güvenli hastaneler ve iletişim hastane güvenliğinin çalışanlar ve
advertisement
GÜVENLİ HASTANELER VE İLETİŞİM HASTANE GÜVENLİĞİNİN ÇALIŞANLAR VE HİZMET ALANLAR TARAFINDAN ALGILANMA DÜZEYİ Behiye TEKEŞ Van Sağlık Müdürlüğü İl Kalite-Performans Koordinatörlüğü Birim Sorumlusu [email protected] Amaç: Hastalığın tedavi sürecinde, hastane ortamının güvenliği ve acil durumlardaki süreçlerin hasta ve çalışanlar tarafından algılanış biçimini değerlendirmektir. Materyal Metot: Araştırmanın örneklemini Türkiye’nin 7 bölgesinde 21 ilde bulunan Özel ve Kamu’ya ait hastanelerde çalışan ve bu hastanelerden hizmet alan bireyler oluşturmaktadır. Anketler Ġl sağlık müdürlükleri tarafından görevlendirilen kişiler vasıtasıyla kolayda örnekleme yöntemiyle doldurulmuştur. Anket formu iki grup sorudan oluşmuştur. Birinci grup sorular, ankete katılan bireylerin demografik özelliklerini belirlemek amacıyla, Ġkinci grup sorular(10 adet) ise ankete katılan bireylerin hastane güvenliğini algılama düzeylerinin ve iletişim bilgilerinin belirlenmesi amacıyla hazırlanmıştır. Elde edilen veriler, Statistical Package for the Social Science (SPSS) 11.0 programında kodlanarak analizler yapılmış ve gerekli sonuçlar değerlendirilmiştir. Kişisel bilgiler olan il, yaş grubu, cinsiyet, eğitim durumu, hasta ve çalışan, özel veya kamu hastanesi olma durumu ile sorulara verilen cevaplar arasındaki ilişkileri belirlemede çoklu uyum analizi (Multiple cores pandence analytics) uygulanmıştır. EĞĠTĠM DURUMLARI KATILIM Özel Hastane Kamu Hastanesi Hasta Çalışan TOTAL: 874 3585 1844 İlkokul ve Ortaokul 2615 4459 Yüksek Lisans Lise Üniversite TOTAL: 1446 1592 1237 134 4459 ACİL DURUMLARA NE KADAR HAZIRIZ? 1. Soru: Acil bir durumda(yangın, sel, deprem vb.)kimleri arayacağınızı biliyor musunuz? 5000 4500 4000 3847 EVET 3500 3000 2500 2000 1500 1000 612 500 0 EVET HAYIR HAYIR BULGULAR: Üniversite ve yüksek lisans mezunu çalışanlardan, 31–45 yaş aralığındaki kişiler çoğunlukla evet cevabı verirken, ilkokul mezunu 0–15 yaş arasındaki hastalar çoğunlukla hayır cevabı vermiştir. 2. Soru: Acil bir durumda(yangın, sel, deprem vb.) ne yapacağınızı biliyor musunuz? 5000 4500 4000 3659 EVET 3500 3000 2500 2000 1500 1000 799 500 0 EVET HAYIR HAYIR BULGULAR: Üniversite ve yüksek lisans mezunu çalışanlardan, 31–45 yaş aralığındaki kişiler çoğunlukla evet cevabı verirken, ilkokul mezunu 0–15 yaş arasındaki çoğunlukla hastalar hayır cevabı vermiştir. 3.Soru: Acil durumlar ve iletiĢim konusunda eğitim aldınız mı? 5000 4500 4000 EVET 3500 3000 2500 2193 2266 2000 1500 HAYIR 1000 500 0 EVET HAYIR BULGULAR: Üniversite ve yüksek lisans mezunu olup, çalışanlardan 31–45 yaş aralığındaki kişiler çoğunlukla evet cevabı verirken, ilkokul mezunu 0–15 yaş arasındaki hastalar çoğunlukla hayır cevabı vermiştir. TARTIŞMA: Her üç soruda da hayır, cevabı veren kişilerin 0– 15 yaş grubu, ilkokul mezunu, hastalar olduğu düşünülürse: Yangın, deprem, sel vb. acil durumlar, bu durumlarda iletişim kurulacak telefon numaraları ve alınacak tedbirler konusunda ki eğitim sürecinin ilkokul döneminde başlatılması gereğini doğurmaktadır. Acil durumlar ve iletişim konusunda eğitim aldınız mı? Sorusuna hayır diyenlerin sayısının evet diyenlerin sayısından çok olması eğitim ihtiyacının önemini tekrar ortaya koymaktadır. HASTANE GÜVENLĠĞĠ 4.Soru: Hastaneniz acil durum tedbirleri konusunda yeterli mi? 5000 4500 4000 3500 3000 EVET 2987 2500 2000 1500 1472 HAYIR 1000 500 0 EVET HAYIR BULGULAR: 0–15 yaş arası kişiler bu soruya çoğunlukla evet cevabı verirken, yüksek lisans ve üniversite mezunu çalışanlardan, 31–45 yaş aralığında olanlar çoğunlukla hayır cevabı vermiştir. TARTIŞMA: 1. 2. Bu soruda hastane güvenliğini yeterli bulan grup 0-15 yaş grubudur. Fakat bu grup ilk üç soruda acil durumlarda iletişim, eğitim gibi konularda yetersiz olduğunu vurgulamıştır. Peki acil durumlarda ne yapacağını bilmeyen bu grup hastanede kendini nasıl güvende hissedebilir.Bu durumun farklı nedenleri ne olabilir. Yaş grubunun küçük olması Eğitim eksikliği, ya da gerçek bir hastane güvenliği algılamış olabilir. Hastanede güvenlik tedbirlerini yeterli bulmayan grubun 31– 45 yaş aralığındaki yüksek lisans ve üniversite mezunu çalışanlar olduğu düşünülürse. Eğitim seviyesinin önemli bir parametre olduğu söylenebilir. 5.Soru: Hastane de size ait bilgilerin güvenliği (gizliliği) sağlanıyor mu? 5000 4500 4000 3666 EVET 3500 3000 2500 2000 1500 1000 793 500 0 EVET HAYIR HAYIR BULGULAR: Özel hastanelerde, ortaokul mezunu olup erkek olanlar bu soruya çoğunlukla evet cevabı verirken, 31–45 yaş arası, yüksek lisans ve üniversite mezunu çalışanlar çoğunlukla hayır cevabı vermiştir. TARTIŞMA: Özel hastanede çalışanların ve hizmet alan hastaların bilgi güvenliği konusuna daha olumlu baktığı izlenmiştir. Genel olarak bilgi güvenliğinin sağlanmadığını düşünenlerin 31–45 yaş aralığındaki yüksek lisans ve üniversite mezunu çalışanlar olduğu burada yine dikkat çekmektedir. 6.Soru: Hastane de hastane enfeksiyonu kaynaklı tedavi aldınız mı? 5000 4500 4000 3627 3500 EVET 3000 2500 2000 1500 1000 832 500 HAYIR BULGULAR: Özel hastanelerde 16– 30 yaş arası ve bayan olanlar evet cevabı verirken, ortaokul mezunu olanlar hayır cevabı vermiştir. %18.7 0 EVET HAYIR TARTIŞMA: Özel hastanelerde, hastane enfeksiyonu kaynaklı tedavi alanların daha fazla olması özel hastanelerde enfeksiyon kontrol ve önleme faaliyetlerinin tekrar gözden geçirilmesi gereğini doğurmaktadır. Yine ‘Hastane enfeksiyonu kaynaklı tedavi aldım.’ Diyenlerin 16–30 yaş arası ve bayan oluşu, bu maruziyetin daha fazla hemşireler üzerinde olduğunu düşündürmektedir. 7.Soru: Hastane de fiziki ortam kaynaklı (ısı, nem, aydınlatma, gürültü) rahatsızlık duydunuz mu? 5000 4500 4000 3500 3069 EVET 3000 2500 2000 1500 1390 HAYIR 1000 500 0 EVET HAYIR BULGULAR: 31–45 yaş arası, yüksek lisans ve üniversite mezunu çalışanlar bu soruya evet cevabı verirken, 0–15 ve 46–60 yaş arası ortaokul mezunu hastalar hayır cevabı vermiştir. TARTIŞMA: Bu soruya evet diyenlerin 31–45 arası ve eğitim seviyesi yüksek olan kişiler olduğu, hayır diyenlerin ise 0–15 ve 45–60 yaş aralığında olması düşünüldüğünde çalışma yaşında olan grubun fiziki ortam kaynaklı rahatsızlık duyduğu gözlemlenebilir. 1390 kişinin fiziki ortamdan rahatsızlık duyması, fiziki ortam konusunda yapılacak tespitler sonucu iyileştirme faaliyetlerinin yapılması gereğini ortaya koymaktadır. 8. Soru: Hastane de düĢme, yanık, kimyasal maruziyet vb. kazalar geçirdiniz mi? 5000 4199 4500 4000 EVET 3500 3000 2500 2000 1500 HAYIR 1000 500 260 0 EVET HAYIR BULGULAR: Genellikle ortaokul mezunu olanlar evet cevabı verirken, 31–45 yaş aralığında olanlar, yüksek lisans ve üniversite mezunu olan çalışanlar hayır cevabı vermiştir. TARTIŞMA: Ortaokul mezunu kişilerin daha çok kimyasal maruziyet, düşme, yanık, vb. durumları yaşamaları bu grubun daha çok riskli bölümlerde çalıştığını düşündürebileceği gibi eğitim konusunda yetersizliği de düşündürebilir. Çünkü eğitim seviyesi yüksek kişilerin maruziyet oranı daha azdır. HASTANE GÜVENLĠĞĠNĠ NASIL ALGILIYORUZ ? 9. Soru: Hastane çevresi sizce güvenli mi? 5000 4500 4000 3500 EVET 3156 3000 2500 2000 1500 1303 HAYIR 1000 500 0 EVET HAYIR BULGULAR: Bu bir algılama sorusudur. Bu soruya yanıt verenlerden 0–15 yaş arası hastalar evet cevabı verirken, 31–45 yaş arası üniversite ve yüksek lisans mezunu çalışanlar hayır cevabı vermiştir. 10.Soru: Hastane de kendinizi güvende hissediyor musunuz? 5000 4500 4000 3551 EVET 3500 3000 2500 2000 1500 1000 908 500 0 EVET HAYIR HAYIR BULGULAR: Bu da bir algılama sorusu olmakla beraber verilen yanıtlarda kamu hastanelerinde, 46–60 yaş aralığında, ilkokul ve ortaokul mezunu erkekler evet cevabı verirken, 31– 45 yaş arası üniversite ve yüksek lisans mezunu çalışanlar hayır cevabı vermiştir. TARTIŞMA: Hastane çevresinin güvenli bulunması (9.soru) ve hastanede kendinizi güvende hissediyor musunuz? (10.soru) sorularının ikisi de birer algılama sorusu olup bulguların paralel geliştiğini görüyoruz. Bu iki sorudan şu algılamaya varıyoruz. Eğitim seviyesi yüksek ve aktif çalışma yaş grubunda olan kişiler hastane güvenliğini yetersiz bulurken, eğitim seviyesi düşüp yaş ortalaması artıkça veya azaldıkça hastane güvenliği daha yeterli bulunmaktadır. ARAŞTIRMANIN GENEL ANALİZİ Hastane enfeksiyonlarına maruziyet oranları 4459 kişiye yapılan ankette %18.7’dir. 832 kişinin hastane enfeksiyonu kaynaklı tedavi alması düşündürücü ve maliyeti yüksek bir orandır. Evet cevabı verenlerin daha çok özel hastanelerde olması, bu hastanelerde enfeksiyon kontrol ve önleme programlarına hassasiyet gösterilmesi gereğini doğururken, bu durumun hasta ve çalışanlara yansıyan, psikolojik yönünü ve zarar olarak yansıyan mali yönünü de düşünmek gerekir. ARAŞTIRMANIN GENEL ANALİZİ Genel olarak eğitim seviyesi yükseldikçe beklenen güvenlik ihtiyacı da artarken, eğitim seviyesi düştükçe beklenen güvenlik ihtiyacı da düşmektedir. Eğitim seviyesi hızla artan ülkemiz eğitim seviyesinin yükselmesiyle artan beklentilere karşılık veren bir sağlık sektörü olma yolunda ilerlemelidir ARAŞTIRMANIN GENEL ANALİZİ Son yıllarda ülkemizde daha sık karşımıza çıkan yangın, sel, deprem vb. acil durumlarda bilinmesi gerekenler konusunda sormuş olduğumuz sorularda 4459 kişiden, 612 kişinin iletişim bilgisinden, 799 kişinin bu durumlarda alacağı tedbirler konusundan, 2266 kişinin de eğitim konusunda yetersiz olduğunu görüyoruz. ARAŞTIRMANIN GENEL ANALİZİ Hastanelerimizde bilgi güvenliğini 793 kişinin yetersiz bulduğunu görüyoruz. Asıl olan bu oranın kendisi değil, 793 kişinin daha çok yüksek lisans ve üniversite mezunu kişilerden oluşmasıdır. SONUÇ: Profesyonel yaklaşım, sistem gerekliliği ve gerekliliklerin tahminini yaparken, kanıta dayalı kararlar verme zorunluluğu doğmaktadır. Yapmış olduğumuz bu araştırma sonucunda; hastanelerin işleyiş sürecinde güvenlik konusunda bazı ölçütleri alınmış, bilgi güvenliği, hasta ve çalışan güvenliği, acil durumlarda alınacak tedbirler konusunda sonuçlar değerlendirilmiştir. Bu analizler göz önünde bulundurularak, yeterli teknoloji, alt yapı ve eğitim gibi hizmetlerin gelişimine katkıda bulunulmaya çalışılmıştır. SUNUM BĠTTĠ… DĠNLEDĠĞĠNĠZ ĠÇĠN TEġEKKÜRLER
