Yarı Başkanlık Sistemi (Fransa) Parlamentonun Yetkileri Yürütme

MECLIS BÜLTENI
muhtemel hükümeti ayrı olarak
seçmekte, hükümet seçeneklerini
önceden görmekte, hesap sorma
imkânı artmaktadır. Milletvekilleri
Yürütme (Cumhurbaşkanı ve
Hükümet)
Parlamenter sistemlerde olduğu gibi,
S
iyasi rejim
tartışmalarının
Türkiye'nin
gündeminde
hükümetten bağımsız olarak özgürce
Fransada yürütme Cumhurbaşkanı
yer bulması
davranmakta ve kuvvetlerin bölünmesi
ve Hükümet olmak üzere iki başlıdır.
kadar gitse de hükümet
sağlanmaktadır.
Parlamenter sisteme aykırı olarak
sistemleri
esas yetki Cumhurbaşkanının elinde
Sakıncaları: Başarısız dahi olsa
başkanların görevden alınamaması
katı bir uygulamadır. Yasama ve
yürütmenin ayrı ayrı seçilmesi
birbirinin yaşamını etkileyememesi
uzlaşmazlığa, çifte meşruiyete ve
sistemin tıkanmasına yol açabilir.
Başkanlık seçiminde bir tarafın her
şeyi kazanırken diğer tarafın her
şeyi kaybetmesi (sıfır toplamlı oyun)
iktidar-muhalefet dengesini bozar.
Güçlü parti yapısı olmadığından, siyasi
geçmişten yoksun popüler herhangi bir
kişi güçlü bir adaya dönüşebilmektedir.
Sistemin çoğunlukçu tabiatı kazanan ve
kaybedenler arasında kutuplaşmaya ve
1960'lara
konusundaki
bulunmaktadır. Cumhurbaşkanı beş
tartışmalar ilk kez 1982
yıl için halk tarafından salt çoğunlukla
Anayasasının
seçilmektedir.
döneminde zayıf biçimde
Cumhurbaşkanının yetkileri şunlardır:
gündeme gelmiştir,
hazırlanması
Cumhurbaşkanı hem devlet başkanı
i 987'den itibaren Turgut
hem de yürütmenin başıdır. Bakanlar
Özal'ın açık bir biçimde
Kuruluna başkanlık eder. Bazı yetkileri
tek imza ile kullanırken bazılarını
gündeme getirdiği
karşı imza ile kullanabilmektedir. Tek
başkanlık
imza ile kullanılan önemli yetkiler
9. Cumhurbaşkanı
şunlardır: Başbakanı atamak ve
tartışmalarını,
hükümetin çekildiğini bildirmesi
Süleyman Demire! de kendi
üzerine görevine son vermek; belli
döneminde
sürdürmüştür
sorunları parlamentoya götürmeden
Başkanın muhalefeti göz ardı eden bir
referanduma götürerek yasama işlemi
siyasi tavır almasına yol açabilir.
yapmak; olağanüstü durumlarda,
gerekli gördüğü bütün önlemleri
Yarı Başkanlık Sistemi
(Fransa)
almak; başbakana ve meclis başkanına
Başkanlık sisteminden farklı olarak
danıştıktan sonra Millet Meclisini
yürütmenin tamamı başkanın
feshetmek; Anayasa Konseyinin
kişiliğinde toplanmamıştır. Dolayısıyla
Başkanlık sistemi ile parlamenter
üç üyesini atamak; kanunları ve
devlet başkanının otoriter eğilimler
sistemin bazı unsurlarını birleştiren
uluslararası sözleşmeleri anayasaya
göstermesi olasılığı azaltılmış
melez bir hükümet sistemidir. Yarı-
aykırı gördüğü takdirde Anayasa
olmaktadır. Yine başkanlık için
Başkanlık sisteminin temel özellikleri
Konseyine başvurmak. Şu yetkiler
yürütmenin görev süresinin katılığı
şunlardır: 1) Cumhurbaşkanı halk
ise parlamenter rejimlerden farklı
sorun iken, yarı-başkanlık sisteminde
tarafından seçilir. 2) Cumhurbaşkanı
olarak karşı imza ile kullanılmaktadır:
bu katılık yürütmenin hükümet
önemli yetkilere sahiptir. 3) Yürütme
Affetme; parlamentoyu olağanüstü
kanadı için söz konusu değildir. Çifte
görevini yerine getiren ve meclisin
toplantıya çağırma ve toplantıyı
meşruiyet sorunu yürütmenin farklı
güvenine bağlı bir başbakan ve kabine
kapama; yasaların parlamento
siyasi eğilimdeki iki kanadında ortaya
vardır.
tarafından yeniden görüşülmesini
çıktığında, cumhurbaşkanı meclisi
Parlamentonun Yetkileri
isteme.
fesih yoluyla hükümeti düşürerek
Fransa Parlamentosu 577 üyeli Millet
Meclisi ve 343 üyeli Senatodan
oluşur. 1958 Anayasası ile getirilen
rasyonelleştirilmiş parlamentarizm ile
Fransa Parlamentosunun hem yasama
yetkisi hem hükümeti denetleme
yetkisi kısılmıştır. Parlamentonun yasa
yapacağı alanlar anayasa tarafından
sayılarak sınırlandırılmıştır. Anayasa
tarafından belirlenmiş bu alanlar
dışında düzenleme yapma yetkisi
yürütmeye verilmiştir. Yasa yapma
yetkisi çeşitli hukuki mekanizmalar ve
yöntemlerle fiilen parlamento dışında
sistem krizini önleyebilir.
Cumhurbaşkanı, bakanlar kurulunun
gerçek başıdır. Başbakanın
Sakıncaları: Yürütmenin iki başı
başkanlık yaptığı toplantılar
arasındaki görev ve yetki çerçevesinin
ancak cumhurbaşkanının yazılı
net biçimde belirlenmesi güçtür;
vekaletiyle istisnai olarak yapılır ve
bu durum sistemi kilitleyebilir.
bu toplantılarda hükümet yetkileri
Özellikle parlamento çoğunluğu
kullanılamaz. Siyasi sorumluluk
ile cumhurbaşkanının farklı siyasi
taşıyan başbakan ve hükümetin
görüşlere sahip oldukları dönemler
uygulama alanında yetkileri çok azdır
yasama ile yürütme arasında
ve bunlar cumhurbaşkanına tâbi bir
giderilmesi güç gerilimlere neden
görüntü çizerler.
olabilir.
Yarı Başkanlık Sisteminin
Üstünlük ve Sakıncaları
Türkiye'de Başkanlık ve Yarı
Başkanlık Tartışmaları
Cumhurbaşkanına, hükümete ve halka
Üstünlükleri: Güçlendirilmiş
Siyasi rejim tartışmalarının Türkiye'nin
da verilmiştir. Hükümet siyaseten
bir yürütme, parçalanmış
gündeminde yer bulması 1960'lara
sadece Millet Meclisi karşısında
parlamentolardan kaynaklanacak
kadar gitse de, hükümet sistemleri
sorumludur.
hükümet istikrarsızlıklarını azaltır.
konusundaki tartışmalar ilk kez
Haber