Tüm şirketler kademeli olarak bağımsız denetime tabi olacak

MEVZUAT BİLGİLENDİRME SERVİSİ
Tüm şirketler kademeli olarak
bağımsız denetime tabi olacak
TTK’da yaptıkları bir madde düzenlemesiyle, 2 bin 500
büyük ölçekli şirket dışındaki şirketlerin denetlenmesi
sorunuyla ilgili alanı Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nın
belirleyeceğini söyleyen Yazıcı, buna ilişkin Bakanlar
Kurulu kararı taslağı hazır dedi
Hüseyin GÖKÇE
ANKARA - Gümrük ve Ticaret Bakanı Hayati Yazıcı, tüm şirketleri kademeli olarak
bağımsız denetime tabi tutacak bir düzenlemenin hazır olduğunu belirtirken,
sermayesini 14 Şubat’a kadar arttırması gereken 75 bin şirketin bunu yapmaması
halinde, artık tasfiye dışında hiçbir işlem yapamayacağı uyarısında bulundu. Yazıcı,
gümrüklerde uzun süredir operasyonların yapıldığına dikkat çekerken, bunların 17
Aralık’tan sonra yapılanlarının gündeme geldiğini bildirdi. Gümrük kapılarında YİD
modelinin başarıyla sürdüğünü ifade eden Hayati Yazıcı, bundan sonra geliri düşük
kapıların, yüksek kapılarla bir paket halinde modernize edileceğini aktardı. Ankara
Sohbetleri’ne konuk olan Gümrük ve Ticaret Bakanı Hayati Yazıcı, Ankara Temsilcimiz
Ferit B. Parlak ve Ankara Haber Müdürümüz Hüseyin Gökçe’nin sorularını
cevaplandırdı.
> Gümrük kapılarında uygulanan Yap-İşlet-Devret modeli çok tartışılmaya
başlandı.
Bu
projenin
çıkış
noktasını
anlatabilir
misiniz?
Gümrük kapılarımızın modernizasyona ihtiyacı vardı. Çünkü kapılar bir ülkenin
yabancılar tarafından göründüğü milli alanlardır. Gümrük altyapı donatıları, hizmet
[email protected] | www.evrim.com
MEVZUAT BİLGİLENDİRME SERVİSİ
üniteleri, ülke hakkında o kişi belleğinde kanaat oluşturur. Bu çerçevede kapıları
modernize etmek için kaynak çalışması yapılmış ve YİD modeliyle yapılması kanaati
oluşmuş. İlk olarak Gürbulak kapısı hükümetimizden önce yapılmış. Biz o modeli
geliştirerek uyguluyoruz. Sistemde o kadar başarılı sonuçlar alındı ki; Avrupa
Güvenlik İşbirliği Teşkilatı (AGİT) gümrüklerdeki örnek uygulamalar kataloğu
oluşturmuş. Türkiye’deki YİD modelini de dünyaya örnek uygulama olarak önerdi.
>
İşletme
süresi
hangi
kriterlere
göre
belirleniyor?
YİD modeliyle kapılarımızı modernize ederken bütçeden hiç kaynak aktarmıyoruz. Bir
maliyet analizi ardından pazarlık yapılıyor. Yapılacak yatırım miktarı itibarıyla kaç
yılda geri dönüş olacak? Sıfır noktası ne zaman olacak? Makul bir kar da etmesi
gerekiyor. Öyle bazı kapılar var ki geri dönüşü 50-60 yılı buluyor.
Partnerlerimiz, TOBB ve odaları ortaklığıyla kurulmuş GTİ Turizm AŞ. Kamuoyunda
sanki YİD modeliyle yenilenen gümrük kapılarının idaresi, sevki, yönetimi tamamen
özelleştirilmiş gibi. Böyle bir şey yok. Kapıların altyapısını modernize eden şirkete,
ticari alanlar, lokanta, free shop, benzin istasyonu, kantar gibi yerler
bırakılıyor. Bunun dışında kontrol, ürünlerin mevzuata uygunluğu, tahlili, muhafaza
gibi kolluk işleri kamu tarafından yürütülüyor.
Geçen yıldan itibaren farklı uygulamaya gittik. Aşağı yukarı 18 kara hudut kapımız
var. Kapıkule, Hamzabeyli, İpsala, Habur, Sarp gibi kapıların durumu çok iyi.
Esendere, Dilucu, Çıldır-Aktaş, Kapıköy gibi kapıların geri dönüşü ise çok uzun
sürüyor. Bunları paket haline getirdik. Çok iyi olanın içinde geliri iyi olmayan, geri
dönüşümü uzsun olanları buraya koyalım dedik.
> AŞ ve ltd. şirketlere sermaye artırımı için 14 Şubat’a kadar verilen sürede
erteleme
olur
mu?
İstenilen sermaye artırımı çok büyütülecek bir şey değil. 50 yıldan fazladır yürürlükte
olan TTK oy birliği ile 2011 yılında değiştirildi. Kanun yürürlüğe girmesi için 1.5 yıl
süre verildi. Bu süre doldu kıyamet koptu. Hemen duruma müdahil olduk. TOBB ve
TÜRMOB ile işbirliğinde 9 bölgede toplantılar yaptık, kanaatlerimizi paylaştık.
Sermaye artırımı konusu bu 50 maddelik tasarıyla gündeme geldi ve o da oy birliğiyle
kabul edildi. Eksik olan sermayeleri tamamlamak için 2014 yılına kadar süre verdik.
Kapsamda 65 bin tane limited, 10 bin AŞ var. Yani 75 bin şirketin asgari sermaye
miktarları
TTK’nın
öngördüğü
miktarın
altındaymış.
14
Şubat’a
kadar
tamamlamazlarsa tasfiye sürecine girerler. Tasfiye sürecine giren şirket tasfiye işlemi
dışında başka bir iş yapamaz.
>
15
Şubat’ta
pişman
olan
birisi
ne
yapacak?
Bana göre burada hak düşürücü bir süre verilmiş durumunda, yani geri dönüş olmaz
gibi. Biz süre uzatımını kullanmayacağız diye deklare ettik ki zaten bugüne kadar bize
kurumsal olarak bir sıkıntı ulaştırılmış değil. Biz süreyi uzatmayacağımızı
değerlendiriyoruz, uzatmanın doğru olmadığı kanısındayız, zaten 3.5 yıl olmuş.
> TTK ile bağımsız denetime çok önem verilmişti. Önce tüm şirketleri
kapsıyordu, sonra kapsam daraltıldı. Tekrar kapsam genişletilecek mi?
2012’de Kamu Gözetimi Muhasebe Standartları Kurulu oluşturuldu. Şirketlerin
bağımsız denetimine ilişkin standartları belirleme görevi bu kurula verilmiş.
Yaptığımız değişiklikte konuyu enine boyuna tartıştık, iki görüş vardı. Bir tanesi
“bağımsız denetimi kaldıralım” diyordu, diğeri de “olduğu gibi devam etsin” diyordu.
[email protected] | www.evrim.com
MEVZUAT BİLGİLENDİRME SERVİSİ
Bizde ikisinin de doğru olmadığı kanaati hasıl oldu. Bağımsız denetimin getireceği
mali yükleri de dikkate alarak bu alanın zaman içinde bütün şirketleri de kapsayacak
şekilde olmasının daha doğru olduğu kanaatine vardık. Hangi ölçekte ve hangi
nitelikleri taşıyan şirketin bağımsız denetime tabi olacağına ilişkin belirleme yetkisini
Bakanlar Kurulu’na yetki veren düzenleme getirdik. Bakanlar Kurulu da aktif sermaye
miktarları, bilanço büyüklükleri, istihdam ettikleri eleman gibi faktörleri dikkate
alarak bir kararname yayınlandı. Bu kararnameye göre 2 bin 500 dolayında şirketin
kapsamda olduğu ortaya çıktı. TTK ile birlikte şirketler bağımsız denetçiler tarafından
denetleneceği için şirketlerin denetim organları kaldırılmıştı. Şirketlerde denetim
organları şeklen vardı, genelde işlevi yoktu. Genel kurullarda, matbu rapor sunar ve
ibraz edilirdi. Şimdi TTK’da yaptığımız bir madde düzenlemesiyle, 2 bin 500 büyük
ölçekli şirket dışındaki şirketlerin denetlenmesi sorunuyla ilgili alanı Gümrük ve
Ticaret Bakanlığı belirleyecek. Buna ilişkin Bakanlar Kurulu Kararı taslağı hazırladık,
gönderdik. Bir iki noktada farklı görüşler vardı ve müzakere edildi.
>
Ne
olacak
bu
kararda?
Yeni dönemde, KGK’nın denetlediği alan genişledikçe bizim alanımız kademeli olarak
daralacak. 2 bin 500 şirketin dışında kalan tüm şirketleri bağımsız denetime
hazırlayacağız. 2 bin 500 dışındaki şirketlerin denetlenmesiyle ilgili çıkacak kararların
çok küçük ölçeklilere yük getirecekse kapsam dışı bırakılır veya başka bir yöntem
uygulanabilir. Maliye’nin kontrolü farklıdır, genel kurulun nasıl yapıldığı, belgelerin
nasıl tutulduğu, yükümlülüklerin yerine getirilip getirilmediği hususlarını yapmaz.
Yani mükerrer değil farklı bir denetim yapıyoruz.
> Bir hukukçu olarak, son dönemlerin en tartışmalı konusu olan HSYK
düzenlemesi
hakkında
ne
düşünüyorsunuz?
HSYK çok önemli bir kuruluş. Parlamenter rejimlerde kuvvetler ayrılığı esastır.
Genelde bu üçü de egemenlik yetkisi kullanır. Üç kuvvet ayrı gibi görülse de
parlamenter rejimin yapısal şekillenmesi açısından baktığımızda yasama, yürütme
ikilisi karşısında yargının bağımsızlığı söz konusudur. Çünkü yasamada çoğunluk olan
hükümeti kurar, dolayısıyla bunların paralel yürüyüşü vardır. Ancak yargının hedefi,
nihayetinde adaleti sağlamaktır. Bağımsız nitelikteki kuruluşlar, ben ne dersem o olur
anlamına gelecek davranışları, işlemleriyle ortaya koymaya kalkışırsa, millet nezdinde
hesap verme zorunda bulunan siyasal kadrolar da bunu önleyici düzenleme yapma
hakkında kavuşur. Bana göre HSYK ile ilgili parlamentonun düzenleme yapma
amacıyla sürdürdüğü çalışmaları haklı kılan boyut bu.
‘İran altyapıyı hazırlasın Van’ı ticari araca açarız’
İstanbul’da Halkalı’yı modernize ediyoruz, Trakya’da Muratbey kapısına başladık. 217
dönümlük araziyi 450 dönüme çıkarmak için çalışıyoruz. Burası lojistik merkez
olacak. İthalat, ihracatı da ayırabiliriz. Sene sonunda bitirmiş olacağız. Bu paketin
içinde Ambarlı’yı amiral gemisi olmak üzere, Dilucu, Esendere, Çıldır Aktaş’ı
koyuyoruz.
Van Kapıköy ihalesini henüz yapamadık. Halen küçük araçlar giriş çıkış yapabiliyor
fakat buraya büyük araç, ticari araçların, tır’ların giriş çıkışına imkan sağlayacak bir
kapı yapmamız lazım. İran tarafının ulaşım sorununu gidermesini bekliyoruz. Biz tır’ı
kapıya kadar götürürüz ama yoluna devam edecek güvenli yol yoksa gereksiz yatırım
yapmış olursunuz.
[email protected] | www.evrim.com
MEVZUAT BİLGİLENDİRME SERVİSİ
Sistemle ilgili geliri masrafını 5 yılda kapatacak kapılardan bahsediyorlar. Oysa GTİ
ve TOBB ile yaptığımız sözleşme uyarınca buraların temizlik, aydınlatma gibi giderleri
de bu şirketler tarafından karşılanıyor. İran ve Iraklı dostlarımızla sürekli
konuşuyoruz. Kapıköy gümrük kapısını ticari araçların da faaliyet göstereceği düzeye
taşıyalım diyoruz. Karşı taraf buna karşı çıkmıyor. Türkiye’de ilk defa Kapıköy’de tren
x-ray cihazını monte ettik. Hem geçişler seri yapılacak, hem de güvenlik bakımından
hassas davranmak önemli. Ticari araçların da İran’a giriş çıkışına imkan sağlayacak
önemli bir aşamaya geldik.
‘Gümrükte etik dışı hareketlere toleransım sıfır’
Geçen yıl 403 milyar dolarlık emtia gümrüklerden girip çıkmış. Milyonlarca araç girip
çıkıyor, 5 milyona yakın beyanname tescili yapılıyor. Gümrük Tarife İstatistik
Pozisyonları’nda (GTİP) bir rakamın değişmesi, bir ürünün pozisyonunu olduğundan
farklı şekilde yapılması, muhatabına çok para kazandırabildiği gibi kaybettirebilir de.
Bu memurun sezgilerine bağlı olup, etik dışı davranışlara sebep olabilir. Bakan
olduğumdan etik kurallardaki ihlallere toleransım sıfırdır. İsimli yapılmayan
başvurularda, somut olay anlatılıp, tarif edilmişse, diğer konu beni ilgilendirmiyor.
Sorgulamayı yaptırırım. Kovuşturma hukukun temel kuralıdır, kişi hakkında hüküm
kurup kesinleşene kadar masumiyet kuralını göz önünde bulundurmalı. Son dönemde
kamuoyu gündemine oturmuş soruşturmalarla gündeme girmiş değerlendirmeleri de
dikkate aldığımızda buradaki operasyon özel nitelik taşıdı ve kamuoyunda yer aldı.
Birkaç gün önce Ambarlı’da yapılan operasyon vardı. Daha önce benzer şeyler de
yaptık, o günün konjonktürü dolayısıyla fazla yer bulmadı. Dış ticaretimizin yüzde
45’in üzerindeki kısmı DİR kapsamında gerçekleşiyor. DİR kapsamında en yüksek
oranda uygulama Türkiye’de yapılmaktadır. Halkalı’da yaşanan olay tekstil alanına
ilişkin, yurtdışından anti damping vergisine tabi iplik getiriyorlar. GTİP ipliğin
niteliğine göre farklı, fiyatı daha düşük ürün getirdiği şeklinde işlem yaptırıyor, bunun
yerine vergisi daha yüksek ürün geçiriyor. Firmayı buldular. Hayali olduğu gözleniyor,
adreste yok. Operasyon oldu da 17 Aralık’tan bu yana biz de yapmıyor değildik, daha
önce yaptıklarımızı duyuramıyorduk.
Gümrüklerdeki tüm şaibeleri ortadan kaldıracak, gümrük çalışanlarını ve ihracatçıyı
rahatlatacak altyapı yatırımları için 30 milyar dolarlık kaynağa ihtiyaç duyulduğu
ifade ediliyordu. Bakan Yazıcı bu yatırımlara kamu ve özel sektör eliyle devam
edildiğini,
sıklaştırılan
denetimlerle
de
gümrüklerdeki
suiistimali
engellemeye
çalıştıklarını vurguluyor. 65 bini limited, 10 bini anonim olmak üzere toplam 75 bine
yakın şirketin TTK’da zorunlu tutulan sermaye artırımlarını yapmadığını dile getiriyor
ve “Kararı 3.5 yıl önce aldık ve 3.5 yıl süre tanıdık. Bu süre, süre uzatımı isteyen
şirket ortaklarının duyarsız oldukları ve şirketlerini oluruna terk ettikleri anlamına
gelir” diyor. Bağımsız denetim konusunda ise halen 2 bin 500 şirketin bağımsız
denetime tabi olduğunu belirtirken, zaman içinde tüm şirketleri bağımsız denetime
hazırlamak üzere Bakanlar Kurulu’ndan yetki alacaklarını söylüyor. “Nasıl olsa af
çıkar.”, “Nasıl olsa süre uzar” gibi belleklerimizde yer edinen ve adım atmamızı
[email protected] | www.evrim.com
MEVZUAT BİLGİLENDİRME SERVİSİ
engelleyen düşüncelerden net ifade ve uygulamalarla kurtulabiliriz. Yazıcı’nın tavrı da
gayet net.
Saygılarımızla,Best Regards
Evrim Haberleri; Gümrük mevzuatı, Dış Ticaret, Lojistik, muhasebe, vergi, yatırım, danışmanlık alanlarında veya diğer türlü
profesyonel anlamda yayınlanan Kanun,Yönetmelik,Tebliğ,Genelge,Tasarruflu yazı, mevzuat taslakları en hızlı şekilde
yayınlanmakta ve bilgileri sunulmaktadır. Yayınlanan Gümrük ,Dış Ticaret, Haberler ile ilgili bilgiler belli bir konunun veya
konuların çok geniş kapsamlı bir şekilde ele alınmasından ziyade genel çerçevede bilgi verme
amacını taşımaktadır.
Yayınlanan Bilgileri konusuna hakim profesyonel bir Gümrük Müşavirine, Mevzuat Danışmanına, başvurmanız tavsiye edilir.
Bilgiler, oldukları şekliyle sunulmaktadır.
EVRİM YAZILIM VE DANIŞMANLIK
[email protected] | www.evrim.com