kazım taşkent sanat galerisi - ŞEHİR e

Y A P I
K R E D İ
KAZIM TAŞKENT
SANAT GALERİSİ
Yayına Hazırlayan : Şennur Aydın
Grafik Tasarım: Gülnur Başer
Fotoğraf: Uğur Ataç
Ünal Ofset Matbaacılık Ambalaj Sanayii ve Tic. A.Ş.'de basılmıştır. Eylül 1990, İstanbul
YAPI KREDİ RESİM KOLEKSİYONUMDAN
TÜRK BESTEKÂR
PORTRELERİ
10 Eylül-2 Ekim 1990
Y A P I
K R E D İ
KAZIM TAŞKENT
SANAT GALERİSİ
s
ERGİSİ ‘d
Ahmet Hamdi Tanpınar, ölümünden birkaç gün önce yazdığı sayfalarda,
bütün bir ömrün muhasebesini yaparken, bizim Batı kültürüyle boy
ölçüşebilecek birkaç mimarî yapıtımız ile bestemiz olduğunu öne sürer.
Gerçekten de, kültürün en seçkin örneklerini içinde toplayan müzik
sanatı, bir uygarlığın değdiği dorukları gösterir: Bu bakımdan, bizim
müzik geleneğimiz ve onu temsil eden insanlar, ölçüler ve âhenkler
toplamı belirleyici özellikler taşır.
Klâsik Türk Musikîsi üzerine yapılan araştırmalar arasında, İbnülemin
Mahmut Kemal lnal'ın“Hoş Seda: Son Asır Türk Musikişinasları" adlı
kitabının özel bir yeri vardır. Musikîmizin, Doğu ve Batı arasında salınan
ve özgün bir senteze ulaşan serüvenine mührünü vuran büyük
bestecilerini tek tek ele alan Üstad, Dede Efendiyi ve Itrîyi yetiştirmiş
bu geleneği yakın bir geçmişe kadar izler.
Ölçüler ve âhenkler incelenmiş, bazıları eski kayıtlar, bazıları da yepyeni
yorumlar aracılığıyla günümüzde yankılanır olmuştur. Ama insanlar,
müzik insanlarımız, topu topu birer silûettir. Portreleriyle ünlü Avrupa
kültürünün yanında, bu alanda cılız bir varlık göstermiş OsmanlI sanatı
küçümsenemeyecek bir gedik oluşturmuştur: Bizler Mimar Sinan'ın,
Bâkî'nin ya da Matrakçı Nasuh'un yüzlerini tanımayız.
Yapı Kredi Bankası, 1968’de Hüseyin Kocabaştan devraldığı 75 parçalık
"Türk Bestekâr Portreleri" koleksiyonu aracılığıyla, üç yüzyıl boyunca
musikîmize damgasını vuran sanatçılarımız ile bizi yüzyüze getirirken,
son yılların önemli kültür olaylarından birini gerçekleştirmenin onurunu
taşıyor.
Abdülvahap el Mısrî
Duralit Üzerine Yağlıboya 33x40 cm
ABDÜLVAHAP EL MISRÎ
3^ •.zii
mir 3
Yazmacı Abdi Efendi (1787-1851)
Duralit Üzerine Yağlıboya 33x40 cm
Selanikli Ahmet Bey (1868-1927)
Duralit Üzerine Yağlıboya 33x40 cm
YAZMACI ABDİ EFENDİ
SELANİKLİ AHMET BEY
1787
1868 1927
-
1851
İyi bir hanende ve tanbûri olan
Abdi Efendi’nin zamanımıza
Acem-Aşirân, Acem-Bûselik ve
Uşşak makamlarından 3 bestesi
ile 10 şarkısı kalmıştır.
-
Genç arkadaşlarıyla bir musiki
derneği kurarak müzik
dünyasına girmiş ve ilk bestesini
Hüzzam makamında
bestelemiştir. Selanik'te çok
sayıda öğrenci yetiştirmiş, 700’e
yakın eser bestelemiştir. Okuma
yazması olmayan Ahmet Efendi
güfteleri başkasına okutarak
ezberleyip anlamını bilmediği
kelimeleri sorarak öğrenirdi.
Ahmet Rasim Bey (1864-1932)
Duralit Üzerine Yağlıboya 33x40 cm
AHMET RASİM BEY
1864 - 1932
Günümüzde yazarlığıyla tanınan
Ahmet Rasim, dört ciltlik bir
OsmanlI Tarihi yazmış, “Şehir
Mektupları" ve "Muharrir Bu y a ”
isimli eserleri ile edebiyat
tarihine geçmiştir. Eserlerinin
güftelerini de kendisi yazar ve
bestelerdi. 1927 yılına kadar
sadece musiki ve edebiyatla
uğraşan Ahmet Rasim İstanbul
Mebusluğuna seçilerek kısa bir
süre siyasete de atılmıştır.
Tanburî Ali Efendi (1836-1902)
Duralit Üzerine Yağlıboya 32x40 cm
TANBÛRİ ALİ EFENDİ
1836-1902
Türk Musiki tarihine önemli
eserler kazandıran Ali Efendi,
Tanbûri Cemil Bey, Rakım
Elkutlu, Tanbûri Dürrü Turan
gibi bestekârların da hocasıdır.
Ali Haydar Dede (1846-1904)
Duralit Üzerine Yağlıboya 34x40 cm
ALİ HAYDAR DEDE
1846 - 1904
Musiki-i Hümayun 'da Batı ve
Türk Müziğini İlmî olarak
incelemiştir. II. Abdülhamid
zamanında sermuallim ve
mabeyinci olarak görev yapmış,
Türk makamlarında operetler,
marşlar ve şarkılar bestelemiştir.
3& FS B
Eyüplü Ali Rıza Bey (1878-1953)
Duralit Üzerine Yağlıboya 32x40 cm
EYÜPLÜ ALİ RIZA BEY
1 8 7 8 -1 9 5 3
Küçük yaşta babasından aldığı
musiki sevgisi ile evlerinde
tertiplenen musiki
toplantılarında yeteneğini
geliştirerek 14 -15 yaşlarında
usûl, makam ve nota öğrendi.
Musiki-i OsmanlI Cemiyetinin
Eyüp Sultan'da açtığı okulda
müzik hocalığı yaparak çok
sayıda öğrenci yetiştirdi. Dini
eserlerle birlikte peşrev saz
semaisi ve şarkılar bestelemiştir.
( Ş tv y f& C
$ r* ~ ~ 2
LSj ı
Denizlioğlu Ali (....-1860)
Duralit üzerine Yağlıboya 33x40 cm
DENİZLİOĞLU ALİ
Piyasa sazendesi olarak çok
kıvrak ve akıcı şarkılar
bestelemiştir, en güzelleri
Hisarbuselik makamında
olanlarıdır. Kemanıyla da ün
yapmıştır.
Astik Ağa (1840-1913)
Duralit Üzerine Yağlıboya 33x40 cm
ASTİK AĞA
1840 - 1913
Ermeni asıllı bestecimiz dayısı
aktör Mofyes Papazyan'dan
sonra Aris Ohannesyan'dan
musiki öğrendi. İyi bir hanende
olarak tanınmıştır. Prens
Abdülhalim Paşanın
koleksiyonunun önemli bir
kısmını o notaya almıştır. Oğlu
Bofos da hanendedir.
Hacı Arif Bey (1841-1884)
Duralit Üzerine Yağlıboya 33x40 cm
HACI ARİF BEY
1841 - 1884
Batı müziği hocası
Zati Bey'in yazdığına
göre, Musiki-i Hümayun'da
kendisine verilen odada müzik
çalışır, nota bilmediği halde
binlerce parçayı hafızasından
ezbere, eksiksiz ve pürüzsüz
okurmuş. Hacı Arif bine yakın
eser bestelemiştir.
Giriftzen Asım Bey (1852-1929)
Duralit Üzerine Yağlıboya 33x40 cm
GİRİFTZEN ASIM BEY
1852 - 1929
m
Müziğe Yenişehir
Mevlevihanesinde ney çalarak
başlamış, ilk ney derslerini
Neyzen Yusuf Paşanın çırağı
Haşan Dede'den almıştır. 18
yaşında İstanbul'a gelince,
Neyzen Salim Bey'den ders
almıştır. İstanbul'un eski
alimleri Neyzen Yusuf Paşa,
Hacı Arif Bey, Başmüezzin Rifat
Bey, Zekâi Dede ile musiki
toplantılarında bulunmuştur.
Rast, Uşşak, Hüseyni, Hüzzam ve
Saba makamlarında peşrevleri,
saz semaileri ve şarkıları vardır.
Şeyh Ataullah (1842x1910)
Duralit Üzerine Yağlıboya 28x38 cm
ŞEYH ATAULLAH
1842 - 1910
Mevlevihanede tasavvuf musikisi
ile yakın ilgisi dolayısıyla ud ve
kanun çalmakta ustalaşmıştır.
Besteleri maalesef pek fazla
yayılmamıştır.
Kanunî Artaki Efendi (1885-1948)
Duralit Üzerine Yağlıboya 33x40 cm
KANUNÎ ARTAKİ EFENDİ
1885 - 1948
Selanikli Ahmed Bey'den ders
almış, uzun yıllar İstanbul
Konservatuarı İcra Heyetinde
çalışmıştır. Kanun çalmakta çok
usta olduğu halde, özellikle
bestekârlığı çok kıymetli olup
sayısız eserler bestelemiştir.
Kanunî Hacı Arif Bey (1862-1911)
Duralit Üzerine Yağlıboya 33x40 cm
•
■ m :' « • V ..!1
KANUNÎ HACI ARİF BEY
1862 - 1911
Birkaç müzik aletini denedikten
sonra kanunda daha başarılı
olmuş ve kanunu mükemmel
çaldığını oğlu, İbnül Emin
Mahmud Kemal'e yazdığı
mektupta belirtmiştir. Aynı
mektupta, kanunu mandalsız,
tırnaklarıyla çaldığından
bahsetmektedir. Kanun
çalmaktaki ustalığı yanında çok
sayıda bestesi de vardır.
Udî Arşak Efendi (1880-1930)
Duralit Üzerine Yağlıboya 33x40 cm
UDÎ ARŞAK EFENDİ
1880 - 1930
Arşak Çömlekçiyan, Kirkor
Çulhayan ve Tatyos Efendi gibi
bestekârlardan dersler alarak
musiki aleminde adından söz
ettirmiştir. Uzun yıllar udu ile
çeşitli takımlarda çalışarak
hayatını kazanmış, daha sonra
musiki aletleri satan bir dükkan
açarak, eski besteleri doğru bir
şekilde yayımlayarak dağıtmıştır.
Medenî Aziz Bey (1842 - 1895)
Duralit Üzerine Yağlıboya 33x41 cm
MEDENÎ AZİZ BEY
1842 - 1895
Kazasker Mustafa İzzet
Efendi'den ders aldı. Kısa sürede
ilerleyerek Sultan Abdülaziz'in
takdirini kazandı ve saraya
alındı. Bir süre sonra saraydan
ayrılarak musiki bilgisini daha
serbest bir şekilde ilerletmiştir.
Çok sayıda öğrenci yetiştirmiştir.
Civan Ağa (...-1910)
Duralit Üzerine Yağlıboya 33x40 cm
CİVAN AĞA
1910
Andon, Civan ve Hristo diye
bilinen üç müzisyen kardeşin
ortancasıdır. Rum asıllı Türk
bestekârının esas adı
“Zivanis”dir. Köçekçe
takımlarından lavta çalmakla
ünlü, günümüzde "Civan Ağa”
olarak eserleri dinlenmektedir.
Tanbûri Cemil Bey (1871-1916)
Duralit Üzerine Yağlıboya 32x40 cm
TANBÛRİ CEMİL BEY
1871 - 1916
Türk müziği tarihinin en büyük
virtiözlerinden biri olan bu
bestekârımız, batı müziği
konusunda çeviriler yapmış, Türk
Müziğini yeni öğrenenler için
basit bir nazariyat kitabı
yazmıştır. Türk Müziğinin
geleneksel formları onu hiç bir
zaman çekmemiş, yerleşmiş
kalıplara karşı gösterdiği
içgüdüsel tepki onu Türk
Müziğinde hiç bir zaman
sözkonusu olmamış olan Taksim
besteciliğine itmiştir. Tanbûri
Cemil Bey, Yahya Kemal
tarafından da selamlanmış büyük
bir ustadır.
Emin Ağa (1750-1814)
Duralit Üzerine Yağlıboya 33x40 cm
Santurî Edhem Efendi (1855-1926)
Duralit Üzerine Yağlıboya 33x40 cm
EMİN A Ğ a ^ . t y & K *
1750-1814
SANTURÎ EDHEM EFENDİ
1855 - 1926
Saz eserleri bestekârıdır.
Enderun’da yetişmiş, tanbur
çalıp hocalığını yapmıştır.
Sarayda müezzinbaşılık
görevinde bulunurken çok sayıda
beste de yapmıştır.
Birçok bestesinin yanında
Hicazkâr buselik, Ciharagazin
adlı iki makamı türk musikisine
kazandırmıştır.
Fahri Bey (....-1905)
Duralit Üzerine Yağlıboya 33x40 cm
•v
FAH
,
v f i.
XIX. yüzyılda yaşayan bestekâr
Bayatı, Araban-bûselik makamını
yapmıştır. Günümüze
Araban-buselik, Bayatı, Fahte ve
saz semaileri ile Dilkeşide peşrevi
kalmıştır.
Galip Dede
Duralit Üzerine Yağlıboya 33x40 cm
GALİP DEDE
Garbis Efendi (..... - 1925)
Duralit Üzerine Yağlıboya 33x40cm
GARBİS EFENDİ
(....-1925)
Ermeni asıllı piyasa sazendesi
olan bestekâr nişaburek, sengin
semai ve diğer makamlarda çok
sayıda eser bestelemiştir. Notacı
kanunî, kemanî ve tanburî olarak
tanınmaktadır.
Haşim Bey (1815-1868)
Duralit Üzerine Yağlıboya 33x40 cm
HAŞİM BEY
1815 - 1868
Çocuk yaşta Enderun'a girmiş.
Dellalzade İsmail Efendi'den ve
Dede Efendi'den ders almıştır.
Abdülaziz'in tahta geçmesiyle
müezzinbaşılık görevi verilmiştir.
Çeşitli makamlarda değerli
eserleri ve “Haşim Bey
Mecmuası" adıyla basılmış bir
şarkı mecmuası vardır.
V
Cerrahpaşa Müezzini
Halil Efendi (....-1735)
Baba Hamparsum (1768 - 1839)
Duralit Üzerine Yağlıboya 33x40 cm
Aşariye Hatibi İ. Efendi (....-1880)
Duralit Üzerine Yağlıboya 33x40
Duralit Üzerine Yağlıboya 32x40 cm
CERRAHPAŞA MÜEZZİNİ
HALİL EFENDİ
....-1735
BABA HAMPARSUM
;<;H768 - 1839
Mevlevihanelerde ve kiliselerde
kudümzenbaşılık yapan
Hamparsum Dede Efendi'den
ders almış, teşvik görerek II.
Selim'in huzuruna kadar
çıkmıştır. Keman, biraz tanbur
çalan ve iyi bir hanende olan
Hamparsum XVIII. yüzyıl ve daha
önceki Türk klasik repertuarının
bir kısmını 6 defter halinde
notaya almıştır. Hasköy’deki
evinde müzik dersleri vermiştir.
İBRAHİM
ıa s n ^ - 1880
|
Beşiktaş'ta Kılıç Ali Paşa
Mahallesindeki Aşariye
Camisinin hatibi olarak
tanınmaktadır.
Mısırlı İbrahim Efendi ( 1878-1947)
Duralit Üzerine Yağlıboya 33x40cm
Sersazende-i Hazreti Şehriyari
İsmail Hakkı Bey (1866-1927)
Duralit Üzerine Yağlıboya 33x40 cm
MISIRLI İBRAHİM EFENDİ
1878 - 1947
SERSAZENDE-İ HAZRETİ
ŞEHRİYARİ İ. HAKKI BEY
1866 - 1927
Müzik dünyasında uduna hakim
ve kıymetli bir müzisyen
bestekâr olarak tanındı; besteleri
plaklara okunmuştur ve
günümüzde sevilen şarkılar
arasında yer almayı
sürdürmektedir.
Musiki-i Hümayun'da ünlü
bestekâr Latif Ağanın öğrencisi
olmuştur. Daha sonra orkestra
şefi Zâti Bey'den nota öğrendi ve
kendisine b.hanende ünvanı verildi.
Şehzadebaşı'nda Musiki-i Osmani
Mektebinin başına geçerek çok
sayıda öğrenci yetiştirmiştir.
Peşrev, beste, semai ve
şarkılardan ve marşlardan başka
birkaç tane de operet
bestelemiştir.
Klarnet İbrahim Efendi (.... - 1925)
Duralit Üzerine Yağlıboya 32x40
KLARNET İBRAHİM EFENDİ
.... - 1925
Türk musikisine pek çok eser
kazandıran, klarneti Türk
Musikisine sokan büyük
bestekârdır.
İSMET d e d e
<f¿A~
rj,- 1870 ra ¿
«7-
Tanbûri İsmet Ağa XIX. yüzyıl
bestekârlarındandır. Enderun’da
yetişmiş, Saray sazendeleri ve
musiki hocaları arasında yer
almıştır. Mevlevi olan bestekâr
Isfehan, Müstear ile Rûhaftfeza
makamlarında üç ayini şerifi
bestelemiş fakat bugün
unutulmuştur.
İrticai Dede
Duralit Üzerine Yağlıboya 32x41 cm
İRTİCAL DEDE
isak Varón Efendi (1884-1962)
Duralit Üzerine Yağlıboya 32x40 cm
İSAK VARON EFENDİ
1884-1962
¿
«r&f.
ismet Dede (....-1870)
Duralit Üzerine Yağlıboya 32x40 cm
'.
Gelibolu'da doğmuştur. İlk
müzik derslerini ve zevkini
babasından alarak genç yaşta
musikinin bütün inceliklerini
öğrenmiştir. Hukuk öğreniminin
yanında müzik çalışmalarına da
devam etmiş, 1907'den
başlayarak Türk musikisine pek
çok eser kazandırmıştır.
Muallim Kâzım Bey (1872-1938)
Duralit Üzerine Yağlıboya 33x40 cm
MUALLİM KÂZIM BEY
1872 - 1938
Posta-telgraf muhasebesinde
çalışırken müzikle uğraşısına
devam etmiş, birçok bestesinin
yanında öğrenciler de
yetiştirmiştir. "Musiki Istılahı”
(Müzik Terimleri) adlı eseri ile
tanınan sanatçı Musiki-i
Hümayun 'a alınarak uzun yıllar
çalışmıştır. Daha sonra Maarif
Nezaretine (Milli Eğitim
Bakanlığı) geçerek 40 yıl
okullarda matematik ve müzik
öğretmenliği yapmıştır. Yegah
makamında bir âyini şerif ile
pekçok şarkı ve marşlar
bestelediği gibi ünlü öğrenciler
de yetiştirmiştir. Saadettin
Kaynak da Muallim Kazım Bey’in
öğrencisidir.
Hacı Kerami Efendi (1840-1909)
Duralit Üzerine Yağlıboya 33x40 cm
HACI KERAMİ EFENDİ
1840 - 1909
Hacı Faik ve Bolahenk Nuri
Bey'den ders aldı. Harbiye
nezareti memurluğu yapan
Kerami Efendi özel müzik
dersleri de vermiştir. Hayatı
trajik biçimde son bulmuştur.
Kirkor Çulhayan Efendi (1868-1938)
Duralit Üzerine Yağlıboya 33x40 cm
KİRKOR ÇULHAYAN EFENDİ
18 6 8 - 1938
Küçük yaşta Hamparsum'un
oğlundan ve Nikogos
Taşcıyan'dan ders almıştır. Gerek
besteleri, gerek hanendeliği ile
müzik aleminde iyi bir ün
kazanmıştır. Birçok eserleri
vardır. Ayrıca kiliselerde
okunmak üzere dini eserler
bestelemiştir. Nihavend
makamında olan dört sesli
korosu Sam atya kilisesinde ilk
defa okunurken Rauf Yekta Bey
ve Zekâi Dedezade Ahmed
Efendi dinlemiş ve onu takdir
etmişlerdir. Özel ve resmi
okullarda dersler vererek çok
sayıda öğrenci yetiştirmiştir.
Lemi Bey (Atlı) (1869-1945)
Duralit Üzerine Yağlıboya 33x40 cm
LEMİ BEY (ATLI)
1869 - 1945
Fatih Askeri Rüşdiyesine devam
ederken Hafız Yusuf Bey'den
sonra Hacı Arif Bey'den ders
almıştır. Kısa bir süre memuriyet
yapmış, daha sonra 60 sene
aralıksız müzikle uğraşmıştır. İlk
şarkısını 18 yaşında Karcığar
makamında bestelemiştir.
Latif Ağa (1815-1885)
Duralit Üzerine Yağlıboya 33x40 cm
LATİF AĞA
1 8 1 5 -1 8 8 5
Enderun'da yetişmiş, hanende ve
musiki hocası olarak çalışmıştır.
Medeni Aziz Efendi, Kanunî
Mehmet Bey ve İsmail Hakkı Bey
gibi çok değerli bestekârlar
yetiştirmiştir. Mahûr, Hicazkâr,
Saba makamında eserleri çok
sevilmiştir.
Kanuni Hoca Mehmet Bey (1859-1925)
Duralit Üzerine Yağlıboya 32x40 cm
KANUNİ HOCA MEHMETBEY
1859 - 1925
Mızıka ı Hümayunda yetişmiş
Latif Ağa ve Kanuni Ethem
Efendi'nin öğrencilerindendir.
Edebiyat ve tasavvufla yakından
ilgilenen Mehmet Bey'in nota
bilgisi çok kuvvetli idi. Çeşitli
makamlarda besteleri vardır.
Hafız Mehmet Eşref Efendi (....-1930)
Duralit Üzerine Yağlıboya 33x40 cm
Muhlis Sabahattin (Ezgi) (1889-1947)
Duralit Üzerine Yağlıboya 32x42 cm
Mahmud Celalettin Paşa (1839-1899)
Duralit Üzerine Yağlıboya 32x40 cm
HAFIZ M. EŞREF EFENDİ
MUHLİS SABAHATTİN(EZGİ)
MAHMUD CELALETTİN PAŞA
.... - 1930
1889 - 1947
1839-1899
Türk müziğine çok sayıda şarkı
ve diğer makamlarda eserler
kazandırmış bestekârımızdır.
Basılı eserlerde udî olarak da
anılmaktadır.
Galatasaray Lisesinde okurken
Batı müziğine ilgi duyarak,
piyano dersleri almaya
başlamıştır. 1908'de Meşrutiyet
hareketleri zamanında
gazetecilik yapmış ve siyasi
hayata atılarak Avrupa'ya
gitmek zorunda kalmıştır. Türk
musikisinin organize
edilemeyeceği savına karşın
operalar bestelemiş, “Aşk
Mektebi” adlı opereti Şehir
Tiyatrolarında oynanmıştır.
Orkestra eserleri bestelemiş ve
çalınmıştır. Opera bestelerinin
yanında pek çok şarkı ve türkü
de besteleyen Muhlis Sabahattin
müzik dünyasında bir ekol
yaratmıştır.
Hem şair, hem bestekâr, hem de
siyaset adamı olarak isim
yapmış, bestelediği eserlerin
güftelerini de kendisi yazmıştır.
Bestelerinden başka Mirat-ı
Hakikat, Girit Tarihi ve Revzatül
Kamil adlı eserleri ile de Türk
Kültürüne hizmet etmiştir.
Mirza Kasım (
)
Duralit Üzerine Yağlıboya 33x40 cm
MİRZA KASIM
. » i . ■ s r».
"fi-
Nevres Paşa (1826-1872)
Duralit Üzerine Yağlıboya 32x40 cm
NEVRES PAŞA
1826-1872
Sultan Abdülaziz döneminde
Maarif ve Maliye nazırlıklarında
bulunmuş vezirlerdendir. Şairliği
ve bestekârlığı ile de tanınmıştır.
Günümüze ulaşan eseri yoktur.
Numan Ağa (1750-1834)
Duralit Üzerine Yağlıboya 33x40 cm
'Si*-
NUMAN AGA
1750-1834
XVIIl.yüzyılın ve XIX. yüzyılın
tanınmış bestekârı Numan Ağa
II. Mahmud zamanında sarayda
başmüezzin olarak görev
yapmıştır. Enderun'da hoca olan
bestekâr tanbur çalmakla da
meşhur olmuştur.
^5 i
y
*
Udî Nevres Bey (1873 - 1937)
Duralit Üzerine Yağlıboya 33x40 cm
UDÎ NEVRES BEY
(1873-1937)
Tanbûri Cemil Bey, Nevres Bey'in
müzik konusunda
yetişmesi için ne gerekirse
yapmıştır. Nevres Bey
Anadolu'yu dolaşarak halk
türküleri derlemiş. Birinci Dünya
Savaşı sırasında Almanya'ya
giderek Batı müziği hakkında da
etüdler yapmıştır. Ud çalmaktaki
mahareti ve üstadlığı devrinde
adını ud ile özdeşleştirmiştir.
Kanunî Âmâ Nazım Bey (1884-1920)
Duralit Üzerine Yağlıboya 33x40 cm
KANUNÎ ÂMÂ NAZIM BEY
1884 - 1920
Beyazıt, Koska 'da bulunan Körler
ve Dilsizler Okulunda okurken
musikiye olan yeteneği halası
tarafından anlaşılınca Üsküdarlı
Udi Haşan Bey'den müzik
dersleri almaya başlamıştır.
Musıki-i Osmani Cemiyeti ile
Darütta’lim-i Musiki Cemiyetinin
kıymetli bir elemanı olarak bir
çok öğrenci yetiştirdiği gibi çok
sayıda besteler yapmıştır.
Kemençeci Usta Nikolaki (....-1915)
Duralit Üzerine Yağlıboya 32x40 cm
KEMENÇECİ USTA NİKOLAKİ
f e k 1915
$ £ &
Tanbûri Osman Bey (1816-1885)
Duralit Üzerine Yağlıboya 33x40 cm
Kanuni Ömer Efendi (.... - 1900)
Duralit Üzerine Yağlıboya 33x40 cm
Hafız Post (1630-1694)
Duralit Üzerine Yağlıboya 40x33 cm
TANBÛRİ OSMAN BEY
KANUNİ ÖMER EFENDİ
HAFIZ POST
1816-1885
.... - 1900
1630-1694
Babası bestekâr Tanbûri Zeki
Mehmed Ağa, dedesi de büyük
bestekâr Tanbûri Numan Ağa'dır.
Aileden gelen müzik yeteneğini
geliştirerek saraya girmiş ve
sanatını icra etmiştir. Klasik
tarzda çok güzel tanbur çalan
Osman Bey XIX. yüzyılın en
büyük saz eserleri bestekârıdır.
Klasik fakat canlı ve lirik çok
güzel peşrevler bestelemiştir.
Arap asıllı, Türk müzisyeni 1865
yılında Kahire'den İstanbul'a
gelmiş ve yerleşmiştir. Hayatı
hakkında fazla birşey bilinmiyor.
Rahmi Bey (1865-1924)
Duralit Üzerine Yağlıboya 33x40 cm
Kemani Rıza Efendi (1780-1852)
Duralit Üzerine Yağlıboya 33x40 cm
Rıfat Bey (1820-1888)
Duralit Üzerine Yağlıboya 33x40 cm
RAHMİ BEY
KEMANİ RIZA EFENDİ
RIFAT BEY
1865-1924
1780 - 1852
1820 - 1888
Mülkiyeyi bitirerek Şûrayı Devlet
Azaiığına (Danıştay Üyeliği)
kadar yükselmiş aynı zamanda
Vefa Lisesi Edebiyat
öğretmenliği ve Konservatuarda
Müdürlük de yapmıştır.
Bestelerinin çoğunun güftesini
kendisi yazdığı gibi nazım ve
nesir tarzında yazıları da vardır.
II. Mahmut devrinde sarayın
tanınmış kem anîve şarkı
bestekârları arasında yer
almıştır. Rıza Efendinin
günümüze kadar gelen eserleri
34 şarkı ile Tahir-Bûselik'ten bir
peşrev,
bir saz semaisi ve bir
Nihavend peşrevidir. Güzel
şarkılar bestelemiş, Şehnaz,
Rast, Hüzzam ve Bayati
makamlarından olanları çok
sevilmiştir. Batı müziğine de ilgi
duymuş, yaptığı bestelerde bu
etki görülmüştür.
Hamamizade İsmail Dede
Efendinin torunudur. Musiki -i
Hümayun'da miralaylık rütbesine
kadar yükselmiştir. Aileden gelen
müzik sevgisi ve bilgisi ile çeşitli
makamlarda yüzü geçen sayıda
beste yapmıştır.
Rauf Yekta Bey (1871-1935)
Duralit Üzerine Yağlıboya 32x40 cm
Neyzen Salim (1829-1884)
Duralit Üzerine Yağlıboya 32x37 cm
.*. • j.m .y jc ııy f f l,
RAUF YEKTA BEY a s s a i
1871 - 1935
Yabancı dil öğrenerek müzik
araştırmalarına başlamış,
İstanbul Kütüphanelerini
tarayarak müzikle ilgili kitap,
yazma ve dergileri incelemiş,
batı müziği için de Avrupa’dan
kitap ve dergileri getirterek bilgi
sahibi olmuştur. Bu arada Zekâi
Bey ve Bolahenk Nuri Bey’den
müzik dersleri almıştır.
1897’den başlayarak İkdam
Gazetesinde müzik makaleleri
çıkmış, 1908’de “Revue
Musicale” a gönderdiği makaleler
yayımlanarak Rauf Yekta Bey'in
Paris müzik dünyasında da
tanınmasını sağlamıştır.
Paris Konservatuarı tarafından
yayınlanan dört ciltlik Müzik
Ansiklopedisinin yüzelli sayfalık
Türk Müziği bölümünü Rauf
Yekta Bey yazmış, büyük
beğeni toplamıştır.
Hafız Saadettin Bey (1895-1961)
Duralit Üzerine Yağlıboya 33x40 cm
NEYZEN SALIM
HAFIZ SAADETTİN BEY
1829 - 1884
1895-1961
Büyük bestekâr Faik Bey'in
kardeşidir. Ney hocası Neyzen
Oskiyan'dır. Üsküdar'da
yaşamıştır.
Geleneksel Musiki tarzında
bestelerin yanında neoklasik
tarzda bestelenmiş pek çok
eserleri olan Kaynak, yakın
dönemin büyük ustasıdır.
/
Sami Bey (1874-1939)
Duralit Üzerine Yağlıboya 33x40 cm
.T lf' ¿ r — - ’•■»I
SAMİ BEY
1874 - 1939
£»ati
Müziğe önce ud öğrenmekle
başlamıştır. Zekâi Dede, Udî Ali
Rifat Bey gibi Üstadlardan ders
almış; Tanbûri Cemil Bey ile
uzun yıllar birlikte çalışmıştır.
Enderun musiki heyetine
girdikten sonra resmi okullarda
ve özel kuruluşlarda öğretmenlik
yaparak çok sayıda öğrenci
yetiştirmiştir. Üsküdar Musiki-i
Osmanî Cemiyetini kurarak uzun
yıllar çalışmıştır. Tanbûri
Selahattin Pınar'ın da hocasıdır.
Said Dede (1803-1853)
Duralit Üzerine Yağlıboya 33x40 cm
SAİD DEDE
1803 - 1853
İki yıl Mevlevihanede görev
yaptıktan sonra müzik ilminde
ve neyzenlikte usta olmuştur.
Şevkefza makamındaki saz
semaisiyle, Tarzınevin
makamındaki eseri zamanın
müzisyenlerince beğenilmiştir.
Suyolcu Salih Efendi (1806-1862)
Duralit Üzerine Yağlıboya 32x40 cm
SUYOLCU SALİH EFENDİ
1806 - 1862
Enderun'da, Dede Efendi'den
ders alarak 1825'de Padişahın
müezzinleri arasına katılmıştır.
Kaymakamlık görevinde
bulunmuştur. 1862 yılında
Beşiktaş Akaretler'de ölmüştür.
Hakkında söylenen şu beyit
zamanında çok meşhurdu:
Ne zaman eylese taksim
Suyolcuzâde
Sû be sû akıtır lüle misali
çeşmim.
Salih Dede (1823-1886)
Duralit Üzerine Yağlıboya 33x40 cm
Selim Dede (III. Selim) (1761-1808)
Duralit Üzerine Yağlıboya 33x40 cm
SALİH DEDE
SELİM DEDE (III. SELİM)
1823 - 1886
1761 - 1808
Beşiktaş Mevlevihanesi Şeyhi
Said Dede'nin oğludur ve
Mevlevihanede doğmuştur.
Babası ve kardeşi Yusuf Paşa da
müzisyendir. Peşrev ve semaileri
ile tanınmıştır.
28. Osmanlı Padişahı III. Selim'in
dinî musikide kullandığı adıdır, iyi
bir müzisyendi. Güzel ney
çalardı, günümüze kadar gelen
besteler yapmıştır. Hatta
Suzîdilara makamını bulmuş ve
bu makamda güzel eserler
vermiştir. Müzikte tamamen
kendine özgü bir tarz kullanmış,
devrinin büyük müzisyenlerinin
etkisinde kalmıştır.
Tanbûri Selahattin Bey (1902-1960)
Duralit Üzerine Yağlıboya 33x40 cm
TANBÛRİ SELAHATTİN BEY
(PINAR)
1902 - 1960
İlk müzik terbiyesini annesinden
almıştır. 1920 yılında
“Darülfeyz-i Musiki" adı ile bir
dernek kurarak kendisi gibi
müziğe meraklı gençleri
toplayarak müzik eğitimini
sürdürmüştür. Bu cemiyet
günümüzde de “Üsküdar Musiki
Cemiyeti” olarak faaliyetlerini
sürdürmektedir. Türk Müziğine
çok güzel eserler kazandırmıştır.
Âmâ Sebuh (....-1890)
Duralit Üzerine Yağlıboya 32x40 cm
ÂMÂ SEBUH
.... -1890
Kemâni Sebuh olarak tanınan
bestekâr sonradan Musiki-i
Hümayundan çıkartılmış ve
Ihlamur civarında Sultan
Abdülaziz tarafından verilen
evinde hayatını tamamlamıştır.
Hafız Şeyda (....-1799)
Duralit Üzerine Yağlıboya 33x40 cm
HAFIZ ŞEYDA
.... - 1799
İstanbullu bir halvetî dervişinin
oğludur. Küçük yaşta gözleri kör
olmuştur. Müzikle yakından
ilgilenmiştir, çok iyi ney çaldığı
bilinir. Yenikapı
mevlevihanesinde kudümzenbaşı
olarak görev yapmıştır. En
önemli eseri Irak ayinidir.
Şevki Bey (1860-1891)
Duralit Üzerine Yağlıboya 33x40 cm
ŞEVKİ BEY
18 60- 1891
İlk zamanlar özel müzik dersleri
almış, sonra Musiki-i
Hümayun'da Hacı Arif Bey'den
dersler alarak teşvik görmüştür.
Çok sayıda eser bestelemiştir.
W
Kemani Tatyos Efendi (1858-1913)
Duralit Üzerine Yağlıboya 33x40 cm
KEMANİ TATYOS EFENDİ
1 8 5 8 - 1913
Soyadı Keseryan’dır. Bestekâr
Civan ve Astik Efendilerden ders
almıştır. Önceleri kanun çalan
Tatyos Efendi bestekârlığı,
peşrev saz semaileri ve şarkıları
ile musiki dünyasında adından
söz ettirmiştir.
Neyzen Tevfik Bey (1879-1953)
Duralit Üzerine Yağlıboya 32x40 cm
NEYZEN TEVFİK
18 79- 1953
Koyu mizahî şiirleri ve ney
çalmaktaki hüneriyle olduğu
kadar derbeder yaşayışı ile
dikkatleri çeken bir müzisyendir.
Bodrum'da doğmuştur. Ney
çalmayı mevlevihanede
öğrenmiş, İzmir’de iken şiirler
yazmaya başlamıştır. İstanbul’a
geldikten sonra edebiyat ve
müzik dünyasının usta kişileriyle
tanışmıştır. Cumhuriyet
döneminin en popüler
simalarından biri sayılır.
Veli Dede (Kanık) (1881-1953)
Duralit Üzerine Yağlıboya 33x40 cm
VELİ DEDE (KANIK)
1881-1953
Kemençeci Vasilaki (1845-1907)
Duralit Üzerine Yağlıboya 32x40 cm
KEMENÇECİ VASİLAKİ
1845 - 1907
Geçen yüzyılın önde gelen
müzisyenlerinden biri olarak
adından söz ettirmiştir.
Yesari Asım Bey (Arsoy) (1900)
Duralit Üzerine Yağlıboya 33x40 cm
YESARİ ASIM BEY
1900 - ....
Ömer Lütfü Efendinin oğludur,
1900 yılında Drama'da
doğmuştur. İlk ve orta
öğrenimini Drama'da yapmıştır.
İstanbul’a gelerek Adapazarı'na
yerleşmiştir.
Müziğe dört telli bir saz ve ud
çalarak başlamış, müzik bilgisini
Adapazar'lı Hikmet Bey isimli bir
hocadan almıştır. Ondan sonra
kendi yeteneği ve gayretiyle
ilerlemiştir. Eserlerinin güfteleri
de kendisine aittir.
Eserlerinin başlıca özelliği,
yansıttıkları duyarlıktan gelir. En
tiz ve en kalın tonlar arasında
geniş bir açıda gezinen
melodileri, biçimsel açıdan Türk
Müziğine bağlı kaldığı halde,
ahenk ve akışı ile batı müziğini
andırır.
Nayi Yusuf Paşa (1821-1884)
Duralit Üzerine Yağlıboya 34x41 cm
NAYİ YUSUF PAŞA
1821 - 1884
Ney çalmayı babasından
öğrenerek Beşiktaş
Mevlevihanesine neyzenbaşı
olmuştur. Musiki-i Hümayuna
girerek zamanın üstadlarından
müzik dersleri almıştır. Sultan
Abdülmecid ve Sultan Abdülaziz
zamanında Sarayda görev alarak
miralaylığa yükselmiştir. Yusuf
Paşa bardaklara çatal ile vurup
hafif müzik eserleri çalarmış.
Zaharya Efendi (...-1740)
Duralit Üzerine Yağlıboya 32x40 cm
ZAHARYA EFENDİ
XVIII. yüzyılın ikinci yarısında
yaşamış Itrînin çağdaşı; bir
bestecimizdir. Klâsik Türk
Müziğine önemli eserler
vermiştir. Eserlerinde kilise
müziğinin etkisi büyüktür. Türk
Müziği eserlerinin yanında çok
sayıda ilahi de bestelemiştir.
Bestenigâr Ziya Bey (1877-1923)
Duralit Üzerine Yağlıboya 33x40 cm
BESTENİGÂR ZİYA BEY
1877 - 1923
• <J
»«_
Ziya Bey, başta Münir Nurettin
Selçuk, Tanbûri Selahattin Pınar
olmak üzere çok sayıda öğrenci
yetiştirmiştir. Bestenigâr
makamını çok sevip bu
makamdan eserler okuduğu için
kendisine “Bestenigâr Ziya"
denilmiştir. Kadıköy’de “Şark
Musiki Cemiyeti'nde uzun yıllar
hocalık yapmıştır. Daha sonra
Mersin'e gitmiş ve orada müzik
hocalığına devam etmiştir.
BİBLİYOGRAFYA
AKSÜT, Sadun Kemali
: 500 yıllık Türk Musikisi Antolojisi
İstanbul 1967 Türkiye Basımevi
EDİBOĞLU, Baki Süha
: Ünlü Türk Bestekârları
İstanbul 1962 Ak Kitabevi Yeni Matbaa
ERGUN, Saadettin Nüzhet
: Türk Musikisi Antolojisi
C.I. C.ll İstanbul 1942-43
Rıza Coşkun Basımevi
İNAL, İbnülemin M ahm ut
Kemal
: Hoş Şada, İstanbul 1958
Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları
Maarif Basımevi
ÖZTUNA, Yılmaz
: Türk Musikisi Ansiklopedisi C.I., C .II
Milli Eğitim Basımevi İstanbul 1969
ÖZTUNA, Yılmaz
: Türk Bestecileri Ansiklopedisi
Doğan Kardeş Yayınları İstanbul 1968
Binbirdirek Tifdruk Matbaası
MUFASSAL OSMANLI TARİHİ
İSLAM ANSİKLOPEDİSİ
katalog. Yapı Kredi Resim Koleksiyonu ndan "Türk Bestekâr Portreleri" sergisi nedeniyle 2000 adet basılmıştır.
Kişisel Arşivlerde İstanbul Belleği
Taha Toros Arşivi