Atık Yağlar ve Biyodizel Üretim Potansiyeli

ATIK YAĞLAR VE BİYODİZEL ÜRETİM POTANSİYELİ
Prof. Dr. Selma Türkay
Enerji Güvenliği,Enerji Tarımı,Küresel Isınma açısından
BİYOYAKITLAR
6 Nisan 2007 - ANKARA
Atık Yağ ?
z
z
z
z
z
z
z
25791 Sayılı “Bitkisel Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği’ne göre:
Soap-stock,
Tank dibi tortu,
Yağlı topraklar,
Kullanılmış kızartma yağları,
Yağ tutucularından çıkan yağ,
Kullanım süresi geçmiş yağlar.
Biyoyakıt Üretimi için Potansiyel Atık Yağlar
z
Kullanılmış Kızartma Yağları ( used frying oil, used cooking oil,
recycled frying oil , recycled cooking oil, spent cooking oil , yellow grease
( ABD ))
z
Restoran yağ tutucularından elde edilen yağlar ( trap grease )
z
Atık su arıtma tesislerinde elde edilen yağlar,
z
Yemeklik Yağ Sanayinin Yan Ürünleri,
soap-stock---------- Asit oil ,
Kullanılmış ağartma toprağı,
Deodorizer distilatı,
z
Atık Hayvansal Yağlar
Yemeklik olmayan hayvansal yağları ( Yellow Grease, Brown grease,
vs)
Kümes hayvanı yağları , vs.
Kullanılmış Kızartma Yağları
z
Bileşimi : max. % 3-5 SYA, % 25 TPM ------ Biyodizel, biyoyağlayıcı,
biyoyakıt
z
z
z
Biyodizel üretimi için ilk yayın 1983’de yayınlandı.
İlk tesis 1992’de Avusturya’da kuruldu ( 135 Mac Donalds--- 1400 ton KKY /yıl )
2004 yılında dünya biyodizel üretiminde kullanılan h.maddeler: % 83 Kolza yağı
% 13 Ayçiçek
yağı
% 2 Soya yağı
% 1 KKY
100.000 ton Biyodizel/yıl Novaol Livorno Tesisi yılda
2002
için ABD’de biyodizel üretimi ~ 320.000 ton
% 10’u Yellow Grease
% 50 Kolza yağı,
% 26 K.Kızartma yağı
% 12 Soya yağı,
% 10 Palm yağı,
% 2 Ayçiçek yağı.
Kullanılmış Kızartma Yağları
z
z
z
z
z
z
Dünyada ~ 20 Milyon ton / yıl Bitkisel ve hayvansal yağ
Geri dönen KKY (Kullanılmış Kızartmalık Yağ) miktarı ?
35.000 ton / yıl ------ Fransa ( toplanan KKY )
50.000 ton/yıl ------ Belçika ( hepsi ihraç ediliyor.)
67.000 ton/yıl ------ İspanya ( toplanan KKY )
350.000 ton/ yıl ------- Avrupa ( toplanan KKY ) ---- 0.3 Euro/k
700.000-1.000.000 ton/yıl --- Avrupa ( Potansiyel)( 5 kg KKY/ yıl x kişi )
z
50.000 ton/yıl ----- Malezya ( Potansiyel )
z
120.000 ton/ yıl yellow grease ---- Kanada ( potansiyel)
4 kg/ yıl x kişi yellow grease ------ ABD (potansiyel)
Türkiye için ~ 300.000 ton / yıl ( potansiyel)
z
Yağ Tutucularında Tutulan Atık Yağlar ( Trap Grease)
z
z
Grease:
1. Mineral yağ + metal sabunu
z
2. Düşük kaliteli hayvansal Yağ , Yellow Grease ( %4- 15 SYA )
z
z
3. Geri kazanılan yağ ( hidrojene bitkisel yağ ) ( ABD )
ABD’de yağ tutucularından 6 kg/ yılxkişi ( potansiyel )
( ~ 1 Milyon Ton Biyodizel eşdeğeri )
SYA , Su ve Yağ dışı madde içerikleri çok yüksek,
Koku ve renk problemi
z
2005 yılında Philadelphia’da --- pilot tesis
Biyodizel veya biyoyakıt ?
Yemeklik Yağ Sanayinin Yan Ürünleri
1.
Soap stock
Alkali nötralizasyon yan ürünü: ~ % 50 su, % 10-15 TG, % 8-10 PL, sabun
Rafinasyona giden ham yağın % 5-6 miktarında, hayvan yemi
1 Milyon ton ham yağ ---- 50.000 ton soap stock------- 25.000 ton Asit Oil
z
Asit Oil: Soap stock + asit ----- ----- su fazı + yağ fazı ( TG,DL,MG , SYA)
% 50-60 SYA
Hayvan yemi, yağ asidi üretimi, YAME
2.
Deodorizer Distilatı : En kıymetli yan ürün ( Fiziksel Rafinasyonda ham yağın %2-3’ü )
1 Milyon ham yağ ------20.000 ton Deodorizer Distilatı ( Asit Oil yerine)
Tipik bir mısır yağı DD’ı bileşimi: % 77.1 SYA,
% 5.4 Steroller,
% 3.3 Tokoferoller,
% 1 Skualen
% 2.2 DG+TG+MG
Yemeklik Yağ Sanayinin Yan Ürünleri
Bir Örnek:
Deodorizer Distilatı
1. Esterleşme
2. Transesterleşme
3. Distilasyon
YAME
Sterol, tokoferol,YAME
Kristalizasyon
Steroller
steroller, tokoferoller,YAME
(Biyodizel
Antioksidanı)
Yemeklik Yağ Sanayinin Yan Ürünleri
3. Yağlı Ağartma Toprağı
Ham yağın ortalama %1’i kadar ağartma toprağı-- % 20-40 yağ tutar.
1 Milyon ton ham yağ - 10.000 ton Ağartma Toprağı-- 3.000 ton atık yağ
Bir örnek:
Yağlı Ağartma Toprağı
1. Yağ Ekstraksiyonu
2. Esterleştirme
3. Transesterleşme
4. Yıkama-kurutma
YAME ( % 80 verim)
Atık Hayvansal Yağlar
Yüksek asitli Hayvansal Yağları -------- YAME, biyoyakıt
Hastalıklı Hayvanların Yağları ( BSE )---- YAME , biyoyakıt
Kümes Hayvanların Yağları --------YAME , biyoyakıt
Türkiye Potansiyeli ?
z
2003/2004 Don yağı üretimi:
ABD : 3.68 MT
EU-15 : 0.99 MT
Dünya : 8.03 MT
Türkiye 0.12 MT ithal etti.
Sonuç:
Tüm atık yağlar Biyoyakıt olarak değerlendirilebilir.
Prof.Dr.Selma TÜRKAY
İstanbul Teknik Üniversitesi
Kimya Bölümü
Teşekkür Ederim.