çal×ûmalar×nda, bilimsel çevrelerin ve vatandaû×n görüûleri
daha geniû kapsaml× olarak dikkate al×nmal×d×r.
• Ulusal Deprem Stratejisi ve Eylem Plan× konusunda kat×l×mc×l×k art×r×lmal×d×r: UDSEP 2023’ün yay×mlanmas×yla iû bitmemiûtir. UDSEP 2023’ün tabana mal olmas×n× saølamak amac×yla, eylem plan×n×n ilerlemeleri,
deprem konusunda oluûturulmas× düûünülen geniû kat×l×ml× sivil toplum platformu ile paylaû×lmal×, ûeffaf ûekilde
raporlanmal×, eksik ve aksayan hususlar tamamlanmal×, gerekirse planda makul ve muteber nedenlere dayal×
revizyonlar yap×lmal×d×r.
• Ülkemizde eksik olan Bina Yönetmeliøi haz×rlanmal×d×r: Türkiye ùMSAD taraf×ndan haz×rlanan ve aral×k ay×nda 5. Uluslararas× ùnûaatta Kalite Zirvesi’nde sunulacak olan “Kentsel Dönüûüm ve Türkiye’de Yap× Güvenliøi
Raporu” haz×rl×klar× kapsam×nda; baz×lar× birbirleriyle, baz×lar× standatlarla çeliûen çeûitli yönetmelikler yerine, bu
yönetmeliklerin hepsini kapsayacak Bina Yönetmeliøi’nin haz×rlanmas×na ihtiyaç olduøu ortaya ç×km×ût×r. Deprem Bölgelerinde Yap×lacak Binalar Hakk×ndaki Yönetmelik ile Deprem Tehlikesi Haritas×’n×n güncelleûtirilmesi
çal×ûmalar× AFAD koordinasyonu alt×nda yap×lmaktad×r. Bu çal×ûmalar s×ras×nda da görülmüûtür ki, bina yap×m×
konusunda ülkemizde hissedilen en büyük eksikliklerden biri, ilgili tüm konular× içeren bir Bina Yönetmeliøi
olmamas×d×r.
Bu nedenlerle, bu konuda yetkili olan Çevre ve úehircilik Bakanl×ø×’n×n bu konuyu acilen incelemeye baûlamas×n×
ve Bina Yönetmeliøi haz×rlamak üzere Çevre ve úehircilik Bakanl×ø× koordinasyonunda, çeûitli kamu kurumlar×, üniversiteler, odalar ve ilgili STK’lardan oluûturulacak bir sivil platform veya geniû kat×l×ml× bir konsey oluûturulmas×n×
önermekteyiz. Bina Yönetmeliøi’nin dayand×r×lacaø× Yap× Kanunu çal×ûmalar× da bu paralelde tekrar ele al×nmal×,
yönetmelikte hangi iûin hangi standarda göre yap×lacaø×n×n belirtilebilmesi için, standart çal×ûmalar×n×n da salt tercümeye dayal× olmaktan kurtar×l×p, daha araût×rmac× ve gerçekçi zemine dayal× yürütülmesi saølanmal×d×r.
• Uygulamac×lar eøitimli ve belgeli olmal×d×r: UDSEP 2023, Eylem B.1.7.4. kapsam×nda ele al×nan bu husus
inûaatlar×n kalitesi aç×s×ndan uygulamac×lar×n eøitimleri ve belgelendirilmeleri çok önemlidir. Buna paralel olarak, Çal×ûma ve Sosyal Güvenlik Bakanl×ø× Mesleki Yeterlilik Kurumu (MYK), Milli Eøitim Bakanl×ø× ve meslek
örgütleri/STK’lar aras×ndaki iû birliøi ve koordinasyon geliûtirilmeli, eøitim ve liyakate dayal× belgelendirme teûvik
edilmelidir. Bu baølamda bireylerin küçük yaûtan itibaren deprem bilinci ile yetiûtirilmesine yönelik eøitim faaliyetlerine aø×rl×k verilmelidir.
• Kentsel dönüûümde tereddütler giderilmelidir: Kentsel dönüûüm konusunda halk×n ve ilgili sektörlerin tereddütleri giderilmeli, halk×n maøduriyetine neden olmayacak ve gönüllü kat×l×m×n× teûvik edecek çözümler ve
formüller üretilmelidir. Kentsel dönüûüm kapsam×nda önemli role sahip olan ve binalara depreme dayan×kl×l×k
raporu veren yetkili firmalar×n ve kuruluûlar×n yeterliliøi sorgulanmal× ve kullan×lan analiz yöntemleri doørulanmal×, uygunluøu gözden geçirilmelidir. Kentsel dönüûüm projeleri için de kullan×labilmesini saølamak için AFAD
taraf×ndan yürütülen Deprem Yönetmeliøi revizyon çal×ûmalar×na h×z verilmelidir.
• Güvenli ve çaødaû binalar yap×lmal×d×r: Binalar×n sadece depreme dayan×kl× olmalar× deøil, tüm anlam×yla
çaødaû bina özelliklerini içeren binalar olmalar× da saølanmal×d×r. Güvenli, dayan×kl×, enerji verimliliøi yüksek ve
sürdürülebilir binalar için standart ve yönetmeliklere uygun tasar×m ve uygulama ile birlikte, kaliteli, standartlara
uygun, teknolojik ve sertifikal× yap× malzemelerinin kullan×lmas× saølanmal×d×r.
• Deprem ve güvenli yap× bilinci oluûturulmal×d×r: Deprem bilincinin, deprem an×nda ve sonras×nda nas×l davran×lacaø×n× bilmenin ötesinde, güvenli yap×lara sahip olmak olduøu bilinmektedir. Afet kay×plar×n× en aza indirmenin en etkin yolu olan güvenli yap×n×n, “doøru tasar×m, doøru malzeme, doøru üretim, doøru uygulama ve doøru
denetimle saølanabileceøi” toplumun her kesimine anlat×lmal×, gerekirse eøitim programlar×na ithal edilmeli,
böylece toplumumuzun deprem ve güvenli yap× bilinci art×r×lmal×d×r.
17
18
İMSAD’DAN
Türkiye İMSAD’dan
Güney Afrika açılımı!
İnşaat malzemesi sektörünün
yeni pazarlara ulaşması
ve Türkiye İMSAD’ın
uluslararası tanıtımının
genişletilmesi için dernek
yönetimi çalışmalarına hız
kesmeden devam ediyor.
TÜRKùYE ùnûaat Malzemesi Sanayicileri Derneøi (Türkiye ùMSAD), inûaat sektörünün yeni
pazarlara ulaûmas× için çal×ûmalar×na h×z kesmeden devam ediyor. Bu kapsamda Türkiye
ùMSAD Yönetim Kurulu Baûkan× Dündar Yetiûener, Güney Afrika’ya bir ziyaret gerçekleûtirdi. Yetiûener, ùstanbul Maden ve Metaller ùhracatç× Birliøi (ùMMùB) Yap× Malzemeleri Komitesi heyeti ile birlikte Güney Afrika’n×n Johannesburg ûehrinde ilk kez düzenlenen Bauma
Africa Fuar×’n× ziyaret etti. Türkiye ùMSAD Baûkan× Yetiûener, yap× malzemeleri ve müteahhitlik sektörleri ile ilgili kurum ve kuruluûlar ile önemli görüûmeler gerçekleûtirdi.
18-21 Eylül 2013 tarihlerinde düzenlenen Bauma Africa Fuar×’na Türkiye’den 26 firma kat×ld×.
Ankara OSTùM’de yürütülmekte olan kümelenme projesi kapsam×nda da 17 firma, OSTùM
stand×nda yer ald×. Türkiye ùMSAD’× temsilen fuarda çeûitli temaslarda bulunan ve ùMMùB heyeti ile birlikte ülkenin ilgili önde gelen kuruluûlar×yla çeûitli toplant×lar gerçekleûtiren Türkiye
ùMSAD Baûkan× Yetiûener’e, ùMMùB Yap× Malzemeleri Komitesi Baûkan× ve ùstanbul Demir ve
Demir D×û× Metaller ùhracatç×lar× Birliøi Yönetim Kurulu Üyesi Serdar Urfal×lar, ùMMùB Yap× Malzemeleri Komitesi Üyeliøinin yan× s×ra ùstanbul Kimyevi Maddeler ve Mamulleri ùhracatç× Birliøi
Yönetim Kurulu Üye de olan Türkiye ùMSAD eski baûkanlar×ndan Orhan Turan eûlik etti.
Ekim 2013
20
İMSAD’DAN
Türkiye İMSAD Başkanı Dündar Yetişener
Türk Ytong’un 50. yıl törenine katıldı
Fotoğraftakiler (Soldan sağa): Müfit Ülke (Duravit- Türkiye İMSAD Denetim Kurulu Üyesi),
Fethi Hinginar (Ytong- Türkiye İMSAD Yönetim Kurulu Başkan Vekili), Dündar Yetişener
(Fibrobeton-Türkiye İMSAD Yönetim Kurulu Başkanı), Atila Gürses (Onduline-Türkiye İMSAD
Denetim Kurulu Üyesi).
Ytong’un Türkiye’deki 50.
yılı, 13 Eylül 2013 tarihinde
Haliç Kongre Merkezi’nde
düzenlenen törenle kutlandı.
Törene Türkiye İMSAD
Yönetim Kurulu Başkanı
Dündar Yetişener de katıldı.
Ekim 2013
SARI ambalaj×yla inûaat sektörünün simgesi olmuû Ytong’un Türkiye’deki 50. y×l×, 13 Eylül
2013 tarihinde Haliç Kongre Merkezi’nde düzenlenen törenle kutland×. Törene Türkiye ùnûaat
Malzemesi Sanayicileri Derneøi (Türkiye ùMSAD) Yönetim Kurulu Baûkan× Dündar Yetiûener,
Türkiye ùMSAD Yönetim Kurulu Baûkan Yard×mc×s× Hakan Gürdal ve Türkiye ùMSAD Yönetim
Kurulu Üyesi Ender Çolak’×n yan× s×ra iû dünyas×, üniversiteler ve medyadan 600 kiûilik bir
davetli topluluøu da kat×ld×. Gecede Türk Ytong’un kurucular×na ve ortaklar×na ûükran plaketleri verilirken, Ytong’un Türkiye’de üretilmesinin önünü açan ùsmet ùnönü ad×na k×z× Özden
Toker’e de ûükran plaketi sunuldu. Ytong’un Alman ortaø× Xella úirketi Baûkan× Jan BuckEmden’in Türk Ytong’un kurucusu Bülent Demiren’e kendisi için haz×rlanan bir büst hediye
etmesi ise salonda duygusal anlar yaûatt×. 50. y×l kutlamas×nda sahne alan Anadolu Ateûi’nin
gösterisi ile Ferhan-Ferzan Önder piyano ikilisinin resitali geceye renk katt×. Tören Haliç’in
eûsiz manzaras×nda, canl× müzik eûliøinde yenilen akûam yemeøi ile son buldu. Gecenin sonunda araût×rmac×-yazar Mehmet Altun taraf×ndan kaleme al×nan, ûirketin 50 y×ll×k hikâyesinin
fotoøraflarla anlat×ld×ø×, Türk Ytong–ùlk 50 Y×l×n Öyküsü adl× kitap da davetlilere hediye edildi.
İMSAD’DAN
Türkiye İMSAD Başkan Yardımcısı Hakan Gürdal:
“İnşaat malzemesi ihracatının
yüzde 75’ini Türkiye İMSAD
üyeleri karşılamaktadır”
TùMAkademi 2013 seminerinde bir konuûma yapan Türkiye ùMSAD Baûkan
Yard×mc×s× Hakan Gürdal, inûaat malzemesi sanayicilerinin 2023 hedefinden,
sektörün ihracat gücünden ve Türkiye ekonomisine katk×s×ndan bahsetti.
TÜRKùYE ùhracatç×lar Meclisi (TùM) taraf×ndan düzenlenen TùMAkademi 2013 Seminerleri
baûlad×. 23 Ekim 2013 tarihinde TùM D×û Ticaret Kompleksi Konferans Salonu’nda, Maden,
Çimento, Seramik, Toprak ve Yap× Ürünleri Sektörleri ana baûl×ø× ile yap×lan seminere Türkiye
ùMSAD Yönetim Kurulu Baûkan Yard×mc×s× Hakan Gürdal da kat×ld×. Türkiye ùMSAD’× temsilen
seminere kat×lan Gürdal, bir de konuûma yapt×. Türkiye için stratejik önemi olan inûaat malzemesi sektöründeki 73 büyük ûirketin yan× s×ra 29 alt sektör derneøinin çat× örgütü olan Türkiye
ùMSAD ad×na seminere kat×ld×ø×n× belirten Gürdal, sektörün 2023 hedeflerini anlatt×. Sözlerine
2012 y×l× deøerlendirmesiyle baûlayan Gürdal ûunlar× söyledi:
“2012 y×l×nda yurt içi pazar büyüklüøü 52,5 milyar dolar olan Türk inûaat malzemesi sektörünün
ihracat× 21,2 milyar dolar olarak gerçekleûmiûtir. Hemen belirtmek isterim ki, bu ihracat×n yüzde
75’ini Türkiye ùMSAD üyeleri saølamaktad×r. Böylece ülkemizin toplam ihracat×ndaki pay× yüzde
15,3’e ulaûan sektörümüz, dünyada da ihracatta beûinci s×raya yerleûmiûtir. Dünya çap×nda
rekabet edebildiøimiz nadir sektörler aras×nda olan sektörümüz, Avrupa’da çimento, seramik
saøl×k gereçlerinde birinci, demir-çelik, gaz betonda ikinci, plastik profil, haz×r betonda üçüncü
s×radad×r. Halen ülkemizin cari aç×ø×na yüzde 250’yi aûan pozitif katk× saølayan inûaat malzemesi sektörü olarak ihracat hedeflerimizi 2015 y×l×nda 40 milyar dolar, 2023 y×l×nda 100 milyar
dolar olarak belirledik.”
21
22
DUAYEN / AHMET ÇUHADAROĞLU
Ahmet Çuhadaroğlu:
“Başarımın sırrı, işime
duyduğum saygı”
“Binalar×n terzisi” unvan×n× alacak kadar çok say×da baûar×l× özel projeye
imza atan, alüminyum sektörünün duayen isimlerinden biriydi
Ahmet Çuhadaroølu… Sektörün geliûimi için çok önemli çal×ûmalar
yapan Ahmet Çuhadaroølu, 29 Aøustos 2013 tarihinde vefat etti.
Türk sanayisinin bu unutulmaz ismine duyduøumuz sayg×dan,
vefat etmeden önce kendisiyle yap×lm×û son röportaj× paylaûmak istedik.
Söylediklerinin yeni kuûak yöneticilerin ve sanayicilerin kulaø×na
küpe olmas× dileøiyle…
S
ANAYù SEKTÖRÜNÜN TÜRKùYE’DEKù GELùúùM ÖYKÜSÜ KùúùSEL YAúAM ÖYKÜLERùNùN TOPLAMI GùBù. Cumhuriyet sonras× yeniden inûa
edilen genç ülkenin, genç evlatlar×n×n bilgi birikimini hayata geçirme çabas× üstünde yükselen sektördür sanayi sektörü. Birçok köklü kuruluûun
temelinde bu anlay×ûla çal×ûarak dev fabrikalar yaratan insanlar olduøunu
görürsünüz. ùûte onlardan biri de Çuhadaroølu Holding’in kurucusu, çok
say×da özel projeye imza atarak “binalar×n terzisi” unvan×n× hak eden bir duayen sanayici: Ahmet Çuhadaroølu… “Hayat×m Cumhuriyetin kurulmas×yla paralel” diyen Ahmet
Çuhadaroølu’nun üretim yolunda yaûad×klar×, Türk sanayi sektörünün nelerden geçerek bugünlere geldiøinin göstergesi gibi. Çuhadaroølu ile sektörü, Türkiye’yi ve
gençlere önerilerini içeren hoû bir sohbet gerçekleûtirdik. Baûar×n×n s×rr×n×n
iûine duyduøu sayg× olduøunu söyleyen Çuhadaroølu, kar k×û demeden iûinin
baû×nda bulunduøunu söyledi.
Sektörde sizi tan×mayan yoktur ama yine de “Ahmet Çuhadaroølu kimdir?” sorusuyla baûlayabilir miyiz?
Benim hayat×m Cumhuriyetimizin kurulmas×yla paralel. 1925 y×l×nda
Sivas’ta doødum. ùlkokulu Sivas’ta bitirdim. ùstanbul’a geldim. 1938’de
Vefa Lisesi’nde ortaokula baûlad×m. ùstanbul Erkek Lisesi’ni bitirdim.
Sonra Mimar Sinan Üniversitesi Mimarl×k Fakültesi’ni bitirdim ve iû hayat×na baûlad×m. Bir, iki y×l askere gitmeyi geciktirdikten sonra, iû hayat×na vak×flarda çal×ûarak baûlad×m. Sonra serbest mimarl×k yapt×m. ùki üç
y×l da Doøu’da askerlikle geçtikten sonra ùstanbul’a döndüm. O günkü
ûartlar× size anlatabilmem çok zor. ùmkânlar çok farkl×, iû yapmak için
çevre laz×m, para laz×m, bilgi laz×m... Bilgi var, sermaye yok, çevre yok. Bu
ûartlar alt×nda tutunmaya çal×û×yorsun. Bir yerde yukar× ç×kmak için t×rman×yorsun, fakat tutunduøun ûeyler hep elinde kal×yor. Zaman geliyor aûaø×
iniyorsun, sonra tekrar t×rmanmaya çal×û×yorsun.
“ùARTLAR BENø DEMøRCø YAPTI”
Olumlu geliûmeler yaûanm×yor muydu?
Tesadüfler de oldu elbet. Taksim Tünel’de mimarl×k bürom vard×. Bir gün
köyden, bir okul arkadaû×m ç×kageldi. Mimarl×k yaparken Fatih’te bir proje çizmiûtim. Bir apartman projesiydi. O projenin demir iûlerinin kendisine verilmesi
konusunda mal sahibiyle görüûmemi istiyordu. Ve sonuç olarak demir iûlerinin
bu arkadaûa verilmesini saølad×m. “Al hadi iûi yap bakal×m” dedik. Bize “Testerem yok, matkab×m yok” demeye baûlad×. “Ben ne anlar×m bu iûlerden, al
dedin iûi ald×k” dedim. Neyse efendim, arkadaû×ma yard×mc× olay×m derken mal sahibine de “yapam×yoruz” diyemedik. ùû üzerimize kald×. Önce
Ekim 2013
DUAYEN / AHMET ÇUHADAROĞLU
mimari projesini yapt×ø×m bir dostumdan bir miktar borç para ald×m ve gerekli aletleri ald×k.
Demirciliøe bu sayede baûlam×û oldum. Demir kap×, pencere yapan biri olarak buldum kendimi.
O zamanlar demir karaborsadayd×. Demir al×p iûleyip, yerine takana kadar fiyat deøiûiyordu.
Satmasam daha kârl×y×m, öyle bir durumdu. Ama ûartlar beni demirci yapm×ût×.
Arkas×ndan baûka projeler geldi san×r×m...
Eskiûehir’de Porsuk Çay× üzerinde Porsuk Baraj× var. Almanlar orada bir iû han×n× yap×yordu. Onlardan iûi ald×m. Ancak iûi yapacak param yoktu. Yan×ma iki tane daha ortak
buldum ve onlarla birlikte daha sonra Ataköy’de daha büyük bir demir iûi ç×kt×. Ataköy
o zaman daha yeni yap×l×yordu. Mimar arkadaûlar×n teûvikiyle buradaki ihaleye girdik. O
zaman rakipler Profilo ve Arçelik’ti. O zamanlar rakiplerimizin imkânlar× vard×. Presleriyle
saclar× bükebiliyorlard×. Arkadaû×m mimar Ayd×n Boysan, orada müdürdü. Mimarl×k ikinci
planda kald× ve ak×nt× beni demir doørama-çelik iûleyen, uygulayan biri haline getirdi. Ahmet Bey, Selahattin Bey ve Firuz Cevahir de demir doørama iûi yap×yorlard×. Onlarla birlikte
ASFER’i kurduk. Sekiz y×l ortakl×k yapt×k bu arkadaûlarla. Ancak iûi yapacak yer bulam×yorduk. Kâø×thane derelerinde ah×rlar vard×. Onlardan kiralamak istedik ancak beøenmedik.
úu an Çuhadaroølu’nun bulunduøu yere yerleûtik ama bina falan yoktu. Sekiz y×l sonra
ayr×ld×k. Diøer arkadaûlar devam etmedi. Vefat edenler oldu.
Mimarken alüminyum sektörüne girdiniz. Nas×l oldu bu geçiû? Anlatabilir misiniz?
Almanlar, Hilton Oteli’ni yap×yordu. K×smen demir iûleri de yap×l×yordu. úantiye ûefi de arkadaû×md×. Gidip gelirken görüyordum alüminyum profilleri. “Ben niye yapm×yorum bunu” dedim. Ethem Gömlekçi vard×, merakl×yd× “Profil yapsam, uøraûsam” diyen bir arkadaû. Ethem
Gömlekçi’ye kalk×p, iûi yapmas× için o zaman bir miktar para verdim. Alüminyum doøraman×n
daha iyi olacaø×n× düûündüm. Ethem “Profiller yapt×m ben” dedi. Gittim bakt×m, yamuk yumuk
bir ûey. O zamanlar presler falan nerde! Huninin üzerine alüminyum eritiyor, huninin alt×na da
Genç yöneticilere öğüt
“Her íeyden önce dürüst, kanaatkâr
ve sabÜrlÜ olmalarÜ ilerleyen ií hayatlarÜ
için çok önemli. DünyanÜn geliímesine
paralel teknolojiyi ve bilgiyi takip
etsinler, deðiíime ayak uydursunlar.
Bilgiyi üretmek ve bilgi sahibi olmak
için daha çok çalÜísÜnlar. Bir de tabii
gençken saðlÜklarÜna dikkat etsinler.
SaðlÜklÜ yaíama yollarÜnÜ öðrensinler.
Mutlaka spor yapsÜnlar.”
23
24
DUAYEN / AHMET ÇUHADAROĞLU
İşin sırrı, işe saygı
Bu kadar sÖkÖntÖlÖ dönemlerden
sonra çalÖæanlarÖnÖzla birlikte önemli
baæarÖlara imza attÖnÖz. Bunun sÖrrÖ
nedir?
SÜrrÜ kiíinin iíine saygÜsÜ, sabah kalkÜp
zamanÜnda iíine geliyor olmasÜ.
Etiler’de oturuyordum. Kar yaðardÜ,
çizmelerimi giyer iíimin baíÜnda
olurdum. Prensiplerim sayesinde
belki hem iíimin hem çalÜíanÜmÜn
saygÜsÜnÜ kazandÜm. Anadolu’daki iílere
koíturur olduk. Libya’da, Sibirya’da,
Rusya’da iíler yaptÜk. 10-15 sene sonra
da Suudi Arabistan Cidde’de iíler
yaptÜk. Avrupa’ya açÜldÜk. Fransa’da,
Almanya’da birçok baíarÜlÜ projeye
imza attÜk.
Ahmet Çuhadaroğlu’nun 29 yıl
önce ileri bir vizyon ve büyük
emekle kurucularından olduğu
Türkiye İMSAD’ın yönetiminde
bugün Çuhadaroğlu Alüminyum’un
Genel Müdürü Kenan Aracı,
Yönetim Kurulu Sayman Üyesi
olarak hizmet veriyor.
Ekim 2013
kal×b× baølam×û; döküm gibi bir ûey yap×yor, ak×yor profil. Alüminyum maceras× böyle baûlad×.
Biz bunu böyle geliûtirdik. Benzin istasyonu iûi alm×ût×m. “Alüminyumdan yapay×m” dedim.
Finlandiyal× Türk Kablo diye bir firma vard×. Elektrik kablolar× yap×yordu. ùzmit’te fabrika kurdular. Tabii alüminyum çekme iûini bilmiyorlard×. Firmaya alüminyumu anlatmaya çal×û×yordum
“Vitrin vesaire yapabilirsiniz asl×nda siz” diye. Vitrinin ne olduøunu anlatamad×m adamlara.
Kabloyu çekenlerin vitrinde yapabileceøini düûünmüûtüm. Yapt×rmay× baûard×m da. 25 y×la
yak×n bu firmaya profil çektirdim. Hedef deøil, ak×nt×yla buralara gelmiûtik. Taksim’de 40-50
y×l önce Inter Continental Oteli y×k×p yeniden yap×l×yordu. Oran×n alüminyum doørama iûlerini
alm×ût×m. ùûi alm×ût×m ama b×rak×n yan×mdaki elemanlar×, mimarlar×m×z dahi acemiydi. O zamanlar çocuk sahibi de olmuûtum. Geceleri oturup proje çözüyordum. Yard×mc×m da yoktu.
Türk Kablo’ya profil çektirip otel iûini yapt×k. Bu arada teûkilat×m×z biraz daha büyüdü. Cam
iûlerini de alm×ût×k. Camlar Fransa’dan geliyordu, d×ûar×dan gelen camlar× o zamanki ûartlarla
profillere uydurmaya çal×û×yorduk. O zaman yurt içinde yeni rakiplerim de ç×kmaya baûlam×ût×.
Feniû ve Arçelik gibi alüminyum profil iûleyen firmalar...
DUAYEN / AHMET ÇUHADAROĞLU
“Egolar olmazsa
güzel şeyler olacak”
“SEKTÖRDE GEREKSøZ BøR YARIù HÂKøM”
Alüminyumla ilgili devam edecek olursak sizce Türkiye’de alüminyum olmas× gereken noktada m×?
Alüminyum, Türkiye’de anlaû×ld× ve tüketiliyor. úu an sektörde 350 tane pres var diye duyuyorum. Ancak ticaret hayat× biraz birbirinin peûinden geliyor. Yeni bir ûey yerine, olan×
yapmaya çal×û×yoruz. Sektörde ûu an gereksiz bir yar×û hâkim. Belki buna da faydas× vard×r,
bilemiyorum. Ama uzun ticaret hayat×mda yok olan, kaybolan çok firma gördüm. Asl×nda
Çin s×n×r×na kadar bizdekiler gibi presi olan ülke yok. Bizim firmam×z ûu an oralarda iûler
yap×yor ya da malzemelerimiz oralarda sat×l×yor.
Peki, sizce alüminyum tüketimi Türkiye de hangi aûamada?
Alüminyum tüketimi konusu, bütçe ile ilgili bir konu. O sebepten geliûmiû ülkelerdeki tüketimi yakalayabilmemiz için önce tüketicinin ekonomik durumunun iyi olmas× gerek. Çünkü
alüminyum ucuz bir malzeme deøil elbette. Herkes kap×m, pencerem alüminyum olsun
ister, ancak belki de mecburen plastik kullanmak zorunda kal×yorlar. Ancak kaliteli olan,
uzun ömürlü, geri dönüûümlü malzemenin alüminyum olduøu kesin.
Ortak paydas× alüminyum olan iû adamlar×m×z, sizce bir araya gelebiliyor mu? Birlikte bir güç oluûturabiliyorlar m×?
Olabilmesi mümkün deøil. ùnsanlar ayr× ayr× yarat×lm×û. Ona egoizm derler; “Ben, ben” dersen bir araya gelemezsin. Bir araya gelirlerse birbirini yerler. Gelinirse elbet çok güzel olur,
çok güzel eserler ç×kar. Biz bu kadar baûarabildik, yüzde yüz bir araya gelebileceøimizi sanm×yorum. Bununla birlikte yeni nesillerin bu birlikteliøi saølamalar× tabi ki sektör ve ülkemiz
ac×s×ndan bir güç oluûturacakt×r.
Sosyal konularda da hep faal gördük sizi. Bununla ilgili bir ûey söylemek ister misiz?
Arkan×za dönüp bakt×ø×n×zda çok güzel eserler b×rakt×n×z...
ùnsanlar×n içinden gelen bir vefa borcu… Devletimiz bizi okuttu. Zara’da bir yüksekokul
yapt×k. Mahallede bir ilköøretim okulu yapt×k. Zara’daki yüksekokulu, Sivas Cumhuriyet
Üniversitesi’ne baø×ûlad×k; bunlar özel, güzel ûeyler. Bununla birlikte her y×l düzenli olarak
inûaat sektöründe faaliyet gösteren yetkili uygulay×c× bayilerimize gerek mevcut atölyelerinde gerekse toplant×lar×m×zda gerçekleûtirdiøimiz eøitimlerle bilgi ve becerilerini artt×rmalar×na yönelik teorik ve pratik uygulamalara dayal× eøitimler veriyoruz. Bu eøitimleri herkese
açmak ve eøitimlerin sonunda, vereceøimiz sertifikalarla daha bilinçli, bilgili, sektöre katk×
saølayacak donan×ml× istihdam gücü saølamay× hedefliyoruz. Mimarl×k fakültelerine yönelik
öørenci proje yar×ûmas× düzenliyoruz. Öørencilerin iû hayat×na haz×rlanmalar×na yard×mc×
oluyoruz.
“ñnsanlarÜmÜz egoistliklerini yenerlerse
yanÜndaki insanÜn da baíarÜlÜ olmasÜna
engel olmazlarsa, hatta destek
olurlarsa o zaman daha sosyal bir kiíi
olurlar. Bir lokomotifin baíÜ olursa tüm
vagonlar da bir arada gider. Bunu
íekillendirmek de mümkün. Biz bir
araya gelerek 100’er lira toplayarak
Alüminyumcular Sanayi Sitesi’ni (ALKOP)
kurduk. ìu an olmamasÜ içinde bir
neden yok. Hatta íu an mahallemize
hukukçular gelecek gibi görünüyor. Bu
doðrultuda yeni bir Alüminyumcular
ÇaríÜsÜ’na ihtiyaç var gibi gözüküyor.“
25
26
AYAKÜSTÜ SÖYLEŞİ / HILTI
Hilti Genel Müdürü Mehmet Kalay:
“Güvenli yapılar, belirli
donanıma sahip olarak
tasarlanmalı ve inşa
edilmeli”
“Türkiye ve yap× güvenliøi denildiøinde akla ilk gelen konu, yap×lar×m×z×n depreme
karû× güvenliøidir... Bunun yan× s×ra güvenli yap×lar, kendi performanslar×n× ve
içinde bulunan insanlar×n hayatlar×n× tehdit eden her türlü etki karû×s×nda belirli
donan×ma sahip olarak tasarlanmal× ve inûa edilmelidir.”
Y
APISAL VE YAPISAL OLMAYAN TÜM ANKRAJ UYGULAMALARI, FùLùZ
EKùM UYGULAMALARINA YÖNELùK MÜHENDùSLùK HùZMETLERù VE
ÜRÜNLERùYLE MÜúTERùLERùNE HùZMET VERDùKLERùNù SÖYLEYEN
HILTI TÜRKùYE GENEL MÜDÜRÜ MEHMET KALAY, YAPILARDAKù
YANGIN ETKùLERùNùN EN AZA ùNDùRùLMESù VE YANGINLARIN ùNSAN
HAYATINI EN DÜúÜK SEVùYEDE TEHDùT ETMESù ùÇùN YÜKSEK TEKNOLOJùLù ÜRÜNLER ÜRETTùKLERùNù, MÜHENDùSLùK HùZMETLERù SA÷LADIKLARINI SÖYLÜYOR. “Çok önemli olduøuna inand×ø×m×z bu iki temel uygulama alan×nda uzun
y×llara dayanan bilgi birikimimizle mevzuat haz×rl×klar× konusunda her türlü teknik içerikli çal×ûmalarda yer alarak katk× saølamay× amaçl×yoruz” diyen Kalay, betonarme yap×lar×n donat×
içeriøinin hasars×z tespiti amac×yla geliûtirdikleri yüksek teknoloji ürünü cihazlar×n ülkemizde
hem resmi hem de özel kurumlarda yoøun olarak kullan×ld×ø×n× belirtiyor. Kullan×c×lara kolayl×k
ve h×z×n yan× s×ra, yüksek performansl× deøerlendirme imkân× da sunan bu cihazlarla önümüzdeki dönemlerde yap× profesyonellerine hizmet sunmaya devam edeceklerini ifade eden
Hilti Türkiye Genel Müdürü Mehmet Kalay’a güvenli yap×y× ve güvenli yap× kriterlerini sorduk.
Güvenli yap× denildiøinde ne anl×yorsunuz?
Güvenli yap×, türü ve kullan×m amac×ndan baø×ms×z olarak tasar×m ve imalat aûamalar×nda
yeterli ve güncel mühendislik hizmetlerinden faydan×lm×û olan yap×lar× tan×mlar. Çünkü inûaat
mühendisliøinin en iyi tan×mlar×ndan biri ûöyledir: “ùnûaat mühendisliøi yap×lar×n plan, proje,
yap×m ve denetim aûamalar×nda malzeme ve tekniøin en iyi yöntemler kullan×larak bir araya
Ekim 2013
AYAKÜSTÜ SÖYLEŞİ / HILTI
“Yapı güvenliğini depremden
sonra en çok tehdit eden
etkilerden biri yangındır.
Hem yapıyı hem de içinde
yaşayanları koruyan
çözümler yapılarda mutlaka
kullanılarak, doğru seviyede
koruma sağlanmalıdır.”
getirildiøi temel bir mühendislik dal×d×r.” Hiç kuûkusuz Türkiye ve yap× güvenliøi denildiøinde
akla ilk gelen konu, yap×lar×m×z×n depreme karû× güvenliøidir. Topraklar×n×z×n neredeyse tamam×na yak×n× eøer deprem bölgesinde yer al×yorsa ve maalesef yak×n geçmiûte büyük ölçekli
depremler yaûanm×ûsa bu kaç×n×lmaz bir gerçek olarak karû×n×za ç×k×yor. Bunun yan× s×ra
güvenli yap×lar, kendi performanslar×n× ve içinde bulunan insanlar×n hayatlar×n× tehdit eden
her türlü etki karû×s×nda belirli donan×ma sahip olarak tasarlanmal× ve inûa edilmelidir.
Güvenli yap× kriterleriniz nelerdir?
Yap×lar×n, toplumlar×n çok çeûitli ihtiyaçlar×n× karû×lamak amac×yla inûa edildiøini biliyoruz.
Bu ihtiyaçlar×n en temelinde -ki ilk örneklerinin yaklaû×k 500 bin y×l öncesine dayand×ø× idden korunma gereksinimi yer almaktad×r. Müdia edilir- insanoølunun bar×nma ve d×û etkilerden
hendislik bilgisinin ve malzeme teknolojisinin geliûimiyle birlikte yap×lar×n sunduøu konfor
ma amac× bugüne kadar hiç deøiûmemiûtir.
ve güven artsa da, bu temel bar×nma ve korunma
nce maruz kalacaø× her türlü etkiye yap×sal
Yani, yap× her ûeyden önce servis ömrü süresince
olarak dayan×kl× olmal×, her ne koûulda olursa olsun bu iki kriterden ödün vermemelidir.
dit eden etkilerden biri yang×nd×r. Hem yaYap× güvenliøini depremden sonra en çok tehdit
mler yap×larda mutlaka kullan×larak, doøru
p×y× hem de içinde yaûayanlar× koruyan çözümler
seviyede koruma saølanmal×d×r.
an×m× gerek yasal mevzuat ve deÜlkemizde bu konuda gerek malzeme kullan×m×
or?
netimler noktas×nda nas×l bir tablo yaûan×yor?
alen k×smen de olsa devam
Ülkemizin uzun y×llar boyunca yaûad×ø× ve halen
reci, buna baøl× olarak ortaya
etmekte olan h×zl× ve kontrolsüz kentleûme süreci,
n tamamen yoksun yap×laûç×kan saøl×ks×z ve mühendislik hizmetlerinden
uruyor. Doørusu, yasal mevma bugünkü tablonun temel sebeplerini oluûturuyor.
memiû olmas× baz× eksiklikzuat×n ülkenin geliûimini ayn× h×zda takip edememiû
yata geçirilen düzenlemeler
lere neden olmuû olsa da yak×n geçmiûte hayata
gerekli kontrol mekanizmalar×n×n oluûmas×n× saølad×. Yap× malzemeleri
ren yürürlüøe giren Yap×
boyutunda, 2013’ün Temmuz ay×ndan itibaren
ygulama alanlar×nda ise
Malzemeleri Yönetmeliøi, mühendislik ve uygulama
×nda Yönetmelik ile BinaDeprem Bölgelerinde Yap×lacak Binalar Hakk×nda
melik bu anlamda önemli
lar×n Yang×ndan Korunmas× Hakk×nda Yönetmelik
çal×ûmalard×r. Mevzuatta belirlenen kriterlerin hayata geçirilmesi ise sekeçen gün daha iyi yönde
tör içerisindeki bilinç seviyesiyle birlikte her geçen
irlikte piyasa gözetim ve
ilerliyor. Kentsel dönüûüm uygulamalar×yla birlikte
denetim faaliyetlerinin de bu geliûime olumlu ûekilde etki etmekte olduøunu söylememiz mümkün.
27
28
AYAKÜSTÜ SÖYLEŞİ / KALEKİM
Kalekim Genel Müdürü Altuğ Akbaş:
“Yapıları korumanın
yolu yalıtımdır”
“Yap×lar×n güvenli ve uzun ömürlü olabilmesi için, iç ve d×û etkenlere karû× doøru bir
ûekilde korunmas× gerekir. Bu etkenlerden koruman×n en önemli yolu da yal×t×md×r.
Perspektifimizi geniûleterek son üç y×ld×r özellikle su ve ×s× yal×t×m× alan×ndaki ürün
gam×m×z×, sektördeki trendleri ve tüketici ihtiyaçlar×n× gözeterek geliûtiriyoruz.”
Y
API KùMYASALLARI SEKTÖRÜNÜN EN ÖNEMLù OYUNCULARINDAN
KALEKùM, 1973 YILINDA SERAMùK YAPIúTIRICILARI VE DERZ DOLGULARI ÜRETùMùYLE BAúLADI÷I FAALùYETLERùNE, BUGÜN ùNúAAT
SEKTÖRÜNÜN HER TÜRLÜ YAPI KùMYASALLARINI ÜRETEREK DEVAM EDùYOR. 2003 y×l×nda Kale Grubu’nun s×va ve boya sektöründeki kuruluûu Kaleterasit ile birleûen firma, bu birleûmeden sonra Kaleterasit markal× dekoratif haz×r renkli s×valar ve Kalecolor markal× iç ve d×û cephe boyalar×n× kendi ürün
gam× içinde tüketiciye sunuyor. 2004 y×l×nda Dow Chemical ve Mardav ile birlikte Blue Safe
Mavi Kale markas×yla ×s× yal×t×m sektörüne de ad×m atan Kalekim 40’×nc× y×l×nda, üretim ve
sat×û kapasitesiyle Türkiye’de birinci, Avrupa’da ise beûinci s×radaki yeriyle küresel anlamda
sektörün önde gelen firmalar×ndan biri olarak faaliyetlerine devam ediyor. Kalekim Genel Müdürü Altuø Akbaû ile güvenli yap×lar× konuûurken, sözün dönüp dolaû×p yal×t×ma gelmemesi
kaç×n×lmazd×. Akbaû, yal×t×m×n güvenli yap×lar için neden yaûamsal önem taû×d×ø×n× anlatt×.
Güvenli yap× denildiøinde ne anl×yorsunuz? Güvenli yap× kriterleriniz nelerdir?
Yap× sektöründe 40’×nc× y×l×n× kutlayan Kalekim’in gerçekleûtirdiøi ilklerle üretim ve faaliyetlerini deøerlendirdiøimizde, asl×nda tam olarak güvenli yap×lar için yenilikçi çözümler sunarak yap×lar× koruma alt×na ald×ø×m×z× söyleyebiliriz. Yap× kimyasallar× alan×nda üretim ve sat×û
kapasitesiyle Türkiye’de birinci, Avrupa’da ise beûinci s×raya yerleûen Kalekim olarak; seramik yap×ût×r×c×lar×, derz dolgular×, su ve ×s× yal×t×m×n×n yan× s×ra, boya ve s×va üretimiyle inûaat
sektörünün birçok alan×nda faaliyet gösteriyoruz. Yap×lar× koruman×n yolu yal×t×md×r. Yap×lar×n
güvenli ve uzun ömürlü olabilmesi için iç ve d×û etkenlere karû× doøru bir ûekilde korunmas×
gerekir. Bu etkenlerden koruman×n en önemli yolu da yal×t×md×r. Perspektifimizi geniûleterek
son üç y×ld×r özellikle su ve ×s× yal×t×m× alan×ndaki ürün gam×m×z×, sektördeki trendleri ve tüketici ihtiyaçlar×n× gözeterek geliûtiriyoruz.
Ekim 2013
AYAKÜSTÜ SÖYLEŞİ / KALEKİM
Güvenli yap×lar ve yal×t×m×n önemini vurgulamak için öncelikle deprem kuûaø×nda bulunan ülkemizle ilgili verileri dikkate almal×y×z. Ülkemizde depremden dolay× binalar×n y×k×lmas×n×n en
büyük sebeplerinden biri korozyondur. Korozyonun baûl×ca sebebi ise binalarda su yal×t×m×
olmamas×. 1999 depreminin ard×ndan 55 bin 651 konut ve iû yerinde yap×lan incelemelerde, bu binalar×n yüzde 79’u hasarl× bulundu. Hasarl× binalar×n yüzde 64’ünde hasar nedeni
korozyon. Su yal×t×m× olmayan binalar×n taû×y×c× sisteminin korozyon nedeniyle 10 y×l sonra
baûlang×çtaki taû×ma kapasitesinin yaklaû×k yüzde 66’s×n× kaybettiøi bir gerçek. Türkiye’nin
deprem ülkesi olmas×, binalarda su yal×t×m× uygulamalar×n×n önemini bir kat daha art×r×yor. Bir
uzmanl×k alan× olan yal×t×m×n ana unsurlar× doøru detay, nitelikli malzeme, saøl×kl× uygulamad×r. Yap×larda su yal×t×m×, suyun hangi ûiddette, hangi halde ve nereden gelirse gelsin yap×
kabuøundan içeri girerek yap× elemanlar×na, dolay×s×yla da yap×ya zarar vermesini önlemek
için yap×l×r. Suyun yap×larda s×v× veya gaz halinde bulunmas× y×pranmalar×n ve zararl× etkilerin
en önemli nedenidir. Su yal×t×m×, zemin üstündeki yap× elemanlar×n× yaø×û×n zararlar×ndan, zemin alt×ndaki k×s×mlar×n× ise zemin suyu ve rutubetinin zararl× etkilerinden korur. Böylece yap×,
baûlang×ç aûamas×nda tasarland×ø× taû×ma kapasitesini zamanla kaybetmez.
Ülkemizde bu konuda gerek malzeme kullan×m× gerek yasal mevzuat ve denetimler noktas×nda nas×l bir tablo yaûan×yor? Firma olarak bu konuda hangi faaliyetler
içindesiniz?
Yal×t×m sektörünü ele ald×ø×m×zda, bugün sektörün öncelikli sorunu denetimdir. Sektörde verimliliøin; ürün, uygulama ve denetim olmak üzere üç ayaø× var. Sektörümüz ad×na, hem ürün
hem de uygulaman×n denetlenmesi ve belgelenmesi gerektiøini savunuyoruz. Bu kapsamda,
Is×, Su, Ses ve Yang×n Yal×t×mc×lar× Derneøi (ùZODER) taraf×ndan haks×z rekabeti önlemek, yal×t×m
sektörünün büyüme ve geliûmesinin saøl×kl× ve sürdürülebilir koûullar içinde devam×n× saølamak
amac×yla baûlat×lan Kalite ve Teknik Altyap× Geliûtirme Hareketi çerçevesinde verilen ùZODER Kalite Onay Sertifikas×’n× alarak bir ilke daha imza att×k. Enerjide yurt d×û×na baø×ml× olan ülkemizde
yal×t×ms×z binalar×n say×s×n×n çok yüksek olmas× nedeniyle, Kalekim olarak ×s× yal×t×m×n×n önemine
dikkat çekmeyi görev edindik. Ülkemizde yal×t×m sektörünün ihtiyac×n×, en iyi ürün, en iyi çözüm
ve en iyi uygulama olanaklar×n× sunarak karû×lamaya devam edeceøiz.
Ülkemizdeki konutlar×n dünyadaki deøiûime ayak uydurmas× gerekliliøinden yola ç×karak, ilk
ad×m× Blue Safe Mavi Kale ile att×k. Binan×n ×s×tma enerjisi tüketiminin y×lda metrekare baû×na
15 kilovatsaatin alt×nda kalmas×n× hedefleyen yal×t×m sistemi ve ×s×tma donan×m×n× zorunlu k×lan
“Pasif Ev” uygulamas×, Türkiye’de ilk kez ùzmir Urla’da Blue Safe Mavi Kale taraf×ndan yap×ld×.
Kale Mantolama Sistemleri’nde EPS ve taûyününe 10 y×l ürün, uygulamaya iki y×l garanti sunarak
binalar× koruma alt×na al×yoruz. Uygulama süresine ilave olarak, iki y×l kullan×m sürecini kapsayan
sigortayla ayr×ca uygulama sonras× hatal× çizim, malzeme, montaj ve iûçilik nedeniyle meydana
gelecek hasarlara karû× da güvence sunuyoruz.
“1999 depreminin ardından 55
bin 651 konut ve iş yerinde yapılan
incelemelerde, bu binaların yüzde
79’u hasarlı bulundu. Hasarlı
binaların yüzde 64’ünde hasar
nedeni korozyon. Su yalıtımı
olmayan binaların taşıyıcı
sisteminin korozyon nedeniyle
10 yıl sonra başlangıçtaki taşıma
kapasitesinin yaklaşık yüzde 66’sını
kaybettiği bir gerçek.”
29
30
AYAKÜSTÜ SÖYLEŞİ / YAPI MERKEZİ
Yapı Merkezi Prefabrikasyon Genel Müdürü Fuat Hatipoğlu:
“Doğru mühendislik ve
kaliteli malzemeyle
inşa edilmiş binalar
güvenlidir”
“Tasar×m aûamas×ndan baûlamak üzere yürürlükteki standartlara ve yönetmeliklere
uygun iûin ehli yükleniciler taraf×ndan yap×lm×û, ûartnamelerin gereklerine göre
denetlenmiû, kullan×m sürecinde maruz kalacaø× düûey ve yatay yükleri güvenli
s×n×rlar içinde taû×yabilen yap×lar×, güvenli yap× olarak kabul edebiliriz.”
P
REFABRùKASYON KONUSUNDA ÜLKEMùZùN ÖNEMLù KURULUúLARINDAN BùRù OLAN YAPI MERKEZù PREFABRùKASYON, 1978 YILINDAN
BUGÜNE ÖN ÜRETùMLù BETON KONUSUNDA HùZMET VERùYOR. Prefabrikasyonu, “yap×y× oluûturan elemanlar×n projeye uygun olarak önceden fabrika ortam×nda üretilerek ûantiye alanlar×nda montaj×n×n yap×lmas× yani bir araya
getirilmesi” olarak tarif eden Yap× Merkezi Prefabrikasyon Genel Müdürü Fuat
H
Hatipoølu, beton prefabrikasyonla inûatlara güvenli h×z, güvenli kalite ve güvenli yap×lar kazand×rd
d×klar×n× ifade ediyor. Aø×r yükler alt×nda geniû aç×kl×k geçilebilen, özellikle fabrika, depo inûaat×
g
gibi sanayi yap×lar×nda s×kl×kla kullan×lan ön germeli, boûluklu, döûeme ve cephe elemanlar× Pan
nelton ürettiklerini ifade eden Hatipoølu, diøer üretimleriyle ilgili de ûu bilgileri aktar×yor: “Deøiûik
rrenk ve yüzeylerde üretilen, s×va boya gerektirmeyen, mimari tasar×mlara uygun, iç, d×û ve bahçe
d
duvar
uygulamalar×nda kullan×lan taû×y×c× özelliklere sahip yap× blok, iç duvar yap×m×nda kullan×la
lan sabit, ses geçirimsiz özelliøi mükemmel hafif blok, fabrika inûaat×, depo inûaat× gibi sanayi
yyap× inûaatlar×nda beton prefabrik yap× ürünleri olan kolon, kiriû, boûluklu makaslar, ön germeli
eelemanlar ùstanbul Paûaköy ve Lüleburgaz’da ileri teknolojiyle donanm×û iki üretim tesisimizde
ü
üretilmektedir.” Fuat Hatipoølu ile güvenli yap× denildiøinde ne anlamam×z gerektiøini ve güvenli
yyap× kriterlerini konuûtuk.
Ekim 2013
AYAKÜSTÜ SÖYLEŞİ / YAPI MERKEZİ
Güvenli yap× denildiøinde ne anl×yorsunuz?
Tasar×m aûamas×ndan baûlamak üzere yürürlülükteki standartlara ve yönetmeliklere uygun iûin
ehli yükleniciler taraf×ndan yap×lm×û, ûartnamelerin gereklerine göre denetlenmiû, kullan×m sürecinde maruz kalacaø× düûey ve yatay yükleri güvenli s×n×rlar içinde taû×yabilen yap×lar×, güvenli
yap× olarak kabul edebiliriz. Firmam×z taraf×ndan deprem bölgesinde beton prefabrik sistemle
inûa edilen 102 tesisin tümünün güvenli olduøu, depremden hiç hasar görmemesiyle kan×tland×.
Bu da, güvenli yap×lar için “doøru mühendislik, kaliteli malzeme ve tekniøine uygun olarak inûa
edilmiû binalar güvenlidir” sözünü hakl× ç×kar×yor.
Güvenli yap× kriterleriniz nelerdir?
Yaûam boyu güvenli yap×larda oturmak asl×nda çok zor bir durum deøil. Günümüzde güvenli
yap× kriterleri yönetmeliklerle belirlenmiûtir. Bu kriterler yürürlükteki kent planlar×n×n, her türlü ç×karlardan uzak olarak ûehircilik ilkeleri doørultusunda ele al×nmas× ve bunlara uyulmas×yla baûlar.
Güvenli yap× kriterleri denilince ûu hususlar ciddi olarak dikkate al×nmal×d×r: Tasar×m ve tasar×m
kriterlerine uygunluk. Zemin ûartlar×. Yüklenici ve denetçi kalitesi. Binan×n yaû×. Bina güvenlik sistemlerinin varl×ø×. Yap× cinsi, s×n×f×, malzeme kalitesi, fiziki y×pranma, teknik altyap×. Bak×m ûartlar×.
Yap× performans× ve yap× durabilitesi.
Türkiye’de gerek malzeme kullan×m×, gerek yasal mevzuat ve denetimler noktas×nda nas×l
bir tablo yaûan×yor?
Bugün yap× malzemesi üretimi hem Türkiye sanayisinin hem de ihracat×n×n yüzde 10’unu oluûturuyor. Türkiye’nin yüzde 90’×n×n deprem riski alt×nda olduøu bilinen bir gerçek. Son 20 y×lda
meydana gelen depremler sonucu binalarda oluûan hasarlar ve y×k×mlar incelendiøinde; tasar×m
ve uygulama hatalar×, yanl×û yer seçimi, kalitesiz malzeme kullan×m×, tasar×mc× gruplar aras×ndaki
iletiûimsizlik ve özellikle yap×m aûamalar×ndaki denetimsizlik ana nedenler olarak ortaya ç×k×yor.
Düûük maliyetli tasar×m ve malzeme kullanma isteøi ve yine düûük maliyetli denetim talepleri -mimari, statik, elektrik, mekanik, yang×n, yal×t×m iliûkilerinin yüksek maliyet korkusuyla kaliteli olarak
kurulamam×û olmas×- ne kadar yasal mevzuat getirilirse getirilsin bu tabloyu ortaya ç×karmaktad×r.
Hâlbuki inûaat iûi, tüm halkalar×n×n saølam olmas× gereken bir zincirdir. ùnûaat×n her aûamas×n×n
titizlikle ele al×nmas× gibi, performans ve durabilite esasl× tasar×mlar teûvik edilmeli ve proje bürolar× bunlar× öørenmesi için geliûtirilmelidir. Devletin verdiøi kalite belgelerine ve kararlar×na uymak
güvenli yap×lar×n ilk ad×m× olmal×d×r. Türk Standartlar× Enstitüsü ile Prefabrik Birliøi, TSEK 118 Ön
Dökümlü Betonarme Yap×lar Kalite Yönetim Sistemi ad×yla ortaklaûa bir belge oluûturdu. Kamu
ihaleleri ve organize sanayi bölgelerinde yap×lacak beton prefabrik binalar×n inûaat aûamas×nda
sadece bu belgeye sahip olan firmalar×n sürece dâhil olmas× gerekirken ve Organize Sanayi Bölgeleri Üst Kurulu (OSBÜK) 18 Aøustos 2011 tarihinde bu konuda bir de iç genelge yay×mlad×ø×
halde, yat×r×mc×lar bile yüklenicilerini seçerken bu kriterlere uymamaktad×r.
“Düşük maliyetli tasarım ve
malzeme kullanma isteği ve
yine düşük maliyetli denetim
talepleri -mimari, statik,
elektrik, mekanik, yangın,
yalıtım ilişkilerinin yüksek
maliyet korkusuyla kaliteli
olarak kurulamamış olması- ne
kadar yasal mevzuat getirilirse
getirilsin bu tabloyu ortaya
çıkarmaktadır. Hâlbuki inşaat
işi, tüm halkalarının sağlam
olması gereken bir zincirdir.”
31
32
MAKRO-NOMİ
FED’in belirsizlik politikası izlense de
veriler borsaları besliyor
E
KùM AYINI, ùKù GÜNLÜK KRùTùK ÖNEMDE BùR ABD MERKEZ BANKASI
(FED) TOPLANTISI ùLE TAMAMLADIK. Küresel piyasa aktörlerinin, hem ulusal hem de uluslararas× düzeydeki finans sektörü profesyonellerinin merakla
beklediøi mesajlar kimseyi mutlu etmedi. Çünkü FED’in tahvil al×m program×na
yönelik daha net mesajlar vermesi umut ediliyordu ki, FED tersine, ne tahvil al×m
program×n× sürdüreceøi ne de azaltacaø× takvime yönelik hiçbir sinyal vermedi.
Sadece, ABD ekonomisinin büyümeye devam edeceøine dair daha fazla kan×t görülmesi gerektiøini belirterek, ayl×k 85 milyar dolar tutar×ndaki tahvil al×m program×na devam etme karar×n×
yeniledi. ùki günlük FED Aç×k Piyasa Komitesi (FOMC) toplant×s× sonras×nda yap×lan aç×klamada,
konut sektöründeki toparlanman×n geçtiøimiz aylarda bir ûekilde yavaûlad×ø×na dair ifadelere
yer verilirken, kamu maliyesi ile ilgili politikan×n ve ABD Kongresi’ndeki tart×ûmalar×n ekonomik
büyümeyi k×s×tlad×ø× ifade edildi.
Prof. Dr. Kerem Alkin
Türkiye ùMSAD Ekonomi Dan×ûman×
Aç×k Piyasa Komitesi’nin karar×na yönelik aç×klama metninde, 2012 y×l× boyunca federal mali
tasarruflar×n boyutu göz önünde tutulacak olursa, komitenin tahvil al×m program×n×n baûlamas×ndan bu yana gerçekleûen ekonomik aktivite ve iû gücü piyasas× durumundaki ilerlemenin,
daha geniû ekonomideki büyüyen temel güçlenme ile birlikte tutarl× olduøu görüûünde olduøu
vurguland×. Bununla birlikte, tahvil al×mlar×n×n h×z×n×n azalt×lmas× öncesinde ilerlemenin istikrarl×
olacaø×na dair daha fazla kan×t görmeyi bekleyecekleri de iûaret edildi. FED’in ayl×k tahvil al×mlar× 40 milyar dolar mortgage destekli tahvil ve 45 milyar dolar hazine tahvili ûeklinde ayr×lmaya da
devam edecek. FED ayr×ca, iûsizlik yüzde 6,5’in üzerinde seyrettiøi sürece ve enflasyon görünümü yüzde 2,5’in üzerine ç×kmad×kça, hedef faiz oran×n× s×f×ra yak×n seviyelerde tutacaø× görüûünü de korudu. Bu noktada, enflasyonun Aç×k Piyasa Komitesi’nin uzun vadeli hedefinin alt×nda
seyretmeye devam ettiøi, bununla birlikte uzun vadede enflasyon beklentisinin sabit kald×ø× da
belirtildi. K×sacas×, söz konusu mesajlar×n içeriøi piyasalar× memnun etmedi.
DOLAR - TL KURU TEKRAR 2 TL
30 Ekim akûam×, FED’in belirsizliøi artt×ran bir tutum sergilemesi sonras× güçlenen dolar, yurt
içinde de dolar-TL kurunu yeniden 2 TL’nin üzerine, cuma akûam× itibar×yla 2,0180 TL düzeyine kadar taû×d×. 31 Ekim günü, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankas×’n×n (TCMB) bu y×l×n
son enflasyon raporu için bir bas×n toplant×s× gerçekleûtiren Doç. Dr. Erdem Baûç×’n×n “TL’ye
deøer kazand×rma yönünde gayret sarf edeceøiz” sözleri, bir ara dolar-TL kurunu 1,99 TL’nin
alt×na getirmiû olsa da, FED’in sebep olduøu belirsizliøin keyifsizliøi ve geliûmekte olan ekonomi
para birimlerinden ç×kmak isteyen uluslararas× yat×r×mc×lar nedeniyle, dolar -TL kuru, 4 Kas×m
pazartesi gününe 2,0170 TL civar×ndan baûlad×. Alt×n×n dolar cinsinden ons fiyat× için ise, Dolar
Endeksi’nin 79,70 puan× geçmesi halinde, alt×n×n ons deøerinin 1400 dolar× test etmesinin zora
girebileceøini belirtmiûtik. Nitekim dolar endeksinin yeniden 80 bin puan× aûmas× nedeniyle,
28 Ekim’de 1360 dolar× bile test etmiû olan bir ons alt×n fiyat×, 4 Kas×m sabah×nda 1315 dolar×n
alt×ndan aç×ld×. Dolar×n deøer kazanmay× sürdürmesi halinde hem euro-dolar paritesinde hem
de alt×n×n ons fiyat×nda geri çekilmenin sürmesini doøal karû×lamam×z gerekiyor.
Fitch’in Türkiye’nin uluslararas× derecelendirme notunu ve görünümünü teyit etmesine raømen, Türkiye’nin d×û finansman ihtiyac× olan ve tasarruf aç×ø× nedeniyle riskli ülke konumunda
olduøu yönünde sürekli vurgu yap×lan bir ekonomi olmas×, sadece döviz kurlar×n× yukar× yönde
hareketlendirici etkisi ile deøil, menkul k×ymetler piyasas×ndaki keyifsizlikle de kendini gösteriyor. Normal koûullarda, 1,98-1,94 TL band× içinde kalmas× beklenen dolar-TL kurunun 2,02
TL’ye yaklaûmas×na benzer bir ûekilde, 82-83 bin band×na yaklaûmas× umut edilen Borsa 100
Endeksi de, 1 Kas×m cuma günü itibar×yla, 76 bin 500 puan× gördü. Yüzde 7,5 düzeyine kadar
gerilemiû olan ikinci el hazine kâø×tlar× faizi ise, yüzde 8,2 düzeyine gelmiû durumda.
2014 ZOR BøR YIL OLACAK
2014 y×l×, ABD ve AB bankalar× aç×s×ndan, varl×klara daha yüksek oranda karû×l×k ay×rma, sermaye yeterliliøi ve daha yak×ndan gözetim anlam×nda zor bir y×l olarak geçecek gibi gözükürken,
dolar ve euro cinsinden borçlanma maliyetlerinin de yükselebileceøi konuûuluyor. Bu durum
Ekim 2013
MAKRO-NOMİ
Türkiye’nin en önemli finans
koridoru olan Batılı bankalar,
2014 yılını pek de kolay
geçiremeyecekler gibi gözüküyor.
Türk bankaları ve özellikle Türk
özel sektörü açısından, 2014
yılında euro ve dolar cinsinden
borçlanma maliyetlerinde
hissedilir düzeyde artış olabileceği
öngörülüyor.
d×û finansman ihtiyac× olan ülkelerin, küresel kaynak maliyeti art×û×n× nas×l yönetecekleri yönündeki tart×ûmalar× da alevlendiriyor. Bu nedenle, Türkiye, Hindistan, Brezilya, Güney Afrika gibi
kimi önde gelen geliûmekte olan ekonomi, küresel yat×r×mc×lar taraf×ndan daha fazla mercek
alt×na al×nm×û durumda. Bu noktada, ABD ve AB’nin gündemindeki önemli bir baûl×ø×n, hatta 2014 y×l×n× ciddi anlamda kar×ût×racak bir baûl×ø×n, FED ve Avrupa Merkez Bankas× (ECB)
gibi kritik önemdeki merkez bankalar× taraf×ndan, ABD ve AB bankalar×n×n sermaye yeterliliøi
ve finansal göstergelerine yönelik kriter ile standartlar×n×n s×k×laût×r×lmas×na yönelik aç×klama ve
tedbirler oluûturacak gibi gözüküyor. Bu tart×ûmalar×n ×û×ø×nda, Avrupa Komisyonu, bankalar×n
sermaye rasyolar×n×n nas×l hesaplanmas× gerektiøi konusundaki düzenlemeler, ùskandinav ülkelerinin yetkili birimlerinin plan× eleûtirmesinin ard×ndan bir ayl×ø×na erteledi.
ECB, kas×m ay×nda baûlayacak olan üç aûamal× süreç kapsam×nda, 124 Euro Bölgesi bankas×n×n hesaplar×n× izleyecek. Denetçiler önce sorunlu kredileri bulacak, daha sonra 2014’ün baû×nda bankalar×n bilanço tablolar×n× inceleyecek ve en sonunda da resmi olarak bankac×l×k regülatörü olmadan önce stres testleri uygulayacak. Aralar×nda Ronit Ghose ve Kinner Lakhani’nin
de olduøu Citigroup Inc. analistleri ise bankan×n müûterilerine gönderdikleri mektupta, ECB’nin
deøerlendirmesinin kapsam×na duyduklar× ûaûk×nl×ø× ifade ederek, ECB’nin esas deøerlendirilmesi en zor varl×klar× ve bilanço tablolar× d×û×nda tutulan varl×klar× denetleyecek olmas×na dikkat
çekti. Euro Soxx Bankalar Endeksi, ECB’nin baz× bankalar× sermaye için hissedarlardan yard×m
almaya zorlayacaø× spekülasyonuyla zaten 27 Aøustos’tan bu yana en sert düûüûünü kaydetti.
Varl×k kalitesinin volatilitesinden endiûe duyduklar×n× dile getiren Morgan Stanley kredi analistleri ise, AB bankalar×n×n sermayelerinde ciddi oranda eksik olmas×n× beklediklerini ve bunun
bir parças× olarak, söz konusu AB bankalar×n×n yine devlet yard×mlar×na dayanmak zorunda
kalabileceklerini belirtti. Bu durum ise hiç de iç aç×c× bir tabloya iûaret etmiyor.
Avrupa’da ekonomiye yönelik iyimserlik ve ülkelerden gelen beklentilerin üzerindeki makroekonomik verilere raømen, bankac×l×k sektöründe kötü kredi sorunu devam ediyor. Avrupal×
bankalarda vadesi geldiøi halde 90 gündür ödenmeyen kredilerin tutar× 2 trilyon dolara yaklaût×.
Ödenmeyen kredilerde baû× ùtalya, ùspanya ve Yunanistan gibi Güney Avrupa ülkeleri çekiyor.
Price Waterhouse Coopers’×n (PwC) verilerine göre, Avrupal× bankalar×n bilançolar×ndaki kötü
kredi geçen y×la göre 300 milyar dolar art×û gösterdi. 2012 sonunda Avrupal× bankalar×n bilançolar×ndaki kötü kredi oran× 1,63 trilyon dolar seviyesindeydi. 2011’deyse bu oran 1,5 trilyon
dolard×. Uzmanlar, bilançolardaki kötü kredi oran×n×n artmas×n×n denetleyici kurumlar× harekete
geçirebileceøine dikkat çekiyor.
Türkiye’nin en önemli finans koridoru olan Bat×l× bankalar, 2014 y×l×n×n pek de kolay geçiremeyekler gibi gözüküyor. Türk bankalar× ve özellikle Türk özel sektörü aç×s×ndan, 2014 y×l×nda euro
ve dolar cinsinden borçlanma maliyetlerinde hissedilir düzeyde art×û olabileceøi öngörüyülor.
2014 y×l×nda 9,6 milyar dolar d×û borç ödemesi yapacak olan Türk Hazinesi’nin, belki de 2014
y×l×n× beklemeden, 2014 d×û borç ödemelerinin finansman× için, ûimdiden borçlanmaya aø×rl×k
vermesi yararl× olabilir. Malum, aylard×r yazd×ø×m raporlarda, Türkiye’nin hem bankalar× hem
özel sektörü hem de kamu sektörünün, 2014 finansman× için borçlanmay× geciktirmemelerini
sal×k vermeye çal×û×yorum.
33
34
MAKRO-NOMİ
Morgan Stanley tarafından
yayımlanan raporda, Türkiye’de
tüketici ve reel kesim güveni
endekslerini diğer büyümeye
ilişkin verilerle eşleştirmenin
zorluğuna değinilirken, endeksler
arasında uyumsuzluk olduğuna da
dikkat çekildi.
TÜRKøYE’NøN GÜVEN ENDEKSø VERøLERø KAFA KARIùTIRIYOR
Morgan Stanley taraf×ndan yay×mlanan raporda, Türkiye’de tüketici ve reel kesim güveni endekslerini diøer büyümeye iliûkin verilerle eûleûtirmenin zorluøuna deøinilirken, endeksler aras×nda uyumsuzluk olduøuna da dikkat çekildi. Ekim ay×nda perakende ve inûaat sektörleri gibi
farkl× sektörler daha karamsar bir tablo çizdi. Hizmet sektörü güven endeksi ise eylül ay×ndaki
104 seviyesinden ekim ay×nda 103,5’a gerileyerek 0,5 oran×nda limitli bir düûüû yaûasa da,
perakende sektörü yüzde 5,9 ile sert bir düûüû gösterdi. ùnûaat sektörü ise yüzde 1,1 oran×nda
geriledi. Morgan Stanley taraf×ndan yap×lan deøerlendirmede, baz× güven göstergelerine odaklan×p diøerlerini önemsememenin yan×lt×c× bir tabloyla karû×laû×lmas×na neden olabileceøi belirtildi. Ocak-Aøustos 2013 döneminde sanayi üretimi performans×n×n zay×f kald×ø×n×n kaydedildiøi
raporda, eylül ay× kapasite kullan×m oran×nda da deøiûim görülmediøi bildirildi.
Ekim ay×nda veride görülen s×çraman×n ise sanayi üretiminde iyileûme görmek için yeterli bir
gösterge olmad×ø× belirtildi. Kredi büyümesinde ise momentum kayb×n×n s×n×rl× olduøuna dikkat
çekilirken, y×ll×k bazda konut kredilerindeki büyüme oran×n×n yüzde 31, tüketici kredilerinde
ise yüzde 28 olduøu kaydedildi. Hakikaten, önceki raporlar×m×zda da belirttiøimiz ve sizlerle
paylaût×ø×m×z bu hususun, Morgan Stanley ekonomistlerince de dillendirilmiû olmas×, TCMB ve
TÜùK’in imalat sanayi üretim deøerleriyle, kapasite kullan×m oran× verileri aras×ndaki uyumsuzluøa önem göstermeleri gerektiøine iûaret ediyor. Her iki verinin de TÜùK taraf×ndan aç×kland×ø×
birkaç y×l öncesinde böyle bir sapma söz konusu deøildi. Bir baûka konu baûl×ø× olarak, TCMB
ve TÜùK taraf×ndan birlikte haz×rlanan tüketici güven endeksi de, TCMB taraf×ndan haz×rlan×p
kamuoyu ile paylaû×lan reel kesim güven endeksi de ekim ay×nda zay×f bir performans ortaya
koydu. Tüketici güveninde ekim ay×ndaki toparlanma temmuz ay×n×n gerisinde. Kald× ki, tüketici
güveninden söz etmek için bu deøerin 100 puana yak×n olmas× laz×m. Malum, ABD’de eylül
ay×nda 80,2 puan olan veri, ekim ay×nda 71,2’ye gerilediøi için ûaûk×nl×k oldu. Yani, eylül ay×nda
ABD verisi bizden iyiymiû.
Türkiye’nin tüketici güven endeksi, 2006 y×l× May×s ay×ndaki Dan×ûtay sald×r×s×, AK Parti kapatma
davas× ve bir s×n×rl× küresel piyasa türbülans× sonras×, 100 puan×n üzerinden önce, 90 puanlara,
ard×ndan 2008 y×l× sonunda, küresel kriz ûok dalgalar× ile dünyay× vururken, 70 puan×n dahi
alt×na kadar çöktü. Yani, endeksin 72,1’den 75,5 ç×kmas× gazozdur. Bir iyileûme deøildir. Tüketici güveninde iyileûmeden söz edebilmeniz için, bu oran×n 90 puan×n üzerine ç×k×p, sonra
da 100 puan× görmesi laz×m. Düûünsenize, yedi y×ld×r, tüketici güveni yerlerde sürünüyor. Yani,
sokakta bir iyimserlik yok. Sadece, kötümserlik içinde ufak umut k×p×rdanmalar× var. Ama tüketici güveni 25 puan hala çökük. Yani, kötü. “Har vurup harman savural×m, ûak×r ûak×r para
harcayal×m, ekonomiye güvenim tam” diyen bir Türk tüketicisi, hane halk× yok. Gelelim reel
sektör güven endeksine. Endeksin 100 kabul ettiøi 2007 y×l×ndan, 2013 y×l× ekim ay×na kadar, endeks 118 puan× en yüksek düzeyde görmüû. 59,6 puana kadar da çökmüû. Bugün
111,9 puan. En yüksek deøerden yedi puan uzakta. Ama Türk reel sektörüne, endeksin
hesaplanmas×ndaki bir alt baûl×ø× soruyorsunuz; “Genel gidiûat× nas×l buluyorsun, reel sektörün genel gidiûat×ndan, Türk ekonomisinin genel gidiûat×ndan memnun musun, mutsuz
musun?” diye.
Bu soruya verilen olumlu ve olumsuz cevaplara göre oluûan endeks deøeri 2007 Ocak ile
2013 Ekim ay× aras× en iyi 124,3 puan× görmüû. En kötü 29,6 puan× da. Dikkat edin,
Gezi Park× olaylar× esnas×ndaki moralsizlikle, genel gidiûat, olumsuzluk göstergesi olarak 93,2’yi görmüû, yani 100 puan×n alt×na inmiû. Aøustos ve eylül
de 100 puan×n alt×nda kalm×û. Sonra, 105 puana gelmiû. Ama 105 puan,
genel gidiûat×n gördüøü en yüksek deøer olan 124,3 puan×n 20 puana
yak×n gerisinde. Yani, o da göreceli olarak iyi, göreceli bir yükselme. Moraller süper anlam×na gelmiyor. Sadece, önceki aylara göre iyileûme var.
Son 3 aydaki toplam sipariû miktar×ndaki k×smi iyileûme ve önümüzdeki
3 ayl×k dönemde gelmesi umut edilen ihracat sipariûleri ile ilgili olumlu
beklenti, belirli bir iyileûmeye sebep olmuû. Sözün özü, imalat sanayi, reel
sektör cephesi, tüketiciye göre daha moralli. Toplam istihdam×n× azaltmay× düûünmüyor. Bu da, en az×ndan hane halk×n×n günlük tüketim harcama
ve al×ûveriûini ûu anda tehdit edecek bir durum olmad×ø×n× gösteriyor. Ancak, tüketici güvenindeki ciddi kay×p ve moralsizliøe karû×n, reel sektörün
daha moralli olmas× da, Morgan Stanley taraf×ndan da bir tutars×zl×k olarak
ele al×nm×û.
Ekim 2013
36
SEKTÖREL GÜÇ / TALSAD
TALSAD Yönetim Kurulu Başkanı Ali Kibar:
“Alüminyum, inşaat
sektörünün gözde
malzemelerindendir”
Ekim 2013
SEKTÖREL GÜÇ / TALSAD
“Türkiye’de üretilen yaklaû×k 1,1 milyon ton alüminyum miktar×n×n yüzde
35’e tekabül eden 400 bin tonu, alüminyum ekstrüzyon profil ürünleriyle
alakal×. Bu tutar×n yüzde 40’× ihraç edilirken, yüzde 60’× yurt içinde inûaat
sektörü baûta olmak üzere makine, otomotiv, beyaz eûya, mobilya,
reklam, taû×mac×l×k gibi farkl× sektörlerde kullan×l×yor.”
D
ÜNYADA DEMùR-ÇELùKTEN SONRA EN ÇOK ÜRETùLEN METAL
OLAN ALÜMùNYUM, ùNúAAT SEKTÖRÜNDE ÖZELLùKLE ÇATI VE
CEPHE KAPLAMA, KAPI VE PENCERE, MERDùVEN, ùSKELE VE
SERA YAPIMINDA YO÷UN OLARAK KULLANILIYOR. Otomotiv,
uçak, vagon yap×m×, elektrik, ambalaj ve metalürji sektörlerinde uygulama alan× bulan alüminyum, savunma sanayisinde de aø×rl×kl× olarak tercih
ediliyor. Tüm dünyada olduøu gibi alüminyum, inûaat sektörünün de gözde
ektörünün ham
malzemelerinden biri olarak kabul görüyor. Alüminyum sektörünün
madde ve emtia fiyatlar×ndaki olumsuz geliûmelerle enerjii fiyatlar×ndaki
ya kald×ø×na
ciddi art×û×n etkisiyle önemli bir maliyet art×û×yla karû× karû×ya
ALSAD) Yödikkat çeken Türkiye Alüminyum Sanayicileri Derneøi (TALSAD)
netim Kurulu Baûkan× Ali Kibar, 2012’de olduøu gibi bu y×l da maliyet
art×û×n×n sektörün önündeki en önemli sorunlardan biri olduøunu
mun
dile getiriyor. TALSAD Baûkan× Ali Kibar ile alüminyumun
na
kullan×m alanlar×ndan dünya ve Türkiye’deki durumuna
kadar geniû bir çerçevede sohbet etme imkân× bulduk.
Dünyada demir-çelikten sonra en çok üretilen me-tal alüminyum. Çok farkl× kullan×m alanlar×na sahip
olmas× nedeniyle de vazgeçilmesi zor bir metal. Bu
önemli metalin inûaat sektöründe kullan×m alanlar×
neler ve hangi yoøunlukta kullan×l×yor?
ø×
Alüminyum, estetik özelliøi, fonksiyonelliøi, binalara katt×ø×
×s× ve enerji verimliliøiyle modern kentlerin vazgeçilmez mentali. Bugün, tüm dünyada olduøu gibi, Türkiye’de de alüminyum, inûaat sektörünün gözde malzemelerinden biri. Ülkee
genelinde baûlat×lan kentsel dönüûüm süreciyle birlikte bi-nalarda alüminyum kullan×m×n×n daha da artacaø× aûikâr;
çünkü bundan 30 sene öncesine göre neredeyse hiç alüminyum kullan×lmam×û yap×lar×n yerini alüminyum uygulamalar×n×n yoøun kullan×ld×ø× yap×lar al×yor. Çeliøin üçte
biri aø×rl×ø×ndaki alüminyum, spesifik mukavemeti, hafifliøi,
øioksijen geçirgenliøinin olmamas×, ×s× ve elektrik iletkenliøide
nin yüksekliøi, kolay ûekillenebilirliøiyle inûaat sektöründe
deönemli kullan×m alan×na sahip. Sadece estetik özelliøi nedeniyle bile inûaatlarda kullan×m alan× bulabilen alüminyum, d×û
cephede levha olarak tercih edildiøinde, yang×n güvenliøi aç×s×ndan en yüksek standard× (A1) veren ürün olarak öne ç×k×ûaat
yor. Ürün baz×nda bakt×ø×m×zda, özellikle alüminyumun inûaat
ruz.
sektöründe en yayg×n kullan×lan metal olduøunu görüyoruz.
Alüminyumun ekstrude profil, levha veya kompozit panel gibi
farkl× formlar×n×n mimaride uygulanmas× her geçen gün daha
anyo
çok tercih ediliyor. Kap×, pencere, küpeûte, mutfak ve banyo
phegibi iç mekân dekorasyonu olarak kullan×ld×ø× gibi, d×û cephempolerde ve kaplamalarda boyal× alüminyum levha ya da kompomla
zit paneller kullan×l×yor. Bina içindeki ×s× borular× alüminyumla
u
yal×t×l×yor. Çift camlar×n aras×nda yer alan ve ×s× izolasyonu
saølayan cam ç×talar× da yine alüminyumdan üretiliyor.
37
38
SEKTÖREL GÜÇ / TALSAD
Türkiye’de üretilen yaklaû×k 1,1 milyon ton alüminyum miktar×n×n yüzde 35’e tekabül eden
400 bin tonu, alüminyum ekstrüzyon profil ürünleriyle alakal×. Bu tutar×n yüzde 40’× ihraç edilirken, yüzde 60’× yurt içinde inûaat sektörü baûta olmak üzere makine, otomotiv, beyaz eûya,
mobilya, reklam, taû×mac×l×k gibi farkl× sektörlerde kullan×l×yor. Türkiye alüminyum sanayisi
ham madde ihtiyac×n×n yüzde 90’×n× ithalat yoluyla karû×lamas×na raømen, mamul haline getirdiøi alüminyumun neredeyse yar×s×n× ihraç ediyor. Özellikle inûaat sektöründe kullan×lan
alüminyum malzemenin katma deøerinin yüksek olmas× ve bu ürünlerin inûaat sektöründe
imalatl× ve montajl× olarak gerçekleûtirilmesi ülkede b×rakt×ø× katma deøeri art×r×yor. Son 10
y×lda daha özellikli ve yüksek binalar×n yayg×nlaûmas×na paralel olarak neredeyse ikiye
katland× ve bu art×û devam edecek gibi görünüyor. Bugün, enerji dostu binalar yaratmak
için alüminyum kullanmak bir zorunluluk haline geldi. Enerji tüketimi ülkemizin en önemli
sorunlar×ndan biri ve özellikle konutlardaki tüketim, enerji pastas×n×n büyük bir bölümünü
oluûturuyor. Bu nedenle, alüminyum gibi yal×t×m özelliøi yüksek malzemelerin inûaat sektöründe kullan×lmas× gerekiyor.
ÜRETøMøN YÜZDE 75’ø HAM MADDE MALøYETø
Türkiye alüminyum sektörü, son zamanlarda artan petrol ve dolar fiyat×ndan nas×l
etkilendi ve etkilenecek? Sektör üzerinde fiyat art×û×n×n yaratt×ø× bask×y× nas×l tarif
edebilirsiniz? Bu konuda TALSAD olarak sektör firmalar×na tavsiyeleriniz var m×?
Dünyada ticareti yap×lan ve emtia borsalar×nda iûlem gören alüminyum, talebin d×û×nda
da son dönemlerde yat×r×m enstrüman× olarak piyasaya sürülmesi nedeniyle, arz talep d×û×nda da alüminyum fiyat× üzerinde bir fiyatlama bask×s× oluûturuyor. Alüminyum sanayisinin dalgalanma gösteren ham madde fiyatlar×na karû× kendisini korumas× çok önemli. Bu
koruman×n yap×labilmesi için geliûmiû finansal enstrümanlar×n kullan×lmas× ve risklerin iyi
yönetilmesi gerekiyor. Alüminyumun dünyada dolar cinsinden ham madde ticareti yap×l×yor. Alüminyum üretiminde birincil ham madde olarak üretimi içinde enerji fiyatlar× da en
önemli girdiyi oluûturuyor. Bu doørultuda, petrol fiyatlar×nda yaûanan ani yükseliû fiyatlar
üzerinde etkili oluyor. Ürettiøimiz ürünün deøerinin yaklaû×k yüzde 75’inin ham madde maliyeti olduøunu düûünecek olursak, ham madde fiyat dalgalanmas×n×n riskini almak, firmalar× varl×klar×n× devam ettirememe durumuna varacak kadar büyük risklerle karû× karû×ya
b×rakabilir. Sektör firmalar×m×za bu konularda hassas olmalar×n× öneriyoruz.
Ekim 2013
40
SEKTÖREL GÜÇ / TALSAD
“Alüminyum stratejik
bir girdidir”
“Türkiye’de 1 milyon ton civarÜnda
alüminyum üretiliyor. Alüminyum
ürünlerinin direkt ihracatÜ 584 bin ton.
Tabii, otomotiv ve beyaz eíya gibi
birçok diðer ihracat ürünlerimizin
içinde de alüminyum kullanÜlÜyor. Bu
yüzden alüminyum, ihracatta 2023
hedeflerine ulaímamÜz için olmazsa
olmaz stratejik bir girdidir. Dünyada
alüminyum kullanÜmÜnÜn yaklaíÜk yüzde
27’si ulaíÜm, yüzde 23’ü iníaat, yüzde
16’sÜ ambalaj, yüzde 10’u elektrik
uygulamalarÜnda, yüzde 24’ü ise
diðer uygulamalarda deðerlendiriliyor.
Türkiye’de ise alüminyumun iníaat
sektöründe kullanÜmÜ ulaíÜm sektörünün
de önüne geçti.”
Alüminyum sektörünün ana ihracat pazar× Avrupa Birliøi ülkeleri. AB’de yaûanan
krizler bu pazara ihracat×m×z× nas×l etkiledi? Son beû y×ll×k verilerle AB ve çevre ülkelerdeki ihracat pazarlar×m×zdaki aø×rl×ø×m×z nedir? Hangi ülke ve bölgeler Türk alüminyum sektörünün ihracat rotas×nda yer al×yor?
Alüminyum, modern bir sanayi ürünü. Dolay×s×yla, kalite beklentisi yüksek ve modern hayat×
benimsemiû ülkelerden çok ciddi talep al×yor. Bugün, kalite beklentisi yüksek olan Kuzey
Avrupa ülkelerine çok büyük miktarda alüminyum ihracat× yap×l×yor. Krizde olmas×na raømen
Güney Avrupa’ya da ürün sat×l×yor. Avrupa’da kalite beklentisi en yüksek ülke Almanya. Dolay×s×yla, en fazla ihracat yap×lan ülkenin de buras× olduøunu rahatl×kla söyleyebiliriz. ùngiltere,
Fransa, Danimarka ve Hollanda da kalite beklentisi yüksek olan ve ihracat yap×lan diøer ülkeler aras×nda yer al×yor. Avrupa’da toplam alüminyum yar× mamul üretimi 12 milyon ton mertebesinde. Bunlar yass× haddelenmiû ürünler, profil ekstrüzyon ürünleri, kal×p döküm ürünleri,
tel, toz ve benzeri ürünlerden oluûuyor. Türkiye’deki alüminyum yar× mamul üretimi ise y×lda 1
milyon ton. Bu aç×dan ülke olarak, Avrupa’ya ihracatta daha yol alabileceøimizi söyleyebiliriz.
Sektörün üretim ve ihracat yap×s×n× belirleyen temel etkenler neler? Genel olarak
ve özelde ihracat sürecinde yaûad×ø×n×z sorunlar× ve çözüm önerilerinizi öørenebilir
miyiz?
Sektörümüzde faaliyet gösteren Türk markalar×n d×û pazarlardaki rekabet gücünün art×r×lmas×na ihtiyaç var. Özellikle ihracatta navlun dezavantaj× oluûtuøundan maliyetlerinizin
düûük olmamas× durumunda rekabet etmek çok güçleûiyor. Bunun için enerji, ham madde, kalite ve verimlilik konular×n×n çözülmesi gerekiyor. Alüminyum sektörü, yüksek enerji
sarfiyat× olan bir iû kolu ve ne yaz×k ki Türkiye’de enerji maliyetleri son derece yüksek.
Ayr×ca ham maddede d×ûa baø×ml×l×ø×m×z var. Asl×nda Türkiye, ham madde aç×s×ndan fakir bir ülke deøil, ancak yeterli miktarda üretim olmad×ø×ndan üreticilerimizin hepsi ham
madde ithalat× yap×yor. Türkiye’de alüminyum ham madde üretimi konusunda devletimiz
son derece istekli. Bununla beraber, bu üretim önemli miktarda elektrik enerjisi kullan×m×
gerektirdiøinden ve ülkemizde enerji maliyetlerinin yüksekliøi nedeniyle maalesef ilerleme
Ekim 2013
SEKTÖREL GÜÇ / TALSAD
kaydedilemiyor. Öte yandan, küresel rekabette öne geçebilmek için, toplam kalitede de
art×r×m gerekiyor, zira kaliteyle birlikte verim de art×yor. Global pazarlarda müûterinin kalite
beklentisi çok yüksek, sektörümüz genel anlamda bu noktada iyi bir seviyede olmas×na
raømen, uluslararas× standartlara uygun ürün ve hizmet sunmak, kaliteye sürekli yat×r×m
yapmak bir zorunluluk.
130 MøLYAR DOLARLIK ALÜMøNYUM PAZARI
Dünya alüminyum sektörünün ekonomik büyüklüøü ne kadar? Bu büyüklükten, Türk
alüminyum sektörü ne kadarl×k bir pay al×yor?
Dünyadaki toplam alüminyum endüstrisinin ekonomik büyüklüøü 130 milyar dolar seviyesinde. Türk alüminyum sektörünün büyüklüøü ise yaklaû×k 4 milyar dolar mertebesinde. Alüminyum pazar×na, ham madde üretimi ve bu ham maddenin iûlenmesiyle yap×lan mamul üretimi
olarak, iki ana baûl×kta bakmak gerekiyor. Enerji maliyetlerinin düûük olduøu Rusya ve Orta
Doøu ülkeleri ham madde üretiminde, Çin, AB ve ABD ise alüminyum mamul imalat×nda öne
ç×k×yor. Büyüme h×z× göz önüne al×nd×ø×nda, Türkiye’nin yak×n gelecekte yass× haddelenmiû
alüminyum mamul üretiminde söz sahibi ülkeler aras×na gireceøini söyleyebiliriz.
Sektör 2012 y×l×n× nas×l bir performansla kapatt×? 2013 y×l×n×n ilk dokuz ayl×k döneminde sektörün üretim, ihracat, kapasite kullan×m× ve büyüklüøü bir önceki y×la göre
nas×l bir deøiûim gösterdi? Y×l sonundaki genel görünüm hakk×nda neler söyleyebilirsiniz? Öngörüleriniz ve sektörün stratejisi nedir?
Türk üreticiler, sat×ûlar×n× pazarlar×n büyümesinden daha h×zl× bir ûekilde art×rmaya devam
ediyor. Bence bunun ana nedeni, firmalar×n kendilerini gerek uygun fiyat, gerekse kaliteli
ürün ve hizmetle kabul ettirme sürecini devam ettiriyor olmalar×. Alüminyum ürünleri üretimi
2012’de yüzde 7’ye yak×n büyüdü. Büyüme ekstrüzyon ürünlerinde yüzde 10, yass× ürünlerde yüzde 4, folyo ürünlerinde ise yüzde 30 civar×nda gerçekleûti. Özellikle folyo üretimindeki art×û×n ihracat kaynakl× olduøunu görmekteyiz. Yurt içi pazarda ise yerli üretim pay×
korundu hatta az miktarda artt×. 2013’ün ilk dokuz ay×nda yass× ürünler ve folyo ihracat×m×z
yine yüzde 5 ile yüzde 7 oranlar×nda artt×. ùç piyasa da genel ekonomik büyümeye paralel
gidiyor. Alüminyum sektöründe ciddi bir kapasite fazlas× olduøu için ihracat×m×z×n büyüyerek devam etmesi ve ayn× zamanda pazarlar×m×z×n haks×z ithalata karû× korunmas× önemli.
41
42
SEKTÖREL GÜÇ / TALSAD
“Önümüzdeki 10 yılda
talep, Asya Pasifik
ve Orta Doğu’dan
gelecek”
“UluslararasÜ araítÜrmalara göre,
önümüzdeki 10 yÜlda, dünya iníaat
sektöründe alüminyuma talebin en
çok Asya Pasifik ve Orta Doðu’dan
gelmesi öngörülüyor. Bu öngörüde
özellikle Çin ve Hindistan gibi ülkelerde
iníaat sektörünün çok hareketli olmasÜ
büyük rol oynuyor. Doðu Avrupa
ve Latin Amerika’daki ülkelerde
iníaat sektörünün ÜlÜmlÜ bir geliíme
sergilemesi, Kuzey Amerika, Avrupa
ve Japonya’da ise talebin göreceli
durgun olmasÜ bekleniyor.”
Enerji verimliliøi ve sürdürülebilir bir çevre için alüminyum kullan×m×n×n ne gibi etkileri var? Alüminyumla yap×larda nas×l bir tasarruf saølan×yor?
Alüminyum yüzde yüz geri dönüûüm kabiliyetiyle tekrar tekrar kullan×lan bir metal ve geri dönüûümde, performans×ndan hiçbir ûey kaybetmiyor. Bir defa üretildikten sonra sonsuz defa
yeniden kullan×m imkân× saøl×yor. Boksitten alüminyum üretilene kadar 100 birim enerji harcan×yorsa, geri dönüûtürülmesi sadece 5 birim enerji kullanarak gerçekleûiyor. Alüminyum
çevresel sürdürülebilirlik aç×s×ndan çok önemli, gelecek nesillere devredilen ve kaybolmayan bir enerji kaynaø×. Ortam ûartlar×ndan iyi izole edilmiû yap×lar, enerji tasarrufu konusunda
önemli avantajlar sunar. ùki alüminyum tabakas× aras×nda bulunan polimerik malzemelerle
üretilen kompozit ve sandviç paneller, hem ×s× hem de ses izolasyonu konusunda konvansiyonel malzemelere göre çok daha üstün performans sergiler. Yap× içinde ×s×tma ve soøutma amaçl× olarak sirküle eden havan×n taû×nd×ø× sistemlerde izole edilmesi, enerji kay×plar×n×
önemli ölçüde engeller. Örneøin, iyi izole edilmiû hava taû×n×m×yla çal×ûan bir ×s×tma/soøutma
tesisat×, y×lda metrekare baû×na 10 kilovatsaat enerji tasarrufu saølayabiliyor. Bu izolasyonun
temel malzemesi ise üstün termal özelliklerinden ötürü alüminyum. Çift cam sistemlerinde iki
cam aras×ndaki boûluøu yaratan parça, oksijen ve nem geçirgenliøinin olmamas× sebebiyle
alüminyumdan imal ediliyor. Kimi uygulamalarda plastik olsa da bu plastik parçalar içinde
bile alüminyum folyo kullanmak, oksijen ve nem geçiriminin engellenmesi için bir zorunluluk.
Yaz süresince d
d×ûar×dan gelen güneû ×û×ø×n×n engellenmesini ve ekstra bir soøutma iûlemine gerek duyu
duyulmamas×n× saølayan güneûlik ve jaluzilerin de temel malzemesi, uzun y×llar
dayanabilmesi
dayanabilmesi, boyanabilmesi, hafif olmas× ve estetik görünümü sebebiyle alüminyum. Bu
aksesuarlar×n o
olmamas× durumunda yap×lar daha fazla ×s×n×r ve daha fazla soøutulma ihtiyac×
gösterir. Tüm b
bu veriler ×û×ø×ndan bakt×ø×m×zda alüminyum, modern ve enerjiyi verimli kullanan binalar için vazgeçilmezdir.
Alü
Alüminyum sektörünün, 2023 y×l×nda dünyada ve Türkiye’de nas×l bir
g
geliûme göstereceøini düûünüyorsunuz? Gerek büyüme gerekse kulllan×m alanlar× olarak, 10 y×ll×k bir perspektif çizerseniz nas×l bir tablo
karû×m×za ç×kacak?
Türkiye baz×nda konuûacak olursak, alüminyum sektörü firmalar× üzerlerine
düûenleri tespit etmek ve yapmak üzere, hükümetimizin yönlendirmesiyle
girdi tedarikini güvence alt×na almak üzere baûlat×lan Girdi Tedarik Stratejisi
(GùTES) çal×ûmalar×na kat×l×m gösteriyor. úu s×ralar sektörde hemen herkes
buralardaki tespitler üzerinde çal×ûmaya devam ediyor. Ancak en önemli
konu, hiç kuûkusuz, ham madde tedariki ve enerji. Bir diøer önemli husus
da Türkiye’yi alüminyum konusunda bir marka haline getirebilmek. Örneøin, Almanya’daki bir potansiyel müûteri al×m karar×n× verirken, Türk firmalar× rahatl×kla onun için bir seçenek oluûturabilmeli. Bunu saølayabilmek
için, hizmet ve ürün kalitesini uygun fiyatla birleûtirmek gerekiyor. Formül
son derece basit olmas×na raømen, uygulamas× hem zor hem de sonuca
dönüûmesi y×llar sürebiliyor. Eøer sektörde bu koûullar× saølayan firmalar×n say×s× artarsa, ham madde ve enerji konular×nda sorunlar azalt×labilirse,
2023’te Türkiye’de daha parlak bir alüminyum sektörü görebiliriz.
Ekim 2013
44
Ö Z E L S Ö Y L E Ş İ / P R O F. D R . H A S A N B O D U R O Ğ L U
Türkiye Deprem Vakfı Başkanı Prof. Dr. M. Hasan Boduroğlu:
“
Deprem riski
farkındalığı yeterince
yaratılamadı”
“Mevzuat çal×ûmalar×na
raømen deprem riskinin
azalt×lmas×nda en önemli
eksiklik deprem riski
fark×ndal×ø×n×n yeterince
yarat×lamam×û olmas×d×r…
Güvenli, dayan×kl×,
verimli ve sürdürülebilir
binalar için standart ve
yönetmeliklere uygun
tasar×m ve uygulama
ile birlikte kaliteli,
standartlara uygun,
teknolojik ve sertifikal×
yap× malzemelerinin
kullan×lmas×
saølanmal×d×r.”
Ekim 2013
Ö Z E L S Ö Y L E Ş İ / P R O F. D R . H A S A N B O D U R O Ğ L U
R
ùSK ALMAYIN, DÜNYANIZI KARARTMAYIN! mesaj×yla ilgili tüm sosyal paydaûlara önlem ve karar alma çaør×s×nda bulunan Türkiye Deprem Vakf× ve Türkiye ùMSAD, bu iû birliøini 17 Aøustos 1999 depreminin
14’üncü y×l×nda yay×mlad×ø× Deprem Manifestosu ile duyurdu. Bu çaør×da imzas× olan, hatta çaør×y× Türkiye ùMSAD ile iû birliøi yaparak birlikte
aç×klayan Türkiye Deprem Vakf×, sadece deprem gerçeøini deøil, yasa
ve yönetmeliklerin uygulanmas×, denetim ve kontrollerin yap×lmas×, güvenli yap× kriterlerinin hayata geçirilmesi konular×n×n önemini vurguluyor. “Türkiye’nin bir deprem ülkesi
olduøu hep söylenir, aradan geçen 14 y×lda yasa ve yönetmelikler bak×m×ndan birçok
çal×ûman×n yap×ld×ø× da duyurulur” diyen Türkiye Deprem Vakf× Baûkan× Prof. Dr. M. Hasan Boduroølu’na, 14 y×lda ne kadar yol ald×ø×m×z×, neleri yapmam×z gerektiøini sorduk.
1999 Kocaeli Depremi’nin üstünden geçen 14 y×lda yasal mevzuat noktas×nda yap×lanlar× nas×l deøerlendiriyorsunuz? Mevzuat noktas×nda istenen çaødaû düzenlemeleri yapabildik mi? Bu düzenlemeler yeterince denetleniyor mu?
17 Aøustos 1999 Kocaeli Depremi sonras× geçen 14 y×lda deprem riskinin azalt×lmas×
çal×ûmalar× kapsam×nda çeûitli mevzuat çal×ûmalar× yap×lm×ût×r. En önemlileri k×saca, Zorunlu Deprem Sigortas× düzenlemesi, Yap× Denetimi Kanunu, Afet Sigortalar× Kanunu,
Afet ve Acil Durum Yönetimi Baûkanl×ø× Kanunu ve Afet Riski Alt×ndaki Alanlar×n Dönüûtürülmesi Hakk×nda Kanun olarak özetlenebilir. 2007 y×l×nda da 1997 Deprem Yönetmeliøine Mevcut Binalar×n Deøerlendirilmesi ve Güçlendirilmesi ile ilgili bölüm eklenmiûtir.
Bu kapsamda Ulusal Deprem Stratejisi ve Eylem Plan× 2023 (UDSEP 2023) en önemli
çal×ûmad×r. UDSEP 2023 geçtiøimiz y×llarda yap×lan birçok çal×ûmay× içeren çok geniû
kapsaml× bir deprem stratejisi ve eylem plan×d×r. úu an için deprem riskinin azalt×lmas×na
yönelik gerekli mevzuat×n mevcut olduøu söylenebilir. Ancak, Deprem Yönetmeliøi ve
Zorunlu Deprem Sigortas× ile ilgili mevzuat hariç bunlar×n tam anlam×yla çaødaû olduøunu söylemek oldukça zordur. 1997 y×l×ndan beri gündeme getirilmekte olan “Yetkin
Mühendislik” veya “Profesyonel Mühendislik” konusunda bir ilerleme kaydedilmemiûtir.
Bu konu yap× denetiminin kilit noktas×d×r. Bu düzenlemelerin denetlenmesi konusunda
ise yeterli bilgi mevcut deøildir.
bildi mi? Bu
Deprem ve yap× güvenliøi konusunda 14 y×lda bir fark×ndal×k yarat×labildi
fark×ndal×ø×n yarat×lmas× için nelerin yap×lmas× gerekiyor?
ar vatandaûHer ûeyden önce deprem riski ile ilgili taraflar× ele almam×z gerekir. Bunlar
eri, banka ve
lar, gayrimenkul sahipleri, küçük ve büyük iûletme sahipleri, konut üreticileri,
önetimlerdir.
sigortac×lar, teknik elemanlar (mimarlar, mühendisler), yerel ve merkezi yönetimlerdir.
er, riskin kavDeprem riski ile ilgili taraflar× ilgilendiren konular ise deprem hakk×nda bilgiler,
ranmas×, motivasyonun saølanmas×, harekete geçebilme kabiliyeti olarak düûünülebilir.
feti hasarlar×Riskin azalt×lmas× ilgili eylemler ise hükümet ve toplum iû birliøi ile deprem afeti
øi ile bireysel
na karû× toplum direncini art×rmaya yönelik eylemler, birey ve kuruluû iû birliøi
ve iû kayb× risklerini azaltmaya yönelik eylemlerdir. Deprem riski fark×ndal×ø× denilince
İş birliği sonucu
doğan manifesto
“Deprem Manifestosu, Türkiye ñMSAD ile
yapmÜí olduðumuz çalÜímalar sonucu
ortaya çÜktÜ. Manifestonun deprem
ile ilgili olan hususlarÜnÜn hayata
geçirilmesi için UDSEP 2023’de belirtilen
eylemler için her taraf kendine düíeni
yerine getirmeli diye düíünüyorum.
Türkiye Deprem VakfÜ olarak üzerimize
düíen görevler için temaslarÜmÜz
sürüyor. YapacaðÜmÜz toplantÜlarla
bunlarÜ tekrar kamuya duyurmamÜz
gerektiðine inanÜyorum.”
45
46
Ö Z E L S Ö Y L E Ş İ / P R O F. D R . H A S A N B O D U R O Ğ L U
“Güvenli binanın temel
kriterleri yalnız binanın
taşıyıcı sisteminin
hesaplanması değil, binanın
inşa edileceği bölgeyle de
ilgilidir. Deprem bölgesi, yerel
zemin koşulları ve taşıyıcı
sitemin belirlenmesi için
çok önemli olmakla birlikte
o bölgedeki sel ve heyelan
tehlikeleri de çok önemlidir.”
tüm bu ögeleri düûünmemiz gerekir. Yukar×da k×saca belirtilen mevzuat çal×ûmalar×na
raømen deprem riskinin azalt×lmas×nda en önemli eksiklik deprem riski fark×ndal×ø×n×n
yeterince yarat×lamam×û olmas×d×r.
“GÜVENLø YAPI, ÜLKELERøN EKONOMøLERøYLE øLGøLøDøR”
Ülkemizdeki yap× stokunun büyük bir bölümünün depreme karû× dayan×kl× olmad×ø× biliniyor. Öncelikle güvenli yap× dendiøinde ne anlamal×y×z?
Bilindiøi üzere güvenli yap×, üzerine etkiyen sabit (her türlü aø×rl×k) ve hareketli (deprem,
rüzgâr, dalga ve benzeri) yükleri göçmeden taû×yabilmelidir. Ancak yap× (sanayi yap×s×,
baraj, santral, köprü ve benzeri) çok genel bir tan×m olduøu için belki hepimizi ilgilendiren güvenli bina kavram× üzerinde durmak daha yararl× olacakt×r. Güvenli bina kavram×
her ûeyden önce ülkelerin ekonomik durumlar× ile çok yak×ndan ilgilidir. Her bina yukar×da k×saca belirtilen yükleri istenirse hiç hasar görmeden ömrü süresince taû×yabilir. Bu
ise her zaman en ekonomik çözüm olmayabilir. Bu nedenle ülkeler çeûitli yönetmeliklerle
yol gösterici olmaya çal×û×r. Güvenli binan×n temel kriterleri yaln×z binan×n taû×y×c× sisteminin hesaplanmas× deøil, binan×n inûa edileceøi bölgeyle de ilgilidir. Deprem bölgesi,
yerel zemin koûullar× ve taû×y×c× sitemin belirlenmesi için çok önemli olmakla birlikte o
bölgedeki sel ve heyelan tehlikeleri de çok önemlidir. Sel yataklar×na yap×lm×û binalardaki
hasarlar× her y×l görmekteyiz.
Güvenli yap×n×n temel kriterleri nedir?
Burada güvenli bina kriterlerini saymak baz× hususlar×n gözden kaçmas×na neden olabilir. Bildiøiniz gibi Deprem Bölgelerinde Yap×lacak Binalar Hakk×ndaki Yönetmelik’in
güncelleûtirilmesi çal×ûmalar× Afet ve Acil Durum Yönetimi Baûkanl×ø× (AFAD) taraf×ndan
yap×lmaktad×r. Ancak bu güncelleûtirme çal×ûmalar×nda ortaya ç×kan ve ülkemizde hissedilen en büyük eksikliøin tüm konular× içeren bir bina yönetmeliøi olmad×ø×d×r. Böyle
bir yönetmelik için vakit geçirilmeden çal×ûmalara baûlanmal×d×r. Bina yönetmeliøi haz×rland×ø× zaman, binalar×n sadece depreme dayan×kl× olmalar× deøil tüm anlam×yla çaødaû
bina özelliklerini içeren binalar olmalar× da saølanm×û olacakt×r. Güvenli, dayan×kl×, verimli
ve sürdürülebilir binalar için standart ve yönetmeliklere uygun tasar×m ve uygulama ile
Ekim 2013
48
Ö Z E L S Ö Y L E Ş İ / P R O F. D R . H A S A N B O D U R O Ğ L U
“İlgili tarafların
sürekli eğitimi
gerekiyor”
“Deprem riski farkÜndalÜðÜnÜn yaratÜlmasÜ,
deprem riski ile ilgili taraflarÜn her
birinin sürekli eðitimi ile ilgilidir. Türkiye
Deprem VakfÜ olarak üç yÜldÜr ñstanbul
ñl Milli Eðitim Müdürlüðü ile yürütülen
OkullarÜmÜz Depreme HazÜrlanÜyor
projemizde bunu saðlamaya
çalÜíÜyoruz. AyrÜca, benzer bir proje
de ñl SaðlÜk Müdürlüðü’nce yürütülen
Hastanelerimiz Depreme HazÜrlanÜyor
projemizdir. Bu projelerin esas
amacÜ deprem sonrasÜ okul ve
hastanelerimizin kullanÜlabilir olmasÜnÜn
saðlanmasÜnda yapÜsal olmayan
tehlikelerin azaltÜlmasÜdÜr. Bu konunun
tüm ülkemize yaygÜnlaítÜrÜlmasÜ için
çalÜímalarÜmÜz devam ediyor.”
Ekim 2013
birlikte, kaliteli, standartlara uygun, teknolojik ve sertifikal× yap× malzemelerinin kullan×lmas× saølanmal×d×r.
Kentsel dönüûüm çal×ûmalar×, güvenli yap× stoku oluûmas× noktas×nda nas×l bir etki
yaratacak? Kentsel dönüûüm çal×ûmalar×n×n bugün görünen resmi, süreç hakk×nda
nas×l bir bilgi veriyor?
6306 say×l× Afet Riski Alt×ndaki Alanlar×n Dönüûtürülmesi Hakk×nda Kanun’un 2. maddesine göre riskli alan “zemin yap×s× veya üzerindeki yap×laûma sebebiyle can ve mal
kayb×na yol açma riski taû×yan, Çevre ve úehircilik Bakanl×ø× veya ilgili idare taraf×ndan
AFAD’×n görüûü de al×narak belirlenen ve Bakanl×ø×n teklifi üzerine Bakanlar Kurulu’nca
kararlaût×r×lan alan’’ olarak tan×mlanmaktad×r. Bu ûekilde ilan edilen riskli alanlar×n baz×lar×nda çal×ûmalar baûlam×ût×r. Bu bölgelere bak×nca baz×lar× için böyle bir karar al×nmas×na
neden gerek duyulduøu tam olarak anlaû×lmamaktad×r. Baz× bölgelerde ise nas×l ve ne
zaman çal×ûmalara baûlanacaø× halen belirsizdir. Bu tür uygulamalar kentsel dönüûüm
konusunda halk×n ve ilgili sektörlerin tereddütler oluûturmas×na neden olmaktad×r. Bu tereddütler giderilmeli, halk×n maøduriyetine neden olmayacak ve gönüllü kat×l×m×n× teûvik
edecek çözümler ve formüller h×zla üretilmelidir.
Kentsel dönüûüm sürecinin güvenli yap× noktas×nda sadece mekânsal düzeyde ele
al×nmamas× gerektiøini ifade etmiûtiniz? Mekânsal dönüûüm d×û×nda hangi kriterlerin yerine getirilmesi gerekiyor?
Bugün yap×lan uygulamalarla özellikle deprem odakl× kentsel dönüûüm çal×ûmalar×n×n
baûka afetleri de karû×m×za ç×karabileceøi düûünülmelidir. Bunlar k×saca sel, ×s× adalar×,
hava kirliliøi ve toplumsal huzursuzluk olarak s×ralanabilir. Dolay×s×yla depreme haz×rlanma ve kentsel dönüûüm konusunun sadece mekânsal düzeyde ele al×namayacaø× çok
aç×kt×r. Size yaûam×û olduøum bir olaydan bahsetmek isterim. 1971 y×l×nda Colorado’da
Kayal×k Daølar×’n× tek motorlu bir uçak ile gezmiûtik. Denver kentinin merkezi üzerinden
geçerken yaklaû×k 20-30 metrelik hava boûluøuna düûmüûtük. Pilot arkadaû×m bunun
kentin bu bölgesindeki ×s× adac×klar×ndan meydan geldiøini, o zaman için bile yoøun say×lmayacak çok katl× yap×lar×n bulunduøu bölgelerde bu olaylarla çok s×k karû×laû×ld×ø×n×
belirtmiûti. Bizde de benzer durumlar oluûmaktad×r. Çok katl× binan×n bulunduøu bölgelerde merkezi klimalar×n oluûturduøu ×s× adac×klar× kentin hava ak×mlar×n× deøiûtirmektedir. Ayr×ca yap×lan uygulamalar, birçok bölgede alçak binalar×n güneûten yararlanmalar×n×
engellemektedir. Kentsel dönüûümde bu hususlar×n üzerinde daha dikkatli davranmak
zorunday×z diye düûünüyorum.
Ö Z E L S Ö Y L E Ş İ / P R O F. D R . H A S A N B O D U R O Ğ L U
“GÜVENLø VE STANDARTLARA UYGUN MALZEME KULLANIMI GEREKøYOR”
Güvenli yap× için güvenli ve standartlara uygun malzeme kullan×lmas×n×n önemi
nedir? Bu konuda kentsel dönüûüm sürecini idare eden kamu yönetiminin neler
yapmas× gerekiyor?
Güvenli yap× için güvenli ve standartlara uygun malzeme kullan×m× gerekir. Baz× konular ya gözden kaç×yor veya ilgili kurumlarca yeterince duyurulam×yor. Burada deøinmek
istediøim husus, 10 Temmuz 2013’te Resmî Gazete’de yay×mlanan Yap× Malzemeleri
Yönetmeliøi’dir. Bu yönetmeliøin amac×, yap× malzemelerinin temel karakteristikleri ile
ilgili performans beyanlar×n×n ve malzemelere CE iûaretinin iliûtirilmesinin kurallar×n× oluûturarak yap× malzemelerinin piyasaya arz edilmesi ve piyasada bulundurulmas× ile ilgili
usul ve esaslar× belirlemektir. Kapsam× ise yap× iûlerine iliûkin olarak Ek-1’de belirtilen
temel gerekler aç×s×ndan yap× malzemelerine uygulanacak kurallar×, performans beyan×n×, CE iûaretlemesini, iktisadi iûletmelerin yükümlülüklerini, uyumlaût×r×lm×û teknik ûartnamelere iliûkin kurallar×, onaylanm×û kuruluûlar×n ve teknik deøerlendirme kuruluûlar×n×n
görevlendirilmesini, denetlenmesi ve deøerlendirilmesini, bildirim mercini, onaylanm×û
kuruluûlar ile ilgili düzenlemeleri, piyasa gözetimi ve denetimine dair usul ve esaslard×r.
Böyle bir yönetmeliøin ç×kar×l×û× neden yayg×n bir ûekilde duyurulmamaktad×r. Bu yönetmeliøin tamamen Türkçeye çevrilmiû bir Avrupa Birliøi (AB) yönetmeliøi olduøu görülmektedir. Bu tür çeviriler yap×l×rken mutlaka konunun uzmanlar×ndan yararlan×lmal×d×r.
Ayr×ca bu tür yönetmeliklerin yan×nda her ülkenin kendi ek yönetmeliklerinin de yap×lmas× gerekmektedir. Bir bak×ma biz AB Uyum Yasalar× çerçevesinde bir görevimizi daha
yapm×û bulunuyoruz. Bu yönetmeliøin nas×l uygulanacaø×, Türkiye ùMSAD’×n en önemli
konular×ndan biri olacakt×r. Kamu yönetiminin neleri eksik yapt×ø×na dair güzel bir örnek
olabilir.
Gerek kentsel dönüûüm gerekse de deprem konusunda merkezi düzeyde
yap×lan çal×ûmalara STK’lar×n, akademisyenlerin, üniversitelerin ve halk×n kat×l×m
noktas×nda etkili olmad×ø×n× görüyoruz. Kat×l×mc×l×k neden önemli ve neler yap×lmas× gerekiyor?
Yukar×da belirttiøim deprem riskinin azalt×lmas×nda taraflara, STK’lar da eklenebilir. Bunlar×n kat×l×m× taraflar aras×ndaki iû birliøini geliûtirecek bir mekanizmad×r. Ancak uzun zamand×r bu konuda faaliyette bulunan STK’lar yerine çok h×zla türeyen baz× kuruluûlarla
çal×ûman×n merkezi hükümet için daha cazip olduøuna dair ûüphelerim olduøunu da
belirtmek isterim.
“Bugün yapılan uygulamalarla
özellikle deprem odaklı kentsel
dönüşüm çalışmalarının
başka afetleri de karşımıza
çıkarabileceği düşünülmelidir.
Bunlar kısaca sel, ısı
adaları, hava kirliliği ve
toplumsal huzursuzluk olarak
sıralanabilir. Dolayısıyla
depreme hazırlanma ve
kentsel dönüşüm konusunun
sadece mekânsal düzeyde ele
alınamayacağı çok açıktır.”
49
50
KAPAK
Çağdaş yaşam konforu için
Güvenli yapı
bir gerekliliktir
“Yaûam konforu için güvenli yap× bir gerekliliktir” diyen Türkiye
ùMSAD, 5. Uluslararas× ùnûaatta Kalite Zirvesi’nde sürdürülebilir
güvenli yap×lar için yol haritas× niteliøinde bir raporu kamuoyuyla
paylaûacak. Yaklaû×k 6,5 milyon konutun kentsel dönüûüm
kapsam×nda ele al×nd×ø× bu dönemde, sadece depreme karû× deøil,
yang×n, sel, yal×t×m ve yap×n×n tüm unsurlar×yla güvenli hale getirilmesi
sürecin en hassas noktas×n× oluûturuyor.
Ü
LKEMùZDE YAKLAúIK 20 MùLYON YAPI STOKU OLDU÷U TAHMùN EDùLùYOR. Yap×lar×m×z×n yar×s×n×n deprem karû×s×nda güvenli
olmad×ø× ise bir gerçek. Deprem riski alt×nda olan bölgelerde, yap×lar×n depreme karû× daha güvenli hale getirilmesi için 2012 y×l×nda
ç×kart×lan ve halk aras×nda Kentsel Dönüûüm Yasas× olarak bilinen
6306 say×l× Afet Riski Alt×ndaki Alanlar×n Dönüûtürülmesi Hakk×nda
Kanun’la çal×ûmalar baûlad×. Bu çal×ûmalar×n kapsam×, bugüne kadar dünyan×n en büyük kentsel dönüûüm projesinin gerçekleûtirileceøini gösteriyor. Yaklaû×k 6,5 milyon
konutun dönüûtürüleceøi, bu dönüûümün maliyetinin ise ùstanbul’da 500 milyar dolar×
bulacaø× öngörülüyor. Çevre ve úehircilik Bakanl×ø×, kentsel dönüûümün ana kriterini
depreme karû× güvenli yap×lar olarak belirlese de asl×nda güvenli yap× kavram× daha
geniû kriterleri içeriyor. Güvenli yap× kavram× sadece deprem deøil, sel, yang×n, yaûam
konforu, enerji verimliliøi gibi birçok kriteri de bar×nd×r×yor.
Güvenli yap× ya da yap× güvenliøi denildiøinde neden sadece depreme karû× dayan×m×
yüksek yap×lar anlaû×l×yor? Örneøin, yaûam konforunun vazgeçilmezleri haline gelen
ayd×nlatma, iklimlendirme, enerji verimliliøi ve yal×t×m anlaû×lm×yor. Yap× güvenliøi anlay×û×n×n çaødaû yaûam kültürünün ve bunun özelinde kentsel yaûam kültürünün önemli
bir bileûeni olarak görülmesi gerektiøine vurgu yapan ODTÜ ùnûaat Mühendisliøi Bölümü Öøretim Üyesi Prof. Dr. Haluk Sucuoølu, soruyu ûu ûekilde yan×tl×yor: “Ülkemizde
yap× güvenliøi anlay×û×n×n yeterince geliûmemesi, sorunun bir taraf×nda kentsel yaûamda doøal olarak oluûan risklerin alg×lanamamas×, diøer taraf×nda ise yaûam kalitesi ile
ilgili beklentilerin henüz çaødaû düzeyde olmamas× vard×r.”
ZøRVENøN DE ANA TEMASI GÜVENLø YAPI
Evet, beklentilerin henüz çaødaû düzeyde olmamas× ve yaûam kalitesi… Sadece depreme karû× deøil diøer güvenlik ve yaûam konforu gerektiren kriterlerin de istenmesi
ve talep edilmesi gerekliliøi. Gelecek 20 y×la damgas×n× vuracak, inûaat sektöründe
ve kentleûme sürecinde büyük paradigma deøiûiklikleri yaratacak kentsel dönüûüm
Ekim 2013
KAPAK
51
52
KAPAK
Türkiye İMSAD:
“Ayrı bir düzenleme
gerekli”
“YapÜlarÜmÜzÜ sadece depreme karíÜ
dayanÜklÜ deðil, tüm doðal afetlere
ve atmosferik íartlara karíÜ (sel,
rüzgâr, yangÜn, nem, ses, sÜcaksoðuk) optimum verimlilikte yapmalÜ,
yapÜnÜn sadece yapÜldÜðÜnda deðil,
tüm ömrü boyunca bu performansÜnÜ
sürdürmesini saðlayacak önlemleri
almalÜ, yapÜyÜ kullanÜcÜlarÜ açÜsÜndan
gerekli temel konfor íartlarÜnda
oluíturmalÜ, kullanÜm esnasÜnda
en az kaynak gerektirecek íekilde,
yapÜ ömrünü tamamladÜðÜnda
geri dönüíümü de dâhil tüm
aíamalarÜnÜ planlamalÜyÜz. Bu olgu
yeni deðil. Sürdürülebilir güvenli
yapÜlar kavramÜ üzerinde gerek
ülkemizde gerekse dünyada onlarca
yÜldÜr çalÜímalar yapÜlÜyor. Bu teknik
çalÜímalarÜn ülkemiz yapÜ ikliminin
oluíturulmasÜnda kullanÜlmasÜ, gerekli
teknik düzenlemeler ile sosyal ve
politik yaklaíÜmlarÜn bir arada doðru
bir íekilde harmanlanmasÜna baðlÜ.
Sosyal politika ve yaklaíÜmlardan
etkilenmeyen teknik altyapÜ ve
gereklilikler için ayrÜ bir düzenleme
gerekli. Sosyal politikalar ve politik
kavramlar ancak bu standart, teknik
yönetmelik ve kurallarÜn nerede, nasÜl
kullanÜlacaðÜna karar vermeli.”
sürecinde, belki de ilgili sivil toplum kuruluûlar×, meslek örgütleri, akademisyenler, yerel
ve merkezi yönetimin ilgili birimlerinin bir araya gelerek süreçte yap× güvenliøi konusunda
ortak ak×l oluûturmalar× gerekiyor. Bu ortak ak×l için yol haritas× niteliøinde bir çal×ûmaya
imza atan Türkiye ùnûaat Malzemeleri Sanayicileri Derneøi (Türkiye ùMSAD), 5 Aral×k 2013
tarihinde gerçekleûtirilecek 5. Uluslararas× ùnûaatta Kalite Zirvesi’nin ana temas×n× da “Sürdürülebilir, Güvenli, Çaødaû Yap×lar ve Kentsel Dönüûüm” olarak belirledi. Bu ana tema ile
ilgili uzun süredir farkl× meslek gruplar×ndan uzman akademisyen, sanayici ve meslek örgütü temsilcilerinin görüûleri, sorunlar×n çözüm önerileri al×nd×; kentsel dönüûüm sürecinde
önemli bir yol haritas× olacak bir rehber kitap haz×rland×.
Güvenli yap×n×n tüm dünyada olduøu gibi Türkiye’de de bir gereklilik olduøunu raporunda
alt×n× çizerek ifade eden Türkiye ùMSAD, güvenli yap× kriterlerini ûu ûekilde ifade ediyor: “Ülkemizde depremlerde oluûan büyük y×k×mlarla sürekli gündeme gelen güvenli yap× kavram× sadece deprem gibi afetler nedeniyle bir ihtiyaç deøildir. ùnsanoølunun bar×nma, eøitim,
saøl×k, ticaret gibi ihtiyaçlar×n×n karû×land×ø× gerek konut, iû yeri gerekse kamu hizmeti veren
tüm yap×lar doøan×n ûartlar×na uygun dizayn edilmeli ve yap×lmal×d×r. Yap×, ekonomik ömrü
içinde deprem, yaømur, kar, rüzgâr, güneû gibi doøan×n y×prat×c× ûartlar× ile karû× karû×yad×r.
Doøa ûartlar× yang×n, gürültü, nem, s×cak, soøuk gibi etkileri ile de yap×y× zorlamaktad×r.
Optimum bir yap× tüm bu etkiler ve zorluklar alt×nda fonksiyonlar×na bir zarar gelmeden
baû edebilmelidir. Günümüzde dizayn aûamas×nda yap×lar×n maruz kalabileceøi tüm etkiler
öngörülebilmekte, dizayn aûamas×nda ve yap×n×n ömrü boyunca bu etkilere dayan×kl× yap×
oluûturmak teknik olarak mümkün olmaktad×r.“
SÜRDÜRÜLEBøLøR YAùAM KONFORU
Yaûam konforu için gerekli olan teknoloji ve fonksiyonlar, güvenli yap×lar için de vazgeçilmez unsurlar. Konfor düzeyini art×ran, yap×y× kullan×c×lar için daha rahat ve yaûanabilir k×lan
bu fonksiyonlar×n bir k×sm× güvenli yap×lar için de gerekli. Aktif yang×n sistemleri, güvenli
asansörler, ak×ll×-verimli elektrik ve ayd×nlatma sistemi, ihtiyaçlara göre planlanm×û ×s×tmasoøutma sistemi, güvenlik sistemleri, yap× içinde kaliteli yaûam için gereken taze hava
Ekim 2013
54
KAPAK
Yetkinlik ve mesleki
sorumluluk
Boðaziçi Üniversitesi Deprem
Mühendisliði Ana Bilim DalÜ BaíkanÜ
Prof. Dr. Mustafa Erdik, bina tasarÜmÜ
ve denetimi ile ilgili uzmanlÜk
gerektiren iílerin yetkin mühendisler
tarafÜndan saðlanmasÜnÜn önemine
dikkat çekerek íunlarÜ söylüyor:
“Bina tasarÜmÜ ve denetimi ile
ilgili mühendislik hizmetlerinin,
uzmanlÜðÜ belgelendirilmií yetkin
mühendisler tarafÜndan saðlanmasÜ
ve bu hizmetlerin mesleki sorumluluk
sigortasÜ ile güvence altÜna alÜnmÜí
olmasÜ gereklidir. Benzer íekilde, inía
hizmetlerinin yetkinliði belirlenmií
íirketler tarafÜndan saðlanmasÜ, bu
hizmetlerin íirket içi kalite güvence
ve kontrol sistemi ile desteklenmesi
ve binanÜn gerek iníaatÜ ve gerekse
kullanÜmÜ aíamalarÜnda üçüncü íahÜs
mali sorumluluk sigortasÜnÜn yapÜlmÜí
olmasÜ gerekmektedir.”
sistemleri bunlardan baz×lar×. Sürdürülebilir yaûam konforu için yap×lar×n daha az kaynak
kullanacaø× bir sisteme sahip olmas× gerektiøi uzmanlar×n ortak görüûü.
Malzeme standartlar× ve yap×m tekniklerine uygunluk da sürdürülebilir yaûam konforu için
güvenli yap×larda aranmas× gereken kriterlerin baû×nda geliyor. Bu konuda Boøaziçi Üniversitesi Deprem Mühendisliøi Ana Bilim Dal× Baûkan× Prof. Dr. Mustafa Erdik ûunlar× söylüyor:
“Ülkemizdeki binalar×n bir k×sm×n×n güvenli olmama nedenleri, k×saca, deprem yönetmeliklerine, malzeme standartlar×na ve yap×m tekniklerine uyulmamas× ve gerek projelendirme
ve gerekse yap×m aûamas×nda denetim eksikliøidir.”
Konfor ve güvenlik konusunda bir baûka belirleyici ise rüzgâr. Yap× güvenliøi mevzuat×na
dâhil edilmeyen rüzgâr faktörü, sürdürülebilir yaûam konforu ve yap× güvenliøi için önemli
bir kriter. “Bir yanda yap× teknolojisindeki geliûmeler, diøer yanda küresel iklim deøiûikliøinin etkisiyle ülkemizde giderek artan ekstrem rüzgâr h×z× olaylar× göz önüne al×nd×ø×nda,
ülkemizde de ayr×nt×l× rüzgâr etkisi hesaplamalar×n×n yap× güvenliøi mevzuat×n×n içine h×zla
dahil edilmesi gerektiøi aç×k olarak görülmektedir” diyen ùTÜ Uçak ve Uzay Bilimleri Fakültesi Öøretim Üyesi Prof. Dr. F×rat Oøuz Edis, binalar nedeniyle oluûabilecek h×zlanma
bölgeleri ve duman gibi kirleticilerin yay×lmas× veya birikmesi gibi konular×n da güvenli yap×laûma çerçevesinde deøerlendirilmesi gerektiøi söylüyor.
Türkiye ùMSAD “Sürdürülebilir, Güvenli, Çaødaû Yap×lar ve Kentsel Dönüûüm - Güvenli
Yap×lar Yol Haritas× I Raporu”, gözden kaçan bir baûka ayr×nt×y× da ûu ûekilde vurguluyor:
“Sürdürülebilir güvenli yap×lar aç×s×ndan bir diøer önemli konu yap×y× kullanan
gerek insan gerekse evcil hayvanlar×n saøl×klar×. Güvenli yap×lar gerek tasar×m
kriterleri gerekse yap×mda kullan×lan malzemeler aç×s×ndan yap×m, kullan×m
ve geri dönüûüm aûamalar×nda saøl×k aç×s×ndan tehdit içermeyen ûekilde yap×lmal×, tüm aûamalarda saøl×k riski oluûturmamas× garanti alt×na al×nmal×d×r.”
“SU VE ISI YALITIMI KONFOR SAöLAR”
Türkiye’deki yaklaû×k 20 milyon konutun yüzde 85’inin su yal×t×ms×z olduøunu söyleyen Bitümlü Su Yal×t×m× Üreticileri Derneøi Yönetim Kurulu Baûkan× Burhan Karahan, yap×lar×n uzun ömürlü, konforlu ve saøl×kl× olmas×
için su yal×t×m×n×n önemli olduøunu belirtiyor. 1999 depreminin ard×ndan
ùstanbul Büyükûehir Belediyesi’nin yapt×ø× araût×rma, depremlerdeki y×Ekim 2013
KAPAK
k×mlar×n en önemli nedeninin korozyon olduøunu ortaya koyuyor. ùstanbul’da 1999 depreminin ard×ndan incelenen 55 bin 651 konut ve iû yerinin yüzde 79’unun hasarl× olmas×, bu
binalar×n yüzde 64’ünde korozyon tespit edilmesi su yal×t×m×n×n deprem riskini azaltmada
oynayacaø× rolü gösteriyor. Yaûam konforu için su yal×t×m×, taû×y×c× sistemlerdeki demirlerin
korozyona uøramas×n× önlüyor. Su yal×t×ms×z bir binan×n 10 y×lda taû×ma kapasitesinin yüzde 66’s×n× kaybettiøi raporun çarp×c× sonuçlar×ndan sadece biri.
Karahan, “Su yal×t×m×, en yal×n haliyle, binalar× ve diøer mühendislik yap×lar×n× suyun zararl×
etkilerinden koruyarak, yap×lar×n uzun ömürlü, konforlu ve saøl×kl× olmas× için yap×lan bir
uygulamad×r. Yap×lar; yaømur, kar gibi yaø×ûlarla, topraø×n nemi ve toprak taraf×ndan emilen
yaø×û sular× ile banyo, tuvalet gibi ×slak hacimlerdeki su kullan×m× ve bina içinden gelen su
buhar×n×n çat× cephe gibi d×û yüzeylerde yoøuûmas× gibi nedenlerle suyun zararl× etkisine
maruz kal×rlar. Yap×lara etki eden en önemli faktörlerden biri olan suyun zararl× etkilerini
önlemek için su yal×t×m× yapt×rmak gerekir” diyor.
Yap× güvenliøinde su yal×t×m× kadar kapal× ortamlardaki ×s×l koûullar da, o ortamda yaûayan
insanlar×n konforunu ve saøl×ø×n× doørudan ilgilendiriyor. ùnsanlar×n yaûam kalitesinden ve
konforundan ödün vermeden, enerji tasarrufu saølamak için al×nabilecek önlemleri iûin uzmanlar×, yüksek verimli cihazlar×n kullan×lmas×, otomasyon sistemleri ve ×s× yal×t×m× diye s×ral×yor. Bu üç önlem aras×nda ilk s×ray× ise ×s× yal×t×m× al×yor. Etkin bir ×s× yal×t×m×n×n yap×lmad×ø×
binalarda, çok fazla enerji tüketildiøi yap×lan hesaplamalarla tespit edilebiliyor. Hesaplamalar, etkin bir ×s× yal×t×m× ile yap×larda ortalama yüzde 50 enerji tasarruf edilebileceøini ortaya
koyuyor. Enerjinin verimli kullan×lmamas×, çevre kirliliøine neden olurken doøal yaûam× da
olumsuz etkiliyor.
SÜRDÜRÜLEBøLøR YAùAM KONFORU øÇøN SÜRDÜRÜLEBøLøR MALZEME
Türkiye yap× malzemeleri üretimi konusunda dünyan×n önde gelen ülkelerinden biri. 2023
vizyonu içinde 100 milyar dolarl×k bir ihracat hedefi ile sektör tek baû×na toplam ihracat hedefinin yüzde 20’sine talip. 2013 Temmuz verilerine göre y×ll×k bazda Türkiye’nin yap× malzemeleri ihracat× 21,29 milyar dolar, ithalat× ise 9,9 milyar dolar olarak gerçekleûti. Gelecek
10 y×lda hedeflenen ihracat×n beûe katlanmas×. Türk yap× malzemeleri sektörünün önünde
büyük bir hedef var. Bu hedef sadece ihracat rakamlar×n×n art×r×lmas×n×n deøil, sürdürülebi-
Yangın güvenliği
eksikliği risk
oluşturuyor
Türkiye’de yapÜlarÜn yangÜn güvenliðinin
yeterli olmamasÜnÜn nedenleri
arasÜnda; yapÜsal önlemlerin eksikliði,
uygun malzemelerin kullanÜlmamasÜ,
algÜlama ve uyarÜ sistemleri ile
söndürme sistemlerinin yeterli
olmamasÜ gibi binaya iliíkin önlemlerin
yanÜ sÜra, íehrin yol durumu, su durumu
ve itfaiyenin gücü gibi faktörlrde yer
alÜyor. Yönetmeliklerin ve standartlarÜn
eksikliði, bakÜm ve iíletim esaslarÜna
önem verilmemesi de
yangÜn riskini artÜrÜyor.
55
56
KAPAK
Rant hırsı ve
garibanlık kültürü
ODTÜ ñníaat Mühendisliði Bölümü
Öðretim Üyesi Prof. Dr. Haluk Sucuoðlu
kentsel yaíam kültürü çok geç
oluímaya baílayan Türkiye’de rant
hÜrsÜ ve garibanlÜk kültürüne íöyle dikkat
çekiyor: “YapÜsal riskler yapÜlarÜ etkileyen
deprem, su taíkÜnÜ, heyelan, rüzgâr gibi
tehlikelerin doðru algÜlanmamasÜndan
kaynaklanmaktadÜr. Kentsel yaíam
kültürü çok geç oluímaya baílayan
ülkemizde her zaman öncelikli tercih
baíÜnÜ sokacak ve iíini yürütecek bir
mekân olmuítur. MekânÜn güvenliði ve
kalitesi çoðunlukla geri planda kalmÜí,
hele mekân çevresinin kentsel kalitesi
bir sorun olarak bile görülmemiítir. Bu
olumsuzluklara neden olan anlayÜíÜ
bir tür garibanlÜk kültürü olarak da
adlandÜrmak mümkündür. Rant hÜrsÜ
da aslÜnda garibanlÜk kültürünün bir
parçasÜdÜr.”
lir inûaat malzemelerinin yap× güvenliøi aç×s×ndan kentsel dönüûüm çal×ûmalar× baûta olmak
üzere standartlar ve yönetmeliklerle sektörde yoøun olarak kullan×lmas×n× da içeriyor.
Yap× sektörü, küresel enerjisinin üçte birini tüketen ve sera gaz× emisyonu en yüksek sektör
olarak da biliniyor. ùnûaat sektörü, su kullan×m×n×n yüzde 12’sinden, kat× at×k oluûumunun
yüzde 40’×ndan sorumlu bir sektör. Küresel kaynak tüketiminin de üçte biri inûaat sektörü taraf×ndan kullan×l×yor. Yeûil konutlar×n inûa edilmesi, yoøun miktarda enerji ve kaynak
tüketen mevcut konut stokunun yenilenmesi ile yüksek oranda tasarruf elde edileceøi gerçeøinden yola ç×karak sürdürülebilir yap× malzemelerinin kullan×lmas× önem taû×yor. Yap×
malzemeleri sürdürülebilir inûaat tasar×m× kapsam×nda yer al×yor.
ùnûaatlarda yerel malzemelerin, yenilenebilir kaynaklar×n ve dönüûebilir malzemelerin kullan×lmas×, yap× kullan×c×lar×n×n yaûayabileceøi fiziksel koûullar×n oluûturulmas×, sürdürülebilir tasar×m×n×n temel koûullar× say×l×yor. Bunlara ek olarak, tasar×m×n temel prensiplerinden
olan doøal çevre ile uyumlu projeler oluûturmakta sürdürülebilir malzeme kullan×m×n×n
etkinliøi art×k tart×û×lm×yor. Sürdürülebilir yap×larda, yap× malzemelerinin seçiminde yap×
malzemesinin çevreye ve doøaya etkileri her aç×dan deøerlendiriliyor. Yap× malzemesinin
çevresel etkileri deøerlendirilirken, malzemenin üretimi, yap×mdaki kullan×m×, ömrü ve imha
edilebilirliøi irdeleniyor. Yap× malzemesi üretiminde, enerji kullan×m× ve at×k üretimi de gerek toplumsal gerekse devletsel politikalar aç×s×ndan önemle üzerinde durulmas× gerekli
konular olarak ön plana ç×k×yor.
Yaûam döngüsü analizi yap×lm×û ve çevre etiketi alm×û olan malzeme kullan×m×n×n desteklenmesi gerekliliøi yaûam konforu aç×s×ndan yap× güvenliøinin vazgeçilmezleri aras×nda
yerini al×yor. Yap× malzemelerinin standartlar×n×n belirlenmesi, teknik ûartnamelere göre
üretimi, yetkin mühendisler ve ustalar taraf×ndan kullan×lmas×, denetim mekanizmalar× ile
de kontrollerinin yap×lmas× gerekiyor. Kentsel dönüûüm çal×ûmalar× kamu ve özel sektör
aç×s×ndan, süreç doøru yönetilirse eûi benzeri bulunmaz bir s×nav olacak gibi görünüyor.
Ekim 2013
58
KAPAK SÖYLEŞİ
Güvenli yapı zincirine
bütüncül bir bakış
Türkiye’nin 20 milyonluk yap× stokunun yaklaû×k 6,5 milyonunun dönüûtürülmesi
gerektiøi söyleniyor. Deprem d×û×nda yang×n, sel ve diøer doøal afetler karû×s×nda
güvensiz olan bu 7 milyonluk stokun nas×l dönüûtürüleceøi önem kazan×yor.
Dönüûümün ancak temel kriterlerin ve teknik gerekliliklerin belirlenmesiyle güvenli
bir ûekilde gerçekleûebileceøi söyleyen Türkiye ùMSAD, güvenli yap×n×n yol haritas×
niteliøindeki Kentsel Dönüûüm ve Güvenli Yap× Raporu ile sürece bütüncül bir
bak×û aç×s× getiriyor.
T
ÜRKùYE ùNúAAT MALZEMESù SANAYùCùLERù DERNE÷ù (TÜRKùYE ùMSAD) TARAFINDAN DÜZENLENEN 5. ULUSLARARASI ùNúAATTA KALùTE ZùRVESù, ÜLKEMùZùN GÜNDEMùNE KENTSEL DÖNÜúÜM SÜRECù
ùLE YERLEúEN ÇOK ÖNEMLù BùR KONUYU MASAYA YATIRACAK. Güvenli yap× ve kentsel dönüûüm kavram×n×n ele al×nacaø× zirvede çok önemli
bir çal×ûma da kamuoyu ile paylaû×lacak. Kentsel Dönüûüm ve Güvenli Yap×
Raporu, alan×nda uzman akademisyenler, meslek örgütü yöneticileri ve uzmanlar taraf×ndan
Türkiye’nin yap× alan×ndaki ihtiyaçlar× düûünülerek haz×rland×. Rapor sorunlar× tespit ederken,
çözümleri de ele almas× bak×m×ndan bir rehber kitap niteliøinde. Raporun haz×rlanmas×nda
koordinasyon süreci kadar katk×lar×yla da ön plana ç×kan Türkiye ùMSAD Kentsel Dönüûüm
ve Yap× Güvenliøi Komitesi Koordinatörü / Yönetim Kurulu Üyesi Yener Gür’eû ile Türkiye
ùMSAD Kentsel Dönüûüm ve Güvenli Yap× Komitesi Baûkan Yard×mc×s× / Güvenli Yap× ve
Kentsel Dönüûüm Raporu Çal×ûma Grubu Baûkan× Muhammed Maraûl× ile güvenli yap× kavram× ×û×ø×nda raporu konuûtuk.
Güvenli yap× kavram×ndan ne anlamam×z gerekiyor ve güvenli yap×n×n kriterleri nelerdir?
Muhammed Maraûl×: Ülkemizde, depremle oluûan y×k×mlarla gündeme geliyor güvenli yap×
kavram×. Sadece deprem gibi afetler nedeniyle bir ihtiyaç gibi alg×lan×yor. ùnsanoølunun bar×nma,
eøitim, saøl×k gibi ihtiyaçlar× için kulland×ø× gerek konut gerekse diøer kamu hizmeti veren tüm
yap×lar doøan×n ûartlar×na uygun yap×lmal×. Yap× ekonomik ömrü içinde deprem d×û×nda yaømur,
kar, rüzgâr veya diøer atmosferik etkiler alt×nda kal×yor. Yap× tüm bu ûartlara karû× zarar görmeden, insanlar×n tüm ihtiyaçlar×n× karû×layacak ve kaynaklar× doøru kullanarak bütün ömrü boyunca durabilecek ûekilde yap×lmal×. Güvenli yap× ise sadece deprem odakl× bir kavram deøil, daha
geniû bir kavram. Güvenli yap×lar sadece asgari ihtiyaçlar deøil, ömrü boyunca sürdürülebilirlik,
daha az kaynak kullanma, insanlar×n ihtiyaçlar×n× karû×larken belli konfor ûartlar×n× da karû×lama
gibi kriterleri içerir. Türkiye’nin 20 milyonluk yap× stokunun yaklaû×k 7 milyonunun temel güvenlik
kavramlar×n×n çoøunu karû×lamad×ø× bir gerçek. Geçmiûte eksik bak×û aç×s× ve eøitimsizlikten kaynaklanan kalitesiz bir yap× stokuna sahibiz. Bugün ise kamunun bir ad×m att×ø× kentsel dönüûüm
gerçeøi var. Bu gerçek doørultusunda yap×lar×m×z×n büyük bir k×sm×n×n güvensiz yap× s×n×rlar×
içinde olduøunu görmüû olduk.
Türkiye’nin yap× stoku size ne anlat×yor? Kentsel dönüûüm çal×ûmalar× sürecinde
bu yap× stoku karû×m×za nas×l bir tablo ç×kar×yor? Yap× stokumuzu ne kadar güvenli
görüyorsunuz?
Yener Gür’eû: Asl×nda yap× stokumuzun ne kadar olduøunu tespit etmek çok zor. Dolay×s×yla
bunun ne kadar×n×n güvenli yap× olduøunu söylemek mümkün deøil. Kentsel dönüûüm yasas×
ç×ksa da ç×kmasa da kentler dönüûmek zorunda. Eøer 20 milyon yap× stokumuz olduøunu kabul
edersek ve bir yap×n×n ortalama ömrüne 50 y×l dersek, bugün ortalama her y×l 400 bin konutu
yenilememiz gerektiøi ortaya ç×k×yor. Eøer nüfusun yüzde 1 artt×ø×n× da kabul ederseniz, her y×l
200 bin yeni konut daha yapmak zorundas×n×z. Yani 600 bin konut ortaya ç×k×yor. Bu yasa olsa
da olmasa da bu bir gerçek. “Kentsel dönüûüm yasas× ç×kt×. Bu yap× malzemeleri sektörü için
büyük bir f×rsat ve herkes yap× malzemelerini satacak” deniyor. Yap× malzemeleri zaten sat×lmak
Ekim 2013
KAPAK SÖYLEŞİ
Yener Gür’eş ve
Muhammed Maraşlı
59
60
KAPAK SÖYLEŞİ
Yener Gür’eş: “Güvenli yapı zinciri,
Türkiye İMSAD’ın bütüncül
bakış açısını sağlayabilmek için
belirttiği bir yapı. Çünkü olayın
sadece bir noktasını tamir ederek
sorunu çözemiyorsunuz. Temelden
ve bütüncül bir bakışla sorunu
ele alırsanız ancak bir yerlere
varabiliyorsunuz.”
zorunda. Bundan sonra yap×lacak yap×lar×n, haz×r bu bilinçlenme f×rt×nas× eserken, güvenli yap×lar
halinde yap×lmas× önemli. Her ne kadar “Bu yap×lar×n 6-7 milyonu deøiûecektir” diye bir yaklaû×m var ise de, Türkiye’deki yap×lar×n en az yüzde 50’si mühendislik hizmeti görmemiû, ruhsat×
olmayan veya bir önceki deprem yönetmeliøine göre yap×lm×û, yani bugün ele al×nmas× gereken
yap×lard×r. Güvenebileceøiniz deprem yönetmeliøinin tarihi çok yenidir. 2007’den sonra yap×lan
binalar×n hepsinin kural×na uygun yap×ld×ø×n× kabul etsek dahi ondan önceki yap×lar×n büyük bir
bölümü -ki bu yüzde 50’nin çok çok üzerindedir- güvenli olmama riski taû×yor. Bu, Türkiye’de
çok ciddi bir sorundur.
“øYø ùEYLERøN ORTAYA ÇIKABøLMESø øÇøN DOöRU øKLøM OLUùTURULMALI”
Esas mesele san×r×m yap× kültürü bilincinin geliûmemesi. Bugün geldiøimiz noktada yap×
kültürü bilinci konusunda hangi aûamaday×z?
Yener Gür’eû: Kültür kelimesinin üzerinde özellikle duruyorum. Çünkü kültür kolay deøiûen bir
ûey deøil, çok uzun süreçler gerektiriyor. Bu noktadan bakt×ø×m×zda iyi bir yerde olmad×ø×m×z
gerçek, çok eksiklerimiz var. Eksikliklerimizin baû×nda yap× ve deprem güvenliøi bilinci geliyor.
Bunun d×û×nda da art×k sürdürülebilir, yap× bilinci denilen kavram×n içinde yer al×yor. Bunun da
geliûmediøini görüyoruz. Bütün bunlara bakt×ø×m×zda önümüzde katedilmesi gereken çok uzun
bir mesafe var. Bütün bu çabalar, yar×n sonuç almak ümidiyle yapmad×ø×m×z ama mutlaka yap×lmas× gerektiøine inand×ø×m×z çal×ûmalar.
Muhammed Maraûl×: ùyi ûeylerin ortaya ç×kabilmesi için doøru iklimi oluûturmal×y×z. ùyi yap×lan
iûler de kötü iklimde bir süre sonra bozuluyor ve yeniden yapmak zorunda kal×yoruz. Dolay×s×yla
ister yap× kültürü, ister doøru yap×, ister doøru iklim diyelim bu sürecin oluûturulmas× ve temel
tarifiyle yola ç×kmak gerekiyor. Haz×rlad×ø×m×z raporun amac× da Türkiye’de doøru yap×n×n oluûabileceøi, doøru yap×lanlar×n yaûayacaø×, yanl×û yap×lanlar×n yaûamayacaø× ana iklimi tarif etmek.
Bu iklimin kurulmas× için Türkiye ùMSAD olarak elimizi taû×n alt×na koyarak, iûin içinde bulunmak
amac×yla çal×ûmalar yürütüyoruz.
Güvenli yap×lara kavuûmak için tüm paydaûlar×n elini taû×n alt×na koymas× gerekiyor. Tasar×mc×lar×n, uygulamac×lar×n, denetim iûini yerine getirenlerin, yerel ve merkezi otoritenin,
yap× malzemesi üreticilerinin… Bunu raporunuzda güvenli yap× zinciri olarak tarif ediyorsunuz. Güvenli yap× zincirindeki parametreleri biraz daha açar m×s×n×z?
Yener Gür’eû: Güvenli yap× zinciri, Türkiye ùMSAD’×n bütüncül bak×û aç×s×n× saølayabilmek
için belirttiøi bir yap×. Çünkü olay×n sadece bir noktas×n× tamir ederek sorunu çözemiyorsunuz.
Ekim 2013
62
KAPAK SÖYLEŞİ
Temelden ve bütüncül bir bak×ûla sorunu ele al×rsan×z ancak bir yerlere varabiliyorsunuz. Bu
kapsamda “Bir yap×n×n güvenli olabilmesi için neler laz×m?” sorusunu sorduk. Bu sorunun cevab×nda, doøru tasar×m iûin baû×nda yer al×yor. Tasar×m× koûulland×ran ûeyler neler? Onlara bakt×ø×m×zda da standartlar, yönetmelikler, ûartnameler ortaya ç×k×yor. Bütün bunlar tasar×m×n doøru
olmas×n× saølayacak kriterler. Standartlar ve yönetmelikler noktas×nda s×k×nt×lar×m×z ortaya ç×k×yor.
Türkiye ùMSAD olarak bütün ûartnamelerin siyasi kayg×lardan uzak, bütüncül bir bak×û aç×s×yla,
bir organizasyon taraf×ndan koordine edilmesinin yararl× olduøuna inan×yoruz.
Yener Gür’eş:
“Şartnameler
hazırlanırken
yeteri kadar görüş
alınmıyor”
“Kamu, íartnameleri hazÜrlarken
meslek örgütleri ve STK’lardan yeteri
kadar görüí almÜyor. ñlgili kurumlarla,
üniversite ve STK’larla yeterince
paylaíÜlmadan çÜkÜyor íartnameler. Biz
de bunun için ‘YapÜ Malzemeleri Teknik
Komitesi (YAMTEK) gibi Türkiye’de bir
platform kurulsun’ diyoruz. Gerekiyorsa
Çevre ve ìehircilik BakanlÜðÜ
koordinatörlüðünde bir organizasyon
olabilir. Bu organizasyona
üniversitelerden, STK’lardan ve
odalardan uzmanlar da katÜlsÜn. Bu
sivil kurum bir araya gelsin ve zaman
zaman íartnamelerin geliítirilmesine
karar versin.”
Ekim 2013
Muhammed Maraûl×: Türkiye’de standartlar ve yönetmelikler eksik derken, farkl× bir yap×n×n
oluûmas×n× istiyoruz. Kamunun sürekli olarak, inûaatla ilgili ûartlar× deøiûtirirken teknik ûartlara müdahalesini doøru bulmuyoruz. “Teknik ûartlarla, kamunun tasarrufunda olan ûartlar birbirinden
ayr×ls×n” diyoruz. Raporun temeli de buna dayan×yor. Teknik konular; eøitimli, teknik bilgisi yeterli
ve farkl× disiplinlerden insanlar×n -ki yap× çok disiplinli bir kavram- teknik düzenlemeleri yapt×ø×
ama kamunun da kendi tasarrufunda kalan k×s×mlar×, bunlardan baø×ms×z olarak yönetebildiøi, o
teknik düzenlemelere at×fta bulunarak sistemin birlikte yürüdüøü bir yap× arzu ediyoruz.
“HESAPLA ELDE ETTøöøNøZ SONUÇLARI DENEYSEL OLARAK KANITLAMANIZ
GEREKøYOR”
Bu yap×y× arzu ederken san×r×m bir eksiklik tespit ederek çözüm önerdiniz? Neydi tespit
ettiøiniz eksiklik?
Yener Gür’eû: Türkiye’de standartlar konusunda ciddi sorunlar var. Standartlara yeteri kadar
gayret sarf edilemiyor. Üniversitelerin bu noktada ciddi bir ûekilde sorumluluk almas× gerekirken,
zaman ay×ram×yorlar. Dünyan×n birçok yerinde standartlar konusunda çal×ûan kiûiler asl×nda ayn×
zamanda AR-GE projeleri yap×yor. Bu projelerden de yeteri kadar maddi kaynak ellerine geçiyor.
Türkiye’de AR-GE projelerinden kaynaklanan gelir söz konusu olmad×ø× için akademisyenlerimiz mecburen, d×ûar×da projelere dan×ûmanl×k yap×yor ve bu tür projelerle ilgileniyor. Bunlarla
ilgilenmeseler de üniversitelerde yoøun bir program içinde çal×ût×klar×ndan standart çal×ûmas×na
vakit bulam×yorlar. Doøru veya yanl×û tespitlerimiz bu yönde. Bu bak×mdan standartlara daha
fazla önem verilmesi, buna paralel olarak da standartlar×n geliûmesi mutlaka AR-GE faaliyetlerini
gerektiriyor. Hesapla elde ettiøiniz sonuçlar× deneysel olarak kan×tlaman×z gerekiyor. úartnamelerde ciddi s×k×nt×lar var. Baz× konularda hiç ûartname yok, baz× konulardaki ûartnameler standartlarla çeliûiyor, baz×lar× da birbiriyle çeliûiyor. Hâlbuki Almanya ve ABD’de bir yap× standard×
haz×rlan×r, International Building Code dedikleri bir çal×ûma yap×l×r. Bu kodun içinde yap× ile ilgili
bütün ûartnamelerin veya süreçlerin ayr× tan×mlar× bulunur. Bunu da bir kurul organize eder. Bir
kurul organize ettiøinde de ûartnamelerin birbirleriyle çeliûme durumu ortadan kalkar.
KAPAK SÖYLEŞİ
Bu kurulun yap×s× nas×l? Kamusal, özel ya da özerk bir yap×ya m× sahip?
Yener Gür’eû: Tamamen özerk bir kuruluû. Mühendis ve mimar odalar×n×n ya da meslek kuruluûlar×n×n, konuyla ilgili sivil toplum kuruluûlar×n×n (STK), akademisyenlerin yer ald×ø× bir kuruluû.
American Steel Construction dediøimiz kuruluû ABD’nin en yetkin kuruluûudur ve standart haz×rlar. Türk Yap×sal Çelik Derneøi’ne benzer kuruluûlard×r. Türkiye ùMSAD’×n muadili daha büyük
kuruluûlar da var. Böyle bir sistem kurulduøu takdirde ûartnamelerin sadece kamu taraf×ndan
haz×rlanmamas×, hem akademik hem endüstri alanlar×nda uzman kiûilerin birlikte haz×rlayacaø×
bir doküman haline gelmesi çok önemli. O zaman teorik aç×dan doøru, endüstri aç×s×ndan da
uygulanabilir ûartnameler ortaya ç×kar. Hâlbuki Türkiye’de kamu ûartnameleri çok k×sa sürede
haz×rlayabiliyor.
Güvenli yap× zincirinde yap× malzemeleri de önemli bir yer tutuyor. Türkiye ùMSAD’×n özellikle kentsel dönüûüm sürecinde doøru ve standartlara uygun sürdürülebilir yap× malzemelerinin kullan×lmas× noktas×ndaki çal×ûmalar×n× biliyoruz. Kentsel dönüûüm sürecinde
yap× malzemeleri güvenli yap× zincirinde nas×l bir öneme sahip ve ne kadar kullan×l×yor?
Muhammed Maraûl×: Tasar×mc× aç×s×ndan bakt×ø×n×z zaman bir yap×y× oluûturan en önemli
unsur, malzemesidir. Malzeme, yap×n×n diøer gerekliliklerini ortaya koyan ama temelde en
önemli unsuru. Türkiye ùMSAD olarak, Türkiye’nin kaliteli malzeme ürettiøini biliyoruz. Ancak
yap×da malzeme sadece kalitesiyle deøil, kullan×ld×ø× yerdeki tasar×m esaslar× ve yükleriyle,
karû×laût×ø× sorunlarla baû edebilecek ûekilde kullan×lmal×. Yap×da her malzemenin doøru bir
ûekilde kullan×lacaø× yerler var. Malzemenin kalitesinden bahsederken, belirli teknik ûartlar×
saølamas×ndan bahsediyoruz. Bunun d×û×ndakiler gerek haks×z rekabet gerek merdiven alt×
diye tabir ettiøimiz doøru ûartlarda olmayan üretimler demektir. Türkiye ùMSAD üyeleri bu
s×n×fta yer alm×yor. Kaliteli malzeme üreten grubu temsil ediyoruz. Dolay×s×yla, teknik ûartlar×
karû×layan kaliteli ve düzgün malzeme ile yap×lmas× yap×y× tek baû×na kaliteli yapm×yor. Yönetmelik, yasa, ûartnamelere göre haz×rlanm×û, uygun yükler alt×nda hesaplar× yap×lm×û olmal× ki,
malzeme yap× içinde de ayn× fonksiyonlar×n× istediøimiz ûekilde sürdürebilsin. Bir diøer ûart da
ülkemizin kaynaklar× s×n×rl× olduøu için malzemelerin doøru kullan×lmas× gerekliliøidir. ùleride
de baûka sorunlar ç×kartmamal×. Sürdürülebilirlik kavram× alt×nda kaynaklar×n doøru kullan×lmas×, öngörülen dönemler kadar hizmet verebilmesi, minimum enerji kullan×larak üretilmesi
ve sonras×nda da bunu saølayabilmesi gerekir. Bunu yap× içinde doøru bir ûekilde bir araya
getirmek en önemli konular×m×zdan biri.
“DÖNÜùÜMÜN ESAS GEREKÇESø TEKNøK GEREKLøLøKLER OLMALI”
Kentsel dönüûüm süreci hem güvenli yap×, hem de kaliteli, standartlara uygun, sürdürülebilir malzemelerin kullan×lmas× aç×s×ndan bir umut mudur? Süreçte nas×l bir tablo ile
karû× karû×yay×z?
Yener Gür’eû: Kentsel dönüûüm, hem yap× güvenliøi aç×s×ndan bir umut hem de sürdürülebilirlik aç×s×ndan. Umut olmas× gerekir, çünkü kentsel dönüûüm konusu devlet taraf×ndan
ilk defa gündeme geliyor. Kentsel Dönüûüm Yasas× olsa da dönüûüyor kentler, olmasa da
63
64
KAPAK SÖYLEŞİ
dönüûüyor. Binalar yenileniyor. Sürdürülebilirlik de, doøan×n sürdürülebilirliøi de önemli. úu
anda kayda almad×ø×m×z bir konu bu. Kaynaklar×m×z× ve malzemelerimizi daha ak×ll× kullanmam×z gerekiyor.
Muhammed Maraûl×: Yap× malzemesi olarak sürdürülebilirlik dediøimizde malzeme yoøunluklar×n×n azal×p, güçlerinin artarak kullan×lmas× akla geliyor. Bu da malzemede yüksek
teknolojinin kullan×lmas×n× gerektiriyor. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanl×ø×, AR-GE teûvik
oranlar×n× art×rd×. Ancak bu teûviki uygulama projelerine veriyor. Türkiye’nin temel konulardaki araût×rmalar×n desteklenmesi ve temel konulara da AR-GE yap×lmas× gerekiyor. Bu,
ûu anda göz ard× edilen bir konu. ùleride bunun sorunlar×n× görmeye baûlayacaø×z. Temel
konularda know-how oluûturmazsan×z, bunun üzerine kuracaø×n×z son kullan×ma yönelik
malzemelerde d×ûardan al×nacak patentlere mahkûm kal×rs×n×z.
Muhammed Maraşlı: “Tasarımcı
açısından baktığınız zaman bir
yapıyı oluşturan en önemli unsur
malzemesidir. Malzeme, yapının
diğer gerekliliklerini ortaya
koyan ama temelde en önemli
unsuru. Türkiye İMSAD olarak,
Türkiye’nin kaliteli malzeme
ürettiğini biliyoruz.”
Biliyoruz ki kentsel dönüûüm sürecinde özellikle inûaat malzemesi sanayicilerinde bir
kafa kar×û×kl×ø× söz konusu. Sanayiden gelen bir yönetici olarak, bu kafa kar×û×kl×ø×n×n nedenlerini nas×l izah ediyorsunuz?
Muhammed Maraûl×: Kentsel dönüûümün ortaya ç×k×û×nda, binalar× dönüûtürme güdüsünün yola ç×k×û noktas×n× rant×n oluûturmas×n× doøru bulmuyorum. “Nas×l olsa binalar
dönüûür, bir rant yarat×r×z. O bölgelerin deøeri artar, bu nedenle insanlar artan deøerler
aç×s×ndan binalar×n× dönüûtürür” alg×s×yla iûe baûland×. Bu noktada çok kafa kar×û×kl×ø× oldu.
Kentlerimizin nüfusunun artmas×, bina stoklar×n×n güvensiz olmas× nedeniyle dönüûüm kaç×n×lmaz. Siz bir plan yap×p kentleri dönüûtürmek istediøinizde, bu plan×n alt×nda yatan
esas nedenin teknik gereklilikler olmas× laz×m. Bunun da paydaûlarca alg×lanmas× laz×m.
Bu alg×y× maalesef doøru yönetemiyoruz. Bu alg×da s×k×nt×m×z var. ùstanbul’da kentsel dönüûüm çal×ûmalar×na bakt×ø×m×zda rant× yüksek yerlerde kentsel dönüûüm çal×ûmalar×n×n
h×zl× gittiøini görüyoruz. Rant× düûük yerlerde h×z daha düûük, bu süreci yürütecek güçten
yoksun kal×yoruz. Dönüûümün esas gerekçesi teknik gereklilikler olsayd× ve içi finansal
kaynaklar konusunda çözülseydi, merkezi otorite taraf×ndan yasa ve yönetmeliklerle desteklenseydi sorun olmazd×. Kafa kar×û×kl×ø×n×, deprem nedeniyle ortaya ç×kacak yap×lar×n
güvenlik sorgulamas×nda ve bununla ilgili kanunlar×n ç×kma sürecinde yaû×yoruz. 2018’e
kadar kanunlar×n ç×kacaø× söylendi ama kentsel dönüûüme 2012’de baûland×. Aradaki bu
alt× y×ll×k garip süre fark×n× anlamak mümkün deøil. 2018’de ç×kacak kanun bugünkü bina
için de gerekli demektir. 2018’de eksik bir düzenlemeyi kanunla yapmay× planl×yorsan×z,
bugünkü yap×lar×n inûa edilmesine nas×l izin veriyorsunuz? Kanun ç×kt×ø×nda bu yap× o zaman güvensiz bir bölgede kal×rsa çeliûki yaûanmayacak m×? Siyasi olarak ortaya konan
iradeyi önemsiyoruz ancak bu iradenin doøru yönlendirilmesi, iletiûim kurulmas× ve bunun
doøru yolda gitmesi kayd×yla destekliyoruz.
STK’lar ile meslek örgütlerinin kentsel dönüûüm sürecinden uzak kald×ø×n× ya da uzak
tutulduøunu görüyoruz. Bu durum sektörün içinde yer alan sanayiciler ve meslek
yöneticileri taraf×ndan nas×l alg×lan×yor?
Muhammed Maraûl×: Maalesef Türkiye’de iletiûim konusunda genel anlamda s×k×nt×lar yaûan×yor. Teknik konularda sürecin içinde olmas×
gereken kurum ve kuruluûlar×n iûin d×û×nda b×rak×lmas×n× doøru
bulmuyoruz. Bilgi birikimi ve teknik deneyimi olan kuruluûlar×n iûin d×û×nda b×rak×lmas× büyük bir s×k×nt×d×r. Bu uzman
kiûilerin görüû ve katk×lar×n×n sürece dâhil edilmesi laz×m.
ùnûaat Mühendisleri Odas× ve Mimarlar Odas× gibi teknik
konularda bilgisi olan kuruluûlar×n süreçte yer almas× ve
destek vermesi gerektiøini düûünüyoruz. Ayn× zamanda kamunun bu destekten yararlanmas× gerekiyor.
Yener Gür’eû: Dönüûümün ana gerekçesi yap×lar×n depreme karû× güvenli hale getirilmesini içeriyor; deprem
olmasa bile yap×lar×n güvenli bir ûekilde ayakta durmas×
gerekiyor. Dönüûüm dediøinizde önceliøin teknik gereksinimlere verilmesi laz×m. Kentsel Dönüûüm Yasas×,
“Biz yasay× ç×kartal×m sonra arkadan toparlar×z, düzeltiriz!”
anlay×û×yla ç×kt×. Kamu yetkilileri de bu fikirde. Konu acildi ve baûlanmas× gerekiyordu.
Ekim 2013
KAPAK SÖYLEŞİ
“ALTERNATøF YAPI YÖNTEMLERø TARTIùILMALI”
Konu acildi ancak binalar×n depreme karû× güvenli hale getirilmesinden öte as×l önem verilenin Türkiye ekonomisinin itici gücünü oluûturan inûaat sektörünün hareket kazanmas×
ve ekonominin inûaat sektörü odakl× bir büyümeye göre ayarlanmas×yd× diye düûünüyorum. Bu görüûe kat×l×r m×s×n×z?
Yener Gür’eû: Doøru bir tespit bu. Bu yasan×n eksikleriyle, deneye deneye tamamlanacaø× gerçeøini kabul etmemiz laz×m. Toplu Konut ùdaresi (TOKù) y×lda ancak 50 bin konut, özel sektör ise
yaklaû×k 250 bin konut yap×yor. Toplamda kapasitemiz 300 bin konut. Oysa ihtiyaç duyulan y×ll×k
konut say×s× ortalama 400 bin. 6-7 milyon konutu 15-20 y×lda ancak dönüûtürürsünüz. Alternatif
yap× yöntemleri de tart×û×lmal×. Ahûap ve çelik yap×lar×n da kentsel dönüûüm sürecinde kullan×lmas× gerekiyor. Çelik yap× firmalar×m×z dünyan×n her yerinde bu tür yap×lar× yap×yor ama ülkemizde
buna ilgi yok. Süreç içinde en az×ndan dönüûecek 600 bin konutun ihtiyaç duyulan yerlerde çelik
yap× ile inûa edilmesi önemli diye düûünüyorum.
Kentsel dönüûüm sürecine bakt×ø×m×zda betonarme bir yap× aø×rl×ø× m× seziyorsunuz?
Yener Gür’eû: Kamu otoritesi kentsel dönüûüm sürecinde çelik yap×lar×n daha fazla kullan×lmas×n× zorlayabilir. Çünkü süreç içinde çok fazla yap× yap×lmas× zorunlu, bunun gerçekleûmesi de
alternatif çözümler üretmenizle mümkün görünüyor. “Çelik yap×lardan da faydalanal×m, y×ll×k 400
bin konut ortalamas×n× tuttural×m” diye bir yaklaû×m olabilir. Bu da sektöre bir motivasyon olur.
Yap× kültürü bilincinin yayg×nlaût×r×lmas× ve ihtiyaç duyulan yerde ihtiyaç duyulan doøru yap× metodunun kullan×lmas× daha önemli. Yaklaû×k 6-7 milyon dönüûecek yap×n×n yüzde 10’unu ahûap
ve çelik yap× olarak yaparsan×z, en az×ndan ahûap ve çelik yap× yapmay× gerektirecek koûullara
uyarsan×z süreci h×zland×r×rs×n×z. Ancak ûu anda o koûullar yok say×l×yor.
Türkiye ùMSAD olarak, tek bir bina yönetmeliøine ihtiyaç olduøu duyurulmuûtu. Kastettiøiniz imar yönetmeliøi mi yoksa ayr× bir bina yönetmeliøi mi?
Yener Gür’eû: Türkiye ùMSAD olarak, ùmar Yasas×’n×n d×û×nda bir de yap× yasas×n×n ç×kmas×n×
arzu ediyoruz. ùmar Yasas× asl×nda olay×n hukuki boyutlar×n× düzenleyen bir yasa. Yap× yasas× ise
tamamen iûin teknik taraf×n× düzenleyen yani duvar×n kal×nl×ø×n×, taû×y×c× sistemini, izolasyon kal×nl×klar×n× belirleyen bir yasa olmal×. Yürürlükteki ùmar Yasas× her ikisini de kaps×yor gibi gözükse de
asl×nda kapsam×yor. ùmar Yasas× var diye insanlar yap× yasas×n× yapm×yor. Asl×nda bu yasan×n çok
detayl× olmas×na da gerek yok. Temel esaslar× belirleyen bir yap× yasas× ç×ks×n, sonra o yasaya
istinaden bir yap× yönetmeliøi ç×ks×n. Bu yönetmelik izolasyon, yang×n, deprem, taû×y×c× sistem bir
binada akl×n×za hangi teknik detay geliyorsa onlar×n hangi temel esaslara göre yap×lmas× gerektiøini belirleyen bölümler içersin. Bu bölümlerin her biri de standartlara dayand×r×ls×n. Standartlar
olay×n teknik boyutlar×n× aç×klayan dokümanlard×r. Genelde bu standartlar akademik kadrolarla
endüstrinin birlikte oluûturduøu konulard×r. Türkiye ùMSAD gibi büyük platformlar×n yazacaø× yönetmelik ise hangi iûin hangi standartlara göre yap×lmas× gerektiøini belirtecektir. Böylece hem
yasam×z hem de yönetmeliklerimiz daha uzun ömürlü olur.
Muhammed Maraşlı:
“Temel konularda
AR-GE gereklidir”
“Ham madde bakÜmÜndan Türkiye
birçok sektörde dünyanÜn en
zengin ülkesi. Minerallerin doðru
deðerlendirilmesi konusunda
temel araítÜrmalar yapÜlmalÜ. Bunu
yapmazsanÜz, ülkenize ait temel
patentleriniz geliímeyecektir.
Bunu yapamazsanÜz, yapÜlarda
sürdürülebilirlik adÜna kullanacaðÜnÜz
malzemelerinizi daha hafif ve daha
güçlü hale getirmek için BatÜ’nÜn
patentlerine ihtiyaç duyacaksÜnÜz.
Türkiye’deki mineral malzemenin
ton fiyatÜnÜ AB ülkeleri seviyesine
taíÜyamazsanÜz, hamallÜk yapmÜí
olursunuz. Bunu istenen fiyatlara
taíÜyabilmeniz ancak AR-GE ile
mümkün. Temel konularda AR-GE
gereklidir.”
65
66
STRATEJİK BAKIŞ
Ne kadar hataya
tahammülümüz var?
Toplam kalite yönetimi mükemmelliði, yani sÜfÜr hata düzeyinde bir ideali hedefleyen
bir yönetim felsefesidir. Bu hedefin ulaíÜlamazlÜðÜ, toplam kalite yönetiminin sürekli
geliímeyi saðlayan sonsuz bir yolculuk olmasÜnÜn nedenidir. AltÜ sigma ise toplam
kalite yönetiminin önemli odak noktalarÜndan biri olan süreçlerin kalitesinin ölçümü
ve iyileítirilmesinde kullanÜlabilen bir yöntem, bir metodolojidir. Hedefi hata oranlarÜnÜ
milyonda 3,4 seviyesine düíürmektir.
Dr. Yélmaz Argüden
ARGE Dan×ûmanl×k
Yönetim Kurulu Baûkan×
G
ÜNDE YAKLAúIK BùN UÇA÷IN ùNDù÷ù BÜYÜK BùR HAVAALANINDA
HER YIL BùR UÇA÷IN ùNùúTE KAZAYA U÷RAMASI KABUL EDùLEBùLùR BùR RùSK MùDùR? Ya her gün beû uçaø×n iniûte kazaya uøramas×? Günde 50 ameliyat×n yap×ld×ø× bir hastane de on alt× y×lda sadece bir
kez ameliyatta hastan×n içinde yabanc× madde unutulmas× kabul edilebilir mi? Ya, her üç günde bir ayn× hatan×n yap×lmas×? Annelerin üç yaû×na gelene kadar çocuklar×n× günde ortalama beûer kez kucaø×na ald×ø× varsay×m×yla, üçer
çocuklu yüz ailenin yaûad×ø× bir mahallede, üç yaû×na gelene kadar sadece beû çocuøun
annesinin kucaø×ndan yere düûmesi kabul edilebilir mi? Ya, her çocuøun her ay bir kez
annesinin kucaø×ndan yere düûmesi?
Bu üç örnekte ortak nokta, ilk belirtilen alternatifin alt× sigma, ikinci alternatifin ise dört
sigma seviyesindeki kalite düzeyini ifade etmesidir. úirketlerimizdeki birçok faaliyette gerçekleûen hata oranlar× dört sigma seviyesinin çok üstündedir. Günümüzde popülaritesi
artmaya baûlayan ve süreçlerin standart sapma oranlar×n× alt× sigma seviyesine getirmeye
çal×ûan tekniklerle, toplam kalite yönetimi aras×nda ne gibi bir iliûki vard×r?
Toplam kalite yönetimi mükemmelliøi, yani s×f×r hata düzeyinde bir ideali hedefleyen bir
yönetim felsefesidir. Bu hedefin ulaû×lamazl×ø×, toplam kalite yönetiminin sürekli geliûmeyi
saølayan sonsuz bir yolculuk olmas×n×n nedenidir. Alt× sigma ise toplam kalite yönetiminin önemli odak noktalar×ndan biri olan süreçlerin kalitesinin ölçümü ve iyileûtirilmesinde
kullan×labilen bir yöntem, bir metodolojidir. Hedefi hata oranlar×n× milyonda 3,4 seviyesine
düûürmektir.
Ekim 2013
STRATEJİK BAKIŞ
1985 y×l×nda Motorola taraf×ndan uygulanmaya baûlayan alt× sigma,
bugün ABB, Texas Instruments, General Electric, Whirlpool, Boeing,
Sony, Allied Signal gibi uluslararas× kuruluûlar taraf×ndan yayg×n olarak
kullan×lmaktad×r. ùstatistiksel bir ölçüm tekniøi olan alt× sigma, ürünlerin,
hizmetlerin ve süreçlerin ne kadar iyi olduøu hakk×nda say×sal bir göstergedir. Sürecin s×f×r hatal× konumdan ne kadar sapt×ø×n× gösterir. Bir sürecin
alt× sigma kalite düzeyinde olmas× demek, elde edilen ürün veya hizmette 1
milyonda 3,4 adet hataya rastlanmas× demektir.
Temel amaç, süreçteki deøiûimlerin kaynaø×n× izleyip, ortadan kald×rarak kalite
seviyesini alt× sigma düzeyine ç×karmakt×r. Alt× sigma düzeyindeki firmalar s×n×flar×n×n
en iyisi olarak kabul edilmektedir. Bugün firmalar×n çoøu üç veya dört sigma düzeyindedir. Bu süreçlerdeki hata oranlar×n×n milyonda 6 bin 210 ile 66 bin 800 aras×nda olduøunu
gösterir. Bu firmalarda hurda ve tamirlerden kaynaklanan baûar×s×zl×k maliyetleri sat×ûlar×n
yüzde 10-15’i düzeyindedir. Alt× sigma ûirketlerinde bu oran s×f×ra yak×nd×r. úirketlerin ortalama yüzde 10 kârl×l×kla çal×ût×ø×n× düûünürsek, üç-dört sigma düzeyindeki ûirketlerin alt×
sigma ûirketleri karû×s×nda ayakta kalma ûans× oldukça azd×r.
Alt× sigman×n tüm süreçlerde bir ölçüm yöntemi olarak ele al×nmas×, etkin ve yoøun bir
eøitimle tüm çal×ûanlar×n bu yöntemi planl× ve sistemli bir ûekilde uygulamas×, alt× sigmay×
bir yönetim arac× haline getirmektedir. Alt× sigma, toplam kalite yönetiminin önemli araçlar×ndan biri olan k×yaslama kavram×na etkinlik kazand×rmaktad×r. Çünkü kuruluûun kalite
düzeyinin diøer kuruluûlarla karû×laût×r×lmas×n×n somut verilere ve göstergelere dayand×r×lmas×n× saølamaktad×r.
Alt× sigma araçlar×, toplam kalite yönetiminin temel kavramlar× olan süreç yönetimine,
sürekli iyileûtirmeye, tak×m çal×ûmas×na metodolojik bir yaklaû×m, bir çözüm önerisi getirmektedir. Alt× sigman×n getirdiøi metodolojik yaklaû×m toplam kalite yönetimindeki önemli
kriterlerden stratejik hedefler belirlemede, kilit süreçlerin belirlenmesinde, süreç iyileûtirmelerde kullan×labilir. Yine alt× sigman×n getirdiøi hiyerarûik yap×, yöneticilerin sürekli iyileûtirme faaliyetlerine kat×l×m×, çal×ûanlar×n kat×l×m×, performans×n somut kriterlere göre deøerlendirilmesi konular×nda etkin bir yaklaû×m sunmaktad×r.
Ancak alt× sigma seviyesindeki hata oranlar×n× hedefleyen bir ûirketin, yönetim kalitesi aç×s×ndan önemli aûamalar× geçmiû olmas× gereklidir. Yap×lan çal×ûman×n ad×n× alt× sigma koymak, sonuçlar×n alt× sigma seviyesinde olmas×n× garanti etmez. Alt× sigma yaklaû×m×, yönetim
kalitesi aç×s×ndan belli seviyelere ulaûan ûirketlerde tepe yönetim taraf×ndan baûlat×lmal×d×r.
Örneøin, General Electric’te (GE) alt× sigma uygulamas× 1995 y×l×nda Jack Welch taraf×ndan
baûlat×lm×û, bizzat kendisi taraf×ndan ûirketin strateji ve hedeflerine entegre edilmiûtir. Bu çal×ûmalara baûlanmas×n×n ilk iki y×l×nda alt× sigma konusundaki eøitimlere 400 milyon dolar
harcanm×û, karû×l×ø×nda (alt× sigma projeleri sonucu) 600 milyon dolar getiri elde edilmiûtir.
GE’nin bu iûe baûlad×ø× 1995 y×l×nda üç sigma olan kalite düzeyi, 22 ayda 3,5 sigma seviyesine ç×km×ût×r. GE’nin bugünkü düzeyi 5,6 sigmad×r. GE’de 1998 y×l×ndan itibaren çal×ûanlar×n performans deøerlendirmesi de alt× sigma uygulamalar×na baølanm×ût×r. Alt× sigma
eøitimi almam×û bir çal×ûan, k×demi veya yeterlilikleri ne olursa olsun herhangi k×dem art×û×
veya yönetim kademesine yükseltilme gibi deøerlendirmelere tabi tutulmamaktad×r. Bunun
yan×nda yöneticilere verilen y×ll×k primlerin yüzde 40’× alt× sigma konusundaki baûar×lar×na
baølanm×ût×r.
Alt× sigma ile elde edilen baûar×lar GE ile s×n×rl× deøildir. Alt× sigmay× 1980 y×l×ndan beri uygulayan Motorola’n×n ilk yirmi y×lda elde ettiøi getiri 11 milyar dolar civar×ndad×r. Motorola
dünya çap×nda verimliliøini üç kat×na ç×karm×ût×r. Alt× sigmaya 1991 y×l×nda baûlayan 14
milyar dolar ciroya sahip Allied Signal Inc.’n×n sekiz y×lda elde ettiøi getiri 800 milyon dolar×
aûm×ût×r. Bu miktar, toplam cironun yüzde 6’s× civar×ndad×r.
Özet olarak, alt× sigma yaklaû×m× toplam kalite yönetimine alternatif deøil, toplam kalite felsefesinin ileri seviyede uygulanmas×na yard×mc× olacak bir araçt×r. Toplam kalite anlay×û×n×
alt× sigma seviyesinde uygulayabilen ûirketlerin rekabet gücü, yaz×n×n baû×nda belirtilen
örneklerdeki farkl×l×klar kadar, çarp×c× bir farkl×l×k göstermektedir.
67
68
GÜNCEL SÖYLEŞİ / İZOCAM
İzocam Genel Müdürü A. Nuri Bulut:
“Yalıtım, inşaat
sektörünün temel
taşlarından biridir”
“Yal×t×m, inûaat sektörünün temel taûlar×ndan biri ve inûaat sektörüyle paralel
büyüyen bir sektör. Özellikle Türkiye gibi enerjide d×ûa baø×ml× ülkelerde yal×t×m
sektörünün inûaat sektörü içindeki yeri ve rolü daha da öncelikli oluyor. Çünkü
yal×t×mla saølanabilecek enerji tasarrufu sayesinde ev ve ülke ekonomisine en az
yüzde 50 oran×nda katk× saølanabiliyor.”
T
ÜRKùYE YALITIM SEKTÖRÜNÜN ÖNCÜ FùRMALARINDAN ùZOCAM
Aú, 1965 YILINDA KURULDU VE ùKù YIL SONRA GEBZE’DEKù ùLK
FABRùKASIYLA CAMYÜNÜ ÜRETùMùYLE FAALùYETùNE BAúLADI.
ùZOCAM’IN HùKÂYESù, ÜLKEMùZDEKù YALITIM SEKTÖRÜNÜN DE
ÂDETA TARùHÇESùNù OLUúTURUYOR. Her y×l üretimini ve yat×r×mlar×n×
art×ran ùzocam, bugün ülke genelindeki alt× tesisiyle yal×t×m sektöründe kullan×lan malzemeleri üretiyor ve ihraç ediyor. Konforlu ve saøl×kl× bir yaûam için yal×t×m×n ûart
olduøunu söyleyen ùzocam Genel Müdürü A. Nuri Bulut ile ülkemizdeki yal×t×m kültüründen, yal×t×m sektörünün geliûimine ve ùzocam’×n gelecek hedeflerine kadar birçok konuyu
masaya yat×rd×k.
Faaliyette bulunduøunuz sektör, Türk inûaat malzemeleri sanayisi içinde nas×l bir
yere ve öneme sahip?
Yal×t×m sektörü inûaat sektörünün temel taûlar×ndan biri ve inûaat sektörüyle paralel büyüyen bir sektör. Özellikle Türkiye gibi enerjide d×ûa baø×ml× ülkelerde yal×t×m sektörünün
inûaat sektörü içindeki yeri ve rolü daha da öncelikli oluyor. Çünkü yal×t×mla saølanabilecek
enerji tasarrufu sayesinde ev ve ülke ekonomisine en az yüzde 50 oran×nda katk× saølanabiliyor. Bunun yan× s×ra yal×t×m, deprem ve baz× doøal afetlerde binalar×n korozyona uørayarak aû×nmas×n× ve y×pranmas×n× çok daha geciktiriyor. Dolay×s×yla uzun ömürlü, saølam ve
enerji tasarrufu vadeden, enerji etkin ve çevre dostu, ×s×l ve akustik konforlu, yang×na karû×
güvenli binalar inûa edilmesinde yal×t×m kesinlikle göz ard× edilmemesi gereken en öncelikli
koûullar aras×nda yer al×yor.
Türk halk×n×n yal×t×m kültürü ve yal×t×m konusuna bak×û aç×s×, sektörün içindeki bir
profesyonel olarak sizin zaviyenizden nas×l görünüyor? Yal×t×ma gerekli önem ve
hassasiyeti gösteriyor muyuz?
Ülkemizde maalesef yal×t×m bilinci yeterince geliûmiû deøil. Yal×t×m, mimar ve mühendisler
kadar son kullan×c× olarak da tabir edebileceøimiz, ev sahibi olanlar×n ve olmak isteyenlerin
de dikkat etmesi gereken çok önemli bir ihtiyaç. Bir evin veya iû yerinin konforu ve kullan×ûl×
olmas× kadar, bütçeye yans×yan gider miktar× da önem taû×yor. Bu giderler aras×nda ×s×tman×n ve soøutman×n pay× büyük. Tüketici ev al×rken, bireysel mi yoksa merkezi sistemli mi
olduøunu genellikle sorgular. Ancak ×s×tma ya da soøutma türü ne olursa olsun içerideki
×s×y× koruyan ve bu ûekilde daha az enerji tüketimi saølayan etken, yal×t×md×r. Bu nedenle
ev sahibi olmak isteyenlerin, mutfak, dolaplar ve döûemeden önce, ev almak istedikleri
apartman×n veya müstakil binan×n yal×t×ml× olup olmad×ø×n× mutlaka sorgulamas× gerekiyor.
Türkiye, geçtiøimiz y×llarda, yal×t×m sektöründe önemli bir s×çrama yapt×. 2000’li y×llarda
haz×rlad×ø×m×z çal×ûmalarda Türkiye’de, tüketimde kiûi baû×na y×ll×k 0,03 metreküp yal×t×m
düûtüøünü görüyoruz. Bugün bu rakam 0,15’e yükseldi. Ancak bu s×çrama, Avrupa’da
Ekim 2013
GÜNCEL SÖYLEŞİ / İZOCAM
69
70
GÜNCEL SÖYLEŞİ / İZOCAM
“Sektörün sağlıklı
gelişimi için
çalışıyoruz”
“ñzocam olarak, enerji verimliliði ve
iklim deðiíikliðiyle mücadelede etkin
çalÜímalarÜ gerçekleítirmek üzere ilgili
kamu kurumlarÜmÜzla yürütülen ortak
çalÜímalarda yer alarak katkÜ koyuyor
ve Türkiye ñníaat Malzemesi Sanayicileri
Derneði, IsÜ, Su, Ses ve YangÜn
YalÜtÜmcÜlarÜ Derneði, UluslararasÜ Güneí
Enerjisi Topluluðu–Türkiye Bölümü,
Türkiye YangÜndan Korunma VakfÜ ve
Derneði gibi sivil toplum kuruluílarÜnda
aktif görevler alarak, sektörün saðlÜklÜ
geliíimi için çalÜíÜyoruz. IsÜ, ses, su ve
yangÜn yalÜtÜmÜ konularÜnda yalÜtÜm
bilincini yaymanÜn, yalÜtÜmÜn doðru bir
íekilde uygulanmasÜnÜ saðlamanÜn,
yalÜtÜmda en son bilgi ve uygulamalarÜ
aktarmanÜn amaçlandÜðÜ ñzocam
YalÜtÜm Eðitim Merkezimiz de
faaliyetlerini KasÜm 1998’den beri
aralÜksÜz sürdürüyor.”
gerçekleûen y×ll×k 0,6 metreküp ve ABD’de gerçekleûen 1 metreküplük yal×t×m malzemesi
tüketimine k×yasla, enerjide büyük ölçüde d×ûa baø×ml×, 75 milyonluk bir ülke için yine de
yeterli deøil. ABD ûu anda, Türkiye’nin bu geliûmiû halinden yedi misli daha fazla yal×t×m tüketiyor. Nüfusun artmad×ø× Avrupa’da ise hâlâ böyle bir tüketimin yap×l×yor olmas×, enerjinin
korunmas×, termakustik konfor ve yang×n güvenlik ûartlar×n×n saølanmas×, küresel ×s×nmayla mücadele, düûük karbon ekonomisi ve sürdürülebilirlik aç×s×ndan, yeni yapt×r×mlarla ve
bunlar× destekleyen teûviklerle sürüyor. Türkiye’nin de h×zl× bir ûekilde bu tempoya girmesi,
yapt×r×mlar×n× ve bütünleûik yönetmeliklerini ortaya koymas× gerekiyor. Bu ûekilde istihdam×
art×rabilir, her sene ödediøimiz yüklü enerji ithalat× maliyetlerimizi ve d×ûa baø×ml×l×ø×m×z×
asgariye indirebilir, sera gaz× sal×mlar×n× azaltarak çevremizi ve dünyam×z× koruyabiliriz.
“YÖNETMELøKLER, SEKTÖRÜMÜZÜ øSTøKRARA YÖNLENDøRDø”
Türk yal×t×m sektörü son y×llarda geliûtirdiøi ürünlerle büyük bir at×l×m gerçekleûtirdi.
Bu aûamalar× ve önemli geliûim noktalar×n× özetler misiniz?
Yal×t×m sektöründe en önemli geliûim noktalar× kuûkusuz sektörün baz× yönetmeliklerle istikrar ve hassasiyete yönlendirilmesi oldu. Binalarda Enerji Performans× Yönetmeliøi (BEP),
Binalar×n Yang×ndan Korunmas× Hakk×ndaki Yönetmelik, Çevresel Gürültünün Deøerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliøi gibi yönetmeliklerin koûtuøu ûartlar, yal×t×m sektöründeki
geliûimin dolay×s×yla da sunulan ürünlerdeki geliûimin öncülüøünü yapt×. Bunun yan× s×ra
son dönemde s×kça gündeme gelen kentsel dönüûüm de yal×t×m sektörü için ayr× bir dönüm noktas× olacakt×r. ùzocam olarak yeni ç×kan BEP Yönetmeliøi sayesinde geleceøe
daha umutla bak×yoruz. Önümüzdeki 10 y×lda mevcut binalarda da yal×t×m seviyelerinin
artacaø×n×, sektöre, ülkeye ve bireylere büyük katk×lar× olacaø×n× düûünüyoruz. Yasalarda
yap×lan deøiûiklikler hem firma olarak bizi hem de sektörümüzü olumlu yönde etkiliyor.
Örneøin, BEP bizim için çok önemli. ùçinde bulunduøumuz süreçte daha nitelikli konut
inûa edilmesi ve hâlihaz×rda mevcut binalara Enerji Kimlik Belgesi verilecek olmas× hep
iyileûtirmeye yönelik, teûvik edici ad×mlar. Çünkü Enerji Kimlik Belgesi’nin düûük olmas× bir
bina ya da konutun deøeri üzerinde önemli rol oynayacak. Kimse konutunun ya da iû yerinin deøerinin düûmesini istemez. Bu nedenle herkes yönetmeliøin gerektirdiøi kriterlere
uygun hareket edecektir.
Yal×t×m sektörünün hangi segmentlerinde, ne kadarl×k bir üretim gerçekleûtiriyorsunuz?
ùzocam olarak, dünyada hâlihaz×rda kullan×lan yal×t×m malzemelerinin hemen hemen tümünün (camyünü, taûyünü, foamboard-xps, izopor-eps, izocamflex-kauçuk, peflex-polietilen)
yan× s×ra, çat× ve d×û cephe sektörüne yönelik ùzocam Tekiz markal× taûyünü ve poliüretan
yal×t×ml× panellerle trapezler üretiyoruz. S×val× d×û cephe ×s× yal×t×m sistemlerine yönelik ùzocam Manto ve su yal×t×m× ihtiyac×na yönelik PVC veya TPO esasl× ùzoplan su yal×t×m örtüleri
de tamamlay×c× ürün ve sistemler olarak ürün gam×m×zda yer al×yor. Ayn× çat× alt×nda birbi-
Ekim 2013
72
GÜNCEL SÖYLEŞİ / İZOCAM
“İnşaat sektörünün
üzerinde bir büyüme
öngörüyoruz”
“YalÜtÜm doðru íekilde ele alÜnÜp
uygulandÜðÜnda ve tümüne etkili
íekilde yalÜtÜm uygulanmÜí binalardan
oluían yaíam alanlarÜ çoðaldÜðÜnda,
enerjiden elde edilen tasarruf hissedilir
derecede artacak, cari açÜða da
büyük katkÜ saðlayacaktÜr. Kentsel
dönüíüm, iníaat sektöründeki istikrar,
Binalarda Enerji Verimliliði YasasÜ’nÜn
katkÜsÜyla bu yÜl yalÜtÜm sektörünün
iníaat sektörünün biraz üzerinde bir
büyüme göstereceðini öngörüyoruz.
YalÜtÜmÜn lider firmasÜ olarak, yüksek
ihracat rakamlarÜmÜzla da baíarÜlarÜmÜzÜ
sürdürüyoruz. Balkanlar, BaðÜmsÜz
Devletler Topluluðu ülkeleri, Orta Doðu,
Afrika baíta olmak üzere ihracat
yaptÜðÜmÜz 43 ülke bulunuyor. MÜsÜr’da,
ìubat 2011’deki devrimden sonra
satÜílarÜmÜz yüzde 40 düítü. 2012
yÜlÜnda tekrar bir toparlanma olmakla
birlikte, íu andaki siyasi belirsizlik
yatÜrÜmlarÜn ertelenmesine, bu da
pazarÜn daralmasÜna ve tüketimin
düímesine sebep oluyor. AyrÜca yakÜn
zamandaki ihtilal sonrasÜ siyasi olumsuz
iliíkiler, Türk ürünlerine bakÜíÜ da ne yazÜk
ki olumsuz yönde deðiítirdi.”
rinden farkl× yal×t×m malzemeleri üretimiyle ùzocam, dünyada tektir. Tarsus tesislerimizde,
y×ll×k 55 bin ton kapasiteyle ×s× ve ses yal×t×m×, yang×n güvenliøi saølayan camyünü, Gebze tesislerimizde y×ll×k 75 bin ton kapasiteyle taûyünü, GEBKùM tesislerimizde y×ll×k 720
bin metreküp kapasiteyle polistiren (foamboard) ve y×ll×k 6 bin ton kapasiteyle ekspande
polistiren (ùzopor), Eskiûehir tesislerimizde y×ll×k 1900 ton kapasiteyle elastomerik kauçuk
(ùzocamflex) ve y×ll×k 700 ton kapasiteyle polietilen (peflex) yal×t×m ürünleriyle ×s× ve ses yal×t×m×, yoøuûma kontrolü ve yang×n güvenliøinde sürdürülebilir çözümler sunuyoruz. ùzocam
Tekiz tesisimizde ise 4 milyon metrekare kapasiteyle taûyünü ve poliüretan yal×t×ml× panel,
2 milyon metrekare kapasiteyle trapez üretiyoruz.
“2013’TE HEDEFøMøZ YÜZDE 5,5 BÜYÜMEK”
2012 y×l×n× ùzocam nas×l bir performansla kapatt×?
2012 y×l× itibar×yla 11,5 milyon metreküp olarak gerçekleûtiøi tahmin edilen Türkiye yal×t×m pazar×na ùzocam olarak katk×m×z 2,7 milyon metreküp. Çevre ülkelerde 20’yi aûk×n
bayimizle yürüttüøümüz ihracat faaliyetlerimizde de yal×t×m malzemesi sat×û×m×z 700 bin
metreküpü aût×. Bir önceki seneye göre 2012 y×l×nda hacimce yüzde 6 büyüdüøünü öngördüøümüz Türkiye yal×t×m sektörüne k×yasla, ùzocam’×n büyümesi yüzde 11,1 olarak
gerçekleûti. 337,5 milyon TL ciro ve 34,5 milyon dolar ihracat deøerlerine ulaû×ld×. 2013
için büyüme hedefimiz ise yüzde 5,5 ve büyüme rakamlar×m×z ûu an için bütçelerimizin
üzerinde gerçekleûiyor.
2013 y×l×n×n ilk dokuz ay×nda genel görünümünüz nas×l? Y×l sonunda ulaûmak istediøiniz hedef nedir?
2013 y×l×nda, 2012 y×l×nda artan üretim kapasitelerimizi daha yüksek oranda kullanarak
sat×û ve kârl×l×ø×m×z× geliûtirmeyi hedefliyoruz. úirket olarak önümüzdeki sene, d×û pazarlardaki siyasi ve ekonomik problemlerin de k×smen çözüleceøini dikkate alarak sat×ûlar×m×zda
büyüme öngördük. Modernizasyon, çevre düzenleme ve kapasite art×r×c× hamlelerimize
devam ederken, ülkenin ve sektörün geleceøi için 2013’te 11,3 milyon TL tutar×nda yat×r×m yapmay× planl×yoruz. En önemli zenginliøimiz insan kaynaø×. Her dönemde olduøu
gibi, 2013’te de artan oranlarda sektörel eøitim vermeye, iû ortaklar×m×z×, çal×ûanlar×n× ve iû
arkadaûlar×m×z×, kendilerini geliûtirmeye teûvik etmeye devam ediyoruz. 2012 y×l×nda aûm×û
olduøumuz mineral yün, ekspande polistiren ve ekstrüde polistiren sat×û rekorlar×m×z× bu
sene çok daha yüksek deøerlere ç×kart×rken, yenilediøimiz kauçuk ve sandviç panel levhas×
sat×û rekorlar×m×z× da daha yukar×lara taû×yacaø×z.
“YALITIM SEKTÖRÜ øÇøN KENTSEL DÖNÜùÜM FIRSATTIR”
Kentsel dönüûüm çal×ûmalar× sektörünüzde nas×l bir etki yaratacak?
2012 y×l× itibar×yla ülkemizde 9 milyon binada 22,4 milyon konuttan oluûan mevcut stokun, 2000 y×l×nda mecburi olarak yürürlüøe giren TS 825 Binalarda Is× Yal×t×m Kurallar×
Ekim 2013
GÜNCEL SÖYLEŞİ / İZOCAM
Standard×’n×n dikkate al×nmas×yla, bina stokunun yüzde 10,6’s×n×n, konut stokunun ise
yüzde 20,6’s×n×n, iyimser tahminle yüzde 60 tasarruf öngören standarda uyumlu inûa edildiøi belirtiliyor. Buna raømen binalar×n sebep olduøu karbondioksit sal×m× 46 milyon tonu
aût×. Yal×t×ma ihtiyaç duyan konut stokunun etkin bir ûekilde enerji verimli hale k×sa sürede
dönüûtürülmesi için en büyük f×rsat×n kentsel dönüûüm olduøunu söyleyebilirim. Kentsel
dönüûüm, özellikle çarp×k yap×laûma içindeki niteliksiz konut stokunun h×zla ve güvenli
yenilenmesi, daha etkin enerji verimliliøi saølanmas×, saøl×kl× çevre ortam×na kavuûulmas×
aç×s×ndan önemli bir f×rsat. Kentsel dönüûümde yap×lacak binalar×n enerji tüketimlerinin
daha fazla s×n×rland×r×lmas×; AB’nin 2020 hedefleri gibi, Türkiye’nin de ùklim Deøiûikliøi
Ulusal Eylem Plan× ve Enerji Verimliliøi Strateji Belgesi’ndeki hedeflerini destekleyecek,
yenilikçi uygulamalar×n yayg×nlaûmas×n× saølayacakt×r. S×f×ra yak×n enerji tüketimli binalar×n
yayg×nlaûmas×, sadece ülkemiz deøil dünyam×z için de gerekliliktir.
Özellikle kaliteli inûaat malzemesi kullan×m× konusunda, binalar×n enerji tasarrufu
saølayabilmesi için sektör olarak kentsel dönüûüm sürecinden neler bekliyorsunuz?
Tüketicilerin ekonomik çizgisinin yetersiz olduøu durumlarda, devlet desteøi önemli rol oynuyor. Çevre ve úehircilik Bakanl×ø×’ndan yap×lan ×s×, su ve ses yal×t×m× tadilatlar×nda vatandaûlara harç, vergi ve bedel ücretleri konusunda muafiyet getirileceøi aç×klamas×, yal×t×ma
yönelik teûvik konusunda at×lm×û büyük bir ad×md×r. Çevre ve úehircilik Bakanl×ø×’n×n haz×rlad×ø× ùmar Kanunu ile Baz× Kanun ve Kanun Hükmü’nde Kararnamelerde Deøiûiklik Yap×lmas×na Dair Kanun Tasar×s× taslaø×na göre, yeûil bina üretimini teûvik etmek için birtak×m
kolayl×klar saølanacak. Ekolojik, iklim duyarl× ve enerji verimli bina projeleri haz×rlanmas× ve
inûa edilmesi, bütçe olanaklar× doørultusunda teûvik edilecek. Enerji verimliliøini art×rmak
amac×yla yap×lan tadilatlar konusunda da kolayl×k getirilecek. Bu kapsamda, yenilenebilir
enerji kaynaklar×n×n kullan×lmas×, ×s×, su ve ses yal×t×m× tadilatlar×yla, yap×lar×n güçlendirilmesi
için yap×lan çal×ûmalarda ruhsat, harç, vergi ve belediye meclisi kararlar×yla al×nan bedeller
kald×r×lacak. Böylece vatandaûlar, enerji verimliliøini art×rmak için binalar×nda yapt×racaklar×
tadilatlarda, büyüklüøe göre deøiûmek üzere en az 3 bin lira tasarruf edebilecek.
Yal×t×m; yap× güvenliøi, yaûam alanlar×, ekonomi ve çevreye hangi katk×lar× saøl×yor?
Yal×t×m enerji tasarrufu saølanmas×nda önemli yere sahiptir ve binalar×n korozyona uørayarak h×zl× y×pranmas×n× önlemede etkilidir. Yaûam alanlar×n×n doøru yal×t×lm×û binalardan
oluûmas× ve yal×t×m×n enerji verimliliøine katk×s× düûünüldüøünde havas× çok daha temiz,
çevre kirliliøi çok daha azalt×lm×û, tasarruflu yaûam alanlar× saølanm×û olacakt×r. Yeni geliûmelere baøl× olarak piyasaya her y×l iki, üç yeni ürün sunuyoruz ve ürünlerimizi hem
ortam hem sektör hem de uluslararas× yönetmeliklerin gerektirdiøi çerçevede üretiyoruz.
Önümüzdeki y×llarda yal×t×m ürünleri daha düûük ×s× iletim katsay×s×na sahip, enerji verimliliøi çok daha yüksek, çevre dostu ürünlerden oluûacak. AR-GE yat×r×mlar×m×zla bu alanlarda yenilikleri ilk saølayanlar aras×nda olmaya devam edeceøiz. Ürünlerimizi, geliûen
inûaat teknolojilerine uygun teknik özellikleri bar×nd×racak ûekilde tasarl×yoruz.
Çünkü geliûen teknoloji, beraberinde sistem ve ürün geliûimlerini de deøiûtiriyor.
Kullan×c×lara boyutlar× ve teknik özellikleriyle deøer katacak ve uygulamas× daha
kolay ürünler sunabiliyoruz.
Yal×t×m sektörü oyuncular× olarak teknik mevzuat, üretim, enerji ve ihracat konular×nda yaûad×ø×n×z sorunlar nedir? Bu konularda çözüm
önerilerinizi de alabilir miyiz?
Ticari kayg×yla hareket eden üretimler, etkin denetimin olmad×ø× ortamda
ürünleriyle hem son kullan×c×y× tehlikeyle karû× karû×ya b×rak×yor hem de
sektörde haks×z rekabete sebep oluyor. Yanma riski, can ve mal güvenliøinin riske at×lmas×, ülke ekonomisine ve çevreye verilebilecek hasar, doøabilecek iûsizlik ve azalan rekabet gücü, doøru teknik özelliklere sahip olmamas×ndan
ötürü zay×flayan enerji verimliliøi veya güvenlik bunlardan sadece birkaç×... Düûük kaliteli ve standart d×û× performansa sahip bu ürünlerin kullan×l×yor olmas×na
eøitimsiz-vas×fs×z iû gücü, teknikte tariflendiøi ûekliyle yap×lmayan iûçilik ve etkin
iûlemeyen piyasa denetimi ve gözetimi eklendiøinde, olumsuz sonuç al×nmas×
kaç×n×lmaz hale geliyor. Bu durum ciddi, standartlara uygun üreticiler, sistem
tedarikçileri ve bu iûi lay×ø×yla yapan uzman kadrolardan oluûan uygulamac×lar
aç×s×ndan da haks×z rekabete yol aç×yor. Yal×t×m×n uzman kiûilerce uygulan×yor
olmas× da beklenen faydan×n saølamas×nda gereklilik arz ediyor.
“Doğru kalınlıkta
uygulanan yalıtım
kazanç sağlar”
“Etkin bir yalÜtÜm için, özellikle yalÜtÜm
malzemesinin yüksek kalÜnlÜkta kullanÜmÜ
önem taíÜyor. YalÜtÜm kalÜnlÜklarÜ íu anda
ülkemizde bu konuyla ilgili en büyük
sÜkÜntÜdÜr. YalÜtÜm ürünlerinin çeíitliliði
ve kullanÜm detaylarÜ konusunda
son derece ileri olmamÜza raðmen,
yalÜtÜm kalÜnlÜklarÜnÜn yetersiz olmasÜ
nedeniyle yapÜlan yatÜrÜmlar yeterli
etkiyi yaratmÜyor. Daha kalÜn yalÜtÜm
malzemesi kullanarak, yaptÜðÜmÜz
yatÜrÜmdan maksimum fayda ve
verim elde etme íansÜmÜz varken,
maalesef eksik bilgi nedeniyle bu
íansÜ kaçÜrÜyoruz. ñdeal yalÜtÜm kalÜnlÜðÜ
ülkemizde dört beí santimetre olarak
öngörülürken, Avrupa ülkelerinde
bu deðerin 20–50 santimetre
aralÜðÜnda deðiítiðini görüyoruz. Doðru
kalÜnlÜkta uygulanan yalÜtÜm ÜsÜ kayÜp
ve kazançlarÜnÜ engelleyerek, enerji
tüketimini ve salÜmlarÜ azaltÜr.“
73
74
EKONOMİK PERSPEKTİF
İnşaat sektöründe kamu
destekli büyüme
Özel sektör iníaat harcamalarÜ üst üste altÜ çeyrektir daralma gösteriyor. ñníaat sektöründe
2013 yÜlÜ ilk yarÜsÜndaki büyümenin tamamÜ kamu kesiminden geliyor. Bu itibarla iníaat
sektöründe saðlÜklÜ bir büyüme için özel sektör iníaat harcamalarÜnda da büyümenin
baílamasÜ gerekiyor.
Dr. Can Fuat Gürlesel
Ekonomi ve Strateji
Dan×ûmanl×k Hizmetleri
ù
NúAAT SEKTÖRÜNDE ùLK ÇEYREKTEKù YÜZDE 5,7 BÜYÜMENùN ARDINDAN,
ùKùNCù ÇEYREKTE YÜZDE 7,6 BÜYÜME GERÇEKLEúTù. ùnûaat sektöründe ilk
yar×daki büyüme ise yüzde 6,6 oldu. ùlk yar×daki bu büyümenin, beklentilerin üzerinde
gerçekleûmesi sektör ad×na sevindirici bir geliûme. Ancak inûaat sektöründeki bu
büyüme kamudan kaynaklan×yor. Nitekim özel sektör inûaat yat×r×mlar× ilk çeyrekte
yüzde 13,9 darald×ktan sonra ikinci çeyrekte de yüzde 3,4 küçüldü.
Özel sektör inûaat harcamalar× üst üste alt× çeyrektir daralma gösteriyor. ùnûaat sektöründe 2013
y×l× ilk yar×s×ndaki büyümenin tamam× kamu kesiminden geliyor. Bu itibarla inûaat sektöründe
saøl×kl× bir büyüme için özel sektör inûaat harcamalar×nda da büyümenin baûlamas× gerekiyor.
YAPI RUHSATLARI VE KONUT SATIùLARI
Y×l×n ilk yar×s×nda al×nan konut ve konut d×û× yap× ruhsatlar×ndaki yüzde 3,7 ve yüzde 4,1’lik art×ûlar özel kesimdeki inûaat iûlerinin yavaûlamas×na iliûkin bir diøer gösterge. Bununla birlikte y×l×n
ilk yar×s×nda konut sat×ûlar×nda görülen yüzde 78,7 art×û, mevcut stoklar×n eritilmesi aç×s×ndan
Tablo1: İnşaat sektörü ve ekonomide büyüme (%)
Dönem
İnşaat
Gayrimenkul
GSYİH
2011-Q1
2011-Q2
2011-Q3
2011-Q4
2011-Toplam
2012-Q1
2012-Q2
2012-Q3
2012-Q4
2012-Toplam
2013-Q1
15.7
13.5
10.7
7.1
11.5
2.4
-0.8
-0.8
1.5
0.6
5.9
10.4
7.2
10.5
9.2
9.3
6.9
7.2
5.4
6.7
6.6
5.6
12.1
9.3
8.7
5.3
8.8
3.1
2.8
1.5
1.4
2.2
2.9
Kaynak; TÜñK
Ekim 2013
EKONOMİK PERSPEKTİF
Tablo 2: Özel ve kamu inşaat harcamalarındaki büyüme (%)
Dönem
Kamu sektörü inşaat
Özel sektör inşaat
Genel inşaat
2011-Q1
2011-Q2
2011-Q3
2011-Q4
2011-Toplam
2012-Q1
2012-Q2
2012-Q3
2012-Q4
2012-Toplam
2013-Q1
2013-Q2
1.1
-1.4
4.4
-7.5
-1.0
-3.8
2.7
-0.6
7.9
1.8
81.8
36.0
44.5
33.8
17.6
1.0
16.7
3.9
-1.97
-0.5
-0.6
0.2
-13.9
-3.4
15.7
13.5
10.7
7.1
11.5
2.4
-0.8
-0.8
1.5
0.6
5.9
7.6
Kaynak; TÜñK
önemli oldu. Konut sat×ûlar×n× özellikle düûük faizli konut kredisi kullan×m× destekledi. Y×l×n geri
kalan×nda konut kredisi faiz oranlar×ndaki art×û eøilimi konut kredisi kullan×m× ve konut sat×ûlar×
eøiliminde belirleyici olacak gibi görünüyor.
ùnûaat malzemeleri sanayi taraf×nda ise iç ve d×û talep koûullar× belirleyici oldu. Y×l×n ilk yedi ay×nda inûaat malzemeleri içinde baûta çimento ve haz×r beton olmak üzere kamu altyap× yat×r×mlar×na daha duyarl× olan sektörler yüzde 10 ve üzerinde büyüme gösterdi. Diøer birçok alt sektörde
yüzde 5 ile 10 aras×nda büyüme görüldü. Böylece inûaat malzemesi sanayisi y×l×n ilk yedi ay×nda
imalat sanayinin yüzde 3,2 büyümesinin üzerinde bir büyüme gösterdi. Cam, seramik, karo
seramik, s×hhi ürünler, metalden kap× pencere gibi alt sektörlerde ise sanayi üretimi küçüldü.
ùhracat taraf×nda ilk yedi ayda inûaat malzemeleri ihracat× yüzde 1,5 artarak 12,4 milyar dolar
oldu. Orta Doøu ve AB pazar×nda yaûanan s×k×nt×lar ihracat performans×n× olumsuz etkiledi. Bu
çerçevede y×l×n ilk yedi ay×nda inûaat sektörü ve inûaat malzemeleri sektöründe büyük ölçüde iç
pazar×n desteklediøi ve bunun içinde de kamunun belirleyici olduøu, beklentilerin üzerinde bir
büyüme yaûand×. Y×l×n geri kalan×nda da ayn× eøilimin süreceøi öngörülüyor.
Türkiye ekonomisi 2013 y×l× ikinci çeyreøinde yüzde 4,4 büyüyerek mevcut iç ve d×û koûullar
göz önüne al×nd×ø×nda olumlu bir performans gösterdi. Büyümenin kaynaklar×na bak×ld×ø×nda
özel kesim ve kamu tüketim harcamalar×n×n büyümeyi desteklediøi görülüyor. Yat×r×m harcamalar×n×n büyümeye katk×s× daha s×n×rl× olurken, ihracat×n katk×s× negatif gerçekleûti. Büyümenin
kaynaklar×na iliûkin bir diøer önemli konu büyümenin daha çok kamu destekli gerçekleûmesiydi. Kamunun tüketim ve özellikle yat×r×m harcamalar×nda ortalamalar×n çok üzerinde gerçekleûen büyümeler, ekonomik büyümeyi de destekledi. Kamu yat×r×mlar× inûaat sektörü ve inûaat
malzemeleri sanayi ile doørudan iliûkili olduøu için önemli.
75
76
EKONOMİK PERSPEKTİF
Tablo 3: Alınan konut yapı ruhsatları
Dönem
2011-Q1
2011-Q2
2011-Q3
2011-Q4
2011-Toplam
2012-Q1
2012-Q2
2012-Q3
2012-Q4
2012-Toplam
2013-Q1
2013-Q2
Yapı ruhsatı daire
Yapı kullanım izin
sayısı
belgeli daire sayısı
110.619
164.694
154.923
220.049
650.285
144.405
217.476
168.116
225.873
755.870
157.769
232.574
105.973
144.694
139.341
165.155
555.163
115.761
129.562
123.645
177.980
546.948
148.812
151.207
Genel inşaat
15.7
13.5
10.7
7.1
11.5
2.4
-0.8
-0.8
1.5
0.6
5.9
7.6
Kaynak; TÜñK
ABD’DE øNùAAT SEKTÖRÜNDE TOPARLANMA SÜRÜYOR
ABD’de konut inûaat harcamalar×nda toparlanma ve kademeli art×û sürmekte olup, y×ll×k inûaat
harcamalar× haziran ay× sonunda 612 milyar dolara ulaût×. ABD’de yeni ev sat×ûlar× haziran ay×nda son üç y×l×n en yüksek seviyesine geldi. Konut fiyatlar×nda da kademeli art×û eøilimi sürdü.
ABD konut sektöründeki bu iyileûme küresel inûaat ve konut sektörü için de ümit vermeye
devam etti.
FED’in para politikasına
ilişkin belirsizlik tüm
dünyayı olduğu gibi
Türkiye’yi ve özellikle
iş dünyasını da etkiledi.
Tüm dünyanın giderek
FED’in kararlarına
bu kadar bağımlı hale
gelmesi sağlıklı değil.
Küresel ölçekte y×lbaû×ndan bu yana gerileme eøilimi içinde olan inûaat demiri, bak×r ve kereste
fiyatlar× aøustos ve eylül aylar×nda göreceli bir toparlanma gösterdi. ABD’deki inûaat faaliyetlerinde toparlanma, talep etkisi ile fiyatlarda toparlanma olarak görüldü.
ABD Merkez Bankas×’n×n (FED) parasal geniûlemeye son vermesine iliûkin haziran ay×nda takvim aç×klamas× önemli etkiler yaratt×. Etkiler öncelikle mali piyasalarda görüldü. Ancak FED’in
parasal geniûlemeden ç×k×ûa beklentilerin aksine eylül ay×nda baûlamamas× ve ç×k×û× ötelemesi
ile birlikte mali piyasalarda risk iûtah× yeniden artmaya baûlad×. Bununla birlikte FED’in bir sonraki toplant×s×n×n yap×lacaø× 29-30 Ekim 2013 tarihine kadar oynakl×k ve belirsizlik artacak gibi
görünüyor.
FED’in para politikas×na iliûkin belirsizlik tüm dünyay× olduøu gibi Türkiye’yi ve özellikle iû dünyas×n× da etkiledi. Tüm dünyan×n giderek FED’in kararlar×na bu kadar baø×ml× hale gelmesi saøl×kl×
deøil. Türkiye için de ayn× baø×ml×l×k geçerli. Son aylarda tüm mali göstergeler ve iû dünyas×n×n
kararlar× FED’in parasal geniûlemeyi azaltacaø× beklentisiyle ûekillendi. Ancak FED’in eylül ay×nda ald×ø× karar bu beklentilerin tersine oldu. Tüm bunlara baøl× olarak baûta döviz kurlar×nda
olmak üzere mali göstergelerde büyük oynakl×klar yaûand×. Oluûan belirsizlik ve oynakl×k iû dünyas×n×n önünü görmesini zorlaût×rmaya baûlad×.
Ekim 2013
78
GÜNCEL SÖYLEŞİ / BAUMIT
Baumit Türkiye Genel Müdürü Batuhan Besler:
“Dış cephe ısı yalıtım
sektörü büyüyen ve
gelişen bir sektör”
“D×û cephe ×s× yal×t×m sektörü büyüyen ve geliûen bir sektör. Bu durum birçok
marka ve ürünün de pazara girmesinde etken oluyor. Bununla beraber pazardaki
her ürünün ayn× kalite düzeyinde olmad×ø×n× biliyoruz. D×û cephe ×s× yal×t×m×n× bir
sistem çözümü olarak düûünmek gerekir.”
“Türkiye İMSAD
sektörümüz için
önemli bir yere sahip”
“Türkiye ñMSAD’Ün sektörümüzün
geliímesi için çok önemli bir yere sahip
olduðunu düíünüyorum. Dönemsel
olarak yapÜlan ekonomi toplantÜlarÜ,
sektör toplantÜlarÜ ve ñníatta Kalite
Zirvesi, sektöre bilgi vermek, sektörü
geliítirmek ve sektörde yer alan
kurumlara geliíim fÜrsatlarÜ sunmak
adÜna önemli etkinlikler. Bu etkinliklerin
devam etmesi, sektör içinde yer alan
kurum ve kiíilerin hem genel olarak
hem de kendi aralarÜnda kiíisel iletiíim
kurmalarÜna imkân veriyor.”
A
VUSTURYA’NIN YAPI MALZEME SEKTÖRÜNDE 115 YILLIK GELENE÷ùNù TAúIYAN ùKù AùLE GRUBUNUN (SCHMID INDUSTRIEHOLDùNG VE WIETERSDORFER GRUBU), 1988 YILINDA BAUMIT
MARKASI ALTINDA YAPTI÷I ùú BùRLù÷ù ùLE HùZMET VERMEYE
BAúLAYAN FùRMA, KISA SÜREDE AVRUPA’NIN EN ÖNEMLù MARKALARINDAN BùRù HALùNE GELDù. Orta, Güney ve Doøu Avrupa’n×n
30’u aûk×n ülkesinde üretim veya sat×û noktalar× bulunan firma, ülkemizde de Baumit Türkiye olarak faaliyetlerini sürdürüyor. D×û yap× sistemleri ve ×s× yal×t×m× konular×nda faaliyet
gösteren Baumit Türkiye, 2006-2012 y×llar× aras×nda üç kat büyüyerek sektöründe önemli
bir baûar× kazand×. Geliûtirdiøi yeni teknoloji ürünlerle sektörünün de geliûmesine öncülük
eden Baumit Türkiye Genel Müdürü Batuhan Besler ile firman×n bugün geldiøi noktay× ve
yal×t×m sektörünü konuûtuk.
Faaliyette bulunduøunuz sektör, Türk inûaat malzemeleri sanayisi içinde nas×l bir
öneme ve yere sahip?
D×û cephe ×s× yal×t×m sektörü Türkiye inûaat malzemeleri sektöründe önemli bir yere sahip.
Enerjide d×ûa baø×ml× bir ülke olarak yal×t×ml× binalar üretmek hem ülke ekonomisine hem
de tüketicilerin kendi ekonomilerine büyük katk× saøl×yor. Zira Türkiye’deki mevcut binalar×n
halen yüzde 85’inde yal×t×m bulunmuyor. Yal×t×ms×z konutlarda duvarlardan, çat×dan, pencereden enerji kay×plar× yaûan×r. Enerji maliyetleri düûünüldüøünde konutlarda harcanan
enerjiden tasarruf edilmesi ve yaûanan enerji kay×plar×n×n en aza indirilmesi büyük bir önem
kazan×yor.
Türk halk×n×n çat× ve cephe kaplamalar×na bak×û aç×s×, sektörün içindeki bir profesyonel olarak sizin gözünüzden nas×l görünüyor? Yal×t×m için en önemli unsurlardan olan
çat× ve cephe yal×t×m×na gerekli önem ve hassasiyet gösteriliyor mu?
Konutlarda kullan×lan enerjinin büyük bir k×sm× ×s×nma amaçl×. Bununla beraber yal×t×ms×z
konutlarda duvarlardan, çat×dan, pencereden enerji kay×plar× yaûan×yor. Sadece k×û×n ×s×nmak için deøil, yaz mevsiminde serinlemek için de enerji sarf ediliyor. D×û cephe ×s× yal×t×m
sistemleri de yal×t×m yapman×n en ekonomik yollar×ndan biri. Enerjiye ödenen bedeller de
göz önüne al×nd×ø×nda tüketicilerin de her geçen gün bu konulara daha fazla önem vermeye baûlad×ø×n× söyleyebiliriz.
“ALTI YILDA ÜÇ KAT BÜYÜDÜK”
Baumit Türkiye olarak sektörün geliûmesi, yal×t×m kültürünün oluûmas×nda ne gibi
sorumluluklar üstlendiniz?
Bu konuda özellikle toplumun bilinçlendirilmesi çok önemli. Bir yandan ürünlerimizin kalitesini ve arkas×ndaki tamamlay×c× hizmetleri anlat×rken, diøer yandan da toplum bilincinin ge-
Ekim 2013
GÜNCEL SÖYLEŞİ / BAUMIT
79
80
GÜNCEL SÖYLEŞİ / BAUMIT
liûmesi için çal×ûmalar yap×yoruz. Bununla ilgili olarak sürekli seminerler ve eøitimler düzenliyoruz. Ayr×ca ùZODER bünyesinde de faaliyet göstererek yal×t×m sektörüne katk×da bulunuyoruz.
Baumit, Avrupa yap× sektöründe inovasyonun öncüleri aras×nda yer al×yor. Ürün geliûtirmede
inovasyon, baûar× aç×s×ndan önemli bir itici güç. Bu çal×ûmalar× Baumit ùnovasyon Merkezi’nde
gerçekleûtiriyoruz. Yap×m× beû ay süren bu üstün nitelikli AR-GE merkezi için yap×lan yat×r×m×n
maliyeti 6,5 milyon avro oldu. Bu yat×r×m tüm Baumit tesisleri için yeni ürünlerin ve ürün bileûimlerinin yarat×lmas× ve hâlihaz×rda mevcut ürünlerin geliûtirilmesi için yap×ld×. Bu, cepheler için
daha çok inovasyon, saøl×kl× bir mekân iklimi için daha iyi s×va ve kaplama ürünleri, her yönüyle
çok daha fazla dayan×kl×l×k anlam×na geliyor.
“31 ülkede, 40’ın
üzerinde tesise
sahibiz”
“Baumit, 31 ülkede 40’Ün üzerinde
tesise sahip. Bu ülkelerden biri olan
Türkiye’de de 2006 yÜlÜndan bu yana
faaliyet gösteriyoruz. Gebze üretim
tesisimizin temeli 2007 yÜlÜnda atÜldÜ ve
2008’de faaliyete geçtik. Toplamda
14 milyon avroluk bir yatÜrÜmla açÜlan
tesisimiz, yÜllÜk 300 bin ton üretim
kapasitesine sahip. Tesisimiz, son
derece modern yüksek teknoloji
içeren, sektörümüzün en ileri teknolojili
tesislerinden biridir.”
Ürün ve teknoloji olarak nas×l bir geliûim gösterdiniz?
Ürün geliûtirme ve inovasyon çal×ûmalar× sayesinde Baumit Open, Baumit NanoporTop ve
Baumit StarTrack gibi birçok farkl× ürün yarat×ld×. Baumit’in geliûtirdiøi Open Is× Yal×t×m Sistemi,
teknolojik geliûimi anlatabilmek için iyi bir örnektir diye düûünüyorum. Open Is× Yal×t×m Sistemi, duvarlar×n nefes almas×n× saølayan yap×s× sayesinde konut iklimini optimize ederek k×û×n
konforlu bir s×cakl×k, yaz×n ise ferah bir serinlik elde ediyor. Konforlu bir konut s×cakl×ø× 19-22
derece iken, nem oran×n×n da yüzde 40-60 aral×ø×nda olmas× gerekir. Open Is× Yal×t×m Sistemi,
difüzyona aç×k olma özelliøi ile oda içerisindeki hava neminin optimum seviyede kalmas×na yard×mc× oluyor. Yine bu özelliøi sayesinde, su buhar× oluûmas×n× engelleyerek duvarlarda terleme
olmas×n×n önüne geçiyor. Böylelikle saøl×kl× bir mekân yarat×l×rken enerji maliyetinden de yüzde
50’den fazla tasarruf ettiriyor.
Yal×t×m sektörünün hangi segmentlerinde üretim gerçekleûtiriyorsunuz?
Baumit olarak, d×û cephe ×s× yal×t×m sistemleri grubunda faaliyet gösteriyoruz. Yal×t×m Grubu
içinde d×û cephe ×s× yal×t×m sistemi için gereken tüm ürünler bulunuyor. Is× yal×t×m plakas×ndan
yap×ût×rma ve s×va harçlar×na, haz×r dekoratif kaplamalar×ndan boyalara kadar sistemin tüm katmanlar× yüksek performansl× ürünler ile karû×lanabiliyor. Baumit olarak, markal× d×û cephe ×s×
yal×t×m sistemleri segmentinde yer al×yoruz. Marmara Bölgesi, Ankara ve Eskiûehir’de faaliyet
gösteriyoruz. Bu segmentte rakiplerimize göre yeni bir marka olmam×za raømen en önemli beû
marka içinde yer al×yoruz.
“2012 YILININ YÜZDE 20 ÖNÜNDE GøDøYORUZ”
2012 y×l×n× firma nas×l bir performans ile kapatt×n×z?
Baumit Türkiye olarak pazara girdiøimiz 2006 y×l×ndan bu yana h×zl× bir geliûme gösteriyoruz.
2012 y×l× inûaat sektörü için önceki y×llara göre yavaû geçen bir y×l oldu. Bu durum tabii ki bizim
faaliyetlerimizi de etkiledi. Buna raømen özellikle büyük projelerdeki etkinliøimiz ile hedef cirolar×m×za ulaût×k. 2006-2012 y×llar× aras×nda yaklaû×k üç kat oran×nda büyüdük. Özellikle faaliyet
alan×m×z olan Marmara Bölgesi ve Ankara’da ×s× yal×t×m× konusunda ilk üç marka aras×nda yer
al×yoruz.
2013 y×l×n×n ilk dokuz ay×nda genel görünümünüz nas×l? Y×l sonunda ulaûmak istediøiniz
hedef nedir?
ùlk iki çeyrek büyüme rakamlar× aç×kland×. Hem genel büyüme hem de inûaat sektörü rakamlar×
tahminlerin biraz üzerinde gerçekleûti. Bu dönemde, büyümeye olumlu katk×da bulunan en
Ekim 2013
82
GÜNCEL SÖYLEŞİ / BAUMIT
“Isı yalıtımı binanın
değerini artırır”
“Binalarda yapÜlacak dÜí cephe ÜsÜ
yalÜtÜmÜ tadilatÜ ile enerji maliyetlerinden
önemli oranlarda tasarruf edilebiliyor.
Hatta pasif enerji veya sÜfÜr enerji
standartlarÜna uygun inía edilen yeni
yapÜlarda, iíletme giderleri çok daha
düíük düzeylere indirilebiliyor. Bununla
beraber ÜsÜ yalÜtÜmÜna yapÜlacak yatÜrÜm,
ortalama üç yÜl içerisinde amorti
ediliyor ve binanÜn deðerini de artÜrÜyor.
Baumit olarak, talep eden binalara
yapacaklarÜ yalÜtÜm yatÜrÜmÜnÜn ne kadar
sürede kendini ödeyeceðini gösteren
hesaplamalar veriyoruz. AmacÜmÜz, dÜí
cephe ÜsÜ yalÜtÜmÜnÜn bir masraf deðil,
konutunuza yapacaðÜnÜz bir yatÜrÜm
olduðunu anlatabilmek.”
önemli etken kamu yat×r×mlar× oldu. Özel sektör yat×r×mlar× ise son alt× çeyrektir büyümüyor.
ùçinde bulunduøumuz sektörde özel sektör yat×r×mlar×n×n büyümüyor olmas×, diøer firmalar gibi
bizi de etkiliyor. Buna raømen hem tonaj hem de ciro baz×nda 2012 y×l×n×n yüzde 20 önünde
gidiyoruz. Eylül ay× itibar×yla bu fark×n daha da aç×lacaø×n× öngörüyoruz. Bu dönemi özellikle
renovasyonda etkinliøimizi art×rarak geçirmeyi planl×yoruz.
Enerji verimliliøi ve tasarrufu için çat× ve cephe kaplamalar× nas×l bir öneme sahip? Çat×
ve cephe kaplamas× alan×nda firma olarak ürünleriniz nas×l bir tasarruf imkân× saøl×yor?
Küresel ×s×nmay× yavaûlatmak için hepimizin yapabileceøi bir ûeylerin olduøuna, konutlar×m×zda tükettiøimiz enerji miktar×n× azaltarak çevre korumas×na destek verebileceøimize inan×yoruz.
Her ne kadar enerjinin büyük bir k×sm×n×n sanayi tesislerinde ya da taû×tlarda harcand×ø× düûünülse de asl×nda enerjinin yüzde 40’× konutlarda harcan×yor. Enerji maliyetleri düûünüldüøünde
de konutlarda harcanan enerjiden tasarruf edilmesi büyük bir önem kazan×yor. D×û cephe ×s×
yal×t×m sistemleri ile soøuk mevsimlerde ×s×nma maliyetlerini düûürerek, s×cak mevsimlerde ise
klima ihtiyac×n× azaltarak iki yönlü enerji tasarrufu saølanabiliyor. Konutlarda yap×lacak ×s× yal×t×m
sistemi ile enerji maliyetlerinden yüzde 50’ye varan oranlarda tasarruf edilebiliyor.
Kentsel dönüûüm çal×ûmalar× sektörünüzde nas×l bir etki yaratacak? Özellikle kaliteli inûaat malzemesi kullan×m× konusunda, binalar×n enerji tasarrufu saølayabilmesi için sektör olarak kentsel dönüûüm sürecinden neler bekliyorsunuz?
Kentsel Dönüûüm Yasas× 2012 y×l×nda kabul edildi ve yürürlüøe girdi. Tahminen 6,5-7 milyon
konutun dönüûtürüleceøi öngörülüyor. Orta ve uzun vadede sadece bizim sektörümüz için deøil,
tüm inûaat malzemeleri sektörü için olumlu etkileri olacaø× aç×k. Bununla beraber, yasan×n halen
tam anlaû×lmamas×, uygulamalar×n nas×l yürüyeceøinin konut sahiplerinin kafas×nda netleûmemesi
sebebi ile bir durgunluk yaûad×ø×m×z× söyleyebilirim. Kentsel dönüûüm, sadece sektörün büyümesi için deøil, insanlar×n daha saølam, daha saøl×kl× ve konforlu yaûam alanlar×na kavuûmas×na
imkân verecek. Bu noktada, doøru ve kaliteli malzemelerin seçilmesi hem yap×lan yeni binalar×n
uzun ömürlü olmas×na hem de enerjiden en üst seviyede tasarruf etmeye yard×mc× olacak.
Baumit olarak, kentsel dönüûüm çal×ûmalar×n×n neresinde yer al×yorsunuz?
2013 y×l× itibar×yla renovasyon pazar×nda daha aktif ve etkili olmaya baûlad×k. Daha önce de
belirttiøim gibi, Türkiye’deki binalar×n yüzde 85’i yal×t×ms×z. Bu sebeple Baumit olarak hem
ürün sunumu hem de bilgilendirme konusunda tüketicilere ulaûmaya çal×û×yoruz. D×û cephe ×s×
yal×t×m uzman× olarak, yenileme pazar×nda farkl× ihtiyaçlar için sunduøumuz farkl× sistemlerle
hem ürün kalitemizi vurgulamak hem de tüketici bilincini geliûtirmek istiyoruz. Ürünlerimiz
uygulama ile performans×n× doøru yans×tan ürünlerdir. Her bölgemizde bulunan süpervizörlerimiz projelere, ûantiyelere teknik destek ve uygulama hizmeti sunuyor. Uygulaman×n
her aûamas×nda süpervizörlerimiz, yap×lan çal×ûmalar× denetleyip raporlayarak, ürün uygulamalar×n×n olmas× gerektiøi gibi yürümesini saøl×yor.
Ekim 2013
GÜNCEL SÖYLEŞİ / BAUMIT
“DOöAYA SAYGILI BøR YAKLAùIM øZLøYORUZ”
Yal×t×m; yap× güvenliøi, yaûam alanlar×, ekonomi ve çevreye hangi katk×lar× saøl×yor?
Baumit olarak bu katk×ya hangi ürün ve faaliyetlerinizle destek veriyorsunuz?
Yal×t×m (su, ses, yang×n, ×s×) sektörü bir bütün olarak yap× güvenliøi ve yaûam alanlar×n×n konforu
için önemli bir yere sahip. Yeni binalar×n inûas×nda tüm binan×n yal×t×m×n×n doøru malzemeler seçilerek, iûinin ehli insanlar taraf×ndan uygulanmas× kaliteli ve saølam yaûam alanlar× yaratman×n
vazgeçilmez bir parças×. D×û cephe ×s× yal×t×m sistemleri ise bu parçan×n özellikle enerji tasarrufu
taraf×nda duruyor. Baumit, hem renovasyonda hem de yeni projelerde kullan×labilen d×û cephe
×s× yal×t×m sistemleri ile daha dayan×kl× cepheler oluûturulmas×na, enerji ihtiyac×n×n azalt×lmas×na
ve yeûil binalar yarat×lmas×na katk×da bulunuyor. Baumit’in Open, Star ve Pro Is× Yal×t×m Sistemleri, yaz ve k×û aylar×nda saølanan düûük enerji ihtiyac× ve daha düûük karbondioksit emisyonu
ile doøaya sayg×l× bir yaklaû×m izliyor.
Yal×t×m sektörü oyuncular× olarak, gerek teknik mevzuat gerekse üretim, enerji ve ihracat
konular×nda yaûad×ø×n×z sorunlar nedir? Bu konularda çözüm önerilerinizi de alabilir miyiz?
D×û cephe ×s× yal×t×m sektörü büyüyen ve geliûen bir sektör. Bu durum birçok marka ve ürünün
de pazara girmesinde etken oluyor. Bununla beraber pazardaki her ürünün ayn× kalite düzeyinde olmad×ø×n× biliyoruz. D×û cephe ×s× yal×t×m×n× bir sistem çözümü olarak düûünmek gerekir. Ancak pazarda belgesiz veya herhangi bir standarda göre üretilmemiû ürünlere rastlamak mümkün. Enerjinin ülkemiz için ne kadar deøerli olduøunu düûünürsek, doøru ürün kullanman×n da
ne kadar önemli olduøu ortaya ç×kacakt×r. Baumit Is× Yal×t×m Sistemleri, Avrupa Teknik Onay×
ETAG 004 için yürürlükteki yönergenin ûartlar×na uygundur. CE iûareti taû×rlar ve tüm sistem
için kalite güvencesi olarak teknik onaylar× belgelenmiûtir. ETAG 004, Avrupa Teknik Onay Komisyonu (EOTA) taraf×ndan verilen Avrupa Teknik Onay normudur. Sistem kavram× önemlidir,
çünkü sistemin bütünü, dayan×kl×l×ø×, darbe dayan×m×, alt yüzeye yap×ûma niteliøi, katmanlar×n
aras×ndaki baølar, dona karû× dayan×kl×l×k ve yang×na tepki s×n×f× gibi birçok önemli parametre
aç×s×ndan test edilmektedir.
Bir diøer konu ise haks×z rekabet. Yal×t×m konusu yay×ld×kça asl×nda çok da doøru olmayan
ürün bilgileri de pazara yay×l×yor. D×û cephe ×s× yal×t×m sistemi ile önerilen yal×t×m performans×n×n
sadece s×valarla saølanabileceøine dair bilgilendirmeler görüyoruz. Teknik olarak karû×laût×rma
yapt×ø×m×zda bunun çok da uygun ve sistem performans×na denk bir yal×t×m saølamad×ø×n× görüyoruz. Ancak tüketici nezdinde bu bilgilendirme kullan×c×lar× yanl×û yönlendirebiliyor. Konutlarda kullan×lan enerjinin büyük bir k×sm× ×s×nma amaçl×. Bununla beraber yal×t×ms×z konutlarda
duvarlardan, çat×dan, pencereden enerji kay×plar× yaûan×yor. Sadece k×û×n ×s×nmak için deøil, yaz
mevsiminde serinlemek için de enerji sarf ediliyor. Enerji maliyetleri düûünüldüøünde konutlarda harcanan enerjiden tasarruf edilmesi ve yaûanan enerji kay×plar×n×n en aza indirilmesi büyük
bir önem kazan×yor. D×û cephe ×s× yal×t×m sistemleri yal×t×m yapman×n en ekonomik yollar×ndan
biri. Bu konuda özellikle toplumun bilinçlendirilmesi çok önemli.
“Daha katedeceğimiz
çok yol var”
“Avrupa’da enerji tasarrufu ve yalÜtÜm
bilinci çok daha önceden geliímií
durumda. Türkiye için ise yeni
geliímekte olan kavramlar. Avrupa
ile bir karíÜlaítÜrma yaptÜðÜmÜzda,
Avrupa Birliði ülkelerindeki ortalama
levha kalÜnlÜklarÜ 10-12 santimetre
seviyelerindeyken, Türkiye’de 4-5
santimetre olduðunu görüyoruz. YalÜtÜm
için belirlenen kalÜnlÜklar herhangi bir
hesaba göre deðil, genel olarak o
pazarÜn kabul ettiði kalÜnlÜklara göre
seçiliyor. Bu sebeple, bu alanda daha
katedeceðimiz uzun bir yol var.”
83
84
GÜNCEL SÖYLEŞİ / ÇUHADAROĞLU
Çuhadaroğlu Alüminyum Genel Müdürü Kenan Aracı:
“Alüminyum profillerin
yüzde 60’ı inşaat
sektöründe kullanılıyor”
Türkiye’de yaklaû×k 1,2 milyon ton alüminyumun üretildiøini söyleyen Arac×, bu
miktar×n yüzde 35’inin alüminyum ekstrüzyon profil ürünleri olduøunu belirtiyor.
Bu tutar×n yüzde 40’×n×n ihraç edildiøini, yüzde 60’×n×n ise inûaat baûta olmak üzere
farkl× sektörlerde kullan×ld×ø×n× aktaran Arac×, Türkiye’de kullan×lan alüminyum
profillerin yüzde 60’× olan 150 bin tonun kap×, pencere, çat× ve cephe uygulamalar×
olarak inûaat sektöründe deøerlendirildiøini ifade ediyor.
T
ÜRKùYE ALÜMùNYUM SEKTÖRÜNDE 60’INCI YILINI KUTLAMAYA
HAZIRLANAN ÇUHADARO÷LU ALÜMùNYUM, ÇUHADARO÷LU METAL SANAYù VE PAZARLAMA YÖNETùM KURULU ÜYESù NEJAT
ÇUHADARO÷LU’NUN DEYùMù ùLE BùNALARA HEM úIK HEM DE DAYANIKLI ELBùSELER HAZIRLAMAYA DEVAM EDùYOR. 1954 y×l×nda Ahmet
Çuhadaroølu taraf×ndan kurulan Çuhadaroølu Alüminyum, çelik yap× elemanlar× üretimiyle sektöre girerek 1965 y×l×ndan bu zamana faaliyet alan×n× alüminyum doørama olarak belirledi. 1978’de anonim ûirket olma yolundaki tüm geliûimini tamamlayarak
zaman içinde bünyesindeki ûirketlerin say×s×n× sekize yükseltti ve 1996 y×l×nda ald×ø× holdingleûme karar×yla ülkemizin say×l× holdingleri aras×ndaki yerini ald×. Alüminyum sektöründe ilk akla gelen üç marka aras×ndaki Çuhadaroølu Alüminyum’un Genel Müdürü Kenan Arac× ile dünyada
çelikten sonra en çok üretilen, en genç malzeme olan alüminyumu konuûtuk.
Ekim 2013
GÜNCEL SÖYLEŞİ / ÇUHADAROĞLU
Alüminyum, dünyada demir çelikten sonra en çok üretilen ikinci ürün. Ayn× zamanda
beyaz eûyadan uçak sanayisine, otomotivden inûaat sektörüne kadar birçok endüstrinin
de yayg×n olarak kulland×ø× bir ürün. Alüminyumun bu kadar geniû bir endüstride kullan×lmas× ve tercih edilmesi hangi özelliklerinden kaynaklan×yor?
Alüminyum çelikten sonra dünyada en çok üretilen, genç bir malzeme. Genç diyoruz, çünkü
özellikle 5 bin y×ll×k demir, 2 bin-3 bin y×ll×k bronz ve bak×r gibi madenlerle mukayese edildiøinde
genç bir malzeme olarak deøerlendirebiliriz. Malum, 1800’lü y×llarda ùngiltere’de ortaya ç×kan
bu metalin, endüstriyel alanlarda 1890 y×llar×nda kullan×lmaya baûland×ø× düûünülürse henüz
150 yaû×nda olduøunu söyleyebiliriz. 1950’li y×lardan sonra özellikle inûaat sektörü ve 2000’li
y×llarda otomotiv, beyaz eûya gibi sektörlerde kullan×m alanlar×n×n artmas×na paralel kullan×m
alanlar× ve buna baøl× üretim miktarlar× h×zl× art×û gösterdi. Alüminyum birincil ve ikincil olmak
üzere iki ana grupta deøerlendirilir. Burada birincil alüminyum topraktan maden olarak ç×kar×l×p alüminyum metal haline getirilen; ikincil alüminyum ise hurdadan elde edilen, tekrardan
eritilmek suretiyle geri dönüûüme müsait olan gruptur. Elde edilen bu ham maddelerden levha,
ûerit, folyo gibi yass× ürünler, profil, çubuk, lama gibi ekstrüzyon ürünlerinin yan× s×ra, otomotiv,
makine, döküm ürünleri ve kablo ûeklinde iletkenler olarak dört ana gruba ayr×l×r.
Alüminyum, inûaat sektörü ve inûaat malzemesi sanayisi aç×s×ndan ne ifade ediyor? Ne
yoøunlukta kullan×l×yor?
Dünyada her ne kadar son zamanlarda otomotiv, beyaz ve kahverengi eûyalar, taû×mac×l×k sektöründe kullan×lan araçlarda kendine kullan×m sahalar× bulsa da alüminyumun en çok kullan×m
alan× bulduøu sektör inûaat sektörüdür. Baûta kap×, pencere, çat× ve cephe kaplamalar×, merdiven korkuluklar×, süpürgelikler, iç bölme elemanlar× ile yap×da yoøun olarak kullan×lmaktad×r.
Bunlar×n d×û×nda otomotiv, uçak, savunma sanayi, kamyon, t×r kasalar× ve vagon yap×m×, iletken
ûeklinde tel, lama, kablo olarak, makine ve makine aksesuarlar× ûeklinde metalürji alanlar×nda
kullan×m× da mevcuttur. Dünyadaki kullan×m alanlar×na paralel Türkiye’de de inûaat sektörlerinde kullan×m alanlar× yüzde 40 mertebesiyle ilk s×radad×r. Dünyada dönen alüminyumun yaklaû×k
yüzde 3 oran×ndaki k×sm× Türkiye’de farkl× ûekillerde üretilmektedir.
1,2 MøLYON TON ALÜMøNYUM ÜRETøLøYOR
Alüminyumun inûaat sektöründe ne oranda kullan×ld×ø× bilgisi var m×? Üretilen alüminyumun ne kadar×n×n inûaat sektöründe kullan×ld×ø×n× düûünüyorsunuz?
Türkiye’de üretilen yaklaû×k 1,2 milyon ton alüminyum miktar×n×n yüzde 35’e tekabül eden 400
bin tonu bizim de içinde olduøumuz alüminyum ekstrüzyon profil ürünleri ile alakal×d×r. Bu tutar×n yüzde 40’× ihracat edilirken, yüzde 60’a tekabül eden 240 bin tonu yurt içinde baûta inûaat
sektörü olmak üzere makine, otomotiv, beyaz eûya, mobilya, reklam, taû×mac×l×k gibi farkl× sektörlerde kullan×lmaktad×r. Türkiye’de kullan×lan alüminyum profillerinin yüzde 60’× yani 150 bin
tonu baûta kap×, pencere, çat× ve cephe uygulamalar× olarak inûaat sektöründe kullan×lmaktad×r.
Yüksek katl× ve özellikli yap×lar×n art×û× alüminyum sektörünü nas×l etkiliyor? Buna bir de
kentsel dönüûüm süreci ve mega projeleri de dâhil edersek alüminyumun yoøun kullan×m×na ûahit olacak m×y×z?
Özellikle son 10 y×lda daha özellikli, daha yüksek binalar×n yayg×nlaûmas×na paralel olarak miktarlar neredeyse ikiye katland× ve bu art×û devam edecektir. Çünkü alüminyum korozyon daya-
İstanbul Levent Ofis
85
86
GÜNCEL SÖYLEŞİ / ÇUHADAROĞLU
“Yüzde 15
seviyelerinde bir
büyüme hedefliyoruz”
“2012 yÜlÜnÜ 2011 yÜlÜna göre yüzde
12 bir büyüme ile kapatmÜítÜk. 2013
yÜlÜnÜn ilk dokuz ayÜnda ise geçen yÜlÜn
ilk dokuz ayÜna göre, öncelikle yÜlÜn
ilk iki çeyreðinde alÜnan projelerin
üretimlerinin ve sevkiyatlarÜnÜn
gerçekleítirilmesine paralel olarak
yüzde 20’lik bir büyüme performansÜ
gösterdik. Ancak göstergeler 2013
yÜlÜnÜn son çeyreðinin 2012 yÜlÜnÜn yüksek
üretim miktarlarÜnÜn altÜnda kalacaðÜ
yönünde. YÜlÜ da bu geliímeye baðlÜ
olarak yüzde 17 civarÜnda bir büyüme
ile kapatacaðÜmÜzÜ düíünüyoruz. Zaten
yÜlÜn ikinci yarÜsÜndaki öngörülerimiz
çerçevesinde, 2013 yÜlÜ sonunda
yüzde 15 seviyelerinde bir büyüme
hedefliyoruz.”
Fransa Jessieu Üniversitesi
n×m× yüksek, hafif, ömrü uzun, d×û etkenlere ve iklim koûullar×na karû× dayan×kl×, bak×m maliyeti
olmayan, yüzey renklendirmesi yap×labilen ve kesme, delme iûleme gibi çok kolay iûlemlerin
yap×labildiøi genç bir metal. Özellikle ×s× kayb×n× azaltacak yard×mc× malzemelerle birlikte kullan×lmas× sayesinde yoøuûma problemlerinin giderilmesi saølanm×û ve özellikle son y×llarda ofis
ve geniû aç×kl×kl× cephelerin d×û×nda konutlarda da kullan×m× ahûap ve PVC’ye alternatif olarak
yayg×nlaût×r×lm×ût×r. Önümüzdeki süreçte, kaliteden ödün vermeden ürün ve sistemlerini geliûtiren, yenileyen firmalar×n pazarda olduøu müddetçe, alüminyum mimari uygulama alanlar×n×n
büyümesine paralel kullan×m alanlar× ve buna paralel kiûi baû× kullan×m miktarlar× artacakt×r.
Toplam kiûi baû× alüminyum tüketim miktar×n×n son 10 y×lda, 5 kilogramdan 12 kilograma geldiøini düûünürsek, Türkiye’nin 2023 projeksiyonu çerçevesinde 10 y×l×n sonunda bu tutarlar×n AB
ortalamas× olan 20 kilogram seviyelerini yakalayacaø× kanaatindeyim. Alüminyum endüstrisinin
bu geliûmesinde en önemli pay× katacak sektörün inûaat sektörü olacaø× aç×kt×r.
ùnûaat sektörü ve inûaat malzemesi sanayisi, 2012 y×l×nda kentsel dönüûüm sürecinin
baûlamas×yla gelecekle ilgili planlar yapmaya baûlad×. 2013 y×l×nda da sektöre kentsel
dönüûümün bir ivme kazand×racaø× fikri yayg×n. Sektörünüz kentsel dönüûümden ne
bekliyor ve bu büyüklükte bir dönüûümü karû×layacak üretim potansiyeline sahip mi?
ùnûaat sektöründeki kullan×m alanlar×n×n yayg×nlaûmas×na paralel olarak alüminyumun kullan×m
alanlar× da her geçen gün artmaktad×r. Özellikle son 10 y×l içinde Türkiye’de gerçekleûtirilen
projelerde AR-GE çal×ûmalar×na paralel alüminyumun kap× pencere kullan×mlar× çoøalm×ût×r.
Kentsel dönüûüm çerçevesinde oluûturulan projelerin ûartnamelerinde yoøun olarak alüminyuma yer verildiøini görmekteyiz. Özellikle ùstanbul’da yüksek katl× binalarda rüzgâr, su ve hava
s×zd×rmazl×k deøerlerini saølayacak kap×, pencere ve cephe doøramalar×nda performans× yüksek ürünler tercih edilmektedir. Alüminyum kap×, pencere ve cephelerin, mimarlar×n tasar×mlar×
doørultusunda salt estetik beklentileri karû×lamas× deøil, ayn× zamanda teknik ve mühendislik
beklentilerini de karû×lamas× önem arz etmektedir. Günümüzde bu özellikleri karû×layan en uygun ürün alüminyum olacaø× ön görüsü ile talep her geçen gün artacakt×r. Mevcutta bu talebi
karû×layacak teorik kapasite Türkiye’de mevcut olmakla beraber, ilerleyen süreçte eski teknoloji
ile üretim yapan tesislerin yeni yat×r×mlarla üretim tesisi ve ekipmanlar×n×n yenilenmesi gündeme
gelecektir. Özellikle gelecekte, doøada bulunan alüminyum malzemenin tekrar eritilme yoluyla
alüminyum haline gelmesini saølayacak geri dönüûüm tesislerinin kurulmas× önem kazanacakt×r. Metal alüminyumu geri dönüûüm yoluyla yeni ürün haline getirmek, maden halinden metal
haline getirmekten hem 10 kat daha ucuzdur hem de bu süreç çevreyi daha az kirletmektedir.
CøRONUN YÜZDE 15’ø øHRACAT
Üretim kapasiteniz nedir? Üretiminizi yurt içi ve yurt d×û×nda hangi oranlarda deøerlendiriyorsunuz? Hangi ülkeler ihracat rotan×z içinde?
Çuhadaroølu için Avrupa stratejik aç×dan çok önemlidir. 60 y×ll×k geçmiûi olan grubun, 15
y×ld×r Avrupa Birliøi’nin (AB) merkezi say×labilecek Fransa’da kurulu firmas× bulunmaktaEkim 2013
GÜNCEL SÖYLEŞİ / ÇUHADAROĞLU
d×r. Gerek bu firmam×z üzerinden gerekse de Türkiye merkezli firmam×z üzerinden baûta
Fransa, Almanya, ùngiltere olmak üzere birçok projeyi Çuhadaroølu sistemleri ile baûar×yla
tamamlad×k. Önemsediøimiz bir diøer husus; Türkiye’de yabanc× marka sistemlerin tercih
sebebi say×ld×ø× süreçte, Avrupa’da yerli bir marka olarak ürünlerimizin ve cephe sistemlerimizin tercih edilmesinin verdiøi hakl× gururdur. 15 y×ld×r Avrupa ülkelerinde gerçekleûtirdiøimiz referanslar özellikle geliûmekte olan ülkelerde yeni pazarlar açmaktad×r. Baûta
alüminyum kap×, pencere, cephe profilleri olmak üzere; otomotiv, mobilya, makine gibi
farkl× sektörlerde kullan×lan ürünlerimizi Almanya, Fransa, Belçika, ùngiltere ve Doøu Avrupa ülkelerine ihraç ediyoruz. Grup ûirketlerimiz içerisinde AB ülkelerine yapt×ø×m×z ihracat
toplam ciromuzun yüzde 15’ini, toplam ihracat×m×z×n da yar×s×n× oluûturmaktad×r. Her ne
kadar AB ülkelerinde yaûanan s×k×nt×l× süreç devam etse de bu pazarlar bizim için önemlidir
ve hala gündemimizde kalmaya devam edecektir.
Türk alüminyum sektörü ve firma olarak çevre ülkelerde yaûanan siyasi kriz, AB’de hâlâ
süren ekonomik kriz ihracat aç×s×ndan nas×l bir etki yaratt×? Bu pazarlar ile ilgili geleceøe
dönük nas×l bir öngörünüz var?
Hat×rlarsan×z, 2012 y×l×n× gaz-fren tart×ûmalar× çerçevesinde yumuûak iniû yaparak, nispeten
zay×f bir büyüme oran×, rekor seviyesine inen düûük bir enflasyon oran×, makul görülebilecek
bir bütçe aç×ø× ile kapatm×ût×k. 2013 y×l×na gelindiøinde ise y×l×n ilk yar×s× itibari ile finansal piyasalar türbülans yaûarken; reel ekonomide genel bir istikrar×n hâkim olduøunu, kapasite kullan×m oranlar×nda k×smi de olsa istikrarl× bir iyileûmenin görüldüøünü söyleyebiliriz. Dünyada
yaûanan geliûmelerden farkl× olarak Türkiye’nin yat×r×m yap×labilir ülke notunun art×r×lmas×n×n
verdiøi rüzgârla, y×l×n ilk yar×s× yüzde 4’lük büyüme ile geçildi gibi gözüküyor. Ancak yak×n
zamanda gerek Türkiye gerekse Brezilya, M×s×r, Suriye ve ùran gibi yak×n ve uzak coørafyalarda yaûanan siyasi risklere, bir de 2014’te yap×lacak seçim takvimini de eklediøimizde,
önümüzdeki sürecin s×k×nt×l× olacaø× görülüyor. Malum, diøer bir risk de bizim gibi geliûmekte
olan ülkelere giriû yapan likiditenin FED’in tahvil al×m×n× azaltacaø× yönündeki aç×klamalar×
doørultusunda, olas× yüksek kaynak ç×k×û× pozisyona göre oluûan belirsizliktir. Küresel kriz,
bizim gibi geliûmekte olan ülkeler aç×s×ndan ucuz finansman kaynaø× saølayan bir mekanizmaya dönüûmüûtü. úimdi ise art×k o mekanizma çarklar× tersine dönmeye baûl×yor. Haliyle bu
süreçte, Türkiye’nin de aralar×nda olduøu geliûmekte olan ekonomiler için saøl×kl× görünmüyor. Bu nedenle bence bu süreçte bu tür haberleri dinlemeli, gerektiøinde finansal çalkant×lar
öngörüsü ile önlemlerimizi almal× ama as×l iûimize odaklanmal×y×z. Bizim gibi iûletmeler, bu
geliûmeler ×û×ø×nda üretim teknolojilerine yat×r×m yapmak yoluyla daha rekabetçi olmal×, daha
fazla sahaya ve topa girmeli. Geçmiû y×llarda yaûanan h×zl× büyümeler olmayacaø× realitesi
ile hizmet, servis yani pazarlamada farkl×laûmal×. Daha inovatif ve katma deøeri yüksek ürünlere yönelmeli ve bu doørultuda teknik destek ve AR-GE departmanlar× bütçelerini art×rmal×.
K×saca pazarlamadan üretime kadar her aûamada, her proseste inovasyona önem veren
iûletmeler bu zorlu viraj× daha rahat geçecektir.
Yat×r×m ve üretim stratejinizi belirlerken nas×l bir kriz yönetimi plan× oluûturuyorsunuz? Avrupa ve dünyadaki ekonomik geliûmeler, stratejinizde nas×l bir deøiûiklik
yaratt×?
Özellikle Avrupa merkezli yaûanan kriz, dünya ve Türkiye para ve maliye politikalar×na iliûkin
belirsizlikler, hedeflenen büyüme beklentisinin alt×nda bir büyüme ile 2013 y×l×na girmemize
neden oldu. Baz× sektörlerimizin büyüme performans× ortalama büyümenin üzerinde, baz×lar×
alt×nda kald×, hatta küçülmeler yaûand×. Alüminyum ürünleri, aø×rl×kl× olarak inûaat sektörü
olmak üzere alüminyum metalinin kullan×ld×ø×; makine, otomotiv, taû×mac×l×k, reklam, beyaz
eûya, mobilya gibi geniû bir ürün yelpazesi içerisinde kullan×m imkân× bulabilen ve bu sektörlere girdi saølayan bir malzeme. Ama bu sektörler içerisinde önceliøimiz, inûaat sektörü
ve ürünlerimizin yüzde 70’i bu sektöre girdi saøl×yor. Y×l×n ilk yar×s×nda ekonomimiz yüzde 3
civar×nda büyüme gösterirken, inûaat sektöründe bu oran yüzde 6 mertebesinde gerçekleûti. Maalesef, bu büyümenin itici gücü yüzde 80 geniûleme ile baûta altyap× projeleri odakl×
olmak üzere kamu yat×r×mlar× oldu. Müûteri kitlemiz olan yat×r×mlar yüzde 14 civar×nda daralma gösterdi. Yurt içinde yaûanmas× muhtemel süreçleri öngörerek ihracat odakl× -baûta Türk
Cumhuriyetleri’ne ve ùngiltere, Fransa gibi AB ülkelerine- faaliyetlerimizi h×zland×rd×k. Aû×r× büyüme oranlar×n×n, en az×ndan dünyadaki belirsizlik sürecine paralel düûük seyredeceøi ve
buna paralel yurt içi, yurt d×û× pazarlarda yoøun rekabet ortam× yaûanacaø×n× öngördük. Bu
doørultuda üretim teknolojimize ve sürekli olarak h×z kesmeden devam ettirdiøimiz AR-GE
yat×r×mlar×m×za öncelik verdik.
İstanbul Fulya Elit Residence
87
AKTÜEL SÖYLEŞİ / GÜLNUR DEĞER
ActionCOACH Türkiye Kurucu Ortağı Gülnur Değer:
“İş adamlığı ülkemizde
deneme yanılma
yöntemiyle öğreniliyor”
“ùûin içindeyken geliûtirilmesi gereken yönleri fark edemezsin. Öøretilerimiz içinde,
‘ùûin içinde olmayacaks×n, üstünde olacaks×n’ cümlesi yer al×r. Çünkü onlar patron.
Patron iûi yapan, iûi yönetendir. ùûi iyi yapanlar× iûe alan, onlara iûi iyi yapt×ran,
mant×ø×, vizyonu, hedefi ortaya koyan kiûidir. Sadece üretimde teknik bir ûey biliyor
olmak baûar×l× firma yaratmak için yeterli deøildir.”
Röportaj: Arzu Demirezen
88
T
ÜRK EKONOMùSùNùN GÜCÜ KÜÇÜK VE ORTA BÜYÜKLÜKTEKù ùúLETMELERE (KOBù) “KOÇ” DESTE÷ù ÜÇ GùRùúùMCù KADINDAN GELDù.
Dünyan×n 49 ülkesinde 1500’den fazla ofisle KOBù’lere koçluk hizmeti veren ActionCOACH’u Türkiye’ye getirdiklerini belirten ActionCOACH Türkiye Kurucu Ortaø× Gülnur Deøer, “Baûar× oran× yüzde 92 olan, kan×tlanm×û
bir sistem ile Türk KOBù’lerini buluûturmaktan mutluluk duyuyoruz” dedi. ùû
adaml×ø×n×n Türkiye’de deneme yan×lma yöntemi ile öørenilen bir meslek olduøuna dikkat
çeken Deøer, “Bu yöntem zaman ve para kayb× demek. Buna gerek yok. KOBù koçlar×yla
çal×û×n ki kay×plar×n×z yerine baûar× oran×n×z yükselsin” diye konuûtu. Deøer ile Türkiye’deki
KOBù’ler, KOBù koçluøu ve hedefleri üzerine sohbet ettik.
Koçluk kavram× art×k Türkiye’de çok yayg×n olarak kullan×l×yor ve farkl× uygulama alanlar×
var. KOBù koçluøu denilince neyi anlamal×y×z? KOBù’lerimiz birçok ûeyi yoktan var ettikleri için özgüvenleri çok yüksek. Bu durum KOBù koçluøuna yaklaû×mlar×n× etkiliyor mu?
ActionCOACH’ta bununla ilgili bir tan×m var. Ben de KOBù’lerle konuûurken çok dile getiriyorum. Avukat, doktor olmak için üniversiteye gidiyor ve eøitimini al×yorsunuz. ùû adam× olmak
içinse hiçbir yere gitmiyorsunuz. “Peki, nas×l öøreniyorsunuz iû adaml×ø×n×?” diyorum. “Deneyip,
yan×larak” deniyor. “Peki, deneyip yan×ld×ø×n×zda hata yap×yor musunuz?” sorusunu yöneltiyorum. “Ohoooo bir sürü” cevab× geliyor. “Peki, bu hatalar neye mal oluyor?” dediøimde, “Paraya
ve zamana mal oluyor” yan×t× veriliyor. Asl×nda bu hatalar×n olmas×na gerek yok. KOBù’ler zaten
giriûimci olarak hem cesurlar hem de teknik aç×dan yapt×klar× iûi çok iyi biliyorlar. Biz de yapt×klar× iûi ticari bir deøer haline getirmeyi çok iyi biliyoruz. Bu iki uzmanl×ø×n birleûmesi durumunda
sonuçlar gerçekten çok çarp×c× oluyor.
Bu anlamda size aç×k davran×yorlar m×?
Belki eskiden deøillerdi ama ûimdi birçok konuda aç×klar. Çünkü ekonomi daha global ve daha
h×zl× deøiûiyor. Onlar da deøiûen ekonomiye ayak uydurmak zorunda. Deøiûmeleri gerektiøini
fark ediyorlar. Art×k eskisi gibi “Ben her ûeyi bilirim” demiyorlar. “Ben her ûeyi bilmeyebilirim.
Ama bilmediøim konular×n çözümü için siz doøru aday m×s×n×z?” Bunu sorguluyorlar ve bu da
çok normal.
KOBù koçluøu sürecinde neler yer al×yor?
Bu süreçte yapt×ø×m×z iûte eøitmenlik var, deneyimletmek var, uygulatmak var ve o kiûinin - ki genelde bu patron oluyor- o patronun art×k o iûi yap×yor olmas×n× saølamak, refleks haline getirmek
var. O patronun geliûtirmesi gereken beceri neyse, onlar× art×ya çevirip, bizsiz de uygulayacak
hale getirmeyi saølamak var. Ama bu öyle parmak ûaklatmak kadar k×sa bir sürede olmuyor.
Burada bizim yetkinliøimiz, kulland×ø×m×z sistem önemli ama KOBù patronunun da bu iûe kendini ne kadar adad×ø×, inand×ø×, ne kadar zaman ve emek harcad×ø× da çok önemli. KOBù koçluøu
Ekim 2013
AKTÜEL SÖYLEŞİ / GÜLNUR DEĞER
89
90
AKTÜEL SÖYLEŞİ / GÜLNUR DEĞER
“KOBİ’lerin başarılı
olmasına katkıda
bulunmak istiyorum”
“Türkiye’de 3 milyonun üzerinde KOBñ
var ve bu toplam íirket sayÜsÜnÜn yüzde
99’u, toplam istihdamÜn yüzde 78’i,
Türkiye ekonomisinin de yüzde 55’ine
denk düíüyor. ìimdi düíünelim, ben
KOBñ’lerle çalÜíarak, verimliliðini, satÜíÜnÜ,
kârlÜlÜðÜnÜ yüzde 10 artÜrsam Türkiye’nin
refahÜna, verimliliðine, istihdamÜna
müthií bir katkÜm olmayacak mÜ? Bunu
katiyen laf olsun torba dolsun cümlesi
olarak söylemiyorum. Çok inanarak
söylüyorum. Bu bana müthií keyif
veren bir geliíme olurdu. FirmalarÜ,
patronlarÜ çok seviyorum. Çünkü
korkusuzca emeklerini, paralarÜnÜ,
zamanlarÜnÜ harcÜyorlar ve getirisini
bilmedikleri bir iíe atÜlÜyorlar. Çoðumuz
oturup çalÜímayÜ tercih ederken, onlar
ceplerindeki parayÜ ortaya koyuyorlar.
Buna hep hayranlÜk duydum. ìimdi
o hayranlÜk duyduðum insanlarÜn
hakikaten daha baíarÜlÜ olmasÜna
katkÜda bulunmak istiyorum.”
uzun bir süreç. Yurt d×û×nda bu en az 12 ayd×r ama biz Türkiye’deki KOBù’lerin bir KOBù koçu
ile çal×ûmay× deneyimlemeleri amac×yla üç aydan baûl×yoruz. úunu da belirtmeliyim, üç ay diye
baûlad×ø×m×z hiçbir iû üç ayda bitmedi. Ayr×ca KOBù’ler de sonuçlar× görünce bu sürecin devam
etmesini istiyor.
Süreçlerin iûleyiûi nas×l?
Süreç, firmayla ilgili soru sorduøumuz yaklaû×k bir iki saat süren, bizim iûletme analizi olarak
adland×rd×ø×m×z görüûme ile baûl×yor. KOBù patronu bu sorular×n cevaplar×n× verirken ayn× zamanda kendisini nerede geliûtirmesi gerektiøini de buluyor. “Gülnur han×m, ben ûimdi anlad×m,
ekibimi iyi yönetemiyormuûum?” diyor mesela. Ben bununla ilgili soru soruyorum asl×nda ama
sorduøum sorulardan yola ç×karak cevab× kendileri buluyor. Biz ç×kan sonuçlara göre hangi
yönlerinin eksik olduøunu ve bu konularda kendilerini geliûtirirlerse bir üst lige ç×kabileceklerini
ifade ediyoruz.
“øùøN øÇøNDE OLMAYACAKSIN, ÜSTÜNDE OLACAKSIN”
Cevaplar× siz sorunca veriyorlar, kendileri neden göremiyorlar?
ùûin içindeyken geliûtirilmesi gereken yönleri fark edemezsin. Öøretilerimiz içinde, “ùûin içinde
olmayacaks×n, üstünde olacaks×n” cümlesi yer al×r. Çünkü onlar patron. Patron iûi yapan, iûi
yönetendir. ùûi iyi yapanlar× iûe alan, onlara iûi iyi yapt×ran, mant×ø×, vizyonu, hedefi ortaya koyan
kiûidir. Sadece üretimde teknik bir ûey biliyor olmak baûar×l× firma yaratmak için yeterli deøildir.
Baûar×l× iûletmenin üç sacayaø× var: Pazarlama-sat×û, finansman ve operasyon-üretim. Bir patron
bu üç konuda da iyi olmak zorundad×r. O bu üç konuda da iyi olursa firmalar da iyi olur. Ama
patronlar genelde bir konuda iyi oluyor. Ya sat×û× iyidir ya bankac×d×r bizim gibi finansman× iyidir
ya da üretimi iyidir. Birinde iyi olduøunuz zaman iyi bir firmaya sahip olunur san×l×yor ama hay×r,
olunmaz.
KOBù’lerden neler bekliyorsunuz?
Bizim için KOBù’nin hantal olmamas× önemli. Çal×û×yor, hareket ediyor ve yükselmek istiyor olmal×d×r. Çünkü çal×ûmalar× biz deøil KOBù patronlar× yapacak. Benden sat×û ekibini yeni baûtan yaratmam× isteyebilir. Ama bunun anlam× olmaz, çünkü sat×û ekibinin baû×nda iyi bir liderin bulunmas×
laz×m. O lider ekibi motive edemez, vizyonu veremez, hedefi koyamaz, takibi yapamazsa olmaz.
Peki, KOBù’ler mi size geliyor, yoksa siz mi KOBù’lere gidiyorsunuz?
Her ikisi de oluyor. Firmalar bizi daha çok merak edip ar×yor. Bas×nda yer ald×ø×m×zdan, internetten bulup ulaû×yorlar.
KOBù tan×m× sizce nedir?
Genel tan×ma göre 250 kiûiden az çal×ûan× olan iûletmeler KOBù’dir. Ama bana göre KOBù’leri
belirleyen en önemli özellik kurumsallaûamam×û olmalar×d×r. Yani patron olmadan da bir iûletEkim 2013
92
AKTÜEL SÖYLEŞİ / GÜLNUR DEĞER
“Kanıtlanmış bir
sistemi getirdik”
“ActionCOACH uluslararasÜ bir firma ve
bunun bizim için çok avantajÜ var. Bu iíi
kendi baíÜmÜza da yapabilirdik ancak
kanÜtlanmÜí bir sistem varken bunu
Türkiye’ye getirmeyi uygun bulduk. ñki
tane ana hedefimiz var Türkiye’de.
Hizmet verdiðimiz KOBñ’lerin ve KOBñ
koçlarÜnÜn sayÜsÜnÜ artÜrmak. FarklÜ
bölgelere franchise ile ActionCOACH
ofisleri kuracaðÜz. 2013’te 10’a yakÜn
KOBñ koçu yaratmayÜ, ilk beí senede
de en az 10 bölge müdürlüðü açmayÜ
hedefliyoruz. Bursa, Ankara, Antalya,
ñzmir, Kayseri, Gaziantep baíta
olmak üzere taleplere göre beí yÜl
içinde 100’e yakÜn ofisimiz olmasÜnÜ
planlÜyoruz. Bunun yanÜ sÜra ilk yÜlÜmÜz
için bire bir ve grup koçluk çalÜímalarÜ,
seminerler ve workshoplarla 1000’e
yakÜn insana dokunmayÜ hedefliyoruz.”
me, kârl× bir iûletme olarak t×k×r t×k×r çal×ûabiliyorsa o firma kurumsal firmad×r. Bugün Koç ailesi o
iûin baû×nda olmasa bile bütün ûirketleri yürüyor. Çünkü ûirketleri sistemler yönetiyor, sistemleri
insanlar yönetiyor, insanlar× da patronlar yönetiyor. Kurumsal firmalar×n bu kadar iyi olmalar×n×n
sebebi, kiûilere baø×ml× olmamalar×d×r yani sistemleridir. KOBù’lerde bizim yapmak istediøimiz
iyi bir sistem kurmak. Bugün KOBù patronlar× ofiste olmas×n, her ûey aks×yor. Amac×m×z×, “Siz
olmadan da ûirketiniz siz oradaym×ûs×n×z gibi çal×ûabiliyor, istediøiniz kar× elde ediliyorsa baûar×l×
iûletmecisiniz, patronsunuz” olarak aç×kl×yoruz. Çünkü o zaman iûin içinde deøil üstünde olacaks×n×z. Para kazanacak, yat×r×m yapacaks×n×z.
Krizlerden ilk önce KOBù’ler etkileniyor ama baz×lar× krize çabuk adapte oluyor. Bunun
sebebi ne?
KOBù’lerin Titanik olmamak gibi çok büyük avantajlar× var. Kurumsal, koca dev firmalar×n kriz
an×nda kendilerini çevirmeleri çok zaman al×yor. Oysa KOBù’lerin krizlerde kendilerini farkl× konumlamalar× daha çabuk oluyor. Krizden ilk önce onlar etkileniyor çünkü sermayeleri yeterli deøil. Sistemleri tam olarak iûlemiyor. Ama patron ne kadar çabuk adapte olursa hemen oradan
ç×k×p baûka bir pazar ar×yor. Ama gün içindeki iûlerle uøraûan KOBù patronu etrafla, ekonomiyle
ilgili olam×yor. ùûin üstünde deøil içinde olduøundan d×ûar× ç×kam×yor, gazete, dergi okuyam×yor,
televizyonu takip edemiyor. Böyle olunca da yeni pazarlar× yakalamakta zorluk çekiyor. Dolay×s×yla KOBù koçuyla çal×ûan patron bu tip ûeyleri tekrar görmeye baûl×yor. Bir ayd×nlanma, keûifler
zinciri yaû×yor diyebiliriz.
Asl×nda cevaplar× biliyorlar ama fark×nda deøiller öyle mi?
Tabii ki biliyorlar. Sadece iûin içinde olduklar× için göremiyorlar. ùûin üstüne ç×k×nca görüyorlar.
Ben onlar×n iûini onlardan daha iyi bilemem. Bildiøi iûi ona öøretmiyorum. Sadece onu yukar×ya çekiyorum ve yol gösteriyorum. Üç tane ûey yap×yorum, iûlerine tekrar odakland×r×yorum,
yönlendiriyorum, performanslar× düûtüøü zamanda onlar× motive ederek ayaøa kald×r×yorum.
Bu arada da teknik eksiklikleri olduøunda; örneøin yönetsel becerileri olmayabilir, finansal tablolara bakmakla ilgili eksiklikleri olabilir. Biz eøitimler, seminerler veriyoruz. Cevaplar× zaten onlar
keûfediyor.
“TÜRKøYE’DE KOBø’LER ÇOK GøRøùøMCø”
Son dönemde Türk giriûimcilerinin say×s× art×yor ve artmas× için de çok say×da destek
saølan×yor. Siz nas×l deøerlendiriyorsunuz Türk giriûimcilerini?
Türkiye’deki KOBù’ler çok giriûimci… Giriûimciler ama plans×z, programs×z iûe at×l×yorlar.
Türkiye’de her y×l 128 bin yeni iû yeri aç×l×yor ve bunun yüzde 20’si ilk y×l, yüzde 50’si beû y×l
içinde kapan×yor. Kapanmayanlar iyi planlama yapan, doøru hedefler belirleyen, planlar× doørultusunda aksiyonu olan firmalardan oluûuyor. Ama az×nl×kta kal×yorlar. Onun için diyoruz ki,
“ùûinizi kurarken de KOBù koçlar× ile çal×û×n ki baûar× oran×n× yükseltelim.” Kan×tlanm×û bir sistem
var. ActionCOACH, bu iûi 20 senedir 49 ülkede, 1500’den fazla ofisle yap×yor ve yüzde 90’×
aûan baûar× oran×na sahip. Amerika’y× yeniden keûfetmek gerekmiyor. Sistemi al×p getirdik gelin
bunu kullan×n. Uygulamas× son derece kolay yöntemlerimiz var. Odaklan, kendini ada, zaman×n× harca, deøiûime aç×k ol! Yani sonuçlar× deøiûtirmek için yapt×klar×n× deøiûtir.
Ekim 2013
AKTÜEL SÖYLEŞİ / GÜLNUR DEĞER
Yat×r×ma baûlamadan önce gelip dan×ûan giriûimciler var m×?
Evet var. Kuluçka merkezleri, bankalar×n yeni giriûimcileri desteklemeleri, KOSGEB’in çabalar×
etkiliyor. Oralardan destek alanlar KOBù koçluøu gibi konulara daha aç×k oluyor.
20 y×ll×k bankac×l×k deneyiminiz göz önüne al×nd×ø×nda KOBù’lerin deøiûimini daha iyi tahlil edebilirsiniz. Mesleøe ilk baûlad×ø×n×z y×llar ile bugün aras×nda KOBù’lerde en belirgin
fark ne?
Bir kere ikinci ve üçüncü nesil var art×k çoøunda. ActionCOACH’un üzerinde çok çal×ût×ø× bir
konu nesiller aras×ndaki diyalog sorunlar×. Diyaloøun t×kand×ø× noktada devreye giriyoruz. KOBù’lerde de aile ûirketi kavram× çok yayg×n. Baba ya da dede kurmuû ûirketi, oøul ya da torunlar
devam ettiriyor. ùki bazen üç nesil bile ayn× çat× alt×nda olabiliyor. Birbirinden farkl× konuûan
nesilleri bir araya getiriyoruz. Bunda da çok baûar×l×y×z. Yeni nesil, “Ben her ûeyi biliyorum” diyor.
Eski nesil iûten b×km×û ama “Bu ûirketi ben yoktan var ettim” diyor. Baølar× kopma noktas×na gelen KOBù’ler olduøunu biliyoruz. Ya da ikinci nesil kardeûler birbirleriyle anlaûam×yor. O noktada
da devreye giriyor ve sorunlar× çözüyoruz.
Kriterleriniz neler?
KOBù patronlar×na yapacaø× çal×ûmalar sonunda kâr× ya da getiriyi gösterdiøinizde, o asl×nda
can×n×n nerede ac×d×ø×n× biliyor. O ac×dan kurtulmak için “Bunu yapmam laz×m” dediøinde iû
bitiyor asl×nda. Bu laf× duymad×ø×m×z patronla çal×ûm×yoruz. Çünkü bu söz söylenmeden iûe
baûlarsak boûa kürek çekeriz. Üçümüz de bankac× kökenliyiz, sistemli ve sonuç odakl×y×z. Bizim
ve ActionCOACH’un hedefleri var. ActionCOACH, KOBù koçu çal×ûmas×n×n sonucunda firmada
ölçülebilir geliûme görmek istiyor. Sat×û, kâr ve bayi art×û× olabilir ya da iç çat×ûmalar×n yok olmas×
olabilir. Ama mutlaka elle tutulabilir somut sonuçlar olmal×.
Birçok konuda koçluk hizmeti veriyorsunuz. Aø×rl×kl× olarak geliûtirilmesi gereken konular hangi alanlarda?
úu anda 20 firmayla çal×û×yoruz. Bu say× artt×kça daha çok rakamsal sonuç verilebilir belki
ama aø×rl×kl× olarak sat×û pazarlama, insan kaynaklar× ve finansman konular×nda çal×û×yoruz. Yeni
kurulan, küçük iûletme iken orta ölçekli olmak isteyen ya da baûar×l× ancak ligini deøiûtirmek
isteyen gibi birçok farkl× geliûme sürecinde KOBù’ye koçluk yap×yoruz. Her bir KOBù için farkl×
bir yöntem uyguluyoruz. Firma bir bütün ama önceliøimiz patron. Onun ötesinde yönetim kadrolar×, zaman zaman alt×ndaki kadrolarla görüûtüøümüz oluyor. Eøitimlerle ya da grup koçluøu
yapt×ø×m×z tak×mlarla da çal×û×yoruz. Ne ihtiyaç varsa onu belirliyor ve kullan×yoruz. Bir terzi gibi,
ne gerekiyorsa onu biçiyoruz.
93
94
MİMARLIK & İNŞAAT DÜNYASI / OĞUZ BAYAZIT
Ekim 2013
MİMARLIK & İNŞAAT DÜNYASI / OĞUZ BAYAZIT
Mimar Oğuz Bayazıt:
“Mimarlık bir entegre
tasarım sürecidir!”
“Mimarlar×, yapt×klar× eserlerle deøil, duruûlar×yla tan×mlamak daha doøru.
Mimarl×ø× çok büyük bir çember olarak görüyorum. Bu çember içinde sanat,
fizik, sosyoloji, insan iliûkileri, hayat×n bunun d×û×nda kalan küçük ögeleri yer al×yor.
Bunun birçok aûamada doøru yürümesi için de bir sistematik gerekli. Biz, bu
sistematik yap×y×z.”
N
EVù úAHSINA MÜNHASIR ùNSANLAR VARDIR YA, ùúTE O÷UZ
BAYAZIT DA NEVù úAHSINA MÜNHASIR MùMARLARDAN. Mimarl×ø×,
bir entegre tasar×m süreci olarak aç×klayan Bayaz×t, yapt×ø× iûi proje yönetimi olarak da adland×r×yor. Müûterileriyle dost ve arkadaû olan Oøuz
Bayaz×t, yapt×ø× projelere art× deøer katan ve tasar×m sürecinde özgürlüøü
sonuna kadar yaûamak için zorlamay× seven bir yap×ya sahip. Restoran
projesi de çizen, ayn× zamanda hastane, al×ûveriû merkezi, tüp bebek merkezi gibi büyük
projelere de imza atan Oøuz Bayaz×t ile “nevi ûahs×na münhas×r” bir söyleûi gerçekleûtirdik.
Mimarlar×n hayata bak×û aç×s×n× ve karakterini mesleki kimliklerinin belirlediøini düûünenlerdenim. Siz mimarl×ø× nas×l tan×ml×yorsunuz ve mimarl×k kimliøi bak×û aç×n×z× nas×l
etkiliyor?
Asl×nda böyle düûünmek çok güzel, hatta bunu yaymak laz×m. Mimarlar×, yapt×klar× eserlerle
deøil, duruûlar×yla tan×mlamak daha doøru. Mimarl×ø× çok büyük bir çember olarak görüyorum.
Bu çember içinde sanat, fizik, sosyoloji, insan iliûkileri, hayat×n bunun d×û×nda kalan küçük ögeleri yer al×yor. Bunun birçok aûamada doøru yürümesi için de bir sistematik gerekli. Biz, bu
sistematik yap×y×z. Benim yap×m da, kafam da böyle çal×û×yor. Mimarl×ø×n içinde birçok ak×m var.
Sanat, yap× fiziøi, fonksiyon gibi… Ben hiçbirinin parças× olamad×m. Hepsinin parças× olmaya
çal×ût×m. Hepsinin parças× olmaya çal×ûmak, mimarl×k mesleøi içinde proje yönetimi olarak da
adland×r×l×yor. Tabii proje yönetimi de farkl×, baûka ve geniû bir kavram. Mimarl×k bir entegre
tasar×m sürecidir. Yapt×ø×m×z projeler için “müthiû bir tasar×m veya ne müthiû altyap× ile yap×lm×û”
denmeyebilir. Yapt×klar×m×z için “projenin düûünülmesi gereken bütün noktalar× düûünülmüû,
hepsi bir ortak paydaya getirilmiû, o payda üzerinden de iûveren, yerel otoriteler veya çevrede
etkilenebileceklerle tart×û×lm×û, ortak bir proje haline getirilmiû” denir. Benim hedefim de budur.
Mimarlar×n projelerini gerçekleûtirirken birçok kritere dikkat etmesi gerekiyor. ùûveren,
yerel yönetimler, bütçe gibi. Bu süreçler içinde bir mimar olarak ne kadar özgür hareket
edebildiøinizi düûünüyorsunuz?
Asl×nda hedefimiz tam özgürlük ancak bunun yüzde yüz gerçekleûtiøi bir proje yok. Birçok
mimar da böyle düûünüyordur. Ancak bu özgürlüøü yüzde 60-70’in üzerine ç×kard×ø×m×zda, o
proje, bizim en esasl× çocuøumuz oluyor. Mimarlar×n bütün projeleri çocuklar×d×r asl×nda. Özgürlüøünü en fazla kullanabildiøi proje ise has çocuøudur. Entegre tasar×m sürecinin lideridir
mimar. Müûteri de, yerel otorite de mimara yönlenmelidir. Mimar×n liderliøi tasar×mla kalmay×p,
yaûanacak yap×n×n veya mekân×n içinde yaûayanlar×n da sürecin bir parças× olmalar×n× saølamas×d×r. Buna karar veriyoruz demiyorum, sadece yapmaya çal×û×yoruz. Özgür olduøumu hissetmediøim projelere girmemeye çal×û×yorum. Mutlaka vard×r özgür hissetmediøimiz projeler. Ama
bütün müûterilerimizle dost olduøumuz için çok büyük sorun ç×km×yor. Mimarl×k mesleøinde bu
çok kolay kazan×lan bir etiket deøil.
95
MİMARLIK & İNŞAAT DÜNYASI / OĞUZ BAYAZIT
Yalıkavak Marina Sait Restaurant
96
“OPTøMøZASYON øÇøN UöRAùIYORUZ”
Oğuz Bayazıt: “Güvenli yapı
dendiğinde sadece depremi
anlamamak gerekiyor. Evet,
deprem karşısında sağlam bir
yapı, güvenli yapının olmazsa
olmazıdır. Ancak yangın ve
yangın sonrasında oluşacak
korunma da önemlidir.”
Son zamanlarda birçok kavram girdi hayat×m×za. Sürdürülebilirlik, yeûil bina, enerji verimli bina gibi. Kendinizi, bu kavramlar içinde mesleøinizi yaparken nerede konumland×r×yorsunuz? Tasar×m sürecinizi belirleyen kriterler neler?
Bunu iki baûl×k alt×nda ifade edebilirim. Üniversiteyi bitirip master yapt×ø×m dönemde mimarl×k
mesleøindeki baûl×klar neyse, bugün de ayn× kavramlar× konuûuyoruz. Dünyada bunlar deøiûmedi. Anadolu uygarl×klar×, Mimar Sinan, Osmanl× ùmparatorluøu’nun muhteûem yap×lar×n×n
inûa edildiøi zamanlarda da hatta Cumhuriyet mimarl×ø×nda da bu kavramlar vard×. Bugün çok
öne ç×kmas×n×n nedeni uzun bir süredir unutulmuû olmas×d×r. Ya da bunlar göz önüne al×nmadan yap×lan yap×lar×n verdiøi zararlar×n ortaya ç×kmas×ndand×r. Daha fazla bu eksikliklerin görülüyor olmas×ndand×r. Bunlar bugün moda ak×mlar olabilir, ancak zaten mimarl×kta bu kavramlar
olmazsa olmazd×r.
Bu kavramlar günümüzde reklam kokan kavramlar gibi geliyor. Her yap× birtak×m yerlerden ald×ø× sertifikalarla kendini pazarl×yor. Bu kavramlar mimarlar×, projelerini çizerken
etkiliyor mu?
Y×llar önce split klimalar ç×km×ût×. Kimse bilmiyorken, Türkiye’de ilk VRN sistemlerini kullanan
mimarlardan×m. Akmerkez’de yapt×ø×m×z proje için Japonya’ya gittik ve bu sistemi öørenip uygulad×k. Bu sistemi kullan×rken, ûu anda bir dizel Alman otomobili ile 12 silindirli Amerikan otomobilinin yak×t sistemini düûünün. Böyle klimalar Türkiye’de deli gibi sat×lmaya baûlad×. Aradan iki
sene geçti ve bu firmalar 94’te Daikin’in kulland×ø× sistemi kullanmaya baûlad× ve A plus klimalar
yap×yoruz” dediler. ùnsana sorarlar; “Sen iki sene önce satt×ø×n klimayla dünyay× kirlettin, insanlar×
kand×rd×n, kötü malzeme satt×n. úimdi iyisini satt×ø×n için bu art× bir deøer midir?” diye. “Reklam×n
iyisi, kötüsü olmaz” sözüne kat×lm×yorum. Reklam yanl×û olmamal×. Bir sistematiøe ve ispata dayanmal×. Çünkü insanlar× yönlendiriyoruz. Cep telefonlar×n×n zararlar×ndan daha fazla, binalardaki
iklimlendirme sistemleri insanlar× rahats×z ediyor. Bu durumdan kimse bahsediyor mu? Bu kavramlar olmal×, ancak sadece sat×û amaçl× kullan×lmamal×. BREEAM ve LEED zaten gönüllü sertifikalar. Bunlar× zorunlu olarak deklare ediyorsunuz. Raporunuz doøruysa bu belgeleri veriyorlar.
Gönüllü bir sertifikay× hedef olarak koymak bir seçenek, yapt×ø×n×z projeyi öyle bir çözersiniz ki
zaten istenen belgelerin kriterlerini saølam×û olur; bu da bir baûka hedef. Bana göre ùstanbul’da
yap×lan binalar×n aras×nda bu sertifikalar× almaya yeterli yap× say×s× 10’u geçmez.
Saøl×kl× bir mekânda yaûamak için sadece sertifikasyon süreci deøil, ayn× zamanda binan×n iklimlendirmesinden ayd×nlatmas×na kadar birçok kriter gerekiyor. Bu bahsettiøim
konulardan uzak bir yap× kültürü süreci oluûuyor gibi. Bir mimar olarak bakt×ø×n×zda, siz
ne görüyorsunuz?
Bir yat×r×mc× olarak ûehrin en önemli merkezinde bir bina istiyorsunuz ve bu binadan en yüksek
kâr× elde etmek amac×n×z. Bunun saølayacak kriterlerden ilki binan×n ûekli yani albenisi, tasar×m×.
ùkincisi binan×n sat×labilir, kiralanabilir derecede büyük olmas×. Bir mimar olarak ön proje yap×-
Ekim 2013
98
MİMARLIK & İNŞAAT DÜNYASI / OĞUZ BAYAZIT
yorsunuz. Projeyi yat×r×mc×ya gösteriyorsunuz, ama bu noktada binan×n rüzgâr hesab×na, güneûlenmesine, manzara var diye her ûeyi bat×ya çevirip yere kadar camlarla kapl×yorsunuz, doøal
iklimlendirmeyi ihmal ediyorsunuz. Estetikle ilgili birçok art×s× var binan×n, ancak iûletme maliyeti,
çevreyi kirletme gibi birçok da eksi var. Biz ise bu tür bir iûe giriûeceksek önce bir yer analizi
yap×yoruz. Sonra istekleri yaz×yoruz, bu isteklere karû× gelecek sistemlerin art×lar×n× ve eksilerini
belirliyoruz. Bak×û aç×m×z tek bir kritere baøl× deøil. Çevresindeki yap×lar×n da güneûini, rüzgâr×n×
kesmeyen, ×s×tma soøutmas×yla zararlar× en aza indirmeye çal×ûan birçok kriteri devreye sokuyoruz. Optimizasyon için uøraû×yoruz. Bu optimizasyonun maddi bir deøerini ortaya koyamazs×n×z,
bu insani bir deøerdir. Bunu yapt×ø×m×zda daha çok para kazanm×yor ve daha ünlü mimar olmuyoruz. Tersine daha sevilmeyen, projelerde daha sivri yorumlar yapan, yapt×ø× her ûeyi ispat ettiøi
için üstüne gidilemeyen bir profilde kal×yoruz. Bu durumu hedefleyen müûteri bizi çok seviyor.
“YAPMADIöINIZ ùEYø TASARLAMANIZ SORUNUNUZU ÇÖZMEZ”
“Değerler, ortak algı
meselesidir”
“Kentsel dönüíüm ya da adÜ her neyse
bence isimleri kendini çok anlatmÜyor;
dönüíüm, yapÜ fiziði kurallarÜ devreye
sokularak yapÜlÜrsa devrim olur, çok da
pozitif bir hareket olur. Bunlar unutulup,
‘Biz üç katlÜ binayÜ yÜkalÜm yerine altÜ
katlÜ bina yapalÜm. AltÜna da sekiz kat
otopark yapalÜm, adam baíÜna da
25 lira alalÜm, burayÜ da íu kalÜnlÜkta
mantolayalÜm, tepesine de sekiz
klima yerleítirelim’ derseniz, yapÜlan
bundan 40-50 yÜl sonra insanlÜk suçu
olur. Burada bir deðer var. Bu deðeri
ne mimar ne de yerel otorite belirler.
Deðerler, ortak algÜ meselesidir. Bu
ortak algÜnÜn hayata geçmesi için
de finansal kaynaklarÜn buna deðer
verdiðini çok net ifade etmesi lazÜm.
Zincirlikuyu’da yapÜlan bir büyük proje
arkasÜndaki binalarÜn oksijenini kesti.
Birilerinin topraðÜnÜzÜ iígal etmesiyle,
atmosferinizi iígal etmesi bana göre
aynÜdÜr. O bölgede bu iníaat iklim
deðiítirdi. Yeni havaalanÜ projesinde
yapÜlan operasyon ise akÜl alacak gibi
deðil. Baíka ne söylenir bilmiyorum.”
Ekim 2013
Eskinin binalar×na bakt×ø×m×zda hangi mimar taraf×ndan yap×ld×ø×n× bilirdik. Hatta biraz
o mimar×n tarz×n× tan×yorsak bina zaten mimar×n×n ismini hayk×r×rd×. Bugün art×k süreci
inûaat firmalar× yönlendirir hale geldi. Binay× tasarlayan mimardan çok, firman×n ya da o
projenin yarat×lmaya çal×û×lan marka ismi karû×m×za ç×k×yor. Bu durum mimarl×k kültüründe bir kopukluk yaratm×yor mu?
Kopukluøu b×rak×n, mimarl×k kültürünü yok etti. 50 sene sonra dönüp bugünlere bakt×ø×m×zda
bir Mimar Sinan ya da Mimar Kemalettin göremeyeceøiz. Bu çok net. Bunun iki sebebi var.
Eskiden alç× s×va ustas× varm×û. Alç× s×va ustas×; ç×rak, kalfa, usta diye eøitim görürmüû ve bu
bir yetenek ve bilek iûiymiû. Herkes alç× s×va yapamazm×û. úimdi alç×pan var. Alç×pan× siz bile
vidalayabilirsiniz. Dolay×s×yla o iûin büyük bir k×sm× fabrikasyona döndü. Ayn× ûey mimarl×kta da
var. Eskiden bir yap× çok özgünmüû ve her ûeyi ile düûünülüyormuû, ama art×k Türkiye’deki
mimar say×s×n× iki ile çarpsan×z dahi yetiûemeyecekleri kadar proje var. Bu projeler nas×l hayata
geçecek? Finansal bask× da var. Ya birbirine benzeyen prototipler ortaya ç×kacak ya da alç× s×va
yerine alç×pan kullanacaks×n×z. Alç×pan× kulland×ø×n×z doøru yerler olabilir. Almanya 2. Dünya
Savaû×’ndan sonra tünel kal×p sistemi kullan×larak yeniden inûaa edildi. Tünel kal×p sitemi y×k×lan Almanya’y× ayaøa kald×rmak için bulundu. Tünel kal×p sistemi ûu anda Ataköy’deki en lüks
konutlarda kullan×l×yor. ùnsan saøl×ø×na en zararl× yap×m teknolojisi. Siz böyle bir amaçla ortaya
ç×km×û sistemi 2 milyon dolara sat×lan dairelerde kullan×yorsunuz. Art×k mimari bir tarz kalmad×.
Kiûisel direncimi doøru yap×lar, zarar× minimize eden yap×lar ya da kendi içinde bunlara önlem
almaya çal×ûan yap×lar yapmaya çal×ûarak saølamaya çal×û×yorum. Bizim de mücadele edemediøimiz noktalar var, ama bunlar az×nl×kta kal×yor.
Güvenli yap× kavram× bir mimar olarak hangi parametreleri içeriyor? Güvenli yap× denildiøinde ne anlamam×z gerekiyor?
Güvenli yap× dendiøinde sadece depremi anlamamak gerekiyor. Evet, deprem karû×s×nda saølam bir yap×, güvenli yap×n×n olmazsa olmaz×d×r. Ancak yang×n ve yang×n sonras×nda oluûacak
korunma da önemlidir. Örneøin uç örnek olsa da nükleer savaû sonras×nda nas×l korunacaks×n×z? Bunlar çok majör baûl×klar. Bir de küçük baûl×klar var. Türkiye’de kullan×lan ahûap malzemenin formaldehit oran× olmas× gerekenin üstünde yani kanserojen. Bunlar güvensiz yap×
parçalar×d×r. Güvenli yap×, bütün bileûenlerin doøru ve saøl×kl× olduøu yap×d×r. Bunun içinde
MİMARLIK & İNŞAAT DÜNYASI / OĞUZ BAYAZIT
Kat Mekatronik Çatalca Fabrikası
malzeme detaylar× da var, malzemeleri kullanma format× da, kap× aç×l×p kapanmas×, merdiven
boûluklar× ve bir sürü farkl× ûey de… Binan×n ayn× zamanda farkl× mevsimlerde sizi mutlu eden,
baû×n×z× aør×tmayan, oksijeninizi kesmeyen, performans×n×z×n düûmesine izin vermeyen bir ûekilde tasarlanmas× laz×m. Tasar×m kadar yap×m aûamas× da önemli. Yapmad×ø×n×z ûeyi tasarlaman×z sorununuzu çözmez. Türkiye’deki inûaat firmalar×m×z yurt d×û×nda yapt×klar× projelerde
10 üzerinden 10 puan al×yor, ama içeride 10 üzerinden 8’lik projeler göremiyoruz. Güvenli yap×larda olmas× gereken binan×n doøru tasarlanmas×, kaliteli ve standartlara uygun malzemeler
kullan×larak doøru inûa edilmesidir.
ùstanbul’da gördüøünüz bir yap×y×, ùç Anadolu’da ya da Karadeniz’de de görebiliyorsunuz. ùklimlendirme ve coørafi koûullara uygun olmayan tek tip yap×lar stokuna dönüûüyor Türkiye. ùklimsel koûullar× neden dikkate almay×z? Yap×m maliyetlerimi art×r×yor ya da
tasar×m sürecini mi uzat×yor?
ùstanbul içinde bile Çatalca, Beykoz, Beûiktaû’ta farkl×d×r iklimin bina üzerindeki etkisi. ùûin baû×nda enerji etkin bir bina yapmaya niyetlendiyseniz, hiçbir maliyet fazlas× ç×kmaz. Ama bu bir hüner ve çal×ûma sistematiøi gerektirir. Bir binan×n yap×m sürecine etki eden tüm unsurlar× hayata
geçiren iûin ehli insanlar×n birbirlerine yak×n bilgilere sahip olmalar× gerekir. ùûverenle bu insanlar
aras×ndaki iliûkileri organize edecek, belki de yeûil proje yöneticisinin olmas× laz×m. Bu bir ilave
maliyet deøil, ama bahsi geçen kiûilere ilave bir yük. ùûletme maliyetlerine ek olarak kiûi konforu
da önemli. Bu röportaj× ofiste deøil de bir öøle yemeøinde yapmak isteseydik, baû×m×z×n ûiûmeyeceøi ve aør×mayacaø× bir restoran biliyor musunuz? Kiûi konforu burada devreye giriyor iûte.
Bir sürü otel yap×l×yor ancak yan odadaki televizyonun sesini duyuyorsunuz.
“EN UYGUN MALZEMEYLE DEöøL, EN DOöRU MALZEMEYLE
PROJELERøMøZø ÇÖZÜYORUZ”
Aø×rl×kl× olarak hastane, otel ve restoran projeleri mi yap×yorsunuz?
Aø×rl×kl× olarak demeyelim de, o alandaki sorunlar× kolay çözdüøümüz için bizi bilenler genelde
bu tür projelerde tercih ediyor. Bakü’de bir hastane projesi üzerinde çal×û×yoruz. Yapt×ø×m×z hastane projelerinin performans× nedeniyle bizi tercih ediyorlar. Süreç konusunda da h×zl×y×z. Hem
projelendirme hem yap×m sürecinin yönetiminde… Yap× fiziøi baûl×ø×, bir hamburger dükkân× da
veya üniversite kampüsü de yapsak ya da hastane, olmas× gereken, insani yaûama minimum
uymas× gereken deøerler var. Bu deøerlerin üstünü hedeflemek laz×m. Zaten baz× ûeylerin konuûulmadan yap×lmas× gerekiyor. Bunun üstüne ç×k×yorsak art× bir ûeyler yap×yoruz demektir.
Ancak Türkiye’de bu deøerlerin alt×nda iû yap×l×yor. Otomobil, cep telefonu, ev eûyas× al×rken
baz× deøerlere dikkat ediyoruz. Yap×n×n ne fark× var? Yap× en organik ûey.
Beton yap×larda yaû×yoruz hepimiz. Uyand×ø×m×zda yorgun, mutsuzuz, enerjimizin düûtüøünü hissediyoruz. Bu durumu hangi nedenler yarat×yor?
Ben, odun evde yaû×yorum. ùçindeki elemanlar× doøal olan evlerde yaûayabilmek gerekiyor. Ancak ûehirde buna pek imkân olmuyor. Yüksek gerilim hatlar×, binalar×n içindeki trafolar, pence-
“Bize uygun mimari
projeler geliyor”
“Maðaza yapan bir mimarÜm
diyemem, ama maðaza yapÜyorum.
Ofis yapan bir mimar da deðilim, ama
ofis de yapÜyorum. Mimari kimliðimiz ve
ií süreçlerine yaklaíÜmÜmÜz bilindiði için
genelde bize uygun projeler geliyor.
MimarÜn kimliði dÜíÜnda müíteri profili
ve müíteri kimliði de vardÜr. Hijyen sÜnÜfÜ
yüksek, tüp bebek merkezi, genetik
merkez ya da hastane projelerini
çok fazla yapÜyoruz. Sadece dizayn
deðil, altyapÜsÜnda elektromekanik
çözümlerinin de o dizayn altÜnda
íekillenmesi gereken projeler
gerçekleítiriyoruz. Ama bu projeleri
herkesle yapamÜyoruz.
Müíterinin hedefi de bizi tercih
etme nedeni oluyor.”
Saman Ev
99
MİMARLIK & İNŞAAT DÜNYASI / OĞUZ BAYAZIT
Bahçeci Sağlık Grubu Fulya Tüp Bebek Merkezi
100
reler, kullan×lan malzeme… O kadar çok kriter var ki… Betonarme bir bina da çözülebilir. Önemli
olan bina tasar×m× yap×l×rken hangi kriterlerde kendimize çizgiler çektik, onun üzerine ç×kmal×y×z.
Galata bölgesinde müthiû bir yenileme süreci devam ediyor. Ancak gördüøüm tüm yenileme
projelerinin tamam× yanl×û. Yani 100 sene önce doøru yap×lan binalar× ayaøa kald×rmak için bir
ûeyler yap×yoruz, ama yanl×û yap×yoruz.
“İyi iş ve doğru
müşteri azaldı”
“2009’dan beri herkes kendi ölçeðinin
bir altÜndaki ölçeði hedef almaya
baíladÜ. 300 bin metrekare otel çizen
bir mimar íimdi 3 bin metrekare bir
restoran çizmek istiyor. ñyi ií ve doðru
müíteri azaldÜ. Rekabette íöyle bir
derdimiz var. Ben ilk toplantÜya gidip
kendimizi anlatmaya baíladÜðÜmda,
size anlattÜðÜm íeylerin yüzde 25’ini
anlatÜyorum. Derdim iíi almak deðil,
deðer görüp görmediðini test etmek.
Biz kendi íahsÜna münhasÜr bir mimarlÜk
bürosuyuz ve kendimize uygun müíteri
arÜyoruz. Müíteriyi bulduk mu zaten, ne
biz onu ne de o bizi bÜrakÜyor. Bugün
bu eíleíme zorlaítÜ. Maalesef herkes
reklama, moda íeylere ve sonuca
oynuyor. Belki de dünya bu noktaya
geldi.”
Ekim 2013
Nerelerde, ne gibi projeler yap×yorsunuz?
ùki y×l öncesine kadar yurt d×û× projelerimiz fazla yoktu. Bu rekabet durumu tesadüfler de devreye girince biz yurt d×û×na aç×lmaya zorunlu k×ld×. Eski Sovyetler Birliøi ve Balkan ülkelerinde
ekonomiler düzelmeye baûlay×p, kentler, yap×lar belli hedeflerle ortaya ç×k×nca, ABD ve Alman
firmalar×n×n da bu ülkelerde faaliyet göstermesiyle, bu bölgelerde daha fazla yer almaya baûlad×k. Kiev ve Bakü’de birer al×ûveriû merkezi çiziyoruz. ùki hastane, bir tane tüp bebek merkezi
projemiz var. Bu projeler de bizim neyi, nas×l ortaya koyacaø×m×z× ifade etmemizden ya da yapt×ø×m×z iûlerin görülüp bize gelmesinden kaynaklan×yor. O ülkelere gidip kendimizi tan×tmad×k. Bir
mimar olarak yurt d×û×nda daha özgür çal×û×yoruz. Ekonomik geri dönüûlerin rahatl×ø× bunda bir
etken belki de. ùçerideki projelerimizle d×ûardaki projelerimizin aø×rl×ø×n×n yüzde 50-50 olduøunu
söyleyebilirim. ùçeride de sürekli çal×ût×ø×m×z Rehau, Finansbank, BASF gibi yabanc× kökenli, kurumsal, ne istediøini net tarif eden müûterilerimiz var. 2013’ün Nisan ay×nda Dream ile tan×ût×k.
Dream’in Yal×kavak’ta 13 tane restoran ve bar×n× 35-45 gün aras×nda yapt×k. Kimisinin tasar×m
projesini, kimisinin uygulamas×n× gerçekleûtirdik. Bütün süreci yönettik ve teslim ettik. Doøuû
Grubu ile Kanyon’da bir Japon restoran× projesine baûlayacaø×z. Yap× fiziøi deøerlerini bu projelerin içine koymaya baûlad×kça bu gruplar bizim yap×ya katt×ø×m×z deøerleri görmeye baûlad×.
Swissotel ile bir projemiz, ayr×ca bir, iki hastane ve tüp bebek projemiz var. Projenin tan×m×ndan
çok, bizim için projenin hedefi önemli. Çatalca’da bir mekatronik fabrikas× yap×yoruz. Tasar×m×,
akustiøi, enerji verimliliøi, malzeme seçimi her ûeyi büromuz taraf×ndan yap×ld×. Proje yönetimini
de yap×yoruz ve ûu anda temel atma aûamas×na geldik. En uygun malzemeyle deøil, en doøru
malzemeyle projelerimizi çözüyoruz.
Son dönemde bir kentsel dönüûüm furyas× baûlad×. Deprem odakl× bir dönüûümden bahsediliyor. Ancak sürece dâhil olan aktörlerin dahi kafas× kar×û×k. Kentsel dönüûüm mü,
bölüûüm mü sorusu sorulmaya baûlad×. Siz süreci nas×l deøerlendiriyorsunuz?
Kentsel dönüûümün deprem odakl× bir süreci baûlatmas×n×n, mevcut yap× stokumuz göz önüne
al×nd×ø×nda mutlaka art×s× olur. Bunu reddetmek imkâns×zd×r. Öyle yap× malzemesi lobileri oluûtu
ki, bir binan×n mantolamas× yaz×n bir insana kürk giydirmeye benzedi. Binay× yaz×n kürkle b×rak×yorsunuz. Bir binada kal×n mantolama yap×lmaz. K×û×n içerdeki ×s× kayb×n× ç×kartmayacak, yaz×n
da binan×n soøumas×na imkân saølayacak optimum kal×nl×kta mantolama yapman×z gerekir.
Böyle bir reklam göremezsiniz. Türkiye’de izolasyon lobisi kuvvetlidir. “5 santim deøil, 15-20
santim yap×n” deniyor. “Yap×n ve yaz×n Antalya’da kürkle gezin!” demektir bu.
102
İHRACAT KAPILARI / GÜNEY AFRİKA & KAMERUN
Ekim 2013
İHRACAT KAPILARI / GÜNEY AFRİKA & KAMERUN
Bakir kara kıtanın incisi:
Uluslararas× müteahhitlik ûirketlerinin geçen y×l Afrika’da 60 milyar dolarl×k iû
almas× Türk müteahhitlik firmalar×n×n hedef büyütmesini saølad×. Afrika pazar×nda
Etiyopya’da 2 milyar dolarl×k iû alan Türk firmalar×, Güney Afrika’n×n baûta altyap×
yat×r×mlar× olmak üzere büyük inûaat projeleri için iû ziyaretlerini art×rd×. Türkiye
ùMSAD da inûaat sektörünün yeni pazarlara ulaûmas× için çal×ûmalar×na h×z
kesmeden devam ediyor. Bu kapsamda Türkiye ùMSAD Baûkan× Yetiûener,
Güney Afrika’ya bir ziyaret gerçekleûtirdi.
T
ÜRK SANAYùCùSù ùHRACATTA ROTASINI AFRùKA KITASINA ÇEVùRDù.
Yeni pazarlar keûfetmek, ikili iliûkileri geliûtirmek ve ihracat× art×rmak için son
10 y×ld×r Türk sanayicileri dünyan×n çeûitli bölgelerini mercek alt×na alm×ût×.
Birçok yeni pazar ve yeni ihracat rotas× belirlendi. Siyasi belirsizlik nedeniyle
gözde olan yak×n coørafyam×zda bir süredir ticari anlamda s×k×nt× yaûanmas×, rotan×n kuû uçuûu iki saatlik mesafedeki Afrika ülkelerine çevrilmesine
neden oldu. Böylelikle Güney Afrika ve Kamerun, Türk inûaat malzemesi sanayicilerinin
özel ilgi gösterdikleri ülkeler aras×na girdi.
103
104
İHRACAT KAPILARI / GÜNEY AFRİKA & KAMERUN
Güney Afrika’nın ekonomik görünümü
Yıllar
2008
2009
2010
2011
2012*
GSYİH (Milyar
Büyüme
Kişi başına
Enflasyon
İhracat
İhracat
$-Nominal)
(%)
gelir ($)
oranı (%)
(Milyar $)
(Milyar $)
273,2
285,6
363,5
401,8
378,4
3,6
-1,5
3,1
3,5
2,6
10.431
10.305
10.752
11.386
11.940
8,2
8,6
3,5
6,6
5,3
86,1
66,5
85,6
102,8
100,4
90,5
66,0
81,8
100,4
106,2
* Economist Intelligence Unit (EIU) 2012 yÜlÜ tahmini verileridir.
Afrika k×tas×n×n güney ucunda yer alan Güney Afrika dünyan×n çok renkli ve dilli ülkelerinden biri. 11 resmi dilin yan× s×ra birçok renk ve kültürden insan Güney Afrika’n×n çeûitliliøine
zenginlik kat×yor. Uzun y×llar süren özgürlük ve eûitlik mücadelesi sonunda Nelson Mandela önderliøinde çok önemli aûamalar kaydetti. Siyasal anlamda bask× alt×ndaki siyah ×rk×n
hareket özgürlüøü kazanmas× ekonomik anlamda da Güney Afrika’ya canl×l×k katt×. 2012
y×l× verilerine göre kiûi baû×na düûen geliri 12 bin dolar× geçen ülke, doøal kaynaklar× kadar
bitki örtüsü zenginliøiyle de dünyan×n say×l× ülkeleri aras×nda yerini ald×.
Güney Afrika’nın başlıca
pazarları arasında yüzde
12, 7 ile Çin ilk sırada yer
alırken, bu ülkeyi yüzde
8,6 ile ABD, yüzde 7,9
ile Japonya, yüzde 6 ile
Almanya ve yüzde 4,1 ile
İngiltere izliyor. Türkiye
ise yüzde 1,4’lük bir pazar
ağırlığına sahip.
Ekim 2013
Madenleri ve bitki örtüsünün zenginliøine raømen Güney Afrika, su baûta olmak üzere doøal kaynaklar ac×s×ndan k×tl×k yaû×yor. Bu durum ülkede alternatif enerji olarak termal güç
santrallerini (hidrokarbon veya kömür yak×tl×) vazgeçilmez k×l×yor. Güney Afrika dünyada
en düûük maliyetle elektrik üreten ülkeler aras×nda yer al×rken, bu durum komûu ülkelerin ihtiyaçlar× bak×m×ndan da önemli iûleve sahip görünüyor. Ülkede enerji devi ESKOM
önümüzdeki dört y×l içinde 343 milyon randl×k yat×r×m plan×n× bitirmeyi ve 2013 y×l×nda
yeni nesil nükleer santraller yapmay× planl×yor. Geliûen bir ekonomiye sahip ülkede k×sa
ve orta vadeli yat×r×m planlar× özellikle Türk inûaat firmalar× ve inûaat malzemesi sanayisi
için önemli bir f×rsat oluûturuyor.
İHRACAT KAPILARI / GÜNEY AFRİKA & KAMERUN
DÜNYANIN EN “AÇIK” EKONOMøSø
Dünyan×n en aç×k ekonomisine sahip Güney Afrika, imalat ve hizmet sektörleri eksenli bir
iû gücü hareketine sahip. Özellikle maden kaynaklar× ekonominin can damar×n× oluûturuyor. D×û ticaret hacmi gayrisafi yurt içi has×las×n×n yüzde 50’den fazlas×na karû×l×k gelen
Güney Afrika’n×n önemli d×û ticaret ortaklar× aras×nda AB ülkeleri, ABD ve Japonya yer
al×yor. ùhraç ürünlerinin büyük bir bölümü, toplam ihracat×n üçte ikisi imalat sanayi ürünlerinden oluûan ülkenin maden ürünleri ihracat× toplam ihracat×n üçte birini teûkil ediyor.
Alt×n madenciliøinde dünyan×n en önemli üreticileri aras×nda yer alan Güney Afrika’da
son 20 y×lda uluslararas× alt×n fiyat×n×n düûmesi ve rezervlerin azalmaya baûlamas× birçok
maden ocaø×n×n kapanmas×na yol açt×. Alt×n fiyatlar×n×n yeniden toparlanmaya baûlad×ø×
son üç y×lda yeniden sektörün toparlanmaya baûlad×ø× ve kapanan maden ocaklar×n×n
yeniden aç×ld×ø× da gözden kaçmamal×…
Güney Afrika’n×n baûl×ca pazarlar× aras×nda yüzde 12, 7 ile Çin ilk s×rada yer al×rken, bu
ülkeyi yüzde 8,6 ile ABD, yüzde 7,9 ile Japonya, yüzde 6 ile Almanya ve yüzde 4,1 ile
ùngiltere izliyor. Türkiye ise yüzde 1,4’lük bir pazar aø×rl×ø×na sahip. Baûl×ca tedarikçileri
aras×nda da Çin yüzde 14,3 ile ilk s×rada bulunuyor. Çin’i, yüzde 10,7 ile Almanya, yüzde
8 ile ABD, yüzde 4,5 ile Suudi Arabistan, yüzde 4,7 ile Japonya takip ediyor. Türkiye ise
sadece yüzde 0,4’lük bir paya sahip. Güney Afrika’n×n ihracat×nda en önemli kalemleri
madenler oluûturuyor. ùhracatta yüzde 25’lik pay ile alt×n ve platinyum ilk s×rada bulunurken, yüzde 24 ile elmas, yüzde 11 ile mineral yak×tlar ve yaølar, yüzde 8 ile demir ve çelik,
yüzde 7 ile ulaû×m araçlar×, yüzde 6 ile makine ve aksamlar× yer al×yor.
TÜRKøYE’NøN AFRøKA’DAKø ÜÇÜNCÜ BÜYÜK TøCARET ORTAöI
D×û Ekonomik ùliûkiler Kurulu’nun (DEùK) verilerine göre, Türkiye’de küresel doørudan
yabanc× yat×r×m×n yüzde 1,8’i Afrika k×tas×na yap×l×yor. Türkiye’nin 1996 y×l×nda 3,1 milyar
dolar olan Afrika ile toplam ticareti yüzde 305 art×û göstererek 2007 y×l× sonunda 12,7
Maden zengini
Güney Afrika
DünyanÜn en zengin doðal
kaynaklarÜna sahip Güney Afrika’nÜn
baílÜca madenleri arasÜnda platin,
altÜn, bakÜr, elmas, kömür, vanadyum,
uranyum, manganez, krom, demir
cevheri, asbest, antimon, kalay,
tungsten, mika ve nikel bulunuyor.
Turizm sezonunda platin ve altÜnÜn
yanÜ sÜra, yarÜ deðerli taílar ametist ve
tanzanitten yapÜlmÜí takÜ eíyalarÜ da
dünya çapÜnda ilgi görüyor.
105
106
İHRACAT KAPILARI / GÜNEY AFRİKA & KAMERUN
milyar dolara, 2008 y×l×nda 16,8 milyar dolara yükseldi. Türk müteahhitlik firmalar×n×n
Afrika’da üstlendikleri projelerin bedeli ise 2003 y×l×nda 577 milyon dolar iken, 2007
y×l× sonunda y×ll×k 5,7 milyar dolar, 2008 y×l×nda 3,7 milyar dolar oldu. Bugüne kadar
Afrika’da üstlenilen projelerin toplam bedeli ise 24 milyar 662 milyon dolar düzeyinde
bulunuyor. Güney Afrika Cumhuriyeti 2011 y×l×nda Türkiye’nin Afrika’daki üçüncü büyük
ticaret ortaø×, alt×nc× büyük ihracat pazar× ve ikinci büyük tedarikçisi konumunda.
Türkiye ile Güney Afrika aras×ndaki ticari iliûkiler 1966 y×l×nda baûlad×. 1980 y×l×na kadar
ülkemizde uygulanan d×û ticaret politikalar× yüzünden düûük düzeyde seyreden iliûkiler,
1981’de h×zla art×û kaydedip, 2000 y×l×na kadar belirgin bir seviyeye ulaût×. 2004 y×l×ndan
itibaren Türkiye’nin d×û ticarette stratejik yaklaû×m× ve Güney Afrika’n×n ciddi d×ûa aç×lma
hareketleri iki ülke aras×ndaki ticaret hacminin artmas×nda önemli rol oynad×. Karû×l×kl×
üst düzey ziyaretler ve iû adamlar×n×n ilgisi ile Türkiye ile Güney Afrika aras×ndaki ticaret,
art×û sürecine girdi. D×û ticaret hacmi 2004 y×l×nda ilk kez 1 milyar dolar× aûarken, 2006
y×l×nda da 2,4 milyara ulaût×. D×û ticaret hacmi 2009 y×l× sonunda ise yaklaû×k 0,8 milyar
dolar daralma ile 1,97 milyar dolar oldu.
2010 y×l× karû×l×kl× ticaret dengesi ise önemli çapta Güney Afrika lehine fark gösterdi.
Türkiye, Güney Afrika’n×n 370 milyon dolar ihracat×na karû×n Güney Afrika’ya 890 milyon
KAMERUN øNùAAT SEKTÖRÜNDE POTANSøYEL YÜKSEK
Atlas Okyanusu’na k×y×s× bulunan 20
milyonluk Kamerun’un gayrisafi yurt
içi has×las× cari fiyatlarla 23 milyar dolar× buluyor. Sat×n alma gücü paritesine
göre kiûi baû× gelir ise 2 bin 200 dolar
civar×nda seyrediyor. Ülke nüfusunun
yaklaû×k yüzde 70’i geçimini tar×msal
faaliyetlerden temin ediyor. Tar×msal
üretim temel g×da ihtiyac×n× karû×lamak
ve ihracat geliri elde etmek amac×yla yap×l×yor. Ülkedeki en önemli endüstriyel
faaliyet ise alüminyum üretimi. Alüminyum, kamu-özel sektör ortakl×ø×nda iûletilen Alucam taraf×ndan üretiliyor. ùnûaat
sektörü, ulaû×m altyap×s×, tar×m, saøl×k
ve eøitim alanlar×na yap×lan kamu yat×r×mlar× sayesinde h×zla büyüyor.
Kamerun inûaat sektörünün önemli
projelerinden say×lan iki derin deniz
liman×n×n inûas×na iliûkin fizibilite çal×ûmalar× devam ediyor. ùnûaat faaliyetlerinin artmas× ile oluûan çimento talebi,
ülkedeki tek çimento fabrikas× olan
Cimencam’×n kapasitesini aûm×û durumda. Dolay×s×yla Kamerun yerli üretimle karû×layamad×ø× çimento talebini
ithalat yolu ile karû×l×yor. Türkiye’nin
Kamerun’a en çok ihraç ettiøi ürün de
hâlihaz×rda çimento olarak görülüyor.
Kamerun’un inûaat malzemeleri ithalat×nda demir-çelik ve demir-çelik ürünleri önemli bir yer tutuyor. Kamerun’un
her türlü altyap× yat×r×m×na ihtiyac× bulunduøundan inûaat sektörünün canl×
Ekim 2013
kalmaya devam edeceøi, bu nedenle
de baûta demir-çelik ve çimento olmak
üzere tüm inûaat malzemeleri talebinin
artacaø× öngörülüyor.
Türkiye ile Kamerun aras×ndaki ticari iliûkilerin düûük olduøu görülüyor.
Türkiye, Kamerun’la yap×lan ticarette
2003-2007 döneminde aç×k, 20082011 döneminde ise fazla verirken,
2007 y×l×ndan itibaren ticarette yükseliû
dönemi baûlad×. 2009 y×l×nda yaklaû×k
yüzde 55’lik art×ûla 50 milyon dolara
ulaûan ticaret, 2010 y×l×nda da bu seviyeye yak×n miktarda gerçekleûti. 2011
y×l×nda ise ihracat×m×z bir önceki y×la
göre yüzde 116 artarak 105 milyon dolara yükselirken, Kamerun’dan gerçek-
leûtirilen ithalat ise yüzde 20 artarak
47,7 milyon dolar oldu. Bu da iki ülke
aras×ndaki ticaretin geliûmeye aç×k olduøunu gösteriyor. 2012 y×l×nda da
Kamerun’a olan ihracat×m×z bir önceki
y×la göre yüzde 10 artarak 116 milyon
dolara ulaût×.
Kamerun’un demir çelik filmaûin ve
çubuk ithalat× h×zla yükseliyor. 2008
y×l× demir çelik filmaûin ithalat× yüzde
65 oran×nda artarak 29 milyon dolara,
demir çelik çubuk ithalat× da yüzde 49
oran×nda artarak 23 milyon dolara yükseldi. Kamerun’un demir çelik filmaûin
ve çubuk ithalat×ndaki en büyük tedarikçisi Ukrayna. Ukrayna’y× Brezilya,
Belçika ve Türkiye takip ediyor.
İHRACAT KAPILARI / GÜNEY AFRİKA & KAMERUN
Türkiye-Güney Afrika Dış Ticaret Değerleri (Milyon Dolar)
Yıllar
İhracat
İthalat
Denge
Hacim
2007
2008
2009
2010
2011
2012
571,2
1.238,6
866,7
369,2
508,5
381,9
1.960,9
1.502,5
1.102,5
889,6
1.954,6
1.289,8
-1.389,7
-263,9
-235,7
-181,1
-1.446,1
-907,9
2.532,1
2.741,1
1.969,2
1.850,5
2.463,1
1.671,8
İhracat
İhracat
(Milyar $)
(Milyar $)
86,1
66,5
85,6
102,8
102,8
100,4
90,5
66,0
81,8
100,4
100,4
106,2
Kaynak: T.C. Ekonomi BakanlÜðÜ
dolarl×k ithalat yapt×. Toplam ticaret hacmi de son beû y×l×n en düûük seviyesinde gerçekleûti. 2011 y×l×nda da d×û ticarette ibre Güney Afrika’dan yanayd×. Türkiye’nin ihracat×
508,5 milyon dolar olurken, ithalat× bir önceki y×la göre iki kat artarak 1 milyar 954,6
milyon dolar oldu. 2012 y×l×nda Türkiye’nin Güney Afrika’ya olan ihracat× bir önceki y×la
göre yüzde 24,9 oran×nda azalma ile 381,9 milyon dolar, ithalat× da yüzde 34 azalma ile
1,29 milyar dolar olarak gerçekleûti.
TÜRK MÜTEAHHøTLERøN AFRøKA KITASINDA HEDEFø BÜYÜK
Uluslararas× müteahhitlik ûirketlerinin geçen y×l Afrika’da 60 milyar dolarl×k iû almas× Türk
müteahhitlik firmalar×n×n hedef büyütmesini saølad×. Afrika pazar×nda Etiyopya’da 2 milyar
dolarl×k iû alan Türk firmalar×, Güney Afrika’n×n baûta altyap× yat×r×mlar× olmak üzere büyük
inûaat projeleri için iû ziyaretlerini art×rd×. Türkiye ùnûaat Malzemesi Sanayicileri Derneøi de,
Yönetim Kurulu Baûkan× Dündar Yetiûener’in liderliøinde Güney Afrika’da bir dizi temasta
bulundu. ùlgili sektör yöneticileriyle görüûerek, Güney Afrika’ya Türk inûaat malzemelerinin
ihracat× için ön görüûmeler yapt×. Bu görüûmeler 2020 y×l× sonuna kadar Afrika k×tas×nda
400 milyar dolarl×k iû üstlenmeye haz×rlanan Türk müteahhitlik sektörü ve inûaat malzemesi
sanayicilerinin, bir anlamda bunun altyap×s×n× oluûturmak amac×yla birikimlerini Afrika ülkelerinin yat×r×mc× kuruluûlar×yla paylaûmalar× anlam×na geliyor. Türk müteahhitleri ve sanayicileri Güney Afrika’ya önce tecrübe ihraç ediyor, sonra da iû üstleniyor.
Son y×llarda Güney Afrika inûaat sektöründe gayrimenkul piyasas×na getirilen kolayl×klar
doørultusunda canl×l×k doruk noktas×na ulaûm×û görünüyor. Bir dizi kentsel bölgede ticari
Türkiye İMSAD, inşaat
sektörünün yeni pazarlara
ulaşması için çalışmalarına
hız kesmeden devam ediyor.
Bu kapsamda Türkiye
İMSAD Yönetim Kurulu
Başkanı Dündar Yetişener,
Güney Afrika’ya bir ziyaret
gerçekleştirdi. Yetişener,
İstanbul Maden ve Metaller
İhracatçı Birliği (İMMİB)
Yapı Malzemeleri Komitesi
heyeti ile birlikte Güney
Afrika’nın Johannesburg
şehrinde ilk kez düzenlenen
Bauma Africa Fuarı’nı
ziyaret etti.
107
108
İHRACAT KAPILARI / GÜNEY AFRİKA & KAMERUN
En önemli
yatırımcı İngiltere
Güney Afrika’daki en önemli yabancÜ
yatÜrÜmcÜ ülke ñngiltere. YabancÜ
yatÜrÜmlarÜn yarÜdan çoðu ñngilizlere
ait. Güney Afrika’nÜn Çin ile ticareti
14 milyar dolar, Almanya’dan sonra
en büyük ithalatÜ bu ülkeyle yapÜyor.
2010 itibarÜyla sadece bir Türk íirketi, 4
milyon dolarlÜk iníaat iíi gerçekleítiriyor.
ñstanbul Ticaret OdasÜ’nÜn raporuna
göre, Türk ií adamlarÜnÜn yatÜrÜmlarÜ
60 milyon dolarÜ buluyor. Son bir iki yÜl
içinde bu rakamÜn 100 milyon dolarÜ
geçtiði tahmin ediliyor. En önemli Türk
yatÜrÜmÜ elektrikli ev aletleri konusunda
gerçekleítiriliyor. Kömür ve iníaat
malzemeleri ticareti konusunda da
yatÜrÜmlar söz konusu.
Ekim 2013
faaliyetler ofis ve al×ûveriû merkezi tarz×nda büyük maøazalar×n say×s× katlanarak art×yor.
Güney Afrika yönetiminin özel mesken sahibi olmay× desteklemek üzere faizleri düûürmesi ve gelir vergilerini azaltmas×, yabanc×lar×n talebini de yükseltiyor. Yabanc×lar×n gayrimenkule yat×r×m yapmalar×n× art×ran geliûmeler Güney Afrika inûaat sektöründe kuvvetli
ek talep doøuruyor. Güney Afrika’da da Türkiye’deki gibi inûaat sektöründeki yükseliû
diøer baøl× sektörlerde de canlanma yarat×yor.
DAHA YAKIN øLGø GEREKøYOR
Güney Afrika ile Türkiye aras×ndaki ticaret, son y×llarda sürekli art×û gösteriyor. Fakat mevcut potansiyelin tümü kullan×lam×yor. Her iki ülkenin de büyüyen ekonomisinin birçok
alanda birbirini tamaml×yor olmas× karû×l×kl× ticaretin çok daha fazla olabileceøine iûaret
ediyor. Türk firmalar×n×n gerek yat×r×m gerekse ihracat yoluyla Güney Afrika pazar×na giriû
yapmas× mümkün görülüyor. ùhracat olanaklar× aç×s×ndan olumlu görülen sektörler ise
inûaat, tekstil ve haz×r giyim, otomotiv, beyaz eûya ve elektrikli ev aletleri, makineler, cam
ve camdan eûyalar gibi sektörler olarak ortaya ç×k×yor. Türk ûirketlerinin Güney Afrika yerel yönetimlerinin uygulad×ø× toplu konut projelerinde de görev alabileceklerini öngören
yetkililer, ülkemizdeki iû çevrelerinin k×sa vadeden baûlayarak Güney Afrika’daki geliûmelerle daha yak×ndan ilgilenmesinde büyük fayda görüyor.
Güney Afrika’da düzenlenen uluslararas× fuarlara iyi seçim yap×larak kat×l×m×n yan× s×ra,
önceden iyi bir ûekilde koordine edilmiû karû×l×kl× iû ziyaretleri ve ûirket temaslar×nda bulunulmas× da tavsiye ediliyor. Her iki ülke aras×ndaki mevsim farkl×l×ø× ve mesafenin uzakl×ø×
konusu, diøer uzak pazarlara yapt×ø×m×z ticarete bak×ld×ø×nda bu ülkeye ihracat×m×zda
da fazla güçlük yaûanmayacaø×n× gösteriyor. “Mevsim farkl×l×ø× iyi kullan×l×rsa birbirini bütünleyen pazarlar aç×s×ndan avantaj bile olabilir” diyen yetkililer, Türk sanayicilerinin bu
durumu ayr× bir avantaja çevirecek potansiyele sahip olduøunu söylüyor.
Türkiye ÷núaat Malzemesi Sanayicileri Derneöi/Association of Turkish Construction
on Material Producers
Ekim 2013 • Sayú 15
Türkiye ÷MSAD dergi Ekim 2013 Say× 15
Türkiye İMSAD’ın Değişimi
Kentsel Dönüşümü Etkiliyor