M. Meclisi B : 95 5 . 5 . 1971 O : 1 Sayın Erim Hükümetinden

M. Meclisi
B : 95
5 . 5 . 1971
O : 1
Sayın Erim Hükümetinden istemek bu milletin
hakkıdır.
Türkiye'nin stratejik madenlerinin devletleştirilerek yaJbancı sermayeden kurtarılması
günü de gelmiş çatmıştır. Türkiye'nin stratejik
ma'denleri olan; demir, çelik, alüminyum, bakır,
kurşun, boraks gibi madenlerin yabancı serma­
ye elinde olmasının mahzurları ortadadır. Çün­
kü, yabancı sermaye kendi çıkarları için üretim
artışını engellemek, üretimi kendi, kâr gayeleri­
ne göre ayarlamak suretiyle hem iktisadi gidi­
şi, hem ds Türkiye'nin dış siyasetini etkiliyecek bir güce sahiptir.
betin yurt içinde, yani yatırımlara kullanıldığı
ve ne kadarının yurt dışına transfer edildiği, bu
transferlerin dış ticaret dengesini bozup bozma­
dığı hususlarında araştırma yapılmak üzere bir
Meclis araştırması açıUmaisına, bu yönden karar
ittihazını Yüksek Heyetinizden talebederim.
Maden sektörümüzün Hazineye gelir temin
edecek müspet yönleriyle ilgili ve yabancı ser­
maye ile birleşik çalışmaları alanındaki temen­
nilerimizi de; Dış Ekonomik İlişkiler Bakanlı­
ğına, Enerji ve Sanayi Bakanlığına takdim ede­
ceğimi arz eder, Yüce Meclise saygılarımı su­
narım. (O. H. P. sıralarından alkışlar.)
Ülkemizde yaJbancı sermaye, petrolden sonra
en çok miktarda yatırımını demir - çelik yatı­
rımına teksif etmiştir. Yabancı sermayenin ge­
tirdiği teknoloji, yan endüstrilerin gelişmesine
katkısı, .sağlamış olduğu döviz kazancı ve ya­
rattığı iş imkânları, yerli faktörlere yapmış ol­
duğu ödemeler bakımından sanayimize büyük
bir katkısı da olmamıştır ve bilhassa yabancı
sermaye kâr, dolayısiyle sermaye birikimini
yurt dışına çıkarmakta, böylece Türkiye'de ka­
nunlarla ödenen vergilerin de azlığı nazara alı­
nırsa memleketimizin gelişimine pek mahdut
katkıda bulunmaktadır.
BAŞKAN — Sayın îbrahim Öztürk, buyu­
run.
ÎBRAHÎM ÖZTÜRK (Maraş) — Sayın Baş­
kan, sayın milletvekilleri;
Yabancı sermaye konusunda vermiş oldu­
ğum genel görüşme önergesini geçen haftaki
oturumda resmî rakamlara dayanarak izah et­
mek fırsatını bulmuştum. Şimdi yeni bilgileri de
ilâve etmek suretiyle Heyetinizce kabul edilen
önergemin mahiyetini Yüce Meclise saygılarım­
la takdim edeceğim.
Ulusal Kurtuluş Savaşından sonra kurulan
Cumhuriyet idaremiz, 1950 yılma kadar olan
dönemde kurulmuş olan bütün yaJbancı serma­
yeli şirketleri ve kurumları millüfc'ştirmiş ve
memlekete yeniden yabancı sermaye girmesini
önlemiştir. 1950 tarihinde çok partili döneme
girdikten sonra iktidara gelen liberal görüşlü
bir parti ile birlikte yabancı sermayeye kapan­
mış olan kapı tekrar açılmıştır.
Bunlann sonucu ise; yalbancı sermaye, kal­
kınmamız için faydadan çok zararlı olmakta ve
millî sanayimizin gelişmesini de önlemektedir.
Sağladığı aşın kârlarla bir sömürü düzeni kur­
duğu gibi, bu kârların tümünü dışarı transfer
ederek dış ticaret dengemizi de aleyhimize boz­
maktadır.
Siyasi bağımsızlık, daha evvelce de izah et­
tiğimiz gibi, iktisadi bağımsızlığa dayanır. İk­
tisadi bağımsızlık da iktisadi gelişmeye dayanır.
Eğer iktisadi gelişme için iktisadi bağımsızlık
tehlikeye girerse siyasi bağımsızlık da aynı öl­
çüde tehlikeye girmiş demektir. îktisaldi ve si­
yasi bağımsızlık için kendi doğal güçlerimizi
harekete geçirmek, yani doğal kaynaklardan
faydalanmak gerekir.
ıBiz, yabancı sermayenin kalkınmamıza ya­
rarlı olmadığı, aksine memleketimizde sömürü­
cü ve zararlı rol oynadığı kanısındayız. Bu se­
beple de Meclisin gerekli tedbirler almak üze­
re Türkiye'de yabancı sermayenin durumu,
hangi alanlara yatırım yaptığı, ne miktar kâr
sağladığı, bu kârı ne şekilde kullandığı, ne nis-
5581 ve 5583 sayılı kanunlardan sonra arzu
edilen sonuç alınamayınca 1954 yılında mem­
leketimize Amerikalı uzman Mr. Randıl'm ha­
zırladığı bir kanun tasarısı Yüce Meclise getiril­
miş ve kabul edilmiş ve fakat bu kanundan da
istenilen sonuç alınamamıştır.
1954 - 1906 arasında Türkiye'ye gelen ya­
bancı sermaye miktarı 513 3154 000 Tl. dır.
1950 - 1960 arasında transfer edilen kâr top­
lamı ise, 134 milyon Tl. dır. Ayrıca teknik
yardım, lisans, patent hakkı, marka ve ihtira
beratları karşılığında 24 milyon Tl. döviz
transferi yapılmıştır.
YaJbancı olsun, yerli olsun sermaye yatırım­
larını teşvik eden ortak unsur, ekonomik ko­
şulların uygunluğudur. Ekonomik ve malî is-
— 136 —