Gümrük Birliği`nin Güncellenmesi Hakk

Selahattin Pınar Cad. Cemal Sahir Sok. Polat İş Merkezi No:29 Kat:4‐5 Da:47 Mecidiyeköy/İstanbul
T: 0 212 275 52 52
F:0 212 273 29 99
www.tubisad.org.tr
İlgi : 17479731 – 743.99 – 111924 sayılı yazı 19 Ekim 2015, İstanbul Konu : Gümrük Birliği’nin Güncellenmesi Hakkında Görüş İletilmesidir. Ref: KC/IO/15‐90 TÜRKİYE CUMHURİYETİ EKONOMİ BAKANLIĞI AVRUPA BİRLİĞİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ’NE Sayın Genel Müdürlüğünüz tarafından Gümrük Birliği’nin güncellenmesi çalışmaları kapsamında kullanılmak maksadıyla işbu dilekçenin ekinde yer alan soru formunun doldurulması talep edilmiştir. Bilişim sektörünün önde gelen temsilcilerinden olan Türkiye Bilişim Sanayicileri Derneği’nin (TÜBİSAD) konuya ilişkin görüşleri ekte yer alan soru formunda yansıtılmaya çalışılmıştır. Bilgilerinize saygılarımızla arz ederiz. Kemal CILIZ İbrahim ÖZER TÜBİSAD Bilişim Sanayicileri Derneği Başkanı TÜBİSAD Yönetim Kurulu Üyesi Selahattin Pınar Cad. Cemal Sahir Sok. Polat İş Merkezi No:29 Kat:4‐5 Da:47 Mecidiyeköy/İstanbul
T: 0 212 275 52 52
F:0 212 273 29 99
www.tubisad.org.tr
Kurum/Kuruluş Adı
SORU FORMU
BÖLÜM 1: KURULUŞ BİLGİLERİ
: Türkiye Bilişim Sanayicileri Derneği
Anketi Dolduranın Görevi/ :
Unvanı/İletişim Bilgileri
BÖLÜM 2: TÜRKİYE İLE AVRUPA BİRLİĞİ ARASINDAKİ GÜMRÜK
BİRLİĞİ’NİN GÜNCELLENMESİ ÇALIŞMALARINA İLİŞKİN SORULAR
1. Türkiye-Avrupa Birliği Gümrük Birliği’nin Türkiye açısından
faydalı/zararlı sonuçlar doğurduğuna inanıyor musunuz? Hangi alanlarda
faydalı/zararlı sonuçlar doğurmuştur?
Türkiye – Avrupa Birliği Gümrük Birliği’nin Türkiye açısından faydalı sonuçlar
doğurduğu düşünülmektedir. Bunun temel sebebinin Türk gümrük mevzuatının Avrupa
Birliği ve dünya normları ile uyumlulaştırılması ve bunun sonucu olarak da dış ticaret
hacminin artması olduğu mütalaa edilmektedir.
Gümrük Birliği'nin yürürlüğe girdiği 1996 yılından bu yana ülkemiz bu alandaki
mevzuat uyumunda oldukça ileri bir seviyeye ulaşmıştır. Gümrük Birliği Türkiye'nin
dış ticaret rejimini yeniden yapılandırmakla kalmamış, AB ile geleneksel olarak
sürdürülen ticari ilişkilerin geliştirilmesinde de rol oynamış ve üçüncü ülkelerle ticaret
bakımından önemli sonuçlar doğurmuştur. Bu kapsamda değinilmesi gereken bir diğer
husus ise Gümrük Birliği’nin işlemesi için yeknesak uygulamalar gerektiren menşe,
gümrük kıymeti, malların gümrük birliği bölgesine girişi, gümrük beyannamesi, serbest
dolaşıma giriş, ekonomik etkili gümrük rejimleri, malların dolaşımı, itiraz hakkı
konularında uyum sağlanmış olmasıdır.
Söz konusu durumların sonucu olarak da Türkiye ile AB arasındaki ticaret hacmi
Gümrük Birliği sonrasında büyük ölçüde artmıştır. Gümrük Birliği’nin dinamik etkileri,
Türk imalat sektörünün rekabet ve verimlilik düzeyine de olumlu yönde katkıda
bulunmuştur.
Selahattin Pınar Cad. Cemal Sahir Sok. Polat İş Merkezi No:29 Kat:4‐5 Da:47 Mecidiyeköy/İstanbul
T: 0 212 275 52 52
F:0 212 273 29 99
www.tubisad.org.tr
2. Türkiye-Avrupa Birliği Gümrük Birliği’nin aksayan yönleri olduğunu
düşünüyor musunuz?Hangi alanlarda aksaklıklar yaşanmaktadır?
Türkiye – Avrupa Birliği Gümrük Birliği’nin aksayan yönlerini teşkil ettiğini
düşündüğümüz konular aşağıda sıralanmaktadır:

Serbest Ticaret Anlaşmaları:Mevcut durumda AB’nin yapmış olduğu serbest
ticaret anlaşmalarından Türkiye, ilgili ülke ile ikili anlaşma yapmadığı sürece
yararlanamamaktadır. Hal böyle olunca Türkiye söz konusu ülkeye karşı
gümrük önlemleri uygulayamazken, bahsi geçen ülke Türkiye’ye karşı gümrük
önlemleri uygulayabilmektedir.
Açıklanan olumsuz durumun ortadan kaldırılabilmesi için AB ile Türkiye’nin
birlikte hareket etmesinin sağlanması ve AB ile müzakerelere başlayan ilgili
ülkenin Türkiye ile de aynı anda müzakerelere başlaması şartının yürürlüğe
konulmasının yararlı olacağı mütalaa edilmektedir.

AB – ABD Serbest Ticaret Anlaşması:Bilindiği üzere AB ile ABD serbest
ticaret anlaşması müzakereleri içindedir. Söz konusu serbest ticaret
anlaşmasının kurulması halinde, Türkiye’nin de ABD ile ikili serbest ticaret
anlaşması imzalaması gerekecektir. Aksi halde Türkiye tek taraflı olarak
gümrük önlemlerini ABD ürünlerine karşı kaldırmış olacaktır. Bu durum ülke
ekonomisine önemli ölçüde zarar vereceği için konunun ayrıca belirtilmesi
ihtiyacı hissedilmiştir.

Ticaret Komitesi İçinde Yer Almama:Avrupa Birliği Gümrük Birliği’nin en
önemli karar alma mekanizması bilindiği üzere Ticaret Komitesi’dir. Türkiye ise
Gümrük Birliği üyesi olmasına karşın Ticaret Komitesi içerisinde üye
bulundurmamakta ve dolayısıyla karar alma konusunda herhangi bir etkinlik
gösterememektedir. Bu durum ülkemizin üçüncü ülkelerle ilişkilerini
geliştirmesini bir ölçüde engellemektedir. Türkiye’nin farklı statüsü göz önünde
tutularak, AB Komisyonu bünyesinde sadece üye ülkelerin katılımına açık
tutulan Komiteye iştirakinin sağlanması, gümrük birliği çerçevesindeki danışma
mekanizmalarının etkin işleyişi bakımından önemli bir husustur.

GTİP Uyumlulaştırılması Sorunları: GTİP uyumlulaştırılması yönünde
pratikte halen aksaklıklar yaşandığı düşünülmektedir. Örneğin AB
mevzuatından iktisap edilen Avrupa Birliği Kombine Nomenklatür Açıklama
Notları, ürünlerin tabi olduğu GTİP bilgisinin tespiti için dikkate alınması
gereken kriterleri çok açık ve detaylı olarak göstermektedir. Ancak buna rağmen
Selahattin Pınar Cad. Cemal Sahir Sok. Polat İş Merkezi No:29 Kat:4‐5 Da:47 Mecidiyeköy/İstanbul
T: 0 212 275 52 52
F:0 212 273 29 99
www.tubisad.org.tr
çok sayıda ürünle ilgili gümrük idaresi ile mükellefler arasında ihtilaflar
yaşanmakta ve özellikle mükellefler cenahında mağduriyetler oluşabilmektedir.
Bu konuyla ilgili gümrük idarelerinin yol gösterici görevlerini daha aktif bir
şekilde yerine getirilmeleri gerekmektedir. Gümrükler Genel Müdürlüğü’nün
ihtilaflı bazı eşyaları tanımlama ve sınıflandırma yönünde yayımladığı 2013/50
sayılı Genelge bu anlamda çok güzel bir örnektir. “Cep telefonu ana kartları”
gümrük idaresi tarafından cep telefonu GTİP’inde sınıflandırılarak ÖTV’ye tabi
tutulmuş ve bu uygulama sebebiyle çok sayıda teknik servis firması ve
tüketiciler ciddi mağduriyet yaşamıştır. Söz konusu Genelge’nin
yayımlanmasıyla
“cep
telefonu
anakartları”nın
aksam
tarifesinde
sınıflandırılması gerektiği belirtilmiş bu sayede gümrük idareleri nezdinde
uygulama birliği tesis edilmiştir. Bunun gibi ihtilaf konusu birçok hususta ilgili
mevzuatın ve uygulamaların AB ile uyumlaştırılması çok büyük önem
taşımaktadır.
3. Türkiye-Avrupa Birliği Gümrük Birliği’nin güncellenmesi yönündeki
çalışmaları yararlı buluyor musunuz?
Türkiye – Avrupa Birliği Gümrük Birliği’nin güncellenmesi yönündeki çalışmalar
tarafımızca son derece olumlu ve yararlı bulunmaktadır. Zira Gümrük Birliği’nin
özellikle uluslararası ekonomik, sosyal, siyasal ve jeopolitik konjonktüre uygun olarak
ve günün değişen şartlarını baz alarak güncellenmesi önem arz etmektedir. Bu minvalde
Türkiye’nin karşılaştırmalı üstünlüklerini pekiştiren, katma değerli ürünler üretimini ve
ihracını destekleyen yönde güncellemeler yapılması Türkiye ekonomisinin küresel
rekabet koşullarına uyumunu ve bu koşullar tahtında daha etkin faaliyet göstermesini
kolaylaştıracaktır.
4. Türkiye-Avrupa Birliği ekonomik ilişkileri çerçevesinde bugüne kadar
“Hizmet Ticareti” (bankacılık, sigortacılık, telekomünikasyon, müteahhitlik,
sağlık, ulaştırma, mühendislik-mimarlık, teknik müşavirlik, reklam, bilgi
teknolojileri, turizm, finans vb.) konusunda kurum/kuruluşunuza ulaşan
herhangi bir sorun varsa belirtiniz. Bu kapsamda, AB ile aramızdaki
ortaklık metinleri doğrultusunda, hizmet ticareti alanında karşılıklı
piyasaların açılmasını yararlı buluyor musunuz? Açılım sağlanmasında
yarar gördüğünüz sektörleri belirtiniz.
Bilindiği üzere hizmet sektörü Türkiye ekonomisinin yaklaşık olarak %60’ını
oluşturmaktadır. Ancak hizmet sektörü Gümrük Birliği kapsamı dışında kalmaktadır.
Selahattin Pınar Cad. Cemal Sahir Sok. Polat İş Merkezi No:29 Kat:4‐5 Da:47 Mecidiyeköy/İstanbul
T: 0 212 275 52 52
F:0 212 273 29 99
www.tubisad.org.tr
Bu durum da bilişim sektörü de dâhil olmak üzere birçok sektörün ihracatını
yavaşlatmakta ve dolayısıyla büyümeyi sınırlamaktadır. Dolayısıyla Gümrük Birliği’nin
hizmet ticaretini de mümkün olan en geniş şekilde kapsayacak biçimde
genişletilmesinin ülkemize son derece faydalı olacağı düşünülmektedir.
5. Türkiye-Avrupa Birliği ekonomik ilişkileri çerçevesinde bugüne kadar
“Kamu Alımları” konusunda kurum/kuruluşunuza ulaşan herhangi bir
sorun varsa belirtiniz. Bu kapsamda, AB ile aramızdaki ortaklık metinleri
doğrultusunda, kamu alımları alanında karşılıklı piyasaların açılmasını
yararlı buluyor musunuz? Açılım sağlanmasında yarar gördüğünüz
sektörleri belirtiniz. AB kamu alımları pazarının ülkemiz bakımından diğer
pazarlara mukayese ile önceliği nedir?
6. Türkiye-Avrupa Birliği ekonomik ilişkileri çerçevesinde bugüne kadar
“Tarım Ürünleri Ticareti” konusunda kurum/kuruluşunuza ulaşan
herhangi bir sorun varsa belirtiniz. Bu kapsamda, AB ile ticari
ilişkilerimizde mevcut tarım tavizlerinin genişletilmesini yararlı buluyor
musunuz? Rekabetçi olduğumuz halde AB tarafından yüksek tarife
uygulanması veya tavize konu edilmemiş olması sebebiyle AB pazarına
ihraç edilemeyen ürün/ürün grupları nelerdir? Tavizlerin karşılıklı
genişletilmesinde yarar gördüğünüz ürünleri belirtiniz.
7. Türkiye ile Avrupa Birliği arasındaki ticaretin önünde tarifeler veya tarife
dışı engeller (standartlar, sağlık sertifikası, vb.) sorun doğurmakta mıdır?
Sorun doğuran alanlar var ise hangileridir?
8. Avrupa Birliği’nin ithalatta (ülkemizin ihraç ürünlerine) uyguladığı
standartlar, teknik düzenlemeler ve mevzuat ile ilgili yeterli bilgiye
Selahattin Pınar Cad. Cemal Sahir Sok. Polat İş Merkezi No:29 Kat:4‐5 Da:47 Mecidiyeköy/İstanbul
T: 0 212 275 52 52
F:0 212 273 29 99
www.tubisad.org.tr
ulaşabiliyor musunuz? Söz konusu standartlardan, ülkemizde yerleşik
imalat süreçlerine yapısal olarak uyumsuz olması sebebiyle ticaretin vuku
bulmadığı sektörler varmıdır?
Bilişim sektörü açısından Avrupa Birliği’nin ithalatta (ülkemizin ihraç ürünlerine)
uyguladığı standartlar, teknik düzenlemeler ve mevzuat ile ilgili yeterli bilgiye
ulaşılabilmektedir. Bu kapsamda ülkemizdeki yerleşik imalat süreçlerine yapısal
uyumsuzluklar nedeniyle ticaretin sekteye uğradığı önemli bir alan olmadığı
düşünülmektedir.
9. Türkiye ile Avrupa Birliği’nin uyguladığı mevzuat (standartlar, teknik
düzenlemeler, karşılıklı tanıma, piyasa gözetimi ve denetimi, vb.) arasındaki
farklılıklar ticareti olumsuz etkilemekte midir?
Türkiye ile AB’nin uyguladığı mevzuat arasında bir takım farklılıklar dikkati
çekmektedir.Esasında Türkiye ekonomisinin aleyhine olan bu tür farklılıkların
giderilmesi ve uyumlulaştırmanın hızlı ve kapsamlı bir şekilde hayata geçirilmesi
gerektiği düşünülmektedir. Örneğin, gerek ekonomik verimlilik gerekse çevrenin
korunması açısından çok büyük önem taşıyan geri kazanım faaliyetlerinin yasal ve
vergisel zorluklar sebebiyle yeterince gelişmediği gözlemlenmektedir. Bu kapsamda
somut örnek vermek gerekirse ikinci el cep telefonlarının satışında uygulanan KDV’nin
%18 olması, yenileştirme sektörünün ülkemizde yeterince büyümesini engellemektedir.
Oysaki yenileştirme faaliyetleri özellikle AB ekonomisinde çok önemli bir yere
sahiptir.
10. Türkiye-Avrupa Birliği Gümrük Birliği kapsamında taraflar arasında
gümrükler alanında sorunlarla karşılaşılmakta mıdır? Bu kapsamda,
sorunlu konular nelerdir?
Ülkemizin Gümrük Birliğinden tam anlamıyla faydalanmasını engelleyen bir husus
olarak karayolu kotası uygulaması dikkat çekmektedir. Zira Türkiye “Ortak Transit”
kapsamında AB taşıma ağına tamamen entegre olmuş durumdadır. Ancak Avrupa ile
ulaşımda omurga görevi gören Avusturya çevresel etkileri öne sürerek Türk tır ve
trenlerine bir takım kısıtlamalar getirmektedir. Yine benzer şekilde Bulgaristan ve
Avusturya zaman zaman Türk araçlarını keyfi olarak ücretli geçişe zorlamaktadır. Bu
durum da maliyet arttırıcı bir etmek olarak zarara sebep olmaktadır.
11. Türkiye-Avrupa Birliği Gümrük Birliği kapsamında fikri mülkiyet hakları
Selahattin Pınar Cad. Cemal Sahir Sok. Polat İş Merkezi No:29 Kat:4‐5 Da:47 Mecidiyeköy/İstanbul
T: 0 212 275 52 52
F:0 212 273 29 99
www.tubisad.org.tr
alanında sorunlarla karşılaşılmakta mıdır? Bu kapsamda, sorunlu konular
nelerdir?
Fikri mülkiyet haklarının korunması konusundaki düzenlemelerde hak sahibinin
korunması amacıyla alınan önlemlerde gümrüklerde olumsuzluklara sebep
olabilmektedir.Yargılama sonucu beklenmeden hak sahibi olduğunu iddia eden şirketler
lehine uygulanan ihtiyati tedbirler hak sahipleri açısından olumsuz sonuçlar
doğurabilmektedir. İddia sahibi lehine ihtiyati tedbir kararı verilerek malların
gümrüklerde durdurulması söz konusu durumun en temel örneğini teşkil etmektedir.
Uzun yargılama süreci sonucunda iddia sahibi davasını kaybetse dahi yargılama
süresince hakkında dava açılan kişinin mallarını ihraç etme şansı ortadan kalkmaktadır.
12. Türkiye ile Avrupa Birliği arasındaki Gümrük Birliği’nin güncellenmesi
çalışmaları kapsamında ele alınmasında yarar gördüğünüz başka konular
bulunmakta ise lütfen aşağıda bilgi veriniz. Söz konusu hususlar ankette yer
almayan konular olabileceği gibi ankette yer alan fakat daha fazla izahat
yapmak istediğiniz konular da olabilir.
Tarafımızca aşağıdaki hususlara dikkat çekilmesi faydalı bulunmaktadır:

İthalat rejiminde nihai kullanım olarak işlem gören eşyalar için 5 sayılı liste
kuralı, yani tanım itibariyle gümrük vergisi sıfırlanması doğrudan uygulanmalı,
nihai kullanım yaklaşımından vazgeçilmesi önerilmektedir.

Mali mevzuatımızın uluslararası ticaret ve uluslararası ödeme kuralları ve
uygulamalarıyla uyumlulaştırılmasının, dış ticaretimizin büyümesini ve daha
verimli hale gelmesini sağlayacak bir öneme sahip olduğu düşünülmektedir.
Örneğin KKDF’ye (Kaynak Kullanımını Destekleme Fonu) ilişkin dış ticaret
uygulamaları T.C. Merkez Bankası’nın 1988 tarihli bir kararına
dayandırılmaktadır. Günümüz ekonomik ve teknolojik koşullarına uyum
sağlamayan bu Karar’a göre transfer edilen ithalat bedelinin 2 iş günü içerisinde
ihracatçının hesabına ulaşmaması halinde, KKDF yükümlülüğü doğacağına
hükmedilmektedir. Gelir İdaresi Başkanlığı bu süreye 5 iş günü daha ilave
etmiştir. Ancak bu hükümler ve süreler günümüz koşullarında kimi özel
durumlar karşısında yetersiz kalmaktadır. Örneğin, yakın dönemde
Yunanistan’da yaşanan olaylarda da görüleceği üzere, finans kurumları zorunlu
olarak tatil edilmektedir. Bu duruma benzer diğer olayların olma ihtimali
AB’nin diğer üyeleri için de söz konusudur. İthalatçının elinde olmayan söz
konusu sebeplerden dolayı 2 + 5 iş günü valör tarihi sebepli KKDF’yedüşülmesi
Selahattin Pınar Cad. Cemal Sahir Sok. Polat İş Merkezi No:29 Kat:4‐5 Da:47 Mecidiyeköy/İstanbul
T: 0 212 275 52 52
F:0 212 273 29 99
www.tubisad.org.tr
dış ticaret yapan firmalar için çok ciddi bir kayıptır. Aradan 27 yıl geçmiş
olmasına rağmen günün koşullarına uyumlaştırılmayan bu olumsuz durum dış
ticaret önündeki tarife dışı engellerdendir.

Yine benzer şekilde ithalatta kullanılan kredi notlarının KKDF’ye tabi tutulması
da mevzuatımızın Avrupa Birliği mevzuatıyla uyumsuz olduğu bir diğer
husustur. Bilindiği üzere kredi notları doğrudan ithalatçının borcundan
düşmektedir. Dolayısıyla ihracatçıya sonradan herhangi bir ödeme
yapılmamaktadır. Ancak buna rağmen sırf banka transfer yazısı sunulamaması
gerekçesiyle kredi notu sebepli eksik yapılan ödemeler için KKDF ödemek
durumunda kalınmaktadır.
13. Gümrük Birliği’nin güncellenmesine yönelik çalışmalar kapsamında
önümüzdeki dönemde yapılması planlanan daha ayrıntılı anketlerde yer
almayı ister misiniz? Bu kapsamda, özellikle hangi alanlar ile ilgilendiğinizi
belirtiniz.
Tarafımızca önümüzdeki dönemde yapılması planlanan daha ayrıntılı anketlerde de yer
alınması gerektiği düşünülmektedir. Bu kapsamda özellikle aşağıda yer alan alanlarla
ilgilenilmektedir:






Bilgi ve iletişim teknolojileri
Tüketici elektroniği (cep telefonu, beyaz eşya, aydınlatma vb.)
GTİP sorunları
Kambiyo mevzuatı
Kıymet tespiti
Bilişim sektörü ile ilgili olabilecek diğer her konu hakkındaki anketler