doğal karotenoid kaynakları ve yumurta sarı rengi

DOĞAL KAROTENOİD KAYNAKLARI VE YUMURTA SARI RENGİ
Yavuz GÜRBÜZ
Adem KAMALAK Tülin ÇİÇEK Mehmet SAKARYA
Özet
Yumurta kalitesini belirlemek, üretim ve satış sektörünün iyi bir şekilde anlaşılmasına bağlıdır. Buna bağlı olarak
yumurta üretimi, tüketiciler tarafından belirlenen yumurtanın kalite kriterleri ile ilgilidir. Dolayısıyla üretilen yumurtaların
kalite kriterlerini tüketiciler belirlemektedir.
Tüketicinin yumurta kalite kriterleri ölçüsünde farklı tercihlere sebep olması, yumurta fiyatlarına ek bir maliyet
getirmektedir. Ancak bu ek masrafın yumurta tüketimini artırdığı da bir gerçektir. Yumurta üretiminde önemli kriter;
tüketicinin isteklerine göre yumurta üretmektir. Bu kriterler içinde, yumurta sarı rengi tüketici tarafından dikkate
alınmaktadır. Bunun için yumurta tavuk rasyonlarında, istenilen yumurta sarı renginin elde edilmesinde, sentetik veya
doğal renk maddeleri kullanılmaktadır. Ancak bu konuda yapılan bazı araştırmalarda, sentetik renk kaynaklarının insan
sağlığına zararlı etkisi olduğu bildirilmektedir. Bunun için yumurta tavuk rasyonlarında son zamanlarda doğal renk
maddelerinin kullanımına bir eğilim bulunmaktadır.
Görsel özellikler besini tanımlamada önemli olmaktadır. Renkle alakalı bilgiler, renkli besinlerin kalitesinin
anlaşılmasında büyük önem arz etmektedir. Buna bağlı olarak, herkes tarafından besin maddelerinin en iyi özelliklere
sahip olması üzerinde titizlikle durulan bir konu olmaktadır. Görsel anlamda, yumurta sarı rengi tüketiciler tarafından çok
önemli bir kalite kriteridir. Ancak yumurta sarı rengine olan talep, bölgeden bölgeye değişebilmektedir.
Anahtar Kelimeler: Karotenoidler, yumurta sarı rengi, pigmentasyon
SOURCE OF NATUREL CAROTENOIDS AND EGG YOLK PIGMENTATION
Abstract
The decision to identify the quality of eggs is depend on the agrement between the production and marketing sectors. In
addition, the quality identified by consumers is of importance as well. Thus, criterian selections for qualities of eggs are
mostly identified by the consumers.
The decision of consumers preferences about the quality selection of eggs lead to an additional cost reflected in eggs
prices. However, the additional costs increasing the eggs consumption is well understood. The important criteria for
eggs production is depend on the consumer preferences. For this criterians, yellow colour of the eggs is mostly prefered
by the consumers. To obtain the desired yellow colour, synthetic or natural colouring elements are used. However,
according to some studies synthetic colouring resources may inversly affect human health. Therefore, in recent years,
natural colouring elements are being used rapidly in eggs’ ration.
Appearing features to identify nutrition is of getting importance. Information regarding colour is the key factor for
understanding coloured nutritient qualities. In adittion, the nutrition having all important features is of important consept
that everyone has focused in recent years. Yellow colour of the eggs at appearence is of important criteria regarded by
the consumers. However, the demand for the yellow colour is changed by regions.
Key Words: Carotenoids, Egg yolk coloration, Pigmentation
1. Giriş
ksantofillerin kaynakları bilinmesi ile ilgili bilgiler
verilecektir.
Yumurta sarısının renklenmesi karotenoidlerin
depolanmasına bağlıdır. Karotenoidler yalnızca
bitkiler, algler, bakteriler ve funguslar tarafından
sentezlenir.
Yumurta
tavukları
ksantofilleri
sentezleyemezler. Yumurta sarı rengi, rasyondaki
karotenoidlerin
dayanıklılığı,
renklendirme
kapasitesi ve kalitesine bağlı olarak oluşur.
Tavuklar birçok doğal kaynakları pigment kaynağı
olarak kullanabilirler. Bu doğal kaynaklar mısır,
yonca unu, kadife çiçeği ve kırmızı biber gibi
maddelerden oluşmaktadır.
Karotenoidler pigment kaynağı olarak bilinen
maddelerdir. Bu renk maddeleri kaynaklarına göre
sarı ve kırmızı renktedir. Karotenoidler içerisinde
doğada en fazla olanın Luteindir. Lutein yumurta
sarısı ve deri renginde sarı rengin oluşumuna
sebep olur. Kırmızı pigment kaynağı olarakta
kantaksantin olarak bilinmektedir. Tomates ve
kırmızı biber gibi bazı ürünler kırmızı renklendirme
özelliğine sahiptirler. Bu ürünlere bu özelliği veren
kantaksantindir. Karotenoidler anti-kansorojen ve
anti-oksidasyon etkiye sahiptirler.
Karotenoidler yüksek derecede dayanıklı olmayan
ürünlerdir. Karotenoidlerin stabil hale getirilmesi ve
ürünlerin konsantre haline getirilmesi çok büyük ilgi
görmektedir. Bu makalede doğal karotenoidler,
pigment
kapasitesi, rengin ölçülmesi ve
Çeşitli besin maddelerini tüketenler, besin
maddelerinin tazelik, tat, besin değerinin yanında
besinlerin rengine de dikkat etmektedirler. Yumurta
tüketicileri yumurtanın dış görünümü ile beraber
yumurta sarı rengiyle de ilgilenirler. Yumurta
([email protected])
Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Ziraat Fakültesi Zootekni Bölümü, Kahramanmaraş
sarısının rengi karotenoidlerin yumurta sarısında
depolanmasına bağlıdır(Goodwin, 1980). Tavuklar
ksantofili sentezleyemezler. Bunun için çeşitli
karotenoid kaynakları bu hayvanlara hazırlanan
rasyonla
verilmelidir.
Ancak
karotenoid
kaynaklarından beklenen pigmentasyonun olması
için pigment kaynağında; kalite, renklendirme
kapasitesi ve stabilite dir(Gürbüz et.al.2004; Nys
1999).
Şekil.1. Karotenoidler
Doğada pigment kaynakları doğal ve sentetik
olarak vardır. Bunların doğal olanları meyve
sebzelerde bol miktarda bulunur. Ayrıca hayvansal
kaynaklı karotenoid lerde vardır. Bunların yanında
doğal kaynaklardan elde edilen besin ekstrakları da
pigment kaynağı olarak kullanılmaktadır. Pigment
kaynağının
etkisi
sindirebilirlik,
transfer,
metabolizma ve hedef dokularda depolanmaya
bağlıdır. Pigmentasyonun etkinliği üzerine bir çok
çalışama yapılmıştır(genetik, yaş, hastalık, barınak
sistemi ve tavukların yönetimi)( Marusich and
Bauernfeind ,1981; Karunajeewa et al., 1984;
Belyavin and Marangos, 1987). Karotenoidler stabil
olmayan ürünlerdir. Bunun için karotenoidleri stabil
hale getirmek için büyük gayretler sarfedilmektedir.
Beta-Karoten
Alfa-Karoten
Lutein
Zeaksantin

Kriptoksantin
2. Karotenoidlerin Yapısı
Halihazırda 600 den fazla karotenoid izole edilmiş
ve belirlenmiştir. Onlar farklı kimyasal yapıya sahip
olmakla birlikte temel fiziksel ve kimyasal manada
karotenoidler bir grup halinde toplanabilir. Genel
olarak
karotenoidler
tetraterpenlerdir.
Karotenoidler conjuge olmuş çift bağlı sistemle
bağlanmış 8 isoperenden oluşur( Olson and
Kirinski, 1995; Britton, 1995). Karotenoidler yüksek
bir şekilde görünen ışık dalgalarını absorbe
edebilirler. Bu özelliğinden dolayı oksidasyona
kolay maruz kalmaktadırlar. Sonuçta da rengin
kaybolması meydana gelir. Karotenoidlerin temel
yapısı bir veya çift bağın saylization(son grup ta 7
tip),
hidrojeniation,
dehidrojeniation
ve
oksidasyonla belirlenir(Britton, 1995). Bununla
birlikte Onların çift bağlarında geometrik olarak
değişiklikler olur. Böylece tek bağlar da
confirgasyon
ve rotasyon meydana
gelir.
Karotenoidlerin çoğu cis formundadır. Stabilitesinin
azlığından dolayı bir kısmı doğada trans formda
bulunur. Hidrogenasyon ve oksidasyon seviyesi
organik kimyada kullanılan standart ekler
tarafından özelleştirilmiştir. Örneğin zeaksantin,
Beta, beta karotenoid-3, 3’ diola karşı gelir.
Karotenoidler 40 karbondan daha az kaybettikleri
zaman
onlar,
apo
karotenoidler
veya
norkarotenoidler olarak isimlendirilir(Huyghebaert,
1993b).
Kanatlı beslememede kullanılan ksantofiller bir
veya daha çok oksijen içeren gruba karşılık gelirler.
Onlar hidroksi, karboksi, metoksi ve glikoloksi
türevleri olarak yayılmıştır.
326
Kantaksantin
Astaksantin
Likopen
Karotenoidler bitkilerdede birçok biokimyasal role
sahiptirler. İnsanlarda karotenoidlerin %10’ nu
provitamin A aktivitesine sahiptir. Onlar büyüme
düzenini, bağışıklık sorumluluğunu etkiler(Rock,
1997). Bununla birlikte büyüme görevi sayesinde
karotenoidler kanserin gelişmesine, kalp damar
hastalıklarının oluşmasına karşı, free radikalleri
engelleme ve antioksidasyon etkisinden dolayı
pozitif bir aktiviteye sahiptir(Krinski,1993; Thurnam,
1994). Karotenoidlerin plazmadaki seviyesi ülkeden
ülkeye değişebilmektedir. Örnek olarak İrlanda da
yaşayan insanların plazmasında 0.12 mol/ml
varken, İtalyadaki insanların plazmasında 0.54
mol/ml Lutein- zeaksantin bulunmaktadır(Rojas ve
Olmedilla, 1993). İnsanlar almış oldukları birçok
besin maddesi ile (meyve ve sebze) karotenoidleri
sağlarlar. Mesela; havuçda beta karoten 9.7,
marulda 1.3, ıspanakta 5.3, tomateste likopen 3.1,
ıspanakta lutein 12.5, marulda 1.8 (mg/100 g)
(Rock, 1997). Yumurta sarısında ise 1 ile 3
arasında beta karoten vardır.
3. Karotenoidlerin Kaynakları
Meyve ve sebzeler insan yiyeceklerinin en zengin
karotenoid kaynağıdır. Yemlerde ve yiyeceklerde
yaygın olarak bulunan sarı sebzeler, tomates,
kayısı, portakal, yumurta sarısı, piliç, tereyağı,
alabalık, sarı mısır
vb. temel karotenoid
kaynaklarıdır. Doğal olarak elde edilen palmiya
yağı, kırmızı biber, safran çiceğinin ekstraktı
karotenoid
kaynağı
olarak
kullanılmaktadır.
Örneğin, çoğu karotenoidler parlak bir renk
Tablo 1. Pigment Kaynakları
Meyve- Sebze
β-Ka roten
µg/100g
Elma(taze)
Kayısı(taze)
Kuşkonmaz
Yeşil pancar
Marul-taze
Kırmızı lahana
Havuç-taze
Karnıbahar
kereviz
Sarı Mısır
Yeşil Fasulye
Portakal
Kırmızı Biber
Ispanak
Mandalina
Tomates
26
3,5
449
2.6
700
15
8
8
710
51
630
39
2.200
4.100
38
520
gösterirler ve tomates kırmızı renkten(likopen), sarı
mısır sarı renkten(luein ve zeaksantin), havuç
oranj renginden(alfa ve beta karoten ve patates
bata karoten özelliğine sahiptir.
Karotenoidler
kısmen kuşların tüylerinde, kabukluların dış
kabuklarında belirgin bir şekilde görülür. Kırmızı
karotenoidlerden olan astaksantin ise salmon balığı
ve filamingoların deri renklerinde bariz bir şekilde
görülür. Karotenoid tipleri
ise şekil 1.’de
verilmiştir(Hamilton et.al. 1990).
Tablo 1. de meyve ve sebze kaynaklı doğal
karotenoid kaynakları verilmiştir. İnsan kan ve
dokusunda
alfa
karoten,
beta
karoten,
luetin/zeaksantin, criptoksantin, ve likopen beş adet
büyük
karotenoid
bulunmaktadır.
α- Karo ten
µg/100g
Criptoksantin
µg/100g
Lutein,Zeaksantin
µg/100g
Likopen
µg/100g
9
3
1
1
3.6
50
44
20
60
20
-
149
106
-
45
640
7.700
1.900
26
260
33
3.6
780
740
14
12.6
20
100
5
6.8
3.100
4. Karotenoidlerin Metabolizması
Hayvanlar
karotenoidleri
dietlerinden
sağlarlar(Hencken, 1992). Kanatlı hayvanlar
karotenoidleri sentezleyemezler ve oksikarotenoid
olarak
depo
ederler(Goodwin,
1986;
Hencken,1992).
Karotenoidler
kolosterel,
posfolipidler
ve
trigliseritlerden şekillenmiş miseller içerisinde
birleşirler. karotenoidlerin hidrohobik özelliğinden
dolayı misellerin içerisinde lokalize olurlar. Daha
sonra basit bir düffüzyon yoluyla duedonumun
mukozal hücrelerine absorbe edilir. Absorbsiyon
oranı insanda % 5-50 arasındadır. Karotenoidlerin
absorbsiyonu dietteki yağ oranına bağlıdır.
Karotenoidlerin ince barsaktaki epitel hücre
mebranındaki mekanizması tamamıyla anlaşılmış
değildir.
Bununla
birlikte
karotenoidlerin
absorbsiyonu yağ asiti ve monogliseritlerin
taşınması esnasında olduğu bildirilmektedir.
Karotenoidlerin metabolizması Şekil 2.’ De
verilmiştir( Goodwin, 1990; Hencken, 1992).
Pigment
kaynaklarının
etkinliği
taşıma,
absorbsiyon, ve çeşitli dokularda depo olma oranı
ve karotenoidlerin dönüşümüne bağlıdır. Bu durum
karotenoid kaynakları arasında çok büyük
varyasyon
oluşturur.
Yumurta
tavuklarında
pigmentasyon depolaması radyoaktif karotenoidler
ölçüldüğü zaman, astaksantin için % 14,
kantaksantin için % 30- 40, zeaksantin için % 25
civarındadır. Ksantofilin depolanması karotenoid
kaynağının tüketilmesinde 48 sonra başlar. Ancak
yumurta sarısında üniform bir renk sağlamak için
10 gün geçmesi gerekir.
327
Şekil. 2. Karotenoid metabolizması
Zeaksantin ve kantaksantin vitamin A aktivitesini
gösterir. Yalnızca lutein pigment özelliği gösterir.
Civcivler yalnızca diester luteini sağladıkları
zaman, plasmada lutein oranı % 90 olmuştur.
Luteinin dokudaki birikimi ise % 50 oranında
azalmıştır(Tyczkowski and Hamilton, 1992).
1. Hedef
dokularda,
yemlerdeki
oksikarotenoidlerin kimyasal analizi ve pigment
depo oranının tahmini
Farklı steroizomerler arasında yumurta sarısında
depolanma oranında farklılık vardır.
Zeaksantinde olduğu gibi, bitkilerde predominant
olan karotenoidler diğer izomerlerden daha etkilidir.
Trans karotenoidlerin oranı bitkilerde daha
yüksektir(%60-90). Fakat cis karotenoidlerin
seviyesi ise oksijen, ısı ve ışık altında depolama ve
üretim esnasında artabilir. Bununla birlikte cis
izomerlerin oranı tavuklarda biotronsformasyondan
dolayı dietle karşılaştırıldığında, yumurta sarısında
daha yüksektir. Doymuş yağ asitleri ve uzun zincirli
doymamış yağ asitleri lutein absorbsiyonunda
etkilidir. Civcivlere % 6 oranında yağ ilave
edildiğinde yağ ilave edilmeyen gruba göre dokuda
biriken lutein oranında 3 kat artış olmuştur.
(Huyghebaert 1993a). Rasyonda bulunan toksinler
pigmentin absorbsiyonunu azaltmaktadır. Özellikle
broylerlerde görülen koksidiyosis, newcastle ve
kronik
üst
solunum
yolu
hastalıklarıda
pigmentasyona olumsuz etki yapmaktadır(Marushi
and Bauernfeind, 1981).
5.Yumurta
Sarısı
Pigmentas
yonunun
Belirlenmesi
Son
50
yılda
yumurta
sarısında
renk
spesifikasyonu ve pigmentasyon derecesinin
kontrolu
gelişmiştir.
Yumurta
sarı
pigmentasyonunun ve renginin üzerine yapılan
metodoloji
iki
katogoride
sınıflandırılabilir(Huygheboert 1993b).
Görünüm standartlarının yardımıyla yumurta
sarısının belirlenmesi ve fotometre gibi objektif
gözlemlerle belirleme. Yumurta tavuklarında ve
piliçlerde rengin değerlendirmesi kolaydır. Çünkü
pigmentasyonun görüleceği hedef doku
belirli
olmasından ve üniform bir şekilde yumurta
sarısında renklendirmenin olmasındandır. Yumurta
sarısında
pigment
depolanması
yemdeki
karotenoid tüketimi ile artmaktadır. Ancak görünüm
aynı kalma eğilimindedir. Bu yüzden hem analitik,
hemde görsel metotlar oksikartenoidler etkinliğini
analiz etme için parelel olarak kullanılmak
zorundadır(Blanch, 1999).
328
2. Ürünün görünümünün analizi;
ürünün renk değerlendirme miktarı.
sonuçtaki
Son 50 yılda bir çok görsel metotlar geliştirilmiştir.
Bu metotlar içerisinde en başarılısı RCF Roche
Colour Fan dır(Fletcher, 1992). Bu metot da renk 1
ile 15 arasında sıkala haline getirilmiştir.
Spektofotometrenin kullanımı National Egg Product
Assaciation tarafından geliştirmiş. Bu metotda
standart olarak beta karoten kullanılmıştır. Bu
metotda pigmentasyon miktarı tesbit edilmiştir.
Ancak sarı ve oranj renkleri arasında görsel olarak
ayırım yapmak bu metotda zor olmaktadır. 1990
yılında reflektans kolorimetre, pigmenasyonu tesbit
etmede kullanılmaya başlamıştır. Bu metot daha
doğru bilgileri vermektedir. Bu metotla görsel metot
olan RCF arasında çok yüksek bir korelasyon
olduğu ortaya çıkmıştır(Nys, 1999; Hernandez,
1998).
Rengin miktarının standartlaştırılması CIE 1976 da
(Commission International Eclairage) tarafından,
ışığın reflektansı dikkate alınarak kullanılmaya
başlamıştır.
Bununla birlikte analitik metotlar
pigmentasyonun
metabolizmasını
daha
iyi
tanımlamak ve renkle aradaki ilişkiyi bulmaya
ihtiyaç duymuştur. HPLC geliştirilmesi ile hedef
üründeki oksikarotenoidlerin çeşitli bileşikleri,
miktarları ve dağılımları yapılabilmektedir. Bunun
sonucu
cicivlerde
oksikarotenoidlerin
taranformasyonu ve metabolizması ürerine yapılan
çalışmalar kolaylaşmıştır(Hencke, 1992; Hamilton
1992).
Pigmentasyona etkide bulunan pigment kaynakları
oksijen grubu içerir. Pigmentasyonda etkinlik,
kaynağın ksantofil kompozisyonu ve onun
stabilitesi
ve
faydalanıbilirliğidir.
Pigment
kaynağının etkisini belirlemede bu özelliklere dikkat
edilmelidir.
7. Sonuç ve Öneriler
Yumurta tavukçuluğu ve etlik piliç yetiştiricişiğinde
istenilen rengin sağlanmasında doğal ve sentetik
renk maddeleri kullanılmaktadır. Dünyanın bir çok
ülkesinde sentetik ve doğal renk kaynakları
rasyonlara ilave edilmektedir. Ancak sentetik renk
maddelerinin insan sağlığına zararlı olduğuna dair
veriler, doğal renk maddelerinin bu sektörde tercih
edilmesine sebep olmuştur.
Son yılarda tüketicinin doğal maddelere yönelmesi
ve doğal katkı maddelerinin kullanılmasını
gündeme getirmiştir. Buna bağlı olarak stabilitesi
düşük olan doğal renk maddelerin seçimi,
yetiştirilmesi ve teknolojisi ile ilgili çalışmalar
artmıştır. Üzerinde durulan en önemli doğal
pigment maddelerinin başında kadife çiçeği ve
kırmızı biber gelmektedir. Ayrıca yonca unu
pigmentasyon kaynağı olarak kullanılmaktadır.
Yumurta sarısını renklendirmek ve pasta sanayine
yönelik kırmızı renkli yumurta sarısı elde etmek için
sentetik karotenoidler kullanılmaktadır. Bu şekilde
pigmentasyonun sağlanması hem pahalıya mal
olmakta hemde sağlık bakımından olumsuz etkiye
sahip olmaktadır.
Türkiye de doğal renk kaynaklarının hem kanatlı
sektöründe hemde gıda sektöründe kullanımı için
teşvikler
yapılmalı.
Ayrıca,
Sentetik
renk
maddelerinin kullanımının azaltılması için de
önlemler alınmalıdır.
8. Kaynaklar
Belyavın, C. And A. G. Marangos, 1987: Natural Product
For Egg Yolk Pigmentation. In Recent Advances İn
Animal Nrition 1987 Ed. Butterworths, London, 47-68.
Blanch, A., 1999: Use Of Yellow Carotenoids For Yolk
Pigmentation. Int. Poult. Prod. 7 (2), 23-25.
Brıtton, G., 1995: Structure And Properties Of
Carotenoids İn Relation To Function. Faseb J. 9(15),
1551-1558.
Fletcher, D. L, 1992: Methodology For Achieving Pigment
Specifications. Poult. Sci. 71, 733-743.
Goodwın, T. W., 1980: Nature And Distribution Of
Carotenoids. Foods Chem., 5, 3-13.
Gooodwın, T. W., 1986:Metabolism, Nutrition And
Function Of Carotenoids. Ann Rev. Nutr. 6, 273-297.
Gürbüz . Y., Yasar., S., Karaman, M. 2003. Effects Of
Addition Of The Red Pepper From 4th Harvest To Corn
Or Wheat Based Diets On Egg-Yolk Colour And Egg
Production İn Laying Hens. International Journal Of
Poultry Science 2 (2): 107- 111.
Hamılton, P. B., 1992: The Use Of High-Performance
Liquid Chromatograpy For Studying Pigmantation. Poult.
Sci. 71, 718-724.
Hamılton, P. B, F. J. Tırado, F. Garcıa-Fernandez, 1990:
Deposition İn Egg Yolk Of The Carotenoids From
Saponified And Unsaponified Oleoresin Of Red Peper
(Capsicum Annuum) Fed To Laying Hens. Poult. Sci. 69,
462-470.
Hencken, H., 1992: Chemical And Physiological Behavior
Of Feed
Caratenoids
And Their Effects On
Pigmentation. Poult. Sci. 71, 711-717.
Hernandez, J. M., 1998: Egg Quality As Perceived By
th
Europ. Poult. Conf.
Consumers İn Spain. Proc. 10
Jerusalem, 739-743.
Huyghebaert, G., 1993a: The Biological Effectiveness Of
Canthaxanthin And Citranaxanthin İn Yellow Corn-Alfalfa
Based Diets For Egg Yolk Pigmentation. In Proceeding Of
th
The 5 European Symposium On The Quality Of Eggs
And Egg Products. Tours Nys, Y. Ed, 348-356.
Huyghebaert, G., 1993b: The Utilisation
Of OxyCarotenoids For Egg Yolk Pigmentation. Thesis Of The
Univ. Gent, 165p.
Karunajeewa, et al.1984: The Egg Yolk Colour Response
To The Unclision Of İncreasing Levels Of Zeaxanthin İn
The Diet Of Crossbred Layers. Arch. Geflügelk., 56, 109112.
Krinsky, N.I., 1993: Actions of carotenoids in biological
systtems, Annu. Rev.Nut. 13, 561-587.
Marusıch, W. L. And J. C. Bauernfeınd, 1981:
Oxycarotenoids İn Paultry Feeds. In Carotenoids As
Colorants And Vitamin A Precursors. Bauernfeınd J. C.,
Ed., 320-462.
Nys, Y., 1999: Evaluattion De 1’efficacite Relative De
Xanthophylles Vegetales Et De 1’apacarotene Ester En
Presence De Canthazanthine Pour Colorer Le Jaune
D’oeuf. In Troisieme Journees De Larecherche Avicole,
St Malo.Itavı Ed (Fra), 423-426.
Olson. J. A. And Krınskı N. I. 1995: Inroduction: The
Colorful, Fascinating World Of The Carotenoids: İnportant
Physiologic Modulators. Faseb J., 9 (15), 1547-1550.
Rock, C. L., 1997:Carotenoids: Biology And Treatment.
Pharmacol. Ther. 75, 185-197.
Rojas-Hıdalgo, E. And B. Olmedılla, 1993: Carotenoids.
Int. J. Vitam. Nutr. Res. 63, 265-269.
Thurnham, D.I., 1994: Carotenoids: Fuction and fallacies.
Proc. Soc. 53, 77-87.
Tyczkowskı. J. K. And P. B. Hamılton, 1986: Absorbtion,
Transport And Deposition İn Chicken Of Lutein Diester, A
Carotenoid Extracted From Marigold (Tagetes Erecta)
Petals. Poultry Sci.. 65, 1526-1531.
329