34-39 immunkompetan

İmmünkompetan Erişkinde Suçiçeği
Pnömonisi Olgularının Değerlendirilmesi#
Hasan NAZ*, Nevil AYKIN*, Figen ÇAĞLAN ÇEVİK*, Sinan ERGİNEL**, Canan NAZ**
* Eskişehir Yunus Emre Devlet Hastanesi, İnfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Kliniği,
** Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Tıp Fakültesi, Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı, ESKİŞEHİR
ÖZET
Suçiçe¤i çocuklarda genellikle iyi seyirli bir hastal›kken; eriflkinlerde, immünyetmezli¤i olanlarda ve gebelerde daha a¤›r bir klinik tablo ve daha s›k komplikasyonlarla seyretmektedir. Klini¤imizde Ocak 2005-May›s
2007 tarihleri aras›nda suçiçe¤i tan›s›yla izlenen 36 immünkompetan eriflkin hastan›n 6 (%16.7)’s›nda suçiçe¤i
pnömonisi tespit edildi. Tüm olgularda sigara kullan›m›, bir olguda ast›m risk faktörü olarak saptand›. Semptom ve bulgulardan öksürük 6 (%100), dispne 4 (%67), gö¤üs a¤r›s› 4 (%67), atefl 6 (%100), takipne 6 (%100),
ral 5 (%83), ronküs 2 (%33), trombositopeni 5 (%83) ve transaminaz yüksekli¤i 4 (%67) olguda tespit edildi.
Radyolojik olarak üç olguda nodüler, iki olguda retiküler, bir olguda nodüler ve retiküler görünüm saptand›.
Bir olguda hepatit ve bronfliyal hiperreaktivasyon, bir olguda ise anksiyete komplikasyon olarak gözlendi. Tüm
olgular günde befl kez 800 mg yedi gün oral asiklovir tedavisi sonras› flifa ile sonuçland›.
Anahtar Kelimeler: Suçiçe¤i, Pnömoni, Komplikasyon
SUMMARY
The Evaluation of Chickenpox Pneumonia in Immunocompetent Adults
Chickenpox usually is a mild disease in children although it is followed by serious clinical signs and frequent complications in adults, persons with immunodeficiency and pregnant women. In our clinic, among 36
immunocompetent adult patients with chickenpox, 6 (16.7%) were diagnosed to have pneumonia. Smoking
for all six patients and asthma for one patient were identified as risk factors. All of the six patients had cough, fever and tachypnea, four had dyspnea and pleural pain, five had rales and two had ronchi. Thrombocytopenia was detected in five patients while high transaminase levels were detected in four patients. Radiological examination revelaed nodular appearance in three cases, reticular appearance in two cases and both appearances in one case. Hepatitis in one patient and bronchial hypersensitivity in another patient were observed as complications. All of the cases were successfully treated after seven days period of acyclovir therapy
(800 mg, five times a day).
Key Words: Chickenpox, Pneumonia, Complications
#
34
‹lk befl olgu, 22. ANKEM Antibiyotik ve Kemoterapi Kongresi (29 Nisan-03 May›s 2007, Antalya)’nde sunulmufltur.
Flora 2008;13(1):34-39
İmmünkompetan Erişkinde Suçiçeği Pnömonisi
Olgularının Değerlendirilmesi
Suçiçeği, sıklıkla çocukluk çağında görülen bulaşıcılığı yüksek, jeneralize egzantematöz döküntülerle
karakterize viral bir hastalıktır[1]. Çocuklarda genellikle iyi seyirli bir hastalıkken; erişkinlerde, immünyetmezliği olanlarda ve gebelerde daha ağır bir klinik
tablo ve daha sık komplikasyonlarla seyretmektedir[2,3]. Erişkin suçiçeği infeksiyonunun en yaygın ve
en ciddi komplikasyonu pnömonidir[4-6]. Suçiçeği
geçiren yetişkinlerde pnömoni komplikasyonu çocuklardan 25 kat daha fazla görülür[7]. Bu makalede;
kliniğimizde Ocak 2005-Mayıs 2007 tarihleri arasında suçiçeği tanısıyla izlenen 36 immünkompetan
erişkin hasta arasında suçiçeği pnömonisi tespit edilen 6 (%16.7) olgu sunulmuş ve ilgili kaynaklar gözden geçirilmiştir.
Naz H, Aykın N, Çağlan Çevik F, Erginel S, Naz C.
Resim 1. Olgu 2’ye ait toraks tomografide her iki
akciğer parankiminde miliyer nodüler lezyonlar
saptandı.
OLGU SUNUMLARI
Olgu 1
Otuz bir yaşında erkek hasta, ateş, döküntü, öksürük, göğüs ağrısı ve nefes darlığı şikayetleriyle kliniğimize başvurdu. Semptomların başlangıcından beş
gün önce suçiçeği geçiren hasta ile teması ve 10 yıldır 20 adet/gün sigara içim öyküsü vardı. Fizik muayenede ateş 38.3°C, solunum sayısı 28/dakika idi.
Tüm vücutta makülopapüler ve veziküler döküntüler
gözlendi. Akciğerde her iki alt loblarda yaygın krepitan raller mevcuttu. Laboratuvar incelemesinde; lökosit: 10.700/mm3, hemoglobin: 15 g/dL, trombosit: 122.000/mm3, aspartat aminotransferaz (AST):
66 U/L, alanin aminotransferaz (ALT): 112 U/L,
olarak saptandı. Hasta mevcut klinik ve laboratuvar
bulgularıyla suçiçeği ve pnömoni olarak değerlendirildi. Ampisilin-sulbaktam (günde dört kez 1 g) parenteral tedavi başlandı. Yatışının ikinci gününde ateş yanıtı alınamaması üzerine, ampisilin-sulbaktam tedavisi sonlandırılarak seftriakson intravenöz (IV) (günde
iki kez 1 g) parenteral tedavi başlandı. Toraks tomografisinde subplevral ve parankimal birkaç adet nodüler lezyonlar saptandı. “Enzyme Linked Immunosorbent Assay (ELISA)” ile suçiçeği IgM ve IgG antikorları pozitif olarak tespit edilen ve yatışının üçüncü günü ateşi devam eden hastaya asiklovir (günde beş kez
800 mg) oral tedavi başlandı. Klinik ve laboratuvar
yanıt alınan hasta yatışının altıncı günü tedavinin yedi güne tamamlanması önerisiyle taburcu edildi. Poliklinik takipleri tam şifa ile sonuçlandı.
Olgu 2
Otuz üç yaşında erkek hasta, ateş, döküntü, baş
ağrısı, bulantı, öksürük, göğüs ağrısı ve nefes darlığı
şikayetleriyle kliniğimize başvurdu. Semptomların
başlangıcından beş gün önce suçiçeği geçiren hasta
ile teması ve 10 yıldır 30 adet/gün sigara içim öykü-
Flora 2008;13(1):34-39
sü vardı. Fizik muayenede ateş 37.9°C, solunum sayısı 26/dakika, tüm vücutta makülopapüler ve veziküler döküntüler mevcuttu. Akciğerde her iki orta ve
alt loblarda ronküs mevcuttu. Laboratuvar incelemesinde; lökosit: 14.900/mm3, hemoglobin: 14.7
g/dL, trombosit: 133.000/mm3, AST: 38 U/L,
ALT: 46 U/L olarak saptandı. Abdominal ultrasonografide hepatomegali ve hepatit lehinde bulgular
tespit edildi. Toraks tomografisinde her iki akciğer
parankiminde miliyer nodüler lezyonlar saptandı.
Toraks tomografi görüntüsü Resim 1’de verilmiştir.
ELISA ile suçiçeği IgM ve IgG antikorları pozitif olarak tespit edilen hasta mevcut klinik, laboratuvar ve
radyolojik bulgularıyla suçiçeği pnömonisi olarak değerlendirildi. Hastaya asiklovir (günde beş kez 800
mg) oral tedavi başlandı. Klinik ve laboratuvar yanıt
alınan hasta tedavinin yedi güne tamamlanması önerisiyle taburcu edildi. Takiplerinde iki ay süren ve
bronşiyal hiperreaktivasyon olarak değerlendirilen
solunum yolu semptomları devam etti.
Olgu 3
Otuz bir yaşında erkek hasta, ateş, döküntü, baş
ağrısı, öksürük, göğüs ağrısı ve nefes darlığı şikayetleriyle kliniğimize başvurdu. Suçiçeği geçiren hasta
ile teması yoktu. Sekiz yıldır 20 adet/gün sigara içim
öyküsü vardı. Fizik muayenede ateş 38.5°C, solunum sayısı 24/dakika, tüm vücutta makülopapüler
ve veziküler döküntüler mevcuttu. Akciğerde her iki
alt loblarda krepitan raller tespit edildi. Laboratuvar
incelemesinde; lökosit: 9200/mm3, hemoglobin:
14.3 g/dL, trombosit: 94.000/mm3, AST: 38
U/L, ALT: 81 U/L olarak saptandı. Toraks tomografisinde her iki akciğer parankiminde milimetrik nodüler lezyonlar ve retiküler görünüm izlendi. Toraks
tomografi görüntüsü Resim 2’de verilmiştir. ELISA
ile suçiçeği IgM ve IgG antikorları pozitif olarak tes-
35
İmmünkompetan Erişkinde Suçiçeği Pnömonisi
Olgularının Değerlendirilmesi
Naz H, Aykın N, Çağlan Çevik F, Erginel S, Naz C.
Resim 2. Olgu 3’e ait toraks tomografide her iki
akciğer parankiminde milimetrik nodüler lezyonlar ve retiküler görünüm izlendi.
pit edilen hasta mevcut klinik, laboratuvar ve radyolojik bulgularıyla suçiçeği pnömonisi olarak değerlendirildi. Hastaya oral asiklovir (günde beş kez 800
mg) tedavisi başlandı. Yatışının sekizinci günü önerilerle taburcu edilen hasta beş gün sonra konuşma
akıcılığında bozulma ve baş ağrısı şikayetleriyle ile
tekrar kliniğimize başvurdu. Fizik muayene ve laboratuvar incelemeleri normal olarak değerlendirilen
hastaya lomber ponksiyon yapıldı. Beyin omurilik sıvısı mikrobiyolojik ve biyokimyasal incelemeleri normal olarak değerlendirilen hastaya anksiyete tanısıyla tedavi verildi. Takiplerinde sorun olmadı.
Olgu 4
Otuz altı yaşında erkek hasta, ateş, döküntü, öksürük, balgam ve baş ağrısı şikayetleriyle kliniğimize
başvurdu. Semptomların başlangıcından altı gün önce suçiçeği geçiren hasta ile teması ve 20 yıldır 20
adet/gün sigara içim öyküsü vardı. Fizik muayenede
ateş 37.5°C, solunum sayısı 24/dakika idi. Tüm vücutta makülopapüler ve veziküler döküntüler gözlendi. Her iki akciğerde krepitan raller mevcuttu. Laboratuvar incelemesinde; lökosit: 5400/mm3, hemoglobin: 14.4 g/dL, trombosit: 116.000/mm3, AST:
41 U/L, ALT: 42 U/L olarak saptandı. Toraks tomografisinde sol akciğer alt lob apikal ve bazal segmentlerde nodüler yoğunluk artışı izlendi. Hasta
mevcut klinik ve radyolojik bulgularıyla suçiçeği pnömonisi olarak değerlendirildi. Hastaya asiklovir (günde beş kez 800 mg) oral tedavi başlandı. Hasta yatışının sekizinci günü önerilerle taburcu edildi. Poliklinik takiplerinde sorunu olmadı.
Olgu 5
Otuz iki yaşında kadın hasta, ateş, döküntü, öksürük ve nefes darlığı şikayetleriyle kliniğimize baş-
36
vurdu. Semptomların başlangıcından altı gün önce
suçiçeği geçiren hasta ile teması ve sekiz yıldır astım
tanısı ve 20 yıldır 20 adet/gün sigara içim öyküsü
vardı. Fizik muayenede ateş 38.6°C, solunum sayısı
28/dakika, tüm vücutta makülopapüler ve veziküler
döküntüler gözlendi. Her iki akciğerde yer yer krepitan raller ve ronküs mevcuttu. Laboratuvar incelemesinde; lökosit: 7200/mm3, hemoglobin: 14.1
g/dL, trombosit: 203.000/mm3, AST: 31 U/L,
ALT: 27 U/L olarak saptandı. PA akciğer grafisinde
sol altta daha belirgin olmak üzere her iki alt lobda
retiküler görünüm izlendi. Hasta mevcut klinik ve
radyolojik bulgularıyla suçiçeği pnömonisi olarak değerlendirildi. Hastaya seftriakson (günde iki kez 1 g)
parenteral, asiklovir (günde beş kez 800 mg) oral ve
bronkodilatör tedavi başlandı. Hasta yatışının yedinci günü klinik yanıt alınması üzerine önerilerle taburcu edildi. Poliklinik takiplerinde sorunu olmadı.
Olgu 6
Yirmi altı yaşında erkek hasta, ateş, döküntü, öksürük, balgam, sırt ve göğüs ağrısı şikayetleriyle kliniğimize başvurdu. Semptomların başlangıcından
beş gün önce suçiçeği geçiren hasta ile teması, üç
yıldır immün trombositopenik purpura (ITP) tanısı ve
altı yıldır 20 adet/gün sigara içim öyküsü vardı. Fizik muayenede ateş 38.3°C, solunum sayısı 22/dakika, yüz, üst ekstremite ve gövdede makülopapüler,
yer yer ekimotik döküntüler saptandı. Akciğerde her
iki alt lobda yaygın krepitan raller mevcuttu. Laboratuvar incelemesinde; lökosit: 5000/mm3, hemoglobin: 16 g/dL, trombosit: 2000/mm3 olarak saptandı. Toraks tomografisinde her iki akciğer parankiminde konsolidasyonu düşündüren fokal dansite artışı alanları, bilateral alt zonlarda peribronşiyal kalınlaşma hava “airtrapingi”, her iki akciğer parankiminde retiküler patern izlendi. Hasta mevcut klinik
ve radyolojik bulgularıyla suçiçeği pnömonisi olarak
değerlendirildi. Hastaya asiklovir (günde beş kez
800 mg) oral yedi gün ve immünglobulin (günde bir
kez 30 mg) IV beş gün tedavi başlandı. Klinik ve laboratuvar yanıt alınan hasta yatışının 12. günü önerilerle taburcu edildi. Poliklinik takiplerinde sorunu
olmadı.
TARTIŞMA
Erişkin suçiçeği infeksiyonları esnasında suçiçeği
pnömonisi %5-50 oranında görülmektedir[8,9]. Erişkin suçiçeği gelişiminde sigara içimi, gebelik, kronik
akciğer hastalığı ve immünsüpresyon bilinen risk
faktörleridir[10,11]. Suçiçeği pnömonisi sıklıkla, vezikül çıkışından bir-altı gün sonra öksürük, dispne, göğüs ağrısı ve hemoptizi ile başlar. Ateş ve takipne sık
Flora 2008;13(1):34-39
İmmünkompetan Erişkinde Suçiçeği Pnömonisi
Olgularının Değerlendirilmesi
Naz H, Aykın N, Çağlan Çevik F, Erginel S, Naz C.
tespit edilen muayene bulgularıdır. Döküntünün şiddeti ile pnömoninin ağırlığı korelasyon göstermez[12].
Ilımlı transaminaz yüksekliği ve trombositopeni gözlenebilir[10]. Bizim kliniğimizde iki yıllık süre zarfında
izlenen erişkin suçiçeği olgularının %16.7
(6/36)’sinde suçiçeği pnömonisi tespit edildi. Olgularımızın tümünde sigara içimi ve bir olgumuzda astım risk faktörü olarak saptandı. Hastalarımızın
semptom ve bulguları incelendiğinde; öksürük 6
(%100), dispne 4 (%67), göğüs ağrısı 4 (%67), ateş
6 (%100), takipne 6 (%100), ral 5 (%83), ronküs 2
(%33), trombositopeni 5 (%83) ve transaminaz yüksekliği 4 (%67) olguda saptandı. Benzer semptom ve
bulgular ülkemizden ve yurtdışından yapılan immünkompetan erişkin suçiçeği pnömonisi olgu sunumlarında da tespit edilmiştir[13-22]. Olgu sunumları Tablo 1 ve 2’de verilmiştir.
Genellikle tanı öykü ve fizik muayene ile konur.
Bununla birlikte virüs immünkompetan konakta ilk
üç gün, dissemine varisella ve immünsüprese konakta 10 güne kadar vezikül sıvısından izole edilebilir.
İnsan embriyonik akciğer fibroblast kültürüne vezikül
sıvısının direkt inokülasyonu ile virüs gösterilebilir.
Serolojik olarak hemaglütinasyon, membran antijenine karşı floresan antikor ve ELISA yöntemleriyle
tanı konabilir. Veziküler lezyon kazıntı örneğinde direkt floresan antikor tespiti, sensitivitesi en yüksek
ve en hızlı laboratuvar testidir[1,12,23]. Akciğer radyografisinde karakteristik olarak difüz nodüler infilt-
rasyon görünümü vardır[12]. Bununla birlikte interstisyel, retiküler veya retikülonodüler patern de gözlenebilir[1,19-22]. Olgularımızın dördünde ELISA ile
suçiçeği IgM ve IgG antikorları pozitif olarak saptandı. Radyolojik olarak üç olguda nodüler, iki olguda
retiküler, bir olguda nodüler ve retiküler görünüm
tespit edildi.
Suçiçeği pnömonisi tedavisinde çok iyi destekleyici tedavi gerekli olup antiviral uygulaması hasta bazında değerlendirilmelidir[1]. Erişkin suçiçeği pnömonisinde asiklovir sekiz saatte bir 10 mg/kg/doz yedi
gün süreyle ve isteğe bağlı erişkin suçiçeği tedavisinde ise asiklovir 800 mg/gün, günde beş kez oral,
beş gün süreyle önerilmektedir[24]. İlk olgumuza başlangıçta antibakteriyel tedavi başlanmış ancak yanıt
alınamaması üzerine asiklovir tedavisi eklenmiştir.
Beşinci olgumuza ise astım öyküsü ve solunum sıkıntısının belirgin olması nedeniyle antibakteriyel tedavi
asiklovir tedavisi ile birlikte kullanıldı. Bir olguda hepatit ve bronşiyal hiperreaktivasyon, bir olguda ise
anksiyete komplikasyon olarak gözlendi. Tüm olgular asiklovir günde beş kez 800 mg yedi gün oral tedavi sonrası takiplerinde tam şifa ile sonuçlandı.
Erişkin suçiçeği infeksiyonunda en yaygın ve en
ciddi komplikasyonun pnömoni olduğu göz önüne
alınarak, solunum semptomları ile başvuran suçiçeği hastaları detaylı irdelenmeli ve pnömoni gelişimi
halinde erken antiviral ve destek tedavisi uygulanmalıdır[4-6].
Tablo 1. Ülkemizde immünkompetan erişkinde suçiçeği pnömonisi olgu sunumları
Punar ve ark.
(iki olgu)[13]
Göktaş ve ark.
(bir olgu)[14]
Çelebi ve ark.
(bir olgu)[15]
Sünbül ve ark.
(bir olgu)[16]
Yılmaz ve ark.
(bir olgu)[17]
+/+
-/+
+
-
-
+
-
-
+/+
+/+/+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
-
• Tanı
Radyolojik
Mikrobiyolojik
+/+
-/-
+
-
+
-
+
+
+
+
• Tedavi
Antibakteriyel
Asiklovir
MV
-/-/+
-/-
+
+
+
+
+
-
+
+
+
+
-
0
0
0
0
0
• Risk faktörü
Sigara
Gebelik
• Laboratuvar
Lökositoz
Trombositopeni
Transaminaz
yüksekliği
• Mortalite
MV: Mekanik ventilatör.
Flora 2008;13(1):34-39
37
İmmünkompetan Erişkinde Suçiçeği Pnömonisi
Olgularının Değerlendirilmesi
Naz H, Aykın N, Çağlan Çevik F, Erginel S, Naz C.
Tablo 2. Yurt dışı immünkompetan erişkinde suçiçeği pnömonisi olgu sunumları
• Semptom
Ateş
Öksürük
Dispne
Göğüs ağrısı
• Laboratuvar
Trombositopeni
Transaminaz
yüksekliği
• Risk faktörü
Sigara
Gebelik
KAH
• Radyolojik
• MV
• Mortalite
Nilsson
ve ark.
(34 olgu)[2]
Jones
ve ark.
(30 olgu)[18]
Rodriguez
ve ark.
(30 olgu)[19]
Pugh
ve ark.
(26 olgu)[20]
Gregorakos
ve ark.
(22 olgu)[21]
de la Pena
ve ark.
(22 olgu)[22]
-
%90
%85
%81
-
%100
%86.6
%66.6
%50
%100
%84.6
%46.1
-
%100
%63.6
%100
%13.6
%100
%90
%72.7
%40.9
-
%36.7
-
%40
-
%7.6
%63.6
%45.5
%90
%54.5
%52.9
%2.9
0
%60
%30
%23.3
%90
%10
0
%57.6
0
%11.5
%77.3
%4.5
0
%86.3
0
0
-
-
İP/İAP
RP/RNP
İP/NP
İP/NP
%5
%26.7
%6.6
%3.8
%40.1
%4.5
0
%3.3
%3.3
%11.5
%13.6
0
KAH: Kronik akciğer hastalığı, İP: İnterstisyel patern, İAP: İnterstisyel alveoler patern, RP: Retiküler patern, RNP: Retikülonodüler patern,
NP: Nodüler patern, MV: Mekanik ventilatör.
KAYNAKLAR
1.
Whitley RJ. Varicella-zoster virus. In: Mandell GL, Bennett JE, Dolin R (eds). Mandell, Douglas and Bennett's
Principles and Practice of Infectious Diseases. 6th ed.
New York: Churchill Livingstone, 2005:1780-6.
2. Nilsson A, Ortqvist A. Severe varicella pneumonia in
adults in Stockholm County 1980-1989. Scand J Infect
Dis 1996;28:121-3.
3. Weller TH. Varicella: Historical perspective and clinical
overview. J Infect Dis 1996;174(Suppl 3):306-9.
4. Guess HA, Broughton DD, Melton LJ, Kurland LT. Chickenpox hospitalizations among residents of Olmsted Country, Minnesota, 1962 through 1981. Am J Dis Child
1984;138:1055-7.
5. Poltkin SA. Clinical and pathogenetic aspects of varicella-zoster. Postgrad Med J 1985;61(Suppl 4):7-14.
6. Mohsen AH, McKendrick M. Varicella pneumonia in
adults. Eur Respir J 2003;21:886-91.
7. Centers for Disease Control and Prevention. Varicellazoster immune globulin for the prevention of chickenpox. MMWR 1984;33:84-90.
8. Feldman S. Varicella-zoster virus pneumonitis. Chest
1994;106:22-7.
9. Kim EA, Lee KS, Primack SL, et al. Viral pneumonias in
adults: Radiologic and pathologic findings. RadioGraphics 2002;22:137-49.
10. Bannister BA. Varicella-zoster virus infections. In: Cohen
J, Powderly WG (eds). Infectious Diseases. 2nd ed. London: Mosby, 2004:125-30.
11. Ong ELC, Mulvenna P, Webb AK. Varicella-zoster infection in adults with cystic fibrosis: Role for acyclovir.
Scand J Infect Dis 1991;23:283-5.
38
12. Treanor JJ, Hayden FG. Viral infections. Mason: Murray
and Nadel’s Textbook of Respiratory Medicine. 4th ed.
WB Saunders, 2005:867-919.
13. Punar M, Coşkunkan F, Tansel Ö ve ark. Varisella zoster
virüsü pnömonisinde tedavi yaklaşımı: İki olgu sunumu.
Flora 1996;3:198-201.
14. Göktaş P, Ertem S, Dağ Z, Ceran N, Göçer B. Akut solunum yetersizliği ile seyreden suçiçeği pnömonisi olgusu.
Klimik Derg 1998;11:65-6.
15. Çelebi G, Gürbüz Y, Türkyılmaz R. Erişkin varisella pnömonisi: Olgu sunumu. Flora 2000;5:148-51.
16. Sünbül M, Akkuş M, Esen Ş, Eroğlu C, Leblebicioğlu H.
İmmünsüprese olmayan erişkin bir hastada suçiçeği pnömonisi. ANKEM Derg 2002;16:89-91.
17. Yılmaz M, Özaras R, Öztürk R, Mert A, Tabak F, Aktuğlu Y. İmmünkompetan erişkinde varisella pnömonisi olgu
sunumu. Flora 2002;7:269-71.
18. Jones AM, Thomas N, Wilkins EGL. Outcome of varicella pneumonitis in immunocompetent adults requiring treatment in a high dependency unit. J Infect
2001;43:135-9.
19. Rodriguez Borregan JC, Dominguez Artiga MJ, Minambres E, et al. Varicella pneumonia in adults: 30 cases. An Med Interna 2003;20:612-6.
20. Pugh RNH, Omar RI, Hossain MM. Varicella infection
and pneumonia among adults. Int J Infect Dis
1998;2:205-10.
21. Gregorakos L, Myrianthefs P, Markou N, Chroni D, Sakagianni E. Severity of Illness and outcome in adult patients with primary varicella pneumonia. Respiration
2002;69:330-4.
Flora 2008;13(1):34-39
İmmünkompetan Erişkinde Suçiçeği Pnömonisi
Olgularının Değerlendirilmesi
22. de la Pena L, Izaguirre D, Aguirrebengoa K, Grande C,
Montejo M. Varicella pneumonia in the adult: Study of
22 cases. Enferm Infec Microbiol Clin 2000;18:493-5.
23. Forghani B, Schmidt NJ, Dennis J. Antibody assays for
varicella-zoster virus: Comparison of enzyme immunoassay with neutralization, immune adherence hemagglutination, and complement fixation. J Clin Microbiol
1978;8:545-52.
24. Arvin AM. Varicella-zoster virus. Clin Microbiol Rev
1996;9:361-81.
Naz H, Aykın N, Çağlan Çevik F, Erginel S, Naz C.
Yazışma Adresi:
Uzm. Dr. Hasan NAZ
Eskişehir Yunus Emre Devlet Hastanesi
İnfeksiyon Hastalıkları ve
Klinik Mikrobiyoloji Kliniği
ESKİŞEHİR
e-mail: [email protected]
Makalenin Geliş Tarihi: 05.05.2007
Flora 2008;13(1):34-39
Kabul Tarihi: 09.08.2007
39