İçindekiler

İçindekiler
ÖN SÖZ ........................................................................................................................ XI
KISALTMALAR ...................................................................................................... XIII
KAYNAKLAR VE ARAŞTIRMALAR ....................................................................XV
GİRİŞ .............................................................................................................................. 1
I.
ARNAVUTLUK ADININ ANLAM VE KÖKENİ ............................................ 5
I.1. Arnavutluk Adının Anlamı ..................................................................................... 5
I.2. Arnavutluk Adının Kökeni ..................................................................................... 7
I.3. Arnavutluk Devletinin Bayrağı ve Milli Marşı ....................................................... 8
II. ARNVUTLUK’UN JEOPOLİTİK VE JEOSTRATEJİK KONUMU ......... 11
II.1. Arnavutluk’un Coğrafi Konumu .......................................................................... 11
II.1.1. Arnavutluk’un Yeryüzü Şekilleri ............................................................... 12
II.1.1.1. Arazinin Genel Yapısı ................................................................ 12
II.1.1.2. Dağlık Bölgeler .......................................................................... 12
II.1.1.3. Ovalar ......................................................................................... 13
II.1.2. Arnavutluk’un İklim ve Bitki Örtüsü ......................................................... 13
II.1.2.1. İklim ............................................................................................ 13
II.1.2.2. Bitki Örtüsü ................................................................................. 14
II.1.3. Arnavutluk’un Akarsu –Gölleri ve Kıyıları .............................................. 15
II.1.3.1. Akarsular .................................................................................... 15
II.1.3.2. Göller .......................................................................................... 15
II.1.3.3. Kıyılar......................................................................................... 16
II.2. Arnavutluk’un Jeostratejik Olarak Önemi ............................................................ 16
II.3. Arnavutluk’un Demografik Yapısı ....................................................................... 18
II.4. Arnavutluk’un Dini ve Etnik Yapısı..................................................................... 21
II.4.1. Hıristiyanlık .............................................................................................. 21
II.4.2. İslamiyet ................................................................................................... 22
II.4.2.1. Arnavutluk’ta Bektaşilik ............................................................. 24
III. TARİH İÇERİSİNDE ARNAVUTLUK ........................................................... 27
III.1. Eski Çağlardan Osmanlı Dönemine Kadar Arnavutluk....................................... 27
III.2. Osmanlı Döneminde Arnavutluk .......................................................................... 33
III.3. Bağımsızlık Döneminde Arnavutluk .................................................................... 38
III.4. Birinci Dünya Savaşı Döneminde Arnavutluk (1914-1918) ............................... 48
V
III.5. İki Dünya Savaşı Arası Döneminde Arnavutluk (1919-1938) ............................. 52
III.6. İkinci Dünya Savaşı Dönemi Arnavutluk (1939-1945) ....................................... 65
Birinci Bölüm
ENVER HOCA’NIN İKTİDARA GELİŞİ VE
ARNAVUTLUK KOMÜNİST PARTİSİ
1.1. Enver Hoca’nın İktidara Gelişi (1908-1945) ........................................................ 69
1.1.1. Çocukluk ve Gençlik Dönemi .................................................................... 70
1.1.2. Komünist Harekete Girişi Dönemi ............................................................. 73
1.1.3. Savaş Yılları Dönemi ................................................................................. 77
1.1.4. Peza Konferansı (15-16 Eylül 1942) .......................................................... 78
1.1.5. Birinci Labinot Konferansı (12-22 Mart 1943) .......................................... 82
1.1.6. Mukaj Konferansı (2-3 Ağustos 1943) ....................................................... 83
1.1.7. İkinci Labinot Konferansı (4-9 Eylül 1943) ............................................... 84
1.1.8. Permet Konferansı (24-28 Mayıs 1944) ..................................................... 85
1.1.9. Berat Konferansı (23-27 Kasım 1944) ....................................................... 86
1.1.10. Arnavutluk’u Yeniden Yaratma ............................................................... 88
1.1.11. Sosyalizmi İnşa Edişi Dönemi.................................................................. 94
1.2. Komünist Partisi/Emek/İşçi Partisi’nin Kurulması ve Faaliyetleri ...................... 96
1.2.1. Arnavutluk Emek/İşçi Partisi .................................................................... 96
1.2.1.1. Arnavutluk’ta Örgütlü Komünist Hareketin Başlaması ............. 97
1.2.1.2. Arnavutluk Komünist Hareketi ve Komünist
Enternasyonal (KOMINTERN) ............................................... 100
1.2.1.3. Komünistlerin Önderliğinde İlk İşçi Örgütleri ......................... 101
1.2.1.4. Kuçova Puna Derneği .............................................................. 102
1.2.1.5. Korça Ekmek Yürüyüşü ........................................................... 102
1.2.1.6. Komünist Örgütlerin Çoğalması ve İşkodra Komünist
Grubu........................................................................................ 103
1.2.1.7. Arnavutluk Komünist Hareketinin Yeni Çizgisi ...................... 103
1.2.1.8. Korça Komünist Grubu ile İşkodra Komünist Grubu
Arasındaki Anlaşmazlıkların Şiddetlenmesi ............................ 104
1.2.1.9. Enver Hoca Liderliğindeki Arnavut Komünist Partisinin
Kurulması ve Faaliyetleri (1944-1948) .................................... 105
1.2.1.10. Komünist İktidarın Sağlamlaşması (Kasım 1944-Mart 1946) ........ 107
1.2.1.11. Devrimin Başlaması ( Mart 1946-Haziran 1948) ..................... 109
1.2.2.12. Komünist Partisi’nin Yapısı ..................................................... 111
1.2.2. Arnavutluk Emek Partisinin Üyelik ve Disiplin Anlayışı ........................... 113
1.2.2.1. Partiye Üye Olma ....................................................................... 113
1.2.2.2. Partiye Kabul Edilme ................................................................. 113
1.2.2.3. Parti Disiplini ............................................................................. 114
1.2.2.4. Enver Hoca’nın Komünist Tanımlaması .................................... 114
1.2.3. Arnavutluk Emek Partisinin Kongreleri.................................................. 115
1.2.3.1. 1.Kongre (8-12 Kasım 1948) ..................................................... 115
1.2.3.2. 2. Kongre (31 Mart-07 Nisan 1952) ........................................... 116
1.2.3.3. 3. Kongre (25 Mayıs 1956-02 Haziran 1956) ............................ 117
VI
1.2.3.4. 4. Kongre (13-20 Şubat 1961).................................................... 117
1.2.3.5. 5. Kongre (1-8 Kasım 1966) ...................................................... 117
1.2.3.6. 6. Kongre (1-7 Kasım 1971) ...................................................... 118
1.2.3.7. 7. Kongre (1-7 Ocak 1976) ........................................................ 120
1.2.3.8. 8. Kongre (1-7 Kasım 1981) ...................................................... 123
1.2.3.9. 9. Kongre (3-8 Kasım 1986) ...................................................... 123
1.2.3.10. 10. Kongre (1991) .................................................................... 128
1.2.4. Demokratik Cephe.................................................................................... 129
1.2.5. Arnavutluk Ticaret Birliği ........................................................................ 132
1.2.6. Arnavutluk İşçi Gençlik Birliği ................................................................ 132
1.2.7. Arnavutluk Kadın Birliği.......................................................................... 133
1.2.8. Arnavutluk Yazarlar ve Artistler Birliği ................................................... 134
İkinci Bölüm
ENVER HOCA’NIN DİKTATÖRSEL YÖNETİMİ VE
MUHALİFLERİNE KARŞI UYGULADIĞI POLİTİKA
2.1. Enver Hoca’nın Diktatörsel Yönetimi (1945-1985) .............................................. 135
2.1.1. Enver Hoca’nın Diktatörsel Yönetimi ve İdeolojisi ................................. 135
2.1.1.1. Dikta Yönetimi ........................................................................ 139
2.1.1.2. Enver Hoca İdeolojisi .............................................................. 158
2.1.1.3. Enver Hoca’nın Mao Zedung Hakkındaki Düşüncesi ............. 161
2.1.1.4. Enver Hoca’nın Avrupa Komünistleri Hakkındaki
Düşüncesi ................................................................................ 161
2.1.1.5. Enver Hoca’nın NATO Hakkındaki Düşüncesi ...................... 161
2.1.1.6. Enver Hoca’ya Göre Karl Marks ............................................. 162
2.1.1.7. Enver Hoca’ya Göre Lenin ...................................................... 162
2.1.1.8. Enver Hoca’ya Göre Leninist Emperyalizm Teorisi ............... 162
2.1.1.9. Enver Hoca’ya Göre Marksizm-Leninizm .............................. 164
2.1.1.10. Enver Hoca’ya Göre Tito’culuk ve Stratejisi ........................... 164
2.1.1.11. Enver Hoca İdeolojisinde Josef Stalin’in Rolü ........................ 166
2.1.1.12. Enver Hoca’ya Göre Bloksuz Dünya Teorisi .......................... 172
2.1.1.13. Enver Hoca’ya Göre Bloksuz Dünya Teorisi
Değerlendirmesi ...................................................................... 172
2.1.1.14. Enver Hoca’ya Göre Çin ve Çin’in Üç Dünya Teorisi ............ 173
2.1.1.15. Enver Hoca’ya Göre Üç Dünya Teorisi Değerlendirmesi ........... 174
2.1.1.16. Enver Hoca’ya Göre Dünya Emperyalizm Stratejisi ............... 177
2.1.1.17. Enver Hoca’nın Diğer Düşünceleri ......................................... 178
2.1.1.18. Enver Hoca’ya Göre Halk Meclisi, Bakanlar Konseyi ve
Yüksek Mahkeme .................................................................... 183
2.1.1.18.1. Halk Meclisi .......................................................... 183
2.1.1.18.2. Bakanlar Konseyi .................................................. 183
2.1.1.18.3. Yüksek Mahkeme .................................................. 183
2.2. Enver Hoca’nın Muhaliflerine Karşı Uyguladığı Politika ...................................... 184
2.2.1. Halk Düşmanı, Halk Mahkemesi ............................................................ 190
2.2.1.1. Halk Düşmanı ............................................................................ 190
VII
2.2.2.
2.2.3.
2.2.4.
2.2.5.
2.2.1.2. Halk Mahkemesi ........................................................................ 190
Yugoslavya Etkisinde Olduğu Dönemde (1941-1948) ........................... 191
Sovyet Etkisinde Olduğu Dönemde (1949-1960) ................................... 194
Çin Etkisinde Olduğu Dönemde (1961-1978) ........................................ 199
Yalnızlık Politikası Uygulandığı Dönemde (1978-1985)............................ 201
Üçüncü Bölüm
ENVER HOCA DÖNEMİNDE ARNAVUTLUK’UN
KOMÜNİST ÜLKELER İLE İLİŞKİLERİ
3.1. Arnavutluk’un Yugoslavya ile İlişkileri ............................................................. 218
3.1.1. Arnavutluk –Yugoslavya İlişkileri (1912-1944) ..................................... 218
3.1.2. Arnavutluk-Yugoslavya İlişkileri (1944-1948) ....................................... 220
3.1.3. Arnavutluk –Yugoslavya İlişkileri (1948-1985) ..................................... 233
3.2. Arnavutluk’un Sovyet Rusya ile İlişkileri .......................................................... 246
3.2.1. Arnavutluk-Sovyet Rusya İlişkileri (1914-1945) .................................... 246
3.3.2. Arnavutluk–Sovyet Rusya İlişkileri (1945-1961) ................................... 248
3.2.3. Arnavutluk –Sovyet Rusya İlişkileri(1961-1985) ................................... 273
3.2.4. Sovyet Rusya’nın Arnavutluk Üzerine Baskısı ve Yardım Politikası ..... 281
3.2.4.1. Rusya’nın Arnavutluk Üzerine Politik Baskısı .......................... 281
3.2.4.2. Rusya’nın Arnavutluk Üzerine Ekonomik Baskısı .................... 282
3.2.4.3. Sovyet Rusya’nın Yardım Politikası .......................................... 283
3.3. Arnavutluk’un Çin Halk Cumhuriyeti ile İlişkileri ............................................ 284
3.3.1. Arnavutluk – Çin Halk Cumhuriyeti İlişkileri (1945-1961) ........................ 284
3.3.2. Arnavutluk – Çin Halk Cumhuriyeti İlişkileri (1961-1978) ........................ 287
3.3.3. Arnavutluk – Çin Halk Cumhuriyeti İlişkileri (1978-1985) ........................ 298
Dördüncü Bölüm
ENVER HOCA DÖNEMİNDE ARNAVUTLUK’UN
BATILI DEVLETLER İLE İLİŞKİLERİ
4.1. Arnavutluk’un İtalya ile İlişkileri .......................................................................... 305
4.2. Arnavutluk’un Almanya ile İlişkileri .................................................................... 313
4.3. Arnavutluk’un ABD ile İlişkileri .......................................................................... 314
4.4. Arnavutluk’un İngiltere ile İlişkileri ..................................................................... 321
4.5. Arnavutluk’un Yunanistan ile İlişkileri................................................................. 330
Beşinci Bölüm
ENVER HOCA’NIN ORTADOĞU ÜLKELERİ VE
ARNAVUTLUK’UN ULUSLAR ARASI KURULUŞLARLA
İLİŞKİLERİ İLE YALNIZLIK POLİTİKASI VE
ENVER HOCA’NIN ÖLÜMÜ
5.1.1. Enver Hoca’nın Ortadoğu Ülkeleri Hakkında Düşünceleri ................................ 343
5.1.1. Mısır ile İlgili Düşünceleri ....................................................................... 345
5.1.3. İsrail ile İlgili Düşünceleri ........................................................................ 346
VIII
5.1.4. Filistin İle İlgili Düşünceleri .................................................................... 346
5.1.5. İran İle ilgili Düşünceleri.......................................................................... 347
5.2. Arnavutluk’un Birleşmiş Milletlere, COMECON ve Varşova Paktı’na
Giriş ve Çıkış...................................................................................................... 348
5.2.1. Arnavutluk’un Birleşmiş Milletlere Girişi .............................................. 348
5.2.2. Arnavutluk’un COMECON (The East European Council For
Mutual Economic Assistance)’a Girişi ve Ayrılışı ................................. 352
5.2.3. Arnavutluk’un Varşova Paktı’na Girişi ve Ayrılışı .................................. 355
5.3. Arnavutluk’un Yalnızlık Politikası ve Enver Hoca’nın Ölümü.......................... 361
5.3.1. Enver Hoca’nın Yalnızlık Politikası ve Sonrası ....................................... 361
5.3.2. Enver Hoca’nın Ölümü ............................................................................ 372
Altıncı Bölüm
ENVER HOCA DÖNEMİ
ARNAVUTLUK–TÜRKİYE İLİŞKİLERİ
6.1. Arnavutluk-Türkiye Arasında Siyasi-Askeri-Sosyal-Ekonomik ve
Kültürel İlişkiler ................................................................................................. 385
6.1.1. Siyasi İlişkiler ......................................................................................... 387
6.1.1.1. Osmanlı Devleti Dönemindeki İlişkileri .................................... 387
6.1.1.2. Arnavutluk’un Bağımsızlığı ve Bağımsızlık Sonrası İlişkiler.... 389
6.1.1.3. Türkiye Cumhuriyeti Devleti Dönemindeki İlişkileri ................ 392
6.1.1.3.1. Türkiye-Arnavut Siyasi İlişkileri (1923-1945).......... 392
6.1.1.3.2. Türkiye-Arnavut Siyasi İlişkileri (1945-1985).......... 403
6.1.2. Askeri İlişkiler .......................................................................................... 410
6.1.3. Sosyal ve Kültürel İlişkiler ....................................................................... 413
6.1.3.1. Sosyal İlişkiler ........................................................................... 413
6.1.3.1.1. Göçler ........................................................................ 414
6.1.3.1.2. Göçlerde Arnavut Unsurunun İskânı ......................... 416
6.1.4. Kültürel İlişkiler ....................................................................................... 417
6.1.4.1. Akrabalık Bağları ....................................................................... 418
6.1.4.2. Ortak Kullanılan Kelimeler ........................................................ 419
6.1.4.3. Yayınlarda Türk Düşmanlığı...................................................... 419
6.1.5. Ekonomik İlişkiler .................................................................................... 421
SONUÇ ....................................................................................................................... 427
BİBLİYOGRAFYA ................................................................................................... 445
EKLER ....................................................................................................................... 463
ÖZ GEÇMİŞ............................................................................................................... 519
IX