SUSAMDA BOZKURT Agrotis segetum (Schiff.)

CİLT II
ENDÜSTRİ BİTKİLERİ ZARARLILARI
SUSAMDA BOZKURT
Agrotis segetum (Schiff.)
(Lepidoptera: Noctuidae)
EM
1. TANIMI VE YAŞAYIŞI
Bozkurt [Agrotis segetum (Schiff.)] kelebekleri 35-40 mm kanat açıklığına sahip
olup, vücudu siyahımsı kahverengidir. Baş, toraks ve abdomen üzerindeki kıllar
grimsi kahverengidir. Antenler dişilerde ip, erkeklerde ise çift taraflı tarak
şeklindedir. Ön kanatlarda grimsi kahverengi renkte ve üzerinde biri böbrek, diğeri
yuvarlak iki leke bulunur. Ayrıca kanadın dip kısmında bulunan çizgiye bitişik,
siyahımsı, kısa çubuk şeklinde bir leke vardır (Şekil 19b). Lekelerin iç kısmı, açık
kahverengi kıllarla örtülmüş olup etrafları kahverengi çizgilidir. Arka kanatlar
grimsi beyaz renklidir. Dişilerde kenarlara doğru kahve renkli gölgeler vardır
Yumurta 0.63 mm çapında, sarımsı krem renkli ve üstten basık küre şeklindedir.
Üzerinde ışınsal çizgiler bulunur (Şekil 20a) Rengi açılmaya doğru koyu
kahverengine döner. Yumurtadan çıkan larvalar 0.3 mm boyunda, krem renkli ve
tüylüdür. Olgun larvanın rengi siyahımsı gri, vücut uzunluğu 45-50 mm’dir (Şekil
20b). Toprak içindeki odacıkta prepupa ve pupa dönemine girer. Pupa kırmızımsı
kahverengi ve 15-20 mm boyundadır (Şekil 20d).
TA
G
Kışı olgun larva halinde toprakta geçirir. İlkbaharda havaların ısınmaya başlaması
ile birlikte faaliyete geçen larvalar pupa olur. Nisanın birinci yarısından itibaren ilk
kelebekler görülmeye başlar. Yumurtalarını susam yapraklarına veya bitkinin
yakınındaki toprağa tek tek veya gruplar halinde bırakır. Bir dişi 1500-1800 kadar
yumurta koyabilir. Yumurta 2-15 gün içinde açılır. Çıkan larvalar mayıs boyunca
zararlı olmaya devam eder. Larvalar gündüzleri beslenmez ve gece beslendikleri
bitkilerin diplerinde toprak içinde kıvrık bir şekilde dururlar. Geceleri toprak
yüzeyine çıkarak beslenirler. Olgun larva prepupa olmak için topraktan bir odacık
yapar ve bu odacık içinde 3-6 gün prepupa dönemini geçirir. Bu dönemin sonunda
da aynı yerde pupa olur. Pupa süresi 10-16 gündür. Yılda 3-4 döl verir.
2. ZARAR ŞEKLİ, EKONOMİK ÖNEMİ VE YAYILIŞI
Zarar larvalar tarafından meydana getirilir. Birinci ve ikinci dönem larvalar
yapraklarda beslenir. Daha ileriki dönemlerde yalnız geceleri beslenir ve susam
bitkilerini kök boğazından kemirerek keser ve kesilmiş bitkiler ölür. Bu nedenle
tarlada boşluklar kalır. Popülâsyonun yüksek olduğu yıllarda zarar yeniden susam
ekimini gerektirecek kadar önemli olabilir.
Zararlı susam ekimi yapılan hemen her yerde bulunur.
3. KONUKÇULARI
Polifagdır. Pamuk, tütün, susam, çeşitli sebze ve süs bitkileri konukçularıdır.
150
Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
ZİRAİ MÜCADELE TEKNİK TALİMATLARI
CİLT II
5. MÜCADELESİ
5.1. Kültürel Önlemler
EM
4. DOĞAL DÜŞMANLARI VE ETKİNLİKLERİ
Parazitoitleri:
Meteorus rubens Nees
(Hym.: Braconidae)
Echinomyia magricornis Zett. (Hym.: Braconidae)
Apanteles rufifrons Hal.
(Hym.: Braconidae)
Barylypa humeralis (Bra.)
(Hym.: Ichneumonidae)
B. carinata (Brish.)
(Hym.: Ichneumonidae)
Gonia bimaculata Wied.
(Dip.: Tachinidae)
G. cilipeda Rondani
(Dip.: Tachinidae)
Wagneria nigrans Meigen
(Dip.: Tachinidae)
Linnaemyia compta Fallen
(Dip.: Tachinidae)
– Tarla temizliğine önem verilmeli, ilkbaharda tarla otlu bulundurulmamalıdır.
– Bozkurt ile bulaşık tarlalarda ilkbaharda yapılacak toprak işlemesi mümkün
olduğu kadar derin yapılmalıdır.
5.2. Kimyasal Mücadele
5.2.1. İlaçlama zamanı
G
Yapılan sürvey sonucunda, metrekarede 1-3 adet bozkurt larvası bulunduğunda
veya 100 bitkiden 3’ü kesilmiş ise kimyasal mücadeleye geçilmelidir.
5.2.2. Kullanılacak bitki koruma ürünleri ve dozları
Bakanlık tarafından yayınlanan “Bitki Koruma Ürünleri” kitabında tavsiye edilen
bitki koruma ürünleri ve dozları kullanılır.
5.2.3. İlaçlama tekniği
TA
Zehirli yemin hazırlanması: 10 kg kepeğe önerilen dozdaki ilaç iyice karıştırılır.
Daha sonra bu karışıma 500 g şeker veya pekmez ilave edilerek suyla hamur halini
almayacak şekilde nemlendirilir.
Zehirli yemin uygulanması: Uygulama sırasında en önemli etkenlerden biri
toprağın tavında olmasıdır. Çünkü larvalar genellikle kuru toprak üzerinde
gezinmezler. Bu gibi durumlarda mücadeleden iyi sonuç alabilmek için hazırlanan
zehirli yemin olanaklar ölçüsünde yağmur veya sulamadan sonra, akşamüzeri
uygulanmalıdır. Hazırlanan zehirli yem bitki köklerine yakın yerlere dekara 5-6 kg
gelecek şekilde eldiven giyilerek serpilmelidir.
Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
151