İÇİNDEKİLER

İÇİNDEKİLER
I. SOSYOLOJİ NEDİR ........................................................................ 1
1)
2)
3)
4)
5)
Bilim Nedir ........................................................................................... 2
Sosyolojinin Konusu Amacı ve Sınırları ......................................... 4
Doğa ve Toplumsal Bilimler Arasındaki
Benzerlik ve Farklılıklar ..................................................................... 7
Sosyoloji Bize Nasıl Yardımcı Olur................................................. 10
Sosyoloğun Toplumdaki Rolü......................................................... 12
II. SOSYOLOJİNİN DOĞUŞU VE TARİHÇESİ ......................... 13
1. Toplumsal Felsefe ve Sosyoloji ......................................................... 13
1) Doğal Hukuk Öğretisi....................................................................... 13
2) İnsan- Toplum Tarihi Akımı ............................................................ 14
3) Alman İdealist Felsefe Akımı ........................................................... 14
2. Sosyolojinin Doğuşuna Yol Açan Olaylar................................... 16
1) Sosyolojinin Öncüleri........................................................................ 17
2) Modern Sosyolojinin Kurucuları ..................................................... 20
3) Çağdaş Gelişmeler ........................................................................... 22
III. TÜRKİYE’DE SOSYOLOJİNİN TARİHÇESİ ....................... 24
1)
2)
Türkiye’de Sosyolojinin Tarihçesi ................................................... 24
Genel Değerlendirme ........................................................................ 27
IV. SOSYOLOJİNİN FARKLILAŞMASI ..................................... 30
V. SOSYOLOJİNİN DİĞER TOPLUMSAL
BİLİMLERLE İLİŞKİLERİ ............................................................... 34
1)
2)
3)
4)
5)
Sosyoloji ve Tarih .............................................................................. 36
Sosyoloji ve Ekonomi ........................................................................ 37
Sosyoloji ve Antropoloji.................................................................... 38
Sosyoloji ve Psikoloji ......................................................................... 39
Sosyoloji ve Sosyal Psikoloji ............................................................. 39
VI. TOPLUM ...................................................................................... 41
1)
2)
3)
4)
5)
6)
7)
Toplumun Ögeleri ............................................................................. 43
Toplumun Özellikleri........................................................................ 43
Toplum Sınıflamaları ........................................................................ 44
Topluluk ............................................................................................. 48
Toplum ve Topluluk Karşılaştırması .............................................. 49
Toplumsal Olay ve Toplumsal Olgu ............................................... 50
Toplumsal İlişki ................................................................................. 50
v
VII. SOSYOLOJİDE ARAŞTIRMA
YÖNTEM VE TEKNİKLERİ............................................................ 52
1)
2)
3)
Araştırma Nedir................................................................................. 52
Bilimsel Yönteme İlişkin Temel Kavramlar ................................... 53
Sosyolojinin Yöntem İlkeleri ........................................................... 58
VIII. SOSYOLOJİDE BİLİMSEL ARAŞTIRMA SÜRECİ ......... 60
1)
2)
3)
Hazırlık Aşaması ............................................................................... 60
Sınama Aşaması ................................................................................ 63
Yorumlama Aşaması ......................................................................... 64
IX. TOPLUMSAL GRUPLAR.......................................................... 66
1)
2)
3)
Grupların Özellikleri ......................................................................... 66
Grup Sınıflamaları ............................................................................. 68
Grup Çeşitleri ..................................................................................... 69
X.TOPLUMSAL KURUMLAR ....................................................... 76
1)
2)
3)
4)
5)
6)
Toplumsal Kurumların Temel Özellikleri ...................................... 77
Dar ve Geniş Anlamıyla Kurum ...................................................... 77
Kurumların İşlevleri .......................................................................... 78
Kurumlar Arası İlişkiler.................................................................... 80
Kurum Sınıflamaları.......................................................................... 81
Değişme Karşısında Kurumlar ........................................................ 83
XI. TOPLUMSAL YAPI .................................................................... 86
1)
Toplumsal Yapı Kavramı.................................................................. 86
2)
Toplumsal Yapı ve Nitelikleri .......................................................... 90
3)
Toplumsal Yapı Öğeleri: Temel Toplumsal İşlevler ..................... 92
XII. TOPLUMSAL STATÜ VE TOPLUMSAL ROL ................... 94
1)
2)
3)
4)
5)
6)
7)
8)
Toplumsal Statü Kavramı ................................................................. 94
Toplumsal Statü Sınıflandırması ..................................................... 95
Anahtar Statü ..................................................................................... 97
Statü Aktarımı .................................................................................... 98
Toplumsal Rol .................................................................................... 98
Rol - Birey İlişkisi ............................................................................... 99
Rol Kavramları ................................................................................. 100
Rollerin İçeriği ve Yaptırımlar ....................................................... 102
vi
XIII. KÜLTÜR .................................................................................. 104
1)
2)
3)
4)
5)
6)
7)
8)
Kültür Nedir ..................................................................................... 104
Kültürün Ögeleri ............................................................................. 108
Kültür Değişimi ............................................................................... 109
Kültürün İşlevleri ............................................................................ 111
Kültürlerin Sınıflandırılmaları ....................................................... 112
Kültür Öğelerinin Evrenselliği....................................................... 112
Kültüre Ait Bazı Kavramlar ........................................................... 113
Kültürel Süreçler .............................................................................. 115
XIV. TOPLUMSALLAŞMA ........................................................... 117
1)
2)
3)
4)
5)
6)
Toplumsallaşma Nedir ................................................................... 117
Toplumsallaşmanın Özellikleri...................................................... 119
Toplumsallaşmanın Amaçları ........................................................ 120
Toplumsallaşma Tipleri .................................................................. 120
Toplumsallaşma Araçları ............................................................... 122
Yetişkin Toplumsallaşması............................................................. 123
XV. DAVRANIŞ KALIPLARI ....................................................... 125
1)
2)
3)
Davranış Kalıplarının Çeşitleri ...................................................... 126
İçsel Davranış Kalıplarının Sonuçları ........................................... 128
Davranış Kalıplarının Değiştirilmesi ............................................ 130
XVI. TOPLUMSAL KONTROL MEKANİZMALAR ............... 131
1)
2)
3)
4)
5)
6)
Toplumsal Kontrol Nedir ............................................................... 131
Toplumsal Kontrol Türleri ............................................................. 132
Toplumsal Kontrol Araçları ........................................................... 133
Toplumsal Normların Özellikleri .................................................. 136
Sapma (Kurallara Aykırı Davranış) .............................................. 137
Anomi (Kuralsızlık)......................................................................... 139
XVII. TOPLUMSAL DEĞİŞME .................................................... 141
1)
2)
3)
4)
5)
6)
7)
8)
9)
Toplumsal Değişme Kavramıyla Karıştırılan Kavramlar........... 141
Toplumsal Değişme İle Kültürel Değişme İlişkisi ..................... 142
Toplumsal Değişmenin Ögeleri ..................................................... 143
Toplumsal Değişme Ölçütleri ........................................................ 144
Toplumsal Değişmede Rol Oynayan Bazı Faktörler ................... 144
Toplumsal Değişme Kaynakları .................................................... 145
Toplumsal Değişme Kuramları ..................................................... 146
Toplumsal Değişme Sürecinde Toplum ....................................... 147
Toplumsal Değişme İncelemeleri .................................................. 149
vii
XVIII. MODERNİZM VE POSTMODERNİZM ...................... 150
1)
2)
Modernleşme ................................................................................... 151
Postmodernizm ................................................................................ 154
XIX. GELİŞMİŞLİK VE AZ GELİŞMİŞLİK ............................... 157
1)
2)
3)
Gelişme Yazınındaki Değişmeler ................................................. 158
Gelişme Konusundaki Sınıflandırmalar ....................................... 158
Temel Yaklaşımlar ........................................................................... 159
XX. TOPLUMSAL TABAKALAŞMA .......................................... 165
1)
2)
3)
Tabakalaşma Tipleri ........................................................................ 167
Toplumsal Tabakalaşma Boyutları ................................................ 172
Toplumsal Tabakalaşma Kuramları .............................................. 173
XXI. TOPLUMSAL HAREKETLİLİK .......................................... 181
1)
2)
Dikey Hareketliliği Etkileyen Faktörler ........................................ 183
Toplumsal Hareketliliğin Boyutları .............................................. 186
XXII. YERLEŞİM DÜZENİ ............................................................ 187
1)
2)
3)
4)
5)
6)
7)
8)
Yerleşme Ölçütleri ........................................................................... 188
Kent (Şehir) ....................................................................................... 189
Kentlerin Toplumsal ve Ekonomik Özellikleri ............................ 190
Gecekondu........................................................................................ 192
Gecekonduların Toplumsal ve Ekonomik Özellikleri ................ 193
Kasabalar .......................................................................................... 196
Köy Toplulukları ............................................................................. 197
Köy Topluluklarının Toplumsal ve Ekonomik Özellikleri ........ 197
XXIII. NÜFUS................................................................................... 199
1)
2)
3)
4)
5)
6)
7)
8)
Temel Kavramlar ............................................................................. 200
Nüfus Artışına Yol Açan Faktörler................................................ 202
Malthus’un Nüfus Kuramı ............................................................. 203
Sosyolojik Olarak Nüfusun Önemi ............................................... 204
Nüfusun Gelişmiş ve Geri Kalmış Ülkelerde Görünümü .......... 205
Türkiye’de Nüfus ve Özellikleri .................................................... 207
Nüfusun Nitelik Olarak Dağılımı .................................................. 208
Nüfus Artışının Yol Açtığı Sorunlar ............................................. 210
KAYNAKLAR .................................................................................. 213
MAKALELER .................................................................................. 216
viii