Küreselleşme

DERSİN ADI: SİBU 408 - KÜRESELLEŞME
Yarıyıl
VIII. YARIYIL
(BAHAR)
Ders
Sorumluları
Ders
Dili
Zorunlu/
Seçmeli
Ön
Koşul
Teori/Ders
Anlatımı
BÖLÜMÜ: SİYASET BİLİMİ VE ULUSLARARASI İLİŞKİLER
Eğitim Öğretim Yöntemleri
Seminerler/
Proje/Alan
Uygulama Lab.
Çalışma
Çalışması
Grupları
Krediler
Diğer*
Toplam
Kredi
AKTS
Kredisi
3
Türkçe
Zorunlu
Dersin bir önkoşulu bulunmamaktadır.
Dersin
Tanımı
Küreselleşme; özellikle soğuk savaşın sona ermesinden sonra dünyada yaşanan ve yaşanırken de anlaşılmadan
gerçekleşen değişim süreci, eleştirel ve analitik yaklaşımla öğrencilere açıklanmaya çalışılacaktır.
Küreselleşmenin ekonomik, siyasi ve kültürel boyutu ele alınarak incelenecektir.
Dersin Amacı
Küreselleşme ile ulus devletlerin sınırlarının sanal ortamla ve finans ağırlıklı çok uluslu şirketlerle nasıl aşıldığı,
bu durumun ülkelerde meydana getirdiği sosyal çalkantıların hangi boyutlara ulaştığı, ekonomideki dengelerin
nasıl ve ne şekilde alt üst olabildiği, sosyal sıkıntıların önceki dönemlere göre ne kadar hızlandığı, küresel
finans krizlerinin devletler ve özellikle siyasi iktidarlar üzerindeki baskıları üzerinde durmak amaçlanmaktadır.
Hedeflenen
Kazanımlar
Dersimiz her ne kadar sadece bir “Ekonomi-İktisat” ağırlıklı ders değilse de;
a. Dünya ekonomi tarihindeki bazı temel yönelimler ve çağdaş dünya ekonomisinin işleyişi,
b. Uluslararası iktisadi sistemi belirleyen ve şekillendiren siyasi-toplumsal süreçler,
c. “Küreselleşme” sürecinin siyasi ve toplumsal yansımaları,
d. Küreselleşme ile öncesindeki siyasi-iktisadi dönemler arasındaki farklılıklar,
e. Küreselleşmenin olumsuz etkilerinden toplumu, ulus devleti ve tabiatı koruyabilme yollarının analizi,
f. Küreselleşmenin Türkiye ve bulunduğu coğrafyaya mevcut ve olası etkileri,
gibi hususlarda araştırma, inceleme, analiz ve çözümleme yaparak, “Küreselleşme”nin geçmişi-bugünü ve
geleceğinin kavranabilmesi hedeflenmektedir.
Dersin Gidişatı Hafta
01
02
03
04
05
KONULAR
Neden Küreselleşme?
a. Küreselleşmeden ne anlıyoruz?
b. Küreselleşme hayatımıza ne kadar girdi?
c. Küreselleşme olmasaydı, bugün nasıl olurdu?
(I. Celalettin Yavuz, “Küreselleşmenin Getirdiği Egemenlik, Ekonomik, Kültür ve Farklılaşma
Sorunları”, 2009 (Özel makale), s. 1-9.)
(II. Mehmet Dikici, İnsanlığa Dayatılan Küreselleşme, Ankara Ticaret Odası Yayınları, Ankara,
2004, s. 13-32.)
(III. Şenol Baştürk, Bir Olgu Olarak Küreselleşme, s. 1-2.)
Tarihteki bazı Küresel Etki Yaratan Konular
a. Sanayileşmenin toplum, siyaset ve dünya üzerindeki etkileri
b. Neden dünya savaşları?
c. 1929 Ekonomik Krizi neden tüm dünyayı etkiledi?
(Mehmet Dikici, İnsanlığa Dayatılan Küreselleşme, ATO Yayınları, Ankara, 2004, s. 32-87.)
Küreselleşmenin Küresel Güç için Gerekli Olduğu İnancı
a. Küresel Finans piyasaları,
b. Çok uluslu şirketler
c. Çok uluslu şirketlerin milli ekonomiler üzerindeki hakim etkileri
(I. Georges Soros, Küreselleşme Üzerine, Kaynak Kitap, İst. Bilgi Ü. Yayını, İstanbul, Nisan 2003,
“Küresel Kapitalizmin Eksik Yönleri”, s. 1-20.)
(II. Şenol Baştürk, Bir Olgu Olarak Küreselleşme, s. 1-4.)
Küresel Güç ABD’ye Yardım Eden Küreselleşme Çabaları
a. Küresel Açık Topluma doğru çabalar
b. Ulus devletleri “Küresel güç çatısı altında tutma” taktikleri
(I. Georges Soros, Küreselleşme Üzerine, Kaynak Kitap, İst. Bilgi Ü. Yayını, İstanbul, Nisan 2003,
“Küresel Açık Topluma Doğru”, s. 103-123.)
(II. Georges Soros, Küreselleşme Üzerine, Kaynak Kitap, İst. Bilgi Ü. Yayını, İstanbul, Nisan 2003,
“Amerika’nın Dünyadaki Rolü”, s. 131-140.)
Küreselleşmeye Karşı Görüşler
Değerlendirme
Ölçütleri
Dersin Kitabı
ve/veya
Kaynaklar
a. Küreselleşme Sürecinde Kazanan ve Kaybedenler ( Bu Dünya Bir Meta Değildir)
b. Küreselleşme Çağında Güç ve Güçsüzlük (Gözünü Dünyaya Çevirmek)
c. Küreselleşme Süreciyle İlgili İyimser Yaklaşımlar (Gölge Olan Yerde, Işık da Vardır)
(I. Deutschland, sayı 3/2003, Haziran/Temmuz)
(II. Herald Schumann, “Bu Dünya Bir Meta Değildir”, s. 40-43.)
(III. Ulrich Beck, “Gözünü Dünyaya Çevirmek”, s. 48-51.)
(IV. Otto Lampe, “Gölge Olan Yerde Işık da Vardır”, s. 52-53.)
Küreselleşmenin Ulus Devlet ve Milli Kimliğe Etkileri, Kültür Emperyalizmi
a. Küreselleşmeni Milli Kimliğe Verdiği Hasar
b. Küreselleşmenin Ulus Devlete Etkileri
06
(I. Celalettin Yavuz, agm, s. 9-21.)
(II. Mehmet Dikici, age, s. 177-186.)
(III. Samuel P. Huntington, Medeniyetler Çatışması ve Dünya Düzeninin Yeniden Kurulması, (Çev:
Mehmet Turan & Cem Soydemir), Okuyan Us Yayın, İstanbul, 2002, s. 305-398.)
Küresel Güç İçin Bir Senaryo: Medeniyetler Çatışması
a. Çatışan Kültürler
b. Çatışma Ortamı Hazırlayan Medeniyetler Arası Fay Hatları
07
(I. Samuel P. Huntington, Medeniyetler Çatışması, (Der: Murat Yılmaz), Vadi Yayınları, Ankara, s.
13-49.)
(II. Bernard Lewis, Çatışan Kültürler, (Çev: Nurettin Elhüseyni), Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 3.
Basım, İstanbul, Aralık 1999, s. 1-55.)
Küresel Güç ABD Kan mı Kaybediyor?
a. ABD aleyhine Jeopolitik Eğilimler
b. Küresel krizlerin ABD’ye etkileri
08
c. Tek küresel Güç olmanın getirdiği olumsuz etkiler
(I. Zbigniew Brzezinski, İkinci Şans, İnkılap Yayınları, İst, 2008, s. 185-223.)
(II. Zbigniew Brzezinski, Tercih: Küresel Hakimiyet mi Küresel Liderlik mi?, İnkılap Yayınları,
İstanbul, 2005, s. 19-107, 163-215.)
Potansiyel Küresel Güçler
a. Zayıflayan ABD karşısında yeni ve potansiyel küresel güçler
09
b. Yeni bir kutuplaşma mı?
c. Şanghay İşbirliği Örgütü’nü Anlamak!
(Roger C. Altman, “The Great Crash 2008”, Foreign Affairs, January/February 2009, s. 2-14.)
Anglo-Amerikan Petrol Politikası ve Yeni Dünya Düzeni
a. Neden Irak’a müdahale?
10
b. İran’a yapılan baskının sebebi nedir?
c. Libya’ya neden askeri müdahale?
2008 Dünya Finans Krizi ve Küresel Güç ABD’de zafiyetler
a. 2008 Küresel krizinin ABD’ye etkileri
11
b. 2008 küresel krizinin AB’ye etkileri
c. Küresel savunma sistemlerinde ortaklık arayışları (ABD-NATO-Rusya gibi)
AB’de ekonomileri iflas eden ülkeler ve Anglo-Amerikan dünyası
12
a. AB’de Yunanistan’da başlayıp diğer AB ülkelerine sıçrayan ekonomik krizin etkileri
b. ABD’de kredi derecelendirme notunun düşürülmesinin etkileri
Küresel örgütler, sanal saldırılar, küresel iklim değişikliği tehlikeleri
a. BM, NATO, DTO, IMF, ŞİÖ, İKÖ, AGİT, OPEC, …
13
b. Küresel terör örgütleri
c. Küresel güce karşı sanal saldırılar
d. Küresel iklimde önlenemeyen değişiklikler
14 Genel Tekrar, sunumların tamamlanması
Varsa (X) olarak
Yüzde
işaretleyiniz
(%)
Ara Sınavlar
X
25
Kısa Sınavlar
-
-
Ödevler
X
10
Uygulamalar
-
-
Laboratuar
-
-
Projeler/ Alan Çalışması
X
15
Seminerler/ Çalışma Grupları
-
-
Dönem Sonu Sınavı
X
40
Diğer (Katılım, kütüphane çalışması, vb.)
X
10
- Anthony Giddens, Elimizden Kaçıp Giden Dünya, Alfa Yayınları, İstanbul, 2000.
- Deborah Wheller, “Global Culture or Cultural Crash”, Communacation Research, Volume: 25, August 1999.
- Roger C. Altman, “The Great Crash, 2008”, Foreign Affairs, January/February 2009.
- Georges Soros, Küreselleşme Üzerine, Kaynak Kitap, İst. Bilgi Ü. Yayını, İstanbul, Nisan 2003.
- Gencay Şaylan, Değişim, Küreselleşme ve Devletin Yeni İşlevi, İmge Yayınları, Ankara, 2003.
- Joseph E. Stiglitz, Küreselleşme – Büyük Hayal Kırıklığı, (çev: Arzu Taşçıoğlu, Deniz Vural), Plan B İletişim,
İstanbul, 2002.
- Jeremy Fox, Chomsky ve Küreselleşme, (çev: Ebru Kılıç), Everest Yayınları, İstanbul, 2002.
- Samuel P. Huntington, Medeniyetler Çatışması ve Dünya Düzeninin Yeniden Kurulması, (Çev: Mehmet
Turan, Cem Soydemir), Okuyan Us Yayınları, İstanbul, 2002.
- Samuel P. Huntington, Medeniyetler Çatışması, (Der: Murat Yılmaz), Vadi Yayınları, Ankara.
- Bernard Lewis, Çatışan Kültürler, (Çev: Nurettin Elhüseyni), Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 3. Basım, İstanbul,
Aralık 1999.
- Patrick Fitzsimons, “Globalization (2002)-The Politics of Corruption in the 21st Century”, James Cook
University.
- William Engdahl, A Center of War: Anglo-American Oil Politics and the New World Order, Pluto Press,
London, Ann Arbor, 2004.
- Zbigniew Brzezinski, İkinci Şans, (çev: Yelda Türedi), İnkılap Yayınları, İstanbul, 2008.
- Zbigniew Brzezinski, Tercih: Küresel Hakimiyet mi Küresel Liderlik mi?, İnkılap yayınları, İstanbul, 2005.
- Zbigniew Brzezinski, Büyük Satranç Tahtası, (çev: Ertuğrul Dikbaş, Ergun Kocabıyık,), Sabah Yayınları,
İstanbul, 1998.
- Zbigniew Brzezinski, Tercih: Küresel Hakimiyet mi, Küresel Liderlik mi?, İnkılap Yayınları, İstanbul, 2005.
- Noam Chomsky, Sömürgecilikten Küreselleşmeye, (Çev.: Erdem Sevinç), Ütopya Yayınları, Ankara, 2001.
- Henry Kissinger, Amerika’nın Dış Politikaya İhtiyacı Var mı?, METU Press, Ankara, 2001.
- Celalettin Yavuz, “Küreselleşmenin Getirdiği Egemenlik, Ekonomik, Kültür ve Farklılaşma Sorunları”, 2009
(Özel makale)
- Celalettin Yavuz, “Küresel Felaket-Enerji Güvenliği İkilemi ve Milli Güvenlik”, TÜRKSAM web sayfası,
17.04.2010, http://www.turksam.org/tr/a1996.html
- Celalettin Yavuz, “Türkiye’yi İlgilendiren (Sadece Devletlerin Üye Olduğu) Uluslararası Örgütler”,
TÜRKSAM sitesi, 05.06.2009, http://www.turksam.org/tr/a1687.html
- Celalettin Yavuz, “Ekonomik Krizin Dünyada ve Türkiye’de Güvenlik Politikasına Etkileri”, TÜRKSAM
web sayfası, 27.02.2009, http://www.turksam.org/tr/a1594.html
- Ignacio Rambert, “Globaliter Rejimler, Başka Türlü Totalirzm”, İTÜ Vakıf Dergisi, Sayı: 29, Haziran 1999.
- Mehmet Dikici, İnsanlığa Dayatılan Küreselleşme, ATO Yayınları, Ankara, 2004.
- Şenol Baştürk, Bir Olgu Olarak Küreselleşme, 2003.
- Feza Öztürk, Küreselleşme-Yeni Dünya Düzeni, 2003.
- Deutschland, Sayı 3/2003, Haziran/Temmuz
a. Herald Schumann, “Bu dünya bir meta değildir”, s. 40-43.
b. Ulrich Beck, “Gözünü Dünyaya Çevirmek”, s. 48-51.
c. Otto Lampe, “Gölge olan yerde ışık da vardır”, s. 52-53.
- Fahri Atasoy, Küreselleşme ve Milliyetçilik, Ötüken Yayınları, İstanbul, 2005.
- Kemal İnat & Ali Balcı, “Dış Politika: Teorik Perspektifler”, Uluslararası Politikayı Anlamak-–‘UlusDevlet’ten Küreselleşmeye, (Der.: Zeynep Dağı), Alfa Yayınları, İstanbul, 2007.
- İlhan Kutluer, “Küreselleşme Mahiyeti ve Boyutları”, Küreselleşme – Ahlaki Değerler, (Editör: Yurdagül
Mehmedoğlu, Ali Ulvi Mehmedoğlu), Litera Yayıncılık, İstanbul, 2006.
- Mustafa Köylü, “Küreselleşme ve Ahlaki değerler”, Küreselleşme – Ahlaki Değerler, (Editör: Yurdagül
Mehmedoğlu, Ali Ulvi Mehmedoğlu), Litera Yayıncılık, İstanbul, 2006.
- Hans Jürgen Rösner, “Küreselleşme ve Devletin Yeni Rolü”, Türkiye Raporu, No: 03/98, Konrad Adenauer
Vakfı Türkiye Temsilciliği, Ankara, Ekim 1998.
- Zeynep Dağı, “Diplomasi: Çatışmanın ve İşbirliğinin Dili”, Uluslararası Politikayı Anlamak – ‘UlusDevlet’ten Küreselleşmeye, (Der.: Zeynep Dağı), Alfa Yayınları, İstanbul, 2007.
- Cengiz Özakıncı, Türkiye’nin Siyasi İntiharı Yeni-Osmanlı Tuzağı, Otopsi Yayınları, 13. Baskı, İstanbul,
Haziran 2007.
*Ödevler, alan gezileri, kütüphane araştırması, internet uygulamaları, ders dışı okuma vb.