Slayt 1

advertisement
REHBERLİK VE İLETİŞİM
8
Yrd. Doç. Dr. M. İsmail BAĞDATLI
[email protected]
İletişim Süreci
KAYNAK
Kodlama
MESAJ
KANAL
Geri Besleme
Kod Açma
ALICI
KANAL
Sözsüz İletişim
Beden dilimiz jestler, mimikler, oturuş,
duruş gibi çeşitli tavırlarla kendini
ortaya koyar.
İnsanlar arası iletişimde bireyin
durumuna ilişkin değerlendirmelerini
taşıyan bu aracılara sözsüz mesajlar
denir.
Sözsüz mesajlarla yapılan bu anlatım
biçimine de sözsüz iletişim denir.
Bir araştırmaya göre iletişimde beden
%55, ses %38, sözcükler %7 oranında
etkili olduğu ifade edilmiştir.
Bir başka araştırmada iletişimde beden
%60, ses %30, sözcükler %10 oranında
etkili olduğu tespit edilmiştir.
İnsanlar tüm bedenleri ile iletişim
kurarlar.
Birbirleriyle sürekli konuşan insanların
söyledikleri ile sözel olmayan
davranışları uyuşmadıkça aralarında
bir iletişim eksikliği değil bir inan
eksikliği oluşmaktadır.
Gönderdiğimiz mesajlar
söylediklerimizden çok daha fazladır.
Öğrencide oluşan davranışlar
öğretmen davranışlarının bir
yansımasıdır.
Dolayısıyla eğiticinin davranışları
önemlidir.
Konuşmacı sözlü iletişim yanı sıra
sözsüz iletişimin de varlığını
kavrarsa iletisini daha anlamlı hale
getirecektir.
Baş Hareketleri:
Başın yukarı aşağı ve yanlara
hareketi söz konusudur.
Başın yukardan aşağı doğru sallanması
“evet” manasına gelir.
Sağa ve sola sallanması “hayır”
manasına gelir.
Bizim kültürümüzde başın yukarı
kalkması özellikle kaş hareketi desteği
ile “hayır” manasına gelir.
Karşımızdaki kişiyi dinlerken
başımızı hafif yukarı kaldırmamız.
Konuşan kişide büyük rahatsızlık
oluşturur.
Anlaşılmadığını düşünerek
söylediğini tekrar edebilir.
Veya daha yüksek sesle konuşabilir.
Buna karşılık başın hafif öne eğilmesi
“anlaşılıyorum” duygusu oluşturur.
Rahatlık verir ve iletişimi kolaylaştırır.
Öğrenci konuşmasının bitirmeden
başının kaldıran bir öğretmen, veya
soru soran dinleyicisini dinlerken
başını kaldıran bir konuşmacı
karşısındakini olumsuz etkileyecektir.
Beden hareketlerinin kontrolü için
konuşmacının kendi video
görüntüsünü seyretmesi faydalı
olacaktır.
Yüz İfadeleri:
İnsan bedeninin en dikkat çeken yeri
yüz, yüzün en dikkat çeken yeri de
gözlerdir.
İki insan arasındaki iletişim göz göze
gelmekle başlar.
Gözünü kaçıran kimse bir şey
saklamak durumunda olduğunu
ifade edebilir.
Bu sebeple karşısındakini
etkilemek isteyen insanlar
gözlerinin içine bakarak
konuşurlar.
Jestler ve mimikler:
Jest:
baş, el, kol ve bacakların anlatım
amaçlı kullanımıdır.
Mimik:
Yüz kaslarının anlatım amaçlı
kullanımıdır.
“Esas” ve “ikincil” olarak ikiye ayrılırlar.
Esas jest ve mimikler:
Düşünce ve duygularımızı destekleyen,
onları somutlaştıran hareketlerimizdir.
İkincil jest ve mimikler:
Kendiliğinden gelen esneme, hapşırma
gibi jest ve mimiklerdir.
Esas jest ve mimikler, üç grupta
incelenebilir;
Anlatım jest ve mimikleri
Toplumsal jest ve mimikler
Mimik jestler
Anlatım jest ve mimikleri:
Mutluluk, korku, öfke, şaşkınlık
gibi hemen hemen tüm insanlarda
ortak jest ve mimiklerdir.
Biyo-psikolojik kökenli temel
duyguları dile getiren
hareketlerdir.
Toplumsal jest ve mimikler:
Bireyin toplumsal konumu gereği
yapmak zorunda olduğu
hareketlerdir.
Okula gelen öğrenci velilerini güler
yüzle karşılamak gibi.
Mimik jestler:
Tiyatrocuların yaptığı
hareketlerdir.
Dokunmak:
Çocukların başının okşamak vs.
öğrenciye çok şey anlatır.
Her dokunma biçimi olumlu
algılanmaz.
Elini omuza koymak destek vermek
gibi algılanabileceği gibi üstünlük
belirtisi gibi de algılanabilir.
Kültürümüzde üst sınıflara doğru
bu iletişim biçimi azalmaktadır.
Giyim kuşam:
Giyim toplumsal statünün,
beğenilerin ve ruhi yapının
yansımasıdır.
Yerine ve zamanına uymayan bir
giyim kuşam çok değerli sözlerin
üstünkörü dinlenmesine veya yanlı
anlaşılmasına sebep olabilir.
İnsanların karşısına mümkün olduğu
kadar temiz ve düzenli çıkmak lazımdır.
Bu insanın kendisine ve çevresine
saygısını gösterir.
Özensiz bir giyim insanın
karşısındakinden saygı beklemediğini
de gösterir.
Sözsüz İletişimin Özellikleri
1. Duyguları etkin olarak aktarır.
Düşünceler sözlü iletişimle, duygular
sözsüz iletişimle daha kolay
aktarılmaktadır.
Sevinç, yorgunluk, kızgınlık gibi
duygular, sözsüz iletişimle daha
kolay ifade edilir.
Ödevini yapmamış bir öğrenci pişman
bir şekilde duruyorsa öğretmenin onu
sözle de durumunun ifade etmeye
zorlamaması gerekir.
2. İletişim eyleminin
yokluğunu imkânsız kılar.
Aynı ortamda bulunan iki birey sözlü
olarak iletişime geçmese dahi giyim
kuşamlarıyla, oturuşlarıyla,
hareketleriyle mesaj iletirler.
3. İnsanlar arasındaki ilişkileri
tanımlar ve belirler.
İnsanlar arası ilişkilerin mesafenin nasıl
olacağını belirler.
Mesela bazı müdürler veliyi masasının
önünde bulunan misafir koltuğuna
oturtur. Bazen de yanındaki koltuğa
oturarak konuşur.
Bazı insanlar da masasının önüne
sandalye koymaz uzak durulsun
diye.
Makam yükseldikçe masa büyür.
Koltuk mesafesi artar.
4. Sözel içerik hakkında bilgi
verir.
Sözsüz hareketler sözel ifadelerin
daha rahat anlaşılmasını sağlar.
5. Sözcüklerden üstündür.
İnsanlar dili ile çok kolay, bedeni ile çok
zor yalan söyler. Dolayısıyla sözlü ve
sözsüz mesajlar çatıştığında sözsüz
mesajları doğru kabul ederiz.
Derse geç kalan bir öğrenciye
öğretmenin sert bir şekilde “gir!”
demesi içeri girmeye izin vermek yerine
“niye geç geliyorsun” “geç geldiğin için
sana kızgınım” şeklinde algılanır.
6. Sözsüz iletişim belirsizdir.
Ders sonuna doğru saatine bakan bir
öğrenci öğretmen tarafından
“ders bitiyor sen de anlatmanı bitir”
“bir an önce çıksan da biz de rahat etsek”
“bu sıkıcı ders ne zaman bitecek”
Şeklinde algılanabilir.
Halbuki öğrenci;
“Acaba kardeşim ameliyattan çıktı mı?”
“Yarın bu saatlerde iki yıldır görmediğim
babama kavuşacağım.”
“Ders ne kadar güzel gidiyor keşke
bitmese” şeklinde olabilir.
TEŞEKKÜR EDERİM...
[email protected]
Download