I mistik. Hükümet, aynea döviz kaynakları

M. Meclisi
B : 49
15 . 2 . 1971
O :2
Bu konudaki görüşlerimizi daha önceki yıl­
Bunun böyle olacağını, 1968 de ifade et- I|
ların bütçelerinde etraflıca açıkladığımız için,
mistik. Hükümet, aynea döviz kaynaklarının
konu üzerinde daha fazla durmadan, işçi dö­
beklenen ölçüde gelişmediğini, buna karşılık
vizleri konusuna geçmek istiyorum.
spekülatif gayeli ithal taleplerinin genişledi­
Ödemeler dengemizin önemli bir kalemi de
ğini, spekülatif kazanç amaciyle kredi kulla­
işçi
dövizleridir. Bu vesile ile Millî Güven Par­
nımının da büyük ölçüde arttığını aynı sayfa­
tisi Grupu adına, yurt hasreti ve çoğu zaman
da aynen itiraf etmektedir.
aile hasreti içinde ahlâkları ve çalışkanlıklaYabancı sermaye ve kâr transferleri, dış
riyle milletimizi şerefle temsil ederek Türk
ödemeler dengemizin önemli bir diğer kalemi,
ekonomisine, en çok mıuhtacolduğu alanda en
üzerinde durulması gereken bir diğer kalemi.
büyük yardımı yapan yurt dışındaki işçi vaArkadaşlar, 1971 programında Hükümet,
tandaşlarıımızı huzurunuzda saygiyle anmak
son yıllarda kâr transferlerinin devamlı bir
isterim.
artış gösterdiğini kabul etmektedir (Sayfa 23).
1970 de işçi dövizleri, plândaki hedefin 100
Devlet Plânlama Teşkilâtı, yabancı şirketle­
milyon dolar kadar üstüne çıkmıştır. 1971
rin kâr transferindeki hızlı artışın, özellikle
yılı için yıllık programın öngördüğü miktar,
yabancı petrol şirketleri tarafından, Petrol
262 milyon dolardır ve plân hedefinin yakla­
Kanununa göre yurt dışına çıkarılan döviz
şık olarak 100 milyon dolar üstündedir.
miktariyle ilgili olduğunu da tesbit etmiş ve
Demek ki, bu kalemde işçilerimiz milletimi­
raporuna dercetmiştir.
zin yüzünü güldürmüştür.
İkinci Plân döneminde, yabancı sermaye
îşçi dövizlerinin ekonomimize ve iktidara
girişleri, plândaki tahminin altında kalmış, bu­
döviz sıkıntısının en ağır olduğu bir dönemde
na mukabil dışarıya kâr transferleri maalesef
ne kadar büyük kolaylıklar sağladığını gös­
plândaki tahminleri aşmıştır. Plânda, son üç
termek için küçük bir mukayese yapmak kâfi­
yılda Türkiye'ye 130 milyon dolar yabancı ser­
dir.
maye girmesi ve daha önce Petrol Kanununa,
1961 - 1965 yıllan arasında 5 yılda Türki­
Yabancı Sermayeyi Teşvik Kanununa veya
ye'ye işçi dövizi olarak giren miktar, 79 mil­
Türk parasının kıymetini koruma mevzuatına
yon dolardan ibarettir. Onu takilbeden son 5
göre girmiş olan çeşitli yabancı sermayenin
yılda giren işçi dövizi miktarı; 700 milyon
dışarıya 81 milyon dolar kâr transferi yapması
dolan aşmıştır. Bu çok büyük bir ferahlık sağ­
öngörülüyor. Gerçekte, 130 milyon dolar ye­
lamak gerekir iken, ne yazık ki başka kalem­
rine sadece 69 milyon dolar sermaye girmiş,
lerde görülen dikkatsizlikler, ihmaller yüzün­
kâr olarak da 81 milyon dolar yerine 97 mil­
den dış ödeme dengemiz, bu müstesna imkânın
yon dolar, yani girişler tahminin yarısı civa­
sağladığı kolaylıklardan yeteri kadar yararlanrında, çıkışlar ise tahminin üstündedir. Yaban­
mamıışitır.
cı sermaye ve kâr transferi kalemlerindeki
Gurbetteki işçilerimizin alınteri ile kazanı­
aleyhte farkler, girişteki azlık, çıkıştaki faz­
lan
bu dövizin bir zerresini dahi spekülatif
lalık toplanınca bu iki kalemde plânla gerçek
vurgunlar,
gösteriş masraftan, lüks ithalât
durum arasında son üç yılda dış ödemeler den­
veya
lüks
eğlence
turizmi için sarf etmeye hak­
gemiz aleyhine 77 milyon dolarlık bir fark gö­
kı olmadığını Hükümete bir defa daha, bu mil­
rülmektedir. Bu rakamlardan çıkan sonuçlar
let
kürsüsünden, hatırlatmayı vazife sayıyorum.
şunlardır :
Bu vesileyle, yurt dışındaki işçilerimizin
a) Kalkınmada yabancı sermayeye fazla
maddi ve mânevi ihtiyaçlariyle daha yakından
bel bağlanmamalıdır;
ilgilenmenin, Türkiye Büyük Millet Meclisi ve
b) Kâr transferlerinin hızla artışını fren­
hükümetler için, bir kadirşinaslık borcu olduğu­
lemek için tedbirler alınmalıdır;
nu
arz etmek isterim, işveren ülkede İşçileri­
c) Kalkınma ve dış ödeme dengesi bakı­
mizin haklarını savunacak yeterli, etkili, şef­
mından yararlı olmıyacak yabancı sermaye ya­
katli bir teşkilât kurulmasına zaruret vardır.
tırımlarına, kesin olarak iltifat etmemek şart­
Teşkilât var, ama yetersiz.
tır.
— 56 —