M. Meclisi B : 52 13 . 2 . 1967 O : 1 Deniyor ki, İş Kanununda

M. Meclisi
B : 52
Deniyor ki, İş Kanununda bir işçi çalıştıran
işyerleri İş Kanununa iahd oluyor da Deniş İş
Kanununda beş gemi adamından az işçi çalış­
tıran işyerleri İş Kanununa tabi olmuyor. Bu,
t'amamen açık bir istismardır. İşte bu istisma­
rın madde vesikası da bu maddenin içinde mün­
demiçtir. Okuyorum:
«Bakanlar Kurulu ekonomik ve sosyal ge­
rekler bakımından bu 'kanun hükümlcr!ini yukardaM bendlerin kapsamı dışında kalan ge­
milerle, gemi adamlarına ve bunların işveren­
lerine kısmen veya tamamen teşmiline yetkili­
dir..»1
Yani, maddenin içinde Bakanlar Kurulu­
na, Büyük Meclis öyle bir yetki veriyor ki,
memleketin sosyal ve ekonomik şaritlları dikka­
te alınarak, bir gemi adamı çalıştıran işyerine
dahi bu kanunu ilerde teşmil eıtmek imkânı
vardır. Bu böyle olunca, gemi adamlariyle di­
ğer iş sahasında çalışan işçiler anasında cşitısizli'k mevcut kalmıyor. Bu, .tamamen ist'isımardan ibarettir. Maddenin böylece kabulünde
memleketin sosyal ve ekonomik gerçekleri ba­
kımından fayda vandır.
ALİ KARCI (Adana) — Meclis Hükümete
bıraksın, yapsın.
ABDURRAHMAN GÜLER (Devamla) —
İkinci husus, Sayın Millet Partili arkadaşıma
cevaptır. Bu arkadaşımız, 19 ncu asrın İngi­
liz liiberalisıt] erinin görüşüne paralel olarak, sa­
dece Türkiye'nin iş meselesini işveren zaviye­
sinden değerlendirmekte, işçiden evvel işvere­
nin geldiği gerekçesine, görüşüne istin ad ettir­
mektedir. Bu kanunun metninde olmadığı hal­
de, bir maddesi ile da/hi iddiasını ıspa<t edemiyecek durumda iken, bu kanun kabul edilirse,
işverenlerin 'kökü kazmaöaktır gibi, tamamen
kavlimücerret'te kalan, bu kanunun ruhu ile.
•meltni ile kabili telif olmıyan bir görüşü huzu­
runuza getirmektedir.
Kanuna esas olan ruh şudur; işçilerle işve­
renlerin menfaatlerini dengede tutmalkitır. Bu
kanun, bu ruhla hazırlanmıştır. Bu kanunim bu­
günüm görüşü ne işveren ne işçi; işverenlerle işçi­
nin menfaatini dengede tutmak ve bunun netice­
sinde de topyekûn Türk Milletinin menfaatini
gözönünde bulundurmaktır.
AHMET CEBİ (Trabzon) — Onu tatbikat
gösterecektir.
13 . 2 . 1967
O : 1
BAŞKAN —Sayın Cebi..
ABDURRAHMAN GÜLER (Devamla) —
Bugün Türkiye'nin meselesini sadece işveren
veya sadece işçi zaviyesinden çözmeye imkân
yoktur. Esias olan, işveren ile işçi menfaatle­
rini dengede tutan görüştür. Bu görüş bu ka­
nuna bu tasarıya hâkimdir.
Üçüncü bir sayın arkadaşım, hizmet akdiyle
iş akdinin aynı mahiyette olmadığı görüşünü sa­
vundular. Bu husus, doktrinde de ihtilaflıdır.
Fakat Danıştay - tarih ve numarasını hatırla­
yamıyorum - son verdiği bir kararında, iş akitlerini de hizmet akdi mahiyetinde görmüştür. Da­
nıştay'ımızın vermiş olduğu bu kararın gerekçesi
okunduğunda gayet tatmin edicidir, doğrudur,
şu formülle bu, gayet güze izah edilmektedir :
Her iş akdi bir hizmet akdidir, fakat her hizmet
akdi bir iş akdi değildir.
BAŞKAN —• Savın Güler lütfen bağlayınız.
ABDURRAHMAN GÜLER (Devamla) —
Bu bakımdan, iş akdi ile hizmet akdi arasında
ayrılık vardır. Burada iş bağıtı tâbirinin kulla­
nılması hatalı değildir. Saygılar sunarım.
BAŞKAN — Başka söz istiyen?.. Yok. 1 nci
madde üzerinde verilmiş bulunan değişiklik öner­
gesini okutuyorum.
Millet Meclisi Başkanlığına
1 nci maddenin aşağıdaki şekilde değiştiril­
mesini arz ve teklif ederim.
«Madde 1. — Bu kanun denizlerde, göllerde
ve akar sularda, Türk Bayrağını taşıyan gemi­
lerde bir hizmet akdiyle çalışan gemi adamları
ve bunların işverenleri hakkında uygulanır.
Bu kanunun uygulanmasında; sandal, mav­
na, şat, salapurya gibi olanlar da gemi sayılır.»
Ankara
Rıza Kuas
Hatay
Yahya Kanbolat
BAŞKAN — Değişiklik önergesini Yüce He­
yetin oyuna sunuyorum :
Kabul edenler... Kabul etmiyenler... Değişik­
lik önergesi kabul edilmemiştir.
Birinci maddeyi, metinde yazılı şeklivle oyu­
nuza sunuvorum : Kabul edenler... Etmiyenler...
Birine madde aynen kabul edilmiştir.
işveren, gemi adamı, kaptan ve işveren
vekilinin tarifi
Madde 2. — Bu kanunun uygulanmasında,
— 519 —