1 ELEKTRİK – ELEKTRONİK ESASLARI 1 Dersin Modülleri

ELEKTRİK – ELEKTRONİK ESASLARI 1
Dersin Modülleri
Elektrik Elektronik
Matematiği
Kazandırılan Yeterlikler
Elektrik elektronik sistemlerine ait
matematiksel çözümleri yapmak
Doğru Akım Esasları
Doğru akımda devre çözümlerini yapmak
Alternatif Akım Esasları
Alternatif akımda devre çözümlerini
yapmak
Elektrik akımı, elde edilmesi ve etkileri ile
ilgili temel esasları uygulamak
Elektriğin Temel Esasları
1
DERS BİLGİ FORMU
Dersin Adı
ELEKTRİK-ELEKTRONİK ESASLARI
Alan
Meslek/Dal
Dersin okutulacağı
sınıf/yıl
Elektrik Elektronik Teknolojisi
Ortak Alan
Süre
Haftada 2 ders saati
Dersin amacı
Bu derste öğrenciye, temel elektrik devrelerini yönelik
uygulama, hesaplamaları yapma, elektriğin temel esaslarını
uygulama, doğru akım ve alternatif akım esasları ile motorları
kullanabilme yeterlikleri kazandırmak amaçlanmaktadır.
Dersin tanımı
Temel elektrik devre çözümleri, elektriğin temel esaslarının,
doğru akım tekniği ve alternatif akım tekniği ile ilgili bilgi
konularının verildiği derstir.
Dersin Ön Koşulları
Ders ile
kazandırılacak
yeterlikler
Dersin İçeriği
Yöntem ve
Teknikler
Eğitim Öğretim
Ortamı ve Donatım
Ölçme ve
Değerlendirme
1yıl 1./2.donem
Bu dersin ön koşulu yoktur.
1. Elektrik Elektronik modülü ile Elektrik-elektronik sistemlerine
ait matematiksel çözümleri hatasız yapabilecektir.
2. Elektriğin temel esasları modülü ile Elektrik akımı, elde
edilmesi ve etkileri ile ilgili temel esasları uygulayabilecektir.
3. Doğru akım esasları modülü ile Doğru akımda devre
çözümlerini hatasız yapabilecek, doğru akım kaynaklarını
güvenli bir şekilde kullanabilecek, elektromanyetizma ve DC
motor temel esaslarını kavrayabilecektir.
4. Alternatif akım esasları modülü ile Alternatif akımda devre
çözümlerini hatasız yapabilecek, transformatörleri ve AC
motorları güvenli bir şekilde kullanabilecektir.
1. Elektrik-elektronik matematiği,
2. Elektriğin temel esasları,
3. Doğru akım esasları,
4. Alternatif akım esasları
Anlatım, göstererek yaptırma, problem çözme, soru-cevap,
grup çalışması, beyin fırtınası, uygulamalı çalışma; elektronik
devre, uygulama, araştırma, yenilikleri takip etme, internet
ortamında araştırma yapma vb. yöntem ve teknikler
uygulanabilir.
Ortam: Ortam: Laboratuar ve işletme ortamı,
Donanım: Fiziksel ve elektriksel ölçü aletleri, tepegöz,
projeksiyon, bilgisayar.
1. Her faaliyet sonunda kazanılan bilgi ve beceriler ölçülür.
2. Her modülün sonunda kazanılan yeterlikler ölçülür.
3. Dersin sonunda; Orta Öğretim Kurumları Sınıf Geçme ve
Sınav Yönetmeliği ile Mesleki ve Teknik Eğitim
Yönetmeliği’nin Mesleki Eğitim Merkezleri ile ilgili
2
Öğretmen ve Eğitici
İşbirliği Yapılacak
Kurum ve
Kuruluşlar
maddelerine göre ölçme ve değerlendirme yapılacaktır.
1. Eğitim almış, alanında sektör deneyimi olan öğretmenler,
2. Gerektiğinde sektörde çalışan ustalık ve usta öğreticilik
belgesi olan meslek elemanları
Öğrencinin konuyla ilgili olarak iletişim, araştırma-gözlem,
uygulama yapabileceği;
diğer alan öğretmenleri,
üniversiteler, sosyal ortaklar, sivil toplum kuruluşları, çevrede
bulunan işletmeler, özel, kamu kurum ve kuruluşlarıdır.
3
MODÜL BİLGİ SAYFASI
ALAN ADI
: ELEKTRİK ELEKTRONİK TEKNOLOJİSİ
MESLEK
: ALAN ORTAK
DERS ADI
: ELEKTRİK-ELEKTRONİK ESASLARI 1
MODÜL ADI
: ELEKTRİK-ELEKTRONİK MATEMATİĞİ
KODU
:
SÜRE
: 40 / 32
ÖN KOŞUL
:
AÇIKLAMA
: Uygulamalı
işlenmelidir.
GENEL AMAÇ
:
olarak
atölye,
laboratuar
ve
işletmelerde
Öğrenci bu modül ile gerekli ortam sağlandığında elektrik-elektronik sistemlerine ait
matematiksel çözümleri hatasız yapabilecektir.
AMAÇLAR
:
1. Sayılarla ile ilgili matematik işlemlerini hatasız yapabilecektir.
2. I.Derece denklemlerle ilgili matematiksel işlemleri doğru yapabilecektir.
3. Oran-orantıyı bilecek, oran-orantı işlemlerini yapabilecektir.
4. II. Derece denklemlerle ilgili matematiksel işlemleri yapabilecektir.
5. Trigonometrik fonksiyonların matematiksel işlemlerini yapabilecektir.
6. Vektörel büyüklükleri bilecek ve bunlarla ilgili işlemleri yapabilecektir.
4
İÇERİK :
A- Sayılar
1. Doğal sayılar
a. Doğal sayıların tanımı
b. Doğal sayıların sayı doğrusu üzerinde gösterimi
2. Tam sayıların tanımı
a. Tam sayıların tanımı
b. Tam sayıların sayı doğrusu üzerinde gösterimi
3. Rasyonel sayılar
a. Rasyonel sayıların tanımı
b. Rasyonel sayıların sayı doğrusu üzerinde gösterimi
4. Reel (Gerçek) sayılar
a. Reel sayıların tanımı
b. Reel sayıların sayı doğrusu üzerinde gösterimi
5. Doğal, tam, rasyonel, reel sayılar kullanılan basit elektrik problemleri ve
çözümleri
6. Direnç, gerilim ve akım birimlerinin birbirlerine çevrilmesi ile ilgili problem
çözümleri
7. Üslü ifadeler
a. Üslü sayıların tanımı
b. Üslü sayılar ile ilgili işlem kuralları
c. Üslü sayılarla kondansatör birimlerinin birbirine çevrilmesi ile ilgili problem
çözümleri
d. Üslü sayılarla bobin birimlerinin birbirine çevrilmesi ile ilgili problem
çözümleri
e. Üslü sayılarla frekans birimlerinin birbirine çevrilmesi ile ilgili problem
çözümleri
f. Üslü sayılarla basit elektrik problem çözümleri
8. Kareköklü ifadeler
a. Kareköklü sayıların tanımı
b. Kareköklü sayılar ile ilgili işlem kuralları
c. Kareköklü sayılarla basit elektrik problem çözümleri
9. Reel sayıların rasyonel kuvvetleri
a. Reel sayıların rasyonel kuvvetlerinin tanımı
b. Reel sayıların rasyonel kuvvetleri ile ilgili elektrik problemleri ve çözümleri
B- I. Derece Denklemler
1. I. Derece denklemler ile ilgili temel kavramlar
2. I. Derece denklemlerde bilinmeyenin bulunması
3. I. Derece iki bilinmeyenli denklemlerin bulunması
4. I. Derece denklemler ile ilgili elektrik problemleri ve çözümleri
C- Oran-Orantı
1. Oran-orantının tanımı
2. Oran-orantı çözümleri
3. Oran-orantı ile ilgili elektrik problemleri ve çözümleri
D- Trigonometri
1. Yönlü açılar ve açı ölçü birimleri
2. Trigonometrik fonksiyonlar
3. Trigonometrik değerler tablosu
4. Trigonometrik fonksiyonların grafikleri
5. Kosinüs ve sinüs teoremleri
5
6. Trigonometri ile ilgili elektrik problemleri ve çözümleri
E- Vektörel Büyüklükler
1. Vektörel büyüklüklerin tanımı
2. Vektörel büyüklüklerin gösterilimi
3. Vektörel büyüklüklerde işlemler
4. Vektörel büyüklükler ile ilgili elektrik problemleri ve çözümleri
KONU ALANLARININ AĞIRLIKLARI
KONULAR:
Yüzde(%)
30
Sayılar
I. Derece denklemler
15
Oran-orantı
15
Trigonometri
20
Vektörel büyüklükler
20
100
TOPLAM
6
MESLEĞİN ADI:
İŞLEM NU: 1
YETERLİK
ORTAM(araç gereç):
STANDART:
İŞLEM BASAMAKLARI
1-
SÜRE: Yapılış Süresi:
Not:
İŞLEM ANALİZ FORMU
İŞ:
İŞLEMİN ADI:
BİLGİ
BECERİ
Öğrenme süresi:20
7
TAVIR
MODÜL BİLGİ SAYFASI
ALAN
: ELEKTRİK-ELEKTRONİK TEKNOLOJİSİ
MESLEK/DAL
: ALAN ORTAK
DERS ADI
: ELEKTRİK-ELEKTRONİK ESASLARI
MODÜL
: ELEKTRİĞİN TEMEL ESASLARI
KODU
:
SÜRE
: 40/24
ÖN KOŞUL
:
AÇIKLAMA
GENEL AMAÇ
: Uygulamalı
işlenmelidir.
olarak
atölye,
laboratuar
ve
işletmelerde
:
Öğrenci bu modül ile gerekli ortam sağlandığında, elektrik akımı, elde edilmesi ve
etkileri ile ilgili temel esasları doğru bir şekilde kavrayacaktır.
AMAÇLAR
:
1. Statik elektrik oluşumunu ve etkilerini kavrayacaktır.
2. Elektrik akımının etkilerini kavrayacaktır.
3. Bir iletkendeki akım yoğunluğu ve elektro motor kuvvet oluşumunu kavrayacaktır.
8
İÇERİK :
A. Elektriğin tarihçesi ve elektrik enerjisinin diğer enerji çeşitlerine göre
üstünlükleri
B. Elektrik enerji üretiminde kullanılan kaynaklar
1. Termik Kaynaklar
2. Hidrolik Kaynaklar
3. Nükleer Kaynaklar
4. Diğer Kaynaklar
a. Rüzgar enerjisi
b. Güneş enerjisi
c. Jeotermal enerji
d. Gelgit
C. Atomun yapısı ve elektron teorisi
1. Atomun yapısı
2. Serbest (valans) elektronlar
3. Atom yapısına göre iletken ve yalıtkan tanımı
D. Elektrik yükü
1. Elektrik yükü ve birimi
2. Coulomb (kulon) kanunu
3. Elektriklenme yöntemleri
a. Sürtünme ile elektriklenme
b. Dokunma ile elektriklenme
c. Etki ile elektriklenme
E. Elektrik alanı
1. Elektrik kuvvet çizgileri
2. Elektrik alanı ve alan şiddeti
F. Elektrik potansiyeli
1. Potansiyel ve gerilim
2. Şimşek ve yıldırım
G. Statik (durgun) elektrik ve elektrostatiğin kullanım alanları
1. Statik elektrik ve oluşumu
2. Statik elektriğin zararları
3. Statik elektriğin faydaları ve kullanım alanları
4. Statik elektrik yüklerinin ölçülmesi
5. Statik elektriğin zarar verebileceği ortamlarda alınacak önlemler
a. Cihaz ve araçları statik elektriğe karşı topraklama
b. Çalışacak kişinin statik elektriğe karşı topraklama bileziği kullanımı
H. Elektrik akımı
1. Tanımı
2. Elektrik akımının metal, sıvı ve gazlardan geçişi
3. Elektrik akımının birimi
4. Ast ve üst katları ve çevrimleri
İ. Elektrik akımı çeşitlerinin tanımı
1. Doğru akım (DA, DC)
2. Alternatif akım (AA, AC
J. Elektrik akımının etkileri
1. Isı etkisi
a. Akım geçiren iletkenlerin ısınması
b. İletkenlerin kabul edilebilir ısınma düzeyleri
c. Joule kanunu
9
d. Isı etkisinin endüstride kullanım yerleri
e. Elektrikli ısıtıcı hesapları
2. Işık etkisi
3. Manyetik etkisi
a. Manyetik Maddeler
b. Manyetik Olmayan Maddeler
c. Mıknatıs kutupları
d. Manyetik alan
e. Manyetik kuvvet çizgilerinin özellikleri
f. İletken etrafında oluşan manyetik alan ve bunun zararlı olduğu ortamlar
g. Elektromıknatıs ve kullanım alanları
h. Basit bir elektromıknatıs uygulaması
4. Kimyasal etkisi
a. Elektroliz
i. Elektrot, elektrolit (çözelti), elektroliz tanımları
ii. Elektroliz olayı
iii. Faraday kanunu
iv. Endüstrideki kullanım alanları
b. Piller
i. Pillerin çalışma ilkesi
ii. Sıvı çözeltili bir pil uygulaması
5. Fizyolojik (bedensel) etkisi
K. Akım yoğunluğu
1. Tanımı ve Birimi
2. Kesit ve akım yoğunluğuna göre iletkenden geçen akımı miktarının
hesaplanması
L. Gerilim üretme yöntemleri
1. İndüksiyon (manyetik alan) yoluyla
2. Kimyasal etki yoluyla
3. Isı yoluyla
4. Işık yoluyla
5. Sürtünme yoluyla
6. Kristal deformasyon yoluyla
M. Elektromotor kuvvet (EMK) ve gerilim
1. Emk’nın elde edilmesi
2. Emk ve Gerilim tanımı ve arasındaki fark
3. Emk ve Gerilimin birimi
4. Ast, üst katları ve çevrimleri
10
KONU ALANLARININ AĞIRLIKLARI:
KONULAR
1. Elektriğin tarihçesi ve Elektrik enerjisinin diğer enerji çeşitlerine göre
üstünlükleri
2. Elektrik enerji üretiminde kullanılan kaynaklar
3. Atomun yapısı ve elektron teorisi
4. Elektrik yükü
5. Elektrik alanı
6. Elektrik potansiyeli
7. Statik (durgun) elektrik ve elektrostatiğin kullanım alanları
8. Elektrik akımı çeşitlerinin tanımı
9. Elektrik akımının etkileri
10. Akım yoğunluğu
11. Gerilim üretme yöntemleri
12. Elektromotor kuvvet (EMK) ve gerilim
TOPLAM
11
Yüzde(%)
10
5
5
5
5
10
10
5
15
10
10
10
100
MESLEĞİN ADI:
İŞLEM NU: 1
YETERLİK
ORTAM(araç gereç):
STANDART:
İŞLEM BASAMAKLARI
1-
SÜRE: Yapılış Süresi:
Not:
İŞLEM ANALİZ FORMU
İŞ:
İŞLEMİN ADI:
BİLGİ
BECERİ
Öğrenme süresi:20
12
TAVIR
MODÜL BİLGİ SAYFASI
ALAN
: ELEKTRİK-ELEKTRONİK TEKNOLOJİSİ
MESLEK/DAL
: ALAN ORTAK
DERS ADI
: ELEKTRİK-ELEKTRONİK ESASLARI
MODÜL
: DOĞRU AKIM ESASLARI
KODU
:
SÜRE
: 40/32
ÖN KOŞUL
:
AÇIKLAMA
GENEL AMAÇ
: Uygulamalı
işlenmelidir.
olarak
atölye,
laboratuar
ve
işletmelerde
:
Öğrenci, bu modül ile doğru akım prensiplerini bilecektir, doğru akımda devre
çözümlerini yapabilecektir, doğru akım kaynaklarını güvenli bir şekilde
kullanabilecektir, elektromanyetizma ve DC motor temel esaslarını kavrayabilecektir.
AMAÇLAR
:
1. Direnç, bobin ve kondansatör bağlantılarını yapabilecek ve devre çözümlerini
yapabilecektir
2. Doğru akımın elde edilişinin, doğru akım kaynaklarının, elektro manyetizmanın ve
motorlarının temel esaslarını kavrayacak ve bunları çalıştırabilecektir.
13
İÇERİK :
A. Ohm Kanunu
1. Tanımı
2. Ohm kanunun deneyle ispatı
3. Devre Çözümleri
B. Kirşof Kanunları
1. Seri devre
a) Seri devrenin özellikleri
i. Direnç toplama
ii. Gerilim toplama
iii. Akım geçişi
b) Gerilim düşümü
c) Ön direnç
d) Kirşof’un gerilimler kanununun deneyle ispatı
e) Seri devre problem çözümleri
2. Paralel devre
a. Paralel devrenin özellikleri
i. Direnç toplama
ii. Gerilim eşitliği
iii. Akım toplamı
b. Kirşof’un akımlar kanununun deneyle ispatı
c. Paralel devre problem çözümleri
3. Karışık devre
a. Karışık devre özellikleri
i. Eşdeğer direnç hesaplama yöntemi
ii. Gerilim düşümlerinin bulunması
iii. Kol akımlarının bulunması
b. Kirşof kanunlarının karışık devrelerde deneylerle ispatı
c. Karışık devre problem çözümleri
C. Devre Çözüm Yöntemleri
1. Çevre akımları yöntemi
2. Düğüm gerilimi yöntemi
D. Bobinler ve Kondansatörler
1. Doğru akım devresinde bobin
a. Endüktans
b. Akımın yükselişi
c. Akımın azalışı
2. Doğru akım devresinde kondansatör
a. Kondansatör kapasitesi
b. Kondansatörün şarjı ve deşarjı
c. Zaman sabitesi
d. Kondansatörde depo edilen (saklanan) enerji
3. Kondansatör bağlantıları
a. Paralel bağlantısı
b. Seri bağlantısı
c. Seri ve paralel bağlantılarda kapasite değişiminin incelenmesi
E. D.C Kaynaklar
1. Piller
a. Çeşitleri ve yapıları
14
b. İç direnci
c. EMK
d. Güç
e. Verim
2. Aküler
a. Çeşitleri ve yapıları
b. Kapasiteleri
3. Dinamolar
a. Çeşitleri
b. İşlevleri
4. Kaynak Bağlantıları
a. Seri bağlantı
b. Paralel bağlantı ve sakıncaları
5. DC kaynakları kullanırken dikkat edilecek hususlar
F. Elektromanyetizma
1. Elektromanyetizma
a. Akım geçen iletken etrafındaki manyetik alan
b. Akım geçen bobinin çevresindeki manyetik alan
2. İçinden akım geçen iletkenin manyetik alan içerisindeki durumu
3. Manyetik alan içinde bulunan iletkenin hareketi
G. DC Motorlar
1. Tanımı ve çeşitleri
2. Temel Çalışma Prensibi
3. Dönüş Yönü Değiştirme
4. Gerilimle Hız Ayarı
KONU ALANLARININ AĞIRLIKLARI:
KONULAR
Yüzde (%)
8
20
20
12
15
15
10
100
Ohm Kanunu
Kirşof Kanunları
Devre Çözüm Yöntemleri
Bobinler ve Kondansatörler
DC kaynaklar
Elektromanyetizma
DC Motorlar
TOPLAM
15
MESLEĞİN ADI:
İŞLEM NU: 1
YETERLİK
ORTAM(araç gereç):
STANDART:
İŞLEM BASAMAKLARI
1-
SÜRE: Yapılış Süresi:
Not:
İŞLEM ANALİZ FORMU
İŞ:
İŞLEMİN ADI:
BİLGİ
BECERİ
Öğrenme süresi:20
16
TAVIR
MODÜL BİLGİ SAYFASI
ALAN
: ELEKTRİK-ELEKTRONİK TEKNOLOJİSİ
MESLEK/DAL
: ALAN ORTAK
DERS ADI
: ELEKTRİK-ELEKTRONİK ESASLARI
MODÜL
: ALTERNATİF AKIM ESASLARI
KODU
:
SÜRE
: 40/32
ÖN KOŞUL
:
AÇIKLAMA
: Uygulamalı
işlenmelidir.
olarak
atölye,
laboratuar
ve
işletmelerde
GENEL AMAÇ
: Öğrenci, bu modül ile gerekli araç gereçle donatılmış laboratuar
ortamı sağlandığında; alternatif akımda bobinin ve kondansatörün davranışlarını
kavrayacak ve devre çözümlerini yapabilecektir, transformatörlerin ve AC
motorlarının kullanım yerlerini seçebilecektir.
AMAÇLAR
:
1. Alternatif akımda bobin ve kondansatör devrelerini kurabilecek ve sonuçlarını
değerlendirebilecektir.
2. Transformatörlerin, çalışma prensiplerini kavrayacak ve devreye bağlantısını
yapabilecektir.
3. Alternatif akım motorlarının, doğru akım motorlarına olan üstünlüklerini
kavrayacak, kullanım yerlerini seçebilecek ve devreye bağlantılarını
yapabilecektir.
17
İÇERİK :
A. Alternatif Akım
1. Tanımı
2. Elde edilmesi
3. Sinüs dalgası
a. Saykıl
b. Periyot
c. Alternans
d. Frekans
e. Açısal hız
f. Dalga boyu
4. A.A değerleri
a. Ani değer
b. Maksimum değer
c. Ortalama değer
d. Etkin değer
B. AC Devrelerinde Bobinler
1. Endüktans
2. AC de gösterdiği özellikler
3. AC de seri ve paralel bağlantıları
4. Nüvenin endüktansa etkisi
C. AC Devrelerinde Kapasitörler
1. Reaktans
2. AC de gösterdiği özellikler
3. AC de seri ve paralel bağlantıları
D. Alternatif Akım Devreleri
1. Seri devreler
a. R-L Devreler
b. R-C Devreler
c. R-L-C Devreler
2. Paralel devreler
a. R-L Devreler
b. R-C Devreler
c. R-L-C Devreler
3. Rezonans devreleri
a. Seri rezonans devresi
b. Paralel rezonans devresi
4. Alternatif Akımda Güç
a. Aktif (iş yapan) güç (P)
b. Görünür (zahiri, bileşke) güç (S)
c. Reaktif (kör) güç (Q)
5. Endüktif yüklü (R-XL) devrelerde güç üçgeni
a. Seri R-XL devresi
b. Paralel R-XL devresi
6. Güç katsayısı
a. Faz açısı
b. Gerçek bobinin incelenmesi
7. Üç fazlı sistemler
a. Fazlar arası gerilim
b. Faz farkları
18
c. Sıfır noktası
d. Üç fazlı sistemlerde güç
e. Dengeli üç fazlı sistemler
E. Transformatörler
1. Yapısı
2. Çalışma prensibi
3. Çeşitleri
a. Nüve tipine göre
b. Faz sayısına göre
c. Çalışma ortamına göre
d. Kullanma amacına göre
4. Dönüştürme oranı
5. Kayıpları
a. Fuko kaybı
b. Histerisiz kaybı
c. Bakır kaybı
6. Verim
7. Transformatör gücü
F. AC Motorları
1. DC motorlarla karşılaştırılması
2. AC motor çeşitleri
a. Bir fazlı motor
i. Tanımı ve Çeşitleri
ii. Dönüş yönünün değiştirilmesi
iii. Çalıştırılması
b. Üç fazlı motor
i. Tanımı ve Çeşitleri
ii. Dönüş yönünün değiştirilmesi
iii. Çalıştırılması
KONU ALANLARININ AĞIRLIKLARI:
KONULAR
Alternatif akım
AC Devrelerinde Bobinler
AC Devrelerinde Kondansatörler
Alternatif Akım Devreleri
Transformatörler
AC Motorları
TOPLAM
Yüzde (%)
20
15
15
25
15
10
100
19
MESLEĞİN ADI:
İŞLEM NU: 1
YETERLİK
ORTAM(araç gereç):
STANDART:
İŞLEM BASAMAKLARI
1-
SÜRE: Yapılış Süresi:
Not:
İŞLEM ANALİZ FORMU
İŞ:
İŞLEMİN ADI:
BİLGİ
BECERİ
Öğrenme süresi:20
20
TAVIR