28 MÜSİAD Araştırmalar ve Yayın Komisyonu Enflasyon Yılı Çift

01-15 Ocak 2012 SAYI: 28
MÜSİAD Araştırmalar ve Yayın Komisyonu
Enflasyon Yılı Çift Haneyle Kapadı
A
ralık ayında Tüketici Fiyatları Endeksi (TÜFE) aylık bazda %0,58 ve yıllık bazda %10,45 artış gösterdi. Böylelikle 2011 yılı enflasyonu %10,45 olarak
gerçekleşti. Endeksin aylık bazdaki yükselişinde en
büyük rolü %1,97 oranında artan gıda ve alkolsüz içecekler grubu oynadı. Giyim ve ayakkabı ise bir önceki
aya göre %2,17 oranında düşüş kaydetti. Yıllık bazda
değerlendirildiğinde ise, en fazla yükselişin %18,5 ile
alkollü içecekler ve tütün grubunda olduğu görüldü.
Bununla birlikte, yıllık enflasyona en büyük katkı, gerek artış gerekse ağırlık oranları itibariyle, sırasıyla
gıda ve alkolsüz içecekler, ulaştırma ve konut gruplarından geldi.
Kaynak: TÜİK
TCMB tarafından yayınlanan Fiyat Gelişmeleri Değerlendirme Raporuna göre ise, Aralık ayında %10,45
olarak gerçekleşen yıllık enflasyonda işlenmemiş gıda fiyatlarında ve döviz kurunda yaşanan gelişmelerin, fiyatlara gecikmeli yansıması etkili oldu. Aralık ayında, işlenmemiş gıda, enerji, alkollü içecek ve
tütün ürünlerini dışlayan endekse göre hesaplanan çekirdek enflasyon %8,54 olarak gerçekleşti.
Bu da, %10,45 gerçekleşen enflasyondaki gıda fiyatlarının etkisini daha net bir şekilde gösterdi. Aralık
ayında hizmet fiyatları %0,29 oranında artarken bu grupta yıllık enflasyon %6,27’ye geriledi. Rapora
göre, Aralık ayında enerji fiyatları ise %0,56 oranında arttı. Bu gelişmede, katı yakıt fiyatları ile uluslararası petrol fiyatlarındaki gerilemeye karşın, Türk lirasındaki değer kaybı sonucunda yükselen yurt içi
akaryakıt fiyatları belirleyici oldu.
Aralık ayında Üretici Fiyatları Endeksi (ÜFE) ise aylık bazda %1 ve yıllık bazda %13,33 artış kaydetti.
ÜFE’deki artışa aylık olarak en büyük katkı %17,49 oranındaki yükselişle tarım sektöründen geldi. Endeksin yıllık artışında ise sepette %83’lük ağırlığa sahip sanayi ürünleri fiyatlarının %13,92 oranında
yükselmesi önemli rol oynadı.
1
Ekonomide Sert İniş Yaşanmayacak
T
ÜİK verilerine göre, sanayi üretim endeksi Kasım
ayında, geçen yılın aynı ayına göre %8,4 artarak
126,7 değerine ulaştı. Endeksin yıllık artışına en büyük etkiyi %7,6 oranında büyüyen imalat sanayi yaptı.
Sektörel bazda en hızlı büyüme ise %16,9’luk artış ile
elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımı sektöründe görüldü. Madencilik ve taşocakçılığı
sektörü endeksinde ise %2,9’luk bir artış kaydedildi.
Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış endeks ise
Ekim ayına göre %2,5 oranında azaldı. Bu veriler doğKaynak: TÜİK
rultusunda, son çeyrekte sanayide 3. çeyreğe kıyasla ciddi bir düşüş olmadığı gözlendi. Böylelikle, kapasite kullanım oranı göstergesi dâhilinde, Aralık
ayında endeksin artış hızında bir düşüş görülebilecek olsa da, yılın son çeyreğinde güçlü büyümenin
devam edeceği ve 2011’in %8’lik bir büyüme ile rahatlıkla kapatılacağı ortaya çıkmış oldu. Sanayiye
yönelik bu veriler, ayrıca, iddia edildiğinin aksine ekonomide sert bir iniş olmayacağına işaret etti.
Dış Ticaret Makası Daralıyor
2
011 Kasım ayında, 2010 yılının aynı ayına göre ihracat %18,5 artarak 11,1 milyar dolar, ithalat ise %8,8
artarak 18,7 milyar dolar olarak gerçekleşti. Böylelikle, Kasım ayı dış ticaret açığı, geçen senenin aynı
dönemine göre 7,8 milyar dolardan 7,5 milyar dolara geriledi. Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış
seriler ile değerlendirildiğinde ise, 2011 Kasım ayında aylık bazda ihracat %1,6 artarken, ithalat %0,7
azaldı. Tüm bu veriler doğrultusunda, ihracatın ithalatı karşılama oranı Kasım ayında geçen yılın aynı
dönemine göre 4,8 puan artarak %59,6’ya yükseldi.
İlk 11 aylık dönemde ihracatta en büyük kalemi, yıllık bazda yaklaşık 1 puan artan %93,5’lik payı ve %21
oranında artan hacmiyle imalat sektörü oluşturdu. Aynı dönemde ithalatın artışında en büyük faktör ise
toplam ithalatta sahip olduğu %72’lik payı ve %35 oranındaki hacim artışı ile ara mallar grubu oldu. Kasım
ayında en fazla ihracat yapılan ülke Almanya olurken, Almanya’yı sırasıyla Irak, İngiltere, İtalya ve Rusya
takip etti.
Kaynak: TÜİK
2
2
Cari Açık Normalleşiyor
T
CMB tarafından açıklanan ödemeler dengesi istatistiklerine göre, 2011 Kasım ayında cari işlemler açığı
5,2 milyar dolar olarak gerçekleşti. Açık, Ekim ayında 4,2 milyar dolar seviyesindeydi. Kasım ayında
ihracat %7,7 oranında bir düşüşle 11,8 milyar dolar olarak kaydedilirken ithalat da %6 oranında azalarak
18 milyar dolar olarak gerçekleşti. Bu veriler doğrultusunda, Kasım ayı mal dengesinde Ekim ayına kıyasla
ciddi bir düşüş yaşanmadı.
Mevsimsel faktörler dolayısıyla turizm gelirlerinin %45 oranında düşmesi neticesinde, hizmetler dengesi
ise Ekim ayına göre %35 oranında bir azalışla 2,9 seviyesine geriledi. Dolayısıyla, Kasım ayında cari açığın
artış göstermesine neden olan kalem hizmetler dengesi oldu. Kasım cari açığı 2010 yılında 6 milyar dolar
seviyesindeydi. Bu bağlamda, cari açığın 2011 yılının Kasım ayında geçen yılın aynı dönemine göre daha
düşük bir seviyede gerçekleşmesi, açığın, beklentiler doğrultusunda, ivme kaybettiğini ortaya koydu.
Kaynak: TCMB
Açığın finansman kısmına bakıldığında ise, Ekim ayına göre bazı değişiklikler gözlemlendi. Bu kapsamda,
uzun süredir sıcak parada gözlenen çıkış ya da azalışlar, borç senetlerine Kasım ayında %37 oranında artan taleple yeniden artış gösterdi. Açığın finanse edilmesinde bir diğer önemli kalem ise, %420 oranında
artış gösteren banka varlıkları oldu. Ekim ayında cari açık finansmanı için 3,7 milyar dolar eksilen Merkez
Bankası rezervleri ise, Kasım ayında portföy yatırımları ve banka varlıklarında görülen artış nedeniyle, bu
kez 2,5 milyar düzeyinde artış gösterdi.
Avrupa’da Kriz Senaryoları Devam Ediyor
İ
ngiltere’nin önde gelen “Think Tank” kuruluşlarından Item Club tarafından hazırlanan E&Y Item Club
2012 Tahminleri Raporuna göre Avrupa Birliği’nin tekrar krizin eşiğinde olduğu iddia edildi. Rapor ayrıca İngiltere için yapılan değerlendirmelerde, Avrupa Birliği borç krizine çözüm bulunması durumunda
dahi İngiltere ekonomisinin 2012 yılında sadece %0,2 büyüyeceği tahmininde bulundu. Bunun yanı
sıra, işsizliğin 2012 yılında artmaya devam edeceği ve sadece İngiltere’de 3 milyon işsiz sayısına ulaşılacağı öngörüldü. Raporda Avrupa ülkelerinde tüketimin çok düşük olduğunun, bu durumun da ekonomik toparlanmayı geciktirdiğinin altı çizildi. Ayrıca ihracatın azalmasının, durumu daha da kötüleştirdiği
belirtildi. Bütün bu veriler dahilinde 2012 yılının Avrupa için teknik olarak krize işaret ettiği öne sürüldü.
3
S&P Avrupa Ülkelerinin Notunu Düşürdü
S
&P Ocak ayında yayınladığı rapor ile Avrupa Birliği Ülkelerinin birkaçının ülke kredi notlarını düşürdü. Yapılan açıklamada Avrupa Birliği’nin aldığı önlemlerin yetersiz bulunduğu belirtilerek, kamu
borçları konusunun öncelikli sorun olduğu ve bir an önce gerekli adımların atılması gerektiği uyarısında bulunuldu. Bu açıklamanın ardından alınan başka bir karar ile Avrupa Finansal İstikrar Fonu’nun da
notu AAA’dan AA+’ya düşürüldü. Kısa vade borçlanma notu ise A-1+ olarak değiştirildi. Alınan kararlarda Avrupa Finansal İstikrar Fonu’nun garantörü alan Fransa ve Avusturya ülkelerinin notlarının düşürülmesinin de önemli etkisi olduğu vurgulandı. Bu gelişmeler ışında, Avrupa Birliği Finansal İstikrar
Fonu’nun 2012 ve 2013 yıllarında alacağı kararların küresel ekonomide yaşanacak gelişmelerde önemli rol oynayacağı belirginleşti. Notu düşen ülkeler için ileriki bir tarihte yeniden not düşüşleri yaşanabileceği uyarısının belirtildiği raporda, kredilerin kısıtlanması, risk priminin düşürülmesi için önlemler
alınması ve ülkeler arasında ortak hareket zeminin kuvvetlendirilmesi tavsiyelerinde bulunuldu. Bu
bağlamda, ülke görünümü ve/veya kredi notu değiştirilen ülkeler aşağıda belirtilmiştir.
Kaynak: S&P
4
4