Hidrokarbonlar 1

www.kimyahocam.com
HİDROKARBONLAR – I
ÖRNEK 1
Yalnızca karbon (C) ve hidrojen (H) elementlerinden oluşan bileşiklere hidrokarbon denir.
Propan ve bütan bileşiklerinin açık formüllerini yazınız.
Karbon elementinin atom numarası 6 dır. Elektron dizilişi,
1s2 2s2 2p2 olup değerlik elektron sayısı 4 tür.
Karbon atomu, kovalent bileşiklerde 4 bağ yapar.
ÇÖZÜM
Bileşikteki C atomu; sp3 hibritleşmesi yapmışsa 4 tane tek
bağ (4 sigma bağı), sp2 hibritleşmesi yapmışsa 2 tane tek
bağ, 1 tane çift bağ (3 sigma bağı, 1 pi bağı), sp
hibritleşmesi yapmışsa 1 tane tek bağ, 1 tane üçlü bağ
(2 sigma bağı, 2 pi bağı) ile başka atomlara bağlanır.
alkanların genel formülü ise CnH2n dir.
İki C atomu arasında ikili ya da üçlü bağ bulunan alifatik
hidrokarbonlara doymamış hidrokarbonlar denir.
İki C atomu arasında ikili bağ (C=C) bulunan alifatik hidrokarbonlara alken (olefin) adı verilir. Açık zincirli alkenlerin
genel formülü CnH2n, sikloalkenlerin genel formülü CnH2n–2
dir.
İki C atomu arasında üçlü bağ (C≡C) bulunan alifatik hidrokarbonlara alkin (asetilen) adı verilir. Açık zincirli
alkinlerin genel formülü CnH2n–2, sikloalkinlerin genel formülü CnH2n–4 tür.
Aromatik hidrokarbonlar ise halkalı yapıda, en az altı
karbonlu ve C atomları arasında bir atlama ile çift bağ bulunan bileşiklerdir.
ALKANLAR (Parafinler)
Alkanların en basiti bir karbonludur. Alkanlar, artan karbon
sayısına göre sıralanırsa, birbirini izleyen iki alkan molekülü arasında CH2 kadar bir fark görülür. Bu durum, diğer
birçok organik bileşik grubunda da görülür. Aralarında
CH2 kadar fark bulunduran organik bileşiklerinin oluşturduğu sıraya homolog sıra denir.
Aşağıda, homolog sıra oluşturan ilk 10 alkanın kapalı formülü ve adı verilmiştir.
CH4
: Metan
C6H14
: Heksan
C2H6
: Etan
C7H16
: Heptan
C3H8
: Propan
C8H18
: Oktan
C4H10
: Bütan
C9H20
: Nonan
C5H12
: Pentan
C10H22 : Dekan
H H H
I I I
H − C − C − C − H ⇒ H C − CH − CH
3
2
3
I I I
(Propan)
H H H
www.kimyahocam.com
HİDROKARBONLARIN SINIFLANDIRILMASI
Hidrokarbonlar alifatik ve aromatik olarak iki ana gruba
ayrılır. Alifatik hidrokarbonlar ise açık zincirli (düz ya da
dallanmış) ve halkalı yapıda olabilir. Halkalı yapıda olanlara siklo hidrokarbonlar adı verilir.
Alifatik hidrokarbonlar, C atomları arasındaki bağa göre
doymuş ve doymamış olarak sınıflandırılır.
C atomları arasında tek bağ bulunan alifatik hidrokarbonlara doymuş hidrokarbonlar ya da alkan (parafin) adı
verilir. Açık zincirli alkanların genel formülü CnH2n+2, siklo-
Alkanlarda C atomları birbirine tek bağ ile bağlıdır. Bu bileşiklerde C atomunun çevresindeki diğer bağlara H atomları bağlanır.
H H H H
I I I I
H − C − C − C − C − H ⇒ H C − CH − CH − CH
3
2
2
3
I I I I
(Bütan)
H H H H
Alkil Grupları
Alkan molekülünden, bir tane H atomu çıkarıldığında geriye kalan gruba alkil grubu adı verilir. Genel formülleri
CnH2n+1– dir. R– sembolü ile gösterilirler. Bu nedenle,
R–H, R–R, R1–R2 yapıları alkandır.
Alkil grupları adlandırılırken, alkan adının sonundaki –an
eki atılır ve yerine –il eki getirilir.
CH4 ⇒ CH3– : metil
C2H6 ⇒ C2H5– : etil
C3H8 ⇒ C3H7– : propil
ALKEN VE ALKİNLER
Alkenlerin en basiti iki karbonludur. Alkenler adlandırılırken alkan adındaki –an eki atılır ve yerine –en eki getirilir.
Alkinlerin de en basiti iki karbonludur. Alkinler adlandırılırken alkan adındaki –an eki atılır ve yerine –in eki getirilir.
Alken
C2H4 : Eten (etilen)
Alkin
C2H2 : Etin (asetilen)
C3H6 : Propen (propilen)
C3H4 : Propin
C4H8 : Büten (bütilen)
C4H6 : Bütin
ÖRNEK 2
Eten, propen, etin ve propin bileşiklerinin açık formüllerini yazınız.
www.kimyahocam.com
ÇÖZÜM
ÖRNEK 4
CH
3
I
CH − CH − CH − C − CH bileşiğini adlandırınız.
3
2
2
3
I
C H
Eten ve propen, alkendir. Moleküllerinde iki C atomu arasında ikili (çift) bağ vardır.
Eten
H H
I I
: H − C = C − H ⇒ H C = CH
2
2 5
ÇÖZÜM
2
CH
3
I
6
5
4
3
CH − CH − CH − C − CH
3
2
2
3
I
2
CH
2
I
1
CH
H H H
I I I
Propen : H − C = C − C − H ⇒ H C = CH − CH
2
3
I
H
Etin ve propin, alkindir. Moleküllerinde iki C atomu arasında üçlü bağ vardır.
3
En uzun karbon zinciri 6 C li olan doymuş bir hidrokarbondur (heksan). CH3– (metil) grupları sağ uca daha ya-
: H – C ≡ C – H ⇒ HC ≡ CH
H
I
Propin : H − C ≡ C − C − H ⇒ HC ≡ C – CH3
I
H
Etin bileşiğinin özel adı asetilendir.
Etin
kın olduğundan, karbonlara sağ uçtan başlayarak numara
verilir. Bileşiğin adı; 3,3 – dimetil heksandır.
Yanıt : 3,3 – dimetil heksan
ÖRNEK 5
HİDROKARBONLARIN ADLANDIRILMASI
Hidrokarbonlar, Uluslararası Kuramsal ve Uygulamalı
Kimya Birliği (IUPAC) tarafından aşağıdaki şekilde adlandırılır.
• Ek grup ya da fonksiyonel grup (çift bağ, üçlü bağ gibi)
bulunması durumunda, ek grubu içeren C atomuna en
küçük numara verilecek şekilde karbonlara soldan ya da
sağdan başlayarak numara verilir.
• Farklı ek grupların uçlara eşit uzaklıkta bulunması durumunda numaralandırmada öncelik sırası;
(C = C), (C ≡ C), halojenler, alkiller şeklindedir.
• Adlandırma; ek grubun bağlandığı karbonun numarası +
ek grubun sayısı ve adı + hidrokarbonun temel adı şeklinde yapılır. Adlandırma yapılırken alfabetik sıraya dikkat edilir.
3
www.kimyahocam.com
• Hidrokarbon molekülü dallanmış ise moleküldeki en
uzun karbon zinciri saptanır ve bu zincirdeki C atomu
sayısına karşılık gelen hidrokarbon adı belirlenir.
CH − CH − CH − CH = CH bileşiğini adlandırınız.
3
2
I
I
CH CI
ÇÖZÜM
5
4
3
En uzun karbon zinciri 5 C li olan bir alkendir (penten). Çift
bağ sağ uca daha yakın olduğundan, numaralandırma
sağ uçtan başlayarak yapılır.
Bileşiğin adı; 3 – klor – 4 – metil – 1 – pentendir.
Yanıt : 3 – klor – 4 – metil – 1 – penten
SİKLOALKANLAR
C atomları halka oluşturacak şekilde bağlanmıştır. Genel
formülleri CnH2n dir. Bu bileşiklerin en basiti, üç karbonlu-
dur.
CH2
Þ C3H6 Þ
CH − CH − CH − CH − CH
3
2
3
I
I
CH CH
H2C
H2C
CH2
bileşiğini adlandırınız.
H2C
CH2
H2C
CH CH3
H2C
CH CH3
3
ÇÖZÜM
1
CH − 2 CH − 3 CH − 4 CH − 5 CH
3
3
2
I
I
CH
CH
3
1
3
ÖRNEK 3
3
2
CH − CH − CH − CH = CH
3
2
I
I
CH CI
Siklopropan
CH2
Þ C 4H 8 Þ
Þ C6H12 Þ
Siklobütan
CH3
1,2 - dimetil siklobütan
CH3
3
En uzun karbon zinciri 5 C li olan doymuş bir hidrokarbondur (pentan). CH3 – (metil) grupları sol uca daha yakın
olduğundan, karbonlara sol uçtan başlayarak numara verilir.
Bu durumda bileşiğin adı, 2, 3 – dimetil pentandır.
Yanıt : 2, 3 – dimetil pentan
YAPI İZOMERLİĞİ
Kapalı formülleri aynı, açık formülleri ve yapı adları farklı
olan bileşiklere izomer bileşikler adı verilir.
İzomer bileşiklerin,
• Birleşme oranları ve molekül kütleleri aynıdır.
• Fiziksel ve kimyasal özellikleri farklıdır.
www.kimyahocam.com
Alkanlarda yapı izomerliği, 4 ve daha fazla karbonlu bileşiklerde gözlenir.
2. Çözüm : Bileşiklerin açık formüllerini yazarak kapalı
formüllerini bulalım.
Ayrıca, karbon atomu sayıları aynı olmak koşuluyla,
• Sikloalkanlar ile alkenler (CnH2n)
1,1 – diklor propan
:
CI
I
H − C − CH − CH ⇒ C H CI
2
3
3 6 2
I
CI
I. 1,2 diklor propan
: H C − CH − CH ⇒ C H CI
2
3
3 6 2
I I
CI CI
• Dialkenler (alkadienler) ile alkinler (CnH2n–2)
yapı izomeridir.
ÖRNEK 6
Kapalı formülü C4H10 olan izomer bileşiklerin formüllerini yazarak adlandırınız.
II. 1,3 – diklor propan : H C − CH −CH ⇒ C H CI
2
2
2
3 6 2
I
I
CI
CI
ÇÖZÜM
C4H10, bir alkandır. İzomerleri,
CI
I
III. 2,2 – diklor propan : H C − C − CH ⇒ C H CI
3
3
3 6 2
I
CI
Yapı formülleri farklı, kapalı formülleri aynı olduğundan bileşikler birbirinin izomeridir.
H3C – CH2 – CH2 – CH3 : n–bütan,
H C − CH − CH : 2 – metil propandır. (izobütan)
3
3
I
CH
3
Yanıt : I, II ve III
ÖRNEK 7
Kapalı formülü C3H5CI olan izomer bileşiklerin formül-
ÇÖZÜM
C3H5CI, CnH2n yapısında olup bir alken ya da sikloalkandır. İzomer bileşiklerin formülleri aşağıdaki gibidir.
CH = CH − CH
3
I
CI
: 1 – klor propen
CH = C − CH
2
3
I
CI
: 2 – klor propen
CH2 = CH – CH2 – CI
: 3 – klor propen
CH
H2C
ALKANLARIN ELDE EDİLME YÖNTEMLERİ
www.kimyahocam.com
lerini yazarak adlandırınız.
Würtz Sentezi
Alkil halojenürlerin (R–X) Na, K,… gibi çok aktif metallerle
ısıtılmasıyla, alkan elde edilir. Aktif metal, alkil halojenürden halojeni koparır ve tuz oluşturur, kalan alkil kökleri birbirine bağlanarak alkan oluşturur.
En küçük alkil kökü (R–) CH3– olduğundan bu yöntemle
en az iki karbonlu alkan (C2H6) elde edilebilir. Metan
(CH4) bu yöntemle elde edilemez.
ısı
2R – X + 2Na ⎯⎯⎯
→ R – R + 2NaX
(alkan)
ısı
R1 – X + R2 – X + 2Na ⎯⎯⎯
→ R1 – R2 + 2NaX
CI
Not : Farklı iki alkil halojenürün Na metali ile ısıtılması
sonucunda kalan alkil kökleri 3 farklı şekilde birleşebilir:
R1 – R1, R1 – R2 ve R2 – R2
: Monoklor siklopropan
CH2
Sonuçta, kapta üç değişik alkan oluşur.
ÖRNEK 8
ÖRNEK 9
I. 1,2 – diklor propan
II. 1,3 – diklor propan
III. 2,2 – diklor propan
Yukarıda adları verilen bileşiklerinden
1,1 – diklor propan ile izomerdir?
Etil klorürün Na metali ile tepkimesinden hangi alkan
elde edilir?
hangileri
ÇÖZÜM
1. Çözüm : Bileşiklerin dördü de molekülü 2 klor, 3 karbon
atomu içeren doymuş hidrokarbonlardır. Yapı adları farklı
olduğundan birbirinin yapı izomeridir.
ÇÖZÜM
ısı
2C2H5 – CI + 2Na ⎯⎯⎯
→ 2NaCI + C2H5 – C2H5
Etil klorür
C2H5 – C2H5 ⇒ C4H10 : Bütan
Yanıt : C4H10 (Bütan)
www.kimyahocam.com
ÖRNEK 10
H3C
H C
H3C
ÖRNEK 12
H
C H
CH3
CH
3
I
C H − MgCI + HC − CI ⎯⎯→ X + MgCI
2 5
2
I
CH
bileşiği
3
ısı
→ R1 – R2 + 2NaCI
R1 – CI + R2 – CI + 2Na ⎯⎯⎯
tepkimesinde oluşan X hidrokarbonunun adı nedir?
tepkimesiyle elde edilirken kullanılan alkil klorürlerden biri etil klorür olduğuna göre, diğer alkil klorürün
adı nedir?
ÇÖZÜM
CH
CH
3
3
I
I
C H − MgCI + CI − CH ⎯⎯→ MgCI + C H − CH
2 5
2
2 5
I
I
CH
CH
ÇÖZÜM
3
H3C
CH
H3C
R1
H
C H
CH3
Oluşan bileşiği daha açık yazarak adlandıralım.
CH
3
I
4
3
2
CH − CH − CH
3
2
I
1
CH
R2
bileşikte belirtilen köklerden biri (R2–) etildir. Öyleyse, alkil
halojenürler aşağıdaki gibidir.
H3C
CH
2-klor propan
3
Bileşik, 2. karbonunda metil grubu içeren 4 karbonlu bir
alkandır.
H
CI + CI C H
CH3
etil klorür
Yanıt : 2 – klor propan
Grignard Bileşiklerinden Alkan Elde Edilmesi
Alkil magnezyum halojenür (R–MgX) bileşiklerine Grignard bileşiği adı verilir. Bu bileşiklerin, su ya da halojen
asitleri ile tepkimesinden alkan elde edilir.
R – MgX + H – OH ⎯→ R – H + HO – MgX
Alkan
Tuz
R – MgX + H – X ⎯→ R – H + MgX2
Alkan
www.kimyahocam.com
H3C
3
Yanıt : 2 – metil bütan
Bir Değerli Karboksilli Asitlerin Na ya da K Tuzlarından Alkan Elde Edilmesi
R – COOH
Karboksilli asit
R – COONa
Karboksilli asidin sodyum tuzu
Karboksilli asitlerin Na ve K tuzlarının NaOH ya da KOH
ile ısıtılması sonucunda alkan elde edilebilir.
ısı
R – COONa + NaOH ⎯⎯⎯
→ R – H + Na2CO3
Alkan
Tuz
Bu yöntemde karboksilli asit tuzunun alkil kökü bir H ile
birleşerek istenilen alkanı oluşturur.
ÖRNEK 11
Grignard bileşiği kullanarak etan elde ediniz.
ÖRNEK 13
ÇÖZÜM
Bir karboksilli asidin sodyum tuzunu kullanarak etan
elde ediniz.
Etan : C2H6 ⇒ C2H5 – H
Alkil kökü etil olan, etil magnezyum halojenür kullanılmalıdır.
ÇÖZÜM
C2H5 – MgBr + HBr ⎯→ C2H6 + MgBr2
malıdır.
etan
Etan, C2H6 dır. Öyleyse, asidin alkil kökü (R–), C2H5– ol-
Magnezyum bromür
ısı
C2H5 – COONa + NaOH ⎯⎯⎯
→ C2H6 + Na2CO3
Not : Grignard bileşiklerinin alkil halojenürlerle tepkimesinden de alkan elde edilir.
propanoik asit
sodyum tuzu
Etan
www.kimyahocam.com
CnH2n+2 + CI2 ⎯→ CnH2n+1CI + HCI
Not : Alkanlar, doymamış hidrokarbonların (alken ve
alkinlerin), H2 ile doyurulmasından da elde edilebilir.
H
H
I
I
H − C − H + CI ⎯⎯→ H − C − CI + HCI
2
I
I
H
H
Örneğin, etilen ve propin H2 ile doyurulursa, etan ve
propan oluşur.
H2C = CH2 + H2 ⎯→ H3C – CH3
etilen
metil klorür
etan
HC ≡ C – CH3 + 2H2 ⎯→ H3C – CH2 – CH3
Propin
• Yanıcı bileşiklerdir. Tam yanma ürünleri CO2 ve H2O
propan
dur.
+
CH
ÖRNEK 14
I. Bir alkenin H2 ile doyurulması
n 2n + 2
C H +
II. Bir alkinin H2 ile doyurulması
2 6
III. Bir organik asit sodyum tuzunun NaOH ile ısıtılması
IV. Alkil halojenürlerin Na metali ile ısıtılması
3n + 1
O ⎯⎯→ nCO + ( n + 1) H O
2
2
2
2
7
O ⎯⎯→ 2CO + 3H O
2
2
2 2
ÖRNEK 15
Açık zincir yapılı doymuş bir hidrokarbonun 0,2 molü yandığında, 1,2 mol H2O oluşmaktadır.
tepkimelerinden hangileri ile metan elde edilemez?
ÇÖZÜM
Buna göre, bu bileşiğin molekül formülü nedir?
en az 2 karbon atomu içerirler. Bu hidrokarbonların H2 ile
ÇÖZÜM
doyurulmasından en az 2 karbon atomu içeren alkan oluşur, metan oluşmaz.
Alkil halojenürlerin Na metali ile ısıtılması (Würtz Sentezi)
tepkimesinde iki alkil kökü birleşir. Alkil kökleri en az
1 karbon atomu içerdiğinden, iki alkil kökünün birleşmesinden oluşan bir alkan metan olamaz.
(2R – X + 2Na ⎯→ R – R + 2Na – X)
Organik asitlerin sodyum tuzunun alkil kökü CH3 – (metil)
ise, NaOH ile ısıtıldığında metan oluşur.
CH3 – COONa + NaOH ⎯→ CH4 + Na2CO3
metan
Yanıt : I, II ve IV
ALKANLARIN ÖZELLİKLERİ
Fiziksel Özellikleri
• Molekülleri apolar olduğundan, yoğun fazda molekülleri
arasında yalnızca Van der Waals çekim kuvvetleri vardır. Bu nedenle, eş büyüklükteki polar moleküllü maddelere göre, erime ve kaynama noktaları düşüktür. Molekülleri büyüdükçe (C atomu sayısı arttıkça) Van der
Waals çekim kuvvetleri de artar. Dolayısıyla, erime ve
kaynama noktaları da yükselir.
• Dallanmış alkanların kaynama noktası, dallanmamış alkanların kaynama noktasından daha düşüktür.
Oda sıcaklığında CH4, C2H6, C3H8 ve C4H10 gaz halin-
de, C5H12… C17H36 bileşikleri sıvı halde, daha fazla
C atomu içeren alkanlar ise, katı haldedir.
• Molekülleri apolar olduğundan, su ve benzeri çözücülerde iyi çözünmez, CCI4 (karbon tetraklorür), C6H6
www.kimyahocam.com
Metan (CH4), bir karbonlu bir alkandır. Alken ve alkinler
0,2 molü
1,2 molü H2O oluşturursa,
1 molü
X mol H2O oluşturur.
X = 6 mol H2O oluşturur.
Bileşik molekülü, 6.2 = 12 H atomu içerir.
CnH2n+2 genel formülüne göre,
2n + 2 = 12 ⇒ n = 5 tir.
Bileşik, C5H12 (pentan) dir.
Yanıt : C5H12
ÖRNEK 16
CH4 ve C3H8 gazları karışımının 2 molü, 5,5 mol O2 gazı
ile tam olarak yanmaktadır.
Buna göre, karışımdaki CH4 gazı kaç moldür?
ÇÖZÜM
CH4 gazı X mol ise, C3H8 gazı (2 – X) moldür.
Yanma tepkimelerinin denklemlerini yazarak harcanan
O2 gazının mol sayısını bulalım.
CH4
2O2 ⎯→ CO2 + 2H2O
+
X mol
2X mol
C3H8
+
(2 – X) mol
5O2 ⎯→ 3CO2 + 4H2O
5.(2 – X) mol
(benzen) gibi apolar moleküllü çözücülerde iyi çözünürler.
2X + 5.(2 – X) = 5,5
Kimyasal Özellikleri
Yapılarındaki tüm bağlar, sigma bağları olduğundan alkanlar kolay tepkime vermez.
• Güneş ışığının katalizörlüğünde halojenlerle yer değiştirme tepkimesi verirler.
3X = 4,5
2X + 10 – 5X = 5,5
X = 1,5 mol
Yanıt : 1,5 mol CH4
www.kimyahocam.com
ÇÖZÜMLÜ TEST
1.
I. C3H7CI
II. C2H5CI
III. C2H4Cl2
IV. C4H9CI
3.
CH − CH − C H
3
2 5
I
CI
bileşiğinin Na metali ile ısıtılması sonucunda oluşan hidrokarbonun IUPAC adlandırma sistemine
göre adı aşağıdakilerden hangisidir?
Yukarıda formülleri verilen bileşiklerden hangilerinin yapı izomeri yoktur?
A) Yalnız I
A)
B)
C)
D)
E)
B) Yalnız II
C) Yalnız III
D) I ve II
E) I, II ve IV
ÇÖZÜM
I., II. ve IV. bileşikler monoklor alkandır. Bu bileşiklerin
molekülü üç ve daha fazla olanlarında CI atomu, bağlandığı C atomuna bağlı olarak farklı tür bileşikler oluşturabilir. II. bileşikte, CI hangi C atomuna bağlanırsa bağlansın
aynı bileşik (monoklor etan) oluşur. Bu nedenle, I. ve IV.
bileşiklerin izomerleri vardır, II. bileşiğin ise izomeri yoktur.
III. bileşik, diklor alkandır. C2H4Cl2 de, CI atomlarının ikisi
ÇÖZÜM
Alkil halojenürler Na metali ile ısıtıldığında alkan oluşur.
(Würtz sentezi).
CH − CH − C H
3
2 5
I
CI
de aynı C atomun bağlı olabilir ya da her biri farklı
C atomlarına bağlanabilir. Oluşan bileşikler birbirinin izomeridir.
CI
I
CH − CH − C H
CI H
I
I
H − C − C − H : 1,1 – diklor etan
I
I
CI H
Yanıt : B
2.
Metan molekülündeki hidrojen atomlarından üçünün
yerine metil, birinin yerine etil grubunun bağlanması
ile yeni bir bileşik oluşuyor.
Buna göre, oluşan bileşiğin genel adlandırma
(IUPAC) sistemine göre, adı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Heksan
B) 2,2–dimetil bütan
C) 2–metil pentan
D) 2–etil, 2–metil propan
E) 2,3–dimetil bütan
3
2 5
Alkan
CH − CH − C H
3
2 5
I
CH − CH − C H
3
2 5
CH3 – (metil) kökleri 3. ve 4. C atomlarına bağlı olduğundan bileşiğin adı, 3,4 – dimetil heksandır.
Yanıt : A
4.
I.
II.
III.
dığında oluşan bileşiğin formülü,
CH
3
I
CH − C − C H
tir.
3
2 5
I
CH
CH − CH − C H
3
2 5
I
CH − CH − C H
3
2 5
ÇÖZÜM
H
I
Metan molekülünün formülü CH4 ⇒ H − C − H tür.
I
H
Metan molekülündeki hidrojen atomlarından üçünün yerine metil (CH3 –), birinin yerine etil (C2H5 –) grubu bağlan-
−2NaCI
+ 2Na ⎯⎯⎯⎯→
Oluşan bileşik, en uzun karbon zinciri 6 C li olan bir alkandır.
www.kimyahocam.com
CI CI
I
I
H − C − C − H : 1,2 – diklor etan
I
I
H H
3,4 – dimetil heksan
3,4 – dimetil bütan
Normal oktan
Normal bütan
3 – metil heptan
CH3
ile
ile
CH3
ile
CH3CHCHCH2CH3
Yukarıdaki hidrokarbon çiftlerinden hangileri birbirin yapı izomeridir?
A) Yalnız I
D) II ve III
B) I ve II
C) I ve III
E) I, II ve III
ÇÖZÜM
2,2 – dimetil bütandır.
I. de verilen bileşik çiftleri, 5 er karbonlu sikloalkandır, birbirinin yapı izomeridir.
II. de verilen bileşik çiftleri, 6 şar karbonlu, sikloalkan ve
sikloalkendir, birbirinin yapı izomeri değildir.
III. de verilen bileşik çiftleri, 5 er karbonlu sikloalkan ve
alkendir, birbirinin yapı izomeridir.
Yanıt : B
Yanıt : C
3
Bu bileşiğin IUPAC adlandırma sistemine göre adı,