Farmasötik Botanik - WebSitem

F. Botanik – 5. Hafta – Doç. Dr. Nilüfer ORHAN
13.03.2017
7. BÖLÜM: SPERMATOPHYTA
(Tohumlu, Çiçekli Bitkiler)
Farmasötik Botanik
1. Gymnospermae (Açık tohumlular)
5. Hafta
Eczacılık Yönünden Önemli Familya ve Bitkiler
2. Angiospermae (Kapalı tohumlular)
• Monocotyledones (Tek çenekliler)
Gymnospermae
• Dicotyledones (Çift çenekliler)
- Apetalae (Petalsizler)
- Dialypetalae (Ayrı petalliler)
Doç. Dr. Nilüfer ORHAN
- Sympetalae (Birleşik petalliler)
Gazi Üniversitesi Farmakognozi ABD
No:304 E-posta:[email protected]
2
1. Altbölüm : GYMNOSPERMAE
Açık Tohumlu Bitkiler
1. Altbölüm : GYMNOSPERMAE
 Çalı, ağaççık veya ağaç
 Ovül ve tohum açıkta, karpeller kapanmamış
formunda
 Gövdede iletim demetleri
 Ovülleri koruyan ovaryum yok,
 Stilus ve stigma da yok
yan yana ve düzgün dizilmiş
 Polen taneleri doğrudan ovülün tepesindeki
 Kambiyum var ve geliştikçe
polen odacığına girer ve burada çimlenir
gövdede büyüme ve
kalınlaşma görülür
 Polen tanelerinin taşınması rüzgarla: anemogam
3
Gymnospermae Özellikleri, Önemli Familyalar, Türler,
Droglar
4
1
F. Botanik – 5. Hafta – Doç. Dr. Nilüfer ORHAN
13.03.2017
1. Altbölüm : GYMNOSPERMAE
1. Altbölüm : GYMNOSPERMAE
 Odun borularından trakeit var,
 Yaprakları uzun ömürlü ve kalıcı
trake yok
 Floemde kalburlu boruları var,
 İğne, pul veya değişik şekilde
 Çiçekleri tek eşeyli, basit yapılı
arkadaş hücreleri yok
ve periantsız (sepal-petal yok)
 Gövdede, yaprakta uçucu yağ
 Erkek çiçekler polen keselerine,
ve reçine taşıyan salgı kanalları
dişi çiçekler ise ovüllere
indirgenmiş
5
6
Gymnospermae
1. Sınıf: Ginkgoiae
Familya: Ginkgoaceae
1. Altbölüm : GYMNOSPERMAE
 Hem dişi çiçek hem de erkek
 Jeolojik devirlerde yaşamış, fakat
çiçek durumu: kozalak (strobil)
 Dişi kozalakta pullar
bugün 1 cins ve 1 tür ile temsil
edilen bir familya
odunlaşmış, erkek kozalakta
 Cins: Ginkgo , Tür: Ginkgo biloba
odunlaşmamış
 270 milyon yaşında: FOSİL BİTKİ
 Bilinen yaşayan fosil türlerinin en
iyi örneklerinden
7
Gymnospermae Özellikleri, Önemli Familyalar, Türler,
Droglar
8
2
F. Botanik – 5. Hafta – Doç. Dr. Nilüfer ORHAN
13.03.2017
Ginkgo biloba L.
Ginkgo biloba L.
Türkçe adı: Mabet ağacı, Japon eriği
 Kökleri derinde,
Drog Adı: Ginkgo folium (Ph.E.)
 Kız saçı ağacı: Çince anlamı
 Ağaç tepesi geniş
 Sonbaharda yaprakları
 30-40 m yüksekliğe varan
parlak sarı, çabuk dökülür
 Dallanmış gövdeli, reçine taşıyan
 Doğu Asya’da; Çin ve
 Kışın yaprak döken dioik bir ağaç
Japonya’da mabetlerde
 Erkek bitkinin yaprakları iki parçalı
 Budizm’de kutsal kabul edilir
=iki loblu=Biloba
9
10
Ginkgo folium
 Yapraklar; saplı, yelpaze
 Damar genişletici, variste ve
şeklinde, dikotom damarlı
 Erkek çiçek durumu amentuma
beyin damarlarındaki dolaşım
bozukluklarında etkili
benzer,
 Unutkanlık, bunama, hafıza
 Dişi çiçek durumu, sap ucunda
kaybı, konsantrasyon bozukluğu
yerleşmiş 2 ovüllü
 İşitme kaybı, kulak çınlaması ve
 Tohum: Drupa’ya benzer, erik
baş dönmesi
büyüklüğünde
 Tablet, kapsül ve damla
11
Gymnospermae Özellikleri, Önemli Familyalar, Türler,
Droglar
12
3
F. Botanik – 5. Hafta – Doç. Dr. Nilüfer ORHAN
13.03.2017
Gymnospermae
2. Sınıf: Coniferae (Kozalaklı Bitkiler)
2. Sınıf: Coniferae (Kozalaklı Bitkiler)
• Yapraklar iğnemsi (asikular), şeritsi
• Ilıman bölgelerde yayılmış
(linear), lanseolat veya pulsu
• Yaprak,odunda reçine kanalları var,
• Açık tohumlu bitkilerin en geniş sınıfı
• 2 takım, 40 cins ve 600 kadar türü var
reçine taşır
• Nadiren yaprak döken, ağaç veya
• Gövdede sekonder kalınlaşma
ağaççık halinde, düzgün dallanma
görülür
gösteren bitkiler
• Trakeleri yok
13
14
Çiçek Yapısı
 Çiçek ve meyva-odunlu kozalak
Erkek Çiçek: Kozalak şeklinde, uzun
şeklinde
 Kozalak (strobil), bir eksen
sürgünde bir yaprağın koltuğundan çıkar.
üzerinde sarmal olarak dizilmiş
yaprakları ve mikrosporofil adı verilen polen
Büyümesi sınırlı bir eksenin üzerinde dizili pul
çok sayıda çiçeklerden meydana
keselerinden oluşur
gelir
 Dişi ve erkek çiçek farklı
15
Gymnospermae Özellikleri, Önemli Familyalar, Türler,
Droglar
16
4
F. Botanik – 5. Hafta – Doç. Dr. Nilüfer ORHAN
13.03.2017
2. Sınıf: Coniferae
Takım: Taxales
Familya: Taxaceae (Porsukgiller)
Çiçek Yapısı
Dişi çiçek: Kozalak, ana eksen üzerinde sık,
sarmal olarak dizilmiş çift makrosporofil
kozalak pullarından oluşur
 Yaprak dökmeyen dioik, büyük ağaçlar
 3 cins ve 13 tür
 Reçine taşımaz
 Kozalak pullarından dıştaki örtü pulu,
içteki ise tohum pulu
 Tohumu
küçük,
dişi
çiçekte
tohum
olgunlaşınca etrafında kadeh şeklinde kırmızı
renkli etli bir yapı oluşur, buna arillus denir
17
Familya: Taxaceae
Tür: Taxus baccata
18
Drog: Taxici folium
 Bitkinin arillusu dışındaki kısımları
• Avrupa, Trakya ve Anadolu’da
• Ülkemizde doğal olarak yetişen tek tür
(yaprak, dallar) zehirli
 Porsuk yaprakları drog
• Süs bitkisi
 Hafif dozlarda damar daraltıcı
• Yaprakları yassı, linear, ufak (1-2.5 cm)
• Üst yüzü koyu yeşil ve parlak, alt yüzde
 Etkili maddeleri günümüzde meme, ovaryum ve
iki
akciğer kanserinin kanser tedavisinde
mum çizgisi var
kullanılmakta
• Yaprakların uçları sivri
19
Gymnospermae Özellikleri, Önemli Familyalar, Türler,
Droglar
20
5
F. Botanik – 5. Hafta – Doç. Dr. Nilüfer ORHAN
13.03.2017
Taxus brevifolia
2. Sınıf : Coniferae
Takım : Pinales
Familya: Pinaceae
 Amerika ve Kanada’nın batı
 Başlıca Kuzey Yarımkürede yayılmış
kısmında geniş yayılış gösterir
 Reçine taşıyan monoik ağaçlar
 Yavaş büyüyen bir ağaç
 Yapraklar linear veya asikular (iğnemsi)
 Kabuklarda bulunan maddeler
 ♂ kozalaklar: küçük, otsu
tümör gelişimini engeller
 ♀ kozalaklar: çok pullu
(kansere karşı)
Makrosporofil
21
22
Pinaceae familyasından Tr’de yetişen 4 cins:
Pinus, Abies, Picea, Cedrus
• Kozalak olgunlukta odunlaşır
Tayin Anahtarı:
• Kozalak pulları, tohumlar olgunlaşıncaya kadar
1a. Bitkide uzun ve kısa sürgünler var.
kapalı, olgunlukta aralanır ve tohum düşer
2a. Kısa sürgünler 2 iğne yapraklı .........................Pinus
• Tohumlar kanatlı/kanatsız
2b. Kısa sürgünler 30-40 iğne yapraklı ................. Cedrus
• Ülkemizde 4 cins, 11 tür
1b.Bitkide yalnız uzun sürgünler var.
3a. Yapraklar yassı, linear, alt yüzü 2 paralel çizgili,
Familyanın Önemi:
kozalak dik, olgunlukta pulları dökülür ............ Abies
Geniş ormanlar oluşturur
3b. Yapraklar enine kesitte 4 köşeli, kozalak sarkık,
Reçine, kereste, kağıt vb elde edilişinde
olgunlukta olduğu gibi düşer .............................Picea
23
Gymnospermae Özellikleri, Önemli Familyalar, Türler,
Droglar
24
6
F. Botanik – 5. Hafta – Doç. Dr. Nilüfer ORHAN
13.03.2017
25
Familya: Pinaceae
Cins: Pinus (Çam)
26
Familya: Pinaceae
Cins: Pinus (Çam)
 Uzun ve kısa sürgünler taşır
 Erkek kozalaklar dalların ucunda,
 Yaprak dökmeyen, iğne yapraklı, çok geniş
polenleri sarı
yayılışlı orman ağaçları
 Dişi kozalaklar dalların gövdeye
 Kısa sürgünler 2-5 yaprak taşır
yakın kısımlarda, olgunlaşınca
aralanır ve tümüyle düşer
 Yapraklar demetler halinde, demetin tabanı kısa
zarımsı bir kın ile sarılı
 Tohumlar kanatlı
 90 türü var
 TR’de 5 türü yetişir:
Pinus brutia, P. halepensis,
P. nigra, P. pinea, P. sylvestris
27
Gymnospermae Özellikleri, Önemli Familyalar, Türler,
Droglar
28
7
F. Botanik – 5. Hafta – Doç. Dr. Nilüfer ORHAN
13.03.2017
Tür: Pinus brutia
Tür: Pinus brutia
 Kızıl çam
 Ege- Akdeniz bölgesi, sahillerde
 Dallar kırmızı-esmer
 Reçine kanalları taşır
 Çamın gövdesi soyulur, gövde düzleştirilir
 Gövdeye yapılan V şeklindeki yarıklardan
kıvamlı bir oleoresin (reçine ve uçucu yağ
karışımı) akar
 Elde edilen ham reçine:
Çam sakızı, Terementi, Terebinthina
 Distilasyonla uçucu yağı ayrılır:
Terebinthinae aetheroleum (Ph. E.),
terementi esansı
 Geriye kalan artık Colophonium (Ph. E.)
Kolofan
29
Terebinthinae aetheroleum
30
• Pinus brutia ve P. nigra’nın dal ve
 Pomat yapımı, parfümeri, böcek kovucu
gövde odunlarının kuru kuruya
distilasyonu ile elde edilen katran:
 Romatizma ağrılarını gidermek için
 Veterinerlikte ağrı kesici, solunum ve idrar
Pini pix (Pix Liquida) (Çam katranı)
yolları hastalıklarında antiseptik
Colophonium
• Solunum
 Yakı, sabun, kibrit, boya, vernik, kağıt üretimi
hastalıklarında
ve
özellikle
hayvanlardaki cilt hastalıklarında
 Spor salonlarında yerlerin kaymasını önleyici
toz olarak kullanılır
ve
idrar
yolları
kullanılır
31
Gymnospermae Özellikleri, Önemli Familyalar, Türler,
Droglar
32
8
F. Botanik – 5. Hafta – Doç. Dr. Nilüfer ORHAN
13.03.2017
Tür: Pinus nigra
Tür: Pinus sylvestris
 Kara çam
 Sarı çam
 Orta-Güney Avrupa, TR’de yaygın
 Kuzey Anadolu dağlarında
 Dağlık bölgelerde yetişir
 Tomurcukları, dal kabukları ve
katranı (Pix Liquida) drog
 Gövdesi koyu gri renkli
 Uçucu yağı (Pini sylvestris
 Yaprakları koyu yeşil, sık ve sert
aetheroleum) diüretik ve
ekspektoran, deri hst.da
 Kozalak dik, 4-8 cm boyunda
 Tohumlar kanatlı
haricen
33
Tür: Pinus pinea
34
Tür: Pinus halepensis
 Halep çamı
 Fıstık çamı, şemsiye çamı
 Akdeniz bölgesi, sahiller
Tür: Pinus pinaster (P.maritima)
 Yaşlı fertlerde taç şemsiye şeklinde
 Sahil çamı, Akdeniz çamı
 Kozalakları büyük, dalların koltuğunda tek
Tür: Pinus succinifer (Pityoxylon succinifer)
 Tohumları (çam fıstığı) kanatsız, yağ
 Baltık Denizi ülkelerinde yaşamış ve ormanlar
bakımından zengin, yenir
oluşturmuş bir ağaç
 Fosilleşmiş reçinesi Succinum (Kehribar) adını taşır
 Kolye, yüzük,tesbih gibi süs eşyası
35
Gymnospermae Özellikleri, Önemli Familyalar, Türler,
Droglar
36
9
F. Botanik – 5. Hafta – Doç. Dr. Nilüfer ORHAN
13.03.2017
Familya: Pinaceae
Cins: Cedrus (Sedir)
Familya: Pinaceae
Cins: Cedrus (Sedir)
 Düzgün gövdeli, boylu yaprak
 Yapraklar; kısa, asikular
 Uzun sürgünlerde teker teker, seyrek
dökmeyen ağaçlar
dizilişli
 Uzun ve kısa sürgünler taşır
 Kısa sürgün üzerinde demet şeklinde
 Gençken piramit şeklinde,
(30-40 tane)
 Yaşlanınca yayvan bir taç
 Kozalaklar dik ve büyük, olgunlukta
pulları dökülür, orta eksen kalır
 TR’de tek tür; Cedrus libani
oluşturur
37
Cedrus libani
38
Familya: Pinaceae
Cins: Abies (Göknar, Köknar)
• Lübnan Sediri, Toros Sediri
• Odunu hoş kokulu, mobilyacılıkta değerli
• Cedri folium, uçucu yağ taşır, parfümeri
 Düzgün gövdeli, piramit gibi,
20-30 m boylu ağaçlar
sanayinde önemli
 Yalnız uzun sürgün taşır
• Cedri aetheroleum, Sarı katran
• İdrar ve solunum yolları hastalıklarında,
 Yapraklar yassı, şeritsi, ucu küt,
cilt hastalıklarında antiseptik
üst yüzü koyu yeşil, alt yüzü iki
paralel beyaz çizgili
39
Gymnospermae Özellikleri, Önemli Familyalar, Türler,
Droglar
40
10
F. Botanik – 5. Hafta – Doç. Dr. Nilüfer ORHAN
13.03.2017
Familya: Pinaceae
Cins: Abies (Göknar, Köknar)
Ülkemizde Yetişen Abies Türleri
1.Abies bornmuelleriana
 Yaprak koparılınca yaprak tabanında
Uludağ Göknarı
küçük dairemsi bir iz kalır
 Dişi kozalaklar dal üzerinde dik durur,
2. Abies cilicica
Toros Göknarı, Adana Göknarı
3. Abies equi-trojani
olgunlaşınca pulları dağılır, ana eksen
kalır
Kazdağı Göknarı
 Erkek kozalaklar sapsız, dal ucunda
4. Abies nordmanniana:
Kafkasya Göknarı,
Kuzey Anadolu Göknarı
41
Tür: Abies balsamea
42
Familya: Pinaceae
Cins:Picea (Ladin)
- Kanada’da yetişir, ülkemizde -
 Kuzey-Orta Avrupa, Kanada, Sibirya
- Gövdesinden yaralanma ile elde edilen
oleoresin: Balsamum canadense (Kanada
 40 kadar tür
balzamı)
 Düzgün görünüşlü, 50 m kadar boylu
 Yaprak dökmeyen, yalnız uzun sürgün
- Optik aletlerin merceklerinin birbirine
taşıyan ağaçlar
yapıştırılmasında ve kalıcı preparatların
hazırlanmasında kullanılır
 Kozalak sarkık, olgunlukta olduğu gibi
düşer
43
Gymnospermae Özellikleri, Önemli Familyalar, Türler,
Droglar
44
11
F. Botanik – 5. Hafta – Doç. Dr. Nilüfer ORHAN
13.03.2017
Familya: Pinaceae
Cins:Picea (Ladin)
Takım : Pinales
Familya: Cupressaceae (Servigiller)
 Yaprak dökmeyen, çok dallı,
 Yapraklar asikular (iğnemsi), ucu sivri, 4
ağaç, ağaççık, sürünücü çalılar
 Yaprakları pulsu veya iğne
yüzlü ve her yüzünde bir mum çizgili
 Yapraklar koparıldığında dal üzerinde
şeklinde
dikensi bir çıkıntı kalır, yaşlı dallar törpü gibi
 Yaprak dizilişi: opozit, dekussat,
 TR’de sadece Picea orientalis yetişir
vertisillat
 Kerestesi değerli
45
46
Takım : Pinales
Familya: Cupressaceae
Familya: Cupressaceae
Cins: Juniperus (Ardıç)
 Kozalakta pullar yassı, peltat veya etli
 Ağaç veya çalı
 Olgun kozalak, bazen odunlu, bazen etli bir
 Kuzey yarımkürede yetişen 60 tür
 Yaprakları pul şeklinde veya iğne şeklinde
bakkaya benzer
 Kozalakların büyüklüğü, rengi, tohum sayısı
 Tr’de doğal olarak yetişen 3 cins:
türeden türe değişir
Juniperus sp. (Ardıç)
Cupressus sp. (Servi)
Thuja sp. (Mazı)
 Kozalaklar küremsi, pulları etli ve birleşik
 Tohumlar kozalağın içinde, sert ve odunlu tohum
kabukları var
47
Gymnospermae Özellikleri, Önemli Familyalar, Türler,
Droglar
48
12
F. Botanik – 5. Hafta – Doç. Dr. Nilüfer ORHAN
13.03.2017
Yaprakları iğne şeklinde olanlar
TR’de doğal olarak yetişen Juniperus türleri
1. Juniperus drupacea: Andız
1. İğne Yapraklı Ardıçlar:
1. Juniperus drupacea: Andız
2. J. oxycedrus: Katran ardıcı
3. J. communis: Adi ardıç
4. J. nana: Cüce ardıç, bodur ardıç
 Toroslar-Lübnan’a kadar
 İğne yaprakları büyük,3’lü halka dizilişli
 Kozalak büyük, mavi-mor
 Kozalak reçine ve şeker taşır
2. Pulsu Yapraklı Ardıçlar:
1. J. excelsa: Yüksek ardıç, Kara ardıç
2. J. foetidissima: Kokar ardıç
3. J. sabina: Sabin ardıcı
4. J. phoenicea: Finike ardıcı
 Marmelat ve pekmezi yapılır
49
Yaprakları iğne şeklinde olanlar
50
Cadinum aetheroleum: Juniperi Pix
Juniperus oxycedrus odunları kapalı
2. Juniperus oxycedrus: Katran ardıcı
 Akdeniz elementi, TR’de yaygın
yerde yakılarak ardıç katranı elde edilir
 Maki bitkisi, sık çalı veya küçük ağaç
 Kuvvetli antiseptik, cilt hastalıklarında
şeklinde
 İğne yaprakları 3’lü halka (vertisillat)
 Saçkıran, uyuz, sedef, ekzema
tedavisinde kullanılan merhemlerde
dizilişli
 Kozalak kırmızı-kahverengi bakka. 2-3
tohumlu
51
Gymnospermae Özellikleri, Önemli Familyalar, Türler,
Droglar
52
13
F. Botanik – 5. Hafta – Doç. Dr. Nilüfer ORHAN
13.03.2017
Yaprakları iğne şeklinde olanlar
Yaprakları pul şeklinde olanlar
3. Juniperus communis: Adi ardıç
1. Juniperus excelsa : Kara ardıç,yüksek ardıç
 Anadolu’da yaygın
 Kozalak bakka, mavimsi-siyahi
 Trakya bölgesinde yetir, çalı-ağaç
 Bakka mavimsi-siyah renkli
 Kurumuş meyveleri Juniperi pseudo-fructus
2. Juniperus foetidissima: Kokar ardıç
 Doğu Akdeniz’de yetişir
 Kozalak bakka,mavimsi-siyah renkli
diüretik, tonik etkili
 Juniperi aetheroleum- Olgun meyvelerden
elde edilen uçucu yağı hoş kokulu, diüretik
3.Juniperus phoenicea: Finike ardıcı
 Endemik, Akdeniz elementi
 Dioik, çalı veya alçak ağaçlar
 Bakka kırmızımsı-kahverengi
53
54
Familya: Cupressaceae
Cins: Cupressus (Servi)
Yaprakları pul şeklinde olanlar
4.Juniperus sabina : Sabin ardıcı
 Doğu Asya, Kuzey Amerika
 Avrupa, Amerika, TR’de yetişen sürünücü çalılar
 15 türü var
 Bakka mavimsi-siyah
 Bitki zehirli ve ezildiğinde kötü kokulu
 Akdeniz çevresinde
 Sabinae summitates: Ardıç dal uçları, düşük
 Herdem yeşil
 Sabinae aetheroleum: Sabin ardıcı esansı, siğile
 Cupressi aetheroleum
karşı
55
Gymnospermae Özellikleri, Önemli Familyalar, Türler,
Droglar
56
14
F. Botanik – 5. Hafta – Doç. Dr. Nilüfer ORHAN
13.03.2017
Familya: Cupressaceae
Cins: Cupressus (Servi)
Familya: Cupressaceae
Cins: Thuja (Mazı)
 Yapraklar koyu yeşil, pulsu, karşılıklı ve
 Dallar aynı düzlemde, yelpaze gibi
imbrikat dizilişte
 Kozalaklar odunlu, küremsi, pullar peltat
 Kozalakları odunlu, kozalak pulları geriye
doğru kıvrık ve mahmuzlu
Amerika bitkisi, park ve bahçelerde kültür
(kalkan gibi) ve 8-14 tane
 Ülkemizde; Thuja orientalis
 Çok sayıda kanatlı tohum
 Ülkemizde yetişen türler;
C. sempervirens var. horizontalis
var. pyramidalis
57
58
Gymnospermae
3. Sınıf: Gnetinae
Takım: Gnetales
Tür: Thuja orientalis: Doğu mazısı
Pulsu yaprakların alt yüzünde oluk
 Gymnospermlerin son sınıfı-geçiş
şeklinde reçine kanalları var
 Kozalaklar 6 pullu, geriye doğru kıvrık
 Gymnospermae’lerin en ileri özellikleriyle
Angiospermae’lerin en ilkel özelliklerini birlikte
mahmuzları var
taşır
 Odunlarında trakeler var
 Reçine kanalları yok
 Karşılıklı veya vertisillat pulsu yapraklı
59
Gymnospermae Özellikleri, Önemli Familyalar, Türler,
Droglar
60
15
F. Botanik – 5. Hafta – Doç. Dr. Nilüfer ORHAN
13.03.2017
Takım: Gnetales
Familya: Ephedraceae
Cins: Ephedra (Deniz üzümü)
Yeşil ve çok dallı sürgünlerinde
 Dik/sarkık dallı, dioik çalılar
karşılıklı 2 yaprak var
 Yapraklar küçük, üçgen şeklinde pulsu ve kın
 Kurak bölge bitkileri oldukları için
halinde dalları sarmış
terlemeyi azaltmak amacıyla
yapraklar çok küçülmüş, pul
 Çiçekler ilkel
 Erkek çiçekler stamene, dişi çiçekler ovüllere
şeklinde
indirgenmiş
 Tohum etli bir örtü ile çevrili
61
Cins: Ephedra (Deniz üzümü)
62
Farmasötik Botanik 6. Hafta
 TR’de: Ephedra major, E. distachya, E. campylopoda
 Yeşil dalları Ephedrae herba (Ph.E.)
 Astımda solunum uyarıcı ayrıca ateş düşürücü ve
Angiospermae, Monocotyledones
Poaceae
damar daraltıcı
Liliaceae
Amaryllidaceae
Iridaceae
Zingiberaceae
64
63
Gymnospermae Özellikleri, Önemli Familyalar, Türler,
Droglar
16