haftalık bülten - Türkiye İhracatçılar Meclisi

HAFTALIK BÜLTEN
5 Haziran 2017
Ali Orhan YALÇINKAYA
TİM Ekonomisti
DÜNYA
JP Morgan küresel imalat sanayi PMI verisi Mayıs’ta 52,7’den
52,6’ya sınırlı gerilese de uzun vadeli ortalaması olan 51,4’ün
üstünde ve genişleme bölgesinde kalmaya devam etti. Siparişler ve kapasite kullanımlarının güçlü görünmeye devam
ettiği görülüyor.
Uluslararası Finans Enstitüsü (IIF), gelişmekte olan piyasalara yabancı yatırımcılardan net portföy yatırımlarını Mayıs
ayında 20,5 milyar dolar olarak tahmin ederken hisse senedi ve tahvil piyasalarına 10’a milyar dolar girdiğini; 20,5
milyar dolar yatırımın 17,4 milyar dolarının gelişmekte olan
Asya’ya gittiğini, Avrupa’daki gelişmekte olan piyasaların ise
2,5 milyar dolar yatırım çektiğini açıkladı. Gelişmekte olan
piyasa hisse senedi ve tahvillerine son 6 ayda yaşanan sermaye girişinin hareketli ortalaması 2010-2014 dönemindeki 23
milyar doların üzerine çıkarken Mayıs ayında yabancıların
gelişmekte olan piyasalara net portföy yatırım yaptıkları 6. ay
oldu.
Moody’s’in piyasa katılımcıları ile yaptığı ankette önümüzdeki yıl, gelişmekte olan piyasa kredi profillerine yönelik en
büyük risk olarak yüzde 39 ile Çin’de daha keskin bir yavaşlama ve emtia fiyatları üzerinde baskının yinelenmesi olarak
ortaya çıkarken, gelişmekte olan piyasa şirket ve hanehalkı
kaldıraçları yüzde 36 ile ikinci en yüksek risk olarak gösterildi. ABD’nin korumacalığını risk olarak görenlerin oranı ise
yüzde 16 oldu. Güney Afrika yüzde 42, Türkiye ise yüzde 40
ile kredi şartlarında gelecek 12 ayda en büyük kötüleşmenin
yaşanacağı öngörülen gelişmekte olan ülkeler arasında yer
aldı.
yonu da yüzde 1,9’dan yüzde 1,7’ye geriledi. Çekirdek PCE
(gıda ve enerji dışı) Nisan’da aylık yüzde 0,2 artarken, çekirdek PCE enflasyonu yüzde 1,6’dan yüzde 1,5’e düştü.
The Conference Board Tüketici Güven Endeksi, Nisan’ın ardından Mayıs’ta da düşerek 117,9’a geriledi (önceki: 119,4).
Mevcut durum endeksi 140,3’den 140,7’ye yükselirken, beklentiler endeksi 105,4’ten 102,6’ya geriledi.
Fed’in aylık genel ekonomik görünüm raporu Bej Kitap, ABD
ekonomisinde sanayi ve konut dahil bazı sektörlerde yavaş
büyüme kaydedildiğine dikkat çekerken tüketim harcamalarının bir miktar yavaşladığını ortaya koydu. Otomobil dışı
harcamalardaki değişim ihmal edilecek kadar az olurken yakın dönem beklentiler ise pozitif gelişmeler olacağı yönünde.
ABD’de ISM imalat sanayi aktivite endeksi Nisan’daki 54,8 seviyesinden sınırlı yükselerek Mayıs’ta 54,9 oldu. İstihdam ve
yeni siparişlere yönelik alt endeksler yükselirken fiyatlara yönelik alt endekslerdeki düşüş genel endeksteki artışı sınırladı.
ADP raporuna göre özel sektörde istihdam Mayıs’ta aylık
bazda 180 bin kişilik beklentilerin üzerinde 253 bin kişi arttı. İşgücü İstatistikleri Bürosu verilerine göre ise tarım dışı
istihdam, işgücüne katılım oranı yüzde 62,9’dan 62,7’ye gerilemesine rağmen Mayıs ayında 180 bin kişi civarında olan
beklentilerin altında 138 bin kişi arttı. İşsizlik oranı yüzde
4,4’ten 4,3’e düşerken saatlik ücretler yüzde 2,6’lık beklentilerin altında yıllık yüzde 2,5 arttı.
EURO BÖLGESİ
Avrupa Parlamentosu’nda konuşma yapan Draghi, büyümedeki aşağı yönlü risklerin azaldığına dikkat çekse de, bölge
ekonomisinin halen parasal desteğe ihtiyacı olduğunu söyledi. Ayrıca, bazı ücretler ve üretici fiyatlarında artışlar görülse
de, halen manşet enflasyonun beklenen düzeye gelmediğini
de vurguladı.
Euro Bölgesi İmalat Sanayi PMI verisi, Nisan ayındaki
56,7’lik seviyesinden Mayıs’ta 57’ye yükselerek, genişlemenin
ivmelenerek devam ettiğine işaret etti.
ABD
ABD’de, kişisel tüketim harcamaları ve kişisel gelirler,
Nisan’da aylık yüzde 0,4 artarak beklentilere paralel gelerek
büyümenin ikinci çeyrekte hızlandığına işaret etti. Fed’in yakından takip ettiği, kişisel tüketim harcamaları (PCE) fiyat
endeksi aylık bazda yüzde 0,2 artarken, 12-aylık PCE enflas-
2017
TİM HAFTALIK BÜLTENİ
Euro Bölgesi’nde öncü verilerine göre Mayıs’ta yıllık enflasyon beklentisi yüzde 1,9’dan yüzde 1,4’e gerilerken çekirdek
enflasyon da Nisan ayındaki yüzde 1,2’lik seviyesinden yüzde
0,9’a gerileme kaydetti.
Euro Bölgesi ekonomik güven endeksi Mayıs ayında Nisan ayındaki 109,7 puandan 109,2 puana geriledi (beklenti
110,0). Mayıs ayında hizmet sektörü güven endeksi Nisan
ayındaki 14,2 puandan 13,0 puana gerilerken, perakende sektörü güven endeksi de 3,1’den 2,0 puana indi.
Gümrük Bakanlığı (GTB) verilerine göre Mayıs ayında ihracat yüzde 9,5 artarak 13,2 milyar dolar, ithalat yüzde 21,4
artarak 20,9 milyar dolar oldu. Dış ticaret açığı yüzde 49,5
artarak 7,7 milyar dolar, ihracatın ithalatı karşılama oranı 6,9
puan azalışla yüzde 63,3 oldu. 12 aylık birikimli olarak bakıldığında ihracat yüzde 3,64 artışla 148,0 milyar dolar, ithalat
yüzde 4,48 artışla 207,3milyar dolar olarak gerçekleşti. Dış ticaret açığı yüzde 6,66 genişleyerek 55,5 milyar dolardan 59,2
milyar dolara yükseldi. TİM rakamlarına göre Mayıs ayında
ihracat yüzde 15,8 artışla 12,5 milyar dolar olmuştu. TİM ile
GTB rakamları arasındaki yaklaşık 750 milyon dolarlık fark
büyük oranda altın ihracatından kaynaklanırken 2016 Mayıs ayına göre altın ve mücevher ihracatı 420 milyon dolar
azalışla 991 milyon dolar oldu. İthalatta ise enerji ithalatının
yanında altın ithalatındaki artışın da etkili oldu görülmekte.
Mayıs ayında enerji ithalatı yüzde 36 (758 milyon dolar artış), altın ve mücevher ithalatı yüzde 236 artış gösterdi (1,56
milyar dolar artış).
UZAK DOĞU
Çin’de Mayıs ayı imalat PMI verisi 49,6 ile son bir senede ilk
kez daralma gösterdi. Üretim, yeni siparişler ve ihracat rakamlarında gerileme yaşanırken istihdam kaleminde düşüş
görece daha sert oldu.
TÜRKİYE
TCMB Finansal İstikrar Raporu, atılan politika adımlarının
finansal riskleri sınırladığını belirtirken ekonomik aktivite
üzerindeki aşağı yönlü risklerin bir önceki rapora göre azaldığına dikkat çekti. Sıkı para politikasının ekonominin sağlamlığını desteklediği ve bankacılık sektörününün olası bir
likidite riskine karşı güçlü olduğunu belirtilirken kur riskinin
azaldığı değerlendirilmesinde bulunuldu.
Nisan ayı dış ticaret açığı 4.9 milyar dolar olarak kaydedildi.
Önceki yıla göre yüzde 7.4 yükselen aylık ihracat 12.8 milyar
dolar, yüzde 9.9 yükselen ithalat 17.8 milyar dolar oldu. Dış
ticaret açığı ise yüzde 16.7 arttı. Bunun sonucunda, önceki
ay 56.5 milyar dolar olan 12 ay birikimli dış ticaret açığı 57.3
milyar dolara çıktı. Mevsim ve takvim etkileri arındırılıp bakıldığında, son dört ayda güçlü artışlar kaydeden ihracatın,
bir önceki aya göre yüzde 2.7 azaldığı görülüyor. Önümüzdeki dönemde, enerji ithalatının ve iç talebin toparlanması
dış ticaret açığını olumsuz, dış talebin güçlenmesi olumlu
etkileyecek.
İstanbul Sanayi Odası (İSO) imalat sanayi PMI verisi Nisan’da
51,7 olan düzeyinden Mayıs’ta 53,5’e yükselerek Aralık
2013’ten beri gözlenen en güçlü iyileşmenin gerçekleştiğine
işaret ederken üst üste üçüncü ay olacak şekilde uzun dönem
ortalaması olan 50,7 düzeyinin üzerinde kaydedildi. Üretim
Şubat 2014’ten beri ölçülen en güçlü düzeyde artarken yeni
siparişlerdeki büyüme son 42 ayın en yüksek hızına ulaştı.
Anket verileri iç talebin güçlendiğini gösterirken yeni ihracat
siparişleri de son üç yılın ikinci en yüksek hızında arttı. İmalat istihdamında Şubat 2015’ten sonraki dönemin en güçlü
genişlemesi gerçekleşti. Enflasyonist baskılar Mayıs’ta hafiflemeyi sürdürürken, girdi fiyatları son 8 ayın en düşük hızında
arttı, nihai ürün fiyatları enflasyonu ise son 7 ayın en düşük
düzeyine geriledi.
2017
TİM HAFTALIK BÜLTENİ
2017 yılı Nisan ayında Türkiye’yi ziyaret eden yabancı sayısı geçen yılın aynı ayına göre yüzde 18,10 arttı. Bu artışa en
önemli katkı Rusya ve Irak’tan geldi.
Bloomberg HT Tüketici Güven Endeksi, Mayıs’ta bir önceki
aya göre yüzde 1,82 artarak 78,56 değerini aldı.
Yurt dışında yerleşik kişilerin 26 Mayıs itibarıyla, bir önceki hafta 44,588 milyar dolar olan hisse stok miktarı 45,870
milyar dolara, 29,229 milyar dolar olan DİBS stok miktarı
29,803 milyar dolara yükselirken, 891 milyon dolar olan
özel sektör tahvil ve bonoları 873 milyon dolara geriledi.
Piyasa fiyatı ve kur hareketlerinden arındırılmış olarak hesaplandığında hisse senedi değerinde 134,4 milyon dolar,
DİBS değerinde 472,3 milyon dolar artışa karşılık özel sektör bonolarında 17,8 milyon dolar azalış gözlendi. 52 haftalık birikimli olarak bakıldığında önceki hafta 1,531 milyar
dolar olan hisse senedi girişleri 1,811 milyar dolar seviyesine, 452 milyon dolar olan DİBS’lere giriş rakamı 925 milyon dolara yükseliş gösterdi. 2017 yılında hisse senedine
toplam yabancı girişi 1,885 milyar dolar olurken, DIBS’e
giriş 2,654 milyar dolar oldu.
HAFTANIN GÜNDEMİ
Bu hafta yurt içinde ana gündem Mayıs TÜFE rakamları ve sanayi üretim endeksi olacak. İstanbul Ticaret Odası (İTO) verilerine göre, Mayıs ayında tüketici fiyatları bir önceki aya göre
yüzde 0,31 artarken yıllık enflasyon Nisan’daki yüzde 9,07 seviyesinden yüzde 8,55’e geriledi. En dikkat çekici düşüş yüzde 7,20
ile işlenmemiş gıda fiyatlarında oldu. Merkez Bankası beklenti
anketinde cari ay TÜFE beklentisi yüzde 0,59 olurken, piyasa
beklentisi yüzde 0,35 artış olacağı yönünde. Beklentiler enflasyonun Nisan’da zirve yaptığına işaret etmekte.
Sanayi üretim endeksine ilişkin olarak ise Nisan ayında dış ticaret verileri ihracatın yüzde 7,4, ithalatın yüzde 9,9 arttığına işaret etmişti. İSO Türkiye İmalat Sanayi Nisan PMI verisi, Mart’ta
52,3 olarak ölçülen değerden 51,7’ye gerilemiş olsa da genişleme
bölgesinin üstünde kalmaya devam ederken, imalat sektörünün
faaliyet koşullarındaki iyileşmenin Nisan ayında da sürdüğüne işaret etmişti. BloombergHT Tüketici Güven Endeksi Mart
ayındaki 78,4 düzeyinden Nisan ayında 77,2’ye gerilerken TÜİK
Tüketici Güven Endeksinin ise 67,8 değerinden 71,3 değerine
doğru arttığını görmüştük. Merkez Bankası’nın, iktisadi yönelim istatistikleri, reel kesim güven endeksi ile imalat sanayi kapasite kullanım oranları, yatırım teşviklerinin etkili olduğunu
göstermekle beraber bunun istihdama yansımasının olmadığına
işaret etmişti. Genel gidişata ilişkin bekleyişlerdeki hızlı düzelme ve ihracat siparişlerindeki artışlar ise kayda değerdi. Veriler
sanayi üretimindeki ılımlı seyrin Nisan ayında da devam edeceğine işaret edeceği yönünde. Piyasa beklentisi ise yüzde 4,2 artış
olacağı şeklinde. Kabine revizyonu ve bununla bağlantılı olarak
ekonomi yönetiminin değişip değişmeyeceği de piyasalar tarafından yakından izlenmeye devam edecek.
Küresel piyasalar açısından en önemli gelişmeler ise Avrupa
Merkez Bankası (ECB) toplantısı ile İngiltere seçimleri olacak.
ECB’nin mevcut duruşunda bir değişikliğe gitmesi beklenmezken İngiltere’de Muhafazakar Parti ile İşçi Partisi arasındaki farkın iyice daralması seçim sonuçlarını sürprize açık hale getiriyor.
VERİ TAKVİMİ
5 Haziran
6 Haziran
7 Haziran
8 Haziran
9 Haziran
Tüketici Fiyat Endeksi
Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi
Çin Hizmet PMI
Reel Efektif Döviz Kuru
Euro Bölgesi Hizmet PMI
Hazine Nakit Gerçekleşmeleri
Sanayi Üretim Endeksi
Perakende Satış Endeksleri
Avrupa Merkez Bankası Toplantısı
İngiltere Genel Seçimleri
Dış Ticaret Endeksleri
Uyarı Notu: Bu araştırma raporunda yer alan görüş ve değerlendirmeler yalnızca yazarının düşüncelerini yansıtmakta olup Türkiye
İhracatçılar Meclisi’nin kendi kurumsal görüş ve yaklaşımını temsil etmemektedir.
2017