Gall bladder cancer – Turkish Safra kesesi kanseri Safra kesesi kanseri nedir? Safra kesesi kanseri çoğunlukla safra kesesindeki glandüler hücrelerde başlar. Bunlara adenokarsinom adı verilir. Safra kesesi kanseri nadir görülür. İngiltere'de her yıl yaklaşık 800 kişiye safra kesesi kanseri tanısı konmaktadır. 50 yaş altında çok nadir görülmekte olup en sık 70 yaş üzeri kişilerde rastlanır. Kadınlarda erkeklere göre daha yaygındır. Bu bilgilerin sorularınızı yanıtlamasını umuyoruz. Başka sorularınız olması halinde tedavi gördüğünüz hastanede doktorunuza veya hemşirenize danışabilirsiniz. Safra kesesi Safra kesesi, safranın depolandığı küçük bir kesedir. Safra, yemeklerin sindirilmesine yardımcı olan bir sıvıdır. Temel işlevi yemekteki yağları parçalamaktır. Safra karaciğerde üretilir ve safra kesesinde depolanır. Safra kesesi, safra yolları ile ince bağırsağa ve karaciğere bağlıdır. Safra kesesinin konumu Karaciğ er Safra kesesi İnce bağırsak (onikiparmak bağırsağı) Mide Safra yolu Pankreas Safra kesesi ve safra yolları birlikte biliyer sistem olarak bilinmektedir. Safra yolu kanseri hakkında ayrı bilgiler mevcuttur. Safra kesesi kanserinin nedenleri ve risk faktörleri Safra kesesi kanserlerine en çok neyin yol açtığını bilmiyoruz. Ancak kanser gelişme riskini arttırabilecek çok sayıda faktör vardır. Bunlar: Yaş Safra kesesi kanseri 70 yaş üzeri insanlarda daha yaygındır. Safra taşı ve iltihap Safra kesesi kanserinin safra taşı veya safra kesesi iltihabı (kolesistit) öyküsü olan kişilerde görülme ihtimali daha fazladır. Ancak safra taşı olan veya safra kesesi iltihaplanan çoğu kişide safra kesesi kanseri gelişmez. Polipler Bunlar, safra kesesi kanseri gelişme riskinin arttıran kanserli olmayan (iyi huylu) safra kesesi tümörleridir. Porselen safra kesesi Bu rahatsızlık, safra kesesi duvarında kalsiyum oluşumuna neden olur. Bu rahatsızlığa sahip kişilerin safra kesesi kanserine yakalanma riski bir miktar artmaktadır. Safra yolunda anormallik Safra kesesi kanseri safra yollarında doğuştan konjenital anormallikler olan insanlarda bir miktar daha fazla görülür. Sigara içme Elde edilen bazı verilere göre, sigara içen insanların safra kesesi kanserine yakalanma ihtimali daha yüksektir. Obezite Aşırı şişman kişilerin safra kesesi kanserine yakalanma riski artmaktadır. Aile öyküsü Safra kesesi kanseri olan yakın bir akrabanız varsa, kansere yakalanma riskiniz bir miktar daha yüksektir. Yakın akrabalar arasında ebeveynler, erkek veya kız kardeşler yer almaktadır. Safra kesesi kanserinin belirtileri ve semptomları Erken safra kesesi kanseri genelde semptomlara neden olmaz. Genelde kişinin safra taşlarını aldırmak için ameliyat olmasıyla ortaya çıkmaktadır. Beş safra kesesi kanserinden biri (%20) bu şekilde tespit edilir. Safra kesesi kanserleri çoğu zaman ileri aşamada tespit edilir. Bunlar aşağıda belirtilen çeşitli semptomlara neden olabilir: Hastalık Yüksek vücut sıcaklığı (ateş) Kilo kaybı Karın arası (batın) Kanser safra yolunu tıkarsa, safra kesesinden ince bağırsağa safra akışı durabilir. Bu da safranın geri pompalanarak kana ve vücut dokularına karışmasına neden olur. Bunun sonucunda: Deri ve göz akları sararabilir (sarılık); İdrar rengi koyu sarıya dönebilir; Dışkı soluk renkte olabilir (bağırsak hareketleri); Ciltte kaşıntı olabilir. Bu semptomlar safra taşı veya safra kesesi iltihabı gibi başka sorunlardan da kaynaklanabilir. Ancak doktorunuzun muayene etmesi önemlidir. Safra kesesi kanseri nasıl teşhis edilir? Genellikle önce pratisyen hekiminize görünürsünüz; pratisyen hekim muayene ettikten sonra sizi hastanede uzman hekime yönlendirir. Hastanede, doktor size genel sağlığınız ve daha önce yaşadığınız tıbbi sorunlar hakkında sorular sorar. Muayeneden sonra genel sağlığınızı ve karaciğerinizin düzgün çalışıp çalışmadığını kontrol etmek için kan örneği alınır. Aşağıdaki testleri yaptırmanız da istenebilir: Ultrason taraması Bu yöntem, ses dalgalarını kullanarak safra kesesinin ve çevre organların görüntüsünü alır. Genellikle, tarama öncesinde en az altı saat boyunca bir şey yiyip içmemeniz istenir. Rahat bir şekilde sırt üstü uzandıktan sonra karnınıza (batın) bir jel sürülür. Daha sonra ses dalgaları üreten küçük bir cihaz bu bölgenin üzerinden geçirilir. Ses dalgası bilgisayara bir görüntü gönderir. Bu test ağrıya neden olmaz ve sadece birkaç dakika sürer. BT (bilgisayarlı tomografi) taraması BT taraması, vücudun içini üç boyutlu (3B) olarak görüntüleyen bir dizi röntgen çeker. Ağrıya neden olmaz ve 10-30 dakika sürer. Size veya temas ettiğiniz kişilere zarar verme olasılığı neredeyse olmayan az miktarda radyasyon kullanılır. Taramadan önce en az dört saat boyunca bir şey yiyip içmemeniz istenir. Size, belirli alanların daha net görünmesini sağlayan bir içecek verilebilir veya boyalı enjeksiyon yapılabilir. Birkaç dakika boyunca tüm vücudunuz aşırı sıcaklayabilir. İyot alerjiniz veya astımınız varsa, enjeksiyona daha ciddi bir reaksiyon verebilirsiniz; dolayısıyla doktorunuza önceden bilgi vermeniz önemlidir. MR (manyetik rezonans görüntüleme) taraması Bu test BT taramasıyla benzerdir, ancak vücudunuzdaki bölgelerin detaylı görüntüsünü almak için röntgen ışınları yerine manyetizmadan faydalanır. Tarama öncesinde, bir kontrol listesi formu doldurmanız ve imzalamanız istenebilir. Bunun amacı MR taramasının size bir zararı olmayacağından emin olmaktır. Taramadan önce, takılar dâhil üzerinizdeki tüm metal eşyaları çıkarmanız istenir. Bazı kişilere koldaki bir damardan boya enjekte edilir. Buna kontrast madde denir ve taramadan gelen görüntülerin daha net çıkmasını sağlar. Test sırasında 30 dakika boyunca uzun bir silindirin (borunun) içindeki sedyede kıpırdamadan uzanmanız istenir. Ağrısızdır ancak biraz rahatsız edici olabilir. Bazı insanlar tarama esnasında bir parça klostrofobik hissetmektedir. Ayrıca gürültülüdür, ancak bunun için kulak tıpası veya kulaklık verilebilir. Sesleri duyabilir ve taramayı yapan kişiyle konuşabilirsiniz. MRCP (manyetik rezonans kolanjiyopankreatografi), kullanılabilecek özel bir MR türüdür. Kullanımı yaygın değildir. Bu taramaya girmeniz halinde doktorunuz daha fazla bilgi verecektir. ERCP (endoskopik retrograd kolanjiyopankreatografi) Bu test, pankreas yolunun ve safra yolunun röntgenini çekmek için kullanılabilir. Gerekirse safra yolu tıkanıklığını açmak için de kullanılabilir. Testten önceki altı saat boyunca bir şey yiyip içmemeniz istenir; böylece mide ve ince bağırsağın ilk kısmı (onikiparmak bağırsağı) boş olacaktır. Doktor rahatlamanız için tablet verebilir veya enjeksiyon yapabilir (yatıştırıcı ilaç). Lokal anestezi spreyi kullanılarak boğazınız uyuşturulur. Ardından doktorunuz, ağzınızdan midenize ve hemen ilerisindeki ince bağırsağa giden ve endoskop adı verilen ince, esnek bir tüp uzatacaktır. Doktorunuz safra yolunun ve pankreas yolunun onikiparmak bağırsağına boşaldığı açıklıkları bulmak için endoskopa bakar. Bu yolların röntgeninde görülebilen bir boya enjekte edilebilir. Böylece anormallik veya tıkanıklık olup olmadığı görülebilir EUS (endoskopik ultrason) Bu tarama ERCP ile benzerdir ancak endoskopa bir ultrason probu takılır. Bu test ile safra kesesinin ve çevre yapıların ultrason taraması yapılır. Anjiyogram Bu, damarlara bakmaya yarayan bir testtir. Safra yolu, karaciğere giren ve çıkan kanı taşıyan geniş damarlara çok yakındır. Bu damarlardan herhangi birinin kanserden etkilenip etkilenmediğini kontrol etmek için anjiyogram kullanılabilir. Anjiyogramlar röntgen bölümünde yapılır. Kasığınızdaki damarlardan birine (arter) ince bir tüp takılır. Ardından tüpe boya enjekte edilir. Boya arterlerde dolaşarak röntgende görülür. Laparoskopi Bu, doktorların safra kesenize, karaciğerinize ve safra kesenizin etrafındaki bölgede yer alan diğer iç organlara bakmasını sağlayan küçük bir işlemdir. Genel anestezi altında gerçekleştirilir ve kısa bir süre hastanede kalmanız gerekir. Anestezi altındayken, doktor karnınızda (batın) küçük bir kesik (insizyon) açarak ucunda ışık ve kamera bulunan ince, esnek bir tüp (laparoskop) yerleştirir. Bununla safra kesenize bakılır. Mikroskopta incelenmek üzere küçük bir doku örneği (biyopsi) alınabilir. Bazı durumlarda, safra taşına veya kronik safra kesesi iltihaplanmasına yönelik tedavi için laparoskopi sırasında safra kesesi çıkarılabilir. Bu işleme laparoskopik kolesistektomi adı verilir. Cerrah bu işlem sırasında safra kesesi kanserini tespit ederse ya da böyle bir şüphe duyarsa, işlemi açık kolesistektomi olarak değiştirir. Bu işlemde safra kesesi ve etrafındaki dokular karında daha büyük bir kesik açılarak çıkarılır. Böylece kanserin tamamını yok etmek daha kolay olur. Laparoskopi sonrası karnınızda bir veya iki dikiş olacaktır. İşlemden sonraki birkaç gün boyunca gaz problemi ve/veya omuzlarda ağrı yaşayabilirsiniz. Ağrı genelde yürüyerek veya birkaç yudum naneli suyla hafiflemektedir. Laparotomi Bu testlerden hiçbiri semptomlarınızın nedenini teşhis edemediyse, laparotomi adı verilen bir işlem geçirebilirsiniz. Bu işlem genel anestezi altında yapılır. Cerrah karnınızda bir kesik (insizyon) açarak safra kesesi ve etrafındaki dokuyu inceler. Kanser tespit edilirse ancak çevre dokulara sıçramamışsa, kanser temizlenebilir ve neden olduğu tıkanıklıklar açılabilir. Safra kesesi kanserinde evreleme ve derecelendirme Evreleme Kanser evresi kanserin boyutunu ve ilk bölgeden başka yerlere sıçrayıp sıçramadığını belirtir. Kanser evresinin bilinmesi doktorlara sizin için en uygun tedaviye karar verme hususunda yardımcı olur. Kanser kan dolaşımı veya lenf sistemi vasıtasıyla vücuda yayılabilir. Lenf sistemi vücudun enfeksiyon ve hastalıklara karşı savunmasının bir parçasıdır. İnce tüplerle (lenf damarlarıyla) bağlı lenf bezlerinden oluşan bir ağdan meydana gelir. Doktorlar genelde kanser evresini tespit etmek için yakındaki lenf bezlerine bakar. Safra kesesi kanserinin dört evresi vardır: 1. Evre Kanser sadece safra kesesi duvarını etkiler. Yaklaşık olarak her dört kanserden biri (%25) bu evredeyken teşhis edilir. 2. Evre Kanser safra kesesinin duvar kalınlığının tamamına yayılmış durumdadır, ancak yakındaki lenf bezlerine veya çevre organlara sıçramamıştır. 3. Evre Kanser safra kesesine yakın lenf bezlerine veya karaciğere, mideye, kalın bağırsağa veya ince bağırsağa sıçramıştır. 4. Evre Kanser safra kesesine yakın iki veya daha fazla organda çok derine yayılmış durumdadır veya uzak lenf bezlerine veya akciğerler gibi uzak organlara sıçramıştır. Bu metastaz veya ikincil kanser olarak bilinir. Bazı durumlarda TNM evreleme sistemi olarak adlandırılan farklı bir sistem kullanılır: T, tümörün boyutunu belirtir. N, kanserin lenf bezlerine sıçrayıp sıçramadığını belirtir. M, kanserin karaciğer gibi vücudun başka bir bölümüne sıçrayıp sıçramadığını (ikincil kanser veya metastaz) belirtir. Bu sistem daha karmaşıktır. Tümör evresi hakkında daha kesin bilgiler verir. Kanser ilk tedavinden sonra tekrarlarsa buna reküran kanser denir. Derecelendirme Derecelendirme, kanser hücrelerinin mikroskop altında nasıl göründüğünü ifade eder. Kanserin ne kadar hızlı oluşabileceğine dair bir fikir verir. Düşük dereceli tümörlerde kanser hücreleri normal hücrelere çok benzer. Genellikle yavaş büyürler ve yayılma ihtimalleri düşüktür. Yüksek dereceli tümörlerde hücreler çok anormal görünür. Daha hızlı büyürler ve yayılma ihtimalleri daha fazladır. Safra kesesi kanseri tedavisi Tedaviniz aşağıdakileri içeren çok sayıda faktöre dayanır: Genel sağlığınız Kanserin konumu ve boyutu Vücudun başka bölgelerine sıçrayıp sıçramadığı Ameliyat Ameliyatın mümkün olup olmadığına, yukarıda açıklanan testlerin sonuçlarına göre karar verilir. Safra kesesi kanserinde uzman olan bir cerraha yönlendirilebilirsiniz. Erken evre safra kesesi kanseriyseniz, safra keseniz açık kolesistektomi veya laparotomi ile çıkarılabilir. Tüm kanseri ameliyat ile temizlemek mümkünse, tedavinin amacı genelde kanseri tedavi etmektir. Kanser safra kesesinin dışına sıçramışsa, radikal kolesistektomi önerilebilir. Bu, safra kesesinin, çevre dokuların, lenf bezlerinin ve diğer organların kanserden etkilenmiş olabilecek kısımlarının çıkarıldığı büyük bir işlemdir. İşlem sonrası ilk birkaç gün boyunca yoğun bakım ünitesinde kalmanız gerekebilir. Daha sonra iyileşene kadar genel üniteye çıkarılırsınız. Çoğu kişinin bu tip bir operasyon sonrasında yaklaşık iki hafta hastanede yatması gerekmektedir. Kanser tedavisi mümkün değilse, semptomların iyileştirilmesine yardımcı olmak için ameliyat yapılabilir. Ameliyatta kanser olabildiğince temizlenir. Radyoterapi Radyoterapi işleminde, yüksek enerjili röntgen ışınlarıyla kanser hücreleri yok edilerek kanser tedavi edilir ve bu işlem yapılırken normal hücrelere olabildiğince az zarar verilir. Radyoterapi makinesinden harici olarak veya tümöre yakın radyoaktif bir madde yerleştirerek dâhili olarak (brakiterapi) verilebilir. Radyoterapi, bazı durumlarda safra kesesi kanserinin tedavisinde kullanılır. Ameliyat sonrasında radyoterapi görmeniz gerekebilir. Eğer kanser ilerlemişse, semptomları hafifletmek için de radyoterapi işlemi uygulanabilir. Kemoterapi Kemoterapi, kanser hücrelerini yok etmek için (sitotiksik) kanser ilaçlarının kullanılmasıdır. Kanser ameliyat ile temizlenemezse, kemoterapi bazı durumlarda ameliyattan sonra da kullanılabilir. Ameliyat mümkün değilse veya kanser ilk tedavinin ardından tekrarladıysa da kullanılabilir. Kemoterapinin amacı, kanserin küçülmesini veya yavaşlamasını sağlamak ve semptomları hafifletmektir. En çok kullanılan kemoterapi ilaçları sisplatin ve gemsitabindir (Gemzar®). Stent takılması Kanser safra yolunda tıkanıklığa neden oluyorsa, doktor endoskopik retrograd kolanjiyopankreatografi (ERCP) sırasında küçük bir tüp (stent) takabilir. Böylece ameliyat etmeden sarılık hafifletilebilir. Bununla ilgili hazırlık ve prosedür, (yukarıda açıklanan) ERCP ile aynıdır. Doktor röntgen görüntüsüne bakarak safra yolundaki daralmayı görecektir. Daralma, şişirilebilir balon (dilatör) kullanarak esnetilebilir. Ardından, safranın boşalması için endoskop vasıtasıyla stent yerleştirilebilir. Tıkanmaması için stentin genelde her 3-4 ayda bir değiştirilmesi gerekmektedir. Tıkanırsa, sarılık geçirebilirsiniz ve ateşiniz yükselebilir. Bu semptomları yaşıyorsanız, bir an önce uzman hekiminizle konuşmanız önemlidir. Antibiyotik kullanmanız gerekebilir ve hekiminiz stenti değiştirmeleri gerektiği tavsiyesinde bulunabilir. Çoğu kişide bu işlem son derece kolaydır. Klinik çalışmalar Doktorunuz klinik bir çalışmaya katılmanızı isteyebilir. Kanser konusunda uzman doktorlar, yeni tedavileri değerlendirmek için klinik çalışmalardan faydalanır. Safra kesesi kanserine yönelik olası yeni tedavilerle ilgili araştırmalar yapılmaktadır. Bunlar: Kanseri temizlemek için ameliyat öncesi veya sonrası kemoterapi ve radyoterapinin birlikte kullanımı (kemoradyoterapi); Kanser hücrelerinin büyümesini yavaşlatmak için hücre süreçlerini değiştiren tedaviler olan hedefe yönelik tedavilerle birlikte kemoterapi verilmesi; Safra kesesi kanseri hakkındaki duygularınız Kanser testleri ve tedavisi çok stresli olabilir. Endişe, öfke, korku gibi çok sayıda farklı duygu yaşayabilirsiniz. Bunlar normal tepkilerdir ve hastalıklarını kabul etmeye çalışan birçok insanın yaşadığı sürecin bir parçasıdır. Herkesin zor durumlarla baş etme şekli farklıdır. Bazı insanlar aileleri veya arkadaşları ile konuşmayı faydalı bulurken, bazıları ise kendi durumları dışında insanlardan yardım isterler. Bazı insanlar ise duygularını kendilerine saklar. Bu durumla başa çıkmanın doğru veya yanlış bir yolu yoktur ancak ihtiyaç duyduğunuzda yardımcı olacak kişiler bulunmaktadır. Kanser destek uzmanlarımız size bölgenizdeki danışmanlık hakkında bilgi verebilir. Referanslar ve teşekkür Bu sayfa çok sayıda güvenilir kaynaktan alınan bilgiler kullanılarak derlenmiştir. Kullandığımız kaynaklarla ilgili daha fazla bilgi isterseniz, bizimle iletişime geçmekten lütfen çekinmeyin. Bu bilgiler tıbbi bir çalışan tarafından gözden geçirilmiştir. Okuduğunuz bilgileri gözden geçirerek bu bilgileri geliştirmemize yardımcı olan tüm kanser hastalarına teşekkür ederiz. İçeriğin son gözden geçirilme tarihi: 01.12.2015 Planlanan bir sonraki gözden geçirme: 01.12.2017