TEMELKAVRAMLAR •B asit G etiri •B ileşik G etiri •B irin

Đhraç Değeri
Menkul kıymetin ilk ihraçtaki fiyatıdır. Đhraç değeri nominal değerin
altında olursa iskontolu satış, nominal değerin üstünde olursa primli
satış, nominal değere eşitse başabaş satış yapılmış demektir.
Đtfa
Sabit getirili menkul kıymetin vade bitiminde anapara ve (varsa) kupon
faizinin ihraççı
tarafından sabit getirili menkul kıymetin sahibine ödenmesidir.
Kupon Faizi
Sabit getirili menkul kıymetin üzerinde yazılı olan ve belirli dönemler
itibarı ile (6 ay da bir, yılda bir vs) ödenen faizdir. Tahvillerin üzerinde
her bir dönem için ayrı bir kupon bulunur. Đlgili dönemde o döneme ait
kupon yatırımcı tarafından kesilerek kupon faizi tahsil edilir.
•TEMEL KAVRAMLAR
•Basit Getiri
•Bileşik Getiri
•Birincil Piyasalar
•Devlet Đç Borçlanma Senetleri
Devletin cari yıl bütçe kanununa dayanarak, bütçe
açıklarının finansmanı amacıyla çıkarmış
olduğu borçlanma senetlerinin genel adıdır.
•Hazine Bonosu
Hazine tarafından vadesi bir yıldan kısa süreli olarak
çıkarılan ve ıskontolu olarak işlem gören
borçlanma senetleridir.
Piyasa Yapıcı
Piyasanın dürüst, düzenli ve etkin çalışmasını sağlamak ve görevli olduğu
sermaye piyasası araçlarında likit ve sürekli bir piyasanın oluşmasını sağlamak
için kendi nam ve hesabına çift taraflı kotasyon vermekle yükümlü olan aracı
kuruluştur.
Reel Getiri
Herhangi bir yatırım aracının enflasyondan arındırılmış getirisidir.
Repo
Bir menkul kıymetin işlemin başlangıç valöründe satılıp, bitiş valöründe geri
alınmasıdır (Menkul kıymetin geri alma vaadiyle satımı).
Sabit Getirili Menkul Kıymetler
Alacaklılık hakkı sağlayan, belirli bir meblağı temsil eden, dönemsel gelir
getiren, misli nitelikte seri halinde çıkarılan, ibareleri aynı olan ve yatırım aracı
olarak kullanılan borçlanma senetleridir. Đhraç eden kuruluşların niteliğine göre
kamu ve özel sektör menkul kıymetleri olarak ikiye ayrılırlar. Sabit getirili
menkul kıymetler vade sonuna kadar elde tutulmaları halinde belirli bir getiriyi
garanti eder.
Kupür
Para, tahvil ve hisse senetlerinin, üzerlerinde yazılı değere göre, her birimine
verilen isimdir.
Likidite
Menkul kıymetin piyasa fiyatından veya bu fiyata çok yakın bir fiyattan en kısa
sürede ve kolayca nakde çevrilebilmesidir.
Nominal Değer
Menkul kıymetin üzerinde yazılı olan ve vade sonunda ödenecek anapara
tutarıdır.
Nominal Getiri
Herhangi bir yatırım aracının enflasyon dikkate alınmadığı durumdaki getirisine
nominal getiri denir. Örneğin, 1 yıllık bir devlet tahvilinin ilk ihraçta % 40 yıllık
getiri ile alınıp vade sonuna kadar elde tutulması durumunda bu tahvilin vadeye
kadar getirisi nominal % 40 olur.
Piyasa Değeri
Menkul kıymetin, piyasada o gün itibarı ile geçerli olan vadeye kadar getirisine
göre hesaplanan fiyatıdır. Bu değer piyasa şartlarına göre değişiklik gösterebilir.
Menkul kıymetin getirisi ile piyasa değeri birbirleriyle ters orantılıdır. Getiri
yükselirse daha önce ihraç edilmiş menkul kıymetin piyasa değeri düşer, getiri
düşerse daha önce ihraç edilmiş menkul kıymetin piyasa değeri yükselir.
Tranş
Tahvil ve Bono Piyasası’nda işlem yapabilme limiti içerisindeki
her bir kademedir.
Vadeye Kalan Gün
Menkul kıymetin valör tarihinden itfasına kalan gün sayısıdır.
Valör Tarihi
Đşleme ait menkul kıymet ve nakit yükümlülüklerinin yerine
getirileceği, başka bir ifadeyle menkul kıymet ve nakit takasının
yapılacağı tarih.
Zaman Önceliği
Fiyat eşitliği halinde, sisteme zaman açısından daha önce
kaydedilen emirlerin öncelikli olarak karşılanmasıdır.
Tahvil
Devletin 1 yıl, anonim ortaklıkların en az 2 yıl ve daha uzun vadeyle, ödünç para
bulmak amacıyla, itibari kıymetleri eşit ve ibareleri aynı olmak üzere çıkardıkları
borç senetleridir.
Takas
Borsa’da gerçekleştirilen işlemler sonucunda oluşan borç ve alacakların
karşılıklı olarak tasfiye edilmesidir.
Temerrüt
Borsa’da yapılan işlemler sonucunda, taahhütlerin gerektirdiği ödeme veya
menkul kıymet teslimatlarının belirlenen süreler içinde gerçekleştirilmemesi
sonucu oluşan durumdur.
Teminat
Borsa üyelerinin, borsa işlemleri dolayısı ile müşterilerine ve borsaya
verebilecekleri zararlara karşılık olmak üzere, Borsa tüzel kişiliği adına
yatırdıkları meblağa denir.
Ters Repo
Bir menkul kıymetin işlemin başlangıç valöründe alınıp, bitiş valöründe geri
satılmasıdır (Menkul kıymetin geri satım vaadiyle alımı).
80
2
80 +1,000
3
Dr. Oktay Taş
Finansal Yönetim
Dr. Oktay Taş
80
80
80
1,000
+
+
+
= 1,103.89
1
2
3
(1 + 0.06) (1 + 0.06) (1 + 0.06) (1 + 0.06)3
2. Yol: Tablo Değeri
B = Ft ( ŞDAFFi,n) + N (ŞDFFi,n)
B = 80 ( ŞDAFF%6,3) + 1,000 (ŞDFF%6,3)
B = 80 (3,3036) + 1,000 (0.8396)
B = 264.29 + 839,6
B = 1,103.89 TL
B=
80
1
Finansal Ürünleri Değerleme
Tahvil Değerleme
%6
1. Yol: Đskontolama
Finansal Yönetim
TB = ?
0
Örneğin, 1,000 TL nominal bedelli, üç yıl vadeli ve yıllık %8
kupon faizli ABC şirketi tahvili için geçerli piyasa faiz oranı
%6 ise, tahvilin bugünkü satış fiyatı nedir;
TB = ∑
Ft
N
+
t
(1 + i)n
t =1 (1 + i )
TB = Ft (ŞDAFFi, n ) + N (ŞDFFi, n )
n
Finansal Ürünleri Değerleme
Tahvil Değerleme
Tahvil Değerleme
Tahvillerde Süre (Duration)
Dr. Oktay Taş
Finansal Yönetim
Dr. Oktay Taş
60(1) 60(2) 60(3) 60(4) 1,000(4)
+
+
+
+
1
2
3
4
1.06
1.06
1.06
1.06
1.064
SÜRE =
1,000
56.6 + 106.79 + 151.13 + 190.10 + 3,168.37
SÜRE =
= 3.67 yıı
1,000
Örneğin, 1,000 TL nominal değerli ve kupon
faizi yıllık % 6 olan 4 yıl vadeli bir tahvil
nominal fiyatına satılıyorsa, bu tahvilin süresi;
Finansal Yönetim
T
CFt (T)
∑
t
(1
+
i)
t =1
SÜRE = T
CFt
∑
t
t =1 (1 + i)
Tahvil Değerleme
Tahvillerde Süre (Duration)
HB =
t 

1 + r 364 


N
t 

1
+
r

365 

N
Dr. Oktay Taş
10.000
= 8337 TL
364 

1
+
1.20

365 
Finansal Yönetim
HB Satış Fiyatı - HB Alış Fiyatı = Banka Kârı
8.337
8.333
= 4 TL banka kâr eder
(her 10.000 TL küpür için)
HB =
Dr. Oktay Taş
Aynı gün içinde, banka hazine ihalesinden satın aldığı hazine
bonolarını aynı faiz oranı ve vade ile müşterilerine satarsa, her
10.000 TL küpür için talep edeceği fiyat;
HB =
Finansal Ürünleri Değerleme
Hazine Bonusu (HB) Değerleme
10.000
= 8,333 TL
364 

1 + 0,20 364 
HB ikinci el fiyatı
Finansal Yönetim
HB =
Örneğin, hazine ihalesine katılan bir banka 1 yıl vadeli
hazine bonoları için % 20 faiz oranı üzerinden 10
milyon TL’lik bir teklif verirse, her 10.000 TL küpür
için ödeyeceği fiyat;
HB ihale fiyatı
Finansal Ürünleri Değerleme
Hazine Bonusu (HB) Değerleme
Finansal Ürünleri Değerleme
Repo Đşlemleri
Dr. Oktay Taş
Finansal Yönetim
Ödenecek Faiz = 89.342,27 - 88.915,96 = 426,31 TL
HB 7 − gün = 89.342,27 TL
t 

HB 7 − gün = HB bugün 1 + r
365 

HB 7 − gün = 88.915,96 [1 + 0.25 (7/365)]
Repo vadesinde HB’nu geri satın alma fiyatı,
HB bugünkü satış fiyatı;
100,000
HB =
= 88.915,96 TL
182 

1 + 0.25 365 
Dr. Oktay Taş
Örneğin, bir banka 100,000 TL nominal değerli 182 gün vadeli
HB’su 7 gün sonra geri satın almak üzere %25 yıllık faiz oranı
üzerinden müşterisine satarsa;
Finansal Yönetim
 20 milyon TL 

 × 4 TL = 8.000 TL
 10.000 TL 
20 milyon TL HB için toplam kâr;
HB Satış Fiyatı - HB Alış Fiyatı = Banka Kârı
8.337
8.333
= 4 TL banka kâr eder
(her 10.000 TL küpür için)
Finansal Ürünleri Değerleme
Hazine Bonusu (HB) Değerleme