6.mercekler COZUM.indd

MERCEKLER
29
BÖLÜM
4.
“MODEL SORU 1” DEK‹ SORULARIN ÇÖZÜMLER‹
1.
X
•K
I1
I2
•L
f
I
asal
eksen
F
•
•
O
•
•O
f
f
f1=f
›
I3
asal
eksen
•
f
F
f2=f
Şekilde görüldüğü gibi, I ışık ışını mercekte 2. kez kırıl-
›
I3
F2
T•
I1
Y
dıktan sonra asal ekseni K noktasında keser.
CEVAP B
›
I2
f
Yalnız Ι3 ışık ışını Y düzlem aynasından yansır.
2.
ESEN YAYINLARI
CEVAP C
K
•3F
• 2F
•F
•O
•F
5.
asal
eksen P
•
2F
›
3
K
L
•
•
K
›
•
f
asal
eksen
•
››
K 3F
K
f
O1
f
K
O2 K X
•
››
•
f
•
f
•
Y
Z
f
K ışık kaynağının sistemdeki son görüntüsü O2-X
arasında oluşur.
Şekilde görüldüğü gibi, noktasal K ışıklı cisminin düzlem
CEVAP A
aynadaki görüntüsü 3 noktasındadır.
CEVAP C
6.
3.
K
asal K
eksen
X
•Y
f
•O
f
•Z
f
•U
f
•V
f
•
•O
1
T
• O • X • Y •Z
2
asal
eksen
f
f
f1=2f
f2=f
Şekilde görüldüğü gibi, noktasal K ışıklı cisminin sistem-
Şekilde görüldüğü gibi, noktasal K ışıklı cisminin sistem-
deki son görüntüsü X noktasında oluşur.
deki son görüntüsü X-Y arasında oluşur.
CEVAP B
CEVAP A
OPTİK
319
L merceğinin odak uzaklığı 2f dir.
“MODEL SORU 2” DEK‹ SORULARIN ÇÖZÜMLER‹
ΙΙ. yargı doğrudur.
AB kesikli çizgisinin olduğu yerde odak uzaklığı
1.
f olan kalın kenarlı mercek bulunmaktadır.
ΙΙΙ. yargı doğrudur.
I
x
•
x
•
x
x
•O
•
•
x
•
•
x
x T•
x
•
x
asal
eksen
•
CEVAP E
4.
f2
f1
Her aralığa x diyelim.
3
f = 3x
2 1
f1 = 2x
•
I
x
•
•O
x
1
x
•
x
•
x
•O
2
x•
x
•
asal
eksen
f2 = 4x
f1 ve f2 taraf tarafa oranlanırsa,
f1 2x 1
=
=
olur.
f2 4x 2
f1
f2
Her aralığa x diyelim.
CEVAP A
2.
f1 = 2x
I
•
x
•
x
•
x
•
x
•O
x
x
•
•
x
•
x
•
T
f2
f1
–
Her aralığa x diyelim.
1
1
1
=
+
f1 4x 2x
1
3
=–
f2
4x
4x
3
f1 ve f2 taraf tarafa oranlanırsa,
f2 =
ESEN YAYINLARI
asal
eksen
1
1
1
– =
–
f2 4x x
f1 2x 3
olur.
=
=
f2 4x 2
3
CEVAP D
1
3
=
f1 4x
4x
f1 =
3
3
f2 = x
2
2x
f2 =
3
5.
I
•
f1 ve f2 taraf tarafa oranlanırsa,
4x
f1
= 3 = 2 olur.
f2 2x
3
K
•
I
A
•
f
•
f
B
Ι ışık ışınının sistemde izlediği yola göre:
K merceğinin odak uzaklığı f dir.
Ι. yargı doğrudur.
320
OPTİK
1
x
•
x
•
x
•O
2
x
•
x
•
asal
eksen
f2
Her aralığa x diyelim.
2f1 = x
x
f1 =
2
L
•
f
•O
f1
CEVAP D
3.
x
asal
eksen
3
f = 2x
2 2
4x
f2 =
3
f1 ve f2 taraf tarafa oranlanırsa,
x
f1
3
olur.
= 2 =
f2 4x 8
3
CEVAP C
6.
10.
A
Hc
B
•F
F2 X B
Y
F1• • Hg • T •
›
•O
1
›
A
1
perde
Z asal
eksen
Hg
• B››
yar›
gölge
2
››
f
A
f
K1
K2
•
F
Şekilde görüldüğü gibi, AB ışıklı cisminin çukur aynadaki
O
f
görüntüsü Z noktasında oluşur.
top
•
F
f
f
tam
gölge
2F
f
Hg = Hc, ters ve sanaldır.
CEVAP E
K1 ve K2 ışık kaynaklarından ışınlar gönderildiğinde per-
7.
dede şekildeki gibi tam ve yarı gölge oluşur.
I
asal
eksen
•
O•
f/2 f/2
•
1
f
f1=f
•
2
f
CEVAP D
.
•O
•
f
f
f2=f
I ışını sistemde şekildeki yolu izler.
CEVAP B
1
I
2
3
•O
•O
•O
f1
f2
f3
1
2
asal
eksen
3
1, 3 mercekleri kalın kenarlı, 2 merceği ince kenarlı mer-
ESEN YAYINLARI
8.
cektir.
I. yargı doğrudur.
f1 = 1 br
f2 = 2 br
f3 = 2 br
f2 = f3 > f1 olur.
II. yargı doğrudur.
O2 noktası, 1 merceğinin 2F1 noktasıdır.
III. yargı doğrudur.
CEVAP E
I
9.
•
•T
F1
f
f1=f
•O
•O
1
f
f
f2=2f
F2 asal
3 eksen
•F
2
f
f3=f
I ışını sistemde şekildeki yolu izler.
CEVAP A
OPTİK
321
4.
1
“MODEL SORU 3” TEK‹ SORULARIN ÇÖZÜMLER‹
2
I
1.
asal
eksen
I
•
•
O2 F
O1
n1
asal
eksen
•O
no
n2
•
O
1
2
no
n1
n2
1 ince kenarlı merceği karakter değiştirmiştir.
no > n1
n2 >no
Kalın kenarlı mercek karakter değiştirmiştir.
n2 > no > n1 olur.
no > n1
CEVAP C
n2 > no
n2 > no > n1 olur.
CEVAP E
2.
5.
A
I
•
•
O1
no
asal
eksen
n2
İnce kenarlı mercek karakter değiştirmiştir.
Bu durumda;
B .
•
F
asal
eksen
ESEN YAYINLARI
n1
O2
A›
B›
f
• O
•
F
nm
Cismin yeri ve konumu değiştirilmeden sistem su içerisine konulursa, merceğin odak uzaklığı artacağından, görüntü merceğe yaklaşır, boyu büyür.
no > n1 dir.
CEVAP A
n2 > no dır.
Buna göre;
n2 > no > n1 olur.
CEVAP A
6.
n1
k›rm›z›
3.
n1
n2
I1
asal
eksen
•
O
nm
I2
•
O
yeflil
nm
n2
nm > n1 dir.
nm > n2 dir.
nm > n1 dir.
n2 > n1 dir.
n2 > mm dir.
Buna göre,
Buna göre,
nm > n2 > n1 olur.
n2 > nm > n1 olur.
CEVAP B
CEVAP C
322
asal
eksen
OPTİK
MERCEKLER
TEST - 1 İN ÇÖZÜMÜ
1.
4.
A
O
•
•
•
Dg=40cm
Dc=60cm
I
asal
eksen
B .
•
•O
•O
1
•X
2
f
f
f
f
asal
eksen
•
f
f2=f
f1=f
Merceğin odak uzaklığı,
•Y
1
1
1
=
+
f Dc Dg
Şekilde görüldüğü gibi, AB ışıklı cisminin sistemdeki son
1
1
1
=
+
f 60 40
CEVAP E
görüntüsü Y noktasından ötede oluşur.
1
5
=
f 120
f = 24 cm olur.
CEVAP D
5.
I
2.
I
›
•
•O
asal
eksen
X
•
•
Y
f
•
O
f
•
Z
f
• T
U
f
f
ESEN YAYINLARI
f
K
•K
f
•L
•P
f
asal
eksen
f
fi = f
f2= 3f
Şekilde görüldüğü gibi, sistemdeki çukur aynanın tepe
noktası L noktasındadır.
CEVAP C
Işıklı K cisminin son görüntüsü X noktasında oluşur.
CEVAP A
6.
I
3.
•
2F1
•
I
•
K
O
T
2f1
•
2f2
•
L
asal
eksen
2F1
2f1
•O
x
1
•
x
f1
•
K
x
•
x
x
•O
2
•
asal
eksen
f2
Her aralığa x diyelim.
d
f1
x
f1 = 4x
f2
f2 = 2x tir.
K noktası ince kenarlı merceğin 2F1 noktasıdır.
O2 noktası ince kenarlı merceğin odak noktasıdır.
Ι. yargı doğrudur.
I. yargı doğrudur.
L noktası tümsek aynanın merkezidir.
O1 noktası kalın kenarlı merceğin 2F2 noktasıdır.
ΙΙ. yargı doğrudur.
II. yargı doğrudur.
d = 2(f1 – f2) dir.
f1 = 2f2 dir.
ΙΙΙ. yargı doğrudur.
III. yargı doğrudur.
CEVAP E
CEVAP E
OPTİK
323
7.
I
2F1
asal
eksen
F2
O
α
•
2F1
α
•
2f1
•
• T
2f1
2f2
d
Ι ışını şekildeki yolu izler. d uzaklığı,
d = 2f2 – 2f1 = 2(f2 – f1) olur.
CEVAP D
8.
1
I
•
2
•O
•O
1
f
3
•O
2
f
f1=f
•
3
f
f
f2=2f
•
asal
eksen
f
f3=2f
I ışını sistemde şekildeki yolu izler.
ESEN YAYINLARI
CEVAP C
9.
F
•
•
I
O
T
f1
•
f2
asal
eksen
•
f1
d
f2
f1
Ι ışını şekildeki yolu izler. d uzaklığı;
d = f1 – f2 olur.
CEVAP B
10.
I
asal
eksen
•K
•L
f
O2
•O
•
1
f
f
f1=f
•
T
•
f
f2=f f3=f
I ışını sistemde şekildeki yolu izler.
CEVAP A
324
OPTİK
MERCEKLER
TEST - 2 NİN ÇÖZÜMÜ
1.
4.
K
Y
•X
•O
f
T•
f
asal
eksen
•
f
1
•
f
•
2
3
•O •
•O •
•O •
f1
f2
f3
1
2
3
•
asal
eksen
I
Şekilde görüldüğü gibi, noktasal K ışıklı cisminin sistem-
Her aralığa x diyelim.
deki son görüntüsü X noktasında oluşur.
f1 = 2x
CEVAP A
f2 = 4x
1
1
1
=
+
f3 4x 2x
1
3
=
f3 4x
4x
f3 =
3
2.
Buna göre,
f2 > f1 > f3 olur.
K
•
X
•
Y
f
f
O1
•
f
CEVAP C
• T
O2
f
Noktasal K ışık kaynağının son görüntüsü ∞ da oluşur.
CEVAP E
ESEN YAYINLARI
asal
eksen
5.
1
2
3
I
3.
•
•
I
•
O1
n1
O2
x
•
x
asal
eksen
•
O1
x
•
x
f1
•
O2
x
f2
•
x
•
O3
x
•
x•
asal
eksen
f3
Her aralığa x diyelim.
no
2f1 = 2x
n2
f1 = x
Kalın kenarlı mercek karakter değiştirmiştir.
2f2 = 4x
n1 > no
f2 = 2x
no > n2
f3 = 2x
Buna göre,
Buna göre,
n1 > no > n2 olur.
f2 = f3 > f1 olur.
CEVAP E
CEVAP C
OPTİK
325
6.
1
9.
2
1
2
I1
a
•
•
O2
O1
a
asal
eksen
I
•K
•L
•O
1
•
•O
2
•
•
P
R
asal
eksen
I2
f2
f1
f1
f2
1 ince kenarlı merceğinin odak noktası K-L arasındadır.
f1 = 1 br
I. yargı doğrudur.
f2 = 2 br olacağından merceklerin odaklarının büyükleri
R noktası 2 ince kenarlı merceğinin odak noktasıdır.
oranı,
II. yargı doğrudur.
f1 1
=
olur.
f2 2
f1 ≠ f2 dir.
CEVAP A
III. yargı yanlıştır.
CEVAP D
10.
I
7.
•
A
I
•B
•O
•C
•D
•
asal
eksen
T
Kalın kenarlı merceğin odak noktası A noktasıdır. Çukur
aynanın odak noktası C noktasıdır.
CEVAP B
K
•F
i
•
•O
•
T
•L
ESEN YAYINLARI
asal
eksen
f1
f2
f1 = 4 br , f2 = 2 br olduğundan
f1 4
= = 2 olur.
f2 2
I. yargı doğrudur.
İnce kenarlı merceğin optik merkezi, çukur aynanın odak
noktasıdır.
8.
K
I1
X
ortam›
L
I2
Y
ortam›
II. yargı doğrudur.
İnce kenarlı merceğin L noktasına dönen ışık ışını, mercekten şekildeki gibi kırılır.
asal
eksen
asal
eksen
•
OKO
f
•
OLO
2f
K noktasından geçmez.
III. yargı yanlıştır.
CEVAP B
fiekil-I
fiekil-II
M
Z
ortam›
I3
•
f
OOM
asal
eksen
fiekil-III
fiekil − Ι de
n m > n X tir.
fiekil − ΙΙ de
n m > n Y dir.
fiekil − ΙΙΙ te
n Z > n m tir.
ny > nx tir.
Buna göre,
nZ > nY > nX olur.
CEVAP D
326
OPTİK