haftalık ekonomi ve finans bülteni

HAFTALIK EKONOMİ VE FİNANS BÜLTENİ
İKTİSADİ ARAŞTIRMALAR BÖLÜMÜ
17 Ocak 2011 / 3
İktisadi Araştırmalar Bölümü
İzlem Erdem - Müdür
[email protected]
Figen Yılmaz - Müd. Yrd.
[email protected]
Özgür Demirtaş - İktisat Uzmanı
[email protected]
Aslı Göksun Ş at - İktisat Uzm. Yrd.
[email protected]
İlker Ş ahin - İktisat Uzm. Yrd.
[email protected]
Özlem Ateş - İktisat Uzm. Yrd.
[email protected]
Ahmet Aşarkaya - İktisat Uzm. Yrd.
[email protected]
Neden Önemli
TÜİK Aylık Sanayi Üretim Endeksi
TÜİK tarafından 2005=100 bazlı olarak yayımlanan Aylık Sanayi Üretim
Endeksi, NACE Rev 1.1’de belirtilen
enerji, imalat sanayi ve madencilik ve
taşocakçılığı sektörlerini kapsamaktadır. Üretim ve satış miktarları ile
parasal değerleri, alt sektörlere ait
endekslere dönüştürülmekte, bunun
ardından baz yılı katma değerlerine
göre ağırlıklandırılmak suretiyle toplam sanayi üretim endeksine ulaşılmaktadır.
Sanayi kesiminde 20’den fazla çalışanla faaliyet gösteren şirketlerin
toplam katma değerinin %80’ini kapsayan bir örnekleme sahip olan endeks, geniş kapsamı ve içerdiği alt
sektörlere ilişkin detaylar dolayısıyla
Türk reel sektörüne ilişkin en önemli
bilgi kaynaklarından biridir.
Haftaya Bakış
Önceki hafta yurt içinde ve dışında yoğun bir veri akışı yaşandı. TÜİK verilerine göre 2010’un Kasım
ayında bir önceki yılın aynı ayına göre sanayi üretim endeksi %9,1 arttı. Mevsim ve takvim etkilerinden arındırıldığında ise sanayi üretiminin aylık bazda %1,3 gerilediği görüldü. Kasım 2010’da imalat
sanayi içinde önceki yılın aynı ayına göre üretimi en hızlı artan alt sektör %31’lik yükselişle ağaç ve
ağaç ürünleri olurken, onu makine ve ekipman ile motorlu kara taşıtı üretimi izledi. Üretimi yıllık
bazda en hızlı düşen sektör ise %16,4’lük gerilemeyle tütün ürünleri olurken, bu sektörü makine ve
ekipmanların kurulumu ve onarımı ile giyim eşyası üretimi takip etti. Kasım ayında sanayi ciro endeksi bir önceki yılın aynı ayına göre %16,5 artarken, bir önceki aya göre %9,5 azaldı. İmalat sanayi
alt sektörleri içinde cirolarda en hızlı yıllık artış %76,1 ile bilgisayarların, elektronik ve optik ürünlerin imalatında gerçekleşti. Sanayi sipariş endeksi ise Kasım’da önceki yılın aynı ayına göre %17,9
artarken, önceki aya göre %9 azaldı. İmalat sanayi içinde, sipariş endeksi yıllık bazda en hızlı artan
sektör %112,1 ile diğer ulaşım araçları oldu. TCMB verilerine göre cari işlemler dengesi Kasım’da
$5,9 milyar ile beklentilerin üzerinde açık verdi. Böylece Ocak-Kasım 2010 döneminde cari açık $41,6
milyara yükselmiş oldu. Bir önceki yılın aynı dönemiyle kıyaslandığında cari açığın %277 arttığı
gözlendi.
ABD’de dış ticaret açığı Kasım ayında $38,3 milyar ile beklentilerin altında açıklandı. Bunda özellikle
petrol dışı ürünler dış ticaret açığındaki daralma etkili olurken; petrol ithalatının ise son dönemde
fiyatındaki hızlı artışa paralel olarak yükseldiği gözlendi. Üretici fiyat endeksi Aralık’ta aylık bazda
%1,1, yıllık bazda ise %4,1 artarak beklentilerden daha hızlı yükseldi. Gıda ve enerji fiyatlarındaki
yükselişin bu artışta önemli etkisi olmakla birlikte, gıda ve enerji hariç tutularak hesaplanan çekirdek
enflasyonun da pozitif olduğu dikkat çekti. Aralık’ta tüketici fiyatlarına bakıldığında, fiyat endeksinin aylık bazda %0,5 ile öngörülerden biraz daha hızlı arttığı; çekirdek endeksin ise beklendiği gibi
%0,1 yükseldiği görüldü. Aynı dönemde sanayi üretimi ise %0,8 ile beklentilerden daha fazla artış
kaydetti. Bunda özellikle alt yapı hizmetlerine yönelik üretimde yaşanan toparlanma etkili oldu.
Kasım’da %75,4 olan kapasite kullanım oranı (KKO) da Aralık’ta %76’ya yükseldi. Harcamalar tarafına bakıldığında ise Aralık’ta perakende satışların önceki aya göre %0,6 ile öngörülerden daha yavaş
arttığı gözlendi. Satışlardaki göreli yavaşlığın, mevsimsel etkilerden kaynaklandığı belirtiliyor. Ancak Ocak 2011’de 72,7 seviyesinde gerçekleşen tüketici güven endeksinin hem önceki ayki seviyenin
hem de öngörülerin gerisinde kalması, gelecek dönemli harcamalara ilişkin iyimser bir ipucu vermiyor. 405 bin kişilik beklentilere karşın 445 bin kişi artan haftalık işsizlik maaşı başvuruları da istihdam ve harcamalar tarafındaki kırılganlığın sürdüğüne işaret eder nitelikte.
Euro Bölgesi’nde sanayi üretimi Kasım’da aylık bazda %1,2, yıllık bazda %7,4’lük artışla öngörülerden hızlı yükseldi. Bölgedeki tüketici fiyatları (HICP) Aralık’ta aylık bazda öngörüler paralelinde
%0,6 yükseldi. Kasım ayı itibarıyla mevsimsellikten arındırılmış dış ticaret dengesi ise €1,7 milyarlık
fazla beklentilerinin aksine €1,9 milyar açık verdi. Avrupa Merkez Bankası (ECB) ve İngiltere Merkez
Bankası (BOE) gösterge faiz oranlarını değiştirmeyerek sırasıyla %1 ve %0,5 seviyesinde bıraktı.
Çin’de dış ticaret dengesi Aralık’ta $20,9 milyarlık fazla beklentilerinin aksine $13,1 milyar fazla verdi. Bir önceki yılın aynı ayına göre ihracattaki artış %17,9 olurken, ithalat ise %25,6 ile daha hızlı
yükseldi. Yurt içi yatırım ve tüketim harcamalarındaki canlılık ile Yuan’ın sön dönemde Dolar karşısında değer kazanması, ithalattaki artışın hızlanmasında ve dolayısıyla dış ticaret fazlasının daralmasında etkili oldu. Öte yandan, geçen hafta Çin Merkez Bankası (BOC), bankacılık sektörü için zorunlu karşılık oranlarını bir kez daha artırdı.
Piyasaların gündemini en çok meşgul eden konuların başında Portekiz ve İspanya ekonomilerine
ilişkin risklerin boyutu ile petrol fiyatlarındaki hızlı yükseliş trendi ve bunun yarattığı enflasyonist
baskı oluşturuyor.
KAPANIŞ VERİLERİ (14 Ocak)
İMKB-100
:
67.880
€/$
:
1,3375
USD
:
1,5429
$/¥
:
82,94
EURO
:
2,0643
Pe trol ($/varil)
:
98,65
Göste rge Tahvil Bile şik Faizi
:
%7,31
Altın ($/ons)
:
1.361,35
17 Ocak 2011
Hisse Senedi Piyasaları
Hacim (milyon TL)
ENDEKS
07.Oca
14.Oca
Değişim
İMKB-100
68.770
67.880
-%1,30
İMKB-30
84.628
83.321
-%1,54
Sınai
55.065
55.473
%0,74
44.141
43.769
-%0,84
103.363
101.323
-%1,97
Hizmetler
Mali
İMKB-100
5.000
4.500
4.000
3.500
3.000
2.500
2.000
1.500
1.000
70.500
69.000
67.500
66.000
64.500
63.000
61.500
60.000
07.Oca
Kaynak: İMKB
10.Oca
11.Oca
12.Oca
İşlem Hacmi
13.Oca
14.Oca
İMKB-100 Endeksi
Geçtiğimiz hafta hisse senedi piyasasında genel olarak satıcılı bir seyir izlendi. Haftaya kâr realizasyonları sebebiyle düşüşle başlayan İMKB’deki aşağı yönlü hareket, beklentilerin üzerinde açıklanan sanayi üretimi verisi ile kısmen de olsa sınırlandı. Hafta
ortasında İMKB, ABD’de açıklanan şirket bilançolarının beklenenden daha iyi gelmesi ve Euro alanında başarılı geçen tahvil ihraçlarının yarattığı olumlu havanın etkisiyle yükselmeye başladı. Perşembe günü Merkez Bankası Başkanı Yılmaz’ın açıklamalarının ardından PPK’nın bu hafta yapacağı toplantıda faiz oranlarını düşürmeyeceği ancak zorunlu karşılık oranlarında yeni bir
düzenlemeye gidebileceği, bu düzenlemenin bankacılık sektörü kârlılığını olumsuz etkileyebileceği beklentisiyle mali sektör hisselerine gelen satışla İMKB-100 endeksi haftayı %1,3 azalarak 67.880 puandan kapattı.
Tahvil-Bono Piyasaları
%2,00
%1,50
TRT080812T26
6,99
7,35
0,36
%1,00
TRT161111T14
6,43
6,62
0,19
%0,50
TRT110511T17
5,96
5,85
-0,11
TRT250412T11
6,83
7,16
0,33
138,51
139,55
1,04
Oca.11
Ara.10
Kas.10
Eki.10
Eyl.10
-%1,00
Ağu.10
%0,00
-%0,50
Tem.10
İMKB DİBS Fiyat Endeksi
%0,27
Haz.10
(Puan)
0,33
May.10
14.Oca
7,31
Nis.10
*
Mar.10
07.Oca
6,98
Beklenen Reel Faiz (%)
%2,50
Şub.10
BİLEŞİK FAİZLERİ (%)
TRT071112T14
Değişim
Oca.10
TAHVİL-BONO
(*) 10.01.2011 ta rihinde gerçekleştirilen iha lede oluşa n fa iz ora nıdır.
Kaynak: İMKB
Geçtiğimiz hafta Hazine’nin gerçekleştirdiği ihalelere yoğun talep geldi. Özellikle yeni gösterge kıymet ihracının ardından yatırımcıların eski gösterge kıymetten yeni kıymete geçmeleri hafta boyunca hacimli bir seyir izlenmesini sağladı. Ayrıca, TCMB Başkanı Durmuş Yılmaz’ın yaptığı konuşmada enflasyonun 2011’in ilk çeyreğinde düşmeye devam etmesini, ancak sonrasında yönünü tekrar yukarı çevirmesini beklediklerini yinelemesi, piyasalarda PPK’nın bu hafta gerçekleştireceği toplantısında faizleri tekrar
düşüreceği yönündeki beklentileri dindirdi. Buna bağlı olarak, haftanın son iki günü gelen sert satışlarla birlikte faiz oranları hızlı
bir biçimde yükseldi.
Pazartesi günü ihraç edilen 7 Kasım 2012 itfa tarihli yeni gösterge kıymetin bileşik faizi, haftayı 33 baz puan yukarıda %7,31 seviyesinden kapattı.
Tahvil-bono piyasasında bu hafta TCMB PPK toplantısı yakından izlenecek.
2
17 Ocak 2011
Döviz Piyasaları
DÖVİZ KURLARI
$/¥
€/$
1,65
110
105
07.Oca
14.Oca
Değişim
1,55
Dolar (¹)
1,5571
1,5429
-%0,91
1,45
95
Euro (¹)
2,0220
2,0643
%2,09
1,35
90
Sepet (²)
3,1140
3,1324
%0,59
1,25
€/$ Paritesi (³)
1,2916
1,3375
%3,55
1,15
83,02
82,94
-%0,10
85
80
(²) 1$ + 0,77 €
€/ $
(³) Uluslararası piyasa kapanış verileridir.
Oca 11
Ara 10
Kas 10
Eki 10
Eyl 10
Ağu 10
Tem 10
Haz 10
May 10
Nis 10
Mar 10
(¹) 15:30'da aç ıklanan TCMB döviz alış kurudur.
Şub 10
75
Oca 10
$/Yen Paritesi (³)
100
$/ ¥
Geçen hafta, Euro alanında başarılı geçen tahvil ihraçlarının Bölgeye yönelik endişeleri yatıştırmasına paralel olarak Euro, birçok
para birimi karşısında değer kazanırken, Perşembe günü Trichet’nin enflasyona vurgu yapan konuşmasının ECB’nin faiz oranlarını beklenenden önce arttırabileceği şeklinde yorumlanmasıyla Euro’ya gelen talebin daha da kuvvetlendiği görüldü. Buna bağlı
olarak €/$ paritesi haftalık bazda yükselişini sürdürerek son 2 haftanın zirvesine çıktı ve haftayı %3,55 artışla 1,3375 seviyesinden
kapattı. Bunun yanı sıra, Dolar ABD’de açıklanan perakende satışlar ve haftalık işsizlik maaşı başvurularının yarattığı olumsuz
hava sebebiyle diğer para birimleri karşısında değer kaybederken, $/¥ paritesi haftalık bazda %0,1 düşüşle 82,94’e geriledi.
TL ise, yurtdışı gelişmelere paralel olarak Dolar karşısında değer kazanırken, Euro karşısında değer kaybetti. Haftalık bazda $/TL
paritesi %0,91 azalarak 1,5429’a gerilerken, €/TL paritesi %2,09 artışla 2,0643’e yükseldi.
Eurotahvil Piyasaları
VIX Endeksi
EUROTAHVİL HAFTALIK DEĞİŞİM
Değişim
07.Oca
14.Oca
(Puan)
55
45
EMBI+
Ende ks
554,70
556,41
1,71
35
Spre ad
239
238
-1
25
Ende ks
380,93
382,51
1,58
Spre ad
186
185
-1
Türkiye
15
Oca.11
Ara.10
Kas.10
Eki.10
Eyl.10
Ağu.10
Tem.10
Haz.10
May.10
Nis.10
Mar.10
Şub.10
5
Oca.10
Kaynak: JP Morgan
15,46
Geçtiğimiz hafta Portekiz’in €750 milyon ile $1,25 milyar arasında hedeflenen tahvil ihracının üst sınırda gerçekleşmesinin ardından, İtalya ile İspanya’nın da başarılı ihraçlar gerçekleştirmesiyle Euro Alanı’na yönelik kaygılar hafifledi. Ayrıca, Japonya ve
Çin’in, Euro Alanı ülkelerinin içinde bulundukları borç krizinde, bu ülkelere destek olabilecekleri yönündeki açıklamaları da
olumlu algılandı. Bu gelişmelere bağlı olarak hafta boyunca dar bir bantta sakin seyreden gelişmekte olan ülke eurotahvilleri ve
Türk eurotahvillerinin risk primleri haftalık bazda 1’er puan gerileyerek sırasıyla 238 ve 185’e indi
Risk iştahının hafta boyunca belirgin bir dalgalanma göstermemesine bağlı olarak ABD on yıllık hazine tahvilinin faizi de sakin
bir seyir izledi ve 1 baz puanlık yükselişle haftayı %3,35’ten kapattı.
Küresel risk algılamasını gösteren VIX endeksi geçtiğimiz hafta bulunduğu 17,14 seviyesinden 15,46’ya geriledi.
3
17 Ocak 2011
Emtia Piyasaları
Altın
Petrol
$/varil
$/ons
105,00
1.500,00
100,00
1.400,00
98,65
95,00
1.300,00
90,00
1.361,35
85,00
1.200,00
80,00
75,00
1.100,00
Geçtiğimiz haftanın ilk günlerinde altın, Euro bölgesi ülkelerinin borç sorunlarına yönelik endişelere paralel olarak değer
kazandı. Dolar’ın değer kaybetmesi, piyasalarda devam eden
belirsizlikler ve Asya bölgesinde altına olan fiziksel talep de
altın fiyatlarının yükselişini destekledi. Hafta ortasında Portekiz, İspanya ve İtalya'nın tahvil ihalelerinin başarılı geçmesinin
Avrupa'daki borç krizi endişelerini hafifletmesiyle, altın fiyatları gerilemeye başladı. Altın fiyatları haftalık bazda, bir önceki haftaya göre %0,53 düştü ve $/ons 1.361,35 seviyesinden
kapandı.
Bu Haftanın Gündemi
TÜİK Aralık Ayı Tüketici Güven Endeksi
TÜİK Ekim Ayı Hanehalkı İşgücü İstatistikleri
14 Ay Vadeli, 14.03.2012 İtfa Tarihli, TL Cinsi İskontolu Devlet Tahvili İhalesi
18 Ocak
ABD Kasım Ayı Net Sermaye Girişleri
3 Yıl Vadeli, 09.10.2013 İtfa Tarihli, TL Cinsi Sabit Kuponlu Devlet Tahvilinin Yeniden İhracı
10 Yıl Vadeli, 06.01.2021 İtfa Tarihli, TL Cinsi TÜFE’ye Endeksli Devlet Tahvili İhalesi
Japonya Kasım Ayı Sanayi Üretim Verisi
Kanada Merkez Bankası (BOC) Toplantısı ve Basın Açıklaması (Piyasa Beklentisi: Faizler Değişmeyecek)
19 Ocak
Hazine İç Borç Ödemesi (TL10,3 Milyar)
ABD Aralık Ayı Yeni Konut İnşaatları (Piyasa Beklentisi: 550 Bin Adet)
Euro Alanı Kasım Ayı Ödemeler Dengesi Verisi (Piyasa Beklentisi: €7,3 Milyar Açık)
20 Ocak
Hazine Aralık Ayı Merkezi Yönetim Toplam Borç Stoku
Hazine Aralık Ayı Merkezi Yönetim Bütçe Finansmanı
TCMB Para Politikası Kurulu (PPK) Toplantısı (Piyasa Beklentisi: Faizler Değişmeyecek)
TCMB Ocak Ayı II. Dönem Beklenti Anketi
ABD Aralık Ayı İkinci El Konut Satışları (Piyasa Beklentisi: 4,9 Milyon Adet)
21 Ocak
Oca 11
Önceki hafta sonu ABD'deki petrol üretiminin %12'sini taşıyan
Trans Alaska Petrol Boruhattı'nın sızıntı nedeniyle kapatılmasının ardından, petrol fiyatları haftaya %2 civarında yükselerek başladı. Dolar’ın zayıflaması, Uluslararası Enerji Ajansı’nın
(IEA) petrol stoklarında azalış olduğunu açıklaması ve Avrupa’da başarılı geçen tahvil ihaleleriyle AB ekonomisine yönelik
iyimser havanın oluşması, petrol fiyatlarını destekledi. Perşembe Günü ABD işsizlik maaş başvurularının beklentilerin
üstünde açıklanmasıyla bir miktar gerileyen Brent türü petrolün spot fiyatı, haftayı %5,23 yükselişle $/varil 98,65 seviyesinden kapattı.
Orta vadede Euro Alanı’ndaki borç krizi, düşük faiz oranları ve enflasyon endişeleri nedeniyle güvenli liman olarak görülen altının fiyatlarının güçlü seyredeceğini düşünüyoruz.
17 Ocak
Ara 10
Kas 10
Eki 10
Eyl 10
Ağu 10
Tem 10
Haz 10
May 10
Nis 10
Mar 10
Oca 10
Oca 11
Ara 10
Kas 10
Eki 10
Eyl 10
Ağu 10
Tem 10
Haz 10
May 10
Nis 10
Mar 10
Şub 10
60,00
Oca 10
65,00
900,00
Şub 10
70,00
1.000,00
TOBB Aralık Ayı Kurulan ve Kapanan Şirketler
4
17 Ocak 2011
Uyarı Notu:
Bu rapor Bankamız uzmanları tarafından güvenilir olduğuna inanılan kamuya açık kaynaklardan elde edilen bilgiler kullanılmak
suretiyle, sadece bilgilendirme amacıyla hazırlanmıştır ve hiçbir şekilde finansal enstrümanların alım veya satımı konusunda
tavsiye veya finansal danışmanlık hizmeti sağlanması olarak yorumlanmamalıdır. Bu raporda yer verilen görüş ve değerlendirmeler, hiçbir şekilde Türkiye İş Bankası A.Ş.’nin kurumsal yaklaşımını yansıtmamakta olup, raporu kaleme alan uzmanların kişisel görüş ve değerlendirmeleridir. Türkiye İş Bankası A.Ş. bu raporda yer alan bilgi, görüş ve değerlendirmelerin doğru, değişmez ve eksiksiz olması konusunda herhangi bir şekilde garanti vermemektedir. Türkiye İş Bankası A.Ş. bu raporda yer alan bilgilerde herhangi bir bildirimde bulunmaksızın değişiklik yapma hakkına sahiptir. Bu rapor ve içindeki bilgilerin kullanılması nedeniyle doğrudan veya dolaylı olarak oluşacak zararlardan Türkiye İş Bankası A.Ş. hiçbir şekilde sorumluluk kabul etmemektedir.
İşbu rapor üzerinde Bankamızın telif hakkı olup, Bankamızın yazılı izni alınmaksızın herhangi bir kişi tarafından, herhangi bir
amaçla, kısmen veya tamamen çoğaltılamaz, dağıtılamaz veya yayımlanamaz. Tüm haklarımız saklıdır.
5