Kudos International Network Ocak 2014 E-Bülten- 2 Küresel Denetim Konuları ve Gelişmeler IAASB ISA Uygulama İncelemesini açıklığa kavuşturdu International Auditing and Assurance Standards Board (IAASB)’un International Standards on Auditing (ISA)’i açıklığa kavuşturarak ve düzelterek ISA’nın tam olarak anlaşılması ve uygulanması amacıyla yürüttüğü çalışmaların sonuçlarının yer aldığı rapor olan Post-Implementation Review (Uygulama Sonrası İnceleme) 19 Temmuz 2013’te yayınlanmıştır. Rapor, açıklanan IAS’ye uygulanan yetki alanlarındaki denetim süreçleriyle direkt olarak ilgilenen kişilerden alınan geri bildirimleri özetlemektedir. Ayrıca rapor yorumları özetlemede IAASB’nin süreçlerini açıklamakta ve belirlenen ana konuları tanımlamaktadır. Bilgiler bağımsız denetim denetleme kuruluşlarından, diğer düzenleyici kurumlardan, denetim komitesi üyelerinden ve büyük muhasebe firmalarından, küçük işletmelerden ve IFAC (International Federation of Accountants) üye kuruluşlarından alınmıştır. Uygulama sonrası inceleme, IAASB’nin açıklanan ISA’nın uygulanmasını izleme çalışmalarının ikinci aşamasıdır. 2009 ve 2010’da hazırlanan ilk aşama raporu ise Kasım 2010’da yayınlanmıştır. Rapor aşağıdaki adresten indirilebilmektedir: www.ifac.org/publications-resources/clarified-isas-findings-post-implementation-review . IAASB Denetim Raporlaması 25 Temmuz 2013’te IAASB gelecekteki denetçi raporunu geliştirmek için önerileri yayınlamıştır. IAASB’nin Taslak Metni, Reporting on Audited Financial Statements: Proposed New and Revised International Standards on Auditing, küresel finansal krizin ardından denetçinin uyguladığı denetime dayanarak raporunda daha işe yarar bilgiler sunması için yatırımcılardan, analistlerden ve diğer finansal tablo kullanıcılarından gelen çağrılara cevap niteliğindedir. Önerilen yeni ve gözden geçirilmiş ISA için IAASB’nin görüşmelerinde bir uluslararası araştırma, iki kamu danışmanlık raporu gibi çalışmalardan yararlanılmıştır. Taslak Metin, Communicating Key Audit Matters In The Independent Auditor’s Report başlıklı yeni önerilen bir standart da içermektedir. Tasarlanan bu standart, halka açık kuruluşların denetçilerini, finansal tabloların denetiminde mesleki yargıları doğrultusunda en önemli buldukları konuları ele almaya yönlendirmektedir. Taslak metin aşağıdaki adresten indirilebilmektedir: www.ifac.org/publications-resources/reporting-audited-financial-statements-proposed-new-and-revisedinternational . Fenerbahçe Mah. Fener Kalamış Cad. Oğultürk Apt. B Blok No:6 Kat:3 Daire:5 Kadıköy-İSTANBUL Tel: +90 216 338 00 72 Fax: +90 216 338 28 07 E-Posta: [email protected] İnternet Sitesi: www.dmr-tr.com DMR is a member firm of Kudos International Network. İngiltere Haziran 2013’te Financial Reporting Council (FRC) gözden geçirilmiş denetim standartları ile yatırımcılarla daha iyi bilgi sağlamak amacıyla denetçi raporunun şeffaflığını artırarak Birleşik Krallık’ın kurumsal yönetim politikasında önemli bir değişiklik gerçekleştirmiştir. ISA 700 The Independent Auditor’s Report on Financial Statements ’ın yenilenmesiyle denetçilerin UK Corporate Governance Code (Birleşik Krallık Kurumsal Yönetim Kanunu) uygulayan şirketlerin raporlarında denetimleriyle ilgili daha çok açıklama yapmaları öngörülmüştür. Gözden geçirilen standartlar Ekim 2012’de UK Corporate Governance Code’da yapılan değişiklikleri tamamlamak için tasarlanmıştır. Dolayısıyla, 1 Ekim 2012’den sonra başlayan dönemlere ait finansal tabloların denetimleri için geçerlidir. Ayrıca FRC’nin Finansal Raporlama Laboratuvarı, şirketler ve yatırımcılar için uygulamada destek sağlamak amacıyla, Denetim Kurulları’nın şirketlerin yıllık faaliyet raporlarında sunacağı bilgilerin, denetim raporlarını referans göstereceği bir proje yürütmektedir. Yenilenen standart aşağıdaki adresten indirilebilmektedir: www.frc.org.uk/Our-Work/Publications/Audit-and-Assurance-Team/ISA-700-(Uk-and-Ireland)-700-(Revised).aspx . İngiltere 19 Temmuz 2013’te FRC, çıkar çatışmalarını önlemek için iç ve dış denetim ekipleri arasında daha net bir sorumluluk ayrımı oluşturan bir kural belirlemiştir. FRC, denetçilerin iç denetim personelini kendi denetim ekiplerinde doğrudan asistan olarak kullanmalarını yasaklayarak, dış denetçinin bağımsızlığını garantiye almayı ve yatırımcıların denetimin doğruluğuna daha çok güven duymalarını sağlamayı amaçlamaktadır. Öte yandan Şubat 2013’te FRC, iç denetim tarafından oluşturulan bilgilerin dış denetçi tarafından kullanılması konusunda da yenilenen ISA’nın uygulanabileceğini bildirmiştir. Böylece uluslararası standartlardan daha da ileri giderek denetçinin bağımsızlık ilkesini korumak için iç denetim personelinin dış denetim ekibinde doğrudan kullanılmasını yasaklamaktadır. Söz konusu yasaklama 15 Haziran 2014’te veya daha sonra sona eren dönemlerin denetimleri için geçerlidir. Avrupa Birliği Son dönemde Avrupa Komisyonu, Avrupa ülkeleri ve diğer ülkelerde denetim mesleği için kamu gözetimi, kalite kontrol, soruşturma ve ceza sistemlerinin eşitliği ile ilgili yeni kararlar yayınlamıştır. Eylül 2013’te de The Fédération des Experts Comptables Européens (FEE), Avrupa Birliği ülkeleri ve diğer ülkelerde denetim mesleği için sınır ötesi denetimin gözetimi ve kamu gözetimi, kalite kontrol, soruşturma ve ceza sistemlerinin eşitliği hakkında bir bildiri yayınlamıştır. Bu bildirinin amacı, söz konusu kararların özetini sunarken, AB içindeki ve AB ile diğer ülkeler arasındaki gözetim otoritelerinin ilişkilerinde uygulanabilecek güncel AB yasama çerçevesi ile ilgili bilgi sunmaktır. Ayrıca, bildiride sınır ötesi durumlarda zamanında bilgi alışverişi ve koordinasyon için resmi mekanizmalar oluşturmanın önemine değinilmektedir. Bildiri, FEE üyesi kurumlara ve AB dışındaki borsalara kayıtlı kuruluşların ve/veya Avrupa Birliği müşterilerinin diğer ülkelerdeki şubelerinin denetçilerine yönelik bilgiler içermektedir. Factsheet’i indirmek için aşağıdaki adres ziyaret edilebilecektir: www.fee.be/images/Factsheet_on_cross_border_audit_oversight_1309.pdf . 2 Finansal Raporlama Konuları ve Geliş meler– Birleşik Krallık ve İrlanda İrlanda The Irish Auditing and Accounting Supervisory Agency (IAASA) 2013 finansal tablolarını hazırlayanlar, onaylayanlar ve denetleyenler tarafından göz önünde tutulması gereken bazı temel noktaların altını çizen yıllık Observations (Gözlemler) belgesini yayınlamıştır. IAASA 2014’te şirketlerin bu belgede yer alan tavsiyeleri nasıl uyguladıklarını inceleyeceğini bildirmiştir. IAASA’nın yaptırımı yalnızca düzenlenmiş piyasalarda ticaret yapan İrlanda firmalarında geçerli olmasına rağmen, söz konusu belge yine de 2013 yıl sonu finansal tablolarını hazırlarken birçok şirketi ilgilendirecektir. Belge aşağıdaki adresten indirilebilmektedir: www.iaasa.eu/publications/obsdoc2013/view.html . Finansal Raporlama Konuları be geliş meler– Küresel KOBİ’ler için IFRS bildirisi IASB Kobiler için IFRS bildirisini yenilemiştir. Bildiri; uygulamalar, çeviriler, eğitimler, Q&A, yayınlar ve yürütülmekte olan kapsamlı inceleme ile ilgili bilgiler içermektedir. Ayrıca web sayfasından ücretsiz olarak indirilebilecek KOBİ kaynaklarının güncel bir listesini de içermektedir. Güncellenen bildiri aşağıdaki adresten indirilebilmektedir: www.ifrs.org/IFRS-for-SMEs/Documents/Fact-Sheet/SME-Fact-Sheet-July-2013.pdf . Finansal Raporlama için Kavramsal Çerçeve 18 Temmuz 2013’te International Accounting Standards Board (IASB) kamuoyu görüşü için Finansal Raporlama için Kavramsal Çerçeve’deki muhtemel değişiklikleri inceleyen bir Müzakere Çalışması yayınlamıştır. Bu çalışma, yeniden düzenlenmiş bir kavramsal çerçeve yayınlamanın ilk adımıdır. Kavramsal Çerçeve finansal tabloların hazırlanmasının ve sunumunun temelinde yatan kavramları düzenlemekte ve IASB’nin IFRS’yi geliştirirken ve gözden geçirirken kullanacağı ilkeleri belirlemektedir. Mevcut Kavramsal Çerçeve, IASB’nin finansal raporlamayı geliştiren yüksek kaliteli IFRS geliştirmesini sağlamıştır. Ancak bazı önemli konuları kapsamamaktadır ve bazı rehberlerin güncellenmesi gerekmektedir. Bu doğrultuda, söz konusu Müzakere Çalışması, IASB’nin gözden geçirilen Kavramsal Çerçeve’nin Taslak Metnini hazırlarken dikkate alacağı ilk incelemeleri ve yorumları elde etmek için tasarlandı. Konular şunları kapsıyor: Varlık ve yükümlülüklerin tanımı Muhasebeleştirme ve bilanço dışı bırakma Özkaynaklar ve yükümlülükler arasındaki ayrım Ölçüm Sunum ve açıklamalar Diğer kapsamlı gelirler 3 Finansal araçlar için muhasebeleştirme koşulları IASB 19 Kasım 2013’te, finansal araçlar için muhasebeleştirme koşullarına ilişkin değişiklik paketinin tamamlandığını duyurmuştur. Değişiklikler aşağıdakileri kapsamaktadır: İşletmelerin risk yönetimlerini finansal tablolara daha iyi yansıtması için finansal riskten korunma muhasebesine köklü bir revizyonun yürürlüğe konulması, Finansal araçların muhasebeleştirilmesinde herhangi bir değişiklik gerektirmeden tek başına uygulanmak üzere hali hazırda IFRS 9 Finansal Araçlar Standardına dahil edilen ‘iş letmenin kendi kredisi’(own credit) konusunda değişikliklere izin verilmesi, Finansal tablo hazırlayıcılarına yeni yükümlülüklere geçişte yeterli zaman sağlamak için IFRS 9’un zorunlu yürürlük tarihi olan 1 Haziran 2015’in değiştirilmesi. Değişikliklerin proje özeti aşağıdaki adresten indirilebilmektedir: http://www.ifrs.org/Current-Projects/IASB-Projects/Financial-Instruments-A-Replacement-of-IAS-39-FinancialInstruments-Recognitio/Phase-III-Hedge-accounting/Documents/IFRS-9-FI-Project-Summary-November-2013.pdf . EFRAG Düzeltmelerden Sorumlu Avrupa Birliği Komisyonu (European Commission of the Amendments) tarafından IFRS 10, IFRS 12 and IAS 27: Investment Entities’e verilen onay sonucunda the European Financial Reporting Advisory Group (EFRAG), EFRAG Status Report’u güncellemiştir. Avrupa Birliği Komisyonu da IFRS 10, IFRS 12 and IAS 27: Investment Entities’e yapılan değişiklikleri onaylamıştır. IFRS 10, yatırım işletmelerinin iş modellerini daha iyi yansıtması açısından düzeltilmiştir. Böylece, yatırım işletmelerinin şubelerini konsolide etmek yerine, kar/zarara yansıtılan makul değer ile muhasebeleştirmesi öngörülmektedir. IFRS 12, yatırım işletmelerinin şubelerine ilişkin özel açıklamalar öngörüldüğü için düzeltilmiştir. Ayrıca, IAS 27’deki değişikliklerle birlikte yatırım işletmelerinin belirli şubelerindeki yatırımları, kendi finansal tablolarında maliyet değeriyle veya makul değerle ölçebilme seçeneği ortadan kaldırılmıştır. IFRS 10, IFRS 12 and IAS 27’de yapılan düzeltmeler dolaylı olarak diğer standartlarda birtakım değişiklikleri gerektirmektedir. EFRAG’s Endorsement Report aşağıdaki adresten indirilebilmektedir: http://www.EFRAG_Endorsement_Status_Report__21_November_2013.pdf . Green Book IASB 24 Eylül 2013’te, Green Book-A Guide through IFRS 2013 (Yeşil Kitap-IFRS 2013 Aracılığıyla Bir Rehber)’ün güncellenmiş bir baskısının satışa hazır olduğunu duyurmuştur. Bu baskı, IASB tarafından 1 Temmuz 2013’te yayınlanan resmi açıklamaları genişletilmiş çapraz referanslarla ve diğer açıklamalarla birlikte içermektedir. Daha fazla bilgi için aşağıdaki adres ziyaret edilebilmektedir: http://www.ifrs.org/Alerts/Publication/Pages/IFRS-2013-Green-Book-Now-Available-September-2013.aspx . 4 IFAC El Kitapçığı The International Federation of Accountants (IFAC) 27 Eylül 2013’te, International Auditing and Assurance Standards Board (IAASB), International Ethics Standards Board for Accountants (IESBA) ve International Public Sector Accounting Standards Board (IPSASB) el kitapçıklarının 2013 baskılarının hazır olduğunu duyurmuştur. Kitapçıklardaki standartlar ve açıklamalar IAASB, IESBA ve IPSASB tarafından geliştirilmiştir. Standartları belirleyen bu bağımsız kurumların el kitapçıklarının yayınlanması dahil tüm faaliyetleri IFAC tarafından desteklenmektedir. Kitapçıkları indirmek için aşağıdaki siteler ziyaret edilebilmektedir: www.iaasb.org, www.ethicsboard.org, www.ipsasb.org . Küresel Güvence Konuları IAASB: 9 Aralık 2013’te International Auditing and Assurance Standards Board (IAASB), geniş bir güvence sözleşmesi yelpazesini ele alan International Standard on Assurance Engagements (ISAE), titled ISAE 3000 (Revised), Assurance Engagements Other Than Audits or Reviews of Historical Financial Information’ın güncellenmiş ve geliştirilmiş bir baskısını yayınlamıştır. ISAE 3000 (Revised), iç kontrolün etkinliği ile ilgili beyanlardaki güvenceden sürdürülebilirlik raporlarındaki güvenceler ve birleştirilmiş raporlamaları işaret eden gelecekteki muhtemel sözleşmelere kadar geniş bir sözleşme çeşitliliği içermektedir. Bu standart hem makul hem de sınırlı güvence sözleşmelerini içermekte ve okuyucuların bu iki güvence seviyesini daha iyi anlamalarına yardımcı olmak için rehberlik sunmaktadır. ISAE 3000 (Revised) yayınlanmasıyla International Framework for Assurance Engagements; ISAE 3402, Assurance Reports on Controls at a Service Organization; ISAE 3410, Assurance Engagements on Greenhouse Gas Statements; and ISAE 3420, Assurance Engagements to Report on the Compilation of Pro Forma Financial Information Included in a Prospectus’a ilişkin düzeltmeler onaylanmaktadır. Standartlar aşağıdaki adresten indirilebilmektedir: http://www.ifac.org/publications-resources/international-standard-assurance-engagements-isae-3000-revisedassurance-enga . IFAC: The International Federation of Accountants (IFAC) 10 Aralık 2013’te Guide to Review Engagements’ı (Ara Dönem Sözleşmelerine İlişkin Rehber) yayınlamıştır. Bu rehber, CPA Canada ile birlikte geliştirilmiştir ve ara dönem incelemelerinde özellikle küçük ve orta ölçekli işletmelerde faaliyet gösteren muhasebecilere, 31 Aralık veya sonrasında sona eren dönemler için geçerli olan International Standard on Review Engagements (ISRE) 2400 (Revised) kapsamında yardım etmeyi hedeflemektedir. Uygulayıcıların ISRE 2400 (Revised)’ü daha iyi anlamaları için, rehber tasvir edici örneklerin yanı sıra standarttan da ilgili örnekler içermektedir. Ayrıca, rehberde pratik yaklaşımlar, standardın etkin bir şekilde uygulanması için ipuçları, gerekliliklere ve bir takım ara dönem inceleme sözleşmelerine yönelik kontrol listeleri ve formlar da bulunmaktadır. IFAC üyesi organizasyonlara yardımcı olmak için, KOBİ Komitesi ayrıca Companion Manual‘ı da güncellemiştir. Companion Manual organizasyonlara komitenin uygulama rehberlerini kullanacakları, çevirecekleri ve uygulayacakları çeşitli yolları açıklayan tamamlayıcı bir el kitabıdır. The Guide to Review Engagements aşağıdaki adresten indirilebilmektedir: http://www.ifac.org/publications-resources/guide-review-engagements . 5 Düzenleyici Konular Avrupa Birliği: 11 Aralık 2013’te denetim firmalarının teftişine ilişkin bir Pan-Avrupalı veri tabanı yayınlanmıştır. Bu veri tabanı, 27 Avrupa ülkesinin bağımsız denetim düzenleyicileri tarafından, denetim firmalarının teftişinden elde ettikleri bulgulardan oluşturulmuştur ve bilgi paylaşımında bulunabilmek için yayınlanmıştır. Bu kamuya açık olmayan veri tabanı, Avrupa’nın en büyük on denetim firmasına ilişkili bulgular içermektedir (PWC, KPMG, Deloitte, EY, BDO, Grant Thornton, Nexia, Baker Tilly, Mazars, Moore Stephens). Kamu yararını ilgilendiren kuruluşların denetim şirketlerinin teftişi (genellikle halka açık şirketler, bankalar ve sigorta şirketleri) tekrar eden bir temele dayanarak uygulanmakta ve denetimin kalitesini artırmak amacıyla gerçekleştirilmektedir. Genellikle denetim firmalarının iç kalite kontrol sistemi prosedürlerinin ve belirlenen bazı denetim sözleşmelerinin ilgili standartlarla uyumunun incelemesini içermektedir. Söz konusu veri tabanının, konuların tam olarak anlaşılmasına ve denetim eksikliklerinin belirlemesinde ortak yaklaşımlar oluşturulmasına katkıda bulunacağına inanılmaktadır. Hollanda: Temmuz ayında Hollanda denetim gözetimi kurumu olan AFM, kamu yararını ilgilendiren şirketler dışındaki şirketlerin yasal denetimini yapma lisansına sahip 30 örnek denetim şirketinin kalite inceleme raporunu yayınlamıştır. AFM raporunda, incelenen yasal denetimlerin %79’unun yetersiz olduğunu ve belirlenen eksikliklerin, hem kamu yararını ilgilendiren hem de ilgilendirmeyen iki tür şirketlerin de denetimini yapma lisansı bulunan 13 şirketin teftişinde tespit edilenlerden çok daha fazla önem taşıdığını bildirmiştir. AFM diğer firmaların da benzer eksiklikler taşıdığına ve temel iyileştirmelerin yapılması gerektiğine inanmaktadır. AFM, çok az sayıda yıllık denetim gerçekleştiren küçük ölçekli şirketlere bile lisanslarını teslim edip ve bu faaliyetlerine son vermelerini önermektedir. Bahama Adaları: 23 Temmuz 2013’te the Securities Commission of The Bahamas (SCB), Avrupa Birliği (AB) ve Avrupa Ekonomik Alanındaki (AEA) menkul kıymetler düzenleyicileriyle Memoranda of Understanding (MOUs) imzalamıştır. ESMA Avrupa Birliği ve Avrupa Ekonomik Alanı adına görüşmelerde bulunmuştur. Bu ikili anlaşmalar, Bahama merkezli fon yöneticilerinin AB ve AEA piyasalarında Alternative Investment Fund Managers Directive (AIFMD) kapsamında alternatif yatırım fonları için pazarlama ve fon yönetimi anlaşmaları yapabilmelerini sağlamaktadır. MOUs komşu ülkelerle iş birliği ve gözetim için standartlar içererek alternatif fonların gözetimini küresel olarak daha istikrarlı yapmakta ve yatırımcının daha iyi korunmasını sağlamaktadır. Malezya: 15 Temmuz 2013’te Avrupa Komisyonu Malezya’nın denetim kavramsal çerçevesinin; denetçiler, kamu gözetimi kuralları, kalite kontrolü, teftiş ve ceza sistemi açısından uluslararası ve en iyi sayılan denetim şirketlerine denk olduğunu kabul etmiştir. Bu tespit, geçen yıl Avrupa Birliği tarafından European Group of Auditors' Oversight Bodies (EGAOB)’in desteğiyle yürütülen bir değerlendirmeden elde edilmiştir. Bu onayla birlikte, AOB ve AB’nin denetim düzenleyicileri birbirlerinin denetim firması ve denetçi gözetimlerine dayanarak ortak anlaşmalar yapabilecektir. Bu durum, Malezya’nın kamu yararını ilgilendiren kuruluşları üzerinde bağımsız denetim gözetimi izni için gösterdiği çabalar sayesinde gerçekleşmiştir. 6 Anti Kara Para Aklama- Dubai 13 Haziran 2013’te The Dubai Financial Services Authority (DFSA), DFSA Anti Kara Para Aklama Modülünü yayınlamıştır. Yeni kurallar 14 Temmuz 2013’te yürürlüğe girmiştir. Bu yeni modül, lisanslı denetçiler dahil DFSA mevzuatına tabi ve yetkilendirilmiş olan şirketlere; anti kara para aklama ile ilgili ayrıntılı kurallar, anti terörist finansman (counter-terrorist financing) ve cezalar konusunda açıklık sağlamaktadır. Ana değişiklikler kapsamı şu şekildedir: KYC bilgisi – DFSA tarafından yetkilendirilen şirketlerin, sözleşmenin başında müşterilerine çeşitli KYC (Know Your Customer) kontrolleri yapma zorunlulukları bulunmaktadır. Yeni Anti Kara Para Aklama kuralları bu bilgilerin toplanmasında takip edilecek bir kontrol listesi düzenlemiştir. Siyasi nüfuz sahibi kişiler – DFRS tarafından yetkilendirilen şirketlerin, müşteri durum tespitini tamamlamadan önce bir müşteri risk değerlemesi yapmasını gerektirmektedir. Müşteri durum tespitini tamamlayamazlarsa müşteriyle ilişkilerini kesmek zorundadırlar. DFSA, yetkilendirdiği tüm şirketlerin yıl sonuna kadar bu Anti Kara Para Aklama kurallarıyla tam uyum içinde olmalarını öngörmektedir. IFAC Etkinlikleri 5 Haziran 2013’te 30 ülkedeki 33 profesyonel muhasebe organizasyonundan 175’in üzerinde delege, yedincisi düzenlenen yıllık IFAC Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeler Forumunda toplanmıştır. Kudos International Network’ten Alan Morgan, Institute of Certified Public Accountants of Uganda (ICPAU) ve the Pan African Federation of Accountants (PAFA) ile birlikte ev sahipliği yapılan etkinliğe katılmıştır. KOBİ Forumu, KOBİ’lerin ulusal ve küresel olarak karşılaştıkları sorunlar üzerinde işbirliği yapmak için düzenleyici komiteler, ulusal ve uluslararası profesyonel muhasebe kurumları, standart düzenleyiciler, fikir liderleri ve alanında uzmanları bir araya getirmiştir. Bu yılki etkinlik, küçük işletmelerin büyümesini etkileyebilecek trendler ve KOBİ’lerin hizmet sunma yaklaşımları üzerinde odaklanmıştır. IFAC, KOBİ Forumu ile ilgili daha fazla bilgi için, ajanda, konuşmacılar ve sunumlar da dahil aşağıdaki adres ziyaret edilebilmektedir: www.ifac.org/2013SMPForum . 7