manyas gölü yönetim planı çalışması için alana

1.TANIM
1.1.Genel Bilgiler
1.1.1.Yer, Alan Tanımı ve Sınırlar
Coğrafi Koordinatlar:40010I Kuzey, 28000I Doğu, denizden yüksekliği su
seviyesine bağlı olarak 14.50-17.50 metre arasında değişmektedir.
İdari olarak Balıkesir ilinin Bandırma ve Manyas sınırları içerisindedir. Marmara
Denizi’nin güneyinde, Uludağ ile Biga Yarımadası arasında uzanan bir
çöküntünün içinde yer almaktadır. Bu çöküntünün tabanını, Manyas ve Uluabat
gölleri ile bu göllerin çevresinde yer alan geniş ovalar oluşturmakta, yüksek dağ
ve yaylalar bu çöküntü alanını sınırlandırmaktadır.
1.1.2.Özet Tanımlama
Doğu-Batı doğrultusunda uzanan Gölün uzunluğu 20 km., genişliği ise 14
km.dir. Gölün ortalama derinliği 3 m.dir. Mevsimlere göre su seviyesi
değişmekte olup, gölün 15 metre kotunda kapladığı alan 16.400 hektardır.
Suları tatlıdır ve kolloidal kil ihtiva ettiği için devamlı bulanıktır.
Manyas Gölü, Manyas Çayı, Sığırcı Deresi, Mürüvvetler Deresi, Dutlu Deresi ve
yeraltı suları ile beslenmektedir. Göl’ün çıkışı ise Güneydoğuda yer alan
Karadere ile olmaktadır.
Göl kıyıları yer yer sazlık ve kamışlıklardan yer yer de çayırlıklardan
oluşmaktadır. Manyas Çayı ve Sığırcı deresinin göle karıştığı yerlerde söğüt
toplulukları ile sazlıklar bulunmaktadır. Doğal bitki örtüsü ve hayvan varlığı
yönünden en zengin bölümleri Sığırcı Deresi ile Manyas Çayının oluşturduğu
deltalardır.
Sığırcı Deltası 1959 yılında Orman Bakanlığınca Milli Park olarak ilan edilmiştir.
Kuşcenneti Milli Parkı 1976 yılında Avrupa Konseyi’nce iyi korunan ve yönetilen
koruma alanlarına verilen “A” sınıfı diploma ile ödüllendirilmiştir. Diploma
1981,1986,1991 ve 1996 yıllarında beş yıllık periyotlarla dört kez yenilenmiştir.
Kuş Cenneti olarak adlandırılan bu alan, kuşlar için olduğu kadar, balıkların
beslenmeleri ve üremeleri için de ideal bir ortam oluşturmaktadır.
Manyas, su ürünleri yönünden de Türkiye'nin en zengin göllerinden biridir.
Gölde sazan, yayın, turna ve tatlı su kefali gibi ticari değeri olan balıkların
yanında
kuşların beslenmesinde önemli yer tutan balık türleri de
bulunmaktadır.
1.1.3.Mülkiyet Durumu
1
Göl alanının tamamı devletin tasarrufu altındadır. Gölün 64 hektarlık bölümünü
kapsayan Milli Park Orman Bakanlığının mülkiyetindedir. Göl çevresindeki
araziler, devlet, özel mülkiyet ve köy tüzel kişiliğine aittir.
1.1.4.Yönetim (Kurumsal) Alt Yapısı
Sığırcı Deresi’nin oluşturduğu 64 hektarlık delta 27.7.1959 tarihinde Milli Park
ilan edilmiştir. Parkın yönetiminden Orman Bakanlığı, Milli Parklar ve Av-Yaban
Hayatı Genel Müdürlüğü, Balıkesir Milli Parklar Baş Mühendisliği sorumludur.
Alanda, 2’si idari, 2’si koruma görevlisi ve 1’i araştırma görevlisi olmak üzere 5
personel görev yapmaktadır.
Manyas Gölü ve yakın çevresini içine alan 25.0000 hektarlık alan ise 1996
yılında Yaban Hayatı Koruma Sahası ilan edilmiştir. Göl ve yakın çevresi 1981
yılında I. Derece Doğal Sit Alanı statüsüne kavuşturulmuştur. Doğal Sit sınırları
içerisindeki uygulamalardan Kültür Bakanlığı sorumludur.
Kuşcenneti Milli Parkı’nın batısında yer alan ve sazlık, ıslak çayırlık alanlar ile
çamur düzlüklerinden oluşan 120 hektarlık alanın Milli Park sınırlarına dahil
edilmesi yönünde çalışmalar sürdürülmektedir. Bu arada Milli Emlak Genel
Müdürlüğü tarafından söz konusu alanın kullanım hakkı Kuşcenneti Koruma
Birliği’ne devredilmiştir.
1994 yılında Türkiye’nin Ramsar (Özellikle Sukuşları Yaşama Ortamı Olarak
Uluslararası Öneme Sahip Sulak Alanların Korunması) Sözleşmesine taraf
olmasıyla birlikte, gölün doğusunda kalan 10.200 hektarlık bölümü, 1998 yılında
ise Gölün tamamı Ramsar Listesine dahil edilmiştir.
1.2.Çevresel Veriler
1.2.1.Fiziksel Veriler
1.2.1.1.İklim
Yazları kurak ve sıcak, kışları ise yağışlı ve ılık geçen Manyas Havzası ve yakın
civarında yağışların çoğunluğu Ekim-Nisan ayları arasında meydana
gelmektedir. En yağışlı aylar Aralık ve Ocak aylarıdır. Ortalama 700 mm.
dolayında olan yıllık yağışın 1/3’ü bu aylarda düşmektedir. Temmuz ve Ağustos
ayları en kurak aylardır. Aylık sıcaklık ortalamalarına göre en soğuk ay Ocak ayı
olup, en düşük sıcaklık -14o C olarak kaydedilmiştir. Ocak ayı ortalaması 5 °C
dir. En sıcak aylar ise Ağustos ve Temmuz olup, ölçülen maksimum sıcaklık 41
°C, bu ayların ortalaması ise 25 °C dir. Yıllık ortalama göreli nem ise % 66 –
75’tir. Yıllık buharlaşma ortalama 1143 m3 dür.
1.2.1.2.Hidroloji
2
Yağış
Manyas (Kuş) Gölü su seviyesinde çok geniş yıllık varyasyonlar (1-3 m.)
görülür. Bunlar havzaya düşen yağış miktarıyla yakından ilişkilidir. İlkbaharda
karların erimesi ve şiddetli yağışlarla göl su seviyesinde hızlı yükselmeler
meydana gelmektedir.
Bölgede süregelen ve birbirini takip eden kurak ve yağışlı dönem 19-20 yıl
kadar sürmektedir.
Akımlar
Manyas Gölü’nü besleyen en önemli yüzey suyu kaynağı Manyas Çayıdır.
Yağış alanı 2.308 km2 olan Manyas Çayı’nın ortalama akımı 19.5 m3 /sn dir.
Manyas Çayı’nın dışında Göle kuzeyden dökülen Dutlu Dere ve Sığırcı Deresi
ile güneyden dökülen Mürüvvetler Deresi diğer önemli yüzey suyu kaynaklarıdır.
Gölden boşalım sağlayan nokta ise Karaderedir. Karadere, Ergili Köyü
yakınından çıkar ve Karacabey Ovasının batı ve kuzey sınırlarını izleyerek
kuzeyde Karacabey boğazında Manyas Çayına katılır. Karaderenin akımları
Ergili ve Karadere regülatörleri nedeniyle yapay olarak kontrol edilmektedir.
Göl su seviyesi
Gölün güney kıyısı boyunca yapılan seddeler ve su çıkışını kontrol eden
regülatörlerden sonra göl su seviyesinde önemli değişiklikler meydana gelmiştir.
En yüksek göl su seviyesi 1996 yılında 17.8 m., en düşük su seviyesi 1983
yılında 14.4 m. olarak ölçülmüştür. Uzun yıllar ortalamasına bakıldığında en
yüksek seviyeye Mart-Nisan, en düşük seviyeye ise Eylül-Ekim döneminde
rastlanmaktadır. 1992 yılında su rejimine yapılan müdahalelerden sonra
özellikle yaz ve sonbahar aylarında su seviyesi ortalama 1 metre daha yüksek
seyretmiştir.
Göl su seviyesinde meydana gelen değişimler ile bölgesel yağış ve Manyas
Çayı akımları arasında paralellik bulunmaktadır.
1.2.1.3. Jeoloji ve jeomorfoloji
Manyas Havzası’nın morfolojik yapısı bölgenin jeolojik yapısı ile yakından
ilişkilidir. Kuzeyde yer alan Kapıdağ ve Karadağ masiflerinin yüksek ve olgun
topoğrafyası, şist, kristalize kireçtaşı ve granit gibi yaşlı metamorfik kayaçlar
üzerinde oluşmuştur. Ovalar, kuvaterner yaşlı alüvyonlarla örtülüyken, alçak
etek yaylaları, düşük dayanımlı neojen yaşlı birimler üzerinde geniş alanlar
kaplayacak şekilde yayılmıştır. Manyas Havzası’nda yaşlı masiflerin yüksek
yerleri alçak yaylalardan, alçak yaylalar taraçalardan, taraçalar da ovalardan
açık bir şekilde ayrılmışlardır.
Bölge tektonik yönden aktiftir. Bu durum yörede sıkça eyim kırıklıkları yaratır ve
Kocaçay’ın yatak yükü taşımasına yol açar. Manyas Gölü’nün drenaj alanında
3
bulunmakla birlikte yakın çevredeki önemli kırıklar Manyas Fayı, Uluabat fayı,
Yenice- Gönen Fayı ve Edincik Fayıdır.
Hidrojeoloji
Manyas Gölü çevresinde yeraltı suyu bakımından en önemli birimler,
Kuvartener yaşlı alüvyonlar ile Tersiyer’e ait tüflerdir. Alüvyonlar Manyas Gölü
çevresinde yaklaşık 140 km2 lik bir alan kaplamaktadır. Kalınlığı farklılıklar
gösteren alüvyonda kumlu-çakıllı seviyelerin yanı sıra siltli seviyeler de
görülmektedir. Tüflerin sahip olduğu su alüvyon aracılığı ile göle ulaşmaktadır.
Manyas Gölü’nün batısında bulunan kireçtaşı, andezit ve neojen birimlerinin
oluşturduğu topluluk, göl çevresinde bulunan ve yeraltı suyu içeren alüvyon
tabakalarına oranla geçirimsizdir. Bu kesimde dar bir alüvyon şeridi ile yeraltı
suyu göle iletebilmektedir.
Tablo 1. Manyas Gölü Su Bütçesi
Giriş (106m3/yıl)
Manyas Çayı
Mürüvetler
Sığırcı
Ara havza
Yağış
Ergili
Buharlaşma
Sulama
Toplama
Çıkış (106 m3/yıl)
608.0
23.2
23.5
66.9
100.0
821.6
655.5
156.8
9.3
821.6
1.2.1.4.Toprak
Manyas Gölü yakın çevresinde bulunan ana toprak grupları Alüviyal ve
Vertisollerdir.
Alüviyal Topraklar; Göl çevresinde yoğun tarımın yapıldığı toprak grubunu
oluştururlar. Bu nedenle büyük önem taşımaktadırlar. Esas itibariyle akarsuların
oluşturduğu bu topraklar belirli bir horizona sahip değildir. Bu toprakların ana
maddesi kuaterner formasyonuna ait muhtelif orjinli genç alüvyonlardır. Suyun
taşıma hızına göre bünyeleri değişmektedir. Topoğrafyaları düz olup, belirli bir
doğal bitki örtüsüne sahip değillerdir.
Vertisoller; Vertisol ana materyallerinin hemen hemen hepsi açık gri veya
beyazımsı renkli, kil ve kireççe zengin marn veya marnlı neojen göl
4
sedimentleridir. Bu topraklarda topoğrafya düze yakın ve ondülelidir. Erozyonla
taşınan toprakların bu alanlarda birikmesi nedeniyle renkleri koyu ve derin
profillidir. Vertisoller ince bünyeli topraklar olup %30’dan fazla kil ihtiva
etmektedirler. Doğal bitki örtüsü çayır ve mera bitkilerinden oluşmaktadır. Az
miktarda ağaç ve ağaççıklar da görülmektedir.
1.2.2.Biyolojik Veriler
1.2.2.1.Flora
Manyas (Kuş) Gölü ve yakın çevresinde 34 familyaya ait 92 bitki türü tespit
edilmiştir. Ötrofik göllerdeki sucul vejetasyon üç ana zon altında
incelenmektedir. Manyas Gölünde seddelerin bulunduğu gölün güney ve
güneybatı kıyıları hariç bu zonlar görülmektedir.
Karasal zon vejetasyonu tohumlu ve odunsu bitkilerle karakterize olmaktadır.
Zengin bir bitki örtüsüne sahip olan Kuş Cenneti Milli Parkında baskın tür söğüt
(Salix alba) tür.
Geçiş zonu köklü su üstü bitkileri ile karakterize olmaktadır. Gölde bulunan
yaygın sucul bitki türlerinin çoğu bu zonda görülmektedir. Beşparmak otu
(Potentilla reptans), ılgın (Tamarix sp.), hasırotu (Juncus sp.), kamış (Typha
sp.), saz (Pharagmites sp.) ve ayakotu (Carex sp.) gibi türler bulunmaktadır.
Sucul zondaki bitki türleri köklü veya köksüz olmakla birlikte su yüzeyinde
serbest yüzen sucul bitkileri içerir. Manyas Gölü’nde bu zona ait yaygın türler
Nymphaea alba, Lemna sp. ve Potamogeton sp. dir.
Göl çevresinde yaygın olarak görülen diğer türleri ise aklar ot (Lythrum
salicaria), hatmi (Althaea officinalis), yaban yasemini (Solanum dulcamara),
nane (Mentha aquatica), köygöçüren (Cirsium arvensa), düğünçiçeği
(Ranunculus saniculifolius), süsen (Iris pseudocorus) ve kırkboğum (Cyperus
longus) dur. (Ek-1, Bitki Tür Listesi)
1.2.2.2.Fauna
Gölün planktonlar ve dip canlıları bakımından zengin oluşu, gerek çeşitlilik ve
gerekse yoğunluk bakımından çok yüksek düzeyde yaban hayatının
barınmasına olanak sağlamaktadır. Gölde 200’ü aşkın kuş türü ile 23 balık
türünün bulunması bunun en iyi göstergesidir.
Balıklar:
5
Manyas gölünde yapılan araştırmalar sonucunda 23 balık türü tespit edilmiştir.
Gölde bulunan balık türlerinin önemli bir kısmı ticari değer taşımamasına
rağmen, göldeki ekolojik ilişkiler yönünden büyük önem taşımaktadırlar. Gölde
tespit edilen türlerin bazıları sazan (Cyprinus carpio), yayın (Silurus glanis),
turna (Esox lucius), tatlısu kefali (Leuciscus cephalus), filise (Caspiolasa
maeotica), gümüş (Alburnus alburnus), havuz balığı (Carassius carassius),
tatlısu kolyosu (Chalcalburnus chalcoides), kayabalığı (Cobitis sp.) ve kızılkanat
(Scardinius erythrophthalmus) dur.
Sürüngenler ve Çift Yaşamlılar:
Göl ve çevresi sürüngenler ve çiftyaşamlılar bakımından oldukça zengindir. 4
tür semender (Salamandra salamandra, Triturus vittatus, Triturus vulgaris,
Triturus crisiatus); 6 tür kurbağa (Hyla arborea, Bufo viridis, Bufo bufo,
Pelobates syriacus, Rana ridibunda, Rana macronelis); 4 tür yılan (Coluber
caspius, Natrix natrix, Natrix tessellata, Ophisarus apodus); 2 tür kertenkele
(Ablepharus kitaibeli, Lacerta sp.) ve 2 tür kaplumbağa (Emys orbicular Testudo
graeca) bulunmaktadır.
Kuşlar:
Hemen her mevsim kuşların barınmalarına imkan veren ılıman iklim koşullarına
sahip olması; değişik türlerin beslenmesine, barınmasına ve güven içinde
kuluçka yapmasına uygun habitatların bulunması; böcek, solucan, kurbağa,
balık gibi besin maddelerince zengin olması nedeniyle Manyas Gölü kuşlar için
ideal bir ortam haline gelmiştir.
Bugüne kadar yapılan gözlemler neticesinde göl ve çevresinde 266 kuş türü
tespit edilmiştir. Bunlardan 22 tür bazı yıllar, 66 tür ise düzenli olarak her yıl
alanda kuluçkaya yatmaktadır. (Ek-2, Kuş Türleri Listesi)
Tüm Avrupa için nesli tehlike altında olan türler listesinde bulunan Tepeli
pelikan (Pelecanus crispus) ve Küçük karabatak (Phalacrocorax pygmeus)
alanda önemli sayıda ürer. Ayrıca, gece balıkçılı, alaca balıkçıl ve kaşıkçı
alanda üremektedir. Gölün diğer bölümlerinde üreyen kuşlar arasında sumru
dikkat çekmektedir. Kuş cenneti Milli Parkında karabatak, küçük ak balıkçıl, gri
ak balıkçıl ve çeltikçi koloniler halinde üremektedir.
Alanda önemli sayıda üreyen kuş türleri
Tepeli pelikan (Pelecanus crispus),
Karabatak (Phalacrocorax carbo),
Küçük karabatak (Phalacrocorax pygmeus),
Gece balıkçılı (Nycticorax nycticorax),
Alaca balıkçıl (Ardeola ralloides),
Gri balıkçıl (Ardea cinerea),
Küçük ak balıkçıl (Egretta garzetta)
Çeltikçi (Plegadis falcinellus),
Kaşıkçı (Platalea leucorodia),
6
Bıyıklı sumru (Sterna hybridus),
Tepeli batağan (Podiceps cristatus)
Manyas Gölü ve çevresinde kayda değer sayıda üreyen diğer kuş türleri ise
sakarmeke (Fulica atra), çıkrıkçın (Anas querquedula), büyük kamışçın
(Acrocephalus arundinaceus), kızıl sırtlı örümcekkuşu (Lanius collurio) ve
karabaşlı kirazkuşu (Emberizza melanocephala)’dur.
Tepeli pelikan ve dikkuyruk ördek gölde düzenli olarak kışlamaktadır. Göç
sırasında ak pelikanlar genellikle gölde konaklarlar. 1960’ların sonunda yapılan
kış sayımlarında 60.000’e yakın su kuşu belirlenmiş olmasına karşın, güncel
sayımlarda az sayıda su kuşu görülmüştür.
Üreyen kuşlar için özel öneme sahip alanlar
Gölün üreyen kuşlar açısından en önemli bölümleri, Sığırcı Deltası, Kocaçay
Deltası ve Göl’ün doğu kıyısını çevreleyen sazlık alanlardır.
Sığırcı Deltası, kuşlar için ülkemizdeki en önemli kuluçka alanlarından biridir.
İlkbaharda, suların yükselerek ağaç gövdelerinin su içinde kalması, ağaçlarda
yuva yapan kuşların insanlardan ve yırtıcı hayvanlardan uzakta, güven içinde
kuluçka yapmalarına olanak sağlamaktadır.
Doğal olarak yerde kuluçkaya yatan tepeli pelikanlar, ilk kez 1968 yılında Milli
Parkın batı kesiminde söğüt ağaçları üzerinde insan eli ile hazırlanan platform
üzerindeki yuvalara gelerek yerleşmişlerdir. Milli Park görevlileri tarafından
onarılan ve bakımı yapılan bu platformlarda her yıl 35-40 çift tepeli pelikan
kuluçkaya yatmaktadır.
Göl su seviyesindeki yükselme ve kirliliğin etkisiyle Sığırcı Deltası’ndaki söğüt
ağaçlarının önemli bir kısmı kurumuş ve sonuçta kuş üreme alanları önemli
ölçüde zarar görmüştür. Kuşcenneti Milli Parkı’nın sembolü olan ve Sığırcı
Deltası’nda önemli sayıda üreyen kaşıkçılar bu tahribattan etkilenmiş ve üreme
sayıları büyük düşüş göstermiştir. Kuş Cenneti Milli Parkında üreyen kuşların
büyük bir kısmının Manyas çayı Deltasında ve Uluabat Gölünde kuluçkaya
yattıkları tahmin edilmektedir.
Manyas Çayı Deltası, Sığırcı Deltası’nda yaşanan olumsuzluklar sonucunda
üreyen kuşlar için alternatif üreme alanı konumuna gelmiştir. Son iki yılda
Deltada üreyen kuş sayısı artış göstermiştir. Başta gece balıkçılları olmak üzere
alacabalıkçıl, gri balıkçıl ve kaşıkçılar üreme amacıyla Kocaçay Deltasını
kullanmaya başlamışlardır.
Sazlık Alanlar, özellikle Manyas Gölünün doğu kıyısı boyunca uzanan sazlık
alanlar bahrilerin önemli kuluçka alanlarını oluşturmaktadır.
Memeliler:
7
Bölgede memeliler konusunda sistemli bir araştırma henüz yapılmamıştır.
Eldeki kayıtlara göre kirpi (Erinaceus concolor), köstebek (Talpa eurepa),
karfaresi (Microtus nivalis), uzunayaklı yarasa (Myotis capaccinii) ve tilki
(Vulpes vulpes) göl ve yakın çevresinde bulunmaktadır. Bereketli Köyü eski
balıkçı barınağının bulunduğu bölgede yöre halkı tarafından su samuru (Lutra
lutra) görüldüğü bildirilmiştir.
1.2.2.3.Bitki Toplulukları
Göl ve yakın çevresinde yapılan araştırmalar sonucunda 10 bitki grubu tespit
edilmiştir. Manyas (Kuş) Gölündeki bitki topluluklarının hemen hepsi helofit
özellikte olan bitki topluluklarıdır. Bu gruplarda su derinliği mevsimsel olarak
değişmektedir. Su içinde serbest yüzen bitkilerin oluşturduğu hidrofit bitkiler
bölge florasında yer almasına karşın bitki grubu oluşturmamaktadırlar.
Salix alba, Cyperus longus, Rorippa sylvestre ve Cirsium arvense bitki grupları
kuş gölüne özgü bitki gruplarıdır. Bu grupların egemen bitkileri başka göllerde
seyrek dağılış gösterirlerken Manyas (Kuş) Gölünde grup oluşturmaktadırlar.
Göl kıyılarında ayrıca, meşe (Quercus sp.), kara ağaç (Ulmus sp.) ve kavak
(Populus sp.)’ın küçük topluluklar oluşturduğu görülmektedir.
1.2.3.Kültürel Veriler
1.2.3.1.Arkeoloji ve Geçmişteki Arazi Kullanımı
Bölge, Dünyanın en eski yerleşimlerindendir. İlk insan yerleşimlerinin M.Ö
1200’de başladığına ilişkin bilgiler olmasına rağmen bölgedeki ilk insan
yerleşimlerinin M.Ö.4000’de başladığı tahmin edilmektedir. Bölgede yürütülen
kazılarda ilk Bronz çağına ait kalıntılar bulunmuştur. Türkiye Cumhuriyetinin
kuruluşuna kadar bölge Bithyniansi, Lydians, Persians, Romans, Byizantines ve
Ottomans egemenliğinde kalmıştır.
Bazı kaynaklarda Romalılar zamanında bugünkü Kuş Cenneti Milli Parkın
olduğu alanın cennetle (Paradise) aynı anlama gelen Paradiso olarak
adlandırıldığı ifade edilmektedir.
Alanda bir adet tarihi kent kalıntısı mevcut olup Daskyleon antik kenti olarak
adlandırılmaktadır. Alandaki kazı çalışmaları devam etmektedir. Alanın sınırları
ekte yer alan (Ek-3) Arkeolojik Sit Haritasında verilmektedir.
Göl, tarih boyunca çevresinde yaşayan halkın ekonomik, kültürel ve sosyal
yaşamında önemli roller oynamıştır. Göl kıyısında yaşayan topluluklar,
8
günümüzde olduğu gibi geçmişte de kendi ihtiyaçlarını karşılamak ve ticaret için
gölün kaynaklarından yararlanmışlardır.
Göle ilk müdahale 1940’lı yıllarda yapılmıştır. Göl çıkış ayağına regülatör inşa
edilmiş, güney kıyıları sedde ile çevrilmiştir. Doğal durumunda ilkbaharda göl
sularının yükselmesiyle özellikle güney kıyılarında geniş alanlar su ile
kaplanmakta; suların çekilmesiyle ortaya çıkan alanlarda tarım yapılmakta veya
mera olarak kullanılmaktaydı. 1943 ve 1992 yıllarında yapılan seddeler ile 6000
hektarlık taşkın alanları ortadan kaldırılmıştır.
1.2.3.2.Günümüzdeki Arazi Kullanımı
Bölge, uygun iklim koşulları ve nitelikli topraklarıyla ülkemizin en verimli tarım
alanlarına sahip yörelerinden biridir. Yöre halkı geçimini genellikle tarım ve
tarıma dayalı sanayiden sağlamaktadır. Göl çevresindeki tarım alanlarında
yaygın olarak yetiştirilen başlıca ürünler şeker pancarı, buğday, ayçiçeği, mısır,
pirinç ve baklagillerdir. Gölün güneyindeki tarım alanlarının önemli bir kesiminde
çeltik tarımı yapılmaktadır. Meyve ve sebze yetiştiriciliği de önemli alanlar
kaplamaktadır.
Göl çevresindeki mera alanları büyük ve küçükbaş hayvan otlatmasında
kullanılmaktadır. 1980’li yıllardan sonra gölün kuzey kesimlerindeki tarım
alanlarının önemli bir bölümü sanayi ve tavuk çiftliklerine ayrılmıştır. Göl
balıkçılık için kullanılmaktadır.
Gölün kuzeyinde yer alan ve 64 hektarlık bir alan kaplayan Kuş Cenneti Milli
Parkı rekreatif amaçlı kullanılmaktadır.
1.2.3.3.Geçmişteki Yönetim ve Doğa Koruma
Alan ilk kez 1 Nisan 1938 yılında balık tutmak için gelen Prof. Kurt Koswing
tarafından keşfedilmiştir. Alanın sahip olduğu ekolojik değerler ve önemi
nedeniyle Kurt Koswing tarafından koruma altına alınması önerilmiş ve Orman
Bakanlığı yasasında yapılan bir değişiklik ile ilk kez orman rejimi dışında kalan
bir alana Milli Park statüsü kazandırılarak Sığırcı Deresi’nin oluşturduğu 64
hektarlık delta 27.7.1959 tarihinde Milli Park ilan edilmiştir. Alan daha sonra su
ürünleri istihsal sahası olarak belirlenmiş ve su ürünleri avcılığı Su Ürünleri
Kanunu kapsamında çıkarılan sirküler ile denetlenmeye başlamıştır.
Alanın tamamının Yaban Hayatı Koruma Sahası kapsamına alınmasıyla birlikte
Milli Park kapsamı dışında kalan alanlar için ilk kez kara avcılığı kontrol altına
alınmıştır.
1.2.3.4.Halkın Alana İlişkin Talepleri
9
Havzanın sahip olduğu uygun iklim koşulları ve arazi kalitesiyle Göl çevresi çok
verimli tarım arazileri ile kaplıdır. Gölün kuzeyinde yer alan köylerin tarımsal
faaliyetlerde kullanmak için gölden sulama suyu temini için talepleri vardır.
Karacabey ovasında ise daha fazla tarım alanının sulanması için göl su
seviyenin yüksek tutulması talep edilmektedir. Buna karşın Kuş Cenneti
Köyünde ise göl su seviyesine müdahale edilmemesi yönünde bir istek söz
konusudur.
Bereketli ve Kuşcenneti köylerindeki yerel halkın en büyük geçim kaynağını
balıkçılık teşkil etmektedir. Balıkçılar gölde balıkçılığın sürdürülebilirliğinin
sağlanması için göl su kalitesinin iyileştirilmesi yönünde baskı yapmaktadır.
Kuş Cenneti Milli Parkının sahip olduğu peyzaj değerleri ve eko-turizm
potansiyeli nedeniyle yine yerel halk tarafından alanın korunmasına ve
iyileştirilmesine yönelik talepler söz konusudur.
1.2.3.5.Peyzaj Değerleri
Manyas Gölü ve çevresinde;
• Topoğrafik yapı,
• Jeomorfolojik yapı,
• Hidrolojik yapı,
• İklim ve buna bağlı bitki örtüsü ile,
• Kaynakların kullanım şeklinin ortaya koyduğu sosyo-ekonomik özellikler
(yapı)
arazinin görsel peyzaj özelliklerini oluşturan temel bileşenler olmuştur.
Göl yakın çevresinde düz ve düze yakın alanlar ile hafif eğimli alanlarda
tarımsal peyzaj karakteri belirginleşirken, çevredeki dik eğimli alanlarda, yamaç
ve tepelerde karışık meşcere tiplerinin oluşturduğu orman peyzajı önem
kazanmaktadır.
Arazideki en önemli peyzaj elemanları, Göl ve Göl'ü besleyen derelerin
oluşturduğu su varlığıdır. Su, hem görsel hem de ekolojik açıdan yaşam destek
sisteminin en önemli elemanıdır. Manyas Göl'ünün yükselip alçalmasına maruz
kalan kıyılarda ve taban suyu yüksek yerlerde sazlıklar ve diğer habitatlar suyun
ortaya koyduğu dördüncü boyut ile birleşerek görsel değeri çok yüksek bir göl
peyzajı ortaya koymaktadır.
Sosyo-ekonomik yapı ve doğal kaynak özelliklerinin belirlediği yerleşim karakteri
ise kırsal peyzaj ile bütünleşmekte görsel peyzaj değerini çeşitlendirmektedir.
Çalışma alanında ve özellikle Göl'ün kuzeyinde yoğun bir şekilde yer alan tavuk
çiftlikleri; gerek su kaynaklarını kirletmelerini ve gerekse genel tarımsal peyzaj
karakterini bozmaları nedeniyle görsel açıdan olumsuz etkiler yaratmaktadır.
10
İnşaat sektörüne hammadde sağlamak amacıyla oluşmuş kum-çakıl ocakları ve
aynı sektörün bir uzantısı olan moloz döküm alanları; doğal ve tarımsal peyzaj
özelliklerini görsel ve ekolojik açıdan olumsuz yönde etkilemektedir.
Bu genel bilgi çerçevesinde Göl çevresi görsel açıdan altı ana başlık altında
değerlendirilmiştir.
Göl-Yol İlişkisinin Kurulduğu Alanlar:
Göl çevresinde bulunan kırsal yerleşimleri birbirine bağlayan ve bu bağlantıyı
Balıkesir-Bandırma karayolu ile ilişkilendiren ulaşım hattı boyunca Göl-Yol
ilişkisi,
• Kuzeyde; Yenisığırcı, Bereketli, Külefli ve Çepni yakınlarındaki Höyücek
Tepe'ye kadar olan hat boyunca,
• Batıda; Höyücek Tepe'den başlayarak Gölyaka ve Kocagöl yerleşimlerine
kadar uzaan hat boyunca,
• Doğuda; Balıkesir-Bandırma karayolu Yenisığırcı köyü ayrımından yaklaşık
4 km. Güneye kadar görsel açıdan tam bir ilişki kurulmaktadır.
• Gölün Güneyindeki ulaşım hatlarından ise Göl ile görsel bir ilişki
kurulamamaktadır.
Göl-Kıyı İlişkisinin Kurulduğu Alanlar:
Bu bölüm kapsaında Göl kıyısına inilebilen kesimler ile Göl arasındaki görsel
ilişkiler irdelenmektedir.
• Balıkesir-Bandırma karayolundan ayrılarak Eskisığırcı yerleşiminden
geçerek Milli Park'a ulaşan hattın son kısımlarında,
• Dutlu Deresinin Göle bağlandığı Karaahmet ağzı mevkiinde,
• Gölyaka kırsal yerleşimi civarında,
• Kocagöl yerleşimi yakınlarında Çalılı Derenin Göl'e döküldüğü mevkide,
• Hamalı yerleşiminden Göl kıyısına doğru uzanan yolun bitimindeki
Kabakadası mevkiinde,
• Kızılköyden Göl'e inen ve DSİ kanalları ile birleşerek Ergili Regülatörüne
kadar uzanan yol boyunca Göl kıyısına inilebilmekte ve Göl ile kıyı arasında
görsel ilişki sağlanmaktadır.
Kıyı-Tepe İlişkisinin Kurulduğu Alanlar:
• Bereketli kıyılarından Güneybatıya,
• Koyunkaya Tepe'sinden Güney-Doğu'ya,
• Gölyaka kıyılarından heryöne,
• Karadere
çıkışından
Doğu
ve
Kuzeydoğu'ya
sağlanabilmektedir.
kıyı-tepe
ilişkisi
Yol-Tepe İlişkisinin Kurulduğu Alanlar:
• Bereketli-Gölyaka yolunun Dutlu Deresini kestiği nokta,
• Gölyaka köyü girişinde, Çepni Gölyaka yolu,
• Küçüksoğuklar yerleşimine giden yol üzeri,
• Kocagöl-Akçaova arasındaki yol,
• Akçaova-Hamamlı-Salur ve Bölceağaç'ı birbirine bağlayan yol,
11
•
•
Ergili'yi anayola bağlayan ve Güney'e uzanan yol,
Bandırma-Balıkesir karayolunun çalışma alanı içine giren bölümü,
Tepe-Göl İlişkisinin Kurulduğu Alanlar:
• Bereketli köyü civarında Koyunkaya Tepe ile Çepni Köyü civarındaki
Höyücek Tepe,
• Ergili Regülatörünün yanındaki Hisar Tepe ve Eskisığırcı-Ergili arasındaki
yolda yer alan Köyağıl Tepe Göl'le yakın ilişkiyi sağlayan noktalardır.
Ayrıca;
• Bandırma-Balıkesir karayolunun Doğusunda kalan tepeler,
• Ergili'nin Güneyinde yer alan Cılıztaş, Bakacak ve Koyunbayırı,
• Güneyde ve Güney-Batıda Salur, Akçaova, Hamamlı yerleşimlerinden
sonra Güney'e doğru yükselen teperler ve
• Batıda Küçüksoğuklar-Büyüksoğuklar arasındaki Kocatepe uzak görsel
ilişkinin sağlandığı noktalardır.
Tepe-Arazi İlişkisinin Kurulduğu Alanlar:
• Ergili Kuzeyindeki tepelerden Güneye doğru,
• Eşen Köy ve Yeniköy'ün Kuzeyindeki tepelerden Kuzey-batı ve Güneye
doğru,
• Hamamlı, Salur, Bölceağaç'ın Güneyindeki tepelerden Doğu ve Güneye
doğru,
• Büyüksoğuklar çevresindeki tepelerden tüm yönlere,
• Çepni çevresindeki tepelerden tüm yönlere görsel ilişki kurulmaktadır.
1.2.4.Ekolojik İlişkiler ve Yönetim Uygulamaları
Göl su seviyesi mevsimlere göre değişiklik göstermektedir. İlkbaharda Göl suları
yükselerek kıyıları kaplamakta, Yaz aylarında ise geri çekilmektedir. Bu ritmik
olay her yıl düzenli olarak tekrarlanmaktadır. Yaz aylarında suların çekildiği
yerler çok çeşitli ve gür bitki örtüsüyle kaplanmakta ve sayısız küçük canlının
üreyip gelişmesine olanak sağlamaktadır. İlkbaharda Göl sularının tekrar
yükselmesiyle birlikte bu canlılar Göl suyuna karışmaktadır. Bu nedenle Kuş
Cenneti Milli Parkının bulunduğu Sığırcı Deltası ve Manyas Çayı Deltası kuşlar
için olduğu kadar balıkların da beslenmeleri ve üremeleri için ideal bir ortam
oluşturmaktadır.
Bu nedenle Manyas Gölündeki ekolojik ilişkilerin temelini su teşkil etmektedir.
Göl suyunun yönetiminden sorumlu kuruluş olan DSİ Genel Müdürlüğünce
Manyas Gölü bir su rezervuar alanı olarak ele alınmış ve Gölün güney kıyıları
seddelerle çevrilerek Göl su rejimine ilk müdahale yapılmıştır. Bu uygulama
sonucunda Gölün güneyinde yer alan 3800 ha.lık taşkın alanı tarıma açılmıştır.
Diğer taraftan Gölün sularını boşaltan Karadere’nin üzerine Ergili ve Karadere
Regülatörleri inşa edilmiş ve Gölün doğal su rejimi bozulmuştur. Bu uygulama
Göldeki mevcut ritmik su hareketini bozmuş ve kuşların güven içinde kuluçka
yaptığı ağaçların kurumasına neden olmuştur.
12
30 yıl içinde havzada gelişen sanayi ve tavukçuluk Gölü besleyen suların
kalitesinin bozulmasına neden olmuştur. Göldeki su kalitesinin ve doğal su
rejiminin bozulması ekolojik döngü üzerinde etkili olmuş ve bazı türlerin alandan
uzaklaşmasına sebebiyet vermiştir.
Manyas Gölünde en fazla üreyen balık Caspialosa maeotica (Filise)’dır. Yapılan
çalışmalarda Kuş Gölünde Esox lucius (turna) populasyonlarının da çok
fakirleştiği ortaya çıkmıştır. Alburnus, Rutilis gibi küçük Cyprinidlerle beslenen
bu türün azalması sonucunda ekonomik olmayan pek çok Cyprinid türü göl
faunasında baskın hale gelmeye başlamıştır. Manyas Gölünde turna balığının
azalmasında yumurta bırakma alanlarının kirlilik tehdidi altında olması ve yoğun
av baskısı ile yumurtlama alanlarının tahribi etken olabilir.
Ötrofik bir göl ortamında karnivor (etçil) balık oranının %15-20 arasında olması
gerekirken, Manyas Gölünde bu oran %1 civarına inmiştir. Et verimi ve kalitesi
düşük olan Cyprinid türleri gerek besin gerekse habitat bakımından sazanla
girdikleri rekabette sazanı tamamen rekabet dışı bırakmışlar ve bu türün gölde
iyice azalmasına yol açmışlardır.
Sazan, üremek için sakin ve sığ suları tercih eder ve sularla örtülü yaklaşık 3040 cm derinlikte vejetasyonun bol olduğu kesimlerde ürer. Manyas Gölünde
sazan miktarının azalmasında; su seviye değişimlerinin, baraj inşasının ve
bahar aylarında taşkına maruz kalan alanlardaki vejetasyonun kurumasının
önemli rolü olduğu düşünülmektedir. Ayrıca gölün morfometrisindeki
dalgalanmalar kadar sedimantasyon, kirlenme ve diğer Cyprinidlerle olan
rekabetin de sazanın Kuş Gölünde azalmasında önemli rolü vardır.
Diğer taraftan göçmen bir balık türü olan yılan balığı (Anquilus anquilus) son
yıllarda gölde görülemektedir. Bunun en önemli ndenini türün göç yolu olan
Karadere üzerine inşa edilmiş olan regülatörler ile su kirliliği oluşturmaktadır.
Alanda geçmişte önemli düzeyde enomik değeri olan kerevit diğer göllerde
olduğu gibi Kuş Gölünde de görülen mantar hastalığına bağlı olarak ortadan
kalkmıştır.
13
1.3. Kaynakça
A.Ü.Z.F. TOPRAK BÖLÜMÜ, 1998. Manyas Gölü'nde Bor Kirliliği Araştırması.
Sonuç Raporu, Çevre Bakanlığı, Çevre Koruma Genel Müdürlüğü,
Ankara.
ALTINAYAR, G., 1998. Manyas Gölü Sorunları, Nedenleri ve Önerilen Çözüm
Yöntemleri Üzerine Değerlendirmeler. DSİ, Ankara.
BALIK S., 1989. Kuş Gölü ve Kuş Cenneti Milli Parkı'nın Durumunun
Saptanması ve Geliştirme Çarelerinin Araştırılması, E.Ü.Fen Fakültesi
Biyoloji Bölümü, İzmir.
ÇEVRE BAKANLIĞI, 1997. Balıkesir İli Çevre Durum Raporu. Balıkesir.
ÇEVRE BAKANLIĞI, 1998. Kuş Gölü, Ankara
DHKD, 1996. Türkiye'nin Sulak Alanları Kış Ortası Sukuşu Sayımı, Doğal
Hayatı Koruma Derneği, İstanbul.
DİE, 1998. Ekonomik ve Sosyal Göstergeler, Balıkesir. Anakara.
DSİ, 1980. Aşağı Susurluk Havzası Hidrojeolojik Etüd Raporu. Ankara.
ERDEM O., 1995. Türkiye'nin Kuş Cennetleri, Çevre Bakanlığı, Çevre Koruma
Genel Müdürlüğü, Yeşil Seri 5, Sayfa 54-57.
ERGUN, L.H., 1983. A Resource Booklet for Ekological Excursions to the Bird
Paradise Park on Lake Manyas. Kent State University, London.
HACETTEPE ÜNİVERSİTESİ, 1995. Manyas Gölü Projesi, Çevre Bakanlığı,
Çevre Koruma Genel Müdürlüğü, Ankara.
ILEC, 1997. Conservation and Management of lakes, Reservoirs and Wetlands
in Turkey. Japon.
JOSEPH, G., IYENGAR, V. S., RATTAN, R., et al. 1996. Cameras for Indian
Remote Sensing Satellite IRS-1C. Current Science, Vol. 70, No.7, India.
KARADENİZ, N., 1995. Sultansazlığı örneğinde Islak Alanların Çevre Koruma
Açısından Değerlendirilmesi Üzerine Bir Araştırma. Doktora Tezi, A.Ü.
Fen Bilimleri Enstitüsü, Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı, Ankara.
KAZANCI N., BAYHAN E., vd. 1997 Kuş Gölü Güncel Tortulları, A.Ü. Jeoloji
Müh. Bölümü, H.Ü. Jeoloji Bölümü, Ankara.
KÖY HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ, 1985. Balıkesir İli Veimlilik
Envanteri ve Gübre İhtiyaç Raporu, Ankara.
14
KÖY HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ, 1997. Balıkesir İli arazi Varlığı ve
Arazilerin Tarımsal Kullanıma Uygunluğu, Ankara.
KÖY HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ, 1998. Hizmet Uygulamaları Genel
Envanteri, Ankara.
LAHNE E., 1948. Türkiye'nin Gölleri. MTA, Sayfa 21-24, Ankara.
SEÇMAN Ö., LEBLEBİCİ E., 1987. Trakya, Marmara, Batı ve Orta Karadeniz,
İç Anadolu ve Doğu Akdeniz Bölgesinde Bulunan Göl ve Bataklıkların
Flora ve Vejetasyonu, TUBİTAK (TBGA) 654. Ankara.
TARIMSAL ÜRETİM VE GELİŞTİRME GENEL MÜDÜRLÜĞÜ, 1994. Tarım ve
Köyişleri Bakanlığı Türkiye'deki İçsular ve Balık Çiftlikleri İncelemesi,
Ankara.
TÜRKİYE ÇEVRE VAKFI, 1993. Türkiye'nin Sulak Alanları, Ankara.
YARAR M., MAGNİN G., 1997. Türkiye'nin Önemli Kuş Alanları, Doğal Hayatı
Koruma Derneği, İstanbul.
15
2. DEĞERLENDİRME
2.1.Ekolojik Değerlendirme
2.1.1.Sulak Alanın Durumu ve Boyutları
Doğu-batı doğrultusunda uzanan Gölün uzunluğu 20 km. genişliği ise 24
km.dir. Gölün kuzeydoğusunda yer alan Milli Park 64 ha.lık bir alan
kaplamaktadır.
Göl kıyılarının tamamına yakınını kaplayan sazlık alanlar, ağaç ve çalılıklar
998.964 ha.dır. Göl çevresinde doğal karakterdeki çayır ve mera alanları ise
1175.70 ha. dır. (EK-4 başlıca vejetasyon tipleri haritası)
2.1.2. Biyolojik Çeşitlilik
Manyas Gölü uygun iklim koşulları, zengin besin varlığı ve farklı ekolojik
karakterdeki habitatlarıyla başta sukuşları olmak üzere Türkiye'nin en zengin
yaban hayatına sahip sulak alanlarından birisidir. Alanda bugüne kadar 92 bitki,
23 balık, 18 amfibi ve sürüngen ve 266 kuş türü tespit edilmiştir. Göl ve
çevresinde bulunan bitki ve hayvan türlerinin çeşitliliğinin yanı sıra bu türlerin
büyük bir çoğunluğunun ulusal ve uluslararası düzeyde koruma altına alınmış
türler olması alanın biyolojik çeşitlilik yönünden taşıdığı önemi daha da
arttırmaktadır. Gölün planktonlar ve dip canlıları bakımından zengin oluşu,
gerek çeşitlilik gerekse, yoğunluk bakımından yüksek düzeyde yaban hayatının
gelişmesine ve barınmasına olanak sağlamıştır. Gölde 23 balık türünün
bulunması bunun en iyi göstergesidir.
Adından da anlaşılacağı üzere Manyas Gölü, kuş toplulukları yönünden
Türkiye'nin en zengin göllerinden birisidir. Batı Palearktik bölgedeki kuş göç
yollarından birisinin üzerinde olması nedeniyle Göle her yıl göç esnasında 3
milyona yakın kuş uğramaktadır.
2.1.3 Doğallık
Manyas Gölü ekosisteminde insan müdahalesi olmasına karşın Göl doğal
yapısını büyük ölçüde korumaktadır. Göl çevresindeki saz yatakları doğal
gelişimlerini sürdürmektedir. Sedde içinde doğal durumunu sürdüren sazlık
alanlar da doğal sistemin bir göstergesidir. Seddenin dışındaki alan yarı doğal
olarak kabul edilebilir. Alanın çevresinde zarar görmemiş sulak çayırlar
(Tamarix sp.) ve kavak plantasyonları mevcuttur. Gölün kuzeyinde, Bereketli
Köyü ile Kuşcenneti Köyü arasında kalan Eşekölen tepesi ve Koyunkaya tepesi
meraları günümüze kadar doğal yapısını korumuştur.
16
2.1.4.Nadirlik
Alanda Küçük karabatak, tepeli pelikan gece balıkçılı, alaca balıkçıl ve kaşıkçı
üremektedir. Nesli tehlikede olan tepeli pelikan ve küçük karabatak bütün yılı
alanda geçirmektedir. Ak pelikan ise göç esnasında Gölde konaklamaktadır.
Pürtüklü semender (Triturus cristatus), gece kurbağası (Bufo viridis), ağaç
kurbağası (Hyla arborea) ile ince kertenkele (Ablepharus kitaibeli), benekli
kaplumbağa (Emys orbicularis) ve adi tosbağa (Testudo graeca) ile 5 balık türü
Bern Sözleşmesi ile koruma altına alınan türlerdendir.
Sığırcı Deltasındaki 15-20 ha büyüklüğündeki söğütlük binlerce su kuşunun
kuluçkaya yattığı nadir aynı zamanda tipik bir habitattır.
Nesli tehlikedeki türlerden Tepeli pelikanın (Pelecanus crispus) 1968 yılından
bu yana Kuş Cenneti Milli Parkında her yıl insan eliyle yapılan platformlarda
kuluçkaya yatması yer yüzündeki tek örneği teşkil etmektedir.
2.1.5. Hassaslık
Sığırcı Deresi ve Manyas Çayının oluşturduğu deltalar gölün en hassas
ekosistemleridir. Deltalardaki biyolojik çeşitliliğin ve ekolojik işleyişin devamlılığı
doğal su rejimine uygun su yönetimi ile mümkündür. 1992 yılında gölün
Karadere çıkış ayağına regülatörlerin inşa edilmesi ve su seviyesinin
yükseltilmesi sığırcı deltasındaki ağaçların kurumasına neden olmuştur.
Yapılan araştırmalar, özellikle tavukçuluk işletmelerinden taşınan organik
maddeler ile sanayiden kaynaklanan ağır metal kirliliği göldeki hassas ekolojik
dengeyi tehdit eder boyutlara ulaştığını göstermektedir.
2.1.6. Tipiklik
Manyas Gölü tipik bir tatlı su gölü olup, tatlı su ekosistemlerine iyi bir örnek
teşkil etmektedir.
Sığırcı Deltası bir sulak alan ekosistemindeki karmaşık ilişkileri ustalıkla
sergileyen eşi bulunmaz bir açık hava laboratuarıdır.
2.1.7.Mevcut ve Kayıtlı Tarih
Sığırcı Deresi’nin oluşturduğu 64 hektarlık delta 1959 yılında Milli Park ilan
edilmiştir.
Manyas Gölü ve yakın çevresini içine alan 25.0000 hektarlık alan ise 1996
yılında Yaban Hayatı Koruma Sahası ilan edilmiştir. Göl ve yakın çevresi 1981
yılında I. Derece Doğal Sit Alanı statüsüne kavuşturulmuştur.
17
1994 yılında Türkiye’nin Ramsar (Özellikle Sukuşları Yaşama Ortamı Olarak
Uluslararası Öneme Sahip Sulak Alanların Korunması) Sözleşmesine taraf
olmasıyla birlikte, gölün doğusunda kalan 10.200 hektarlık bölümü Ramsar
Listesine dahil edilmiştir. 1998 yılında ise Gölün tamamını kapsayacak şekilde
Ramsar alanı 20.400 hektara genişletilmiştir.
Bandırma yöresindeki endüstriyel tesislerin atık sularını arıtmak üzere 1993
yılında Çevre Bakanlığı tarafından ortak fiziksel arıtma tesisi inşa edilmiştir.
Ancak, sanayi tesislerinin arıtma tesisine bağlantıları gerçekleştirilemediğinden
arıtma tesisi atıl halde kalmıştır.
2.1.8.Potansiyel Değerler ve Uygulamalar
Kuş Cenneti Milli Parkının iyi yönetim, tanıtım ve diğer olanakların artırılması
halinde ornito-turizm açısından iyi bir potansiyel oluşturmaktadır.
Yörede bulunan Daskyleon antik kentinde kazı çalışmaları başlatılmıştır. Bu
çalışmaların tamamlanması alanın tanıtımı ve turizm faaliyetlerinin artmasına
olanak sağlayacaktır.
Koyunkaya mevkiindeki eski balıkhane tesislerinin kullanım hakkı eğitim, izleme
ve yönetim merkezi kurulması amacıyla 49 yıllığına Çevre Bakanlığına
devredilmiştir. Alanda sürekli ve düzenli izleme yapılması, araştırmaların
sürdürülmesi ve alanın yönetimi için potansiyel bir değerdir. Ayrıca, ilerde
gerçekleştirilebilecek bir araştırma ve geliştirme enstitüsü için de ilk adım
olacaktır.
2.2.Sosyo-ekonomik Değerlendirme
2.2.1.Estetik, Kültürel ve Dini Değerler
Tarih boyunca göl yöre halkının sosyal ve kültürel yararında önemli rol
oynamaktadır. Her yıl Haziran ayında Milli Park ile Kuş Cenneti Köyü arasında
kalan alanda Kuş Cenneti şenlikleri düzenlenmektedir. Şenliklere yöre halkının
büyük ilgisi olmaktadır.
2.2.2.Sosyal ve Ekonomik Değerler
Göl çevresinde göl ile ilişkili merkez dahil 19 yerleşim alanı bulunmaktadır. 1990
yılı sayımlarına göre nüfus 973.314’tür. 1965-1990 arasında gerçekleştirilen
nüfus sayımlarına göre ise yıllık nüfus artışları 0.011-0.015 arasında
değişmekte olup, bu değer her yerleşim birimi için farklılık göstermektedir. Buna
karşın bu değer daha az gelişmiş yerlerde oldukça düşüktür. 19 yerleşim alanı
içinde en yoğun nüfus Bandırma ilçesindedir. (Ek-5, Demografik Veriler)
18
Balıkçılık:
1953-1954 yıllarında balıkçılıkla ilgili olarak yapılan çalışmalarda Manyas
Gölünde ticari değer taşıyan türlerin sazan (Cyprinus carpio), turna (Esox
lucius), yayın (Silurus glanis) 'ndan ibaret olduğu belirlenmiştir. 1985 öncesi
dönem için ortalama balık verimlerine ilişkin veriler Tablo 2’de verilmektedir.
Tablo 2. 1985 öncesi dönemde yıllık ortalama balık verimleri
Avlanan
Balıklar
Sazan
Yayın
Turna
Diğerleri
Toplam
Yıllık Av
Miktarı (ton)
450
5
1
6
462
Toplam verimdeki
% oranı
97.40
1.08
0.22
1.30
100.000
Hektardaki
verim (kg)
27.77
0.31
0.06
0.37
28.51
Gölde bu dönemde çoğunluğu sazan olmak üzere 300-400 ton/yıl balık
avlanırken bu miktar 1993-1996 yılları arasında 45-65 ton/yıl arasında
gerçekleşerek önemli bir düşüş göstermiştir.
Manyas (Kuş) Gölünde balıkçılık yapan köyler, tekne sayıları ve avlanma
şekillerine ilişkin veriler Ek-6'de tablo olarak verilmektedir.
Grafik 1. Manyas (Kuş) Gölünde avlanan balık miktarları
MANYAS GÖLÜNDE YILLARA GÖRE AVLANAN BALIK MİKTARI
400000
200000
0
YILLAR
1953
1993
1994
1995
1996
1997
1998
MİKTAR
350,000
54,400
65,018
50,193
93,590
217,953
210,650
YILLAR
MİKTAR
Manyas Gölünde Balıkçılığı Etkileyen Faktörler:
• Gölün hidrobiyolojik özelliklerindeki şiddetli değişiklikler (Hidrolojik
müdahaleler),
19
• Yerli türlerin büyük ölçüde kaybolması,
• Endüstriyel tesislerden ve evsel atıklardan meydana gelen kirlenmeler,
• Üreme alanı tahribatı,
• Bir çok balık avcısının küçük gözlü ağlar kullanması ile aşırı avcılık,
• Spesifik populasyon patlamaları,
• Bulaşıcı hastalıklar
olarak sıralandırılabilir.
Rekreasyon:
Kuşcenneti Milli Parkı, alanın en çok tanınan ve ziyaret edilen bölümüdür.
Yoğun ve çeşitli bitki örtüsü ile ve özellikle de yüzlerce kuşu barındıran
habitatları pek çok ziyaretçinin ilgisini çekmektedir. Bunun yanı sıra Milli Park
içinde bulunan müze ilgiyi Milli Park’ta yoğunlaştıran diğer bir unsurdur. Milli
Park içinde bulunan ahşap gözlem kulesi güvenlik nedeniyle kaldırılmış,
yenisinin yapımı için çalışmalar başlatılmıştır.
Sanayi ve Ticaret:
Yöredeki sanayi daha çok tarıma dayalı küçük işletmeleri kapsamaktadır.
Bunlar, konserve, gübre, salça, un ve bitkisel yağ fabrikaları ile tavukçuluk
işletmeleridir. Bunun yanı sıra Bandırma’da, Etibank’a ait boraks, asitborik ve
sülfürik asit fabrikaları mevcuttur.
Bandırma limanının yapılmasıyla birlikte kent, ülke çapında bir ticaret merkezi
konumuna gelmiştir.
Tarım:
Yöre halkı geçimini genellikle tarım ve tarıma dayalı sanayiden sağlamaktadır.
Sığır ve koyun yetiştiriciliği ile modern tavukçuluk oldukça gelişmiş olup yöre
için önemli bir gelir kaynağıdır.
Göl çevresinde gerçekleştirilen tarımsal faaliyetler ve hayvan yetiştiriciliğine
ilişkin veriler Ek-7'de verilmektedir.
2.2.3.Kayıtlı Tarih
Sosyo-ekonomik yapıdaki gelişmelere bağlı olarak bölgede gerçekleştirilen alt
yapı faaliyetleri Ek-8'de verilmiştir.
2.2.4.Eğitim ve Halkın Bilinçliliği
Göl ve çevresindeki yerleşim alanlarında 8 yıllık eğitime geçilmesinden sonra
taşımalı eğitim programı uygulanmaya başlanmıştır. Eğitim, Bandırma ve
Manyas İlçelerinde gerçekleştirilmektedir. Bölgede okuma-yazma bilmeyenlerin
oranı %17.5 olup, bu oran erkeklerde %11.1 kadınlarda ise % 24’tür.
20
Yöre halkı, özellikle geçimini Manyas Gölünden sağlayan balıkçılar gölün
ekolojik değeri hakkında oldukça bilinçlidir. Başta pelikanlar olmak üzere yaban
hayatının korunması ve karşılıklı etkileşim konusunda bilinçlidirler. Pelikanlarla
balıkçılık konusunda karşılıklı fayda sağlamaktadırlar. Pelikanlar balıkçılara
balık sürülerinin yerini göstermekte, balıkçılarda ekonomik değeri olmayan
balıklarla pelikanları beslemektedirler. Ancak, ekonomik olarak göle bağımlı
olmaları nedeniyle, balık avı açılmadan bir süre önce ava başlamakta ve
yumurtalarını henüz dökmemiş balıkları avlamaktadırlar.
Tüm kullanıcıların ve ilgi gruplarının gerek Manyas (Kuş) Gölünün değer ve
işlevleri, gerek ise bir sulak alan ekosisteminin yönetiminin nasıl
gerçekleştirileceği konusunda bilgilendirilmesine yönelik olarak, Haziran
2000’de Çevre Bakanlığı tarafından bir kurs programı gerçekleştirilmiştir.
Proje süresince ilki 1998 Nisan, ikincisi Ocak 2001’de olmak üzere 2 ayrı
bilgilendirme toplantısı gerçekleştirilmiştir. Bu toplantılara özellikle alan
kullanıcıları olmak üzere tüm ilgili kurum ve kuruluş temsilcilerinden oluşan çok
geniş bir katılım sağlanmıştır.
Milli Park içindeki ziyaretçi merkezinde, ziyaretçilere alanı tanıtıcı video
gösterileri sunulmaktadır. Proje amaçlarından biri de bu merkezin daha etkin ve
aktif bir hale getirilmesi ve bilinçlendirme çalışmalarının işlerliğinin
arttırılmasıdır.
2.2.5.Akılcı Kullanım
Alan yöre halkı için çok önemli ekonomik değere sahiptir. Buna karşın çok
hassas bir doğal yapısı mevcut olup bu yapısı büyük bir ölçüde korunabilmiştir.
Mevcut koşullar altında tüm alanın her türlü ekonomik ve sosyal faaliyete
kapatarak korumak mümkün değildir. Alanın yöre halkı için sosyo-ekonomik
önemi ve dolayısıyla da bu faaliyetlerden soyutlanarak korunmasının
imkansızlığı göz önüne alındığında alan için gerek korumacılar, gerek
kullanıcılar açısından en uygun ve kabul edilebilir çözüm sürdürülebilir
kullanımdır.
2.3. Değerler ve İlgilerin Çatışması
2.3.1.İnsan Kaynaklı Dış Etkiler
Su Rejimine Yapılan Müdahaleler
Göl çevresi uygun iklim koşulları ve nitelikli topraklarıyla Türkiye’nin en verimli
tarım arazilerine sahiptir. Yöredeki su kaynaklarının yetersiz oluşu gölden su
alımının kolay ve ucuz oluşu gibi nedenler Kuş Gölü’nün sulama suyu kaynağı
olarak görülmesine neden olmuştur.
21
1943 yılında Karacabey Ovasındaki tarım alanlarının sulanması amacıyla
Göl’ün çıkış ayağı üzerine bir regülatör inşaa edilmiş ancak bu regülatörün göl
su rejimine önemli bir etkisi olmamıştır.
Karacabey ve Manyas ovalarının sulanması ve taşkından korunması amacıyla
1983 yılında DSİ Genel Müdürlüğünce Aşağı Susurluk Manyas I. Merhale
Projesi programa alınmıştır.
Projenin planlama aşamasında (1988 yılında) ilgili kuruluşların katılımı ile bir
dizi toplantı yapılmış göldeki yaban hayatının zarar görmemesi için gerekli olan
aylık su seviye değerleri tespit edilmiştir. Proje planlanırken belirlenen bu su
seviye değerlerinin sağlanması konusunda karar alınmıştır.
Proje kapsamında; 1943 yılında yapılan regülatörün işletilememesi üzerine aynı
yerde Ergili Regülatörü inşaa edilmiş ve 1992 yılında işletmeye açılmıştır.
Göl sularını tahliye eden Karadere’nin 9. km.’sinde Karadere Regülatörü inşaa
edilmiştir. Regülatörün bulunduğu yerden pompa ile su alınmakta ve Karacabey
Ovasında 16.683 hektar tarım alanı sulanmaktadır.
Bunun yanı sıra, Gölün güney kıyıları 22 km.lik sedde ile çevrilmiş, ilkbaharda
su altında kalan 3800 hektarlık alan tarıma açılmıştır.
Göldeki aylık su seviye değişimleri gölün doğal durumunda ve müdahale
yapıldıktan sonra olmak üzere aşağıda verilmiştir.
1. Su rejimine müdahale yapılmadan önce 1969-1992 yılları arasındaki dönem
• Yağışlara bağlı olarak Kasım ayından itibaren su seviyesi her yıl düzenli
olarak yükselmekte, bu durum Nisan ayına kadar devam etmektedir. 24 yıllık
periyotta Nisan ve Mayıs aylarındaki ortalama su seviyesi 16.01 metre olarak
tespit edilmiştir.
• Yağışların azalması ve buharlaşmanın etkisi ile haziran ayından itibaren su
seviyesi düşmeye başlamaktadır. Bu düşüş düzenli olarak Ekim ayı sonuna
kadar devam etmektedir.
• 24 yıllık periyotta su seviyesi, 1978 yılında Şubat, Mart ve Nisan aylarında
198 yılında Şubat ve Mart aylarında, 1982 yılında ise Ocak ve Şubat aylarında
17.00 m.nin üzerine çıkmıştır. Aynı dönemde sadece 1985 yılında Eylül ve Ekim
aylarında 14.00 m.nin altına düştüğü tespit edilmiştir.
2. Su rejimine müdahaleler yapıldıktan sonra 1992 - 1997 yılları arasındaki
dönem
• Gölden yeterli miktarda su tahliye edilemediği için 5 yıllık periyottaki aylık
ortalama su seviyeleri, 24 yıllık ortalamalara göre yaklaşık 1 m. daha yüksek
gerçekleşmiştir.
22
• Bu nedenle, Milli Parkta ve göl kıyısında bulunan ağaçların gövdeleri yıl
boyunca su altında kaldığı için tamamına yakını kurumuştur.
Kirlilik
Bandırma yöresinde irili ufaklı 50 civarında işletme bulunmaktadır. Bunlardan
kirletici vasfı yüksek 20 işletme arıtma tesisini yapmış ve deşarj izin belgelerini
almışlardır.
Tavukçuluk işletmeleri; Başta Edincik yöresi olmak üzere göl civarında
bulunan “yumurta tavukçuluğu” işletmelerinden sulu sistemle yapılan temizleme
işlemleri sonucu günde 200 ton atık çıkmakta ve bu atıklar Sığırcı Deresi
vasıtasıyla doğrudan göle ulaşmaktadır.
Etibank Boraks ve Asit Fabrikaları; 1972 yılında kurulan fabrika, 1994 yılına
kadar atık sularını Sığırcı Deresi vasıtasıyla göle vermiştir. 1994 yılında yapılan
Ağıldere Atık Barajı kurulmuş ve atıklar burada biriktirilmeye başlamıştır. Fakat
yapılan incelemelerde zaman zaman meydana gelen teknik arızalar ve
sızıntılarla atık suların yine göle ulaştığı tespit edilmiştir.
Evsel Atıklar; Havzada bulunan 13 köyün 10’unda kanalizasyon bulunmakta
olup, kanalizasyon çıkışları dereler vasıtasıyla göle ulaşmaktadır.
Tarımdan Kaynaklanan Kirlenmeler; Havzada genellikle sulu tarım
yapılmaktadır. Tarımda kullanılan suni gübre ve zirai mücadele ilaçları yüzeysel
akışla ve yeraltı sularıyla göle karışmaktadır.
2.3.2.Yasalardan Kaynaklanan Etkiler
Koruma alanlarında uygulanmakta olan kanunların çokluğu önemli bir genel
problemdir. Manyas (Kuş) Gölü, Milli Parklar Kanunu, Kültür ve Tabiat
Varlıklarını Koruma Kanunu, Kara Avcılığı Kanunu, Su Ürünleri Kanunu ve
Çevre Kanunlarıyla yönetilmektedir. Bu durum, alanda çok sayıda kategori, tip
ve sistemlerin bulunmasına ve çok sayıda alan yönetiminden sorumlu
kurumların yer almasına neden olmaktadır. Kanunlar aynı olmadığından
birbiriyle uyumlu kriter ve prosedürlerin sağlanması zorlaşmaktadır. Bu nedenle
farklı kanun uygulamaları değişiklik göstermekte ve hatta karmaşa
yaratmaktadır. Aynı zamanda bu kanunlar kaynak ve personel yetersizliğinden
dolayı uygulanamamaktadır.
23
2.3.3.Fiziksel Durumdan Kaynaklanan Dış Etkiler
2.3.4.Mevcut Kaynaklar
Dünya Bankasınca GEF kaynaklarından deslenmekte olan ve Çevre Bakanlığı,
Orman Bakanlığı ile Kültür bakanlığı işbirliğiyle yürütülmekte olan "Biyolojik
Çeşitlilik ve Doğal Kaynak Yönetimi Projesi" kapsamında; Türkiye'deki biyolojik
çeşitliliğin korunmasının önemi ve sağladığı imkanlar konusunda kamuoyuna ve
ana kullanıcı gruplara özel bilgi aktarılmasını hedefleyen Ulusal Kamuoyu
Bilinçlendirme Programı hazırlamak ve uygulamak; Biyolojik çeşitlilik üzerinde
negatif etki yaratan sektörel politika ve yasal düzenlemeleri gözden geçirmek ve
bu düzenlemelerde yapılması teklif edilen değişiklikleri hazırlamak gibi ulusal
düzeyde uygulamayaya yönelik proje faaliyetleri yer almaktadır. Bu faliyetler
proje uygulamalarına katkı sağlayacaktır.
24
İDEAL HEDEF;
Manyas Gölünde bozulan ekolojik denge yeniden tesis edilerek kuş
varlığının artırılması ve alanın akılcı kullanımın sağlanması için
mekanizmaların geliştirilmesi
UYGULAMA HEDEFLERİ:
1- Su kalitesinin iyileştirilmesi
2- Su rejiminin doğal sürecine uygun olarak yönetilmesi
3- Manyas Çayı Deltasındaki kuluçka alanlarının korunması
4- Kuş Cenneti Milli Parkındaki üreme alanlarının iyileştirilmesi
5- Yeni üreme alanlarının oluşturulması
6- Araştırma, eğitim ve izleme faaliyetlerine de imkan sağlayacak bir yönetim
merkezinin kurulması
7- İlgi gruplarının Manyas Gölü yönetimine ve karar verme süreçlerine
katılımının sağlanması
8- Alanın işlevleri, değerleri ve yönetimi konusunda eğitim çalışmalarının
gerçekleştirilmesi
9- Gölde balıkçılığın sürdürülebilirliğinin sağlanması
10- Manyas Gölünde ziyaretçi yönetiminin sağlanması
25
FAALİYET HEDEFLERİ
Faaliyet Hedefi 1
Su kalitesinin iyileştirilmesi
Faaliyetler:
1.1.
1.2.
1.3.
1.4.
1.5.
1.6.
1.7.
Evsel ve endüstriyel atık su kaynaklarının atıksu arıtma tesislerini
gerçekleştirmeleri sağlanacak
Arıtma tesislerinin düzenli olarak çalıştırılması sağlanacak
Sığırcı, Dutlu ve Manyas Çayı ile Gölde su kalitesi izlenecek
Yumurta tavukçuluğu işletmelerinde bantlı sisteme geçişin
sağlanması yönünde Mahalli Çevre Kurulunda karar alınacak
Mevcut tavukhane atıklarının toprak kanallara düzenli depolanması
sağlanacak
Beldede yatırımı devam eden kompost işletmesi faaliyet geçtiğinde
tavuk gübrelerinin verilmesi sağlanacak
Sığırcı Köyü kanalizasyon atıklarının çok gözlü çürütme
çukurlarından geçirilerek deşarj edilmesi sağlanacak
Faaliyet Hedefi 2
Su rejiminin doğal sürecine uygun olarak yönetilmesi
Faaliyetler:
2.1.
Göldeki su kotu protokolde öngörülen aylık su seviye değerlerini
sağlayacak şekilde işletilecek
2.2.
Su seviye değerleri günlük olarak ölçülecek ve her ay düzenli olarak
kayıtlanacak ve raporlanacaktır.
Faaliyet Hedefi 3
Manyas Çayı Deltasındaki kuluçka alanlarının korunması
3.1.
3.2.
3.3.
3.4.
26
Manyas çayı (Kocaçay deltası) deltasında çitle çevrilecek doğal
alanların sınırları belirlenecek
Sınırlar çitle çevrilecek
İki koruma görevlisi atanacak
Alandaki kuş varlığı ve habitatlarındaki değişimler izlenecek
Faaliyet Hedefi 4
Kuş Cenneti Milli Parkındaki üreme alanlarının İyileştirilmesi
Faaliyetler:
4.1.
Kuruyan söğüt ağaçlarının yerine dikim yapılacak
4.2.
Pelikan üreme platformlarından mevcut olanlar onarılacak, yenileri
yapılacak
4.3.
Alandaki kuş varlığı ve habitatlardaki değişiklikler izlenecek
Faaliyet Hedefi 5
Yeni üreme alanlarının oluşturulması
Faaliyetler
5.1.
5.2.
5.3.
Kuş Cenneti Koruma Birliğine ait 120 hektarlık alan Milli Park
sınırlarına dahil edilecek
Alandaki ağaçlandırma çalışmalarına devam edilecek
Dikilen ağaçların gelişimi izlenecek
Faaliyet Hedefi 6
Araştırma, eğitim ve izleme faaliyetlerine de imkan sağlayacak bir yönetim
merkezinin kurulması
Faaliyetler:
6.1.
6.2.
6.3.
6.4.
Koyunkaya mevkiindeki eski balıkçı barınakları onarılacak
Merkezin çalışma stratejisi belirlenecek
Personel ataması sağlanacak
Araştırma, eğitim ve izleme faaliyetlerinin gerçekleştirilmesine yönelik
teknik donanım sağlanacak
27
Faaliyet Hedefi 7
İlgi gruplarının Manyas Gölü yönetimine ve karar verme süreçlerine
katılımının sağlanması
Faaliyetler:
7.1.
7.2.
Göl yönetim komitesi kurulacak
Göl Yönetim Komitesi tarafından gerektiğinde danışmanlık hizmeti
alınacaktır.
Faaliyet Hedefi 8
Alanın işlevleri, değerleri ve yönetimi konusunda eğitim çalışmalarının
gerçekleştirilmesi
Faaliyetler:
8.1.
8.2.
8.3.
8.4.
8.5.
Manyas Çayı (Kocaçay) Deltasındaki Yöre halkı alanın önemi
konusunda bilinçlendirilecek
Sanayicilerin konuya ilişkin bilinçlendirilmesine yönelik seminer
düzenlenecek
Tavukçuluk işletmecilerinin konuya ilişkin bilinçlendirilmesine yönelik
seminer düzenlenecek
Yöre okullarına yönelik olarak eğitim materyali hazırlanacaktır.
Yöneticilerin ve karar mercilerin bilgilendirilmesi ve ilgilerinin
artırılması
Faaliyet Hedefi 9
Gölde balıkçılığın sürdürülebilirliğinin sağlanması
Faaliyetler:
9.1.
9.2.
28
Göldeki balık tür ve popülasyonları izlenecek
Yasa dışı su ürünleri avcılığı önlenecek
Faaliyet Hedefi 10
Manyas gölünde ziyaretçi yönetiminin sağlanması
Faaaliyetler:
10.1.
10.2.
10.3.
10.4.
Milli parka gelen ziyaretçilerin düzenli olarak kayıtları tutulacak
Milli parktaki müze ve kuş gözlem evinin donanımı sağlanacak
Manyas Gölünün doğu kıyısındaki yürüyüş yolu düzenlenecek
Manyas Gölü ziyaretçi kullanım rehberi hazırlanacak
29
Faaliyet Kodu:1.1
Faaliyet:Evsel ve Endüstriyel Atıksu Kaynaklarının Atıksu Arıtma Tesislerini
Gerçekleştirmeleri Sağlanacak
Nerede?
Bandırma, Manyas
Ne zaman ve hangi sıklıkta?
• İş termin planları: 2001 Yılı Ocak ayından Temmuz ayına kadar
• Arıtma tesisi kurmak
Nasıl?
• Arıtma tesisi olmayan veya yetersiz olan tesisler, altı aylık sürede arıtma
tesislerini tamamlamak ve işletmeye açmak üzere iş termin planlarını
hazırlayacak ve Balıkesir İl Çevre Müdürlüğüne verecekler.
• İl Çevre Müdürlüğünce düzenli olarak takip edilecek,
• Arıtma tesislerini tamamlayan tesisler en geç altmış gün içinde deşarj izin
belgelerini alacaklardır.
• Arıtma tesisi olmayan veya yetersiz olan işletmeler, altı aylık sürede Arıtma
Tesislerini Tamamlamak ve İşletmeye Açmak Üzere İştermin Planlarını
hazırlayacak ve Balıkesir İl Çevre Müdürlüğüne verecekler.
• İşletmelerin İştermin Planlarına uyup uymadıkları İl Çevre Müdürlüğünce
düzenli olarak takip edilecek.
• Arıtma tesislerini tamamlayan işletmeler en geç 60 gün içinde deşarj izin
belgelerini alacaklardır.
• Yeni kurulacak arıtma tesisleri denetim için ölçme düzenlerini
oluşturacaklardır.
Personel
Ekipman
Sorumlu Kurum ve Kuruluşlar:
Sanayi kuruluşları,
Balıkesir Valiliği (Mahalli Çevre Kurulu, İl Çevre Müdürlüğü)
Kaynakçalar:
Mahalli Çevre Kurulu Kararları
2872 Sayılı Çevre Kanunu
Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliği
Danışılacak Kişiler, Kurumlar
Balıkesir İl Çevre Müdürlüğü
Çevre Bakanlığı
30
Maaliyet
Faaliyet Kodu:1.2
Faaliyet:Arıtma tesislerinin düzenli olarak çalıştırılması sağlanacak
Nerede? Manyas Gölü Havzası
Ne zaman ve hangi sıklıkta? Mart 2001 (Mart ayı ilk mahalli Çevre Kurulu
Toplantısına hazırlanacak)
Nasıl? İl mahalli Çevre Kurulunca;
• Arıtma tesisi olsun veya olmasın tüm atık su ve katı atık kaynaklarının
işletme defteri tutmaları ve işletme defterini İl Çevre Müdürlüğüne
onaylatmaları ve 6 aylık periyodlarla kontrol ettirmeleri,
• Tüm işletmeler atık su arıtma tesisine ait güç ve günlük enerji sarfiyatlarını
elektrik mühendisleri odasına tespit ettirecekler ve Balıkesir İl Çevre
Müdürlüğüne bildirecekler,
• Bu işlemleri işletmelerin, arıtma tesislerinde tüketilen enerjinin tespiti
amacıyla ayrı bir ölçme düzeni (elektrik sayacı) yapmaları (yeni işletmeler
tüm bu işlemleri işletmenin kurulması aşamasında gerçekleştirecektir.
• Ölçme düzeninin oluşturulduğuna dair TEDAŞ’tan alınan belge işletme
tarafından İl Çevre Müdürlüğüne verilmesi,
• Günlük debisi 50m3 den büyük tesisler atık su arıtma tesisleri çıkışına
sürekli kaydedicili debimetre takmaları hususlarında kararlar alınacaktır.
• Günlük atık su debisi ve günlük kullanılan enerji miktarı da işletme
defterine düzenli olarak kaydetmeleri ve atık su arıtma tesisine ait elektrik
faturalarının bir örneğini işletme defterinde bulundurmaları, bir örneğini ise
İl Çevre Müdürlüğüne göndermeleri;
• Kaymakamlıkların kendi sorumluluk bölgelerinde düzenli olarak kontrol ve
denetim yapmaları konularında karar alınacaktır.
Yukarıda belirtilen tüm işlem ve faaliyetler Mahalli Çevre Kurulu Kararının
tebliğinden itibaren 45 gün içinde işletme tarafından tamamlanacaktır.
Personel
Ekipman
Maaliyet
Arazi
Değerlendirme
Sorumlu Kurum ve Kuruluşlar:
Balıkesir Valiliği (Mahalli Çevre Kurulu ve İl Çevre Müdürlüğü)
Bandırma Kaymakamlığı
Kaynakçalar:
Kanunlar, yönetmelikler
Danışılacak Kişiler, Kurumlar
Elektrik Mühendisleri Odası
İl Çevre Müdürlüğü
Çevre Bakanlığı
31
Faaliyet Kodu:1.3
Faaliyet:Sığırcı, Dutlu ve Manyas Çayı ile Gölde su kalitesi izlenecek
Nerede?
Sığırcı, Dutlu, Manyas Çayı ve Gölde DSİ Milli Parklar Şefliği, Çevre İl
Müdürlüğü ve Balıkesir Üniversitesi tarafından belirlenecek ölçme
istasyonlarında.
Ne zaman ve hangi sıklıkta?
2001 Mayıs ayından itibaren her ay periyodik olarak 5 yıl süre ile,
Nasıl?
Balıkesir Üniversitesi tarafından kıta içi yüzeysel su kaynakları parametreleri
esas alınarak, numuneler alınacak ve analiz laboratuarında (BAÇEMER)
analizleri yapılarak, finansman Balıkesir Çevre Koruma Vakfınca
karşılanacaktır.
Personel
Arazi
Değerlendirme
Sorumlu Kurum ve Kuruluşlar:
İl Çevre Müdürlüğü
Milli Parklar Şefliği
DSİ 25. Bölge Müdürlüğü
Balıkesir Üniversitesi
Kaynakçalar:
Danışılacak Kişiler, Kurumlar
32
Ekipman
Maaliyet
Faaliyet Kodu:1.4
Faaliyet:Yumurta tavukçuluğu işletmelerinde bantlı sisteme geçişin sağlanması
yönünde Mahalli Çevre Kurulunda karar alınacak
Nerede?
Balıkesir Valiliği Mahalli Çevre Kurulunda
Ne zaman ve hangi sıklıkta?
2001 Mart ayında
Nasıl?
Karar tarihinden itibaren Balıkesir Valiliği sınırları içerisinde kurulacak tüm
yumurta tavukçuluğu işletmelerinde bantlı sistemin kurulması, mevcut yumurta
tavukçuluk tesislerinde ise bantlı sisteme geçişin sağlanmasına yönelik bir karar
alınacaktır.
Personel
Ekipman
Maaliyet
Arazi
Değerlendirme
Sorumlu Kurum ve Kuruluşlar:
Balıkesir Valiliği
Kaynakçalar:
Danışılacak Kişiler, Kurumlar
Çevre İl Müdürlüğü
İl Sağlık Müdürlüğü
33
Faaliyet Kodu:1.5
Faaliyet:Mevcut tavukhane atıklarının toprak kanallarda düzenli depolanması
sağlanacak
Nerede?
Manyas Gölü çevresinde yer alan yumurta tavukçuluğu işletmeleri
Ne zaman ve hangi sıklıkta?
•
•
2001 mart ayından itibaren
Yatırımı devam eden kompost gübre tesisi işletmeye geçinceye kadar
sürekli,
Nasıl?
• Mahalli Çevre Kurulunda 2001 Mart ayında yumurta tavukçuluğundan
kaynaklanan tavukhane atıklarının toprak kanallarda düzenli depolanmasına
yönelik karar alınacaktır.
• Edincik bölgesinde yer alan tavukhanelerden kaynaklanan atıklar Edincik
Belediye Başkanlığı tarafından göl çevresinde dağınık olarak yer alan
işletmeler ise kendi olanakları ile depolama yapacaklardır.
• İlgili Kaymakamlıklar ve Balıkesir İl Çevre Müdürlüğü gerekli denetimleri
yapacaklardır.
Personel
Arazi
Değerlendirme
Sorumlu kurum ve Kuruluşlar:
Edincik Belediyesi
Balıkesir Valiliği
Bandırma Kaymakamlığı
Manyas Kaymakamlığı
İl Çevre Müdürlüğü
Kaynakçalar:
Danışılacak Kişiler, Kurumlar
İl Çevre Müdürlüğü
İl Sağlık Müdürlüğü
34
Ekipman
Maaliyet
Faaliyet Kodu:1.6
Faaliyet:Bölgede yatırımı devam eden kompost gübre işletmesi faaliyete
geçtiğinde tüm tavukhane atıklarının işletmeye verilmesi sağlanacak
Nerede?
Göl çevresinde yer alan yumurta tavukçuluğu işletmeleri
Ne zaman ve hangi sıklıkta?
Sürekli, kompost gübre işletmesinin faaliyete geçmesinden itibaren
Nasıl?
• Kompost Gübre Fabrikası ile Tavukçuluk İşletmeleri arasında yapılacak
sözleşmeler çerçevesinde sızdırmaz taşıma araçları ile gerçekleştirilecektir.
• Yapılan sözleşmelerin birer örneği İl Çevre Müdürlüğüne gönderilecektir.
• Bandırma ve Manyas Kaymakamlıkları ve İl Çevre Müdürlüğü tarafından
düzenli denetimler gerçekleştirilecektir.
Personel
Ekipman
Maaliyet
Arazi
Değerlendirme
Sorumlu Kurum ve Kuruluşlar:
İl Çevre Müdürlüğü
İl Sağlık Müdürlüğü
Edincik Belediyesi
Bandırma Kaymakamlığı
Manyas Kaymakamlığı
Kaynakçalar:
Danışılacak Kişiler, Kurumlar
İl Çevre Müdürlüğü
İl Sağlık Müdürlüğü
35
Faaliyet Kodu:1.7
Faaliyet:Kuş Cenneti Köyü kanalizasyon atıklarının çok gözlü çürütme
çukurlarından geçirilerek deşarj edilmesi sağlanacak
Nerede?
Kuş Cenneti Köyü
Ne zaman ve hangi sıklıkta?
2001 Haziran ayından itibaren sürekli
Nasıl?
• Bu konuda 2001 Mart ayında Mahalli Çevre Kurulunda bir karar alınacak,
kararda sorumlu kuruluşlar ve finansman kaynağı belirlenecektir.
• İl Çevre Müdürlüğü tarafından gerekli denetimler gerçekleştirilecektir.
Personel
Arazi
Değerlendirme
Sorumlu kurum ve Kuruluşlar:
Balıkesir Valiliği
Kaynakçalar:
Danışılacak Kişiler, Kurumlar
İl Çevre Müdürlüğü
İl Sağlık Müdürlüğü
36
Ekipman
Maaliyet
Faaliyet Kodu:2.1
Faaliyet:Göldeki su kotu protokolde öngörülen aylık su seviye değerlerini
sağlayacak şekilde işletilecek
Nerede?
Milli Park, Gölyaka, Bereketli ve Ergili
Ne zaman ve hangi sıklıkta?
Her gün, sürekli
Nasıl?
Su seviye kayıtları dikkate alınarak protokolde öngörülen su seviye değrlerini
sağlamak üzere Ergili ve Karadere regülatörleri çalıştırılacaktır.
Personel
Ekipman
Maliyet
Arazi
Değerlendirme
İlgili kurum ve Kuruluşlar:
-
DSİ 25. Bölge Müdürlüğü
Bandırma Milli Parklar Mühendisliği
Kaynakçalar:
Su seviye tespit protokolü
Danışılacak Kişiler, Kurumlar
-
Çevre Bakanlığı, Çevre Koruma Genel Müdürlüğü
Orman Bakanlığı, Milli Parklar ve Av-Yaban Hayatı Genel Müdürlüğü
DSİ Genel Müdürlüğü
37
Faaliyet Kodu:2.2
Faaliyet: Su seviye değerleri günlük olarak ölçülecek ve her ay düzenli olarak
kayıtlanacak ve raporlanacaktır.
Nerede?
Eşel Noktaları; Kuşcenneti Milli Parkı, Bereketli Köyü, Ergili Regülatörü,
Gölyaka Köyü
Ne zaman ve hangi sıklıkta?
Her gün, sürekli
Nasıl?
Bandırma Milli Parklar Mühendisliğince Kuşcenneti Milli Parkındaki eşelde, DSİ
25. Bölge Müdürlüğünce ise diğer noktalardaki eşellerde ölçüm yapılacak.
Ölçülen değerler kayıtlanacak; kayıtlar aylık raporlar halinde düzenli olarak
Çevre Bakanlığı, Çevre Koruma Genel Müdürlüğüne, Milli Parklar Av ve Yaban
Hayatı Genel Müdürlüğüne ve Göl Yönetim Komitesine gönderilecek.
Personel
Ekipman
Maliyet
Arazi
Değerlendirme
İlgili Kurum ve Kuruluşlar:
-
DSİ 25. Bölge Müdürlüğü
Bandırma Milli Parklar Mühendisliği
Kaynakçalar:
Su seviye tespit protokolü
Danışılacak Kişiler, Kurumlar
- Çevre Bakanlığı, Çevre Koruma Genel Müdürlüğü
- Orman Bakanlığı, Milli Parklar ve Av-Yaban Hayatı Genel Müdürlüğü
- DSİ Genel Müdürlüğü
38
Faaliyet Kodu:3.1
Faaliyet:Manyas Çayı Deltasında çitle çevrilecek doğal alanların sınırları
belirlenecek
Nerede?
Manyas Çayı (Kocaçay) Deltası
Ne zaman ve hangi sıklıkta?
Mayıs-2001
Nasıl?
-1/5000 ölçekli kadastral harita Tapu Kadastro Müdürlüklerinden temin edilecek.
-Arazide tespit yapılacak.
-1/5000 ölçekli harita üzerine sınırlar işlenecek.
Arazi
Değerlendirme
Personel
Çevre
Bakanlığı
Personeli
-Manyas Kaymakamlığı
-Kadastro Müdürlüğü
Ekipman
2 GPS
Maliyet
1/5000 ölçekli
harita
İlgili kurum ve Kuruluşlar:
-
Çevre Bakanlığı
Manyas Kaymakamlığı
Kadastro Müdürlüğü
Kaynakçalar:
-Manyas Gölü Ekolojik Risk Analizi ve Yönetim Planı Projesi, Bölüm.........
Danışılacak Kişiler, Kurumlar
39
Faaliyet Kodu:3.2
Faaliyet:Sınırlar çitle çevrilecek
Nerede?
Manyas Çayı (Kocaçay) Deltasında
Ne zaman ve hangi sıklıkta?
Temmuz 2001- Kasım 2001 döneminde
Nasıl?
Keşif ve metraj çalışmaları yapılacak. Faaliyetin finansmanın Çevre Fonundan
karşılanması için gerekli işlemler (Makam oluru) tamamlanacak. Mali kaynak
işin yaptırılması için Balıkesir Valiliğine transfer edilecek. İş Valilik tarafından
yaptırılacak.
Personel
Arazi
Değerlendirme
Keşif ve metraj
çalışmalarından
sonra tanımlanacak
İlgili Kurum ve Kuruluşlar:
- Balıkesir Valiliği
Kaynakçalar:
Danışılacak Kişiler, Kurumlar
-
40
Çevre Bakanlığı
Ekipman
Maliyet
Faaliyet Kodu:3.3
Faaliyet:İki koruma görevlisi atanacak
Nerede?
Manyas Çayı Deltasında çitle çevrilen alanda
Ne zaman ve hangi sıklıkta?
Aralık 2001
Nasıl?
Ayrıntılar Balıkesir Valiliği ve Manyas Kaymakamlığı ile yapılan görüşmelerden
sonra belirlenecek.
Personel
Ekipman
Maliyet
Arazi
Değerlendirme
İlgili kurum ve Kuruluşlar:
-
Çevre Bakanlığı
Balıkesir Valiliği
Manyas Kaymakamlığı
Kaynakçalar:
Danışılacak Kişiler, Kurumlar
-
Çevre Bakanlığı
Balıkesir Valiliği
Manyas Kaymakamlığı
41
Faaliyet Kodu:3.4
Faaliyet:Alandaki kuş varlığı ve habitatlarındaki değişiklikler izlenecek.
Nerede?
Manyas Çayı Deltasında
Ne zaman ve hangi sıklıkta?
Kışlama: Her yıl 15 Ocak- 1 Şubat arasında
Üreme: İki yılda bir Nisan, Mayıs ve Haziran ayları süresince
Nasıl?
Uygun sayım noktalarında dürbün ve teleskop ile yapılır. Kuş Araştırmaları
Derneği tarafından yapılacak. Finansman kaynağı Manyas Gölü Kuşcenneti
Çevre Koruma ve Altyapı Tesisleri Yapma ve İşletme Derneği tarafından
karşılanacak.
Personel
Ekipman
Maliyet
Kışlama
1 gün 2 uzman
3 günlük konaklama,
yemek ve yol giderleri
Üreme
1 hafta 2 uzman
2 dürbün
1 teleskop
1 kayık
2 dürbün
1 teleskop
1 kayık
1 haftalık konaklama,
yemek ve yol giderleri
Sorumlu Kurum ve Kuruluşlar:
-
Çevre Bakanlığı
Manyas Gölü Kuşcenneti Çevre Koruma ve Altyapı Tesisleri Yapma ve
İşletme Derneği
Kuş Araştırmaları Derneği
Kaynakçalar:
Mayıs 2000 kuş sayım raporu
Danışılacak Kişiler, Kurumlar
- Orman Bakanlığı Av Yaban Hayatı Daire Başkanlığı
- Doğal Hayatı Koruma Derneği
42
Faaliyet Kodu:4.1
Faaliyet: Kuruyan söğüt ağaçlarının yerine yenilerinin dikimi yapılacak
Nerede?
Kuşcenneti Milli Parkı
Ne zaman ve hangi sıklıkta?
2001 ve 2002 Kasım aylarında
Nasıl?
Kuşcenneti Milli parkı tarafından ağaçlandırılacak alan ve dikilecek ağaç miktarı
tespit edilecek. Ağaçlar Balıkesir Orman Fidanlık Müdürlüğünden temin
edilecek. Ağaç ve dikim bedeli Manyas Gölü Kuşcenneti Çevre Koruma ve
Altyapı Tesisleri Yapma ve İşletme Derneği tarafından karşılanacak.
Personel
Milli Park Personeli
Düz işçi
Ekipman
Ağaçlandırma
ekipmanı
Maliyet
Ağaç bedeli+dikim
bedeli
İlgili Kurum ve Kuruluşlar:
-
Orman Bakanlığı Milli Parklar ve Av-yaban Hayatı Genel Müdürlüğü
Bandırma Kaymakamlığı
Manyas Gölü Kuşcenneti Çevre Koruma ve Altyapı Tesisleri Yapma ve
İşletme Derneği
Kaynakçalar:
Danışılacak Kişiler, Kurumlar
43
Faaliyet Kodu:4.2
Faaliyet:Pelikanların ürediği platformlar onarılacak ve yenileri yapılacak
Nerede?
Kuşcenneti Milli Parkı
Ne zaman ve hangi sıklıkta?
2001 yılında yeni platformlar yapılacak. Her yıl yılda bir kez onarılacak.
Nasıl?
Milli Park Şefliği tarafından yeni yapılacak platform sayısı ve yerleri
belirlenecek. Platformlar eskilerine benzer şekilde Şeflik tarafından yaptırılacak.
Finans kaynağı Milli Parklar Fon Bütçesi
Personel
Milli Park
işçileri
Ekipman
Maliyet
Şefliği Platform bakım ve
yapımında
kullanılacak
malzeme ve aletler
İlgili kurum ve Kuruluşlar:
- Orman Bakanlığı Milli Parklar ve Av-Yaban Hayatı Genel Müdürlüğü
Kaynakçalar:
Danışılacak Kişiler, Kurumlar
-
44
Tour du Valat Biyoloji Enstitüsü
Tansu GÜRPINAR
Doğal Hayatı Koruma Derneği
Faaliyet Kodu:4.3
Faaliyet:Alandaki kuş varlığı ve habitatlarındaki değişiklikler izlenecek
Nerede?
Kuşcenneti Milli Parkı
Ne zaman ve hangi sıklıkta?
Kışlama: Her yıl 15 Ocak- 1 Şubat arasında
Üreme: İki yılda bir Nisan, Mayıs ve Haziran ayları süresince
Nasıl?
Uygun sayım noktalarında dürbün ve teleskop ile yapılır. Kuş Araştırmaları
Derneği tarafından yapılacak. Finansman kaynağı Manyas Gölü Kuşcenneti
Çevre Koruma ve Altyapı Tesisleri Yapma ve İşletme Derneği tarafından
karşılanacak.
Kışlama
Üreme
Personel
1 gün 2 uzman
1
hafta
uzman
Ekipman
2 dürbün
1 teleskop
1 kayık
Maliyet
3
günlük
konaklama,
yemek ve yol giderleri
2 2 dürbün
1 teleskop
1 kayık
1 haftalık konaklama,
yemek ve yol giderleri
Sorumlu kurum ve Kuruluşlar:
-
Çevre Bakanlığı
Manyas Gölü Kuşcenneti Çevre Koruma ve Altyapı Tesisleri Yapma ve
İşletme Derneği
Kuş Araştırmaları Derneği
Kaynakçalar:
Mayıs 2000 kuş sayım raporu
Danışılacak Kişiler, Kurumlar
- Orman Bakanlığı Av Yaban Hayatı Daire Başkanlığı
- Doğal Hayatı Koruma Derneği
45
Faaliyet Kodu:5.1
Faaliyet:Kuş Cenneti Koruma Birliğine ait 120 Ha.lık alan Milli Park sınırlarına
dahil edilecek
Nerede?
Kuşcenneti Milli Parkının batısında kalan alan. (Eşekölen mevkii)
Ne zaman ve hangi sıklıkta?
Dahil edilme çalışması 2001 yılında başlatılacak, üç ay içinde tamamlanacak.
Nasıl?
Kuşcenneti Milli Parkı sınır genişletme gerekçesi ve haritası Milli Parklar ve AvYaban Hayatı Genel Müdürlüğünce hazırlanacak ve ilgili Bakanlıkların
görüşlerine sunulacak. Görüşler alındıktan sonra Bakanlar Kuruluna sunulacak.
Personel
Ekipman
Maliyet
Milli Parklar ve Av-Yaban Hayatı Genel
Müdürlüğü
İlgili kurum ve Kuruluşlar:
-
Orman Bakanlığı Milli Parklar ve Av-Yaban Hayatı Genel Müdürlüğü
Manyas Gölü Kuşcenneti Çevre Koruma ve Altyapı Tesisleri Yapma ve
İşletme Derneği
Bandırma Kaymakamlığı
Kaynakçalar:
Danışılacak Kişiler, Kurumlar
46
Faaliyet Kodu:5.2
Faaliyet:Alandaki ağaçlandırma çalışmalarına devam edilecek
Nerede?
Kuşcenneti Milli Parkının batısında kalan Eşekölen Mevkiindeki 120 Ha.lık alan
Ne zaman ve hangi sıklıkta?
1999-2000 yıllarında yapılmış 2001 ve 2002 Kasım aylarında devam edecek
2005 yılına kadar her yıl aynı dönemlerde tekrar edilecek.
Nasıl?
Kuşcenneti Milli Parkı tarafından ağaçlandırılacak alan ve dikilecek ağaç miktarı
tespit edilecek. Ağaçlar Balıkesir Orman Fidanlık Müdürlüğünden temin
edilecek. Ağaç ve dikim bedeli Manyas Gölü Kuşcenneti Çevre Koruma ve
Altyapı Tesisleri Yapma ve İşletme Derneği tarafından karşılanacak.
Personel
Milli Park Personeli
Düz işçi
Ekipman
Maliyet
Ağaçlandırma ekipmanı Ağaç bedeli+dikim
bedeli
İlgili Kurum ve Kuruluşlar:
-
Orman Bakanlığı Milli Parklar ve Av-yaban Hayatı Genel Müdürlüğü
Bandırma Kaymakamlığı
Manyas Gölü Kuşcenneti Çevre Koruma ve Altyapı Tesisleri Yapma ve
İşletme Derneği
Kaynakçalar:
Danışılacak Kişiler, Kurumlar
47
Faaliyet Kodu:5.3
Faaliyet:Dikilen ağaçların gelişimi izlenecek
Nerede?
Kuşcenneti Milli Parkının batısında kalan Eşekölen Mevkiindeki 120 Ha.lık alan
Ne zaman ve hangi sıklıkta?
2002 yılında başlamak üzere her yıl vegetasyon gelişimi durduğu zaman
(Kasım)
Nasıl?
Ağaçlarda dallanma sıklığı, boylanma ve gövde çapı ölçülerek, örnekleme
yöntemi ile ölçüm yapıldıktan sonra kayıt tutulacak.
Personel
Kuşcenneti
elemanları
Ekipman
Milli
Parkı
Maliyet
Şefliği
Sorumlu kurum ve Kuruluşlar:
- Orman Bakanlığı Milli Parklar ve Av-Yaban Hayatı Genel Müdürlüğü
Kaynakçalar:
Danışılacak Kişiler, Kurumlar
48
Faaliyet Kodu:6.1
Faaliyet:Yönetim Merkezi Binası olarak kullanılmak
mevkiindeki eski balıkçı barınakları onarılacak
üzere
Koyunkaya
Nerede?
Koyunkaya mevkii
Ne zaman ve hangi sıklıkta?
2001 Mayıs ve 2002 Ekim ayları arasında
Nasıl?
Finansman kaynağı Çevre Fonundan Balıkesir Valiliğine aktarılacak. İş Balıkesir
Valiliği tarafından ihale edilecek. İnşaatın kontrolü ve kabulü Balıkesir Valiliğince
yapılacaktır.
Personel
Ekipman
Maliyet
Yaklaşık
180.000.000.000 TL.
Sorumlu Kurum ve Kuruluşlar:
-
Çevre Bakanlığı
Balıkesir Valiliği
Kaynakçalar:
- Balıkesir Bayındırlık İl Müdürlüğü Keşif Raporu 1999
Danışılacak Kişiler, Kurumlar
49
Faaliyet Kodu:6.2
Faaliyet:Merkezin çalışma stratejisi belirlenecek
Nerede?
Çevre Bakanlığı
Ne zaman ve hangi sıklıkta?
2002 Yılı Şubat-Mart ayları.
Nasıl?
- Çalışma grubu kurulacak,
- Çalışma grubu benzer merkezlerin stratejilerinin değerlendirecek,
- Taslak strateji oluşturularak Makam Onayı alınacak.
Personel
Çevre Bakanlığı 4 eleman
Ekipman
Maliyet
Sorumlu Kurum ve Kuruluşlar:
- Çevre Bakanlığı
- Balıkesir Valiliği
Kaynakçalar:
Danışılacak Kişiler, Kurumlar
- Tour Du Valat
- Süleyman Balık, Mustafa Kuru, Can Bilgin, Meryem Beklioğlu, Koray
Haktanır
- Devlet Su İşleri,
- Kuş Araştırmaları Derneği,
- Eğitim Danışmanları.
50
Faaliyet Kodu:6.3
Faaliyet:
Merkezin
araştırma,
eğitim
ve
izleme
faaliyetlerinin
gerçekleştirilmesine yönelik olarak merkezin tefrişat ve teknik donanımı
sağlanacak
Nerede?
Manyas Araştırma, Eğitim ve İzleme Merkezinde (MAREM).
Ne zaman ve hangi sıklıkta?
2002 yılının Haziran-Aralık ayları
Nasıl?
- 2002 yılının ikinci yarısından itibaren tefrişat ve teknik donanıma ilişkin
malzeme gereksinimleri belirlenecek.
- Malzemelerin teknik şartnamesi hazırlanacak,
- Tefrişatın ve teknik donanımın temini ve kurulması, işletilmesi teknik
şartname kapsamında tanımlanacaktır.
Personel
Ekipman
Maliyet
Maliyeti
ihale
belirlenecektir.
aşamasında
Sorumlu Kurum ve Kuruluşlar:
Çevre Bakanlığı
Balıkesir Valiliği
Kaynakçalar:
Danışılacak Kişiler, Kurumlar
-
Çevre Bakanlığı Çevre Referans Laboratuarı
Tour Du Valat
51
Faaliyet Kodu:6.4
Faaliyet: Merkezde görev yapacak personelin ataması yapılacak
Nerede?
Çevre Bakanlığı’nda
Ne zaman ve hangi sıklıkta?
Tahmini 2003 yılı başı (Ocak-Şubat)
Nasıl?
Balıkesir Çevre Koruma Vakfı’ndan karşılanmak üzere Balıkesir Valiliği
tarafından atanacaktır.
Personel
Arazi
Değerlendirme
Sorumlu Kurum ve Kuruluşlar:
Çevre Bakanlığı
Balıkesir Valiliği
Kaynakçalar:
Danışılacak Kişiler, Kurumlar
52
Ekipman
Maliyet
Faaliyet Kodu:7.1
Faaliyet:Balıkesir Valisi başkanlığında Göl Yönetim Komitesi Kurulacak
Nerede?
Balıkesir’de
Ne zaman ve hangi sıklıkta?
2001 yılı mayıs ayına kadar.
Nasıl?
Balıkesir Valiliğince veya yetki vereceği bir başkan danışmanlığında ilgili
Bakanlıklar ve diğer kuruluşların yerel temsilcilerinden oluşturulacaktır. Ek 8 ‘de
temsil edilecek kurum ve kuruluşlarının listesi verilmiştir.
Personel
Ekipman
Maliyet
Arazi
Değerlendirme
Sorumlu Kurum ve Kuruluşlar:
Balıkesir Valiliği
Çevre Bakanlığı
Kaynakçalar:
Danışılacak Kişiler, Kurumlar
53
Faaliyet Kodu:8.1
Faaliyet:Manyas Çayı Deltasını kullanan yöre halkı alanın önemi konusunda
bilgilendirilecek
Nerede?
Manyas İlçesinde
Ne zaman ve hangi sıklıkta?
Eylül 2001 (1 gün)
Mayıs 2002 (1 gün)
Nasıl?
•
•
Manyas çayı deltasını tanıtıcı eğitim materyali hazırlanacak (Ağustos 2001),
Görsel ve yazılı materyal kullanılarak alanın önemi ve korunması
konularında toplantılar yapılacak.
Değerlendirme
Personel
Ekipman
Çevre
Bakanlığı Afiş, slayt
personeli
A.Ü.
Ziraat
Fakültesi
Peyzaj
Mimarlığı
Bölümü
Öğ. Üyeleri
Orman
Bakanlığı
Personeli
Maliyet
3
kişinin
yolluk
konaklama
ve
seyahat giderleri,
Afiş bedeli,
Slayt bedeli
Sorumlu Kurum ve Kuruluşlar:
Çevre Bakanlığı,
A.Ü. Ziraat Fakültesi Peyzaj Mimarlığı Bölümü
Orman Bakanlığı
Kaynakçalar:
Manyas Gölü Ekolojik Risk Analizi ve Yönetim Planı Projesi Dökümanı
Danışılacak Kişiler, Kurumlar
Manyas Kaymakamlığı
54
Faaliyet Kodu:8.2
Faaliyet:Sanayicilerin konuya ilişkin bilinçlendirilmelerine yönelik seminer
düzenlenecek
Nerede?
Bandırma
Ne zaman ve hangi sıklıkta?
2001 Mart (1 gün)
2002 Mart (1 gün)
2003 Mart (1 gün)
2004 Mart (1 gün)
2005 Mart (1 gün)
Nasıl?
Bandırma Sanayi Odası ile temasa geçilerek seminerin içeriği, yazılı materyal
üretimi, katılımcı sayısı ve yeri belirlenecek.
Değerlendirme
Personel
3 Uzman
Materyal
Yazılı materyal
Görsel malzeme
Maliyet
Sorumlu kurum ve Kuruluşlar:
Balıkesir Çevre İl Müdürlüğü
Kaynakçalar:
Çevre İl Müdürlüğü Arşivi
İlgili Literatür
Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliği
Danışılacak Kişiler, Kurumlar
•
•
•
Bandırma Sanayi Odası
Çevre Bakanlığı
Üniversiteler
55
Faaliyet Kodu:8.3
Faaliyet:Tavukçuluk işletmecilerinin konuya ilişkin bilinçlendirilmelerine yönelik
seminer düzenlenecek
Nerede?
Edincik
Ne zaman ve hangi sıklıkta?
Nisan 2001 (1 gün)
Nisan 2002 (1 gün)
Nisan 2003 (1 gün)
Nisan 2004 (1 gün)
Nisan 2005 (1 gün)
Nasıl?
Bandırma Sanayi Odası Bandırma Sanayi Odası ile temasa geçilerek seminerin
içeriği, yazılı materyal üretimi, katılımcı sayısı ve yeri belirlenecek.
Değerlendirme
Personel
Materyal
3
Çevre
İl Basılı Malzeme
Müdürlüğü Uzmanı Görsel Malzeme
Sorumlu Kurum ve Kuruluşlar:
Balıkesir Çevre İl Müdürlüğü
Kaynakçalar:
•
•
İlgili Literatür
Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliği
Danışılacak Kişiler, Kurumlar
•
•
•
56
Çevre Bakanlığı
Bandırma Sanayi Odası
Edincik Belediyesi
Maliyet
Faaliyet Kodu:8.4
Faaliyet:Yöre okullarına yönelik eğitim materyalleri hazırlanacak
Nerede?
Çevre Bakanlığı
Orman Bakanlığı
Ne zaman ve hangi sıklıkta?
Haziran 2002-Ağustos 2002
Ağustos 2003 (II. Baskı)
Nasıl?
•
•
•
•
•
•
Bandırma Sanayi Odası ile temas kurularak sponsor bulunacak,
Kitapçık metni hazırlanacak (Haziran 2002-Ağustos 2002),
Çıkartma Klişesi (Temmuz 2002),
Defter Taslağı (Temmuz 2002),
Materyalin Basımı (Ağustos 2002)
İlçe Milli Eğitim Müdürlükleri ile temas kurularak materyalin hazırlanması,
sayısı ve dağıtımı konuları belirlenecek.
Değerlendirme
Personel
Ekipman
Çevre Bakanlığı 2
Orman Bakanlığı 2
A.Ü.
Ziraat
Fakültesi
Peyzaj Mimarlığı Bölümü
Maliyet
Gerekli
etüdler
yapıldıktan sonra
belirlenecek
Sorumlu Kurum ve Kuruluşlar:
•
•
Çevre Bakanlığı
Orman Bakanlığı
Kaynakçalar:
Çevre Bakanlığı, Orman Bakanlığı Arşivleri
Danışılacak Kişiler, Kurumlar
•
•
•
•
Balıkesir Valiliği
İlçe Milli Eğitim Müdürlükleri
Bandırma Sanayi Odası
Darıca Kuş Cenneti
57
Faaliyet Kodu:9.1
Faaliyet:Gölde avlanan balık çeşidi ve miktarı izlenecek
Nerede?
Manyas Gölünde
Ne zaman ve hangi sıklıkta?
Avlanma dönemi boyunca (Mayıs-Ocak, Su Ürünleri Sirkülerinde belirtilen
avlanma periyodunda) günlük olarak.
Nasıl?
Gölde balıkçılık yapan Kuş Cenneti Köyü, Bereketli Köyü ve Gölyaka Köyleri
balıkçı kooperatiflerince tutulan balık tür ve miktarları düzenli olarak
kaydedilecek. Bu kayıtlar aylık olarak Çevre Bakanlığına ve Tarım İl
Müdürlüğüne gönderilecek.
Personel
3 kişi
Ekipman
Maliyet
Terazi, kantar kayıt
defteri
Sorumlu kurum ve Kuruluşlar:
Balıkçı Kooperatifleri
Kaynakçalar:
Danışılacak Kişiler, Kurumlar
Çevre Bakanlığı,
Tarım Bakanlığı
Koruma Kontrol Genel Müdürlüğü
58
Faaliyet Kodu:9.2
Faaliyet:Yasa dışı su ürünleri avcılığı önlenecek
Nerede?
Manyas Gölü
Ne zaman ve hangi sıklıkta?
Yasal dönemi boyunca (Su Ürünleri Sirkülerinde Belirtilen Tarihler, Ocak BaşıNisan Sonu)
Nasıl?
Tarım İl Müdürlüğü tarafından alanda avcılığın yasak olduğu dönem boyunca
etkin denetim yapılacak.
Personel
Ekipman
Tekne
2 kişi
Tarım İl Müdürlüğü
Personeli
Maliyet
Akaryakıt Gideri
Sorumlu kurum ve Kuruluşlar:
Tarım İl Müdürlüğü
Kaynakçalar:
Su Ürünleri Sirküleri
Danışılacak Kişiler, Kurumlar
Tarım Bakanlığı,
Koruma Kontrol Genel Müdürlüğü
59
Faaliyet Kodu:10.1
Faaliyet:Milli Parka gelen ziyaretçilerin düzenli olarak kayıtları tutulacak
Nerede?
Milli Park
Ne zaman ve hangi sıklıkta?
Günlük olarak 5 yıl süre ile
Nasıl?
•
•
•
Ziyaretçilerin adı, mesleği, yaşı, eğitim durumu, geldiği yer ve ilgi alanları
gibi bilgilerin yer aldığı yeni kayıt defterleri hazırlanacak,
Milli Parka gelen her ziyaretçi için düzenli olarak bu kayıtlar tutulacak,
Milli Parka gelen ziyaretçi profili ortaya çıkartılacak.
Personel
Ekipman
Milli Park Personeli Kayıt Defteri
2 kişi
Sorumlu kurum
•
•
Milli Parklar ve Av Yaban Hayatı Genel Müdürlüğü
Bandırma Milli Parklar Mühendisliği
Kaynakçalar:
•
Eski kayıtlar
Danışılacak Kişiler, Kurumlar
•
•
60
Orman Bakanlığı
Tour Du Valat
Maliyet
Faaliyet Kodu:10.2
Faaliyet:Milli Parktaki müze ve kuş gözlem evinin donanımı sağlanacak
Nerede?
Milli Park Sınırı İçinde
Ne zaman ve hangi sıklıkta?
2002 Yılı Mart-Nisan-Mayıs-Haziran
Nasıl?
•
•
•
Kuş gözlem evinde kullanılmak üzere 12 dürbün,
Milli Parkın belli noktalarına kameralar yerleştirilerek kuş hareketleri ve
seslerinin ziyaretçiler tarafından müzede izlenmesine olanak sağlayan kapalı
devre video sistemi,
Tahnitlerin bakımı ve onarılması,
Finans Milli Parklar Genel Müdürlüğünce Milli Parlar Fon Bütçesinden
sağlanacaktır.
Personel
Ekipman
Dürbün: 12
Kapalı Devre Video Sistemi
Maliyet
Sorumlu Kurum ve Kuruluşlar:
Milli Parklar Genel Müdürlüğü
Kaynakçalar:
Danışılacak Kişiler, Kurumlar
•
•
•
Milli Parklar Genel Müdürlüğü
Kuş Cenneti Milli Park Şefliği
Gazi İletişim Fakültesi
61
Faaliyet Kodu:10.3
Faaliyet:Manyas Gölünün doğu kıyısındaki yürüyüş yolu düzenlenecek
Nerede?
Kuş Cenneti Milli Parkı ile Ergili Regülatörü arasında
Ne zaman ve hangi sıklıkta?
2001 Haziran’dan başlayarak 1 yıl
Nasıl?
•
•
•
•
Uzmanların görüşleri doğrultusunda yürüyüş yolu güzergahı saptanacak,
Güzergah projelendirilerek bütçesi saptanacak,
Mevcut patika yol iyileştirilerek yürüyüş yolu güzergahına katılacak,
güzergah üstüne bilgilendirici levhalar konulacak,
Güzergah üstünde uygun yerlerde seyir ve foto-çekim cepleri oluşturulacak.
Finans kaynağı için sponsor bulunacak.
Personel
Ekipman
Maliyet
Projelendirildikten sonra detaylandırılacaktır
Sorumlu Kurum ve Kuruluşlar:
Çevre Bakanlığı,
Orman Bakanlığı Milli Parklar ve Av Yaban Hayatı Genel Müdürlüğü
Kaynakçalar:
Danışılacak Kişiler, Kurumlar
•
62
Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Peyzaj Mimarlığı Bölümü
Faaliyet Kodu:10.4
Faaliyet:Manyas Gölü ziyaretçi kullanım rehberi hazırlanacak
Nerede?
Kuş Cenneti Milli Parkı ve Manyas Gölü
Ne zaman ve hangi sıklıkta?
2003 yılı Mart Nisan Mayıs aylarında hazırlanacak 1 kez yapılacak.
Nasıl?
Manyas Gölü ve Milli Parka gelen ziyaretçilerin alanın önemli dikkat çekici doğal
kültürel rekreasyonel değerlerini yönlendirecek, bilgi, harita ve alanda uyulması
gereken kuralları içeren rehber hazırlanacak ve Finansmanı Milli ve Parklar
Fonundan karşılanarak bastırılacak.
Personel
Ekipman
Arazi
Değerlendirme Çevre Bakanlığı: 2
Milli Parklar: 2
Ankara Üniversitesi Ziraat
Fakültesi Peyzaj Mimarlığı
Bölümü: 2
Maliyet
Etüd sonrası
belirlenecek
Sorumlu Kurum ve Kuruluşlar:
Orman Bakanlığı Milli Parklar Av ve Yaban Hayatı Genel Md.
Kaynakçalar:
LIFE 97 Yönetim Planı
Danışılacak Kişiler, Kurumlar
GEF II Projesi
63
Ek-1
Manyas (Kuş) Gölü ve Yakın Çevresi Bitki Türleri Listesi
CARYOPHYLLACEAE
Cerastium anomalum
CRUCIFERAE
Cardaria draba
COMPOSITAE
Crepis foetida
Sonchus asper
Cirsium arvensa ssp arvensa
LEGUMINOSAE
Trifolium hybridum
Trifolium resupinatum
Trifolium campestre
Trifolium purpureum var purpureum
Lathyrus aphaca
Lathyrus aphaca var affinis
Lotus corniculatus
Glycyrrhiza echinata
CHENOPODIACEAE
Chenopodium album
POLYGONACEAE
Rumex cristatus
Rumex crispus
Rumex conglomeratus
Rumex obhusifolius ssp subalpinus
Polygonum lapathifolium
Polygonum amphibium
Polygonum patulum ssp patulum
RANUNCULACEAE
Ranunculus saniculifalius
CYPERACEAE
Cyperus longus
Scirpus maritimus
Eleocharis palustris
Schoenoplectus lacustris
Bolboschoenus maritimus
Scirpoides holoschoenus
64
CRUCIFERA
Rorippa amphibia
Rorippa sylvestris
Myagrum Perfoliatum
Raphanus raphanistrum
Raphanus sativus
Barbarea verna
SCROPHULARIACEAE
Veronica anagalloides
UMBELLIFERAE
Ammi visnaga
Ammi majus
Oenanthe aquatica
Oenanthe silaifolia
Oenanthe fistulosa
Torilis arvensis
Torilis nodosa
POTAMOGETONACEAE
Potamogeton crispus
Potamogeton nodosus
Potamogeton lucens
Potamogeton gramineus
Potamogeton perfoliatus
SOLANACEAE
Solanum dulcamara
LABIATAE
Mentha aquatica
Mentha xpiperita
Lycopus europeaeus
Stachys palustris
TYPHACEAE
Typha angustifolia
RUBIACEAE
Galium verum
PLANTAGINACEAE
Plantago lanceolata
Plantago major
ROSACEAE
Potentilla reptans
LYTHRACEAE
Lythrum salicaria
Lythrum tribracteatum
65
IRIDACEAE
Iris pseudocorus
MALVACEAE
Althaea officinalis
GRAMINAEAE
Agrostis stolonifera
Phacelurus digitalus
Phalaris paradoxa
Agropyron repens
Polypogon mouspeliensis
Phalaris arundinaceae
Alopecurus myosuroides
Poa trivalis
Phragmites australis
Echinocloa crusgalli
Paspalum paspalodes
COMPOSITAE
Helianthus annuus
Anthemis cotula
Anthemis altissima
Pulicaria dysenterica
Circisum arvense
PRIMULACEAE
Anagallis arvensis
Lysimachia vulgaris
SPARGANIACEAE
Sparganium erectum
BUTOMACEAE
Butomus umbellatus
SALICEAE
Salix alba
Salix excelsa
Salix caprea
TAMARICEAE
Tamarixs smyrensis
66
NYMPHAECEAE
Nymphaea alba
CERATOPHYLLACEAE
Ceratophyllum demersum
CONVOLVULACEAE
Convolvulus arvensis
ALISMATACEAE
Sagittaria sagittifolia
Alisma lanceolatum
JUNCACEAE
Juncus gerardi
LEMNACEAE
Lemna minor
67
Ek-2
Manyas (Kuş ) Gölü Kuş Türleri Listesi
ORDO
NUMBER OF SPECIES
PODICIPEDIFORMES
5
PELACANIFORMES
5
CICONIFORMES
12
ANSERIFORMES
23
ACCIPITRIFORMES
25
FALCONIFORMES
8
GALLIFORMES
2
GRUIFORMES
9
CHARADRIIFORMES
48
COLUMBIFORMES
5
CUCULIFORMES
2
STRIGIFORMES
4
CAPRIMULGIFORMES
1
APODIFORMES
3
CORACIIFORMES
4
PICIFORMES
8
PASSERIFORMES
102
TOTAL
266
68
SPECIFIC NAME
COMMON NAME
PODICIPEDIFORMES
1- Podiceps cristatus
2- Podiceps grisegena
3- Podiceps auritus
4- Podiceps nigricollis
5- Tachybaptus ruficollis
Bahri
Kızıl boyunlu batağan
kulaklı batağan
karaboyunlu batağan
küçük batağan
PELACANIFORMES
6- Phalacrocorax carbo
7- Phalacrocorax aristotelis
8- Phalacrocorax pygmeus
9- Pelecanus onocrotalus
10- Pelecanus crispus
karabatak
tepeli karabatak
küçük karabatak
ak pelikan
tepeli pelikan
*
*
CICONIFORMES
11- Botaurus stellaris
12- Ixobrychus minutus
13- Nycticorax nycticorax
14- Ardeola ralloides
15- Egretta garzetta
16- Egretta alba
17- Ardea cinerea
18- Ardea purpurea
19- Ciconia nigra
20- Ciconia ciconia
21- Plegadis falcinellus
22- Platalea leucorodia
balaban
küçük balaban
gece balıkçılı
alaca balıkçıl
küçük ak balıkçıl
büyük ak balıkçıl
gri balıkçıl
erguvani balıkçıl
kara leylek
leylek
çeltikçi
kaşıkçı
ANSERIFORMES
23- Cygnus olor
24- Cygnus cygnus
25- Anser albifrons
26- Anser anser
27- Branta ruficollis
28- Tadorna ferruginea
29- Tadorna tadorna
30- Anas penelope
31- Anas strepera
32- Anas crecca
33- Anas platyrhynchos
34- Anas acuta
35- Anas querquedula
kuğu
ötücü kuğu
sakarca
bozkaz
sibirya kazı
angıt
suna
fiyu
bozördek
çamurcun
yeşilbaş
kılkuyruk
çıkrıkçın
*
69
SPECIFIC NAME
COMMON NAME
36- Anas clypeata
37- Netta rufina
38- Aythya ferina
39- Aythya nyroca
40- Aythya fuligula
41- Aythya marila
42- Melanitta nigra
43- Melanitta fusca
44- Bucephala clangula
45- Mergus albellus
kaşıkgaga
macarördeği
elmabaş
pasbaşpatka
tepeli patka
karabaş patka
karaördek
kadife ördek
altıngöz
sütlabi
*
ACCIPITRIFORMES
46- Pernis apivorus
47- Milvus migrans
48- Milvus milvus
49- Haliaeetus albicilla
50- Gypaetus barbatus
51- Neophron percnopterus
52- Gyps fulvus
53- Aegypius monachus
54- Circaetus gallicus
55- Circus aeruginosus
56- Circus cyaneus
57- Circus macrourus
58- Circus pygargus
59- Accipiter gentilis
60- Accipiter nisus
61- Accipiter brevipes
62- Buteo buteo
63- Aquila pomarina
64- Aquila clanga
65- Aquila nipalensis
66- Aquila heliaca
67- Aquila chrysaetos
68- Hieraaetus pennatus
69- Hieraaetus fasciatus
70- Pandion haliaetus
arı şahini
karaçaylak
kızıl çaylak
ak kuyruklu kartal
sakallı akbaba
küçük akbaba
kızıl akbaba
kara akbaba
yılan kartalı
saz delicesi
gökçe delice
bozkır delicesi
çayır delicesi
çakırkuşu
atmaca
yoz atmaca
şahin
küçük orman kartalı
büyük orman kartalı
bozkır kartalı
şah kartal
kaya kartalı
küçük kartal
tavşancıl
balık kartalı
*
FALCONIFORMES
71- Falco naumanni
72- Falco tinnunculus
73- Falco vespertinus
74- Falco columbarius
75- Falco subbuteo
70
küçük kerkenez
kerkenez
aladoğan
bozdoğan
delice doğan
*
SPECIFIC NAME
COMMON NAME
76- Falco biarmicus
77- Falco cherrug
78- Falco peregrinus
bıyıklı doğan
uludoğan
gökdoğan
GALLIFORMES
79- Alectoris chukar
80- Coturnix coturnix
kınalı keklik
bıldırcın
GRUIFORMES
81- Rallus aquaticus
82- Porzana porzana
83- Porzana parva
84- Gallinula chloropus
85- Fulica atra
86- Porphyrio porphyrio
87- Grus grus
88- Tetrax tetrax
89- Otis tarda
sukılavuzu
benekli sutavuğu
bataklık sutavuğu
saztavuğu
sakarmeke
sazhorozu
turna
mezgeldek
toy
*
CHARADRIIFORMES
90- Himantopus himantopus
91- Recurvirostra avosetta
92- Charadrius dubius
93- Charadrius hiaticula
94- Charadrius alexandrinus
95- Pluvialis apricaria
96- Pluvialis squatarola
97- Hoplopterus spinosus
98- Vanellus vanellus
99- Chettusia leucura
100- Calidris alba
101- Calidris minuta
102- Calidris temminckii
103- Calidris ferruginea
104- Calidris alpina
105- Limicola falcinellus
106- Gallinago gallinago
107- Scolopax rusticola
108- Limosa limosa
109- Limosa lapponica
110- Numenius phaeopus
111- Numenius arquata
112- Tringa erythropus
uzunbacak
kılıçgaga
halkalı küçük cılıbıt
halkalı cılıbıt
akça cılıbıt
altın yağmurcun
gümüş yağmurcun
mahmuzlu kızkuşu
kızkuşu
akkuyruklu kızkuşu
ak kumkuşu
küçük kumkuşu
sarıbacaklı kumkuşu
kızıl kumkuşu
karakarınlı kumkuşu
sürmeli kumkuşu
suçulluğu
çulluk
çamurçulluğu
kıyı çamurçulluğu
sürmeli kervançulluğu
kervançulluğu
kara kızılbacak
71
SPECIFIC NAME
COMMON NAME
113- Tringa totanus
114- Tringa stagnatilis
115- Tringa nebularia
116- Tringa ochropus
117- Tringa glareola
118- Actitis hypoleucos
119- Burhinus oedicnemus
120- Arenaria interpres
121- Larus melanocephalus
122- Larus minutus
123- Larus ridibundus
124- Larus genei
125- Larus canus
126- Larus fuscus
127- Larus argentatus
128- Larus marinus
129- Gelochelidon nilotica
130- Sterna hirundo
131- Sterna albifrons
132- Chlidonias hybridus
134- Chlidonias niger
135- Chlidonias leucopterus
136- Glareola pratincola
137- Glareola nordmanni
kızılbacak
bataklık düdükçünü
yeşilbacak
yeşil düdükçün
orman düdükçünü
dere düdükçünü
kocagöz
taşçeviren
Akdeniz martısı
küçük martı
karabaş martı
incegagalı martı
küçük gümüş martı
karasırtlı martı
kuzey gümüş martısı
büyük karasırtlı martı
gülen sumru
sumru
küçük sumru
bıyıklı sumru
kara sumru
akkanatlı sumru
bataklık kırlangıcı
karakanatlı bataklık kırlangıcı
COLUMBIFORMES
138- Columba livia
139- Columba oenas
140- Columba palumbus
141- Streptopelia decaocto
142- Streptopelia turtur
kaya güvercini
gökçe güvercin
tahtalı
kumru
üveyik
CUCULIFORMES
143- Clamator glandarius
144- Cuculus canorus
tepeli guguk
guguk
STRIGIFORMES
145- Otus scops
146- Athena noctua
147- Strix aluco
148- Asio otus
72
ishak kuşu
kukumav
alaca baykuş
kulaklı orman baykuşu
SPECIFIC NAME
COMMON NAME
CAPRIMULGIFORMES
149- Caprimulgus europaeus
çobanaldatan
APODIFORMES
150- Apus apus
151- Apus pallidus
152- Apus melba
ebabil
boz sağan
akkarınlı sağan
CORACIIFORMES
153- Alcedo atthis
154- Merops apiaster
155- Coracias garrulus
156- Upupa epops
yalıçapkını
arıkuşu
gökkuzgun
ibibik
PICIFORMES
157- Jynx torquilla
158- Picus viridis
159- Dryocopus martius
160- Dendrocopos major
161- Dendrocopos syriacus
162- Dendrocopos medius
163- Dendrocopos leucotos
164- Dendrocopos minor
boyunçeviren
yeşil ağaçkakan
kara ağaçkakan
orman alaca ağaçkakanı
aaca ağaçkakan
otanca ağaçkakan
aksırtlı ağaçkakan
küçük ağaçkakan
PASSERIFORMES
165- Melanocorypha calandra
166- Calandrella brachydactyla
167- Galerida cristata
168- Lullula arborea
169- Alauda arvensis
170- Eremophila alpestris
171- Riparia riparia
172- Hirundo rustica
173- Hirundo daurica
174- Delichon urbica
175- Anthus campestris
176- Anthus trivialis
177- Anthus pratensis
178- Anthus cervinus
boğmaklı toygar
bozkır toygarı
tepeli toygar
orman toygarı
tarla kuşu
kulaklı toygar
kum kırlangıcı
kır kırlangıcı
kızıl kırlangıç
ev kırlangıcı
kır incirkuşu
ağaç incirkuşu
cayır incirkuşu
kızılgerdanlı incirkuşu
73
SPECIFIC NAME
COMMON NAME
179- Anthus spinoletta
180- Motacilla flava
181- Motacilla cinerea
182- Motacilla alba
183- Troglodytes troglodytes
184- Prunella modularis
185- Erithacus rubecula
186- Luscinia luscinia
187- Luscinia megarhynchos
188- Phoenicurus ochruros
189- Phoenicurus phoenicurus
190- Saxicola rubetra
191- Saxicola torquata
192- Oenanthe isabellina
193- Oenanthe oenanthe
194- Oenanthe hispanica
195- Monticola solitarius
196- Turdus merula
197- Turdus philomelos
198- Turdus viscivorus
199- Cettia cetti
200- Locustella luscinioides
201- Acrocephalus scirpaceus
202- Acrocephalus arundinaceus
203- Acrocephalus schoenobaenus
204- Hippolais pallida
205- Hippolais olivetorum
206- Hippolais icterina
207- Sylvia melanocephala
208- Sylvia nisoria
209- Sylvia communis
210- Sylvia borin
211- Sylvia atricapilla
212- Phylloscopus bonelli
213- Phylloscopus sibilatrix
214- Phylloscopus collybita
215- Phylloscopus trochilus
216- Regulus regulus
217- Regulus ignicapillus
218- Muscicapa striata
219- Ficedula parva
220- Ficedula hypoleuca
221- Panurus biarmicus
222- Parus palustris
223- Parus lugubris
224- Parus ater
dağ incirkuşu
sarı kuyruksallayan
dağ kuyruksallayan
ak kuyruksallayan
çitkuşu
dağ bülbülü
kızılgerdan
benekli bülbül
bülbül
kara kızıl kuyruk
kızıl kuyruk
çayır taşkuşu
taşkuşu
boz kuyrukkakan
kuyurkkakan
karakulaklı kuyrukkakan
gözardıç
karatavuk
öterardıç
ökse ardıcı
kamış bülbülü
bataklık kamışçını
sazbülbülü
büyük kamışçın
kındıra kamışçını
ak mukallit
zeytin mukalliti
sarı mukallit
maskeli ötleğen
çizgili ötleğen
akgerdanlı ötleğen
boz ötleğen
karabaşlı ötleğen
boz söğütbülbülü
orman söğütbülbülü
çıvgın
söğütbülbülü
çalıkuşu
sürmeli çalıkuşu
benekli sinekkapan
küçük sinekkapan
kara sinekkapan
bıyıklı baştankara
kayın baştankarası
akyanaklı baştankara
çam baştankarası
74
SPECIFIC NAME
COMMON NAME
225- Parus caeruleus
226- Parus major
227- Sitta europaea
228- Sitta neumayer
229- Sitta krueperi
230- Tichodroma muraria
231- Certhia familiaris
232- Certhia brachydactyla
233- Remiz pendulinus
234- Oriolus oriolus
235- Lanius collurio
236- Lanius minor
237- Lanius excubitor
238- Lanius senator
239- Lanius nubicus
240- Garrulus glandarius
241- Pica pica
242- Corvus monedula
243- Corvus frugilegus
244- Corvus corone
245- Corvus corax
246- Sturnus vulgaris
247- Sturnus roseus
248- Passer domesticus
249- Passer hispaniolensis
250- Passer montanus
251- Petronia petronia
252- Fringilla coelebs
253- Fringilla montifringilla
254- Carduelis chloris
255- Carduelis carduelis
256- Carduelis spinus
257- Carduelis cannabina
258- Loxia curvirostra
259- Pyrrhula pyrrhula
260- Emberiza cirlus
261- Emberiza hortulana
262- Emberiza schoeniclus
263- Emberiza melanocephala
264- Emberiza citrinella
265- Miliaria calandra
266- Sylvia rüppeli
mavi baştankara
büyük baştankara
sıvacıkuşu
kaya sıvacıkuşu
küçük sıvacıkuşu
duvar tırmanışkuşu
orman tırmanışkuşu
bahçe tırmanışkuşu
çulha kuşu
sarıasma
kızılsırtlı örümcekkuşu
karaalınlı örümcekkuşu
büyük örümcekkuşu
kızılbaşlı örümcekkuşu
maskeli örümcekkuşu
alakarga
saksağan
küçük karga
ekin kargası
leş kargası
kuzgun
sığırcık
alasığırcık
serçe
söğüt serçesi
ağaç serçesi
kaya serçesi
ispinoz
dağ ispinozu
florya
saka
karabaşlı iskete
ketenkuşu
çaprazgaga
şakrak kuşu
bahçe kirazkuşu
kirazkuşu
bataklık kirazkuşu
karabaşlı kirazkuşu
sarı kirazkuşu
tarla kirazkuşu
karaboğazlı ötleğen
*Global Olarak Avrupa'da Nesli Tehlike Altında Bulunan Kuş Türleri
75
Ek-3
Arkeoloji Haritası
76
Ek-4
Başlıca Vejetasyon Tipleri Haritası
77
Ek-5
Demografik Veriler
ADMINISTRATIVE UNIT
BANDIRMA
Akçapınar
Bereketli
Doğruca
Erikli
Eskiziraatli
Ömerli
Yenisığırcı
Eskisığırcı
Yeşilçamlı
Beyköy
Bezirci
Çarıkköy
Çepni
Doğanpınar
Gölyaka
Külefli
Orhaniye
GÖNEN
Büyüksoğuklar
Kilik
Küçüksoğuklar
Bayramiç
Alaşar
Kalburcu
Ömerler
MANYAS
Bölceağaç
Cumhuriyet
Çavuşköy
Dereköy
Eskiçatal
Eşen
Haydarköy
Kapaklı
Kubaş
Kulakköy
Tepecik
Yeniköy
Işıklar
Şevketiye
Akçaova
Çakırca
Doğancı
Dura
Hamamlı
Kalebayırı
Kocagöl
Salur
Süleymanlı
78
TOTAL
77444
794
770
1122
606
277
1049
342
911
814
223
422
262
410
536
338
525
334
26849
403
185
197
465
193
250
153
5648
965
227
556
180
769
442
500
459
136
908
521
612
235
600
994
542
160
497
675
564
934
2369
776
MALE
38953
350
395
547
309
128
729
167
454
397
109
213
132
216
282
178
272
157
13527
202
103
91
236
101
119
74
2842
496
114
287
88
402
231
266
248
72
439
271
325
123
298
486
270
72
243
323
267
468
1161
376
FEMALE
38491
444
375
575
297
149
320
175
457
417
114
209
130
194
254
160
253
177
13322
201
82
106
229
92
131
79
2806
469
113
269
92
367
211
234
211
64
469
250
287
112
302
508
272
88
254
352
297
466
1208
400
Ek-6
Manyas Gölünde Balıkçılık Yapan Köyler, Tekne Sayıları, Avlanma Şekilleri
ve Avlanan Balık Türleri
Köyün Adı
Tekne Avlanma En Çok Avlanan Balık
Balıkçı Yıllık
Türleri
Sayısı Üretim Sayısı AraçGereçleri
(ton)
Kuş Cenneti 24
(Eski
Sığırcı)
18
12
FA-P
Akbalık, Turna, Sazan,
Filise, Kızılkanat, Kum
balığı
Yeni Sığırcı 6
9
4
FA-P
Akbalık, Filise, Kızılkanat
Bereketli
155
174
60
FA-GA-P
Filise, Turna, Sazan,
Kızılkanat, Kocamoloz,
Akbalık, Çapak,
Gölyaka
2
2
1
FA-P
Sazan, Turna, Filise,
Kızılkanat
Kocagöl
15
11
7
FA-P-SA
Sazan, Filise, Kolyoz
Akçaova
6
2
5
FA-P
Turna, Sazan, Filise
Hamanlı
6
18
5
FA-P
Akbalık, Turna, Sazan,
Filise, Kızılkanat
Salur
20
20
20
FA-P
Akbalık, Filise, Kızılkanat
Turna, Sazan, Kolyoz
Kızıksa
10
2
10
FA-P
Sazan, Turna, Akbalık
Ergili
10
3
10
FA-P
Akbalık, Sazan, Turna
Aksakal
7
2
7
Olta-P
Turna, Sazan
P: Pinter, FA: Fanyalı Ağlar, GA: Galasama Ağları
79
Ek-7
Tarımsal Faaliyetler ve Hayvan Yetiştiriciliğine Ait İstatiksel Veriler
80
81
Ek-8
Manyas Gölünü besleyen derelerin fiziko-kimyasal analiz sonuçları
Station
No.
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
82
The lake depth at The depth of
sampling point(m) water sample
Temperature (oC)
taking from (m)
Surface
26
Surface
26
2.00
Surface
27
Surface
26
Surface
26
2.60
Surface
24
1.50
22
2.40
Surface
24
1.50
22
1.90
Surface
25
1.50
24
2.00
Surface
27
2.00
Surface
30
1.90
Surface
27
1.00
25
1.90
Surface
22
1.20
22
1.80
Surface
24
1.20
23
1.50
Surface
24
1.00
24
1.50
Surface
26
1.00
26
1.50
Surface
25
1.15
23
Surface
26
Turbidity
(cm)
pH
EC
(µS cm-1)
21
14
21
3-5
24
22
22
28
25
-
4.7
8.2
7.6
8.3
9.2
8.8
8.7
8.6
8.5
8.6
8.5
7.7
8.7
8.6
8.5
8.6
8.7
8.6
8.7
8.7
8.8
8.7
8.8
8.3
8.6
2300
380
460
700
360
340
330
340
360
360
350
1000
620
350
360
360
340
360
350
360
342
350
360
320
330
390
(Permanganant
Diluted
O2 (mgl-1) values)PV mgl-1
2.7
5.9
2.9
8.7
5.0
7.5
7.5
7.9
6.9
7.8
7.7
1.5
2.5
7.4
8.0
7.5
8.0
8.4
7.9
8.1
7.9
9.1
9.0
9.2
8.0
9.2
13.27
2.53
5.69
7.90
7.90
12.60
9.48
4.74
6.32
6.32
109.02
12.00
3.79
9.48
7.90
7.90
18.32
11.06
12.76
11.06
7.90
6.32
4.74
6.32
6.32
Bor (ppm)
CO3(mgl-1)
3286
0.66
0.00
0.80
0.92
0.96
1.00
0.98
1.37
1.13
1.24
4.72
3.16
0.75
0.59
1.01
0.96
1.96
1.00
0.00
1.03
0.63
0.006
1.03
0.54
2.55
-
83
Ek-9
•
Bakanlıklar
Çevre Bakanlığı
İlgi alanı
İlgili Birim
*Çevre Koruma Genel Müdürlüğü
HEKAD Başkanlığı
*Ramsar Sözleşmesinin
Uygulanması
*Yönetim Planı Hazırlama
*Çevre İl Müdürlüğü
*İzleme ve Kontrol
*Ç.K.Ö.K Genel Müdürlüğü
*ÇED ve Planlama Genel Müdürlüğü
Orman Bakanlığı
*M.P.A.Y.H. Genel Müdürlüğü
Milli Parklar Daire Başkanlığı
*Milli Park Yönetimi
Av-Yaban Hayatı Daire Başkanlığı*Yaban Hayatı Koruma
Alanı Yönetimi
Tarım Bakanlığı
*Tarım İl Müdürlüğü
*Su Ürünleri Avcılığı
*Koruma-Kontrol Genel Müdürlüğü *Balıkçılık Kooperatifleri
Su Ürünleri Şube Müdürlüğü
*Su Ürünleri Üretimi
*Tarım İlçe Müdürlüğü
*Gübre ve ilaç kullanımı
Enerji ve Tabii
Kaynaklar
Bakanlığı
*DSİ Genel Müdürlüğü
*DSİ XII. Bölge Müdürlüğü
Maliye Bakanlığı
*Milli Emlak Genel Müdürlüğü
Kültür Bakanlığı
*Kültür ve Tabiat Varlıklarını
Koruma Genel Müdürlüğü
Yerel Yönetimler
-Bandırma ve Manyas Belediyeleri
Yerel Örgütler
-Kuş Cenneti Su Ürünleri Kooperatifi
-Gölyaka Su Ürünleri Kooperatifi
-Bereketli Köyü Su Ürünleri Kooperatifi
Sivil Toplum Kuruluşları
-Kuşcenneti Çevre Koruma Birliği
-Alandan etkilenen yerel halk temsilcileri (Muhtarlar)
84
*Baraj-Rezervuar Etüd ve
Planlama
*Su regülasyonu
*Sulama ve drenaj
*Manyas Gölü’nün
kooperatiflere kiralanması
*Doğal Sit
*Arkeolojik Sit