AVRUPA BĐRLĐĞĐ’NDE DĐJĐTAL ORTAMDA FĐKRĐ MÜLKĐYET HAKLARININ UYGULANMASI TARTIŞILIYOR Avrupa Parlamentosu (AP) Fransız Üyesi Marielle Gallo tarafından, iç pazarda fikri mülkiyet haklarının uygulanmasının güçlendirilmesine ilişkin olarak hazırlanan rapor, 1 Haziran 2010 tarihinde AP Yasal Đşler Komitesi’nde kabul edildi. Telif hakları ile korunan içeriğin korsan olarak kullanılmasının, çevrimiçi hareketlerin gelişmesinin önündeki en büyük engel olduğunun belirtildiği raporda, fikri mülkiyet ihlallerinin önüne geçilmesi amacıyla Komisyon tarafından yeni bir öneri hazırlanması çağrısı yapılıyor. Raporda öne çıkan en önemli noktalarda biri “korsanlık” teriminin yerine “fikri mülkiyet ihlalleri”nin kullanılması. Bunun, Komite’deki farklı bakış açıları arasında bir uzlaşı bulunması için yapıldığı ifade ediliyor. Öte yandan, söz konusu ihlallere cezai yaptırımlar uygulanması konusunda ilgili AB düzenlemelerinin (2004/48/AT sayılı Direktif) uygulanmasındaki aksaklıkların giderilmesinin gerektiği vurgulanıyor. Bahse konu olan sorunun giderilmemesi halinde AB’de çevrimiçi hareketlerin yasal gelişiminin yavaşlayacağı ve dijital iç pazarın başarıya ulaşamayacağı belirtiliyor. Parlamento’da tartışılan diğer bir önemli husus ise, internete yapılan yükleme (upload) ve internet üzerinden yapılan indirme (download) işlemlerinde fikri mülkiyet haklarını ihlal eden kişilerin cezalandırılmasına ilişkin gelişmeler. Her ne kadar, raporda cezalara dair bir hüküm yer almasa da, yukarıda bahsedilen noktalar nedeniyle, Fransa’da büyük tartışmalara neden olan HADOPI yasası ile karşılaştırmalar yapılıyor.1 Marielle Gallo, raporun amacının gençleri hapislere göndermek olmadığını belirtirken, telif hakları ihlallerinin denkler arası müzik ve film paylaşımına (peerto-peer sharing) indirgenmesinin de doğru olmadığını ifade etti. Bilindiği üzere, dijital ortamda telif haklarının korunmasına ilişkin temel iki farklı bakış açısı bulunuyor. Bir grup eserlerin ve eser sahiplerinin fikri mülkiyet haklarıyla korunmasını savunurken diğer bir grup da, internet üzerinden indirme yapılabilen platformlarda denkler arası paylaşımın serbest olması gerektiğini belirtiyor. AP’deki gruplara bakıldığında, Liberal ve Muhafazakâr kesimlerin ilk gruba, Sosyalist ve Yeşillerin ise serbest bırakılmasını savunan gruba yakın oldukları görülüyor. Sosyalist Parti Grubu ve Yeşiller tarafından yapılan bazı değişiklik önerileri ise Komite’de reddedildi. Bu öneriler; ticari amaç gütmeyen içerik paylaşımının dikkate alınmasına ve Komisyon’un dijital içeriğin özel paylaşımına ilişkin ekonomik boyutları ortaya koymasına odaklanıyordu. Bu bağlamda, Sosyalist parlamenterler Françosie Castex ve Bernhard Rapkay, söz konusu girişimin, vatandaşların veya sanatçıların değil, üreticilerin ve dağıtıcıların çıkarlarını koruduğunu ifade ettiler. Uluslararası Ticaret Odası tarafından yapılan son çalışma, AB çapında internet korsanlığının önlenmemesi halinde 2015 yılı itibariyle yaklaşık 1,2 milyon kişinin işsiz kalabileceğini ortaya koyuyor. Arbor Networks ise, denkler arası paylaşımın eskisi kadar yoğun bir işlem olmadığını (2007’de yüzde 40 olan oran 2009’da yüzde 18’e düşmüş), artık indirmenin daha yaygın kullanıldığını ifade ediyor. 1 HADOPI (Haute Autorité pour la Diffusion des Œuvres et la Protection des Droits sur Internet) Yasası, Fransa’da uzun süre tartışılmıştır. Söz konusu yasa, internet üzerinden yapılan fikri mülkiyet ihlallerinin cezalandırılmasına ilişkin hükümler içermektedir. 13 Mayıs 2009’da Senato tarafından onaylanan Yasa’da öngörülen cezalandırma sistemi, Fransız Anayasa Mahkemesi tarafından 10 Temmuz 2009’da uygun bulunmamış ve Anayasa Mahkemesi’nin ön incelemesini zorunlu kılan Yasa’nın yeni bir versiyonu 22 Ekim 2009’da kabul edilmişti.