İki Kadın Bir Hayat “Nehir” oyunu Jez - Bilkent University
advertisement
Hocaoğlu 1 Helin Hocaoğlu 21402311 TURK101 İki Kadın Bir Hayat “Nehir” oyunu Jez Butterworth tarafından yazılmış bir eser. Haluk Bilginer bu oyunu 2013 Yılında sahneye taşıdı. Oyunu izleyen herkesin oyun sonrasında birkaç saat sessiz kalmış olabileceğini tahmin etmek mümkün. Genellikle tiyatro izleyicisi oyun öncesinde ve sonrasında okumalar yapıp oyun üzerine konuşup tartışır. Fakat oyunun etkileyiciliği bunu engelleyebilecek kadar güçlü. Kısacası üzerine tartışılması zor bir oyun. Oyunun insanda harekete geçirdiği duygular, akademik tartışmaları perdeleyecek kadar kuvvetli. “Nehir” oyunundan çok etkilenmemin sebeplerinden biri realist eserlere olan hayranlığım. Epik tiyatro izlerken zevk almıyorum demek doğru olmaz. Ben de herkes gibi Brecht oyunlarını izlemeyi seviyorum, hatta Brecht’in gerçekten sıradan bir insan olmadığını fark ediyorum. Fakat realist tiyatro imkansızı başarmak gibi geliyor bana. Gerçek hayatı yazıya dökmek... Ben de kendi hayatımdan bir kesit yazabilirim ve tekrar okuduğumda bu yazı elbette realist bir eser gibi görünebilir. Ancak başkalarının hayatlarının gerçekliğini de aynı anda dile getirebilmek, açıklayabilmek, eleştirebilmek, sahneye taşıyabilmek... Hayran kaldığım kısım sanırım burası. Her yazarın bunu ustaca yapamadığını çok fazla kez fark ettim. Bab-ı Esrar’ı okuduğumda ana karakterin kadın olduğuna inanmakta çok zorlanmıştım mesela. Kitapta konuşan bir kadın değildi. Zihnimde kadın kılığına girmiş bir Ahmet Ümit hayal etmiştim. Defalarca içimden “bir kadının bunu söylemesi imkansız” dedim. Yüksek Topukları’ı ve Çador’u okuduğumda Murathan Mungan’ın karakterlerinin kadın olduğuna gerçekten inanmıştım. Hem de farklı kadınlardı bunlar. Bab-ı Esrar’ın realist bir roman olmadığını kabul ediyorum ama bir okuyucu olarak kitabın bazı kısımlarının inandırıcı olması gerektiğini düşünüyorum. En azından okuyucunun bunu beklemeye hakkı olduğunu biliyorum ve bu beklediğimi “Nehir”de tamamen buldum. Hocaoğlu 1 Nehir oyunun ana karakteri nehir kenarında yaşayan bir balıkçıydı. Adamın hayatı olay örgüsü üzerine ustaca oturtulmuştu ancak seyirciyi asıl etkileyen şey adamın hayatındaki kadın karakterlerdi. Balıkçı bir şekilde hayatına devam ediyordu. Farklı kadınlarla ilişkiler yaşıyordu fakat oyuncular farklı olsa da aslında bu kadınlar aynıydı. “O kadın” değildi, “herhangi bir” kadındı. Balıkçı hiçbir zaman fiziksel olarak yalnız kalmıyordu, yanındakinin kim olduğu önemli değildi. Önemli olan yanında biri olmasıydı. Ne de olsa kadınlar birbirlerini tamamlıyorlardı. Balıkçı karakteri Haluk Bilginer’in de belirttiği gibi anı yaşayamayan bir karakterdi. Geçmişe takılmış ve kafasında hâlâ soru işaretleri vardı. Bu yüzden kendini hayatındaki kadınlara tamamem açabilmiş değildi. Yalanlar söylüyor bulunduğu durumdan kurtulmak için ve kadınların bu yalanları fark etmesi de uzun sürmüyordu. Oyundaki kadın karakterler aslında birbirlerinden çok farklıydı. Biri oldukça duygusal ve beklentileri çok yüksek, Canan Ergüder’in canlandırdığı karakter ise duygusal açıdan güçlü bir kadındı. Buna rağmen balıkçı karakteri kadınları aynı şekilde görüyordü. Onlarla konuşma biçimi, anlattıkları, söylediği yalanlar değişmiyordu. Ustaca tasarlanmış olay örgüsü oyunu başarılı kılan tek etken değildi. Dekorlar çok başarılı bir şekilde sahnedeydiler. O dekorlar o sahneye aitti şüphesiz. Bir tek eksik veya fazla yoktu sahnede. Arkadaşlarımın ve benim çok etkilendiğimiz ayrıntılar da vardı. Sahnedeki musluktan su akması ya da fırının kapağı açıldığında ışığının yanması herkesi hayranlık içerisinde bıraktı. Tekrar anladık ki tek önemli olan oyunu çok başarılı oyuncularla oynamakmış gibi görünse de bu tür ayrıntılar realist bir oyun için olmazsa olmazdı. Oyun bittiğinde ilk düşündüğüm şey “nehir” isminin bu oyuna rastgele verilmiş olamayacağıydı. Sırf adam nehir kenarında yaşıyor diye bu ismi almış olamazdı oyun. Yazara, Hocaoğlu 1 oyunculara, seyircilere haksızlık etmiş olurdum bunu düşünerek. Adam nehirdeki taşları temsil ediyordu ve nehir de hayatından geçen kadınlar için bir metafordu. Kaynakça Oyun Atölyesi. n.d. web. 20 10 2014. <http://www.oyunatolyesi.com/etkinlikler/oyun/oyunatolyesi/nehir-2013-2014>. Uras, Güngör. Olayların İçinden. 27 10 2013. 20 10 2014.
