Kalite Maliyetleri

A.Ü. SİYASAL BİLGİLER FAKÜLTESİ
İŞLETME DOKTORA PROGRAMI
Toplam Kalite Yönetimi ve
Kalite Maliyetleri
Ömer ERDOĞAN
Yönetim Muhasebesi
Aralık 2014
Kalite Nedir?
 Kalite en basit tanımıyla, müşteri isteklerine cevap verebilmektir.
 Genel bir tanım olarak; kalite, bir ürün veya hizmetin belirlenen veya
olabilecek ihtiyaçları karşılama kabiliyetine dayanan özelliklerin
toplamıdır.
 Amerikan Kalite Kontrol Derneği (ASQC)'nin kalite tanımı ise; bir mal ya da
hizmetin belirli bir gereksinimi karşılayabilme yeteneklerini ortaya koyan
karakteristiklerin tümü, kalitedir.
 Japon Sanayi Standartları Komitesi’ne göre kalite; ürün ya da hizmeti
ekonomik bir yoldan üreten ve tüketicinin isteklerine cevap veren bir
üretim sistemidir.
2
TKY Tanımları
 TKY; bir organizasyon içinde kaliteyi odak alan, organizasyonun bütün
üyelerinin katılımına dayanan, müşteri memnuniyeti yoluyla uzun vadeli
başarıyı amaçlayan ve organizasyonun bütün üyelerine ve topluma yarar
sağlayan bir yönetim yaklaşımıdır
 TKY bir yönetim felsefesidir. TKY’nin başarılı olabilmesi için tüm
organizasyon tarafından benimsenmesi ve yukarıdan aşağıya doğru tam
bir kararlılıkla uygulanması gerekir.
 TKY, yapılan işin her aşamasında kalitenin geliştirilmesini hatta kalitenin
bir hayat tarzı olarak benimsenmesini de kapsamaktadır.
3
Kalite Yönetimine İlişkin Yaklaşımlar
 Taylor’ın Çalışmaları: İşlerin basitleştirilmesi ve kişilerin
uzmanlaşması; sonuçta üretim hızlanmış ama kalite aynı
ölçüde geliştirilememiştir. (İş tatminsizliği)
 Deming’in Kalite Yaklaşımı: Deming Döngüsü (Planla,
uygula, kontrol et, harekete geç), hedef sıfır hata. Kalite ve
maliyet aynı anda iyileştirilebilir. (Kalite ≠ Yüksek Maliyet)
 Juran’ın Kalite Yaklaşımı: Toplam uygulama vurgusu, kalite
üst yönetimden başlar, tüm fonksiyonları ilgilendirir ve
herkesin yardımı ile yürütülür.
4
Kalite Yönetimine İlişkin Yaklaşımlar
 Feigenbaum ve Toplam Kalite Kontrol: Bir organizasyondaki değişik
grupların kalite geliştirme, kaliteyi koruma ve kalite iyileştirme
çabalarını müşteri tatminini de göz önünde tutarak üretim ve hizmeti
en ekonomik düzeyde gerçekleştirebilmek için birleştiren etkili bir
sistem.
 Feigenbaum, bir şirkette herkesin görevi olan kalitenin hiç kimsenin
görevi olmama haline dönüşebileceği endişesiyle, toplam kalite
kontrol, tek uzmanlık alanı ürün kalitesi ve tek çalışma alanı kalite
kontrol işleri olan iyi örgütlenmiş, bir yönetim işleviyle desteklenip
işleyecek hale getirilmelidir, fikrini ileri sürmüştür.
5
Kalite Yönetimine İlişkin Yaklaşımlar
 Ishikawa
ve Kalite Çemberleri: Juran, Deming ve
Feigenbaum’un kalite yönetimi görüşlerini Japon anlayışıyla
birleştirmiştir. Yaklaşımın temel özelliği müşterilerin tüm
ihtiyaçlarına cevap verme anlayışıdır.
 Crosby’nin Kalite Anlayışı: Yapılan işin ilk seferde doğru
yapılması ve sıfır hata, kalite maliyetlerinin ölçülmesi:
 Uygunluk (Kaliteli Olmanın) Maliyeti
 Uygunsuzluğun (Kalitesizliğin) Maliyeti
6
Kalite Anlayışının Evrimi
7
Kalite Anlayışının Evrimi
8
TKY Unsurları
 İnsan: Hedef,
insanlara yetki vererek ekip çalışmasından
optimal sonuçların elde edilmesini sağlamaktır. Böylece
insanların grup aktiviteleri içerisinde etkin rol alarak ürün ve
süreçlerin sürekli gelişimine katkıda bulunmaları sağlanır.
 Sürekli Gelişim: Sürekli gelişim kalitenin temel prensibini
oluşturmaktadır. Planla, Uygula, Kontrol Et, Devam Et veya
Değiştir (PUKD). Bu çevrimin tekrarlanması, mükemmelliğin
hiç bitmeyen bir arayışıdır.
9
TKY Unsurları
10
TKY Unsurları
 Süreç: Sürekli gelişim için Problem Çözme Süreci ve Kalite Geliştirme Süreci…
Bir ekip, problemi analiz ederken, Problem Çözme Sürecini rehber olarak
kullanır, çözümleri seçer, bir aksiyon planı geliştirir ve uygulama sonuçlarını
değerlendirir. Kalite Geliştirme Süresi ise dikkatin müşteri ve müşteri ihtiyaçları
üzerine yoğunlaşmasına yardım eder.
 Müşteri: TKY’deki birinci odak noktası müşteri ve müşteri memnuniyetidir.
Müşteri memnuniyeti açısından özel öneme sahip üç öğe :
 Beklenen kalite
 Tatmin eden kalite
 Memnun eden kalite
11
TKY Unsurları

Beklenen kalite, müşterinin beklediği ve dolaysıyla ayrıca talep etmeye gerek duymadığı
özellik veya karakteristikleri belirtir.

Tatmin eden kalite, müşterinin özel olarak talep ettiği özellik veya karakteristikleri belirtir. Bu
özellikler bulunmadığında müşteri tatmin olmaz. Tatmin eden kalite müşteri beklentilerini
karşılar ama aşmaz.

Memnun eden kalite, müşterinin istemediği çünkü varlığından haberdar olmadığı özellik ve
karakteristikleri belirtir. Bu özellikler bulunduğunda müşteri çok memnun olur,
bulunmadığında ise memnuniyetsizlik göstermez. (Apple)

Beklenen kalite müşteri memnuniyetsizliğini önleyebilmelidir. Tatmin eden kalite
müşterilerin beklentilerini karşılayarak onları tatmin edecek şekilde olmalıdır. Memnun eden
kalite müşteri beklentilerini aşarak onları memnun etmelidir. Müşteri memnuniyeti ürün ve
hizmet farkının anahtarıdır.
12
TKY’nin Amaç ve Felsefesi
 TKY yaklaşımı, sadece ürün ve hizmetin değil, bir bütün
olarak yönetimin
kalitesini ve verimliliğini amaçlamaktadır. Bu yaklaşımla, tüm işlerin verimli ve
bilimsel olmasını sağlamak, müşterilerin mevcut ve gelecekteki beklentilerini
belirlemek ve bunları tam istenen sürede karşılamak şeklinde bir çalışma
anlayışı ve yönetim tarzı benimsenmesi gerekmektedir.
 TKY benimsediği yönetim anlayışı ve felsefesi başta olmak üzere organizasyon
yapısı ve izlenen yöntemler ile bir bütündür. İnsan faktörünün ön plana çıktığı
ve bilimselliğin ön koşul olduğu bu sistemde başarı, temel unsurların eksiksiz
uygulanmasına bağlıdır.
13
TKY’nin Amaç ve Felsefesi
14
TKY’nin Amaç ve Felsefesi
15
TKY’nin Amaç ve Felsefesi
16
KALİTE ÇEMBERLERİ
 İlk defa 1962 yılında Dr. Kaoru Ishikawa tarafından önerilen
kalite çemberleri, TKY anlayışının yaşama geçirilmesi olarak
nitelendirilmektedir.
 Ishikawa’nın tanımıyla;
“Kalite çemberleri, kalite kontrol etkinliklerini gönüllü olarak
aynı iş yerinde yürüten küçük bir gruptur. Bu küçük grup sürekli
olarak firma çapında kalite kontrolün bir parçası olarak bütün
üyelerin katılımıyla kendini geliştirme ve karşılıklı gelişme, iş
yerinde denetim ve ilerleme, kalite kontrol etkinliklerinden
yararlanma işini yürütür.”
17
KALİTE ÇEMBERLERİ
Kalite Çemberlerinin Amaçları
 Çalışanların motivasyonunun arttırılması,
 Kuruluş içinde haberleşmenin daha etkin hale getirilmesi,
 Yönetici – çalışan ilişkilerinin arttırılması,
 Çalışanların etkin katılımıyla yeteneklerinin ortaya çıkması için teşvik edilmesi,
Kalite Çemberlerinin Yararları
 Sürekli aynı ortamda olmak bir süre sonra sistemdeki aksaklıkları görmeyi engeller.
İşletme körlüğü denilen bu durum grup çalışması ile aşılabilir.
 Kalite çemberleri, grup üyelerinin birbirini anlama, kendini başkasının yerine
koyarak düşünme, kuruluşu bütün olarak görme yeteneğini geliştirir.
 Tartışarak uzlaşmayı, esnek düşünmeyi ve sonuca giden pek çok yolun olduğunun
anlaşılmasını sağlar.
 Kişilerin işlerini sevmesini sağlar ve motivasyonu arttırır.
18
TOPLAM KALİTE YÖNETİMİNDE KULLANILAN ARAÇ VE TEKNİKLER
Balık Kılçığı Diyagramları
Kontrol Çizelgeleri
Kontrol Diyagramı
Histogramlar
Pareto Diyagramları
Serpilme Diyagramları
Akış Diyagramı
19
BALIK KILÇIĞI DİYAGRAMI
20
KONTROL ÇİZELGELERİ
21
KONTROL DİYAGRAMI
22
HİSTOGRAMLAR
23
PARETO DİYAGRAMI
24
SERPİLME DİYAGRAMI
25
AKIŞ DİYAGRAMI
26
Kalite Maliyetleri
 Kalite
maliyetleri, üretim faaliyetleri sırasında oluşan
hataların tespit edilerek düzeltilmesi, satış sonrası katlanılan
maliyetlerin en aza indirilmeye çalışılması ve bu hataların
oluşmasını önlemek için bir takım önleyici tedbirlerin
alınmasının maliyeti olarak tarif edilebilir.
 Kalite maliyetleri dört bölümde toplanmaktadır ;
 Önleme maliyetleri
 Değerlendirme maliyetleri
 İç başarısızlık maliyetleri
 Dış başarısızlık maliyetleri
27
Kalite Maliyetleri
KALİTE MALİYETLERİ
İyi Kalitenin Maliyeti
Değerlendirme
Maliyetleri
Önleme
Maliyetleri
Kötü Kalitenin Maliyeti
İç Başarısızlık
Maliyetleri
Dış Başarısızlık
Maliyetleri
28
Kalite Maliyetleri
ÖNLEME MALİYETLERİ
Müşteri memnuniyetsizliğini önlemek için ürünün üretimi
sırasındaki hataların meydana gelmesini engelleyecek
tedbirlerin alınmasının maliyetleridir.
 Ürün tasarımı sırasında oluşan maliyetler
 Kalite bölümlerinin yaptığı eğitim çalışmalarının maliyetleri
 Önleyici bakım maliyetleri
 Tedarikçi firmaların değerlendirilmesinin maliyetleri
29
Kalite Maliyetleri
DEĞERLENDİRME MALİYETLERİ
Üretilen ürünlerin istenen kalite değerlerine uygunluğunun
ölçülmesi, değerlendirilmesi için katlanılan maliyetlerdir.
 Tedarikçilerden
alınan malzemelerin istenen özelliklere
uygunluğunun tespit edilme aşamasında oluşan maliyetler
 Ürün ile ilgili ölçüm alet ve cihazların kontrol ve kalibrasyon
maliyetleri
30
Kalite Maliyetleri
İÇ BAŞARISIZLIK MALİYETLERİ
 Ürünün işletmeden çıkmasına kadar oluşan üretim hatalarının maliyetleridir.
 Üretim sırasında meydana gelen hurda, hatalı ürünlerin yeniden işlenmesi, tamir
edilmesi, boşa geçen işçilikler, yanlış üretim kararları neticesinde oluşan maliyetler iç
başarısızlık maliyetleridir.
DIŞ BAŞARISIZLIK MALİYETLERİ
 Ürünün işletmeden çıkıp müşteriye tesliminde ortaya çıkan maliyetlerdir. Dış
başarısızlık maliyetlerine satış sonrası oluşan garanti giderlerini örnek olarak verebiliriz.
 Bunun yanında müşteri tarafından ürünün uygunsuz bulunması nedeniyle iade
maliyetlerini de dış başarısızlık saymak gerekir.
 Kalite maliyetlerinin ilk iki kalemi olan önleme ve değerlendirme faaliyetlerine
verilecek önem, başarısızlık maliyetlerinin düşürülmesinde önemli bir etken olacaktır.
31
Kalite Maliyetleri
32
Kalite Maliyetleri
33
Kalite Maliyetlerinin Raporlanması
ÖNEREN
YAKLAŞIM
Deming
Kalite maliyet analizi yapma.
Yalnızca mamullerin doğru
üretilmesi içim gerekli
harcamaları yap.
Crosby
Kalite maliyet analizi yap. Bunu
düzenli aralıklarla hazırlanan
kalite kontrol raporları için bir
yönetim aracı olarak kullanma
Juran
Bir yönetim kontrol aracı olarak
dönemsel bazda kalite maliyet
raporları hazırla
YÖNETİM
MUHASEBESİNİN ROLÜ
AZ
FAZLA
34
Kalite Maliyetlerinin Raporlanması
Kalite maliyeti raporlarının düzenlenmesindeki amaçlar:
 Birim yöneticilerinin kalite maliyetleri ile ilgili sorunların
büyüklüğüyle ilgili bilgi sahibi olmasını sağlamak
 Kalite ve kalite maliyetleri ile ilgili sorunların yerini
göstermek
 Kalite maliyetlerinin azaltılması için hedefler oluşturmada
ve bu hedeflere ulaşmada gerçekleştirilecek faaliyetlerin
planlanmasında yöneticilere yardımcı olmak
 Hedeflerin doğru ölçülmesine yardımcı olmak
35
Kalite Maliyetlerinin Analizi
Kalite maliyet raporlarının analiz edilmesiyle;
 Üretilen
mamullerin kalitesinin belirli bir düzeyde
tutulmasının işletmeye olan maliyetinin incelenmesi,
değerlendirilmesi, sorunların belirlenmesi ve çözüm
yollarının analiz edilmesi,
 Kalite maliyetlerinin azaltılması çalışmalarının etkinliğinin
değerlendirilmesi,
 Düzeltici çalışmalardaki etkinliğin değerlendirilmesi,
 İyileştirmelerde kullanılacak kaynakların en uygun şekilde
dağıtılması sağlanabilir.
36
TEŞEKKÜRLER
37