turkmsıc görüş bildirgesi - Türk Tıp Öğrencileri Birliği
advertisement
TURKMSIC GÖRÜŞ BİLDİRGESİ İNSAN HAKLARI VE BARIŞ KONULARINDA TIP ÖĞRENCİLERİNİN FAALİYETLERİ 59. TurkMSIC Ekim Genel Kurulu, Kayseri, Türkiye Kabul Ediliş Tarihi: 17.10.2010 Geçerlilik Tarihi: 17.10.2015 ÖZET İnsan hakları ihlallerinin olmadığı, barış ve şiddetsizliğin hüküm sürdüğü bir toplumda yaşamak kişilerin ve toplumun sağlığı ile doğrudan ilgilidir. İnsan hakları ihlallerinin olmadığı, silahlı çatışmalar ve şiddetten uzak bir toplumda sağlık hakkından bahsedilebilir. Bu yüzden hekimlerin toplum sağlığı çerçevesinden insan haklarını, barışı ve şiddetsizliği desteklemesi gerekir. Geleceğin hekimleri olacak tıp fakültesi öğrencileri de eğitim hayatlarındayken bu konularda bilgilendirilmeli ve bu konulara yönelik faaliyetler yapmaları teşvik edilmelidir. Böylece hekimlik mesleğine tam donanımlı bir şekilde dahil olmaları sağlanacaktır. Bu bildirge ile Türk Tıp Öğrencileri Uluslararası Komitesi (TurkMSIC) insan hakları ve barış konularına bakışını ortaya koymayı ve tıp öğrencilerinin bu konulardaki çalışmalarına bir çerçeve çizmeyi amaçlamaktadır. GİRİŞ İnsan hakları, bireyleri ve grupları temel özgürlüklerini ve insani onurlarını zedeleyecek davranışlardan korumak amacıyla, insan hakları hukuku ile garanti altına alınmış olan haklardır [1]. Sağlık, sadece hasta veya sakat olmama hali değil, fiziksel, ruhsal ve sosyal açıdan iyi olma halidir [2]. Sağlıkla insan hakları arasında karmaşık bağlantılar vardır: - İnsan hakları ihlallerinin ya da bu konuda duyarsız kalmanın sağlık açısından ciddi sonuçları vardır [3]. Tasarlanma ve uygulama biçimlerine göre sağlık politikaları ve programları insan haklarının gelişmesine ya da ihlal edilmesine neden olabilirler. Korunmasızlık ve bozuk sağlığın etkileri, insan haklarına saygı duyulması, onların korunması ve uygulanması için adımlar atarak azaltılabilir. Sağlık hakkı olarak bilinen, mümkün olan en yüksek sağlık standardına ulaşma hakkı ilk olarak Dünya Sağlık Örgütü Tüzüğü’nde yer almıştır [4]. Daha sonra 1978’de Alma Ata Bildirgesi’nde 1998’de Dünya Sağlık Asamblesi’nce kabul edilen Dünya Sağlık Bildirgesi’nde tekrarlandı [5]. Çok sayıda uluslararası ve belgesel insan hakları belgesinde onaylanmıştır. Sağlık hakkının en geçerli açıklaması Uluslararası Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklar Sözleşmesi’nin 12. Maddesinde bulunur. 2000 yılında sözleşmeyi gözeten Ekonomik, Sosyal ve Kültürel haklar Komitesi sağlık hakkına ilişkin bir genel yorum kabul etti. Genel yorum sağlık hakkının gıda, barınma, çalışma, eğitim, katılım, bilimsel ilerlemelerin ve bunların uygulamalarının faydalarından yararlanma, yaşam, ayrımcılığa uğramama, işkence görmeme, mahremiyet, bilgiye erişim ve örgütlenme, toplanma ve dolaşım hakkı gibi diğer insan haklarının yaşama geçirilmesi ile yakından ilişkili ve onlarla bağlantılı olduğunu kabul eder [6]. Ek olarak, Komite, sağlık hakkını sadece zamanında ve uygun sağlık hizmeti alma değil, güvenli ve içilebilir suya ve yeterli sanitasyona erişim, yeterince güvenli gıda, beslenme ve barınak sağlanması, sağlıklı çalışma ortamları ve çevre şartları, cinsel ve üreme sağlığı da dahil olmak üzere sağlık eğitimine ve sağlıkla ilgili bilgiye erişim gibi sağlığın sosyal belirleyicilerini de içeren kapsamlı bir hak olarak yorumlamıştır. ANA METİN Biz, TurkMSIC olarak, tıp fakültesi öğrencilerinin iyi birer hekim olmaları için insan hakları ve barış konularıyla ilgili olmaları gerektiğini düşünüyoruz. Çünkü: - - İnsan hakları ihlalleri fiziksel, ruhsal ve toplumsal sağlığı olumsuz etkilemektedir. Sağlık kurumları ve sağlık çalışanları insan hakları ihlallerine neden olabilmektedirler. Sağlık çalışanlarının kendileri insan hakları ihlallerinin hedefi olabilmektedir. Silahlı çatışmalar ve şiddet eylemleri dolayısıyla pek çok kişi ölmekte, sakat kalmakta ve yaralanmaktadır. Silahlı çatışmalar ve şiddet eylemleri dolayısıyla pek çok insan göçe zorlanmakta, başka ülkelerde mülteci veya sığınmacı olarak yaşamaya zorlanmaktadır. Göçmenler, mülteciler ve sığınmacılar sağlık hakları ihlallerine uğramaktadırlar. Bireysel silahlanma toplumda şiddeti artıran bir halk sağlığı sorunu haline gelmiştir. Yoksulların, HIV/AIDS gibi bulaşıcı hastalıkları taşıyanların, farklı ırka, etnik kökene, dine, cinsiyete, cinsel yönelime sahip kişilerin, göçmenlerin, mültecilerin ve sığınmacıların sağlık hizmetlerine erişimi sınırlı olabilmektedir. Bu durum sağlık hakkı üzerinden bir ayrımcılığa neden olmaktadır. Çocuk istismarı, çocuk ticareti, çocukların seks işçisi olarak kullanılması ve çocuk işçiliği önemli çocuk hakları sorunları olmaya devam etmektedir. Kadına karşı ayrımcılık, kadına yönelik aile içi şiddet ve kadın sünneti gibi konular kadının insan haklarının ihlali olarak devam etmektedir. Küresel ısınma, sürdürülebilir olmayan enerji kaynaklarının kullanımı ve çevre kirliği sağlıklı bir çevrede yaşama hakkı ile birlikte insan neslini tehdit eden bir boyuta ulaşmıştır. Yoksul ülkelerdeki insanlar temel sağlık hizmetleri ve temel ilaçlara erişemedikleri için sıtma, tubeküloz ve leşmanya gibi tedavi edilebilir ihmal edilmiş hastalıklar yüzünden ölmeye devam etmektedirler. Doğal afetler ve savaşlar gibi acil durumlar sağlık hizmetlerinin sürdürülmesini etkilediği için sağlık hakkından yararlanılmasını engellemektedir. Etkin bir gençlik politikası ile gençlerin demokratik ve toplumsal yaşama katılımları tam olarak sağlanamadığı için gençler hak ihlallerine uğramakta ve özerk bireyler gibi hareket edememektedirler. Tıp fakültesi öğrencileri yukarıda bahsedilen sorunların çözümünde paydaş olmalı ve bunun için aşağıdaki çalışmalarda bulunmalıdırlar: - - Yoksullar, çocuklar, kadınlar, mülteciler, göçmenler, sığınmacılar ve herhangi bir konuda ayrımcılığa uğrayan kişiler gibi savunmasız gruplar başta olmak üzere tüm toplumun sağlık haklarının savunuculuğunu yapmalıdırlar. Bu amaçla savunuculuk faaliyetleri yürütmelidirler. Tıp fakültesi öğrencileri insan hakları ihlallerinin, silahlı çatışmaların ve şiddetin önlenmesi için görüşlerini karar verici mercilere sunabilmelidirler. - Bireysel silahlanma, şiddet ve savaşların önlemesi için topluma ve gençlere yönelik kampanyalar ve projeler düzenlemelidirler. Kadın ve çocuk haklarını ihlal eden durumların önlenmesi için kampanyalar ve projeler düzenlemelidirler. Sağlıklı ve sürdürülebilir bir çevrede yaşamak konusunda görüşlerini ortaya koymalı ve bu konuda kampanyalar ve projeler düzenlemelidirler. Yoksul ülkelerdeki insanların temel sağlık hizmetlerine ve temel ilaçlara erişebilmesi için kampanyalar ve projeler düzenlemelidirler. Doğal afetler ve savaşlar gibi acil durumlarda sağlık hizmetlerine erişemeyen kişilere bu hizmetlerin sağlanabilmesi amacıyla kampanyalar ve projeler düzenlemelidirler. Tıp eğitimi müfredatında insan hakları, sağlık hakları, hasta hakları ve hekim hakları gibi konularında yer alması için çaba harcamalıdırlar. Formel olmayan eğitimler ve atölye çalışmaları ile akranlarının ve toplumun insan hakları, aktif yurttaşlık, demokrasi ve barış konularındaki gelişimlerine katkı sağlamalıdırlar. Konferanslar ve film gösterimleri ile insan hakları ve barış konularına akranlarının ve toplumun dikkatini çekmelidirler. Kendilerinin ve akranlarının gençlik haklarını savunmalı ve gençlik politikalarının oluşumunu desteklemelidirler. KAYNAKLAR 1. Human Rights: A Basic Handbook for UN Staff issued by the Office of the High Commissioner for the Human Rights (OHCHR) and the United Nations Staff College Project, 1999, syf:3 2. Dünya Sağlık Örgütü Anayasası 3. Mann J., Gostin L., Gruskin S., Brennan T., Lazzarini Z., Fineberg HV, “Health and Human Rights”, Health and Human Rights: An International Journal, Vol. 1, No 2, 1994 4. Basic Documents, Forty-Third Edition, Geneva, World Health Organization, 2001 5. WHA, 51.7, ek 6. Genel Yorum 14.
