Güncel Vergi Muhasebe
advertisement
GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI 1 GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI E – UYGULAMA 2 GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI E – UYGULAMALAR İÇERİK 1. Giriş 2. E – Fatura 3. E – Arşiv Fatura 4. E – Defter 5. E – Berat 6. Zaman Damgası 7. E – Muhafaza ve Arşiv 8. E – Kayıt Saklama 3 GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI E – UYGULAMA NEDİR? Bir kurumun; • kültürünün, • iş modelinin, • organizasyon yapısının, iş süreçlerinin, • ürün ve hizmetlerinin; • çalışan, müşteri, iş ortakları ve diğer tüm sosyal paydaşlarının yararını gözeterek, bir bütünlük içinde değiştirilmesi sürecinde, bilişim ve iletişim teknolojilerinin etkin kullanılmasıdır. 4 GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI TÜRKİYE’DEKİ ELEKTRONİK UYGULAMALAR • • • • • • E-beyanname / E-bildirge (2004) BA-BS (2005) VEDOP (2006) EFKS ve Sözleşme Bildirimi (2008) Elektronik ortamda YMM raporları (2010) Elektronik Vergi Levhası, kesin mizan, elektronik defter, elektronik tahsilat (2011) • Mükellef bilgileri formu(2012) exc. 5 GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI Elektronik ortamdaki düzenlemeler : Neler amaçlanmaktadır? Dün Bugün Fatura – Defter - E-Fatura Beyanname E-Defter E-Beyanname vs 6 Yarın Önceden hazırlanmış beyanname ve Denetim GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI E- FATURA 7 GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI E-FATURA & E-DEFTERİN YASAL ZEMİNİ • Konuya ilişkin olarak; 397, 416, 421, 424, 431, 433, 436 sıra nolu VUK Genel Tebliğleri, 1 ve 2 sıra nolu elektronik defter genel tebliği, VUK Sirküleri 58 ve 67’de detaylı açıklamalar bulunmaktadır. • Ek olarak; www.efatura.gov.tr ve www.edefter.gov.tr İnternet adreslerinde uygulamaya yönelik açıklamalar mevcuttur. 8 GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI E-FATURA HAKKINDA TEMEL BİLGİLER • E-Fatura ayrı bir belge tipi olmayıp, VUK ‘un 229-232. maddelerinde açıklanan faturanın modern ticari ihtiyaçlara uygun hale getirilmiş türüdür. Kağıt fatura ile aynı hukuki niteliklere sahiptir. Dolayısıyla kapsama dahil mükellefler tarafından, aynı mal veya hizmet satışı işleminde hem kağıt faturanın hem de elektronik faturanın bir arada düzenlenmesi mümkün değildir. 9 GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI E-FATURA HAKKINDA TEMEL BİLGİLER • Kayıtlı kullanıcılara düzenlenecek e-faturada, düzenleme tarihinin yanında, saat ve dakika gösterilmesi durumunda e- faturanın kağıt çıktısı irsaliye yerine geçer. Bu durumda; kağıt çıktıya irsaliye yerine geçer ifadesinin yazılması ve taraflarca imzalanması gereklidir 10 GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI E-FATURA HAKKINDA TEMEL BİLGİLER • E-Fatura düzenlenebilmesi için, sisteme her iki tarafından kayıtlı olması gerekir. E-Fatura sistemine dahil olmayan bir mükellefe e-fatura düzenlemek mümkün değildir. Aynı şekilde sisteme sisteme dahil olmayan bir mükellefe e-fatura düzenleyip PDF çıktısını vermenin hukuki bir geçerliliği yoktur. • E-fatura sistemi şuan için BA-BS formları yükümlülüğünü ortadan kaldırmamaktadır. bildirim 11 GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI E-FATURA HAKKINDA TEMEL BİLGİLER • E-fatura uygulamasında; fatura, uygulama yanıtı, sistem yanıtı olmak üzere 3 farklı belge türü bulunmaktadır. • E-fatura uygulamasında yönlendirme «zarf» ile yapılır. Zarf, faturaların kimden kime aktarılacağını ve taşınan dokümanın niteliğine dair bilgileri içerir. 12 GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI E-FATURA SİSTEMİNİN İŞLEYİŞİ • E-Fatura gönderme ve/veya alma işlemlerini yapmak üzere her bir kullanıcıya ait kullanıcı hesabının açılmış olması gerekir. • E-Faturaların üzerine GİB logosunun üzerine geçmeyecek şekilde şirket logosu kullanılabilir 13 GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI SİSTEM YANITI SİSTEM YANITI ALICI SATICI GİB 14 GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI E-FATURA SENARYOLARI TEMEL SENARYO TİCARİ SENARYO 15 GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI • TEMEL SENARYO & Temel Fatura Senaryosu, sadece e-faturanın gönderen sistemden alıcı sisteme ulaşma durumunu ele alan senaryodur. Bu senaryoda kurum kendisine gönderilen e-faturada teknik (zorunlu alan eksikliği, veri bozulması, imza geçersizliği gibi) bir sorun yoksa e-faturayı kabul etmek zorundadır. Alıcılar fatura ile ilgili itirazlarını sadece harici yollarla gerçekleştirebileceklerdir. TİCARİ SENARYO Temel Fatura Senaryosu’na ek olarak Posta Kutusu gelen faturayı KABUL, RED veya İADE etme hakkına sahiptir. Diğer bir ifadeyle; e-fatura uygulaması, kurumdan, kendisine gönderilen e-faturayı kabul edip etmeyeceğini bildirmesini beklemektedir. Kabul, red veya iade bildirimi yeni bir e-fatura gönderilmesinde olduğu gibi imzalanarak iletilmeli ve arşivlenmelidir. 16 GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI E-FATURA KULLANIMINDA YÖNTEMLER • Mükelleflerin, E-Fatura sistemini kullanmalarında tercih edebilecekleri 3 seçenek bulunmaktadır. a) GİB portalı üzerinden e-fatura sistemini kullanmak, b) Uyumlu bir yazılım programı ile GİB’e entegrasyon sağlamak, c) Özel entegratörler aracılığıyla 17 GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI CEZAİ YAPTIRIM • Getirilen zorunluluklara uymayanlar hakkında, Vergi Usul Kanunu’nun ceza hükümleri uygulanır. E-fatura uygulamasına dahil olma zorunluluğu getirilen mükellefler elektronik fatura uygulamasına kayıtlı olan diğer mükelleflere kağıt ortamında fatura düzenleyemezler; düzenlemeleri halinde kağıt ortamında düzenlenen bu faturalar hiç düzenlenmemiş sayılır ve Vergi Usul Kanunu’ nun 353 üncü maddesi uyarınca, 190 TL’den az olmamak üzere, düzenlenmediği kabul edilen fatura tutarının %10’u oranında özel usulsüzlük cezası kesilir. 18 GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI CEZAİ YAPTIRIM • Bu nedenle kesilecek özel usulsüzlük cezasının toplamı her bir tespit için 9.700 TL’yi, bir takvim yılı içinde ise 97.000 TL’yi aşamaz (VUK 353/2) ayrıca E-Fatura uygulaması kapsamında, E-Fatura alması gerekirken kâğıt fatura kabul eden mükelleflerin, ilgili vergi mevzuatı hükümleri çerçevesinde bahse konu KDV’ yi indirim konusu yapamayacakları ve kâğıt faturada yer alan tutarı gider yazamayacakları tabiidir. 19 GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI VUK 421 TASLAK • a) 2013 takvim yılı brüt satış hasılatı 10 Milyon TL ve üzeri olan mükelleflere, • b) 421 Sıra Numaralı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinin yayım tarihinden sonra 5015 Sayılı Petrol Piyasası Kanununa göre madeni yağ lisansı alanlar ile 4760 Sayılı ÖTV Kanununa ekli III sayılı listedeki malları imal, ithal ve inşa eden mükellefler; • 01/01/2016 tarihine kadar elektronik fatura ve elektronik defter uygulamasına geçme zorunluluğu getirilmiştir. 20 GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI • Taslak Tebliğin yayım tarihinden sonra kapsamdaki mükelleflere ve 2013 yılını izleyen yıllarda (2014 ve sonrası) brüt satış hasılatı 10 Milyon TL ve üzeri olan mükelleflere lisans aldıkları, mükellefiyet tesis ettikleri veya 10 Milyon TL brüt satış hasılatına ulaştıkları tarihten itibaren İzleyen yılın başından itibaren • Tebliğ kapsamındaki mükellefler 1 Ekim tarihine kadar şartları (10 Milyon TL ciroyu aşma) taşıması halinde izleyen takvim yılının başından itibaren Tebliğ 2014 te yayımlansaydı 01.01.2015, Tebliğ 2015 te yayınlandığında 01.01.2016 21 GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI • ANTİKA FATURA – CHICAGO, 19.11.1894, vade 10 gün, vade ÖNCESİ ÖDENİRSE %6 İNDİRİM, ödeme 9.1.1895, $ 1.040 31 Mart 2015 22 GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI E-ARŞİV FATURA 23 GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI E-ARŞİV FATURA • VUK 433 Sıra no’lu Genel Tebliğine göre; • Elektronik ortamda oluşturulan faturanın, alıcısına kağıt olarak gönderilmesi veya elektronik ortamda iletilmesi, düzenleyen tarafından ikinci nüshasının elektronik ortamda saklanmasıdır • Elektronik ortamda oluşturdukları ortamda muhafaza edebilir. faturaları elektronik 24 GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI E-ARŞİV FATURA Kapsama alanı • İnternet üzerinden mal ve hizmet satışı yapan 2014 yılı brüt satış hasılatı 5 milyon TL üzerinde olan mükellefler en geç 01.01.2016 tarihine kadar e-arşiv uygulamasına geçmek zorundadırlar. • Elektronik ortamda oluşan faturada e-arşiv faturası yazılması zorunludur. 25 GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI E-ARŞİV FATURA İLE E-FATURA ARASINDAKİ FARKLAR E-ARŞİV E-FATURA GİB’e AY SONLARINDA HAZIRLANACAK BİR RAPOR İLE BİLGİ VERİLİR ALICISINA GÖNDERİLEN HER FATURA ÖNCE GİB ‘ e İLETİLİR ÖZEL ENTEGRATÖR YA DA KENDİ BİLGİ İŞLEM SİSTEMLERİNE ONAY ALINARAK KULLANILIR GIB PORTAL, ENTEGRASYON, ÖZEL ENTEGRATÖR YÖNTEMLERİNDEN BİRİ KULLANILIR 26 GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI E-ARŞİV FATURA İLE E-FATURA ARASINDAKİ FARKLAR E-ARŞİV E-FATURA 01.01.2016 TARİHİNE KADAR ZORUNLUDUR 01.04.2014 TARİHİNDE ZORUNLULUK BAŞLAMIŞTIR İNTERNET ÜZERİNDEN SATIŞ YAPAN CİRO HACMİ YÜKSEK MÜKELLEFLER İÇİN BİRÇOK SEKTÖR ZORUNLULUK KAPSAMINDADIR. 27 GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI E-DEFTER 28 GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI E-DEFTER • E-Defter, VUK ve TTK hükümleri gereğince tutulması zorunlu olan defterlerin Maliye Bakanlığı tarafından duyurulan format ve standartlara uygun biçimde elektronik dosya biçiminde hazırlanması, bastırılmaksızın kaydedilmesi, değişmezliğinin, bütünlüğünün ve kaynağının doğruluğunun garanti altına alınması ve ilgililer nezdinde ispat aracı olarak kullanılabilmesine imkan tanımayı hedefleyen hukuki ve teknik düzenlemeler bütünüdür. 29 GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI E-DEFTER UYGULAMASINA GEÇİŞ ŞARTLARI • Defterlerini elektronik ortamda oluşturmak, kaydetmek, muhafaza ve ibraz etmek isteyen gerçek ve tüzel kişi mükellefler gerekli şartları sağlamaları halinde E-Defter uygulamasından yararlanabilirler. • Elektronik mali mühür veya elektronik imza temin edilmiş olması, • E-defter tutulması, kaydedilmesi, onaylanması, saklanması ve ibrazında kullanılacak yazılımın uyumluluk onayı almış bir yazılım olması gerekir 30 GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI E-DEFTER UYGULAMASINA BAŞLAMA TARİHİ • 421 Sıra No’lu VUK Genel Tebliği uyarınca zorunluluk kapsamına giren mükelleflerin 2014 Takvim Yılında elektronik defter uygulamasına başlandı • Başvurular www.e-defter.gov.tr adresinden yapılacaktır. • Defterlerini elektronik defter biçiminde tutmaya başlayanlar, söz konusu defterlerini kâğıt ortamında tutamazlar. 31 GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI E-DEFTERİN TUTULMASI • Kâğıt ortamında tutulan defterler için geçerli olan kurallar (süre, cezai yaptırımlar, vb.) e-defterler için de geçerlidir. • Başlangıç aşamasında yevmiye defteri ve büyük defterin elektronik defter kapsamında tutulması öngörülmüştür. 32 GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI E-DEFTERİN İŞLEYİŞİ Defterin hazırlanması Mükellef Defterin mühürlenmesi ve sis. Yük Mükellef Defter Beratı GİB Defterin Saklanması Mükellef • Oluşturulan “defter” dosyası mühürlenir ya da imzalanır. 33 GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI E-DEFTERİN İŞLEYİŞİ • Aylık dönemler halinde elektronik defterler oluşturulur ve saklanmaya başlanır. • Aylık olarak oluşturulan e-defterlere ilişkin berat dosyaları döneminin 3. ayının sonuna kadar siteme yüklenir oluşturulur. • Aylık dönem, sadece onaya sunulan ayın defter kayıtlarını ifade etmekte olup, önceki aylara ait kayıtları içermez 34 GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI E-DEFTERİN İŞLEYİŞİ 35 GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI E-DEFTERİN İŞLEYİŞİ Bir Defter Döneminin, bir ayın tamamını kapsaması zorunlu değildir. Birden fazla defter takımı hazırlanması mümkündür. 36 GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI E-DEFTERİN İŞLEYİŞİ İlgili döneme ait beratlar GİB ‘e gönderildikten sonra dönemin son gününe ve sonrasına ait işlemleri kapsayan beratlar GİB ‘e gönderilebilir. 37 GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI E-DEFTERİN İŞLEYİŞİ • Defter Dönemleri arasında gün itibariyle boşluk bırakılması mümkün değildir 38 GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI E-DEFTERİN İŞLEYİŞİ • Bir defter döneminin son günü onu takip eden dönemin ilk günü ile aynı olabilir. • Örnek : 01.02.2015 – 15.02.2015 dönemine ait defterleri hazırladıktan ve beratları GİB ‘e gönderdikten sonra 15.02.2015 tarihine bir fiş eklediniz. Kullanıcı fişi ekledikten sonra 15.02.2015 tarihinden başlayıp 28.02.2015 tarihine kadar olan dönem için yeni bir defter hazırlayabilir. 39 GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI E-DEFTER BELGE TÜRLERİ • E-Deftere ilişkin 8 adet belge türü mevcuttur. 40 GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI E-DEFTER ÖDEME TÜRLERİ • E-Defter uygulamasında 4 farklı ödeme türü mevcuttur. 41 GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI E-DEFTER ÖZELLİKLİ KONULAR • Soru 1: Personel Masraflarının e-Defter' e Geçirilmesi • Şirket personeli yurtiçinde harcama yaptıktan sonra ilgili fişleri (yemek, taksi, otel. vs.) ibraz ederek ödeme almaktadır. Mevcut durumda (kâğıt defter) bu masraf fişleri yevmiye defterine işlenirken aynı yevmiye maddesine eklenmektedir. E-Defter' e geçildiğinde bir belgenin bir maddede gösterilmesi zorunlu olduğundan fişlerin teker teker işlenmesi operasyonel açıdan imkansız hale gelmektedir. Bu durum hakkında izlenecek yol nedir? 42 GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI E-DEFTER ÖZELLİKLİ KONULAR • Cevap 1: Personel Masraflarının e-Defter' e Geçirilmesi • Doküman tipi “diğer" seçilip "Masraf Formu" adı altında şirket kaşe ve imzası ile fişlerin eklendiği bir formun saklanması koşulu ile kayıt yapılabilir. • Masraf formları seri ve sıra numaralı olup birbirini takip etmelidir. 43 GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI E-DEFTER ÖZELLİKLİ KONULAR • Soru : 2 Faturanın ayrı ayrı yevmiye fişlerine girişi hk. Muhasebe programımız farklı müşteri/tedarikçilere ait birden fazla alış veya satış faturalarını birleştirerek tek bir yevmiye fişinde kayıt etmektedir. Forumda bu konu ile ilgili sorulara Gelir İdaresi tarafından verilen cevapta e-defter uygulaması teknik kılavuzlarında her bir belgenin ayrı yevmiye kayıtlarında gösterilmesi gerektiği ve bununla ilgili düzenleme olduğundan bahsediliyor, ancak bu konuda yayımlanmış bir tebliğ yok. Konu hakkında izlenecek yol nedir? 44 GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI E-DEFTER ÖZELLİKLİ KONULAR • Cevap : 2 Faturanın ayrı ayrı yevmiye fişlerine girişi hk. "Her kaydın dayandığı belgelerin türü ile varsa tarihleri ve sayıları" yazılmalıdır denilmektedir. Bu hükme göre muhasebe kaydına teşkil eden bir belge varsa bu belge "belge türü" olarak yazılmalıdır. Bu durumda her bir belge bir yevmiye maddesine kayıt edilmesi gerekiyor. 45 GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI E-DEFTER ÖZELLİKLİ KONULAR • Soru : 3 Banka havalesi yevmiye kaydı Bankaya gelen veya gönderilen havalelerin yevmiye kayıtlarında banka dekont numarasının yazılmasını daha önce belirtmiştiniz. Yukarı belirttiğimiz sorumuza paralel olarak banka işlemlerini her gün için tek bir yevmiye maddesi olarak (gerektiğinde bu yevmiye maddesinin hangi işlemler için olduğunu liste olarak verebileceğiz) e-defterde gösterebilir miyiz? 46 GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI E-DEFTER ÖZELLİKLİ KONULAR • Cevap : 3 Banka havalesi yevmiye kaydı Banka işlemlerini bir listede ya da ekstre olarak belirtirseniz bu belgeyi “other” olarak kaydedebilirsiniz. 47 GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI E-DEFTER ÖZELLİKLİ KONULAR • Soru : 4 Çek belge türünün numarası Belgenin türünde çek var. Müşteriden 20 adet çek aldık. Bunları bir çek giriş işlemi ile yapıyoruz ve cari hesabına tek satır olarak; Çeki girdiğimiz bordro numarası, 20 adet çekin toplamı,bu çeklerin ortalama vadesi geçiyor. Biz bu belgenin numarasını bordro numarası olarak kullanabilir miyiz? 48 GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI E-DEFTER ÖZELLİKLİ KONULAR • Cevap : 4 Çek belge türünün numarası Birden fazla çekin ayrıntılı bilgilerini çek bordrosuna yazıp bu bordroyu firma imzalayıp kaşeleyip saklamak kaydıyla belge türü “ Diğer " yazılarak belge açıklaması “ Çek Bordrosu " yazılarak tarih ve numara yazarak kayıt edebilirsiniz. 49 GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI E-DEFTER ÖZELLİKLİ KONULAR • Soru : 5 Kasa icmali Kasa fişlerini detay bilgileri gösteren bir icmal hazırlayıp referans numarası vermek suretiyle bu icmale ekleyerek tek satırda (örn:50 adet aynı güne ait fişi) tek yevmiye fişinde gerekli kayıt işlemlerini yaptığımızda gerek mevzuat gerekse teknik açıdan sıkıntı yaşar mıyız? 50 GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI E-DEFTER ÖZELLİKLİ KONULAR • Cevap : 5 Kasa icmali Eğer siz düzenlediğiniz yazar kasa fişlerini kaydetmek istiyorsanız gün sonu alınan "Z Raporunu" belge türü “diğer" yazılarak belge açıklaması alanına "Z Raporu" yazılarak bu raporun tarih ve numarasını yazarak kayıt edebilirsiniz. Size düzenlenen yazar kasa fişlerini ise bir icmal listesinde ayrıntıları gösterilmek şartı ile ve bu icmal listesinin firma tarafından kaşeli imzalı saklanması şartı ile belge türü “diğer" yazılarak belge açıklaması alanına "İcmal Listesi" yazılarak bu listenin tarih ve numarasını yazarak kayıt edebilirsiniz. 51 GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI E-DEFTER ÖZELLİKLİ KONULAR • Soru :6 Ödeme Tipi Belge tipi fatura veya diğer olarak seçilmiş kayıtlarda ödeme tipi zorunlu mudur? Örneğin, Belge tipi fatura ödeme tipi boş ya da belge tipi diğer, belge açıklaması virman fişi, ödeme tipi boş gibi kayıtlar girilebilir mi? 52 GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI E-DEFTER ÖZELLİKLİ KONULAR • Cevap : 6 Yevmiye maddesinin dayandığı işlem bir ödemeye dayanıyor ise “Payment Method” elemanı kullanılmalı ve değeri boşluk olmamalıdır. ( Payment Method alanında nakit, çek, senet, kredi kartı, banka kullanılabilir.) Örneğin, ödeme bankadan yapıldıysa (havale, EFT ) ödeme yöntemi banka, Ödeme kasadan yapıldıysa ödeme yöntemi nakit, Ödeme çekle yapıldıysa ödeme yöntemi çek olmalıdır. 53 GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI E-DEFTER ÖZELLİKLİ KONULAR • Soru : 7 Berat Elektronik berat kontrolü nasıl yapılacak? Mükellefin defter kayıtlarını süresinde e-defter sistemine yükleyerek berat aldığı nasıl kontrol edilebilecek? Bunun için mükelleften vergi incelemeleri sırasında nasıl bir talepte bulunulacak? 54 GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI E-DEFTER ÖZELLİKLİ KONULAR • Cevap : 7 E-Defter uygulamasında elektronik ortamda oluşturulan defterler (kayıtlar) hiçbir şekilde Gelir İdaresi Başkanlığına gönderilmiyor. Başkanlığa sadece oluşturulan defterlerin beratları (kâğıt defterlerde açılış onayını gösteren ilk sayfa benzeri mükellefin bazı bilgilerini içeren dosya) alıyor.Yüklenilen beratlar e-defter yazılımı tarafından GİB imza değeri ile imzalanarak onaylı hale geliyor. Onaylı beratlar mükellef tarafından sistem üzerinden indirilerek defterler ile birlikte saklanması gerekiyor. Burada Başkanlık tarafından sadece gönderilen beratın mükellefe ait olup olmadığı, uyumlu yazılım kullanılıp kullanılmadığı gibi kontroller yapılıyor. Vergi incelemesi sırasında oluşturulan defterler ve GİB onaylı beratının XML hali verilmesi yeterli olacaktır. 55 GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI E-DEFTER ÖZELLİKLİ KONULAR • Soru : 8 Aynı vergi kimlik numarasına sahip şubelerin farklı e-defter programları kullanabilmesi hakkında Bir müşterimiz aynı vergi kimlik numarasına sahip 4 şubesinden 1 tanesi için farklı bir e-defter programı kullanıyor. Diğer 3 şubesi için bizim e-defter çözümümüzü kullanmak istiyor. Bir şirket birden çok e-defter programını şube bazında kullanabilir mi? 56 GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI E-DEFTER ÖZELLİKLİ KONULAR • Cevap : 8 Bir şirket şubeleri için olsun ya da olmasın sadece bir tane uyumluluk onayı almış e-defter yazılımı kullanabilir. 57 GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI E-DEFTER ÖZELLİKLİ KONULAR • Soru : 9 Tür Değişikliği Limited Şirket 2014 Aralık ayı sonuna kadar Nevi değiştirerek Anonim Şirket olacaktır. 1-E-Fatura mükellefi 2- Aralık 2014 tarihinde GİB‘ e elektronik ortamda EDefter için başvuru yapıldı. (Limited şirket olarak) Şirket nevi değiştirip Anonim Şirkete dönüştüğünde E-Fatura ve E-Defter le ilgili GİB’e bildirimleri nasıl olacak? 58 GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI E-DEFTER ÖZELLİKLİ KONULAR • Cevap : 9 E-Fatura uygulamasına kayıtlı bir kullanıcı, nevi değişikliğine gitmesi halinde 15 gün içerisinde, nevi değişikliğine ilişkin Ticaret Sicil Gazetesinin fotokopisi ve durumu izah eden bir dilekçe ile Gelir İdaresi Başkanlığı’na posta yoluyla, yeni unvana ait mali mühür temini için de Kamu Sertifikasyon Merkezine elektronik ortamda başvurması gerekmektedir. Nevi değişikliğine giden mükellefler yeni mali mühürlerini temin edene kadar, E-Fatura Uygulamasından eski Vergi Kimlik Numarasına ait unvan ve mali mühür ile yararlanmaya devam edeceklerdir. 59 GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI E-DEFTER ÖZELLİKLİ KONULAR • Cevap : 9 Bu süre zarfında, eski unvanlarına düzenlenen faturaları muhasebeleştirebilecekler, düzenleyecekleri E-Faturalarda, yeni unvan ve Vergi Kimlik Numarası bilgilerine faturanın açıklama alanında yer vereceklerdir. Yeni unvanlarına ait mali mührün üretim/teslim bilgisi Kamu Sertifikasyon Merkezi tarafından Başkanlığa iletildikten sonra, Başkanlık tarafından eski hesapları kapatılarak, yeni hesapları aktive edilecektir. Bu tarihten sonra yeni VKN, yeni unvan ve yeni mali mühür kullanılarak e-fatura düzenlenecektir. Mali Mühür, mükellef tarafına teslim aldıktan sonra GİB’e bilgi verilmesi halinde Şirket bilgileri hem e-defter hem de e-fatura için düzeltilecektir. 60 GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI E-DEFTER ÖZELLİKLİ KONULAR • Soru : 10 Serbest Bölge Şubesi E-Defter Serbest Bölgede faaliyet gösteren şubemiz için ayrı defter tasdik ettirdiğimizden, e-defter uygulamasına geçildikten sonra da bu uygulamamıza devam edip edemeyeceğimiz, hususunda açıklama rica ederiz. 61 GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI E-DEFTER ÖZELLİKLİ KONULAR • Cevap : 10 Serbest Bölge Şubesi E-Defter E-defter uygulamasında şube bazında defter oluşturma imkanı vardır. Şubeniz için ayrı bir başvuru yapılmasına gerek yok. Sadece merkez için başvuru yapılması yeterlidir. Uyumlu yazılıma sahip firmaya serbest bölge için ayrı defter tutmak istendiği bildirilir. Serbest bölge için ayrı defter ve beratlar oluşturulur. Bunun için GİB ‘de izin alınmasına gerek yok. 62 GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI E-DEFTER BERATI 63 GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI BERAT NEDİR? • Defterler GİB ‘e gönderilmediği için herhangi bir döneme ait defterin içeriğinin daha sonra değiştirilmediğini garanti edecek; e-defter gibi elektronik, XML formatındaki dosyadır. • Yevmiye ve Kebir defterlerinin her birinin beratları ayrı ayrıdır. • Berat Dosyalarının internet üzerinden GİB’ e gönderilmesi zorunludur. 64 GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI BERAT NEDİR? • GİB, kendisine gönderilen berat dosyasını mali mühürü ile mühürler • Kullanıcı, GİB mühürlü berat dosyalarını internet üzerinden alarak bilgisayarına yükler • E-defter uygulamasında gönderilmez. oluşturulan defterler GİB’e 65 GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI BERAT NEDİR? • E-defter kullanıcıları, GİB ‘den aldıkları mühürlü berat dosyalarını, defterler ile birlikte saklamak zorundadırlar. • Defter, ilişkili olduğu berat dosyası ile birlikte geçerlilik kazanır 66 GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI BERATIN OLUŞTURULMASI • E-Defter kullanıcısı Yevmiye ve Defteri Kebirlerini oluşturacağı tarih aralığını verir. Bu aşamadan sonra defterlerin hazırlanması ve imzalanması, beratların hazırlanıp imzalanması ve isteniyorsa beratların zaman damgası ile damgalanması gereklidir. 67 GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI E-DEFTER BERATI 31 Mart 2015 68 GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI BERAT E-Defter beratı, • elektronik defterlerin değişmezliğini ispat etmeye yönelik olup, • elektronik defterlerin içeriğine yönelik bir onayı veya vergisel bir denetimi ifade etmemektedir. 69 GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI E-DEFTER VE BERAT DOSYALARI ÖZELLİKLİ KONULAR • Hazırlanan defter ve berat dosyalarının nasıl adlandırılacağı GİB tarafından belirlenmiştir. 70 GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI E-DEFTER VE BERAT DOSYALARI ÖZELLİKLİ KONULAR • Defterleri ayrı tutulan şubeleri olan firmalarda; merkez de dahil olmak üzere her şube için 1’den başlayarak müteselsil devam eden bir numara ve bir şube açıklaması belirlenir. 71 GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI ZAMAN DAMGASI 72 GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI ZAMAN DAMGASI • 5070 Sayılı Elektronik İmza Kanunu’na göre; Bir elektronik verinin üretildiği, değiştirildiği, gönderildiği, alındığı veya kaydedildiği zamanın tespit edilmesi amacıyla, elektronik sertifika hizmet sağlayıcısı tarafından elektronik imza ile doğrulanan kayıttır. • Zaman Damgası; oluşturulan beratların hangi tarih ve saatte oluşturulduklarını beratın içine kaydederek, herhangi bir nedenle zorunlu olan tarihte GİB’e gönderilememesinde sorumlu duruma düşülmesini önler. 73 GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI MUHAFAZA VE İBRAZ 74 GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI MUHAFAZA VE İBRAZ • Muhafaza ve ibraz yükümlülüğü, arşivlenen faturaların doğruluğuna, bütünlüğüne ve değişmezliğine ilişkin olan her türlü elektronik kayıt ve veri, veritabanı dosyası, saklama ortamı ile doğrulama ve görüntüleme araçlarının tümünü kapsamakta olup, e-faturalara istendiğinde kolaylıkla erişebilmeyi, anlaşılabilir ve eksiksiz bir biçimde görüntüleyebilmeyi ve faturaların okunabilir kâğıt baskılarını üretebilmeyi sağlayacak biçimde yerine getirilmelidir. 75 GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI MUHAFAZA VE İBRAZ • E-faturanın kağıda basılarak saklanması söz konusu değildir. • Mükelleflere ait e-faturaların yine mükellefe ait bilgi işlem sistemlerinde saklanması esas olup GİB’ den izin almış üçüncü kişiler nezdinde de elektronik saklama yapılabilecektir. 76 GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI MUHAFAZA VE İBRAZ • Başka mükelleflerden elektronik saklama hizmetinin alınması mükelleflerin elektronik faturalarının muhafaza ve ibraz sorumluluğunu ortadan kaldırmaz. Elektronik faturaların muhafazasının Türkiye Cumhuriyeti sınırları içerisinde ve Türkiye Cumhuriyeti Kanunları’ nın geçerli olduğu yerlerde yapılması zorunludur. Bu zorunluluk yurt dışında ikincil bir arşivleme yapılmasına engel teşkil etmez. 77 GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI MUHAFAZA VE İBRAZ • Portala gelen faturalar arşivle butonu ile arşiv kısmına kaldırılır. Buradan indir butonu ile bilgisayara indirilebilir. XML formatında olan e-faturanın paylaşımı mümkündür. • Güvenli elektronik imza ile imzalanmış olarak elektronik veya manyetik ortamda alınan faturalar ise sadece elektronik veya manyetik ortamda muhafaza edilecektir. Elektronik ortamda alınan faturaların kağıt nüshasının saklanması, muhafaza ve ibraz ödevlerinin yerine getirilmesi açısından yeterli değildir 78 GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI E-KAYIT SAKLAMA 79 GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI E-KAYIT SAKLAMA • VUK 431 sıra numaralı Genel Tebliğ Kapsamında zorunluluk getiren mükelleflerin tebliğ ekinde yer alan “ Asgari kayıt saklama gereksinimi belirlenen konular” içeriğine uygun kayıtları, elektronik ortamda oluşturmak, saklamak ve istendiğinde ibraz edilmek üzere vergi denetimine hazır veri tutma yükümlülüklerini kapsayan raporlama dosyasıdır. • Uygulamaya geçiş tarihi 01.01.2015 ‘dir. VUK 436 80 GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI E-KAYIT UYGULAMASINA DAHİL OLAN MÜKELLEFLER ; a) 4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) Kanunu ekinde yer alan ( I ) sayılı liste kapsamında ÖTV mükellefleri, • 5015 sayılı Petrol Piyasası Kanunu kapsamında bayilik, taşıma, dağıtıcı, depolama, madeni yağ lisanslarından birine sahip olanlar 81 GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI E-KAYIT UYGULAMASINA DAHİL OLAN MÜKELLEFLER ; b) Özel Tüketim Vergisi Kanunu ekinde yer alan (III) sayılı listenin B cetvelinde yer alan ürünlerle ilgili olarak, * Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumundan Tütün Ticareti Yetki Belgesi almış gerçek ve tüzel kişiler ve Kurum’dan Üretim ve Faaliyet Uygunluk Belgesi almış gerçek ve tüzel kişiler, 82 GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI E-KAYITA İLİŞKİN TUTULACAK KAYITLAR • • • • • • • Satış Kayıtları Alış Kayıtları Dönem başı ve sonu envanter kayıtları İthalat kayıtları İhracat kayıtları Üretim kayıtları Diğer kayıtlar 83 GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI E-UYGULAMALARIN ÇEVRESEL ETKİSİ • Yıllık beyanname sayısı: 104.835.074. her beyanname için 5 sayfa harcandığı varsayılırsa 524.175.370 adet A4 tasarruf edilmiştir. Yaklaşık 2.600 ton. • E-dönüşüm ile 10 yılda 1,3 milyon adet ağaç kesilmekten kurtarılmıştır. 84 GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI İÇERİK GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI 1. 2. 3. 4. 5. Kasa / Ortaklar CH Adatlandırma Kar dağıtımı Dağıtılan karın vergilendirilmesi Alacakların değerlemesi 85 GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI İÇERİK GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE 6. 7. 8. 9. Stoklar Zayi olan mallar Duran Varlıklar Yenileme Fonu 86 GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI GÜNCEL MUHASEBE • KASA Kasa mevcutları İTİBARİ kıymetleri ile değerlenir. Daima BORÇ bakiyesi verir. (Alacak bakiyesi vermesi durumunda = V.U.K.’nun 30/4. maddesine göre re’sen takdir nedenidir İtibari değer, her nevi senetlerle esham ve tahvillerin üzerinde yazılı olan değerlerdir. 87 GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI • KASA SAYIM FAZLASI 31/12/2014 100 KASA 397 KASA SAYIM VE TESELLUM FAZ. XXX XXX 31/12/2014 397 KASA SAYIM VE TESELLUM FAZ. 679 DİĞER OLAĞAN DIŞI GEL. VE KAR. XXX XXX • (Fazlalığın nedeni bulunmadığı takdirde gelir olarak matraha ilave edilecektir.) 88 GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI • KASA SAYIM NOKSANI 31/12/2014 197 SAYIM TESELLÜM NOKSANLARI 100 KASA XXX XXX 31/12/2014 689 DİĞER OLAĞAN DIŞI GİDER VE ZARARLAR 197 SAYIM TESELLÜM NOKSANLARI XXX XXX • (Kanunen Kabul Edilmeyen Gider olarak matraha dahil edilecektir.) 89 GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI KASA FAZLASI / ORTAKLAR CARİ TTK MD.562 TTK md 358, Pay sahipleri, sermaye taahhüdünden doğan vadesi gelmiş borçlarını ifa etmedikçe ve şirketin serbest yedek akçelerle birlikte kârı geçmiş yıl zararlarını karşılayacak düzeyde olmadıkça şirkete borçlanamaz. TTK md 358, Pay sahibi olmayan yönetim kurulu üyeleri ile yönetim kurulu üyelerinin pay sahibi olmayan 393 üncü maddede sayılan yakınları şirkete nakit borçlanamaz. Bu kişiler için şirket kefalet, garanti ve teminat veremez, sorumluluk yüklenemez, bunların borçlarını devralamaz. Aksi hâlde, şirkete borçlanılan tutar için şirket alacaklıları bu kişileri, şirketin yükümlendirildiği tutarda şirket borçları için doğrudan takip edebilir. 90 GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI KASA FAZLASI / ORTAKLAR CARİ • Vergisel açıdan kasa fazlası: • Kasa hesabının bakiyesi ticari hayatın gereklerinin üzerinde olduğu ve işletmenin gelir hanesine girmeyecek bir şekilde, işletme kayıtlarının dışında değerlendirildiği kabul edilen tutardır. • Azami kasa tutarı tespit edilecek ve asgari tutarın üzerinde kalan bakiyeler faiz hesabında dikkat alınacaktır. 91 GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI KASA FAZLASI / ORTAKLAR CARİ • ADAT: Vergisel açıdan yapılacak adat yöntemiyle faiz hesabında kredi tutarı; • REESKONT VE AVANS İŞLEMLERİNDE UYGULANACAK FAİZ ORANLARI • • • • TC. Merkez Bankası Tebliği – 14.12.2014’den itibaren Reeskont işlemlerinde % 9 Avans İşlemlerinde %10,50 TC. Merkez Bankası Tebliği – 27.12.2013’den itibaren Reeskont işlemlerinde %10,25 Avans İşlemlerinde %11,75 92 GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI • ÖRNEK Faiz = A x N x T 360 x 100 Tarih 22.06.2014 30.06.2014 12.07.2014 18.07.2014 Bakiye 300.000,00 322.000,00 324.000,00 336.000,00 Olağan Bakiye 10.000,00 10.000,00 10.000,00 10.000,00 25.07.2014 348.000,00 10.000,00 Fiktif Tutar Gün 312.000,00 314.000,00 326.000,00 338.000,00 8 12 6 7 Adat Faiz Faiz (%11,75) 814,67 1.229,83 638,42 772,24 3455,16 93 GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI • KASA HESABINA ADAT UYGULANMASI 31/12/2014 131 ORTAKLARDAN ALACAKLAR 3.455,16 679 DİĞER OLAĞANDIŞI GELİR VE KAR. 391 İLAVE EDİLECEK KDV 2.936,89 518,27 2014 Dönemi Kasa Adatı 94 • GELİR VERGİSİ TEVKİFATI UYGULAMASI (GVK Md.94/6) Tam mükellef Kurumlarda Gelir Vergisi Tevkifatı Uygulaması Tam mükellef kurumlar tarafından sadece tam mükellef gerçek kişilere dağıtılacak kâr paylarından tevkifat yapılmaktadır. Tam mükellef kurumlardan tam mükellef kurumlara dağıtılacak kâr payları iştirak kazancı niteliğinde olmalarından dolayı tevkifata konu değildir. Kurum kazançlarında istisna olsun olmasın tevkifat, kârın dağıtılması aşamasında yapılmaktadır. (GVK 94. md 1-6) Halka açık ya da halka açık olmayan şirketlerden elde edilen kâr paylarına uygulanan tevkifat oranı, 23.07.2006 tarihinden itibaren %15 olarak uygulanmaktadır. 31 Mart 2015 95 Örnek Uygulama Ödenmiş Sermayesi 50.000,00 TL olan 2 ortaklı bir limited şirket’in genel kurulu kârın tamamını dağıtma kararı almıştır. • Geçmiş yıl ticari zararı 15.000,00 TL’dır. Ancak bu zararın 4.000,00 TL’sı K.K.E.G.’lerin düşülmesinden kaynaklanmıştır. (-) 15.000,00 TL’ye (+) 4.000,00 TL ilave edildiğinde mali zarar (-) 11.000,00 TL olmaktadır. 31 Mart 2015 96 31 Mart 2015 97 31 Mart 2015 98 31 Mart 2015 99 31 Mart 2015 100 GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI ALACAKLARIN DEĞERLEMESİ Alacaklar mukayyet değer (kayıtlı değer) ile değerlenirler. Mukayyet değer ölçüsü uygulanmadan önce alacaklar içinde şüpheli ve değersiz alacaklar varsa saptanır ve bunlar muhasebe kayıtlarıyla düşüldükten sonra geriye kalan alacaklara mukayyet değer ölçüsü uygulanır. Alacakların envanter ve değerlemesinde cari hesaplarla ilgili olarak dönemsel gelir tahakkuklarının yapılması sağlanmalıdır. 101 GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI ALACAKLAR HESABI İÇERİSİNDE ALACAK BAKİYESİ VEREN HESAPLARLA İLGİLİ DÖNEM SONU UYGULAMALARI Alacaklar hesabı içerisinde alacak bakiye veren hesapların bulunmasının en önemli nedeni, karşı taraftan ödeme alınmasına rağmen firma tarafından fatura düzenlenmemiş olmasıdır. Bu durumda olan hesaplar için, dönem sonundan önce mal teslimi ve hizmet ifası işleminin fiili olarak yapılıp yapılmadığı incelenmelidir. V.U.K.’nun 231/5. maddesine göre fatura, malın teslimi veya hizmetin yapıldığı tarihten itibaren azami yedi gün içinde düzenlenmesi gerektiği unutulmamalıdır. 102 GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI ŞÜPHELİ ALACAKLAR Ticari ve zirai kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi ile ilgili olmak şartıyla; 1. Dava ve icra safhasında bulunan alacaklar; 2. Yapılan protestoya veya yazı ile birden fazla istenilmesine rağmen borçlu tarafından ödenmemiş bulunan dava ve icra takibine değmeyecek küçük alacaklar, şüpheli alacak sayılır. Şüpheli hale gelen alacaklar için değerleme gününde tasarruf değerine göre pasifte karşılık ayrılabilir. (Tasarruf değeri, bir iktisadi kıymetin değerleme gününde sahibi için arz ettiği gerçek değeridir. (VUK 264)) 103 GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI • ŞÜPHELİ ALACAK KARŞILIĞI AYIRABİLMEK İÇİN GEREKEN ŞARTLAR 1. Alacak ticari ve zirai kazancın elde edilmesi ve devamı ile ilgili olmalıdır. 2. Alacak hasılat olarak kaydedilmiş olmalıdır. 3. Alacak dava veya icra safhasında olmalıdır. 4. Veya yapılan protestoya ya da yazı ile birden fazla istenilmiş olmasına rağmen borçlu tarafından ödenmemiş bulunan dava ve icra takibine değmeyecek derecede küçük alacak olması gerekir. 5. Alacak teminatlı olmamalıdır. 6. Alacaklı mükellef bilanço esasına göre defter tutuyor olmalıdır. 7. Alacak değerleme günü itibarıyla şüpheli hale gelmiş olmalıdır. 104 GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI Alacağın vadesi geldiği halde tahsil edilmemiş olması karşılık ayırmak için tek başına yeterli değildir. Vadesinde ödenmeyen alacaklar için kanuni yollara hangi dönemde başvurulduysa alacak o dönemde şüpheli hale gelir. Şüpheli alacak karşılığı ayırmak ihtiyaridir. Alacağın şüpheli hale geldiği dönemde karşılık ayrılmadığı durumda, ihtiyariliğin karşılık ayırmama yönünde kullanıldığı kabul edilerek, daha sonraki dönemlerde bu alacak için karşılık ayrılamaz. Ancak hakim görüşün bu olmasına rağmen aksine mahkeme kararları da mevcuttur. 31 Mart 2015 105 GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI ŞÜPHELİ ALACAK KARŞILIĞI AYRILMASI İLE İLGİLİ ÖZELLİKLİ DURUMLAR Kampanyalı (ön ödemeli) satışlardan doğan alacaklar ve avans mahiyetindeki alacaklar için karşılık ayrılamaz. 334 sayılı VUK Genel Tebliği’ne göre alacağın ilgili dönem kayıtlarına girmiş olması ve KDV beyannamelerinde beyan edilmiş olması şartıyla, KDV içeren şüpheli alacaklarda KDV için de karşılık ayrılabilecektir. Aciz vesikasına bağlanan alacaklarda alacağın tamamı için değil bu vesikada yer alan tutar kadar karşılık ayrılabilir. Yurt dışından olan alacaklar içinde dava açıldığının dış temsilciliklere onaylatılması şartıyla karşılık ayrılabilir. (VUK md 323) İştiraklerden olan alacaklar için karşılık ayrılabilir. 106 GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI Dövize endeksli veya döviz cinsinden olan şüpheli alacaklar için karşılık ayrılmasına karar verilmesi halinde, bu alacağa bağlı olarak ortaya çıkan kur farkları da şüpheli alacak kabul edilerek karşılık ayrılır. İflas halindeki kişilerden olan alacaklar için karşılık ayrılabilir. Ferdi işletme ve şahıs şirketlerinde şirketin ortaklarından olan alacakları için karşılık ayrılamaz. Hatır senetleri için şüpheli alacak karşılığı ayrılamaz. 31 Mart 2015 107 GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI Ciro edilmek suretiyle gelen senet bedelinin ödenmemiş olması durumunda, şüpheli alacak karşılığı ayrılabilmesi için bu senedi ciro eden kişi hakkında takibat yapılmış olması gerekir. Kefalete bağlı olan alacaklarda asıl borçlunun yanı sıra kefil nezdinde de takibata geçilmiş olması gerekir. TMSF’ ye devredilen bankalarda bulunan mevduat ve repo hesapları için karşılık ayrılamaz. Grup içi firmalardan olan alacaklar için şüpheli alacak ayrılabilir. Kamu idare ve müesseselerinden olan alacaklar için şüpheli alacak karşılığı ayrılamaz. 31 Mart 2015 108 GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI MUHASEBE KAYITLARI -------------------- / / -------------------128 ŞÜPHELİ TİCARİ ALACAKLAR 120 ALICILAR Alacağın şüpheli alacakları devredilmesi --------------------------------------------------------- / / -------------------654 KARŞILIK GİDERLERİ 129 ŞÜP.TİC.ALACAKLAR KARŞ. Şüpheli alacak için karşılık ayrılması --------------------------------------- 31 Mart 2015 109 XXX XXX XXX XXX GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI -------------------- / / -------------------102 BANKALAR 128 ŞÜP.TİC.ALACAKLAR Şüpheli alacağın tahsil edilmesi -------------------------------------- XX -------------------- / / -------------------129 ŞÜP.TİC.ALACAKLAR KARŞ. XX 644 KON.KALMAYAN KARŞILIKLAR Tahsil edilen XX TL. karşılığın kapatılarak gelir kaydedilmesi --------------------------------------- 31 Mart 2015 110 XX XX GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI • DEĞERSİZ ALACAKLAR (V.U.K. 322) Değersiz alacak, bir yargı kararına veya kanaat verici bir belgeye istinaden tahsiline olanak kalmayan alacaklardır. Şüpheli alacaklar ile değersiz alacaklar arasındaki en önemli fark; değersiz hale gelen alacağın tahsili artık imkansızdır. Oysa şüpheli alacağın tahsili her zaman gerçekleşebilir. Bir alacağın değersiz alacak sayılabilmesi için tüm hukuki yolların tüketilmiş olması gerekir. 31 Mart 2015 111 GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI • DEĞERSİZ ALACAKLARDA KANAAT VERİCİ VESİKA Kanaat verici vesikaların neler oldukları vergi kanunlarında sayılmamış olmakla birlikte yargı kararlarına göre kanaat verici vesikalar şunlardır; Alacaktan vazgeçildiğine dair konkordato anlaşması, Borçlunun ülkeye dönmemek üzere terk ettiğini ve haczi mümkün mal bulunmadığını gösteren belgeler, Borçlunun gaipliğine ilişkin mahkeme kararı, Mahkeme tarafından kabul edilen alacaktan vazgeçildiğine dair belgeler, Borçlunun mal varlığı bırakmadan ölümü ve mirasçıların mirası reddettiklerine dair resmi belgeler, Ticaret mahkemesince borçlu hakkında verilmiş ve ilgili masa tarafından tasfiyeye tutulmuş iflas kararına ilişkin belgeler. Aciz vesikası kanaat verici belge değildir. 31 Mart 2015 112 GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI • DEĞERSİZ ALACAKLARDA ZARAR YAZILACAĞI DÖNEM (VUK 322 f.2,3) Değersiz alacaklar, bu kapsama girdikleri tarihte tasarruf değerlerini kaybederler ve kayıtlı değerleri zarara geçirilerek yok edilirler. İşletme hesabı esasına göre defter tutan mükelleflerde değersiz alacaklar, gider kaydedilmek suretiyle yok edilirler. İlgili yılda zarara geçirilmeyen değersiz alacağın, sonraki yıllarda zarar yazılabilmesi mümkün değildir. 31 Mart 2015 113 GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI MUHASEBE KAYITLARI -------------------- / / -------------------659 DİĞER OLAĞAN GİDER VE ZARARLAR 120 ALICILAR Alacağın değersiz hale gelmesi -------------------------------------- 31 Mart 2015 114 XXX XXX GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI VAZGEÇİLEN ALACAKLAR (VUK 324) Vazgeçilen alacak, konkordato veya sulh yoluyla alınmasından vazgeçilen alacaklardır. Vazgeçilen alacakları değersiz alacaklardan ayıran en önemli husus sulh yoluyla alacaktan vazgeçilmesidir. Sulh yolunun kabul edilebilmesi için sulhun yine de mahkeme sürecinde ve mahkeme vasıtasıyla sağlanmış olması gereklidir. Vazgeçilen alacak, borçlu açısından kar hükmünde olup, borçlunun defterinde özel bir karşılık hesabına alınır. Bu hesabın muhteviyatı alacaktan vazgeçildiği yılın sonundan başlayarak üç yıl içinde zararla itfa edilmediği takdirde kar hesabına aktarılır. 31 Mart 2015 115 GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI Üç yıllık bekleme süresi içerisinde borçlunun işi terki, ölümü ve kurumlarda devir halinde ertelenen tutar o yılın karına eklenir. Kaynağı ne olursa olsun geçmiş yıllara ait zararların, vazgeçilen alacaklar sebebiyle oluşturulan karşılıklardan mahsup edilmeleri mümkün değildir. Sadece üç yıllık bekleme süresi içerisinde oluşan zararların vazgeçilen alacaklar sebebiyle ayrılan karşılık tutarından mahsup edilebilmeleri mümkündür. 31 Mart 2015 116 GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI MUHASEBE KAYITLARI ALACAKLININ MUHASEBE KAYDI -------------------- / / -------------------689 OLAĞANDIŞI GİDER VE ZARARLAR 120 ALICILAR Vazgeçilen alacağın zarara aktarılması -------------------------------------- XXX XXX BORÇLUNUN MUHASEBE KAYITLARI -------------------- / / -------------------320 SATICILAR XXX 549 ÖZEL FONLAR XXX Vazgeçilen borcun özel fon hesabına aktarılması --------------------------------------Üç Yıl İçerisinde Zararla İtfa Edilemeyen Tutarın Gelir Hesabına Aktarılması -------------------- / / -------------------549 ÖZEL FONLAR XXX 679 D.OLAĞANDIŞI GELİR VE KARLAR XXX İtfa edilemeyen fon hesabının gelir hesabına aktarılması --------------------------------------31 Mart 2015 117 GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI ALACAK VE BORÇ SENETLERİ REESKONTU • Reeskont, işletme aktifinde veya pasifinde yer alan alacak ve borç senetlerinin değerleme günündeki gerçek değerine indirgenmesidir. Şartları • • • • • • • Alacak veya borç senede veya çeke bağlı olmalıdır. Senet, vade içermelidir. Senedin vadesi değerleme günü itibariyle gelmemiş olmalıdır. Senet bilançoda yer almalıdır. Senet kazancın elde edilmesine yönelik olmalıdır. Borç senedi veya çeki gider veya maliyet özelliği taşımalıdır 14.12.2014 tarihinden itibaren yapılacak olan reeskont işlemlerinde % 10,25 oranı uygulanacaktır. 118 GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI REESKONTTA ÖZELLİKLİ DURUMLAR • Bankalar, bankerler ve sigorta şirketleri dışında kalan ve bilanço esasına • • • • göre defter tutan mükellefler için reeskont işlemi ihtiyaridir. Ancak alacak senetlerini reeskonta tabi tutan kuruluşlar, borç senetlerini de reeskonta tabi tutmak zorundadır. Kısmi reeskont işlemi yapılamaz. Örneğin; alacak senetlerinin bir kısmını reeskonta tabi tutup, diğer kısmını tutmamak olmaz. Bankalara Teminata ve tahsilata verilen senetler için reeskont hesaplanabilir. Kampanyalı ( ön ödemeli ) satışlarla ilgili olarak alınan senetler için reeskont hesaplanamaz. Hatır senetleri için reeskont hesaplanamaz. 119 GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI • • • • • • Yıllara sari inşaat dolayısı ile alınan senetler için reeskont hesaplanamaz. Vadesi belli olan senetsiz alacak ve borçlar için reeskont hesaplanamaz. Müflisten olan alacaklar için reeskont hesaplanamaz. Senet tutarı KDV’de içeriyorsa, KDV hasılat unsuru olmadığından, reeskont işlemi yapılırken bu kısım senet bedelinden düşülüp düşülmeyeceği tartışmalıdır Vade içermeyen senetler için reeskont işlemi yapılamayacaktır. Vade, reeskont hesaplamasında teknik bir gerekliliktir. 31/12/2017 tarihine kadar, üzerinde yazılı düzenleme tarihinden önce çekin ödenmek için muhatap bankaya ibrazı geçersizdir. 120 GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI STOKLAR Stoklar işletmenin üretimde kullanmak veya satmak amacı ile edindiği ilk madde ve malzeme ticari mal yarı mamul, mamul hurda gibi varlıklar ile kendi ürettiği benzeri nitelikteki iktisadi kıymetleri ifade eder. Dönem sonunda işletme stoklarının fiili envanteri çıkarılır. Fiili envanter ile kaydi envanter arasında oluşan farklar stok sayım fazlalıkları veya stok sayım noksanlıkları hesaplarına alınırlar. V.U.K’na göre stoklar genel olarak maliyet bedeli ile değerlenir. 31 Mart 2015 121 GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI SATIN ALINAN STOKLARIN DEĞERLEMESİ Satın alınan mallarda maliyet bedelini oluşturan unsurlar aşağıdaki gibidir: 1. Malın satın alma bedeli, 2. Malın işyerine getirilmesi için yapılan nakliye ve hammaliye giderleri, 3. Malın alımı ile ilgili olarak ödenen sigorta giderleri, 4. Alış komisyonları, 5. Mal ile ilgili finansman giderleri, 6. Malın işyerine getirilmesi aşamasına kadar yapılan depolama giderleri, 7. İthal edilen emtianın CİF bedeli, gümrükte ödenen vergiler ve emtianın gümrükten işyerine gelinceye kadar yapılan nakliye, komisyon ve benzeri giderler, 8. İthalat teminatları için ödenen faiz ve komisyonlar, 9. Emtianın satın alınıp işletme stoklarına girdiği tarihe kadar oluşan kur farkları. 31 Mart 2015 122 GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI STOKLARDA DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ (V.U.K. 274) Satın alınan veya imal edilen malların maliyet bedeline nazaran değerleme günündeki satış bedelleri %10 ve daha fazla bir düşüklük gösterdiği hallerde, maliyet bedeli yerine emsal bedeli ölçüsü tatbik edilebilir. Ayrıca; Yangın, deprem, su basması gibi afetler yüzünden veya, bozulmak, çürümek, kırılmak, paslanmak gibi haller neticesinde iktisadi kıymetinde önemli bir azalış olan mallar emsal bedelle değerlenirler. 31 Mart 2015 123 GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI STOKLARDA DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ Tabi afetler sonucu değeri düşen malların emsal bedelle değerlenerek uğranılan zararın gider kaydedilebilmesi için; meydana gelen olayın itfaiye, mahkeme gibi yetkili makamlara tespit ettirilmesi gerekir. Tespit belgeleri ile birlikte vergi dairesine müracaat edilerek emsal bedelin takdiri istenmelidir. 31 Mart 2015 124 GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI STOKLARDA DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ Stoklarında meydana gelen bir azalmanın takdir edilmesi talebinde bulunan bir mükellefin; • Değer düşüklüğüne yol açan olayı, • Stoklarında iddia ettiği miktarda mal bulunduğunu, • Değer düşüklüğünün yangın, deprem ve su basması, bozulmak, kırılmak, çürümek, çatlamak, paslanmak gibi haller sayılan olaylardan kaynaklandığını, her türlü maddi delil ile ispatlaması gerekir. 31 Mart 2015 125 GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI STOKLARDA DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ • Örnek: Dönem sonu stok miktarı 200 birim olan, söz konusu malın, işletmedeki birim maliyet bedelinin 55 TL ve değerleme günü itibariyle piyasada oluşan fiyatının 48 TL olması halinde, • Piyasada oluşan fiyat, maliyet bedelinin % 10’undan daha fazla oranda düşük olduğundan, işletme emsal bedelle değerleme yapılabilir. 126 GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI 127 GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI 31.12.2014 157- Diğer Stoklar 01- Değeri Düşen Mallar 153- Ticari Mallar 01- A Ticari Malı 1.12.2014 654- Karşılık Giderleri 01- Değeri Düşen Malla 158- Stok Değer Düş. Karş. 01- A Ticari Malı 11.00011.000- 1.4001.400- 128 GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI STOKLARDA FİRE Fire, vergi kanunlarımızda özel olarak tanımlanmış bir konu değildir. Vergi mevzuatı açısından işletme stoklarında ticari teamüllere uygun olarak ortaya çıkan miktar azalmaları “olağan fire” olarak kabul edilir. Ticari teamüllere uygun ortaya çıkan olağan firelerin gider veya maliyet unsuruna dönüşmesi için takdir komisyonu kararına gerek bulunmamaktadır. Olağanüstü fireler için takdir komisyonunu başvurulur. Takdir komisyonu tarafından belirlenen tutar doğrudan gider hesaplarına alınabilir. Takdir komisyonu kararı bulunmaması halinde olağanüstü fireler ancak KKEG olarak kayıtlara alınabilir. 31 Mart 2015 129 GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI ZAYİ OLAN MALLAR Deprem, sel felaketi ve Maliye Bakanlığının yangın sebebiyle mücbir sebep ilan ettiği yerlerdeki yangın sonucu zayi olanlar hariç olmak üzere, zayi olan malların ekonomik değeri yoksa satışı da söz konusu değildir. Alış belgelerinde yer alan KDV tutarının indirim hesaplarından çıkartılarak malların zayi olduğu dönemde hesaplanan KDV olarak ilave edilmesi gereklidir. 31 Mart 2015 130 GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI ÇALINAN MALLARIN DEĞERLEMESİ Hırsızlık veya dolandırıcılık sonucu işletmeden çıkan mallar dolayısıyla oluşan zararın vergi matrahından düşülmesi mümkün değildir. Hırsızlık veya dolandırıcılık sebebiyle çalınan malların maliyet bedelleri, olayın polis raporu veya benzeri belgelerle kanıtlanması halinde KKEG olarak kayıtlara alınır. Alış belgelerinde indirim konusu yapılan KDV tutarlarının da hesaplanan KDV olarak beyan edilmeleri gerekir. Olayın polis raporu veya benzeri belgelerle kanıtlanamaması durumunda söz konusu mallar işletmeden çekilmiş olarak kabul edilirler. Bu durumda söz konusu mallar için fatura düzenlenerek mallar emsal bedelleri ile hasılat yazılırlar. 31 Mart 2015 131 GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI HURDALAR VE KULLANIM ÖMRÜ TAMAMLANMIŞ MALLAR Vergi idaresi, işletme stoklarında yer alan ve kullanım ömürlerini tamamlamak suretiyle hurda hale gelmek suretiyle değeri düşen malların emsal bedelleri ile değerlenebilmesi için, V.U.K. 267/3.maddesi gereği takdir esasına göre değerleme yapılması, bunun için takdir esasını talep eden şirketin takdir komisyonuna yazılı olarak müracaat etmesini istemektedir. Satış imkanı kalmayan, takdir komisyonunca “0” değer tespiti yapılan malların alış faturalarında gösterilen KDV’lerin indirim konusu yapılması mümkün bulunmaktadır. 31 Mart 2015 132 GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI DURAN VARLIKLAR Satın alınan ATİK maliyet bedeli ile değerlenir. Satın alınan ATİK maliyetine ilave edilecek giderler. Satın alma bedeli, Makine tesisatta gümrük vergileri, nakliye ve montaj giderleri, Mevcut bir binanın satın alınarak yıkılmasından ve arsanın tesviyesinden oluşan giderler. İmal ve inşa edilen iktisadi kıymetlerde, imal ve inşa bedelleri toplamından oluşur. Yatırımın finansmanında kullanılan kredi faizleri ile yurt dışından döviz kredisi ile sabit kıymet ithali nedeniyle oluşan kur farları aktifleştirildikleri dönemde maliyete intikal ettirilmesi gerekir. sonraki dönemlerde maliyete veya giderleştirilmesi serbesttir. GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI Maliyet bedeline eklenmesi ihtiyari giderler. Satın alınmaları sırasında ödenen Noter, Mahkeme, Kıymet takdiri, Komisyon ve Tellaliye, Emlak alım ve taşıt alım vergileri. ÖTV Binek otomobil alımında ödenen KDV 134 GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI Maliyet bedelini artıran giderler İktisadi kıymetin ömrünü uzatan harcamalar, Normal iktisadi ömründe, fonksiyonlarını değiştiren harcamalar. Normal bakım, tamir ve temizleme giderleri maliyete eklenmeyerek doğrudan gider yazılır. 135 GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI Amortismanlar İşletmede bir yıldan fazla kullanılan, Yıpranmaya aşınmaya veya kıymetten düşmeye maruz bulunan, Envantere dahil olan ve işletmede kullanılan, Değeri belli tutarı aşan (2014 yılı 800 TL) Gayrimenkuller, maden ocakları, petrol kuyuları, makine ve tesisat, gemiler, diğer taşıt araçları, alet, edevat, mefruşat, demirbaş, sinema ve benzeri sabit kıymetlerle patent, telif, ihtira, imtiyaz, gayrimaddi haklar amortisman konusuna girmektedir. Boş arazi ve arsalar amortismana tabi değildir. 136 GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI İktisadi kıymetin ömrünü uzatıcı giderler, aktifleştirildikleri yıldan itibaren bağımsız olarak. Fonksiyon artırıcı giderler, asıl İktisadi kıymetin kalan itfa süresi içerisinde eşit tutarlarda itfa edilirler. 137 GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI Amortisman ayırma yöntemleri Normal amortisman 01/01/2004 tarihinden itibaren Faydalı ömür dikkate alınacak (VUK G.tebliğ 333,339,365, 389) Bu tarihten önce aktife giren iktisadi kıymetler aktife alındıkları yıldaki hükümlere göre amortisman ayrılmaya devam olunur. (Geçici md. 18) 138 GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI Azalan bakiyeler usulü amortisman % 50 yi geçmemek üzere normal amortisman oranının iki katıdır. Bilanço usulü defter tutan mükellefler uygulayabilirler. 139 GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI Azalan Bakiyeler Yöntemine Göre Amortisman Hesaplaması Aşağıdaki gibi olacaktır. 140 GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI Fevkalade amortisman Doğal afetler, yeni icatlar veya cebri çalışmaya maruz tutulmadan dolayı kullanılamaz hale gelen ve mükellefin ilgili bakanlıkların görüşü alınarak uygulanır. Maliye Bakanlığınca her işletme için ayrı nispetler uygulanır. 141 GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI Amortisman ayırmada özellikli durumlar Amortismanın herhangi bir yıl yapılmamasından veya ilk uygulanan orandan daha düşük bir oran uygulanmasından dolayı amortisman süresi uzamaz. Amortisman ayırma hakkı o yıl için kullanılır. Kullanılmaması halinde sonraki yıla devretmez. O yıl için amortisman hakkından vazgeçilmiş sayılır. Amortisman yönteminde normal amortisman uygulamasından azalan bakiyeler usulüne geçiş mümkün değildir. Ancak azalan bakiyeler usulünden normal usule dönmek mümkündür. Yöntem değişikliği amortisman süresini uzatmaz. Amortismana tabi tutulan iktisadi kıymetler ve bunların amortismanları envanter defterinin ayrı bir yerinde, özel bir amortisman defterinde veya amortisman listelerinde gösterilmek zorundadır. 142 GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI Amortisman ayırmada özellikli durumlar • Alındıktan sonra montajı gereken iktisadi kıymetlerde, montaj işlemi tamamlandıktan sonra iktisadi kıymetin kendisinden bekleneni yerine getirebilir, (kullanılabilir) duruma geldikten sonra amortisman uygulanabilir. • İşletmede imal ya da inşa edilen iktisadi kıymetlerde de, imal ya da inşa tamamlandıktan, kendisinden beklenen yerine getirebilir, (kullanılabilir) duruma geldikten sonra amortisman uygulanabilir. Burada söz konusu iktisadi kıymetler inşaat, imalat hesaplarından çıkarılarak sabit kıymet hesabına aktarılmış olmalıdır. • Tarım tesislerinde, tesislerin ürün tamamlanması yeterli sayılmalıdır. 143 vermesi beklenmez, tesislerin GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI Kıst Dönem Amortismanı - Faaliyetleri kısmen veya tamamen binek otomobillerinin kiralanması veya çeşitli şekillerde işletilmesi olanların bu amaçla kullandıkları binek otomobilleri hariç olmak üzere işletmelere ait binek otomobillerinin aktife girdiği hesap dönemi için ay kesri tam ay sayılmak suretiyle kalan ay süresi kadar amortisman ayrılması zorunlu olup, amortisman ayrılmayan süreye isabet eden bakiye değer ise, itfa süresinin son yılında tamamen yok edilmelidir. 144 GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI YENİLEME FONU Yenileme fonu ayırabilmek için bilanço hesabı esasına göre defter tutmak gerekir. Satılan iktisadi kıymetin yenilenmesinin zaruri olması veya işletmeyi yönetenlerce karar verilip teşebbüse geçilmiş bulunulmalıdır. Satın alınacak iktisadi kıymetin daha önce satılan kıymetle aynı nitelikte olması gerekir. Satılan ve yenilenecek olan iktisadi kıymet Amortismana Tabi iktisadi kıymet olmalıdır. Boş arazi ve arsalar amortismana tabi olduğundan satışından doğan kar yenileme fonuna alınmaz. 145 GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI Yenileme Fonunda kullanım süresi Süre ile ilgili birinci görüş: Amortismana tabi iktisadi kıymetin satışından elde elde edilen karın yenileme giderlerini karşılamak üzere pasifte geçici bir hesapta azami üç yıl sure ile tutulabileceği kesin hüküm olduğundan, yıl deyimi dönem kabul edilmekte, yenileme fonuna alınıldığı yılı başlangıç yılı sayılmaktadır. Süre ile ilgili ikinci görüş: Danıştay tarafından benimsenen ikinci görüş karın satışın yapıldığı yılı izleyen üçüncü yılın vergi matrahına dahil edileceği yönündedir. Satış karından oluşan fonun döviz veya mevduat hesaplarında tutulması sonucu elde edilen kur veya faiz geliri fona eklenmez 146 GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI ÖRNEK * Makine Satışı -----------------------------10.10.2014 -----------------------------100 Kasa 11.800 257 Birikmiş Amortismanlar 2.000 253 Makine ve Teçhizat 5.000 391 Hesaplanan KDV 1.800 679 Diğer Olağandışı Gelir ve Karlar 7.000 ----------------------------------- / -------------------------------------*Satış Karının Yenileme Fonuna Devri ----------------------------- 31/12/2014------------------------------679 Diğer Olağandışı Gelir ve Karlar 7.000 549 Özel Fonlar 7.000 549 … Yenileme Fonu ---------------------------------------------- / ---------------------------147 GÜNCEL VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI ÖRNEK * Yeni Makinenin alım kaydı ---------------------------------------/--------------------------------253 MAKİNE TESİS VE CİHAZLAR 7.000 102 BANKALAR --------------------------------------/---------------------------------- * Yeni Makinenin amortismanı ---------------------------------------/---------------------------------549 ÖZEL FONLAR 1.400 257 BİRİKMİŞ AMORTİSMAN --------------------------------------/----------------------------------- 148 7.000 1.400 SAT - KİRALA - GERİ AL MODELİ (SELL AND LEASEBACK) 31 Mart 2015 149 SAT, KİRALA VE GERİ AL MODELİ İşletmenin aktifine kayıtlı amortismana tabi iktisadi kıymetlerin, finansal kiralama şirketine satıldıktan sonra tekrar geri kiralanması işlemidir. Kiralama süresinin sonunda satılan mallar tekrar kiracıya devredilir. Bu şekilde işlem yapılmasının sağlayacağı faydalar şunlardır: 1. İşletme aktifinde kayıtlı, yıllar itibarıyla gerçek değerini yansıtmaktan uzaklaşmış ATİK’lerini (örneğin; gayrimenkullerini) güncel bedeli ile finansal kiralama şirketine satmak suretiyle bir nevi kredi almış olmaktadır. 2. Aynı ATİK güncel bedeli ile finansal kiralama şirketi tarafından işletmeye geri satılmak suretiyle aktifteki kayıtlı değeri V.U.K.’na muhalefet etmeden düzeltilebilecektir. 31 Mart 2015 150 KURUMLAR VERGİSİ İSTİSNASI K.V.K. (Md. 5/1-e) Taşınmazların 6361 sayılı Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri Kanunu kapsamında, geri kiralama amacıyla ve sözleşme sonunda geri alınması şartıyla, finansal kiralama şirketlerine satışı ve varlık kiralama ile finansal kiralama şirketlerince taşınmazın devralındığı kuruma satışından doğan kazançlar için gayrimenkul satış kazancı istisnası %100 olarak uygulanır. ( KVK 5/1-e) Bu taşınmazlar için en az iki tam yıl aktifte bulunma şartı aranmaz. Yürürlük Tarihi: 02.08.2013 31 Mart 2015 151 KURUMLAR VERGİSİ İSTİSNASI K.V.K. (Md. 5/1-e) Bu satış karının istisnadan yararlanan kısmının satışın yapıldığı yılı izleyen beşinci yılın sonuna kadar pasifte özel bir fon hesabında tutulması gerekmektedir. Fona alınan tutardan, beş yıl içinde sermayeye ilave dışında herhangi bir şekilde başka bir hesaba nakledilen veya işletmeden çekilen ya da dar mükellef kurumlarca ana merkeze aktarılan kısım için uygulanan istisna dolayısıyla zamanında tahakkuk ettirilmeyen vergiler ziyaa uğramış sayılacaktır. Aynı süre içinde işletmenin tasfiyesi (devir ve bölünmeler hariç) halinde de bu hüküm uygulanacaktır. 31 Mart 2015 152 KDV İSTİSNASI KDVK (Md. 17/4-y) Finansal kiralama şirketlerince bizzat kiracıdan satın alınıp geriye kiralanan taşınmazlara uygulanmak üzere ve kiralamaya konu taşınmazın mülkiyetinin sözleşme süresi sonunda kiracıya devredilecek olması koşulu ile, 1. kiralanmaya konu taşınmazların kiralayana satılması, 2. bu taşınmazların satan kişilere kiralanması ve 3. kira süresinin sonunda kiracıya yani satan kişiye devri işlemlerinin her biri KDV’den istisnadır. 31 Mart 2015 153 KDV İSTİSNASI KDVK (Md. 17/4-y) Bu istisna 17/4-r maddesinde yer alan istisna ile karıştırılmamalıdır. Buna göre; - İki yıldan daha az süreyle elde tutulan taşınmazların satışı ve geri kiralanması, - Gelir Vergisi mükellefleri ya da adi ortaklıklar ve şahıs firmaları tarafından yapılacak taşınmaz satışları ve geri kiralanması, - Taşınmaz ticareti ile uğraşanların bu amaçla elde tuttukları da dahil olmak üzere yapacakları taşınmaz satış ve geri kiralama işlemleri de, Finansal kiralama sözleşmesinde, kira süresinin sonunda bu taşınmazların mülkiyetinin kiracıya devredilecek olduğuna ilişkin hüküm bulunması şartıyla, anılan istisnadan yararlanabilecektir. . 31 Mart 2015 154 İSTİSNA KAPSAMINDAKİ A.T.İ.K.’LER Kurumlar Vergisi Kanunu ve KDV Kanunu’nda yer alan istisna düzenlemelerinde de dikkat edileceği üzere sadece taşınmazlar üzerinde istisna hükümleri bulunmaktadır. Diğer bir ifade ile şirketlerin aktifinde kayıtlı - taşıtlar, - makine ve teçhizatlar, - demirbaşlar sat, kirala ve geri al modeli içerisinde işlem görebilir fakat bunların KVK 5/1-e ve KDVK 17/4-y bendinde yer alan istisnalardan faydalanmaları mümkün değildir. 31 Mart 2015 155 DAMGA VERGİSİ İSTİSNASI (6361/37.Md.) Finansal kiralama sözleşmeleri ve bu sözleşmelerin devrine ve tadiline ilişkin kağıtlar ile bunların teminatı amacıyla düzenlenen kağıtlar damga vergisinden, bu kağıtlarla ilgili yapılacak işlemler harçtan müstesnadır. 31 Mart 2015 156 TAPU HARCI (HARÇLAR KANUNU-4 SAYILI TARİFE/20-g) TAŞINMAZIN FİNANSAL KİRALAMA ŞİRKETİNE SATIŞINDAKİ TAPU HARCI Satıp geri kiralama yöntemi ile gerçekleştirilen kiralama sözleşmeleri kapsamında kiracı tarafından sözleşme süresi sonunda geri alınmak kaydıyla kiralanan taşınmazların kiralayana satışı sırasında devredenden binde 4,55 tapu harcı alınır. Ödenen bu harç Kurumlar Vergisi açısından KKEG sayılır. Not: Gayrimenkullerin bu model haricinde devir ve iktisabında tapuda binde 20 oranında harç alınmaktadır. 31 Mart 2015 157 TAPU HARCI İSTİSNASI (6361/37.Md.) TAŞINMAZIN FİNANSAL KİRALAMA ŞİRKETİ TARAFINDAN SATIŞINDA TAPU HARCI Satıp geri kiralama yöntemi ile yapılan kiralama sözleşmeleri kapsamında kiralanan taşınmazların, sözleşme süresi sonunda kiracı adına tapuya tescili tapu harcından müstesnadır. 31 Mart 2015 158 KDV GENEL UYGULAMA TEBLİĞİ F/4.21 KVD Kanunu’ndaki 17/4-y maddesinde yer alan istisna kısmi istisna mahiyetinde olduğundan ve bu konuda aksi yönde bir düzenleme yapılmadığı için; KDV Kanunu’un 30/a maddesine göre, Finansal kiralama şirketine satılan taşınmazın iktisabında yüklenilen KDV’nin düzeltilmesi gerekir. KDV Genel Uygulama Tebliğinde yer alan bu hüküm, düzenlemenin getiriliş amacı ile bir çelişki içerisindedir. 31 Mart 2015 159 FİNANSAL KİRALAMA ŞİRKETİNDEN GERİ ALINAN TAŞINMAZLARDA KVK 5/1-e’YE GÖRE 2 YIL AKTİFTE BULUNDURMA SORUNU Henüz yayınlanmamakla birlikte, 8 No.lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliği Taslağında verilen örneklerde; Sat, Kirala, Geri Al Modeline göre Finansal Kiralama Şirketinden kiralanan ve kiralama süresinin sonunda geri satılan taşınmazlarda, Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 5/1-e maddesinde yer alan taşınmazın iki tam yıl süreyle aktifte yer alması şartının, kiralama işleminin sonrasında kiracının taşınmazı geri aldığı tarih iktisap tarihi olarak değerlendirilmiş ve bu tarih esas alınarak iki tam yıl süresinin hesaplaması yapılmıştır. Bu durum modelin hedeflenen amacı ile çelişki yaratmaktadır. 31 Mart 2015 160 SİSTEMİN ÇALIŞMA ŞEKLİ Örnek: İşini büyütmek isteyen ve nakite ihtiyacı bulunan bir şirket, aktifinde kayıtlı değeri 500.000,00 TL. olan fakat piyasa değeri 10.000.000,00 TL. olan şirket binasını sat, kirala ve geri al modeli ile değerlendirmek istemektedir. 1. Bina bir finansal kiralama şirketine 10.000.000,00 TL. bedelle satılır. 2. 10.000.000,00 TL. tahsil edilir ve şirketin finansman sorunu çözülür. (KVK 5/1e’ye göre iki yıl içerisinde tahsil şartı gerçekleşir.) 3. Satıştan doğan kazancın %100’ü Kurumlar Vergisinden istisnadır. (KVK 5/1-e) 4. Satış işlemi KDV’den istisnadır. (KDVK 17/4-y) 5. Satış işleminde binde 20 yerine binde 4,55 tapu harcı alınır. (Harçlar Kanunu-4 Sayılı Tarife/20-g) 6. Satış işleminin ardından, finansal kiralama şirketi ile sözleşme yapılarak taşınmaz kiralanır. (Finansal Kiralama Sözleşmesi) 7. Kiralama işlemleri KDV’den istisnadır 31 Mart 2015 161 SİSTEMİN ÇALIŞMA ŞEKLİ 8. 9. 10. 11. 12. 13. Finansal Kiralama şirketine ödenen faizler KVK veya GVK yönünden gider yazılır. Bilançonun dönen varlıklar bölümüne 10.000.000,00 TL. giriş olurken, 549 Özel Fonlar bölümünde 9.500.000,00 TL. artış gerçekleşir. Bu artış aynı zamanda Özkaynakları da yükseltir. Bu tablo, Kamu İhalelerinde şirketin rasyolarını olumlu yönde etkiler. Kiralama süresinin bitiminde taşınmaz geri alınır. Bu aşamada herhangi bir para ödemesi yapılmaz. Finansal Kiralama şirketi tarafından taşınmazın şirkete devri KDV’den istisnadır. (KDVK 17/4-y) Finansal Kiralama şirketi tarafından taşınmazın şirkete devri tapu harcından istisnadır. (6361 Finansal Kiralama Kanunu Md.37) 31 Mart 2015 162 Özel Maliyet • Özel Maliyet ; kira süresi sonunda kiralayanda bırakılacak, kiralanan gayrimenkullerle ilgili olarak işletmeler tarafından yapılan değer artırıcı veya gayrimenkulü genişletici nitelikteki giderlerdir. • Doğrudan gider değerlendirilirler. yazılmayıp • Maliyet bedeli ile değerlenirler. duran varlık olarak Özel Maliyet - Amortisman • Özel maliyetler kira süresine göre eşit yüzdelerle amortismana tabi tutulur. • Kira süresinin belirsiz olması durumunda amortisman beş yıllık süre esas alınarak hesaplanır. • Özel maliyet bedellerinin itfasında kıst amortisman uygulaması ve/veya azalan bakiyeler usulü kullanılmaz. • Özel maliyetin bir bedel karşılığında devredilmesi durumunda iktisadi kıymet satışı gibi işlem yapılacaktır. Yap işlet devret Özel Yap-İşlet- Devret Modelinin İşleyiş Biçimi : • Adına ister yap işlet devret modeli, ister özel maliyet bedeli sistemi diyelim, işlem aşağıdaki şekilde cereyan etmektedir. • Bir mükellef (gelir veya kurumlar vergisi), diğer bir kişinin( mükellef olabilir de, olmayabilir de). arsası üzerinde; otel, lokanta veya büro gibi bir işyerini inşa etmekte, bu işyerini anlaştıkları süre boyunca herhangi bir bedel ödemeden bizzat kullanmakta ve sürenin sonunda tesisi, arsa sahibine hiçbir bedel almadan devretmektedir. • Bu tür olaylarda, genellikle imarlı arsalar söz konusu olmaktadır. Bina inşaat ruhsatı, arsa sahibi adına düzenlemekte ve inşaat tamamlandıktan sonra, tapuda cins tahsisi işlemi de arsa sahibi adına yapılmaktadır. Yap işlet devret Maliye Bakanlığı’nın bugüne görüşlerden bazıları şöyledir: kadar vermiş olduğu İstanbul Defterdarlığı’nın 16.09.2004 tarih ve B.07.4.DEF.0.34.11-GVK-94/5-10802-12382 sayılı özelgesi. “Arsa sahibinin arsası üzerine kullanım alanı için şirketinizce yapılacak inşaatın tamamlanmasından sonra bu hizmetinize karşılık olarak inşa ettiğiniz binayı 5 yıl süre ile bir bedel ödemeksizin kullanacağınız anlaşılmış olup, gayrimenkulün iktisadi kıymetlerini arttırıcı harcamaların özel maliyet bedeli hesabına aktarıldığı tarihte “ayın şeklinde kira” peşin olarak ödenmiş sayılacağından bu tarihte yürürlükte olan gelir vergisi tevkifatı oranı üzerinden (emsal bedeli esas alınarak) gelir vergisi tevkifatı yapılması gerekmektedir.” Yap işlet devret İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı’nın 11.07.2007 tarih B.07.1.GİB.4.34.16.01/ GVK-94/5-14037-14765 sayılı özelgesi. ve “Şahsa ait arsa üzerine şirketiniz tarafından inşa edilen işyerlerinin kiralanmak suretiyle belli bir süre (5 ile 10 yıl) işletildikten sonra arsa sahibine devredilmesi durumunda, gayrimenkulün iktisadi kıymetini artırıcı nitelikteki harcamaların, arsa sahibi şahıs tarafından Gelir Vergisi Kanunu’nun 70.maddesi uyarınca gayrimenkul sermaye iradı olarak değerlendirilerek, kira süresinin sonunda yapılan “işyerlerinin emsal bedelinin” gayrimenkul sermaye iradı olarak beyan edilmesi gerekmektedir. Diğer taraftan, şirketiniz tarafından inşa edilen ve belli bir süreyle işletilecek olan işyerleri için nakden veya hesaben bir kira ödemesi söz konusu olmadığı için şirketiniz tarafından gelir vergisi tevkifatı da yapılmasına gerek bulunmamaktadır. Ayrıca binanın arsa sahibine devrinde de tevkifat yapılmayacaktır.” Yap işlet devret Bu özelgelere rağmen; Kiralık arsa üzerine yapılan binanın, arsanın değerini arttırıcı mahiyette olması sebebiyle özel maliyet bedeli hesabı kullanılırdı. Kiracılar özel maliyet bedelini kira sözleşmesinin süresine uygun olarak 10 - 20 yılda giderleştirmekteydi. Kira süresi bitiminde ise, ‘‘ emsal bedeli’’ üzerinden ‘‘bedelsiz’’ devredilirdi. Bu aşamada kiracının, kiralayana bedelsiz devrinde KDV hesaplanıyordu. Kiracının mükellefiyet durumuna göre ise %20 tevkifat yapılıyordu. Kiraya veren de ayni (bina ve tesis) olarak tahsil ettiği kira gelirini, beyan edip vergi ödüyordu. Yap devret işlet modeli (07.08.2013 tarih ve 2013/391-1213 sayılı özelge) • Kiracı ile arsa sahibi şahıslar arasında akdedilen sözleşmeye istinaden bina inşa edilmesi için yapılan harcamaların özel maliyet bedeli olarak dikkate alınmasının mümkün olmadığı, • Söz konusu bina harcamaları için emsal bedel üzerinden kar marjı ilave edilmek suretiyle arsa sahibine fatura edilmesi gerektiğini ve harcamalar ile fatura bedeli arasındaki farkın inşaatı yapan (binayı kullanan şirketçe) kazanç olarak kurumlar vergisi matrahına dahil edilerek % 18 KDV hesaplanması gerektiği, • Fatura kaynaklı alacak tutarının peşin ödenen kira olarak kabul edilmek suretiyle sözleşme süresi içinde eşit tutarlar ile kira gideri olarak dikkate alınması gerektiği, • Her ay alacaktan mahsup edilerek gider yazılan kira tutarının (arsa sahibi gerçek kişi ise) gelir vergisi tevkifatına konu olacağını, • Arsa sahibinin ise bir yıl içinde borcuna mahsup edilen kira bedellerini ilgili yıla ait gayrimenkul sermaye iradı olarak beyan etmesi gerektiği görüşlerine yer verilmiştir. Ciro Primleri: Ciro primi; bayilere ve sürekli mal alımında bulunanlara belli bir sürede, belirli bir miktarın üzerinde mal alımı şartına bağlı olarak yıl içinde yapılan alımların belli oranında sağlanan nakit, mal ve benzeri şekildeki menfaatlerdir. Alt firmaların ana firmaya ciro primi uygulaması bünyesinde vermiş oldukları hizmet neticesinde ana firmadan sağladıkları menfaatlerin elde eden mükellef açısından faaliyetlerin gerçekleştirilmiş olduğu dönemin geliri olarak değerlendirilmeli ve ticari kazanç olarak vergilendirilmelidir. Ana firmanın alt firmaya sağladığı menfaat açısından, ciro priminin ana firma açısından “bir pazarlama gideri” olduğu ve yapılan bu gider, GVK’nun “İndirilecek Giderler” başlıklı 40/1.maddesinde sayılan “Ticari kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi için yapılan genel giderler” içerisinde değerlendirilmektedir. Ciro primlerinde satışa konu olmuş olan mal ya da hizmet için daha önce uygulanmış olan KDV oranını esas alınacaktır. Ödenmeyen SGK Primleri SGK’ya göre fiilen ödenmeyen prim tutarlarının Gelir ve Kurumlar vergisi uygulamasında gider yazılamaz. Ödenmeyen sigorta primlerini ödemenin yapıldığı yılda mali karın tespitinde indirim olarak dikkate alabilmek için ilgili olduğu dönemde ticari karın tespitinde indirilmiş ve mali kara ilave edilmiş olması gerekir. SGK primi ödendiği yıla ait kurumlar vergisi beyannamesinde Kazanç ve İlaveler sayfasında Zarar Dahi Olsa İndirilecek İstisna ve İndirimler bölümünde Diğer İndirim ve İstisnalar satırına yazılarak açıklama bölümünde vergi matrahından indirilir. Gelecek Dönemlere Ait Giderler: Kira, sigorta primi vb. gibi gelecek aylara yada yıllara ilişkin olarak şimdiden peşin olarak ödenen giderlerin dönemsellik ilkesi gereğince cari yıla ait olan kısmının tespit edilerek geri kalan kısmının giderler arasından çıkarılması (yada aktifleştirilmiş ödemenin cari yıla isabet eden kısmının giderlere atılması) gerekmektedir. Süresinden Sonra Gelen Faturalar: Genellikle dönem sonundan sonra gelen elektrik, su, telefon vb. gibi faturaları dolayısıyla kapatılan döneme isabet eden giderler için tahakkuk yapılması gerekir. Söz konusu tahakkuk hesaplamalarının isabetli olması için sayaçların dönem sonu itibariyle okunması, önceki dönemlere göre tahmin yapılması uygundur. Yapılan tahakkuklar kurumlar vergisi beyannamesi verilme tarihine kadar gerçekleşme durumuna göre gerekirse düzeltilmelidir. Faiz Giderleri: İşletmelerin kullanmış olduğu yabancı kaynaklar dolayısıyla doğan faiz, vade farkı gibi giderlerden kapatılan döneme isabet eden kısımların tahakkuk ettirilerek gider yazılması gerekmektedir. Söz konusu giderlerin karşı işletmeler tarafından sözleşme gereği kapanış tarihi itibariyle hesaplanmaması ve bunlar için faturalama yapılmaması, dönem sonu itibariyle tahakkuk etmiş bu finansman giderlerinin gider yazılmasına engel değildir. Faiz Gelirleri: İşletmelerin vadeli mevduatları dolayısıyla doğan faiz, vade farkı gibi gelirlerden kapatılan döneme isabet eden kısımların tahakkuk ettirilerek gelir yazılması gerekmektedir. Söz konusu karşı işletmeler tarafından sözleşme gereği kapanış tarihi itibariyle hesaplanmaması ve bunlar için gider yapılmaması, dönem sonu itibariyle tahakkuk etmiş bu finansman gelirlerinin gelir yazılmasına engel değildir. İhracatta Dönemsellik: İhraç tarihi malın gümrük hattından çıkış tarihidir. Malın ihraç faturası Aralık ayında, çıkış tarihi ise Ocak ayında ise ihraç tarihi olan Ocak ayı dikkate alınır. İhracat istisnası buna göre uygulanır. Bu husus satış faturalarının ilgili vergi döneminin beyannamelerine dahil edilmesi zorunluluğunun bir istisnasıdır. İhracatta Dönemsellik • İhracat Faturası Düzenlendiği Dönemde; --------------------------/--------------------------120 ALICILAR ----- 380 GELECEK AY. AİT GELİRLER ----- --------------------------/--------------------------- • Gümrük Hattını Terk Ettiği Dönemde; --------------------------/--------------------------380 GELECEK AY. AİT GELİRLER 601 YURT DIŞI SATIŞLAR --------------------------/--------------------------- --------- MAL TESLİM EDİLMEDEN VEYA HİZMET TAMAMLANMADAN ÖNCE FATURA DÜZENLENEBİLİR Mİ? V.U.K.’ nun 232’nci maddesinde belirtildiği gibi, normal olarak fatura ve fatura yerine geçen diğer belgeler mal teslim edildikten veya hizmet tamamlandıktan sonra düzenlenir. Peki alıcının faturayı erken istemesi yani malın teslimi ya da hizmetin ifası tamamlanmadan talep etmesi olanak dahilinde midir? Bu duruma ilişkin düzenleme ya da açıklama Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 10. maddesinde saklıdır. 31 Mart 2015 178 MAL TESLİMİNDEN ÖNCE FATURA DÜZENLENMESİ HALİNDE KDV İADESİ: KDV’nin 10’uncu maddesinin (a) bendine göre vergiyi doğuran olay, malın teslimi veya hizmetin yapılması ile meydana gelmektedir. Aynı maddenin (b)bendinde ise, malın tesliminden veya hizmetin yapılmasından önce fatura veya benzeri belgeler verilmesi halinde, bu belgelerde gösterilen miktarla sınırlı olmak üzere fatura veya benzeri belgelerin düzenlenmesiyle vergiyi doğuran olayın meydana geleceği hüküm altına alınmıştır. 31 Mart 2015 179 MAL TESLİMİNDEN ÖNCE FATURA DÜZENLENMESİ HALİNDE KDV İADESİ Buna göre; işlemden önce fatura düzenlenmesi ile vergiyi doğuran olay meydana gelmekte ancak iade hakkını doğuran işlem vukuu bulmamaktadır. Bu nedenle, yüklenip indirim konusu yapılamayan KDV'nin iadesinin, en erken malın fiilen teslim edildiği dönemde gerekirse düzeltme beyannamesi verilmek suretiyle talep edilmesi gerekmektedir. 31 Mart 2015 180 YIL SONLARINDA KDV İNDİRİMİ • İndirim hakkı vergiyi doğuran olayın vuku bulduğu takvim yılı aşılmamak şartıyla, ilgili vesikaların kanuni defterlere kaydedildiği vergilendirme döneminde kullanılabilir. (md.29/3) 31 Mart 2015 181 YIL SONLARINDA KDV İNDİRİMİ KDV’de indirim hakkının verginin tahakkukuna bağlanmayıp vergiyi doğuran olayın vukuu bulduğu yıla bağlanması, KDV’nin çeşitli sebeplerle geç tahakkuk ettiği, dolayısıyla tevsik edici belgelerin vergiyi doğuran olayın vukuu bulduğu yıldan daha sonra düzenlenmesi halinde KDV indiriminde problem yaratabilmektedir. KDV indiriminde problem yaratabilecek durumlar. 1. Teslim veya ifanın gerçekleşmesine rağmen bedelin hesaplanamadığı durumlar 2. Geç düzenlenen veya geç tebliğ edilen faturalar 3. Yurtdışından gelen faturalarda sorumlu sıfatıyla KDV 4. Vergi incelemesi sonucu KDV tarhiyatları 31 Mart 2015 182 YIL SONLARINDA KDV İNDİRİMİ • Hesap dönemi kapandıktan sonra gelen faturalarda yer alan ve indirim konusu yapılamayan KDV tutarlarının gider veya maliyet unsuru olarak dikkate alınması mümkündür. • Bu tutarların gider olarak dikkate alınması halinde, fatura tarihinin içinde bulunduğu vergilendirme döneminin kazancının tespitinde dikkate alınmalıdır. 31 Mart 2015 183 GOOGLE, FACEBOOK VB.KURUMLARA VERİLEN REKLEM HİZMETLERİNDE KDV UYGULAMASI Web sitesinde yayınlanmak üzere Google, Facebook, Twitter, …vb. firmalardan reklam alınması halinde KDV uygulaması şöyle olacaktır: 28.12.2011 tarihinde GİB tarafından verilen bir özelge şöyledir: “… Google firmasının reklamlarını şirketinizin web sitesinde yayınlamak suretiyle vermiş olduğunuz reklam hizmetleri, hizmet Türkiye’de ifa edildiğinden ve hizmetten Türkiye’de yararlanıldığından, genel hükümler çerçevesinde KDV’ye tabi bulunmakta olup, Google firması adına düzenleyeceğiniz faturada işlem bedeli üzerinden genel oranda (%18) KDV hesaplamanız gerekmektedir. Diğer taraftan, yurt dışındaki firma söz konusu hizmetten Türkiye’de yararlanıldığından verilen hizmetin, hizmet ihracatı kapsamında değerlendirilerek KDV’den istisna tutulması da mümkün bulunmamaktadır. 31 Mart 2015 184 GOOGLE, FACEBOOK VB.KURUMLARDAN ALINAN HİZMETLERDE KDV UYGULAMALARI • Bu konunu diğer boyutu da; Google ve Facebook gibi firmalardan internet üzerinden reklam alanı satın alınması durumunda ne olacağıdır? • Google gerekse de Facebook’tan internet üzerinden, internet reklam alanı satın alınması hizmetten Türkiye’de faydalanılması sebebi ile KDV’nin konusuna girmektedir. KDV’nin konusuna giren bu işlemler nedeniyle vergiyi kim, nasıl beyan edip ödeyecektir? 31 Mart 2015 185 GOOGLE, FACEBOOK VB.KURUMLARDAN ALINAN HİZMETLERDE KDV UYGULAMALARI • “Katma Değer Vergisi Kanununun 1. maddesine göre işlemler Türkiye’de yapıldıkları takdirde vergiye tabi tutulabilecektir. • Aynı Kanun’un 6/b maddesine göre, Türkiye’de yapılan, değerlendirilen veya faydalanılan hizmetler Türkiye’de ifa edilmiş sayılacaktır denmektedir 31 Mart 2015 186 GOOGLE, FACEBOOK VB.KURUMLARDAN ALINAN HİZMETLERDE KDV UYGULAMALARI •Yurt dışındaki firmalara yaptırılan hizmetlerden bu kapsama girenlerin vergiye tabi olacağı açıktır. Bu gibi hizmet ifalarında, mükellef esas olarak yurt dışındaki firmadır. Fakat firmanın Türkiye’de ikametgahı, iş yeri, kanuni merkezi ve iş merkezi bulunmaması halinde vergi, sözü edilen Kanun’un 9. maddesi gereğince hizmetten faydalanan yurt içindeki muhatap tarafından bağlı bulunulan vergi dairesine sorumlu sıfatıyla 2 no.lu KDV beyannamesi ile beyan edilip ödenecektir. Diğer taraftan ödenen bu verginin aynı dönemde 1 no.lu KDV beyannamesinde genel hükümlere göre indirim konusu yapılması mümkündür. 31 Mart 2015 187 DÖNEM SONU DÖVİZLİ CARİ HESAPLARIN DEĞERLEMESİNDE KDV 1- Değerleme İşlemi Yapılırken Esas Alınması Gereken Döviz Kuru (VUK Tebliği Sıra No: 130, 283, 380, GVK Tebliği Sıra No: 217) - Değerlemenin Yapılacağı Geçici Vergi Dönemlerinde - Tahsilatın yapıldığı tarihte - Takvim yılı sonunda 2- Faturalı İşlemlerden Kaynaklanan Borç-Alacakların Değerlemesi (VUK Md. 280, 281, 285 KDVK Md.24/c, Kdv uygulama tebliği 1 MSUGT-1, TMS-4, TMS-12) 3- Dövizli Emtia Alımlarından Doğan Kur Farkları ve KDV: (VUK 213 – 238 NL. GENEL TEBLİĞ) 31 Mart 2015 188 BEDELİN DÖVİZ CİNSİNDEN VEYA DÖVİZE ENDEKSLENEREK İFADE EDİLDİĞİ İŞLEMLERDE ÖDEMEYE BAĞLI OLUŞAN KUR FARKLARININ DURUMU (KDVGUT III-A/5.3.) Kur Farkı 31 Mart 2015 Vade Farkı Matrahın Unsuru 189 Örnek : 18.01.2014 tarihinde 12.000,00 USD + KDV bedelli ticari mal alındığı varsayımı altında söz konusu işleme ilişkin kayıtlar (1USD=2,3 TL.) -------------------------------- 18.01.2014 -------------------------153 Ticari Mallar 27.600,00 191 İnd.KDV 4.968,00 320 Satıcılar 32.568,00 -------------------------------------------------------------------------Vade 95 gün ve 05.04.2014 tarihinde faturanın ödeneceği ve ilk geçici vergi döneminde 1 USD = 2,37 TL. olduğu varsayımı altında yapılacak işlemler; 14.160,00 USD x 2,37 = 33.559,20 TL. [ 32.568,00 – 33.559,20 = - 991,20 Kur Zararı] -------------------------------- 31.03.2014 -------------------------656 Kambiyo Zararları 991,00 381 Gider Tahakkukları 991,00 ( Geçici Vergi Dönemi Kur Değerlemesi) -------------------------------------------------------------------------31 Mart 2015 190 Ödeme vadesinde (05.04.2014) döviz kuru 1 USD = 2,41 TL. (TCMB Döviz alış kuru ) 14.160,00 USD x 2,41 = 34.125,60 TL. [ 32.568,00 – 34.125,60= -1.557,60 Kur Zararı] • İç yüzde yöntemiyle KDV de hesaplanarak kur farkı faturası düzenlenmelidir. -------------------------------- 05.04.2014 -------------------------656 Kambiyo Zararları 328,80 191 İnd. KDV 237,60 381 Gider Tahakkukları 991,20 320 Satıcılar 1.557,60 ( Kur Farkı Faturası) -------------------------------------------------------------------------- 31 Mart 2015 191 31.03.2014 tarihinde döviz kurunun 1 USD = 2,21 TL. olduğu varsayımı altında ; 14.160,00 USD x 2,21 = 31.293,60 TL. [ 32.568,00 – 31.293,60= 1.274,40 Kambiyo Karı] -------------------------------- 31.03.2014 -------------------------181 Gelir Tahakkukları 1.274,40 646 Kambiyo Karları 1.274,40 ( Geçici Vergi Dönemi Kur Değerlemesi) -------------------------------------------------------------------------Ödeme vadesinde (05.04.2014) döviz kuru 1 USD = 2,18 TL. (TCMB Döviz alış kuru ) 14.160,00 USD x 2,18 = 30.868,80 TL. [ 32.568,00 – 30.868,80= 1.699,20 Kur Karı] • Faturayı düzenleyen taraf 1.699,20 TL. İç yüzde yöntemiyle KDV de hesaplanarak kur farkı faturası düzenlenmelidir. 31 Mart 2015 192 -------------------------------- 05.04.2014 -------------------------320 Satıcılar 1.699,20 646 Kambiyo Karları 165,60 391 Hesaplanan KDV 259,20 181 Gelir Tahakkukları 1.274,40 ( Kur Farkı Faturası) -------------------------------------------------------------------------- 31 Mart 2015 193 KDV UYGULAMA GENEL TEBLİĞİ İLE GETİRİLEN DEĞİŞİKLİKLER 31 Mart 2015 194 TEBLİĞİN KÜNYESİ Yayımlanma Tarihi: 26.04.2014 Yürürlük Tarihi: 01.05.2014 Bu tebliğ kendisinden önce yayınlanmış 123 adet KDV Genel Tebliğini yürürlükten kaldırmıştır. Tebliğin oransal dağılımı şu şekildedir; - %60 KDV İstisnaları (Kapsamı, Tevsiki ve Beyanı, İadesi) - %15 KDV Tevkifatı - %25 Yürürlükte Bulunan Diğer Hususlar 31 Mart 2015 195 GENEL BÜTÇE VERGİ GELİRLERİ TAHSİLATI (ÖZET) 2012 (Bin TL) % 2013 (Bin TL) % Gelir Vergisi 69.671.645 %21,96 78.726.008 %21,42 Kurumlar Vergisi 32.111.820 %10,12 31.434.581 %8,55 KDV 103.155.875 %32,52 123.878.363 %33,71 Diğer Vergiler 112.279.279 %35,40 133.478.775 %36,32 Toplam Vergi Gelirleri 317.218.619 %100,00 367.517.727 %100,00 196 KDV TEVKİFATI (KDV Kanunu Md. 9/1) KDV tevkifatı ihtiyari bir uygulama olmayıp, Maliye Bakanlığınca uygulama kapsamına alınan işlemlerde alıcılar tarafından tevkifat yapılması zorunludur. Diğer taraftan, Maliye Bakanlığınca tevkifat kapsamına alınmamış işlemlerde alıcılar tarafından tevkifat yapılması mümkün değildir. Bu sistemde bazı hallerde tevkif edilen verginin tamamı alıcı tarafından (Tam Tevkifat), bazı hallerde tevkif edilen verginin Maliye Bakanlığı tarafından belirlenen kısmı alıcı tarafından kalan kısmı ise satıcı tarafından beyan edilir. (Kısmi Tevkifat) 197 TEVKİFATIN BEYANI İşleme ait fatura veya benzeri belge izleyen ay içinde düzenlense dahi sorumlu sıfatıyla beyan, işlemin vuku bulduğu dönemin beyan süresi içinde yapılacaktır. - İşlem bedelinin ödenmemesi, - işleme ait faturanın süresinde düzenlenmemesi, - alıcıya geç gelmesi veya - hiç gelmemesi, tevkifatın yapılıp yukarıda belirtilen süre içinde sorumlu tarafından beyan edilmesine engel değildir. 31 Mart 2015 198 VERGİNİN SONRADAN, İKMALEN VEYA RE’SEN TARH EDİLMESİ HALİNDE İNDİRİLECEĞİ DÖNEM SORUNU Vergi idaresi tarafından KDV tevkifatının sonradan mükellef tarafından pişmanlıkla veya idare tarafından ikmalen veya re’sen tarhedilmesi halinde, KDV2 beyannamesi ile beyan edilen verginin hangi dönemde indirim konusu yapılabileceği konusunda KDVGUT’de tam bir açıklık bulunmamaktadır. Benzeri bir durumun geçmiş oluşabileceğini düşünen Vergi İdaresi 20.07.1995 tarihinde yayınlanan 49 no.lu KDV tebliğinde; KDV indiriminin, ikmalen veya re’sen tarhedilen vergi aslının vergi dairesine ödenmesi ve ödemenin gerçekleştiği takvim yılı aşılmaması şartıyla kanuni defterlere kaydedildiği dönemde, I numaralı katma değer vergisi beyannamesi ile yapılacaktır.” görüşüne yer vermiştir. Bu tebliğ 117 no.lu tebliğ ile yürürlükten kaldırılmış olup KDVUGT’de de bu konuda herhangi bir açıklamaya yer verilmemiştir. 199 KISMİ TEVKİFATLI FATURADA YER ALAN MAL VEYA HİZMETİN BİR KISMININ AYNI AY İÇERİSİNDE İADE EDİLMESİ SORUNU GENEL KURAL: işlem bedeli üzerinden hesaplanan verginin tevkifata tabi tutulmayan kısmı üzerinden düzeltme işlemi gerçekleştirilecektir. Diğer bir ifade ile düzeltme işlemi satıcı tarafından beyan edilen kısım üzerinde yapılacaktır. Alıcı tarafından KDV2 beyannamesi ile beyan edilip ödenen kısım düzeltme işlemine konu edilmeyecektir. Yani, alış faturasında tevkifata tabi tutulmuş kısımdan iade işlemi yapılmış olsa dahi faturada yer alan tutarın tamamının KDV2 beyannamesi ile beyan edilmesi zorunludur. Önemli Not: Satıcının KDV Beyannamesinde, alıcının VKN, AdıSoyadı, satış faturasının tarihi, seri no.su, tevkifat uygulanan işlemin cinsi ve işlemin tutarının yer aldığı unutulmamalıdır. 200 MAL İHRACATI GETİRİLEN YENİLİKLER Yurtiçi gümrüksüz satış mağazalarına yapılan teslimler mal ihracatı kapsamına alınmıştır. Uluslararası taşımacılık yapan yerli ve yabancı gemilere kumanya, teknik malzeme ve akaryakıt teslimlerinde Gümrük Çıkış Beyannamesi düzenlenmesi zorunlu hale getirilmiştir. Satış faturası ile Gümrük Çıkış Beyannamesi arasında uyumsuzluk bulunması halinde Vergi İdaresi Gümrük Müdürlüğünden bilgi talep edebilecektir. 201 İHRAÇ KAYDIYLA TESLİMLER GETİRİLEN YENİLİKLER İmalatçı kapsamı genişletilmiştir. Önceden sadece sanayi üretiminde bulunanlar imalatçı olarak kabul edilirken artık zirai ürün üretenler de imalatçı olarak kabul edilmektedir. Evvelce Dış Ticaret Sermaye Şirketleri ve Sektörel Dış Ticaret Şirketleri tarafından da yapılan ihraç kayıtlı mal teslimi uygulaması yürürlükten kaldırılmıştır. Bedelsiz ihraç edilecek malların yurtiçinden ihraç kaydıyla teslim alınabileceği uygulaması kabul edilmiştir. İmalatçı belgesinde yer alan malların tamamının fason olarak imal ettirilmesinin, ihraç kaydıyla teslime mani olmayacağı esası kabul edilmiştir. 202 İHRAÇ KAYDIYLA TESLİMLER GETİRİLEN YENİLİKLER Tecil edilen verginin terkininde indirilecek KDV Listesi aranılmayacaktır. İhraç kayıtlı teslimlerden kaynaklanan KDV İadelerinin indirim yoluyla telafi edilebileceği kabul edilmiştir. Bu amaçla BDP’nın indirimler bölümüne 107 no.lu satır eklenmiştir. İhracatın üç ay içerisinde gerçekleşmemesi halinde, imalatçının ihracatçıya rücu etmesi ve KDV indirimi uygulamasına açıklık getirmiştir. DİİB kapsamında belge sahiplerine mal satacak satıcıların evvelce imalatçı olmaları öngörülürken yeni düzenleme ile KDV mükellefi olmaları yeterli görülmüştür. DİİB kapsamında imalat yapan bir üretici, ürettiği malları yine DİİB’ne sahip alıcılara satabilecektir. 203 HİZMET İHRACATI GETİRİLEN YENİLİKLER Evvelce DAB gelmeden iade talebinde bulunulamayacağına ilişkin zorunluluk kaldırılmıştır. Ancak dövizin Türkiye’ye getirildiğinin belgelendirilmesi zorunluluğu yine devam etmektedir. Hizmete ait DAB ibrazı yerine, dövizin Türkiye’ye getirildiğini tevsiki, kambiyo mevzuatına göre geçerli kabul edilen bir belgeye (banka dekontu vb.) bağlanmıştır. Tebliğde hizmet ihracatının direkt olarak tanımı yapılmamakta olup, konuya ilişkin verilen örnekler çoğaltılarak konu daha anlaşılır bir hale getirilmiştir. 204 BAVUL TİCARETİ GETİRİLEN YENİLİKLER Türkiye’de İkamet Etmeyenlere Özel Fatura İle Yapılan Teslimler “Tam İstisna Kapsamına Giren İşlemler” bölümüne alınmıştır. İstisna, onaylı faturanın satıcıya ulaştığı tarihte beyan edilecektir. İstisnanın tevsikinde (belgelendirilmesinde) DAB ibrazı zorunluluğu kaldırılmıştır. Evvelce 600,00 TL. olan alt limit 2.000,00 TL.’na çıkarılmıştır. Eskiden fatura tarihinden başlayarak uygulanan üç aylık süre, takip eden ay başından başlamak üzere üç ay olarak değiştirilmiştir. 205 YOLCU BERABERİ EŞYA GETİRİLEN YENİLİKLER Sadece kişisel tüketime yönelik her türlü mal satışı için getirilmiş bir istisna türüdür. ÖTV Kanun’unda yazılı mallar bu istisnanın kapsamı dışındadır. Faturada yer alan bilgileri taşımak kaydıyla, yeni nesil ödeme kaydedici cihaz fişleri de bu istisnanın tevsikinde kullanılabilir. İşlem bazında 100,00 TL.’lik alt limit getirilmiştir. Bu tutara aynı satış belgesinde yer alan birden fazla mal çeşidi dahildir. 206 PROJE SİSTEMİ Deniz, Hava ve Demiryolu Taşıma Araçlarının Tesliminde, Tadil, Bakım ve Onarımında, İmal ve İnşasına İlişkin Alımlarda İstisna (13/a) Kıymetli Maden ve Petrol Aramalarına ilişkin İstisna (13/c) Limanlar ve Hava Meydanlarına Bağlantı Sağlayan Demiryolu Hatları ile Liman ve Hava Meydanlarının İnşası, Yenilenmesi ve Genişletilmesine İlişkin İstisna (13/e) 3996 Sayılı Kanuna Göre Yap-İşlet-Devret veya 3359 Sayılı Kanun ile 652 Sayılı Kararnameye Göre Kiralama Karşılığı Yaptırılan Projelerde KDV İstisnası (Geçici 29) 207 PROJE SİSTEMİNİN İŞLEYİŞİ Proje Sistemi kapsamında alım yapacak firmalar, bağlı bulundukları vergi dairelerine alım yapılacak mallara ilişkin listeleri ile başvurarak projeleri için barkod numarası alacaklardır. Başvurudan sonra projenin revize edilmesi her zaman için mümkündür. Alıcılar barkod numaraları ile mal satışı yapan firmalara başvurarak istisna kapsamında alım yapabileceklerdir. Satıcılar, alıcının kendi sattığı mallarla ilgili olarak daha önceden alım yapıp yapmadığını, alım yaptıysa istisna kapsamında ne kadar daha satış yapabileceğini sistem üzerinden görüntüleyebilecektir. İstisna kapsamında satış yapan satıcı GİB’nın sistemi üzerinden gerekli onayı verecektir. 208 BİNEK OTOMOBİLLERDE KDV (KDVK 30/b) Faaliyetleri; kısmen veya tamamen - binek otomobillerin kiralanması, - taksi işletmeciliği yapılması veya - binek otomobillerinin çeşitli şekilde işletilmesi olanların bu amaçla kullandıkları binek otomobillerinin alışlarında ödenen ve faturalarda ayrıca gösterilen KDV indirim konusu yapılabilir. Örnek; taksi işletmecisi, sürücü kursu, otomobil kiralama şirketi. 209 BİNEK OTOMOBİLLERDE KDV (KDVK 30/b) Ancak mükelleflerin işletme amacı dışında iktisap ettikleri binek otomobillerinin alış vesikalarında gösterilen KDV’nin indirimi mümkün değildir. İndirim konusu yapılamayan bu vergi, Gelir ve Kurumlar Vergisi Kanunları çerçevesinde işin mahiyetine göre gider veya maliyet unsuru olarak dikkate alınabilir. Bu uygulama binek otomobili işletmeciliği ile uğraşan mükelleflerin işletme amacı dışında satın aldıkları binek otomobiller için de geçerlidir. Aynı zamanda VUK 270/2’ye yeni binek otomobil alımlarında ödenen ÖTV tutarı da gider veya maliyet unsuru olarak dikkate alınabilir. 210 BİNEK OTOMOBİLLERDE KDV (KDVK 30/b) Araç kiralama şirketi tarafından alınan binek otomobile ilişkin KDV, aracın kiralanıp kiralanmadığına bakılmaksızın indirim konusu yapılabilir. Araç kiralama şirketinin genel müdürüne veya satış elemanına tahsis edilen araç için ödenen KDV indirim konusu yapılamaz. Test sürücü için aktife kayıtlı olan binek otomobile ait alışta ödenen KDV indirim konusu yapılamaz. 87.04 tarife pozisyonunda (eşya taşımaya mahsus motorlu taşıtlar) belirtilen taşıtların sonradan değişiklik yapılarak binek otomobiline dönüştürülmesi durumunda, bu taşıtların iktisabında yüklenilen KDV ile binek otomobiline dönüşüm nedeniyle oluşacak ÖTV farkı üzerinden hesaplanacak KDV indirim konusu yapılamayacaktır. 211 CARİ HESAP NETLEŞTİRMELERİ CARİ HESABIN TANIMI (TTK Md.89) (1) İki kişinin herhangi bir hukuki sebep veya ilişkiden doğan alacaklarını teker teker ve ayrı ayrı istemekten karşılıklı olarak vazgeçip bunları kalem kalem alacak ve borç şekline çevirerek hesabın kesilmesinden sonra çıkacak artan tutarı isteyebileceklerine ilişkin sözleşme cari hesap sözleşmesidir. (2) Bu sözleşme yazılı yapılmadıkça geçerli olmaz. Not: Cari hesap sözleşmesi ile ilgili hükümler TTK’nun 89101.maddeleri arasında yer almaktadır. 212 YASAL DAYANAKLAR 26/12/1992 tarihinde yayınlanan 1 Seri No.lu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği’nde; “Bilanço hesapları arasında mahsup yapılamaz.” açıklaması yer almaktadır. Vergi inceleme elemanları da VUK’nun 353/6.maddesine dayanarak cezai işlem uygulamaktadır. VUK 353/6.Madde: “Bu kanuna göre belirlenen muhasebe standartlarına, tek düzen hesap planına ve mali tablolara ilişkin usul ve esaslar ile muhasebeye yönelik bilgisayar programlarının üretilmesine ve kullanılmasına ilişkin kural ve standartlara uymayanlara 4.800,00 TL.(2015 yılı için geçerli tutar) özel usuzsüzlük cezası kesilir.” 213 KGK UYGULAMALARI 1 - Bağımsız Denetime Tabi Olma Kriterleri BAĞIMSIZ DENETİM KRİTERİ AKTİF TOPLAM NET SATIŞ HASILATI ÇALIŞAN SAYISI 31 Mart 2015 BKK 2012/4213 (ESKİ) BKK 2014/5973 (ESKİ) BKK 2014/7149 (YENİ) 150 MİLYON TL. 75 MİLYON TL. 50 MİLYON TL. 200 MİLYON TL. 150 MİLYON TL. 100 MİLYON TL. 500 VE ÜZERİ 250 VE ÜZERİ 200 VE ÜZERİ 214 KGK UYGULAMALARI Bağımsız Denetim kapsamına girilip girilmediğinin tespiti için ; Finansal tablolar açısından 2013 ve 2014 finansal tabloları Çalışan sayısı bakımında ise 2013 ve 2014 yıllarındaki ortalama çalışan sayısı dikkate alınacaktır. 31 Mart 2015 215 Denetime Tabi Olma Hesap dönemleri Bilanço aktif toplamı 50 milyon TL veya üzeri midir? Yıllık net satış hasılatı 100 milyon TL veya üzeri midir? Çalışan sayısı 200 veya üzeri midir? Kriterlerden en az ikisini sağlıyor mu? Denetime tabi midir? 2013 Evet Hayır Hayır Sağlamıyor Referans yıl 2014 Evet Evet Hayır Sağlıyor Referans yıl 2015 Evet Hayır Evet Sağlıyor Tabi değildir 2016 Hayır Hayır Evet Sağlamıyor Tabidir 2017 Hayır Hayır Evet Sağlamıyor Tabidir 2018 Evet Hayır Evet Sağlıyor Tabi değildir KGK UYGULAMALARI 2 – Uygulanacak Muhasebe Standartları Bağımsız denetim sürecinde denetçilerin esas alması gereken iki temel uygulama seti; DENETİM STANDARTLARI 31 Mart 2015 MUHASEBE STANDARTLARI 217 KGK UYGULAMALARI Bağımsız denetimin UDS’ye (BDS’ye) uygun olarak yapılması gereklidir. KGK’nın 26.08.2014’de yayınlanan Kararı ile; Bağımsız denetimde genel olarak Kamu Yararını İlgilendiren Kuruluşların (KAYİK) finansal tablolarının hazırlanmasında TMS’nin esas alınacağı, TMS uygulama kapsamı dışında kalanlar için ise Kurumca yayımlanacak standart ve düzenlemeler yürürlüğe girinceye kadar yürürlükteki mevzuatın uygulanabileceği açıklanmıştır. (İhtiyari) 31 Mart 2015 218 KGK UYGULAMALARI TÜRKİYE MUHASEBE STANDARTLARI TMS/TFRS (UMS/UFRS) çerçevesi (uluslararası) 31 Mart 2015 Yerel Raporlama (MSUGT-TDHP) çerçevesi (ulusal) 219 Bağımsız Denetime Tabi Olup TMS’leri Uygulamayan Şirketlerin Finansal Tablolarının Hazırlanmasında ve Sunulmasında Uygulanacak İlave Hususlar KURUL KARARI • Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumundan: • Karar No: 75935942-050.01.04 – [01/41] • Toplantı Tarihi: 29/12/2014 Finansal Tablolar 01.01.2014 tarihinden itibaren düzenlenecek aşağıda belirtilen finansal tablolar dipnotlarıyla birlikte hazırlanır ve bunlara 700 kodlu Bağımsız Denetim Standartları çerçevesinde denetçi görüşü verilir. - Bilanço Gelir Tablosu Nakit Akış Tablosu Özkaynak Değişim Tablosu Amortisman • Maddi-maddi olmayan duran varlıklar için amortisman, itfa payı vb.nin ayrılması esas olup; • Şirketler TMS'lerdeki faydalı ömür çerçevesinde kıst amortisman ayırabilecekleri gibi, vergi mevzuatında belirlenen süreler çerçevesinde ve öngörülen kıst amortismana tabi kalemleri de dikkate alarak amortisman ayırabilirler. • MSUGT kapsamında Maddi Olmayan Duran Varlıklar hesap grubunda yer alan şerefiye kalemi 5 yıl içinde eşit taksitlerle itfa edilir. Değer Düşüklüğü • Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliğlerinde (MSUGT) değer düşüklüğü (karşılıklar dahil) hesaplanması öngörülmeyen varlıklar için değer düşüklüğü hesaplaması ihtiyaridir. Kıdem Tazminatı • İlgili bulunduğu hesap dönemi sonu itibarıyla şirketlerin kıdem tazminatı yükümlülükleri tahmin edilir ve bu tahmin nedeniyle cari dönemde ortaya çıkan kıdem tazminatı yükümlülük artışları hesaplanarak giderleştirilir. • Kıdem tazminatı yükümlülüğünü ilk defa finansal tablolarına yansıtacak şirketler, bu yükümlülüğün doğduğu hesap döneminden önceki dönemlere ilişkin kıdem tazminatı tutarlarını 10 yılı geçmemek üzere eşit taksitlerle finansal tablolarına yansıtır. Tahmin edilen kıdem tazminatı toplam tutarı ile bu tutarın finansal tablolara yansıtılmayan kısmı dipnotlarda açıklanır. Finansal tablolara yansıtılan bu tutarlar gelir tablosuyla ilişkilendirilmeden geçmiş yıllar kârları/zararları altında gösterilir. Karşılaştırmalı Sunum • Finansal tabloların önceki dönemle karşılaştırmalı sunulması esas olup, • Karşılaştırmalı sunulacak önceki dönem bilançosu bu düzenlemede yer verilen hükümler çerçevesinde düzeltilir; • Diğer tabloların düzeltilmesi ise ihtiyaridir. Karşılaştırmalı tablolar arasındaki farklı politika ve uygulamalar dipnotlarda açıklanır. TMS ve İlgili Diğer Mevzuat Hükümlerinin Uygulanması • Bu düzenlemede MSUGT'tan farklı olarak yer verilen hükümlerin ve MSUGT'ta belirleme yapılmayan hususların uygulanmasında (işlem, hesaplama ve tahminlerde) • TMS hükümlerinin kullanılması önerilmekle birlikte ilgili diğer mevzuatın kullanılması bu düzenlemeye aykırılık teşkil etmez. • Kullanılan mevzuat dipnotlarda açıklanır. GÜNCEL MUHASEBE VE VERGİ UYGULAMALARI
