Layout 4

GEZİ-DÜNYA
Tanrılar ve tanrıçaların
nehri: Nil
Nazlı ve durgun akan Nil,
vadisi boyunca pek çok
tanrı ve tanrıça için
yapılan tapınağa ev
sahipliği yapıyor. Bölge
için yaşam anahtarı olan
nehir üzerinde, dört-beş
katlı gemilerle turlar
düzenleniyor. Bu
turlarda, Aswan, Edfu,
Luksor gibi turistik
şehirleri görebilir;
tapınakları ziyaret
edebilirsiniz.
48 İSMMMO YAŞAM
AYŞEGÜL EMİR
Tapınakları, tanrıları, tanrıçaları, piramitleri, firavunları, sfenksleri, yazıtları, mumyaları, Nil Nehri’yle, çoğu gezginin ve tatilcinin hayallerini süsleyen gizemli bir ülke, Mısır. Gizemler ülkesinin en
ilgi çeken turistik bölgesi de Nil Nehri boyunca uzanıyor. Beş gün sürecek Nil turumuza, Güney Nil kıyısındaki turizm şehri Aswan’da başlıyoruz. Dışarıdan apartmanı andıran otel gemimize alelacele yerleşiyoruz. İlk durağımız Nil üzerinden kayıklarla gidilebilen Nubia Köyü oluyor. Eski Mısır’dan
kalan etnik kökenlerden olan Nubiayalılar, yüzyıllar
öncesindeki gibi mütevazı bir yaşam sürüyor. Tek
katlı, rengarenk, yerlerde döşeme yerine kumun
serili olduğu evlerini, yine onların mihmandarlığında geziyoruz.
Nubiayalıların evlerinden ayrıldıktan sonra Aswan’da mutlaka görülmesi gereken bir baş-
ka yere yönümüzü çeviriyoruz. Kayıklara biniyoruz ve kürekleri Philea Tapınağı’na varmak için çekiyoruz. Bu tapınak, tanrıça Isis’e tahsis edilmiş.
Baraj nedeniyle orijinal yerinden başka bir alana
taşınan tapınak, görkemiyle bizleri etkiliyor. Isis’e
adanan tapınak, bin bir emekle yapımı onlarca yıl
süren sütunları, hiyeroglif yazılı duvarları ve duvarlarındaki tasvirleriyle ziyaretçileri kendisine hayran bırakıyor.
ETKİLEYİCİ TAPINAKLAR
Philea Tapınağı’ndan sonra gezimizin ikinci gününde yine bir tapınak daha görmeye hazırlanıyoruz. Otel gemimizin yeni durağı, Edfu…
Gemi karaya usulca yanaşırken, kamaradan seyre daldığım Nil’in etkisinden sıyrılarak aşağıya inmek için hazırlanıyorum. Limanın hemen yanındaki faytonlara, yerli satıcıların ısrarlı satış çabaları
arasında koşar adım biniyoruz. Edfu Tapınağı’nı
OCAK - ŞUBAT 2010
görmek için sabırsızlanırken, çevredeki koşuşturmanın içine çekiliyoruz. Eski devirlerdeki gibi sarıkla ve yerel giysileri ‘gelebiye’
ile dolaşan Mısırlıları meraklı gözlerle inceliyorum. Okula gitmek için acele eden başı örtülü ve fesli çocuklar, cadde boyunca sıralanan dükkanlarında müşteri bekleyen esnaf,
boyasız yollar, tek tük geçen eski tarz otomobillerin kaldırdığı toz… Şehir eski devirlerde
yaşadığım hissine kapılmama neden oluyor.
On dakika süren yolculuğun ardından uzaktan bile büyük sütunları ve ihtişamıyla etkileyici bir görüntüsü olan Edfu Tapınağı’na varıyoruz. Uzun yıllar toprağın altında kaldığı
için hiç bozulmadan günümüze gelen en sağlam tapınak, Edfu. Turist kalabalığı içinde hiyeroglif yazılarını incelerken bir yandan da
rehberin anlattıklarını dinliyoruz:
“Tanrı Horus Tapınağı, önce Thutmois III’ün mimar rahip Imhotep’e yaptırmış olduğu tapınağın yerine Ptolemy II tarafından
M.Ö. 327’de yaptırılmış. Mısır’daki en iyi korunmuş tapınak.” Devasa görünümü, duvarlarındaki resimli yazıları, tasvirleriyle, sütun başları ve heykelleriyle kendine hayran
bırakıyor bizi. Nil ölçer denilen nehrin seviyesini ölçen kısmını da geziyoruz. Yüzyıllar
önce bu coğrafyada, o günün teknolojik imkanlarında bu kadar büyük bir yapının nasıl yapılabildiğini düşünmeden edemiyorum. Bir kez daha eski Mısırlılara hayranlık
duyuyorum. Duvarlarındaki resimler, resim
yazı hiyeroglifleri uzun süre inceliyoruz.
Yüzlerce metrelik duvarların baştan aşağı o
devri ve tanrıyı anlatan hikayeleri bizi geçmişe götürüyor. İki saat süren gezinin ardından
yüzen otelimize geri dönüyoruz.
Hemen hareket eden dört katlı geminin güvertesinde Nil’in sonsuzluğunu seyrederek yol alıyoruz. Çevredeki hurma, muz
ağaçlarıyla Nil’in her iki yanındaki yerleşimleri
bir bir geçiyoruz. Gemiden Nil’in bölge için
ne kadar önemli olduğunu birebir tanık oluyoruz. Boylu boyunca durağan bir şekilde akıp
giden nehrin her iki yandaki vadisi boyunca
coğrafyada yaşam akıp gidiyor. Nehir boyunca
uzanan vadinin biraz ilerisi, kumdan oluşan
OCAK - ŞUBAT 2010
Tutankamun
Hiyeroglif örnekleri
Philea Tapınağı
GEZİ-DÜNYA
YAŞAM ANAHTARI
Tanrı Horus
İSMMMO YAŞAM 49
GEZİ-DÜNYA
BUNLARA DİKKAT!
Yapışkan satıcılara dikkat edin. Alışverişte ne fiyat söylerlerse
söylesinler, hemen pazarlığa başlayın. 100 dolarlık fiyatı, 3 dolara kadar düşürmeniz olası.
Dışarıdan gıda tüketmeyin. Rehberin tavsiye ettiği restoranlarda
ya da otelinizde yemeğinizi yiyin.
Trafikte dikkatli olun. Çok fazla kural olmadığı için otomobillere ve faytonlara dikkat edin.
Fotoğraf çektirdiğiniz ya da yol sorduğunuz biri sizden mutlaka
bahşiş ister, şaşırmayın.
Turistik yerler ve tapınaklardaki bekçiler fotoğraf çekerken size
yardımcı olmak ya da pozunuzda yer almak isterse sizden ‘bahşiş’ adı
altında para talep edecektir.
Mısır’a giden bekar kadınların erkek satıcılarla konuşurken dikkatli olmaları gerekiyor. Özellikle sarışın olanlar pek çok erkekten ‘evlilik teklifi’ alabilir.
Kullanılan para birimi Mısır Pound’u ancak, dolar ve euro her
yerde kabul ediliyor. Satıcıların para birimlerini doğru çevirdiğini kontrol edin.
Türk olduğunuzu söylediğinizde ‘Yavaş yavaş, Hasan Şaş’ lafına hazırlıklı olun.
50 İSMMMO YAŞAM
çölden ibaret. Nil, tarihler boyunca bölgeye yatağı boyunca yaşam
taşımış ve taşımaya devam ediyor. Tarım, hayvancılık, su ihtiyacı
bu nehrin sayesinde sağlanıyor. Nil’in neden verimlilikle özdeşleştirildiğini ve tapınaklarda da Nil’e devamlı atıfta bulunan resimler
yapıldığını daha iyi anlıyoruz. Zaten çoğu tapınakta Nil, ‘yaşam
anahtarı’ olarak tasvir edilmiş. Güneşin batışında ise Nil nazlı akışıyla bir başka görünüyor.
Gece ışıklandırılmış Kom Ombo Tapınağı, bir sonraki durağımız oluyor. Eskiden tıp fakültesi olarak işlev görmüş olan tapınağın duvarlarındaki rölyeflerdeki tıp aletlerinin bugünkülerle aynı
olması bizi şaşırtıyor. Duvarları tıpla ilgili çizimlerle dolu olan tapınak iki tapınaktan oluşuyor. Türkçe konuşan Mısırlı rehberimiz,
tapınağın yarısının iyilik tanrısı Horus’a, diğer yarısının da kötülük tanrısı timsah kafalı Sobek’e (Seth) adandığını anlatıyor. Timsah, Nil kıyılarında en çok korkulan hayvan olduğu için her yıl bir
tane timsal seçilip krallar gibi hizmet görürmüş.
LUKSOR TAPINAĞI
Etkileyici tapınak ziyaretinden sonra otelimize dönünce Luksor yolculuğu için gemi hareket ediyor. Modern bir şehir olan Luksor, Nil üzerindeki yolculukların başlangıç ya da bitiş noktası. En
önemli tapınağı olan Karnak’ı akşamları açık olmadığı için geze-
OCAK - ŞUBAT 2010
MISIR’I NİL BESLİYOR
Mısır’da hijyen konusunda biraz sorun olduğu için çok
fazla dışarıda yemek yenilmemesi öneriliyor. Mısır mutfağının
temel malzemeleri Akdeniz’den, Kızıldeniz’den ve Nil’den yakalanan balık çeşitleri, pirinç, mısır ve Nil Vadisi’nde yetişen
sebzeler… Ayrıca Nil Deltası’nda beslenen koyun ve keçilerin etleri de Mısır mutfağında kendine yer buluyor.
Mısır mutfağı; İran, Arap, Osmanlı, Fransız ve İtalyan
mutfakları gibi değişik mutfak kültürlerinden etkilenmiş. Mısırlılar tüm baklagilleri kullanarak çok çeşitli ve zengin çorbalar yapıyorlar. Sıcak ülke olduğu için sebze ve meyve ağırlıklı tüketiliyor. Mısırlılar tatlıyı da çok seviyor. En çok bilineni
Ommu Ali tatlısı.
miyoruz. En az onun kadar etkileyici olan Luksor Tapınağı’ndayız. Kral
Amenhotep III’ün büyük bölümünü, II Ramses’in de süslemelerini yaptırdığı
tapınak, akşam ışıklandırmasında muhteşem ve etkileyici. Ramses’in tapınakta ikisi ayakta, dördü oturan toplam altı heykeli var. Tapınağın bir
cephesi boydan boya Ramses’in zaferlerine ait tasvir ve yazılarla süslenmiş.
Lotus başlıklı sütunları, dikkat çekici. Avlu girişinin sağında, orta krallıktan
kalma, küçük Teb üçlüsü tapınağı ile sol yanda ve yukarıda 13’üncü yüzyılda yaptırılan Abu al-Haggag Camisi bulunuyor.
Avludan sonra koridor halinde uzanan 52 metre yüksekliğinde 14
dev sütun bizi heybetiyle şaşırtıyor. İki saat boyunca doyasıya gezdiğimiz
tapınaktan çıkınca kendimizi şehrin çarşısında buluyoruz. Israrlı satıcılar,
tiyatroya dönüşen pazarlıklar, çarşıya başka bir hareketlilik katıyor. Bu
çarşıya gelip de eli boş dönen yok. Biz de birçok hediyelik eşya alıyoruz.
Alışverişimizi de yapıp, diğer şehirlere göre daha modern ve temiz olan
Luksor’u gezdikten sonra otelimize dönüyoruz. Kalan enerjimizi ertesi gün
gezeceğimiz Krallar Vadisi’ne saklıyoruz.
KRALLAR VADİSİ
OCAK - ŞUBAT 2010
GEZİ-DÜNYA
Krallar Vadisi, piramitler kadar olmasa da Mısır’ın en ilgi çekici bölgelerinden. Yeni Krallık zamanında açıkta yaptıkları piramitlerden, tüm
hazinelerinin çalındığını gören firavunlar, mezarlarını saklamak için bu
vadiyi seçmişler. Vadide içleri birbirinden ilginç ve görülmeye değer 62 mezar var. Bunlardan en eskisi, Kral I.Tutmos’a ait. Ölümden sonra yaşama
inanan Mısır krallarının gömüldüğü mezarların çoğu mezar hırsızları tarafından soyulmuş. Sadece Tutankhamon’un mezarındaki eşyalar tam olarak bulunmuş. Onlar da Kahire’deki Arkeoloji Müzesi’nde sergileniyor. Etkileyici süslemeleri bulunan mezarlardan birkaçını geziyoruz ve geri dönüş için yola koyuluyoruz. Nil turuyla adeta eski Mısır’ı yeniden yaşarken,
geçmişteki yaşam ve o dönemdeki teknolojiyle ilgili karmaşık düşünceler içinde havaalanına doğru geri dönüş yolculuğuna çıkıyoruz.
İSMMMO YAŞAM 51