05 Ali Ko“ (145-158)

Ali Koç Babal›lar
AL‹ KOÇ BABALILAR1
Kaz›m MARANGOZ
ÖZET
Bu çal›flmada kendisi de bir Ali Koç torunu olan Kaz›m Marangoz’un Ali Koç Baba Oca¤› ve dergâh
faaliyetlerine de¤inilmifltir. Ayr›ca bu çal›flmada, aslen Bulgaristan’da bulunan Ali Koç Baba
Dergâh›’n›n yürüttü¤ü faaliyetler esnas›nda karfl›lafl›lan s›k›nt›lar ve bunal›mlar da Kaz›m Marangoz
taraf›ndan dile getirilmektedir.
Anahtar Kelimeler: Ali Koç Baba, Ali Koç Baba Dergâh›, Molla Cemal, Molla Hasan.
ABSTRACT
In this writing Kaz›m Marangoz who is a grand child of Ali Koç Baba touched on Ali Koç Baba
Family and the actions of their leaders who are belonged to dervish lodge.Moreover,in this writing the
difficulties and depressions lived during the actions performed by Ali Koç Baba’s dervish lodge in
Bulgaria are expressed.
Key Words: Ali Koç Baba, Ali Koç Baba’s Derv›sh Lodge, Molla Cemal, Molla Hasan
Girifl
Molla Ali dedemin ilk eflinden iki o¤lu Hasan ve Mustafa, ikinci efli Ak Ana’dan
da Haflim ve fiakir ad›nda iki o¤lu olmak üzere toplam dört o¤lu olmufltur. Hasan
ve Mustafa Bulgaristan’da kalm›fllard›r. Molla Ali Baba’n›n Bulgaristan’da Alvanlar
köyünde kalan büyük o¤lu Molla Hasan Baba kolundan gelen babalar Bulgaristan
d›fl›nda görev almam›fllard›r. ‹kinci o¤lu Molla Mustafa Baba kolundan gelen
babalar Muratl› ilçesinde ve Çorlu Sa¤l›k Mahallesinde görev yapmaktad›rlar.
Molla Ali dedem 1928 y›l›nda serbest göçmen olarak Ak Ana ve iki o¤lu Haflim ve
fiakir ile birlikte Bulgaristan’›n fiumnu ili Osmanpazar› ilçesi Alvanlar köyünden
K›rklareli ili Lüleburgaz ilçesi Umurca köyüne iskân olmufltur.
Molla Ali dedem göç etmeden önce büyük o¤lu Molla Hasan’a Ali Koç
Dergâh›’n›n Evladiye gelene¤ine göre el ve icazet vermifltir. Elimizde bulunan
icazetnamelerin asl›ndan çekilmifl resmini ve fotokopisini belge olarak sunuyorum. Bulgaristan’da Alvanlar köyü (fiumnu iline ba¤l›), Küçükler köyü (fiumnu iline
ba¤l›), Veletler köyü (fiumnu iline ba¤l›), Bayace köyü (Eski Cuma iline ba¤l›),
Kumluca köyü (Varna iline ba¤l›) Ali Koç Dergâh›’n›n talipleriymifl. Küçükler ve
Veletler köylerinde dikme babalar olmad›¤› için oradaki ayin cemleri Alvanlar
merkezden Koçlu Baba Dergâh› dedesi ve büyük o¤lu taraf›ndan yürütülüyordu.
Hac› Bektafl Velî / 2005-36
145
Kaz›m Marangoz
Molla Ali dedem Türkiye’ye göç edince, talip çoklu¤undan olmal› ki o¤lu Molla
Mustafa’ya da icazet verdi¤ini üç köy halk›na ve ileri gelen ihtiyar heyetlerine
bildirmifltir. Bu beyanlardan sonra Molla Mustafa amcam da dede olarak yol yürütmüfltür.
1943 y›l›na kadar iki tarafla kendi talipleri aras›nda Ali Koç Dergâh›’n› ve ayin
cemlerini aksatmadan yürütmüfllerdir. 1943 k›fl›nda ‹kinci Dünya Savafl› bütün
fliddetiyle devam ederken Bulgaristan Çar Hükümeti Almanya taraf›nda savafla
kat›ld›. Memleketin her taraf›nda s›k› yönetim, soka¤a ç›kma yasa¤› ve karartmalar
uygulanmaya bafllam›flt›. Ali Koç Baba cem gelenekleri aras›nda, y›lda bir defa
olmak üzere “Çocuk Bayram›” ad›yla bir cem yap›l›yordu.Bu ceme gelen çocuklar bir kurban kesip burada cem kurallar›yla tan›flt›r›l›yordu. Bilhassa askere, gideceklerin dede taraf›ndan yap›lan hay›r dualar› çok önemliydi. Çünkü Türk çocuklar› askere silah alt›na de¤il de “Truduvak” denilen çok a¤›r flartlarda
çal›flt›r›lan iflçi olarak al›n›yorlard›. “Çocuk Bayram›” cemi genelde flubat ay›
bafl›nda veya ortas›nda yap›l›yordu. Köyümüz Balkan eteklerinde bulundu¤u için
bu mevsimde buralarda k›fl flartlar› çok a¤›rd›. Bu bayram gençler aras›nda bir
gelenek, sevgi ve inanç oldu¤u için savafl flartlar›n›n yasaklar›na ra¤men, bayram›n
gizliden yap›lmas›na karar verilmiflti. Cem gece yap›l›yordu. K›rk elli delikanl›
cemevine toplan›yordu. Önce hâl hat›r sorma sonra niyaz etme, dedeyle
görüflme, ç›rak uyand›rma ve dergâh kurallar› ö¤retiliyordu. Ard›ndan dede
taraf›ndan gülbank ve dualar okunuyor, dolu gezdiriliyor ve sofralar konup yemek
yeniliyordu. Yemekten sonra semah dönme ö¤retiliyordu. Bütün çocuklar
karfl›l›kl›, dergâh zakiri taraf›ndan çal›nan ba¤lama ve söylenen semah nefesleriyle
s›ralan›ncaya kadar semah devam ediyordu. Cem toplant›lar› daima Kur’an-›
Kerim’den bir ayetle sona eriyordu.
1943 y›l› flubat ay› “Çocuk Bayram›” ceminin sona erece¤i vakit cem gözcüsü
Bacak Ali bas›ld›k deyip içeriye haber veriyor. Kap›da köy muhtar› Rademir
muhtarl›k kâtibi Ivan ve iki köy korucusu Koya ve Todor “Kimse k›p›rdamas›n”
deyip küfür ve tehditler savurarak cemevini basarlar. ‹çerde bulunan delikanl›lar
Molla Hasan dededen müsaade isteyerek bask›n› yapanlar› zarars›z hâle getirmek
istemifllerdir. Ancak derin tecrübeleri olan Molla Hasan dedem gençlere sab›rl›
olmalar›n› söyler. Kendisinin çekindi¤i nokta ise olay›n dinî bir cem ayini de¤il de
siyasî bir e¤itim toplant›s› fleklinde alg›lanaca¤›d›r. Cemi basanlar teker teker
kap›dan ç›kartt›klar› gençleri tekme tokat ve tüfek dipçi¤iyle dövüyorlard›.
D›flar›daki so¤u¤a ald›rmadan çorapla, baz›lar›n› yal›nayak kar içinde tutuyorlard›.
146
Hac› Bektafl Velî / 2005-36
Ali Koç Babal›lar
Gençler kovulduktan sonra dergâh kurbanc›s› P›t›rh Ahmet’i, Saki Bacak Çavufl’u
ve Gözcü Bacak Ali’yi de dövmüfllerdi. Bu olaydan sonra derin bir soruflturma ve
sorgulamaya maruz b›rak›lan Molla Hasan Dede’m Mart 1943’te 63 yafl›nda vefat
etti.1910 do¤umlu, Molla Hasan dedemin büyük o¤lu Molla Cemal, 1932 y›l›nda
evlenip ele yap›fl›p, ikrar verip, müsahip olunca Molla Hasan dede taraf›ndan,
onun baz› cemleri yürütmesine izin veriliyordu. Kendisi vefat edince büyük o¤lu
Molla Cemal Ali Koç Dergâh›’n›n dedesi olarak cem ayinlerini yürütmeye devam
etmifltir**. 9 Eylül 1944 tarihinde Bulgaristan’da komünist rejim ifl bafl›na geldi.
Koçlu Babal›lar Dergâh› da Komünist Rejimin ekonomik ve dinî bask›lar›n›, yasaklar›n› a¤›r bir flekilde hissediyordu. Halk› dinî inançlar›ndan koparmak için din
aleyhtar› toplant›lar, ateist propagandalar yap›l›yordu. Dedelik görevini yürüten
Molla Cemal Dede s›k s›k izleniyordu. Bazen emniyete ça¤›r›l›p sorgulan›yordu.
Uzun y›llar Ali Koç Dede’mden bafllay›p büyük baflar›lara ulaflan Ali Koç
Dergâh›’n›n Alvanlar kolunu zor günler bekliyordu. 1956 y›l› tar›m gelirleri vergisini zaman›nda ödeyemeyen Molla Cemal Dedeyi 6 ay hapse mahkum
etmifllerdi. Amaçlar› onu y›ld›rmakt›. 1957 k›fl›nda ‹slimliye Orman ‹flletmesi’nde
kat›rlar›n bile giremedi¤i dere yamaçlar›ndan, s›rt›nda odun tafl›tm›fllard›. 1 Nisan
1958 tarihine gelindi¤inde bütün zorluklara ve yasaklamaklara ra¤men k›s›tl› da
olsa gizli gizli, cem faaliyetleri sürmüfltür. Bu tarihten itibaren komünist rejim
devletlefltirme politikas›yla halk›n elindeki mal›na el koymufltur. Çok düflük
ücretlerle halk bo¤az toklu¤una çal›flt›r›lm›flt›r. 1980 y›l›na de¤in tüm zorlamalar
ve s›k›nt›lara karfl›n Koçlu Baba Dergâh›, Molla Cemal Dede’nin çabalar›yla cem
ayinlerini yürütmüfltür. 1980 y›l›nda babam Molla Cemal Dede’nin ölümüyle
göreve köyün inançl›, yol erkân âfl›klar›, o¤lu Hasan’› dede yapm›fllard›r. Hasan
çok genç ve tecrübesiz de olsa dergâh›n bilirkiflileri taraf›ndan desteklenip cemleri
yürütmesi sa¤lanm›flt›r.
1985 y›l› Alvanlar halk›na ve Koçlu Babal›lar Dergâh›’na inen en a¤›r darbe y›l›
olmufltur. Bulgaristan hükümetinin alm›fl oldu¤u isim de¤ifltirme “Asimilasyon”
karar› 2 milyona yak›n Türk için kapanmaz yaralar açm›flt›r. 1985 k›fl›nda, -15
derece so¤ukta Alvanlar köyüne gönderilen hükümet temsilcileri, halk›n sert
direnifliyle karfl›lafl›nca bunun bir isyana dönüflmemesi için Bulgar silahl› kuvvetlerinden yard›m istemifltir. Bunun üzerine köye bir tank bölü¤ü gönderilerek halk›n
direniflini k›rmak için bask›lar bafllam›fl. Bu direnifl birkaç gece devam ediyor.
Halk, etraf köylerden de kat›l›mla bu bask›lara karfl› direniyor. Hükümet temsilcileri propaganda faaliyetiyle halk› Bulgar olmaya ikna çabalar›n› sürdürse de bunda
baflar›l› olam›yorlar. Halk köy meydan›na yakt›klar› atefllerle ve köyün önder gençHac› Bektafl Velî / 2005-36
147
Kaz›m Marangoz
lerinin (içlerinde köyün dedesi Hasan da
var) konuflmalar›yla direniyor. Tüm bu
olaylardan sonra tutuklamalar bafllar.
Tutuklanan gençler Kotel ‹lçe Emniyet
Müdürlü¤ü’nde sorgulan›rlar, iflkence ile
birlikte dövülürler. Hücrelerde a¤›r flartlarda tutulurlar. Birkaç ay devam eden bu
hadiselerden
sonra
Türklü¤ünden
vazgeçmeyen insanlar›m›z isyana teflvik
suçundan adlî makamlarca davalara maruz
kal›rlar. Bir k›sm› Belene kamp›na, di¤erleri
Bulgaristan’›n Alvanlar Köyünde çok
a¤›r flartlar alt›nda 48 y›l “Ali Koçlular
kapal› ceza evlerine gönderilirler. Bu
Dergâh›”n› yürüten Molla Ali Torunu
mahkumlar›n aras›nda 4 y›l a¤›r hapis
Molla Hasan o¤lu Molla Cemal Baba.
cezas›na çarpt›r›lan Molla Cemal o¤lu Ali
Foto¤raf, 1952 y›l›nda çekilmifltir.
Koç Dergâh› dedesi Hasan da bulunmaktayd›. Mahkumiyetini Eski Za¤ra Hapishanesi’nde tamamlayan Hasan Dede, köye
döndü¤ünde k›s›tl› da olsa dergâh faaliyetlerine devam etmifltir.
1989 Haziran›nda Bulgaristan hükümetinin mecburî göç karar› ile s›n›r d›fl›
edilen Hasan, ailesi ile birlikte Türkiye’ye geldi. A¤abeyi olarak ben, kendisini
ikamet etmekte oldu¤um Tekirda¤’›n Muratl› ilçesinde yan›ma ald›m. Kendisi
hâlen Muratl› Belediyesi’nde greyder operatörü olarak çal›flmaktad›r. Hasan
Özyi¤it (Molla Cemal o¤lu)’in Türkiye’ye göç etmesi, köyde Molla Mustafa
Amca’n›n ölmesi ve çocuklar›n›n da Türkiye’ye göç etmesiyle dergâh faaliyetlerini yürütecek kimse kalmam›flt›r. 1990 y›l›ndan sonra Molla Cemal’in kardefli,
Molla Fedail’in o¤lu Molla Hasan dergâh taliplerince dedeli¤e uygun görülmüfl.
Molla Hasan Türkiye’ye gelip Hamza Koçerdin Dede’den el ve icazet alarak Ali
Koç Dergâh›’n›n dedesi olarak Alvanlar köyünde görevine hâlen devam etmektedir.
EK B‹LG‹LER
A- SOYADI DE⁄‹fi‹KL‹⁄‹
Ali Koç Dedem, Ni¤bolu’ya geliyor. Ali Koç Dergâh›’n› kurup hayat›n›n sonuna
kadar Alikoç soyad›yla kal›yor. Torunu Hüseyin’le arada pek çok y›l, bilinmeyen
bir sebeple kopukluk oldu¤u anlafl›l›yor.
148
Hac› Bektafl Velî / 2005-36
Ali Koç Babal›lar
Ni¤bolu’daki Ali Koç Baba Türbesi. Foto¤raf, 1995 y›l›nda çekildi.
B-KOÇLU BABA HÜSEY‹N DEDEM
Hamza Koçerdin amcamdan dinledi¤ime göre; Alvanlar köyünün yak›nlar›nda
koca Balkan ma¤aralar›nda gizlenen Bulgar haydut çeteleri, Balkanlar’a ve
Avrupa’ya giden kervanlar›n yollar›n› kesip, soygunlar yap›p, adam öldürüyorlarm›fl. Hüseyin dedem bir Osmanl› istihbarat görevlisi olarak buralara bir sürü
çoban› k›l›¤›nda geliyor. Burada haydutlar ile dostluk kurup güvenlerini kazan›yor.
Bir gece komflu Urbisa köyündeki Osmanl› birlikleri ile kurdu¤u irtibat neticesinde
Haydut çetesini ani bir bask›nla da¤›t›yorlar. Bu hizmetine karfl›l›k dedeme
Alvanlar köyünden mal mülk veriliyor. Hüseyin dedemin Alvanlarda kal›p “Koçlu
Baba” soyad›yla Ali Koç Dergâh›’n› yürüttü¤ü anlafl›l›yor.
C-MOLLALAR SOYADI
Koçlu Baba soyad›n›n Mollalar soyad›yla de¤iflmesinin sebebi Erdebil’den verilen, tam anlam›n› bilmedi¤imiz icazet belgesi mi, yoksa seyyidler soyundan
oldu¤umuzu aç›klayan bir seçere midir; bu konuda net bir bilgi bulunmamaktad›r.
D. KOÇLU BABA TÜRBES‹ GELENEKLER‹
Koçlu Baba vefat edince onun mezar›na bir türbe yap›l›yor. Türbenin etraf› sonradan Koçlu Baba soyundan gelenler için bir aile mezarl›¤› oluyor. Bu gelenek
Hac› Bektafl Velî / 2005-36
149
Kaz›m Marangoz
hâlen devam etmektedir. Mezarl›¤›n içindeki as›rl›k mefle a¤açlar› kutsal say›larak
halk taraf›ndan kesilmemektedir. Türbenin etraf› tahta parmakl›kla çevrili olup,
içinde de mum yakmak için küçük bir göz oda mevcuttur. Burada mumlar yak›l›r
ve yakan kifli Kur’an-› Kerim okur. E¤er mum yakan kifli ayet okuyam›yorsa türbe
dönüflü tekkede mutlaka Kur’an okunurdu. Her güz mevsimi eylül ay›nda köy
halk› birer Cebrail kurban› kesip Koçlu Baba Türbesi’ni ve ölmüfl olan akrabalar›n›n mezarlar›n› ziyaret ederlerdi.
E.KUMLUCA KÖYÜ
Bu köy Varna iline ba¤l› Pazarc›k- Tolbuhin yolu yak›n›nda Varna’ya 30 km
uzakl›kta, çeflmelerinden akan so¤uk sular› ile meflhur bir köydür. Ayn› zamanda
Ali Koç Dergâh›’n›n önemli bir kolu imifl. Ben 1957 -1973 y›llar›nda bu köyün
damad› oldu¤um için köye s›k s›k gidip geliyordum. Bu gezilerim esnas›nda halkla yapt›¤›m konuflmalardan anlad›¤›m kadar›yla köyün kuruluflu tam bilinmemektedir. Ama nüfusun ço¤u Alvanlar köyünden, bir k›s›m da Deliorman’dan gelmeymifl.1928 y›l›na kadar 250 hanelik bir Alevî köyüymüfl. Eflimin babaannesi Nuriye
nine 1915-1928 y›llar› aras›nda Molla Ali dedemin birkaç defa köye gelip cem
yürüttü¤ünü ve bir nevruz bayram›nda k›rklar semah› döndü¤ünü anlatm›flt›. Köy
mezarl›¤›nda Koçlu ve Saçl› Baba diye an›lan iki mezar vard›. Köy halk› bu
mezarlar› türbe hâline getirmiflti. Türbeler adak ve dilek tutanlar taraf›ndan çok s›k
ziyaret ediliyordu. 1942 y›l›ndan sonra vefat eden köyün babas› Molla Mustafa
Kumluca Köyündeki Saçl› Koçlu Baba Türbesi’nin içten görünüflü.
Foto¤raf, 1995 y›l›nda çekilmifltir.
150
Hac› Bektafl Velî / 2005-36
Ali Koç Babal›lar
dededen sonra köye yeni dede seçilmemifltir. 1989 y›l›na de¤in köyden göçle
beraber köy tamamen ortadan kalkm›fl. Türkiye’ye göç eden Kumluca halk›
Tekirda¤ ili Çorlu ilçesine ba¤l› Çeflmeli köyünde iskân olmufllar. Burada 2 dede
ile Ali Koçlular Dergâh›’n›n bir kolu olarak yollar›na devam ediyorlar.
F.BAYACA KÖYÜ
Molla Ali taraf›ndan yaz›lan beyannamede ad› geçen “Bayaca köyü taliplerine de duyurulmas› gereklidir, bunu yapman›z› istirham ederim” sözleri bu
köyünde Ali Koçlular Dergâh›’n›n bir kolu oldu¤unu göstermektedir. Bayaca köyü,
Eski Cuma iline 8-10 km uzakl›kta orta büyüklükte bir köydü. 1942 y›l›nda köy
halk› talipleri aras›nda bir anlaflmazl›k yüzünden itilâf ç›km›flt›. Molla Hasan
dedem yafll› oldu¤undan dolay› babam Molla Cemal babaannemi ve beni at
arabas› ile bu köye göndermiflti. “Bar›fl›k” her y›l erkân aç›lmadan önce talipler
aras›nda küskünler varsa onlar› bar›flt›rmak için yap›lan bir toplant› idi. Köye
geldikten sonra dikme baba olan Ali Day›larda bir bar›fl›k toplant›s› yap›lm›flt›. Bu
toplant›da babam Molla Cemal dedelik tecrübesi ile arabuluculuk rolü üstlenmifl,
bunun sonucunda anlaflma sa¤lanm›flt›. Biz bir hafta kadar orada kald›k. Bu zaman
içerisinde tekkeye ç›kmak “Harman Tavu¤u” bayramlar› yap›ld›. Geri
dönüflümüzde köydeki dostlar›m›z tekkeye yard›m olmas› için bu¤day, m›s›r ve
baz› hediyeler vermiflti. 1950 y›l›ndan sonra vefat eden Alia¤a Dede’den sonra bu
köyde yeni bir dede seçilmemifltir. Son göçlerden sonra köy nüfusu da çok
azalm›flt›r.
G.TÜRBELER VE DURUMLARI
Alvanlar köyü ve civar›nda kuruluflundan beri birçok babalar›n kutsal mekânlar olarak bilinen türbeleri vard›r. Dosyada tekke diye an›lan bu mekânlar
babalar›n mezarlar› bafl›na düz ocak tafl›ndan harçs›z ifllenmifl dörtgen fleklinde
iki metre yüksekli¤inde tafl duvarlardan ibarettir. Ortas›nda mum yakmak için
yap›lm›fl küçük bir odac›k vard›r. Son y›llarda Koçlu Baba türbesinin tamirat
ifllerini damad›m›z olan Ahmet Emurlao¤lu yapt›rm›flt›r. Hasan Baba
Türbesi’nin tamirat›n› Hasan Dönmez üstlenmifltir.
G.TEKKE
Koçlu Dede’nin Alvanlar köyüne geliflinden bu yana birkaç yere tekkeler
yap›lm›flt›r. Bu yerler hâlâ tekke yeri olarak an›lmaktad›r. Son tekke 1930 y›llar›nda
Molla Ali Dede’nin o¤lu Molla Hasan dedem taraf›ndan babam Molla Cemal’e
Hac› Bektafl Velî / 2005-36
151
Kaz›m Marangoz
yapt›r›lm›flt›r. Bu iki kat ahflap binan›n birinci kat› afl odas› ve cem odas› olarak kullan›l›yordu, ikinci kat›nda Molla Cemal ailesi ile oturuyordu. 2003 y›l›nda annemin vefat›ndan sonra bu mekân›n tamam› Ali Koç Dergâh›’n›n hizmetinde kullan›lmaktad›r.
Varna ‹li Balç›k ‹lçesi Batova Köyünde Akyaz›l› Baba Türbesi’nin Aflevi,
D›fltan görünüfl, 1995.
Varna ‹li Balç›k ‹lçesi Batova Köyündeki Akyaz›l› Baba Türbesi, 1995.
152
Hac› Bektafl Velî / 2005-36
Ali Koç Babal›lar
H.SEMAH ÖRNEKLER‹:
Semah nefesleri, dergâh zakiri taraf›ndan üç telli ba¤lama ile çal›n›p söylenir.
Semah dönen çift karfl›l›kl› olarak üç ad›mda bir döner. Bu dönüfl, zakirin nefesi
kesinceye kadar 4-5 dakika sürer. Di¤er talipler de “Hu hu” diyerek el ç›rparlar.
K›rklar Semah›
Ç›kt›m k›rklar yaylas›na
Ça¤›rd›m üçler aflk›na
Özümü ummana sald›m
Muhammed Ali aflk›na
Gelsin Muhammed’im gelsin
Düflmüfllerin elin als›n
Can›m Hakk’a kurban olsun
Muhammed Ali aflk›na
Gelin flu faktan geçelim
Ak› karay› seçelim
Ab-› kevserden içelim
Muhammed Ali aflk›na
fiu dünya bir kurulu fakt›r
Gerçeklere sözüm yoktur
Allah bir Muhammed hakt›r
On ‹ki ‹mamlar aflk›na
fiah Hatayî’m der varal›m
Anda didârlar› görelim
Gerçe¤e canlar verelim
Muhammed Ali aflk›na
NEFES
Yol içinde yol sorars›n
Yol Muhammed Ali’nindir
Din içinde din sorars›n,
Din Muhammed Ali’nindir
Kimdir bizden evvel varan
Befl vaktim hazin bulan
On parma¤› p›nar olan
El Muhammed Ali’nindir
Hac› Bektafl Velî / 2005-36
153
Kaz›m Marangoz
Varma Yezid’in yan›na
Dokunma çirkin tenine
Lanet olsun Yezid’in can›na
Can Muhammed Ali’nindir
Mümin olanlar seçilsin
Münkir Yezid’den kaç›ls›n
Gül bizim bahçede aç›ls›n
Gül Muhammed Ali’nindir
fiah Hatayî’m behey narlar
Gönlümün curas› parlar
Güzel flaha do¤an nurlar
Nur Muhammed Ali’nindir
NEFES
Eylen âfl›k eylen haber soray›m
Aflk›n atefline yakt›n a beni
Üç aya¤› ba¤l› birisi boflta
Cebrail kurban› kime gönderdi
Zaman›n insan› delidir deli
Onlar da bilir erkân› yolu
Gazâdan gelirken Hazret-i Ali
Düldülün ard›na kimi bindirdi
Düldülün önünde ol saf› Kamber
Bafl›na ba¤lam›fl al yeflil çember
Kâbe’yi yapt›ran Halil Peygamber
Efli¤inin tafl›m kime yondurdu
Pirimin düldülü flu beldeden uçtu
Gönlüm derya olup kaynad› cofltu
Muhammed Mustafa dünyadan göçtü
H›rka ile tac›m kime gönderdi
Ben bir dervifl idim kendi hâlimde
Hakk›n kelam›n okurum dilimde
Veysel Karanî-i Yemen elinde
H›rka ile tac› ana gönderdi
154
Hac› Bektafl Velî / 2005-36
Ali Koç Babal›lar
MELEK MEZHEB‹
Melek mezhebimin nesin sorars›n
Biz Muhammed Ali diyenlerdeniz
Gözlüye gizli yok ya sen ne arars›n
Biz Muhammed Ali diyenlerdeniz
Muhammed Ali’dir K›rklar›n bafl›
Mahrum kalmaz anlere ça¤›ran kifli
Atal›m Yezid’e Mervan’a tafl›
Biz Muhammed Ali diyenlerdeniz
Biz bu Yezid’le yiyip içmeyiz
Gizli s›rr›m›z› beyan etmeyiz
Ol namerdin köprüsünden geçmeyiz
Biz Muhammed Ali diyenlerdeniz
Eynimize k›rm›z›lar giyeriz
Hâlimizce her manadan duyar›z
Kaderde ‹mam Cafer’e uyar›z
Biz Muhammed Ali diyenlerdeniz
‹lk yaz ay›nda aç›l›r gülümüz
Hakk’›n dergâh›na do¤ru yolumuz
Bizim On ‹ki ‹mam okur dilimiz
Biz Muhammed Ali diyenlerdeniz
fiah Hatayî’m der Muhammed Ali
Anlar kurmufllar erkân› yolu
Evveli Muhammed ahiri Ali
Biz Muhammed Ali diyenlerdeniz
NEFES
Dün gece seyrim içinde
Men dedem Ali’yi gördüm
E¤ildim secde eyledim
Düldülle flah›m› gördüm
Kamberi gördüm sa¤›mda
Gezerdi cennet ba¤›nda
Ali Musa Tur Da¤›’nda
Men dedem Ali’yi gördüm
Hac› Bektafl Velî / 2005-36
155
Kaz›m Marangoz
Üç ç›ra¤ yanar fliflede
Aslanlar gizli meflede
Yedi iklim dört köflede
Men dedem Ali’yi gördüm
Siyah kirpik deste deste
Bir güzel yollad›m dosta
Var mihmandan bir dolu iste
Men dedem Ali’yi gördüm
Cennet kap›s›na varan
Mühr ü kilidini k›ran
Yezid’e bir k›l›ç vuran
Ben dedem Ali’yi gördüm
Yüce da¤lar coflkun coflkun
Kul Himmetim aflka düflkün
Cümle meleklerden üstün
Men dedem Ali’yi gördüm
KOÇLU BABA SEMAHI
Seher yellerinden haberin geldi
Lütfeyle hâlimden bil Koçlu Babam
Kimseler bilmez oldu hâlimden
Gözlerimin yafl›n› sil Koçlu Babam
Ben bir derde giriftar oldum çekerim
Gözlerimden kanl› yafllar dökerim
Pirim gelir deyu yola bakar›m
Yetifl imdad›m›za gel Koçlu Babam
Gerçek etsin flek getirmem özüme
Dar›ld›n m› ne bakmazs›n yüzüme
Art›k eksik kalmay›nca sözüme
Hay›r himmet nazar›n k›l Koçlu Babam
Mecnun’un serine kufllar tünedi
Ah ettikçe didelerim kanad›
Nice erler geldi k›l›ç flunad›
Hamle sana düfltü çal Koçlu Babam
156
Hac› Bektafl Velî / 2005-36
Ali Koç Babal›lar
Dedemo¤lu eydir bu dergâha gelenler
Hani bizden evvel bu hana konanlar
Dünya benim deyu dava k›lanlar
Sabr›n selam›na dur Koçlu Babam
(Not: Semah örnekleri Molla Cemal’in k›z› Rükiye Bac›’n›n semah defterinden al›nm›flt›r.)
D‹PNOTLAR
1
Hac› Bektafl-› Veli Dergisi’nin 31. say›s›nda yer alan Ali Koç Babal›lar Özel Dosyas›’nda de¤erli
hocalar›n araflt›rma yaz›lar›n› okuyunca, araflt›rman›n ciddiyeti karfl›s›nda bir Ali Koç torunu olarak
onur duydum. Bu vesile ile ben de gördü¤üm ve duydu¤um bilgileri sizinle paylaflmak istedim.
Derginin 31.say›s›nda Refik Engin’e verilen bilgilerden anlafl›ld›¤›na göre, her iki kolun da ayn›
dergâh›n devam› oldu¤u aç›kça görülmektedir. Bu sebeple dergâh kurallar› yaz›da tekrara
düflmemek için yaz›lmam›flt›r.
Hac› Bektafl Velî / 2005-36
157
Kaz›m Marangoz
Allah ad›nda en büyük isim
Lâ ilâhe olsun her zaman sesin
Lâ havle okusun senin nefesin
Allah’› an bulas›n huzur
Her zaman yetiflir her yerde hâz›r
Hasan’d›r Ehlibeyt’ten olan biri
Allah sevmifltir o güzel serveri
Sana kurban olay›m diri diri
Allah’›m sevsin onlar› seveni
Nas›l sevmek onu candan ezeli
Muhammed’dir yüce dinin dire¤i
Ulular›n çok da yücedir yüre¤i
Haz›r her yerde yetiflir gere¤i
Anarsan ad›n› bulursun felah
Muhammed ismidir her zaman ferah
Muhammed’dir en son gelen nebi
Edin salavat ona da karfl›
Tanr›’n›n yan›nda yoktur bir efli
Hüseyin’dir ol flâh-› Kerbelâ
Üzerimizden kalks›n bunca belâ
Sana vermediler dünyada selâ
Erenlerin flâh›s›n ol ulu cân
Yetiflirsin dara sende her zaman
‹nflallah buluruz senden biz derman
Nas›l da k›yd› sana, Yezit, Mervan
Ali’dir o Ehlibeytin babas›
Lâ fetâd›r onun flân› pâyesi
‹lahi yükselsin sevenler sesi
Fat›ma’d›r hûriler bafl›
Ay›rmas›n seveni kardefli
Tâ ezelden belli Allah’›n efli
Ifl›k saçar onun nurludur bafl›
Medet Mürvet yetiflir el eman
Allah da yard›mc› olur o zaman
158
Kahramanî’de daim yanar özü
Kerbelâ içinde a¤lar da gözü
Severiz bizler de Âl-i âbây›
Bu aflkta bizleri yakar kül eder
Ehlibeyte olsun verelim selâm
Burada sona erdi güzel kelam
Kahraman SALTA
Hac› Bektafl Velî / 2005-36