vesıca urınarıa urethra masculına urethra femınına

VESICA URINARIA
URETHRA MASCULINA
URETHRA FEMININA
DOÇ. DR. ÖZLEN KARABULUT
ANATOMİ A.D.
Vesica urinaria(Mesane,Sistis)
Boş mesane üçgen tabanlı bir piramit
şeklindedir. Dört adet üçgen yüzü vardır.
Piramidin taban kısmını arkaya ve aşağıya
bakan fundus vesicae (basis vesicae) oluşturur.
Bunun tam karşısında, öne ve yukarı bakan
tepesini ise apex vesicae oluşturur. Piramidin
basis dışındaki yüzlerini ise mesanenin üst
yüzü ve facies inferolateralisleri oluşturur.
Mesane 350-500 cc idrar ile normal doluluk
oranına geldiğinde oval bir şekle dönüşür.
Vesica urinaria (Mesane)
Vesica urinaria(Mesane)
Fundus vesicae
Fundus vesicae arkaya
ve aşağıya bakan kısımdır.
Erkekte fascia rectovesicalis
aracılığı ile rectum’la
komşudur.
Fundus vesicae
Fundus vesicae
ile
rectum arasında kalan aralığa
Excavatio rectovesicalis adı
verilir.
Fundus vesicae
Fundus vesicae Erkekte
vesicula seminalis ve ductus
deferensler ile de komşudur.
Fascia rectovesicalis ise ductus
deferensler arasındaki üçgen
alana yerleşmiştir.
Fundus vesicae
Fundus vesicae bölümü
kadında, yukarıda uterus’un ön
yüzü ile, aşağıda cervix uteri ve
vagina’nın üst bölümünün ön
duvarı ile komşudur. Kadında
fundus’un arkasında
excavatio utero-vesicalis yer
alır.
Apex vesicae
Apex vesicae
İki
cinsiyette de öne ve
yukarıya doğru bakar.
Symphysis pubica’nın
hemen yukarısında karın
ön duvarına uzanır.
Apex vesicae
Apex vesicae
Mesaneden karın ön
duvarına geçen lig.
umblicale medianum , karın
ön duvarının arka yüzünden
göbeğe gelir. Bu bağ
embriyolojik dönemden
urachus kalıntısıdır.
Peritonla örtüldüğünde
oluşturduğu katlantıya plica
umblicalis mediana adı
verilir.
Peritoneal plikalar
Mesaneden karın ön duvarına
geçen üç adet peritoneal plica
vardır. Bunlar mesanenin
hareketlerini kısıtlayıcı yapılar
değildir.
1-Plica umblicalis mediana: İçinde
urachus artığı vardır(Embriyolojik
yapı)
2-Plica umblicalis medialis: İçinde
A. umblicalis kalıntısı bulunur.
(Embriyolojik yapı)
3-Plica umblicalis lateralis: İçinde
A.epigastrica inferior bulunur.
Peritoneal plikalar
Corpus vesicae
Corpus vesicae
Mesane’nin fundus
vesicae ile apex vesicae arasında kalan
bölümüdür.
Collum vesicae
Collum(Cervix) vesicae
Mesanenin en fixe olan kısmıdır.
Erkekte prostat tabanı üzerine
oturur. Komşu yapılara, hem
mesanenin tespitinde rol alan
hem de ostium urethrae
internum’un açılmasında rol alan
şu bağlarla tutunur:
Lig.puboprostaticum:Prostat’ı
pubis alt kenarına bağlar.
Lig. rectovesicale:Mesane
boynunu rectumun yan
taraflarına bağlar.
Mesane’nin Ligamentleri
Collum vesicae
Collum (Cervix)
vesicae Kadında fascia
pelvina üzerine yerleşmiştir.
Bu kısım kadında orificium
urethra (ostium urethra
internum) tarafından
delinmiştir. Lig. pubovesicale
ile mesane’nin fixasyonu
güçlendirilmiştir. Bu bağın
içindeki kas liflerine
m.pubovesicalis denir.
Mesane’nin üst yüzü
Üst yüz Mesanenin üst
yüzü peritonla kaplıdır.
Kadında uterus ile, erkekte
colon sigmoideum ile ve her
iki cinsiyette de ince barsak
kıvrımları ile komşuluk yapar.
İki yanında, pelvis yan duvarı
ile arasında peritonda
oluşan çukura fossa
paravesicalis denir.
Facies inferolateralis
Facies
inferolateralis
Symphysis pubica’dan
retropubik yağ dokusu ile
ayrılmıştır. Sağ ve sol
tarafta aşağıya ve dış yana
bakarlar. Extraperitoneal
konumdadırlar ve os
pubisler ile aralarında
spatium prevesicale
(Retzius aralığı) yer alır.
Mesane’nin İç Yüzü ve
Tabakaları
1-Tunica mucosa: Mesaneyi en içten kaplar. Tela submucosa ile
kas tabakasına bağlanır. Boş bir mesanede plicalı görünümdedir. Dolu
mesanede plicalı yapısı kaybolur. Mesanede tabana yakın yer alan üçgen
şeklinde bir alanda tela submucosa denilen içten dışa ikinci sıradaki tabaka
bulunmadığından, sadece bu alanda mucosa, kasa yapışıktır ve idrar kesesi
boşken dahi mucosada plicalı yapı görülmez. Bu üçgen alana trigonum
vesicae veya Lieutaud Üçgeni denir. Üçgenin üst köşelerini ureterlerden
mesaneye açılan ostium ureteris’ler oluştururken alt köşesini mesaneden
urethra’ya açılan ostium urethrae internum oluşturur. Ostium ureterisler
arası mucosa kabarıntısına plica interureterica denir. Ostium urethra
internum’un arka duvarında prostat’a uzanan kabarıntıya uvulae vesicae
denir.
Mesane’nin İç Yüzü ve Tabakaları
2-Tela submucosa: Mucosa
tabakasını kas tabakasına bağlayan
gevşek bir tabakadır.
3-Tunica muscularis: Üç
tabakadan oluşur. Dış ve iç tabaka
kaslar longitudinal, ortadaki kas
tabakası sirküler seyirli liflere sahiptir.
Mesane duvarı kaslarına M.detrusor
vesicae denir. M. sphincter vesicae
(M.sphincter urethra internus) da bu
kasın sirküler liflerinden oluşur.
Mesane’nin İç Yüzü ve Tabakaları
Tela subserosa: Tunica
serosa’yı kas tabakasına bağlar.
Tunica serosa: Mesaneyi
örten periton’dur. Erkekte üst yüz
tümüyle peritonla kaplıdır.
Kadında üst yüz genel olarak
peritonlu olmakla beraber,
excavatio vesicouterina’nın
arkasında peritonsuz alan vardır.
Mesane’nin Damarları
Arterleri: A. iliaca interna’nın dalları olan A. vesicalis
superior ve A. vesicalis inferior’dur.
Venleri: Inferolateral yüzlerde Santorini plexus’unu
oluşturur ve V. iliaca interna’ya dökülür.
Lenf drenajı: Kas tabakaları arasında ve dışında plexuslar
oluştururlar. Üst kısımdan çıkanlar nodi lymphatici iliaci
externi’ye, alt kısımdan çıkanlar nodi lymphatici iliaci
interni’ye açılır. Bir kısım lenf drenajı da nodi lymphatici
communes’e olur.
Mesane’nin Sinirleri
Parasimpatik innervasyon
Nn. splanchnici pelvici (nn.errigentes) ile sacral 2-4 spinal segmentlerden gelir.
Preganglioner lifler vesica duvarındaki ganglionlarda sinaps yapar ve
postganglioner lifler M. detrusor vesicae’yı exite eder yani kontraksiyon
yaptırır. M. sphincter vesicae’yı (interna) inhibe eder yani iç sphincter’i
gevşetir. Böylece idrar urethra’ya geçer. Mictio gerçekleşir.
Simpatik innervasyon
Thoracal 11-12 ile lumbal 1-2 spinal segmentlerden gelir. Postganglioner lifler
plexus hypogastricus inferiordan gelir. Daha çok mesanenin dolmasını
düzenler. Detrusor kası inhibe eder. M. sphincter vesica’ya kontraksiyon sağlar.
Gerilme ve ağrı duyuları, üst merkezlere hem simpatik hem de parasimpatikler
içinde taşınır. Mesane ağrısı inguinal ve pubik bölgelerde ayrıca perine ön
bölümünde hissedilir.
Miksiyon merkezi, lobulus paracentralis denilen cortex bölümünde yer alır.
Urethra masculina(Erkek urethrası)
Ostium urethrae internum’dan
başlayıp ostium urethrae externum’a
kadar uzanır. 18-20 cm uzunluktadır.
Üç bölümden oluşur. Normalde
urethra’nın lumeni kapalı olup, idrar
veya meni geçtiğinde açılır.
Urethra masculina
Urethra masculina’nın iki
kıvrımı vardır:
-Curvatura infrapubica: Pubis
altında yer alır.
-Curvatura prepubica: Pubis
önünde yer alır.
Urethra masculina’nın
Bölümleri
1-Pars prostatica: En geniş bölümüdür. 3
cm uzunluktadır. Arka duvarında crista
urethralis denilen mucosa plicası yer alır.
Bunun yan taraflarına ductus prostaticus
açılır. Ortasındaki kabartıya colliculus
seminalis denir. Kabartının ortasında
utriculus prostaticus (vagina masculina)
yer alır. Utriculus kör bir kanaldır. Kanalın
içinde ve yanlarında ductus
ejaculatorius’ların açıldığı delikler yer alır.
Urethra masculina’nın Bölümleri
2-Pars membranacea:
Diaphragma pelvis’te yer
alır. Symphysis pubica’nın
2,5 cm arka alt kısmındadır.
En kısa bölümdür. Oldukça
dardır. M. sphincter
urethrae (externa) ile
sarılıdır.
Urethra masculina’nın Bölümleri
3-Pars spongiosa : Corpus
spongiosum penis içinde yer alır.
Yaklaşık 15 cm dir. Bulbus
penis’te yaptığı genişlemeye
fossa bulbaris denir. Glans
penis’te yaptığı genişlemeye ise
fossa navicularis urethrae denir.
Urethra masculina’nın en dar
yeri olan ostium urethrae
externum ile dışarıya açılır.
Ostium urethrae externum 6
mm çap ve 6 mm uzunluktadır.
Urethra feminina (Kadın urethrası)
4 cm uzunluğunda, 6 mm
çapındadır. Erkek urethrası gibi
kıvrımlı olmayıp düzdür. Symphysis
pubica’nın arkasında ve vagina’nın
ön duvarına gömülüdür. Mesanenin
tabanındaki ostium urethrae
internum’dan başlar. Öne ve aşağıya
doğru hafif bir kavis çizer. Pelvis
döşemesini deler ve vestibulum
vaginadaki ostium urethrae
externum’da sonlanır. Urethra
feminina’ya gll. urethrales(Littre
bezleri) ve ductus
paraurethrales(Skene kanalları)
açılır. Kadın urethrası perinedeki
kısmında M. sphincter urethrae’yı
içerir.
Urethra’nın sphincter kasları
M. sphincter urethrae internum: Mesanenin orta tabakasındaki
sirküler kas liflerinin mesane boynunda kalınlaşması ile oluşur.
Involunter çalışır. (İstem dışı sphincter)
M. sphincter urethrae (externa): M. transversus perinei
profundusa ait çizgili kas liflerinden oluşur. İnnervasyonunu N.
pudendus sağlar. Volunter çalışır. (İstemli sphincter)