Hamilelikle sonuçlanan kardeş ensesti olguları Cases

178
Hamilelikle sonuçlanan kardeş ensesti olguları
_____________________________________________________________________________________________________
Olgu sunumu / Case report
Hamilelikle sonuçlanan kardeş ensesti olguları
Evrim AKTEPE,1 Orhan KOCAMAN2
_____________________________________________________________________________________________________
ÖZET
Ensest, katılımcıların yaşına ve rızasına bakılmaksızın yakın akrabalar arasındaki herhangi bir cinsel ilişki olarak
tanımlanmaktadır. Sunulan olgular; birisi ağabeyi tarafından diğeri de erkek kardeşi tarafından cinsel istismara
maruz kalma sonucu hamile kalan ergenlerdir. Ağabeyi tarafından cinsel istismara maruz kalan ergende abortus
yapılmıştır. Diğer ergen ise bebeğini doğurmuştur. Ergenlerde saptanan ruhsal patolojiler travma sonrası stres
bozukluğu, major depresif bozukluk, intihar girişimi ve disosiyatif amnezidir. Sunumumuzda ensest mağduru
hamile ergenlerin yaşadığı psikolojik ve sosyal zorluklar tartışılmıştır. (Anadolu Psikiyatri Derg. 2013;14:177-80)
Anahtar sözcükler: Ensest, kardeş, hamilelik
Cases of sibling incest resulting in pregnancy
ABSTRACT
Incest is defined as any form of sexual contact between immediate relatives without regarding the ages, and consent of the participants. The cases presented are two adolescents impregnated as a result of sexual abuse from
their brothers (one case from the older brother and the other case from the younger brother). The adolescent who
was impregnated by her older brother underwent abortus. The other adolescent on the other hand gave birth to
her baby. The mental pathologies diagnosed in the adolescents are posttraumatic stres disorder, major depreşsive disorder, suicide and dissociative amnesia. Our presentation is a discussion of the psychological and social
difficulties experienced by pregnant adolescents who were victims of incest. (Anatolian Journal of Psychiatry.
2013;14:177-80)
Key words: incest, brother, pregnancy
_____________________________________________________________________________________________________
GİRİŞ
Ensest, geleneksel olarak evlenmeleri ahlak,
hukuk ve dinsel olarak yasaklanmış akraba olan
aile bireyleri arasındaki ilişki olarak değerlendirilmektedir.1 Ensestte istismar genellikle dokunma, okşama gibi tacizlerle başlamaktadır. Bazı
olgularda bu şekildeki tacizler uzun süre sürerken, bazılarında taciz artarak sürmekte, anal ve
vajinal tecavüze varabilmektedir.2 Kız çocuklar
erkeklerden daha sık olarak ensest mağduru
olurlar. Ensest ilişki sonucunda kız ergenler
gebe kalabilir. Bu gebelikler tıbbi, ruhsal, hukuksal ve etik birçok sorunu beraberinde taşır.3
Kardeş ensesti ile ilgili gerçek yaygınlık oranı
bilinmemektedir. Baba-kız ensestinin en sık
görülen ensest formu olduğu bildirilmesine rağ-
_____________________________________________________________________________________________________
Yrd.Doç.Dr., Arş.Gör.Dr., Süleyman Demirel Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları ABD,
Isparta
Yazışma adresi / Address for correspondence:
Yrd.Doç.Dr. Evrim AKTEPE, Modernevler Mahallesi, 142. Cadde, Narin Sitesi, B Blok, Kat.4, No.12, Isparta, Türkiye
E-mail: [email protected]
Geliş tarihi: 31.07.2011, Kabul tarihi: 20.09.2012 doi: 10.5455/apd.35965
1
2
Anatolian Journal of Psychiatry. 2013;14:177-80
Aktepe ve Kocaman
179
_____________________________________________________________________________________________________
men, kardeş ensestinin 3-5 kat daha sık görüldüğü tahmin edilmektedir.4 Anne-babadan birile
yaşama ve ciddi aile işlev bozukluğunun kardeş
ensesti ile ilişkili etkenler olduğu bildirilmiştir.5
Olguları sunma amaçlarımız, kardeş ensesti ile
ilişkili ailesel özelliklere dikkat çekmek, gebelikle sonuçlanan ensest ilişkinin ergen üzerinde
yapacağı yıkıcı etkileri ve gelişen ruhsal patolojileri değerlendirmektir.
ve uzaktaki bir akrabanın yanına göndermek
istemiştir. Resmi kurumların olaya dahil olmasıyla mağdur ergen kadın sığınma evine yerleştirilmiştir. Olgu, hamilelik döneminde bebeğini
istemediği için hamileliğini sonlandırmak amacıyla yineleyici şekilde kendine zarar verici davranışlarda bulunmuştur. Bebeğini doğurduktan
sonra yüksekten atlama şeklinde intihar girişiminde bulunmuş ve bu girişim nedeniyle bacağı
kırılmıştır.
OLGU 1
MK, 14 yaşında, öz ağabeyi tarafından tecavüze uğrayan ensest mağduru kız ergen. Ailenin
iki çocuğunun olduğu, annenin zeka geriliğinin
olduğu ve babanın öldüğü saptanmıştır. Yapılan
psikiyatrik muayenesinde duygulanımının elemli
ve çökkün olduğu, anhedonisinin olduğu, iştahının azaldığı, uykusunun düzensizleştiği, kendisini sürekli yorgun hissettiği, düşüncelerini
yoğunlaştırmada güçlük çektiği, dikkatindeki
dağılma nedeniyle ders başarısının azaldığı
saptanmıştır. Olguya majör depresif bozukluk
tanısı konulmuştur. Olgu, ağabeyinin kendisine
ve annesine zarar vereceğini düşünmesi nedeniyle yaşadığı olayı kimseyle paylaşmamıştır.
Bir akrabasının evinde banyo yaparken akrabasının karnındaki şişliği görmesi üzerine sağlık
kurumuna başvurulmuş ve hamile olduğu öğrenilmiştir. Hastanemizde yapılan muayenesinde
20 haftalık gebe olduğu saptanmış ve 237 sayılı
TCK’nın 99/6. maddesi hükmüne uygun olarak
yakınlarının ve ergenin tıbbi istekleri değerlendirilerek ve rızaları alınarak abortus yapılmıştır.
OLGU 2
BK, 16 yaşında öz erkek kardeşi tarafından
tecavüze uğrayan ensest mağduru kız ergen.
Olgu dokuz çocuklu, alt sosyoekonomik düzeyde bir aileden gelmektedir. Anne eğitimsiz, ev
kadını, baba ise ilkokul mezunu ve işçi olarak
çalışmaktadır. Yapılan psikiyatrik muayenede,
olgunun travmayı düşünceler yoluyla sıkıntı
veren bir şekilde anımsandığı, travmayı rüyalarında yineleyici şekilde gördüğü, travmayla
ilgili konuşmalardan kaçındığı, travmayla ilgili
anıları uyandıran yer ve kişilerden uzak durmak
istediği, affektinin anksiyöz olduğu, uykuya
dalmakta güçlük çektiği ve öfke patlamalarının
olduğu saptanmış olup travma sonrası stres
bozukluğu tanısı konulmuştur. Yapılan görüşmede olgunun erkek kardeşi tarafından defalarca tecavüze uğradığı, bu nedenle hamile kaldığı ve bebeğini doğurduğu belirlenmiştir. Aile
istismarı öğrendikten sonra kızlarını reddetmiş
TARTIŞMA
Kardeş ensestine maruz kalanlar suçluluk,
utanma duyguları nedeniyle ve kendilerine inanılmayacağını, istismarcıdan zarar göreceklerini
4,6
düşündükleri için istismarı açıklamayabilirler.
İki olgu da istismarcı kardeşlerinden zarar göreceklerini düşündükleri için istismarı gizlemiştir.
Kardeşler arasındaki cinsel istismar diğer cinsel
istismarlara göre daha fazla oranlarda gizli
kalmaktadır. Aile şerefinin veya sosyal konumun zarar görmemesi ve ailenin damgalanmaması için ensest aile üyeleri tarafından gizlenebilmektedir.4 Ensestin ortaya çıkması çoğunlukla rastlantısaldır. Genital bölgedeki travmatik
lezyonlar, cinsel ilişki ile bulaşan hastalıklar,
planlanmamış gebelikler istismarla ilgili ipuçları
olabilir.6 İki olguda da kardeşler arasındaki
ensest ilişki ergenlerin hamile kalmasıyla ortaya
çıkmıştır.
Anne-babanın düşük eğitim ve sosyoekonomik
düzeyi, tek anne-babaya sahip olma ve kalabalık ailede yaşama gibi etkenlerin ensest açısından önemli olduğu bildirilmektedir.5,6 Olgu 2,
sekiz kardeşi ve anne-babası ile birlikte yaşamakta olup anne-babası düşük eğitim ve sosyoekonomik düzeye sahiptir. Olgu 1’in babası
ölmüş olup annesinin de zeka geriliği vardır.
Kardeşler arasındaki cinsel istismarın depresyon, düşük benlik saygısı, madde kötüye kullanımı, travma sonrası stres bozukluğu, dissosiyatif bozukluklar, intihar ve ilişki sorunlarını içeren olumsuz sonuçlarının olduğu bildirilmekte4
dir. Olgu 1’e majör depresif bozukluk tanısı
konulmuştur. Ayrıca olgu1’in tecavüz öncesinde
ve sonrasında yaşadıklarını hatırladığı halde
penil vaginal penetrasyonla ilgili hiçbir şey hatırlamadığı, bu anla ilgili seçici amnezisinin olduğu
saptanmıştır. Travmatik anılar bastırılarak bilincin dışına depolanabilir. Bellekteki bastırılma
‘bireysel acıya neden olan travmatik yaşantı
anılarının istem dışı, ama seçici bir şekilde
unutulması olarak’ tanımlanabilir.7 Dissosiyatif
Anadolu Psikiyatri Derg. 2013;14:177-80
180
Hamilelikle sonuçlanan kardeş ensesti olguları
_____________________________________________________________________________________________________
amnezinin değişik klinik tipleri tanımlanmıştır.
Bu klinik tiplerden birisi olan seçici amnezide,
belirli bir zaman döneminde meydana gelen
olayların bir bölümü anımsanmamaktadır.8 Olgu
2’ye de travma sonrası stres bozukluğu tanısı
konulmuş olup intihar girişiminde bulunduğu
saptanmıştır. Ensestin zararlı etkileri saldırının
süresi ve ailenin istismara karşı tepkisine göre
olgudan olguya değişmektedir. Ensest yaşantısı
aile birliğini ve tüm aile bireylerini tehdit eden bir
kriz yaratabilmekte krize müdahalenin iyi olmadığı durumlarda çocuğun suçlanması, dışlanması, şiddete maruz kalması riskleri ön plana
çıkmaktadır.9 Olgu 2’de istismar uzun sürelidir
ve istismar açığa çıktığında ailesi tarafından
desteklenmemiş hatta aileden uzaklaştırılmak
istenmiştir.
Ensest gebeliklerinin sonlandırılmasına veya
sürdürülmesine karar verilmesi tartışmalı bir
konudur. Birçok yazar ensest kurbanlarının kişisel yaşamlarını ve ruhsal sağlıklarını yeniden
kazanabilmeleri için abortusun en doğru karar
olabileceğini öne sürmektedir. Gebeliğin sonlandırılmasının problemi çözmeyecek başka bir
travma olduğunu savunan yazarlar da vardır.10
Olgularımızın bebeklerini istemedikleri ve gebeliklerinin sonlandırılmasını tercih ettikleri belirlenmiştir. Olgu 1’de ergenin ve yakınlarının da
rızası alınarak abortus yapılmıştır. Olgu 2’nin
bebeğini istemediği için düşük yapmak amacıyla yineleyici şekilde kendine zarar verme davranışlarının olduğu saptanmıştır.
Cinsel istismara uğrayıp gebe kalan kız çocuklarında bu ilişkinin gizli tutulması amacı ile
gebelik boyunca herhangi bir gebe izlemesi
yapılmamaktadır. Bazen kriminal düşükler
denenmekte, bunun sonucunda hem fetüs, hem
de ensest mağduru ergen anne yaşamını yitirebilmektedir. Hatta bu bebeklerin öldürülme olasılığı da vardır. Eğer bebek sağlıklı şekilde doğmuş ve öldürülmemiş ise ya terk edilir, ya da
Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu3
na verilir. Olgu 2’de ensest mağduru ergen
anne bebeğini doğurmuş, bebek Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumuna verilmiştir. Gebeliğin sonlandırılmaması halinde doğacak çocuğun karşılaşacağı zorluklar da dikkate
alınarak konunun tüm boyutları ile hekimler
arasında tartışılması yararlıdır.3
SONUÇ
Olgularımızda da saptadığımız ve cinsel istismar için risk etkeni olarak görülen anne-babanın düşük eğitim ve sosyoekonomik düzeyi ile
ilgili olarak bu gruplarda anne-babalara yönelik
cinsel istismar eğitimlerinin yaygınlaştırılması
faydalı olabilir. Ensest gebeliklerinin sonlandırılması veya sürdürülmesine karar verilmesi
tartışmalı bir konudur. Ensest gebelikleri ile
ilişkili sosyal, adli ve dinsel boyutların, ergen
gebenin tıbbi ve fizyolojik durumunun, doğacak
çocuğun karşılaşacağı tıbbi ve sosyal zorlukların göz önüne alınarak konunun çok boyutlu
olarak değerlendirilmesi gerekmektedir.
KAYNAKLAR
1. Ballı Ö. Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesine
Başvuran Çocuk İstismarı ve İhmali Olgularının
Değerlendirilmesi. Yayınlanmamış Uzmanlık
Tezi, Adana, Çukurova Üniversitesi, Tıp Fakültesi, 2010.
2. Bozbeyoğlu AÇ, Koyuncu E, Kardam F, Sungur
A. Ailenin karanlık yüzü: Türkiye‘de ensest. Sosyoloji Araştırmaları Dergisi. 2010;1:1-37.
3. Özdemir B, Celbiş O, İris M, Üzün İ. Doğumla
sonuçlanan baba kız ensesti. İnönü Üniversitesi
Tıp Fakültesi Dergisi. 2012;19:30-2.
4. Krienert JL, Walsh JA. Sibling sexual abuse: An
empirical analysis of offender, victim, and event
characteristics in national incident-based reporting system data, 2000-2007. J Child Sex
Abus. 2011;20:353-72.
5. Haskins C. Treating sibling incest using a family
systems approach. J Ment Health Couns.
2003;25:337-51.
Anatolian Journal of Psychiatry. 2013;14:177-80
6. Gündüz T, Karbeyaz K, Ayrnacı U. Evaluation of
the adjudicated incest cases in Turkey: Difficulties in notification of incestuous relationships. J
Forensic Sci. 2011;56:438-43.
7. Yanık M, Özmen N. Amnezi, bastırılmış bellek ve
unutulmuş anıların yeniden hatırlanması. Yeni
Symposium. 2001;39:74-8.
8. Şar V. The scope of dissociative disorders: an
international perspective. Psychiatr Clin North
Am. 2006; 29:227-44.
9. İşeri E. Cinsel istismar. FÇ Çetin, A Coşkun, E
İşeri, S Miral, N Motavallı, B Pehlivantürk, T
Türkbay, R Uslu, F Ünal (Eds.). Çocuk ve Ergen
Psikiyatrisi Temel Kitabı, Ankara, Hekimler Yayın
Birliği, 2008, s.470-477.
10. Yüksel B, Kılıç S, Su FA, Tasdemir N, Uzunlar Ö,
Mollamahmutoğlu L. What should be management of incest pregnancies be? An ethical view
presented via three cases. Ethics, Bioscience
and Life. 2008;3:52-4.