EKONOMIK GÖRÜNÜM Haftalık Ekonomi Bülteni İktisat Bölümü|EKOMER 8-14 Haziran 2015/12 GEÇEN HAFTADAN... Yurtiçi Gelişmeler ÜFE ve TÜFE Açıklandı Tüketici Fiyat Endeksi, mayıs ayında yüzde 0,56, Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi ise yüzde 1,11 arttı. TÜFE’de (2003=100) 2015 yılı Mayıs ayında bir önceki aya göre %0,56, bir önceki yılın Aralık ayına göre %5,30, bir önceki yılın aynı ayına göre %8,09 ve on iki aylık ortalamalara göre %8,45 artış gerçekleşti. TÜFE’de Aylık en yüksek artış %10,06 ile giyim ve ayakkabı grubunda olurken, aylık en fazla düşüş gösteren grup ise %2,68 ile gıda ve alkolsüz içecekler oldu. Yıllık olarak en fazla artış %13,44 ile lokanta ve oteller grubunda gerçekleşti. Kaynak: TÜİK Yurt içi üretici fiyat endeksi (Yİ-ÜFE), 2015 yılı Mayıs ayında bir önceki aya göre %1,11 artış, bir önceki yılın Aralık ayına göre %5,22 artış, bir önceki yılın aynı ayına göre %6,52 artış ve on iki aylık ortalamalara göre %6,98 artış gösterdi. Sanayinin dört sektörünün bir önceki aya göre değişimleri; madencilik ve taş ocakçılığı sektöründe %0,86 artış, imalat sanayi sektöründe %1,53 artış, elektrik ve gaz sektöründe %2,73 azalış ve su sektöründe %1,06 artış olarak gerçekleşti. (TÜİK) 2014 ilk çeyreğinden itibaren enflasyon sepeti içerisinde karı yönlü itici rol oynayan gıda ve alkolsüz içecekler grubu fiyat seviyesinde yaşanan düzeltmenin yılsonu enflasyon düzeyi üzerindeki olası etkisi önümüzdeki aylardaki hareketlere bağlı kalacaktır. 1 Kurumlar Uzun Dönem Enflasyon Tahminleri 2015- 2. Çeyrek 20153.Çeyrek 20154.Çeyrek 7.5 20161.Çeyrek 20162.Çeyrek 20163.Çeyrek 20164.Çeyrek 7.2 AKInvesment 6.3 6.5 6.4 4.9 5.4 6.0 6.5 BGC Partners AS BNP Paribas Capital Economic Commerzb ank HSBC Hldg HSBC Hldg Is Invest Nomura Co Ltd Odeabank 6.9 7.0 6.4 5.5 5.5 5.8 6.4 Kurumlar ABank 6.5 6.4 7.2 - - - 7.0 6.5 6.8 7.0 7.5 7.5 7.3 6.5 6.6 6.8 6.8 6.8 7.0 7.4 6.6 6.4 7.4 7.8 6.5 6.2 6.8 - - - - - 6.9 - - - - - 6.5 5.9 - - 8.8 7.0 Kaynak: Thomson&Reuters 6.3 ABank AKInvesment BGC Partners AS Burgan Securities Erste Group Finans Yatırım Garanti Bank Garanti Yatırım HSBC Portfolio ING Bank Is Invest Odeabank TEB TFKB TSKB Vakıfbank Yatırım Finansman Ziraat sec Aylık Enflasyon Tahminleri 0.55% 0.30 1.00% 0.60% 0.55% 0.60% 0.70% 0.90% 0.80% 0.65% 0.65% 0.38% 0.80% 1.10% 0.35% 0.75% 0.55% 0.25% Kaynak: Thomson&Reuters İhracat Açıklaması İhracat Mayıs'ta yüzde 19 azalışla 10,8 milyar dolar oldu Türkiye İhracatçılar Meclisi(TİM) Mayıs ayı ihracat rakamlarını açıkladı. Buna göre ihracat Mayıs'ta yüzde 19 azalışla 10,8 milyar dolar oldu. Ocak-Mayıs'ta ise ihracat yüzde 8,3 azalışla 61,3 milyar dolar olarak gerçekleşti. Son 12 aylık ihracat ise geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 2,7 gerileme ile 151 milyar 725 milyon dolar oldu (nvt.com.tr) PMI açıklandı HSBC Markit Türkiye imalat sektörü satın alma yöneticileri endeksi (PMI) Mayıs'ta 50,2 ile yılın en yüksek seviyesine çıktı. Endeks Nisan ayında 48,5 olarak gerçekleşmişti.(bloomberght) Yurtdışı Gelişmeler ABD Dış Ticaret Dengesi ve İşsizlik Oranı Yayımlandı 2 ABD Ticaret Bakanlığı'nın açıkladığı verilere göre, dış ticaret açığı ithalattaki düşüşe bağlı olarak Nisanda ayında bir önceki aya kıyasla yüzde 19,1 azalarak 40,9 milyar dolar oldu. Şirketlerin de Mayıs ayında bir önceki ayın aksine işe alımlarını arttırmasıyla, ABD ekonomisinin geçen çeyrekteki gerilemenin ardından iyileşmeye doğru gittiği ve Fed’in faiz oranlarını artırabileceği yorumları yapıldı. Fakat hizmetler sektöründe yavaş büyüme, petrol fiyatları artışı ve cansız yurtdışı talebi halen ABD ekonomisinin olumsuz taraflarını oluşturmaktadır. (nytimes.com) Kişisel harcamalar nisan ayında bir önceki aya göre değişmeden kalırken, kişisel gelirde yüzde 0.40 artış yaşanmıştır. (tradingeconomics) İşsizlik oranında da daha çok insanın iş gücü piyasasına girip aktif olarak iş aramaya başlamasıyla, mayıs ayından bir önceki aya göre sadece yüzde 0.1 artarak %5.5 olması ekonominin genel gidişatına dair olumlu görüşleri güçlendirdi. (nytimes.com) Avro bölgesi İşsizlik Oranı ile Avrupa Merkez Bankası Faiz Kararı açıklandı Son verilere göre avro bölgesindeki işsizliğe dair görüntü umut vericidir. Verilere göre, işsizlik oranı Nisan ayında, bir önceki ay %11.2 olan orandan %11.1’e gerilemiştir. İş dünyasındaki büyüme geçen ay ivme kaybetse de var olan talebi karşılamak için şirketlerin işçi alımıyla birlik içinde işsizlik oranı düşmüştür. (Reuters) Avrupa merkez bankası faiz oranlarında değişikliği gitmedi. Banka, mevduat faizini yüzde -0,2, yeniden finanslama faizini yüzde 0.05 ve marjinal kredi tesis oranını ise yüzde 0.3’te korudu. Avrupa merkez bankası faiz kararından sonra da enflasyona dair tahminini açıkladı ve trilyon-avroluk varlık alımı programına bağlı olarak enflasyon oranı tahminini yüzde 0.3 olarak revize etti.(Reuters) Almanya İşsizlik Oranı ve Enflasyon Oranı Açıklandı Almanya’daki büyümenin yavaşlamasına rağmen, işsizlik oranında oldukça dirençli bir durum gözlenmektedir. Berlin Duvarının yıkılmasından bu yana işsizlik oranı hem Nisan ayında hem de Mayıs ayında yüzde 6.4 olarak gerçekleşerek en düşük seviyesinde olmaya devam etmektedir. (www.dw.de) Almanya yılık enflasyon oranı enerji fiyatlarındaki artışın hızlanması nedeniyle Mayıs ayında beklenenden fazla artmıştır. Bir önceki yılın aynı ayına göre harmonize edilmiş Almanya enflasyon oranı yüzde 0.7 artış göstermiştir.(Reuters) BU HAFTANIN EKONOMİK GÜNDEMİ Genel seçim sonrasına denk gelen hafta, aynı zamanda makroekonomik duruma dair temel verilerin de açıklanacağı gündeme sahip. Sanayi üretim endeksi, konut satışları, 1. çeyrek büyüme oranı, ödemeler bilançosu dengesi ve Mart ayı işsizlik oranı bu hafta seçim sonuçları üzerine ortaya çıkacak ekonomik dalgalanmanın seyrini belirleyecektir. Geçen hafta öngördüğümüz haliyle, dolar kurunda yaşanan rekor düzey, bu hafta açıklanacak yurtiçi veriler ile yukarı yönlü hareket ihtimalini korumaktadır. Uluslararası piyasalar açısından Yunanistan’ın kreditörler ile yürütmekte olduğu görüşmeler bu hafta da ekonomik gündemin ilk sıralarında yer alacaktır. Almanya ve Avro Bölgesine ilişkin bu hafta açıklanacak veriler Avrupa Merkez Bankası’nın (ECB) faiz kararı üzerinde büyük ölçüde etkili olacaktır. 3 HAFTANIN YORUMU Pariteler DOLAR/TL Önceki Değ(%) hafta fiyatı 2,8054 2,6590 5,5▲ EURO/TL 3,1152 2,9205 6,6▲ Beş Aylık İhracat EUR/USD 1,1104 1,0988 1,06▲ İhracatımız 2003 yılından itibaren 2009 yılı hariç sürekli yükselen bir seyir izliyordu. Öyle ki, 2003 yılında 47 milyar dolar olan yıllık ihracat her türlü olumsuzluklara rağmen 2014 yılında 157.7 milyar dolara yükselmişti. Ekonomi yönetimi bu trendin sürmesi halinde ve özel desteklerle 2023 yılındaki hedefini 500 milyar dolar olarak belirledi. USD/JPY 125,4375 124,176 1,1▲ GBP/USD 1,5266 EUR/JPY 139,2835 136,371 2,1▲ USD/CHF 0,9413 0,9403 1,1▲ Prof.Dr. Durmuş Dündar [email protected] Ancak 2015 yılının ilk beş ayında gerçekleşen ihracatın geldiği nokta hiç de iyi görünmüyor. Yılın ilk dört ayında Nisan hariç gerileyen ihracat dövizleri Mayıs’ta geriye doğru zirve yaptı dolar -%19. İhracat Ocak’ta yüzde 0.8, Şubat’ta yüzde 6.5, Mart’ta yüzde 14.6 Mayıs’ta da beklenmedik şekilde yüzde 19.0 azaldı. Başta grev yaşayan otomotiv sektörü olmak üzere kimyevi maddeler, hazır giyim ve konfeksiyon, elektrik-elektronik ve çelik sektörleri yüzde 37 ile 13 arasında gerilediler. Ayrıca ihracatımızın ilk sıralardaki ülkelerinden Irak pazarına yapılan ihracat %38.1 düşerken Almanya ihracat mayıs ayında yüzde 26.1 oranında geriledi. Rusya pazarının sorunları devam ettiği için azalmanın oranı yüzde 40’a yükseldi. Özetle mayıs ihracatı tüm sektörlerde geriledi. Ekonominin bu görüntüsü döviz kurlarındaki yükselmenin ihracatı olumlu etkilemediğini göstermektedir. Kamu ekonomi yönetimi ise ihracattaki rakamların beklentiler doğrultusunda olduğunu ve ihracatın yılın ikinci yarısında toparlanacağını söylüyor. Azalan ihracatın ithalatta düşüşe neden olarak, olumlu algılanması gerektiğini ileri süren Ekonomi Bakanlığı, sonuçta dış ticaret dengesine olumlu yansımalar bekliyor. Türk ekonomisinin ihracat talebine dayalı büyüme süreci içinde olduğu kabul edildiğine göre, bu gelişmelerin büyümeyi olumsuz etkilemesi kaçınılmazdır. Zaten bu günlerde OECD de Türkiye’nin 2015 yılı büyümesini yüzde 3.2’den 3.1’e revize etmiş bulunuyor. Fiyat 1,5294 -0,18▼ Hisse Senedi Piyasaları Seviye BIST 100 81.943 BIST 30 100.259 Seviye S&P 500 Nikkei 2.092,83 20.460,90 BOVESPA 52.973,38 Shanghai 3.478,52 300 CAC Paris 4.920,74 Önceki Değ(%) hafta seviyesi 82.981 -1,3▼ 101.003 -0,7▼ Önceki hafta Değ(%) seviyesi 2.107,39 -0,7▼ 20.563,15 0,5▼ 52.760,48 0,4▲ 3.478,52 - 5.007,89 -1,7▼ Haftanın Veri Takvimi Emtia 08.06.2015 08.06.2015 08.06.2015 08.06.2015 08.06.2015 09.06.2015 10.06.2015 11.06.2015 12.06.2015 12.06.2015 15.06.2015 04:00 09:00 09:00 10:00 10:00 04:30 10:00 10:00 12:00 10:00 12:00 Dış Ticaret Dengesi (Mayıs) – Çin Halk Cumhuriyeti Dış Ticaret Dengesi (Nisan) – Almanya Sanayi Üretimi (Nisan) – Almanya Sanayi Üretimi (Nisan) – Türkiye Konut Satışları – Türkiye Önceki Değ(%) hafta fiyatı ALTIN ONS 1.174,33 1.224,08 -4,1▼ HAM 58,57 60,54 -3,3▼ PETROL Fiyat - BAKIR 95,85 95,85 1. Çeyrek Yıllık Büyüme Oranı – Türkiye BRENT 62,71 66,92 -6,3▼ Ödemeler Bilançosu Dengesi – Türkiye GUMÜŞ 16,13 17,50 -7,9▼ Enflasyon Oranı (Mayıs) – Çin Halk Cumhuriyeti Sanayi Üretimi (Nisan) – Avro Bölgesi İşsizlik Oranı (Mart) – Türkiye Dış Ticaret Dengesi (Nisan) – Avro Bölgesi Ekonomik Görünüm Haftalık Ekonomi Bülteni, TC İstanbul Kültür Üniversitesi, İktisat Bölümü ve Ekonomik ve Finansal Araştırmalar Merkezi (EKOMER) tarafından hazırlanmaktadır. Bültende yer alan değerlendirmeler herhangi bir yatırım önerisi olmayıp görüş niteliğindedir. 4 Yayın Koordinatörü: Doç.Dr. Sinan Alçın Editörler: Ar.Gör. Zehra Atik, Ar.Gör. Ady. Tuğba Aynacı Yayın Kurulu: Prof.Dr. Durmuş Dündar, Prof.Dr. Zafer Tunca, Yrd.Doç.Dr. Mesut Eren, Yrd.Doç.Dr. Billur Güner, Öğr.Gör.Dr. Deniz Dereli, Öğr.Gör. Raif Bakova, Ar.Gör. Özgür Atılgan, Ar.Gör. Ady. Deniz Çolak, Ar.Gör.Ady. Nurdan Bozkurt Çakır, Nur Cin İletişim: [email protected]