002. Asim kurjak

TEK GEN HASTALIKLARINDA PRE‹MPLANTASYON
GENET‹K TANI
Semra Kahraman, Hüseyin Karaday›, Güvenç Karl›kaya, Semra Sertyel,
Necati F›nd›kl›, Yaman Sa¤lam
‹stanbul Memorial Hastanesi, Yard›mc› Üreme Teknikleri ve Üreme Geneti¤i Merkezi, ‹stanbul, Türkiye
[email protected]
Son y›llarda genetik bilimindeki geliflmeler sayesinde birçok genetik kökenli hastal›k implantasyon öncesi
dönemde embriyo üzerinde tan›mlanabilmektedir. Embriyolar›n rahim içerisine transferinden önce
gerçeklefltirilen genetik analiz sonras› anomali tafl›mad›¤› tespit edilen embriyolar›n anne aday›na transferine
imkan tan›yarak sa¤l›kl› gebelik elde edilmesini amaçlayan bu yönteme gebelik öncesi genetik tan›
(Preimplantasyon Genetik Tan›-PGT) ad› verilmektedir.
PGT tahliye ile sonland›r›lan gebeliklerde yaflanabilecek psikolojik, fizyolojik ve ard›fl›k tahliye ifllemleri
sonucunda oluflabilen infertilite problemlerinin önlenmesi yönünde prenatal tan›n›n erken bir formasyonu
olarak kabul edilmektedir. Özellikle çiftlerin belirli bir genetik hastal›k yönünden tafl›y›c› bulunmas›
durumunda PGT yöntemi ile hastal›k tafl›yan embriyolar›n elimine edilmesi ve sa¤l›kl› embriyolar›n transferi
ile sa¤l›kl› çocuk sahibi olmak mümkündür.
Günümüzde PGT uygulamalar› iki farkl› yaklafl›m olarak gerçeklefltirilmektedir: Bunlardan ilki özellikle
ilerlemifl maternal yafl, tekrarlayan erken dönem gebelik kay›plar›, tekrarlayan implantasyon baflar›s›zl›klar›,
fliddetli erkek infertilitesi ve translokasyon tafl›y›c›s› oldu¤u tespit edilmifl çiftlerde, artan anöploidi oranlar›
nedeni ile uygulanan PGT-AT (Aneuploidy Detection-Anöploidi Tan›mlamas›) yöntemidir. Bu yöntemde oosit
veya erken geliflim dönemi embriyolar›ndan kutup cisimcikleri veya blastomer(ler) al›nmak sureti ile, belirli
kromozomlar floresan in situ hibridizasyon (FISH) yöntemi ile say›sal ve yap›sal olarak incelenerek,
kromozomal yönden normal bulunan embriyolar transfer iflleminde kullan›lmaktad›r.
PGT-TGH (Single Gene Disorders-Tek Gen Hastal›klar›) uygulamalar›nda ise, çiftlerden biri veya her ikisi
genetik geçiflli hastal›k tafl›y›c›s› (otozomal dominant, otozomal resesif veya X’e ba¤l›) olarak tespit edildi¤i
durumlarda, mutasyon veya kromozom anomalileri embriyolarda polimeraz zincir reaksiyonu (PCR) ve dizi
analizi gibi moleküler yöntemler kullan›larak tespit edilmekte ve çiftlerin sa¤l›kl› çocuk sahibi olmalar›
sa¤lanmaktad›r.
Tek Gen Hastal›klar›nda PGT uygulamalar› ile günümüze kadar gerçeklefltirilen yaklafl›k 1500 siklusta 300’den
fazla sa¤l›kl› gebelik elde edilmifltir. Gün geçtikçe artan say›da gen dizilerinin ve genetik geçiflli hastal›klar›n
tan›mlanmas›, tek gen hastal›klar›nda PGT uygulamalar› endikasyonlar›n› artt›rmaktad›r. Tek Gen
Hastal›klar›nda PGT endikasyonlar›ndan bir k›sm› Tablo 1’de verilmifltir. PGT sadece tek gen hastal›klar› için
de¤il, ailesel kansere yatk›nl›k (ailesel adenomatoz polipozis koli, meme kanseri, retinoblastoma, Li- Fraumeni
Sendromu vb.), HLA genotiplemesi ve di¤er farkl› (Konjenital sa¤›rl›k, Akondroplazi, Otizm) endikasyonlar
içinde uygulanmaktad›r.
91
Kahraman S, Karaday› H, Karl›kaya G, Sertyel S, F›nd›kl› N, Sa¤lam Y
Tablo 1. PGT-SGD uygulanabilen genetik geçiflli hastal›klardan baz›lar›
β-Talasemi
HLA Genotiplemesi
Orak Hücre Anemisi
Spinal Musküler Distrofi
Fankoni Anemisi
Hemofili A ve B
Multiple Epiphyseal Displazia
Akondroplazi
Retinitis Pigmentoza
Retinoblastoma
Adrenolokodistrofi
Hurler Sendromu
OCT
Alport Hastal›¤›
Hipofosfatazya
3-hydroxyacyl-coa Dehidrogenaz
Machado-Joseph Hastal›¤›
Koroideremi
Incontinentia Pigmenti
Adrenolökodistrofi
CDG1C
Konjenital adrenal hiperplazi
Stickler Sendromu
Crouzon Sendromu
X-linked, agammaglobulinemi (XLA)
FG Sendromu tafl›y›c›l›¤›
Oro-facial-digital syndrome type 1
Crouzon Sendromu
Genodermatozis (PKP1)
Sitrullinemi
Kelley-Seegmil Sendromu
Pelizaeus Merzbacher
Hiperinsülinemik hipoglisemi PHH1
Bloom hastal›¤›
FAP-Gardner
CF+XL mental retardasyon (X2)
Kistik Fibrozis
Miyotonik Distrofi
Duchenne Musküler Distrofi
Epidermolizis Bullosa
Fenilketonüri (PKU)
X-linked Hidrosefali
Gaucher Hastal›¤›
Frajil X
Huntington Hastal›¤›
Hunter Sendromu
Tay-Sach’s Hastal›¤›
Alfa-1-antitripsin Eksikli¤i
Lesch Nyhan Sendromu
Marfan Hastal›¤›
Glikojen Depo Hastal›¤›
X-linked otizm
RhD sensitizasyonu
Osteogenezis imperfekta
Deri frajilitesi
Tüberoskleroz
Nörofibromatoz
ZFX/ZFY
Spinal ve Bulbar musküler atrofi
DAZ delesyonu
Ataxia Telanjiektazi
Familyal Amyloidotic Polinöropati
Charcot-Marie-Tooth Tip IA
Holoprozensefali (SSH gen)
X-linked epilepsi (paternal side)
Junctional epidermolizis bülloza
Fabry’s Hastal›¤›
Anemi tafl›y›c›lar›
Santral kor hastal›¤›
PGT ile kombine HLA doku tiplemesi uygulamalar›, PGT yöntemini sadece tan› amaçl› veya etkilenmifl
gebelik eldesini önleyici bir yöntem olmaktan ç›karm›fl, ayr›ca tedavi amac›yla da kullan›labilen bir yöntem
haline getirmifltir. Temel amaç, bir yandan etkilenmemifl embriyo seçimi ile sa¤l›kl› bir bebe¤in dünyaya
getirilmesi, di¤er yandan da HLA uyumu nedeni ile allogenik hematopoetik kök hücre transplantasyonu
uygulamas› ile hasta kardefl için tümüyle tedavi imkan› sa¤lanmas›d›r. Sonuçlar özellikle b-Talasemi
olgular›nda bu yöntemle elde edilen kök hücrelerin nakli sonras› e¤er hasta çocukta hepatomegali ve portal
fibrozis geliflmemifl ise %90 oran›nda baflar› sa¤lanabilece¤ini göstermektedir.
Gerek anöploidi tan›mlamas›, gerekse tek gen hastal›klar›nda tan›mlama için gerekli olan kutup cisimcikleri ve
blastomerler biyopsi ifllemi ile elde edilmektedir. PGT uygulamalar›n›n baflar›s› ve sa¤l›kl› gebelik eldesi
tan›n›n do¤rulu¤u kadar biyopsi ifllemi sonras› embriyolar›n etkilenmeden iyi geliflimine de ba¤l›d›r. Bu
nedenle biyopsi ifllemlerinin embriyonik geliflimin en az düzeyde etkilenebilece¤i, ayni zamanda da tan› için
92
Tek Gen Hastal›klar›nda Preimplantasyon Genetik
gerekli sürenin sa¤lanaca¤› dönemde uygulanmas› gerekir. Kutup cisimcikleri biyopsisi oosit toplama
iflleminden hemen sonra (1. kutup cisimci¤i biyopsisi) fertilizasyon de¤erlendirmesinden sonra (2. kutup
cisimci¤i biyopsisi), embriyo biyopsi ifllemi ise embriyo gelifliminin 3. günü 7-8 blastomer aflamas›nda
uygulanmaktad›r. Daha az say›da blastomer içeren embriyolarda uygulanan biyopsi iflleminin embriyo
geliflimini büyük oranda aksatt›¤› veya durdurdu¤u yap›lan çal›flmalarda gösterilmifltir. Figür 1.de kutup
cisimcikleri biyopsisi ve embriyo biyopsi ifllemi görülmektedir.
A
B
Figür 1. a) A. 1.nci kutup cisimci¤i biyopsisi; B. Fertilize oosit; C,D. 1.nci ve 2.nci kutup cisimcikleri biyopsisi
b) A. Embriyo biyopsi ifllemi için uygun klivaj dönemi embriyo; B,C,D. Embriyo biyopsi ifllemi.
Biyopsi ifllemi sonras› elde edilen kutup cisimcikleri veya blastomer(ler) steril koflullarda tüpler içerisine
al›narak litik solüsyonlar yard›m› ile çekirdek içerisindeki blastomere ait DNA yap›s›n›n iflleme uygun hale
getirilmesi sa¤lan›r. Tek Gen Hastal›klar›nda PGT uygulamas› gerçeklefltirmek için multipleks, nested ve
fluoresan PCR teknikleri DNA analizi için kullan›lan ara yöntemlerdendir. Ad› geçen PCR teknikleri ile
ço¤alt›lan ilgili gen bölgesi, restriksiyon enzim analizi, dizi analizi veya minisequencing yöntemleri
kullan›larak hastal›k tafl›y›p tafl›mamas› yönünden de¤erlendirilir. Figür 2’de dizi analizi ve minisequencing
yöntemleri kullan›larak tespit edilen b-globin genine ait IVS-I-110G>A mutasyonu görülmektedir. Hastal›k
tafl›mad›¤› tespit edilen embriyolar bulunduklar› geliflim günü ve hasta özellikleri dikkate al›narak embriyo
transferi iflleminde kullan›lmaktad›r.
Tek gen hastal›klar›nda PGT uygulamalar› son derece iyi organize edilmesi ve önceden detayl› planlanmas›
gereken ifllemlerdir. Bu nedenle klinik, in vitro fertilizasyon ve genetik laboratuar› birimlerinin uygulamalar
için özel tasarlanm›fl teknik altyap› ve bilgi birikimine sahip olmas› ve konusunda deneyimli personel
taraf›ndan idare edilmesi gerekmektedir. Uygulamalar s›ras›nda uyulmas› gereken temel kurallar ve
93
Kahraman S, Karaday› H, Karl›kaya G, Sertyel S, F›nd›kl› N, Sa¤lam Y
parametreler PGDIS (Uluslararas› Preimplantasyon Genetik Tan› Derne¤i) ve ESHRE Preimplantasyon
Genetik Tan› Konsorsiyumu taraf›ndan detayl› olarak belirtilmektedir. Teknik altyap› eksikli¤i veya ifllem
s›ras›nda oluflan suboptimal koflullar uygulaman›n ve gerçeklefltirildi¤i YÜT siklusunun baflar› flans›n›
etkilemektedir. Tek gen hastal›klar›nda gerçeklefltirilen PGT uygulamalar› s›ras›nda en s›k gözlenen problemler
kontaminasyon, ADO (Alelik Drop-Out-alellerden sadece birinin amplifikasyonu) problemleridir. Laboratuar
içerisinde ve çal›flma alanlar›nda özel k›yafetler ve önlemler sayesinde kontaminasyon ihtimalini en aza
indirmek mümkündür. Günümüzde gerek ADO gerekse kontaminasyonu önlemek için teknik içerisinde
gerçeklefltirilecek de¤ifliklikler ve ilave metodlar da uygulanmakta ve bu problemlerden do¤abilecek negatif
etkiler en aza indirilmektedir.
Tek gen hastal›klar›nda PGT uygulamalar› ile kombine gerçeklefltirilen HLA doku tiplemesi ifllemleri ise daha
detayl› ifllemler ve ileri düzeyde deneyim ve teknolojik imkanlar gerektirmektedir. ‹fllem öncesi çiftler ve hasta
çocuk üzerinde mutasyon tafl›d›¤› belirlenen aleller ve HLA gen bölgesinde yer alan polimorfik STR iflaretçileri
kullan›larak öncül genetik testler yap›l›r. Testlerin sonucunda hem incelenen genetik hastal›k hem de doku
uygunlu¤u yönünden en güvenli flartlar ve uygun haplotipler belirlenerek çift YÜT siklusuna al›n›r. Siklus
s›ras›nda elde edilen embriyolar, tek gen hastal›klar›nda gerçeklefltirilen PGT uygulamalar›nda oldu¤u gibi
incelenerek sa¤l›kl› ve hastal›k tafl›yan kardefl ile ayni doku uyumuna sahip embriyolar embriyo transferi ifllemi
için belirlenir. Figür 3’te merkezimizde tedaviye al›nan iki farkl› olguda (Wiscott Aldrich Sendromu ve
b-talasemi) HLA doku tiplemesi için kullan›lan STR iflaretçileri, ifllem için uygun olan ve olmayan haplotip
örnekleri ile uygun haplotipler kullan›larak gerçeklefltirilen embriyo ve hasta çocuk HLA doku uyumu analizi
sonucu görülmektedir.
DNA Sequencing
C
T
A
T
T
N
Heterozigot
IVSI - 110 G →A
Minisequencing
G
T
C
Heterozigot
IVSI - 110 G →A
N
Figür 2. Konvansiyonel DNA dizi analizi ve minisequencing teknikleri ile (IVS-I-110 G>A) β-talasemi mutasyonunun
taranmas›
Bugüne kadar dünya genelinde uygulanan 150’den fazla PGT ile kombine doku tiplemesi uygulamas› ve
ifllem sonras› elde edilen sa¤l›kl› gebelikler yöntemin güvenli bir tedavi metodu olarak kullan›labilece¤ini
göstermektedir (Tablo 2). Bununla birlikte hasta veya siklus ile iliflkili parametrelere ba¤l› olarak baflar› flans›
de¤iflebilmektedir. Teorik olarak incelenen embriyonun otozomal resesif bir hastal›k yönünden sa¤l›kl› ve HLA
genotipi yönünden uyumlu olma olas›l›¤› %18’dir. Bu oran ile ba¤lant›l› olarak merkezimizde gerçeklefltirilen
uygulamalar klinik ve siklus seyri yönünden incelendi¤inde, elde edilen baflar›l› sonuçlar›n büyük ölçüde over
rezervi ve maternal yafl ile ba¤lant›l› oldu¤u, artan yafl ve düflük over rezervi olgular›nda baflar› flans›nda
azalma gözlenebilmektedir. ‹stanbul Memorial Hastanesi Yard›mc› Üreme Teknikleri (YÜT) ve Üreme
Geneti¤i Merkezinde gerçeklefltirilen Tek Gen Hastal›klar›nda PGT uygulamalar›na ait sonuçlar Tablo 3’te
görülmektedir.
94
Tek Gen Hastal›klar›nda Preimplantasyon Genetik
A
HLA STR
Makerlar›
Telomer
HLA STR
markerlar›
Telomer
D6S276
MOG-CA
D6S510
D6S265
HLA-BC
MIB
TNF-α
D6S273
D3A
DRA-CA
DQCAR II
D6S439
D6S291
194
218
156
120
139
163
99
140
205
122
118
126
156
220
222
160
118
130
186
107
142
202
133
132
122
160
HBB geni ve
markerlar›
Telomer
D11S4146
D11S988
D11S4181
HBB
D11S1760
D11S1338
Anne
162
120
109
IVSI-110
111
130
208
220
158
122
132
167
109
138
214
137
126
116
158
HBB geni ve
markerlar›
Telomer
Baba
156
126
105
N
107
134
160
132
116
IVSII-745
103
136
168
124
111
N
105
132
D11S4146
D11S988
D11S4181
HBB
D11S1760
D11S1338
Sentromer
Sentromer
D6S276
MOG-CA
D6S510
DS265
HLA-BC
MIB
TNF-α
D6S273
D3A
DRA-CA
DQCAR II
D6S439
D6S291
198
230
140
114
128
184
103
144
200
130
122
122
166
Sentromer
Sentromer
HLA geni ve
markerlar›
D11S4146 162
D11S988
120
D11S4181 109
HBB
-110
D11S1760 111
D11S1338 130
Embriyo
1
160
132
116
-745
103
136
162
120
109
-110
111
130
Embriyo
2
168
124
111
N
105
132
156
126
105
N
107
134
Embriyo
3
160
156
132
126
116
105
IVSII-745 N
103
107
136
134
Embriyo
6
168
124
111
N
105
132
156
126
105
N
107
134
Embriyo
7
168
124
111
N
105
132
156
126
105
N
107
134
HBB geni ve
markerlar›
Embriyo
8
160
132
116
IVSII-745
103
136
162
120
109
-110
111
130
160
132
116
-745
103
136
D11S4146
D11S988
D11S4181
HBB
D11S1760
D11S1338
HLA STR
markerlar›
HLA STR markerlar›
D6S276
MOG-CA
D6S510
D6S265
HLA-BC
MIB
TNF-α
D6S273
D3A
DRA-CA
DQCAR II
D6S439
D6S291
194
218
156
120
139
163
99
140
205
122
118
126
156
208
220
158
122
132
167
109
138
214
137
126
116
158
220
222
160
118
130
186
107
142
202
133
132
122
160
Hasta çocuk
B
198
230
140
114
128
184
103
144
200
130
122
122
166
220
222
160
118
130
186
107
142
202
133
132
122
160
Tafl›y›c›
Uyumsuz
208
220
158
122
132
167
109
138
214
137
126
116
158
194
218
156
120
139
163
99
140
205
122
118
126
156
Tafl›y›c›
Uyumsuz
208
220
158
122
132
167
109
138
214
137
126
116
158
194
218
156
120
139
163
99
140
205
122
118
126
156
208
220
158
122
132
167
109
138
214
137
126
116
158
194
218
156
120
139
163
99
140
205
122
118
126
156
208
220
158
122
132
167
109
138
214
137
126
116
158
194
218
156
120
139
163
99
140
205
122
118
126
156
Normal
Normal
Tafl›y›c›
Uyumlu (ET) Uyumlu (ET) Uyumlu (ET)
198
230
140
114
128
184
103
144
200
130
122
122
166
D6S276
MOG-CA
D6S510
D6S265
HLA-BC
MIB
TNF-α
D6S273
D3A
DRA-CA
DQCAR II
D6S439
D6S291
Hasta
Uyumsuz
HLA STR
markerlar›
HLA STR markerlar›
Telomer
D6S276
MOG-CA
D6S510
D6S265
HLA-BC
TNF-α
D6S273
DRA-CA
TAP-1
D6S439
D6S291
D6S426
Telomer
216
220
151
120
107
117
140
119
204
125
125
158
212
214
149
116
116
109
142
129
202
117
113
162
WAS geni ve
markerlar›
Anne
220
226
140
114
120
121
146
127
198
121
130
160
WAS geni ve
markerlar›
Baba
Telomer
Telomer
117
107
N
164
208
DXS6941
DXS722
WAS
DXS1240
DXS1470
120
113
N
160
214
114
109
Y107H
156
202
DXS6941
DXS722
WAS
DXS1240
DXS1470
Sentromer
Sentromer
218
218
155
110
130
105
144
135
200
119
120
156
Sentromer
Sentromer
WAS geni ve
markerlar›
DXS6941
DXS722
WAS
DXS1240
DXS1470
Embriyo
5
114
109
Y107H
156
202
Embriyo
11
117
107
N
164
208
120
113
N
160
214
114
109
Y107H
156
202
Embriyo
14
117
107
N
164
208
114
109
Y107H
156
202
Embriyo
Embriyo
18
18
WAS geni ve
markerlar›
DXS6941
DXS722
WAS
DXS1240
DXS1470
114
109
Y107H
156
202
HLA STR
markerlar›
HLA STR
markerlar›
D6S276
MOG-CA
D6S510
D6S265
HLA-BC
TNF-α
D6S273
DRA-CA
TAP-1
D6S439
D6S291
D6S426
D6S276
MOG-CA
D6S510
D6S265
HLA-BC
TNF-α
D6S273
DRA-CA
TAP-1
D6S439
D6S291
D6S426
216
220
151
120
107
117
140
119
204
125
125
158
220
226
140
114
120
121
146
17
198
121
130
160
Hasta çocuk
212
214
149
116
116
109
142
129
202
117
113
162
220
226
140
114
120
121
146
17
198
121
130
160
212
214
149
116
116
109
142
129
202
117
113
162
218
218
155
110
130
105
144
135
200
119
120
156
216
220
151
120
107
117
140
119
204
125
125
158
220
226
140
114
120
121
146
17
198
121
130
160
216
220
151
120
107
117
140
119
204
125
125
158
220
226
140
114
120
121
146
17
198
121
130
160
Normal erkek
Tafl›y›c› k›z
Tafl›y›c› k›z
Hasta erkek
HLA Uyumsuz
HLA Uyumsuz
HLA Uyumlu (ET)
HLA Uyumlu
D6S276
MOG-CA
D6S510
D6S265
HLA-BC
TNF-α
D6S273
DRA-CA
TAP-1
D6S439
D6S291
D6S426
Figür 3. a) Wiscott Aldrich Sendromu tafl›y›c›s› olguda HLA doku tiplemesi için kullan›lan STR iflaretçileri. b) β-talasemi
tafl›y›c›s› olguda HLA doku tiplemesi için kullan›lan STR iflaretçileri
95
Kahraman S, Karaday› H, Karl›kaya G, Sertyel S, F›nd›kl› N, Sa¤lam Y
Günümüzdeki imkanlar do¤rultusunda DNA baz analizi yap›labilen tüm genetik hastal›klar› embriyoda
tan›mlamak mümkündür. Ayr›ca teknik aç›dan bak›ld›¤›nda, bugün PGT ifllemlerinde kullan›lan dizi analizi
cihazlar› ile gerçeklefltirilen ve s›n›rl› say›da DNA bölgesinin incelenmesine izin veren protokollerin yerlerini
yak›n gelecekte DNA mikroçip teknolojisine b›rakmas› ile, yüzlerce hastal›k veya anomalinin biyopsi ifllemi
sonras› elde edilen tek bir blastomerde eflzamanl› olarak tan›mlanabilmesi mümkün görünmektedir.
Ülkemizde her y›l talasemi, anemi gibi kal›tsal hastal›k tafl›yan yüzlerce çocuk dünyaya gelmektedir. Bu olgularda günümüz koflullar›nda sa¤lanabilen nihai çözüm kordon kan› veya kemik ili¤i nakli ifllemleridir. Her ne
kadar tedavide baflar› flans› yüksek olsa da, nakil için gereken hasta çocuk ile doku uyumu gösteren materyal
son derece k›s›tl›d›r. Tek gen hastal›klar›nda PGT ifllemleri ile kombine gerçeklefltirilen HLA doku tiplemesi
uygulamalar› sayesinde, çiftler hem sa¤l›kl› bir çocuk sahibi olabilmekte hemde yeni do¤an çocuk hasta kardefli
için tedavi umudu olabilmektedir. Bu uygulamalar ile yak›n zamana kadar tan› amaçl› kullan›lan PGT
teknikleri önemli ve potansiyel bir tedavi arac› haline de gelmifltir.
Tablo 2. Mart 2004 tarihi itibariyle Dünya genelinde günümüze kadar gerçeklefltirilen PGT-TGH ve kombine HLA uygulamalar›
Endikasyon
Fankoni Anemisi
Talasemi
X’e ba¤l› hiper IgM
Wiscott-Aldrich Sendromu
X’e ba¤l› hipohidrotik ektodermal displazi
X’e ba¤l› adrenolökotrofi
Diamond-Blackfan anemisi
Aplastik anemi
Lösemi
TOPLAM
Siklus
39
61
5
2
1
1
4
2
32
147
Gebelik
5
7
2
1
1
0
2
0
7
25
Tablo 3. ‹stanbul Memorial Hastanesi YÜT ve Üreme Geneti¤i Merkezinde May›s 2003- Ocak 2005 tarihleri aras›nda
gerçeklefltirilen PGT-TGH ve kombine HLA doku tiplemesi uygulamalar›.
a. Endikasyonlara göre da¤›l›m
Endikasyon
ß talasemi
Orak Hücre Anemisi
San Filippo Hastal›¤›
Mukopolisakaridoz
G6PD
FMF
NF1
Spinal Musküler Atrofi
Kistik Fibroz
ß talasemi+HLA
Wiskott-Aldrich + HLA
Blackfan-Diamond + HLA
ALL (HLA Tiplemesi)
TOPLAM
96
b) Genel siklus verileri
Siklus
7
5
2
1
1
2
1
4
2
43
1
2
3
74
Siklus say›s›
74
Kad›n yafl›
MII oosit say›s›
Fertilizasyon oran› (%)
ET yap›lan siklus say›s›
ET iptal edilen siklus say›s›
Transfer edilen embriyo say›s›
Gebelik oran› (%)
31.4
12.4
86
49
25
116
32.7
(16/49)
Tek Gen Hastal›klar›nda Preimplantasyon Genetik
Referanslar
1.
Fiorentino F, Biricik A, Karadayi H, Berkil H, Karlikaya G, Sertyel S, Podini D, Baldi M, Magli MC, Gianaroli L, Kahraman S.. 2004
Development and clinical application of a strategy for preimplantation genetic diagnosis of single gene disorders combined with HLA
matching. Molecular Human Reproduction 9, 399-410.
2.
Kahraman S, Karlikaya G, Sertyel S, Karadayi H, Findikli N. 2004 Clinical aspects of preimplantation genetic diagnosis for single
gene disorders combined with HLA typing. Reproductive Biomedicine Online 9,529-532
3.
Kuliev A and Verlinsky Y. 2004a Thirteen years’ experience of preimplantation diagnosis: report of the Fifth International Symposium
on Preimplantation Genetics. Reproductive BioMedicine Online 8, 229-235.
4.
Kuliev A and Verlinsky Y. 2004b. Preimplantation HLA typing and stem cell transplantation: report of International Meeting, Cyprus
27-28 March 2004. Reproductive BioMedicine Online 9, 205-209
5.
Rechitsky S, Kuliev A, Tur-Kaspa I, Morris R, Verlinsky Y. 2004 Preimplantation genetic diagnosis with HLA Matching.
Reproductive BioMedicine Online 9, 210-221.
6.
Van de Velde H, Georgiou I, De Rycke M, Schots R, Sermon K, Lissens W, Devroey P, Van Steirteghem A, Liebaers I.. 2004 Novel
universal approach for preimplantation genetic diagnosis of b-thalassaemia in combination with HLA matching of embryos. Human
Reproduction 19, 700-708.
7.
Verlinsky Y, Cohen J, Munne S, Gianaroli L, Simpson JL, Farraretti AP, Kuliev A 2004 Over a decade of experience with
preimplantation genetic diagnosis. Fertility and Sterility 82,302-303
8.
Verlinsky Y, Rechitsky S, Schoolcraft W, Strom C, Kuliev A. 2001 Preimplantation diagnosis for Fanconi anemia combined with
HLA matching. JAMA 285, 3130-3133.
97