DİN ÖĞRETİMİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Taslak Öğretim Programı (4-8; 9-12. Sınıflar) TEMMUZ, 2017 Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Taslak Öğretim Programı (4-8;-9-12) GİRİŞ Eğitim, bir iletişim ve etkileşim sürecidir. Yaşam boyunca hepimiz eğitiyor ve eğitiliyoruz; öğretiyor ve öğreniyoruz. Çocuklarımız, hangi toplumda gözlerini dünyaya açarlarsa o toplumun ulaştığı kültür birikiminden yararlanmaktadırlar. Toplumun kültür dokularında; geçmiş nesillerin alın terinin, beyin gücünün, tutum ve davranışlarının, siyasi, dinî ve ahlaki kurumlarının, dilinin, atasözlerinin, geleneklerinin izleri vardır. Böylece insanlığın eserleri ve ürünleri, birbirine eklenerek günümüze kadar gelmiştir. Öte yandan eğitim, yetişen neslin kültürel birikimden mümkün olan en fazla payı alması görevini üstlenmektedir. Geçmiş ile gelecek arasında uyumlu bir geçiş temin etmek, kültürün muhtevasını aktarmak, kültürün zenginleşmesini sağlamak ve insanların gelişimi için elverişli ortamı oluşturmak, eğitimin görev ve sorumlulukları arasındadır. Bu bağlamda, kültür ile eğitim arasında sıkı bir ilişki vardır. Kendi kültürel ortamını oluşturmayan ve bu ortamı yetişmekte olan neslin katkılarıyla besleyemeyen bir eğitim sisteminde kültürel değerlerimizin yaşatılması mümkün olmayacaktır. Bakanlığımızca öğretim programlarının yenilenmesi çalışmaları kapsamında Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersi ile 1739 sayılı Millî Eğitim Temel Kanunu’nda belirtilen millî, manevi, ahlaki, insani ve kültürel değerleri benimsemeleri, temel becerilerini geliştirmeleri ve böylece Millî Eğitimin Genel Amaçlarının gerçekleştirilmesine katkıda bulunulması hedeflenmektedir. Geliştirilen programla öncelikle öğrencilerin din ve ahlak hakkında objektif ve doğru bilgi sahibi olmaları, öğrenme-öğretme sürecinde öğretim programı vasıtasıyla kazanmaları hedeflenen bilgi, beceri, tutum, davranış ahlakî değerlerle bir arada yaşama bilincine ulaşmaları hedeflenmiştir. Örgün eğitim kurumlarımızda din kültürü ve ahlak bilgisi öğretimi, bir bilgi ve kültür verme vasıtası olmakla beraber, aynı zamanda öğrencilerin bilgi elde etme yollarını ve aklını kullanma kabiliyetini geliştiren bir süreç olmayı da hedeflemektedir. Öğrencilerin kendi akıl yürütme gücünü kullanarak varlıklar içindeki konumunu belirlemesine katkıda bulunması amaçlanmıştır. 1. PROGRAMIN AMAÇLARI 1 Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Taslak Öğretim Programı (4-8;-9-12) a. İlköğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Programının Genel Amaçları Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretim Programı ile 1739 Sayılı Millî Eğitim Temel Kanunu’nda yer alan “Türk Millî Eğitiminin Genel Amaçları ve Temel İlkeleri”ne uygun olarak öğrencilerin; 1. Çevresindeki dinî davranış, yorum, tutum ve deneyimlerin farkında olmaları, 2. İslam dininin ana kaynaklarını tanımaları, 3. İslam dininin inanç, ibadet ve ahlak ilkelerini açıklamaları, 4. Hz. Muhammed’i (s.a.v.) tanımaları, 5. Peygamberlik kavramını ve bazı peygamberleri tanımaları, 6. Bazı dua ve surelerin muhtevasını ana hatlarıyla tanımaları, 7. Ahlâkî değerleri tanımaları ve bunları içselleştirmeleri, 8. İnanç ve ibadetlerin davranışları güzelleştirmedeki olumlu etkisini kavramaları, 9. Dinin sosyal hayat, kültür ve medeniyet unsurları üzerindeki etkilerini kavramaları, 10. Farklı inanç ve yorumları tanımaları ve bunlara saygı duymaları, 11. Dinin farklı yorumlarının bir zenginlik olduğunu fark etmeleri, 12. Türk-İslam kültürünün oluşmasına etki eden bazı önemli şahsiyetleri tanımaları, 13. Evrensel değerlere kendi dinî bilgi ve bilinçleriyle katılmaları amaçlanmaktadır. b. Ortaöğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretim Programının Genel Amaçları Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretim Programı ile 1739 Sayılı Millî Eğitim Temel Kanunu’nda yer alan “Türk Millî Eğitiminin Genel Amaçları ve Temel İlkeleri”ne uygun olarak öğrencilerin; 1. Din ve ahlak ile ilgili konularda bilgi ve kültür edinmeleri, 2. Dinî ve ahlâkî kavramları tanımaları ve bunlar arasında ilişkiler kurmaları, 3. İslam dininin iman, ibadet ve ahlak esaslarını tanımaları, 4. Hz. Muhammed’i (s.a.v.) tanımaları, 5. Dinin evrensel barış kültürünün yerleşmesinde etkin olabileceğini fark etmeleri, 6. Dinleri temel özellikleriyle tanımaları, 7. Temel hak ve özgürlüklerin bilincinde olmaları, 8. Ahlâkî değerleri tanımaları ve bunları içselleştirmeleri, 9. Dinin doğru anlaşılmasında aklın önemini kavramaları, 10. Dinin, kültürü oluşturan unsurlardan biri olduğunu fark etmeleri, 2 Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Taslak Öğretim Programı (4-8;-9-12) 11. Dinin bireysel ve toplumsal hayattaki tezahürlerini fark etmeleri, 12. Millî, ahlaki, insani ve kültürel değerleri benimsemeleri, beden, zihin, ahlak, ruh, duygu bakımından dengeli ve sağlıklı bireyler olmaları, 13. İnsanlar, toplumlar ve milletlerarası ilişkilerde, dinin önemli bir etken olduğu, bu ilişkilerin olumlu yönde gelişebilmesi için bireylerin bilimsel yöntemle verilecek din öğretimine ihtiyaç duyduklarını fark etmeleri, 14. İslam dininin; kültürümüz, dilimiz, sanatımız, örf ve âdetlerimiz üzerindeki etkisini fark etmeleri, 15. İslam düşüncesinde farklı anlayış ve yorum biçimlerini tanımaları, 16. Farklı dinî anlayış ve yorum biçimlerini birer zenginlik olarak görmeleri ve birlikte yaşama kültürü edinmeleri, 17. Farklı din, inanç ve yorumları tanımaları ve bunlara saygı duymaları, 2. PROGRAMIN VİZYONU Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Öğretim Programı’nın vizyonu; günlük yaşamda ihtiyaç duyulan temel dinî bilgilere ve yaşam becerilerine sahip, dinî doğru anlayan ve yorumlayan, İslam dininin inanç, ibadet ve ahlaki değerlerini tanıyan, İslam dininin kültür, dil, sanat, örf ve âdetler ile ahlak üzerindeki etkisini dikkate alan; kendi dininden ve başka dinlerden olanlara müsamahalı davranan ve diğer dinleri tanıyan; değişikliklere dinamik bir biçimde uyum sağlayabilecek kadar dinî kavramlara hâkim; millî, manevi, ahlaki, insani ve kültürel değerleri benimseyen; beden, zihin, ahlak, ruh, duygu bakımından dengeli ve sağlıklı gelişen; üretken, haklarını ve sorumluluklarını bilen bireylerin yetişmesine katkıda bulunmaktır. 3. PROGRAMIN TEMEL YAKLAŞIMI Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Öğretim Programı, program geliştirme alanındaki son gelişmeler çerçevesinde, Türkiye Cumhuriyeti Anayasası ve 1739 sayılı Millî Eğitim Temel Kanunu hükümlerine uygun olarak hazırlanmıştır. 3 Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Taslak Öğretim Programı (4-8;-9-12) Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretim Programı ile öğrencilerin din ve ahlak hakkında objektif bilgi sahibi olmaları, öğrenme-öğretme sürecinde kazanmaları beklenen bilgi, beceri, tutum, değer ve kavramların yardımıyla bir arada yaşama bilincine sahip olmaları hedeflenmiştir. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Öğretim Programı'nda temel becerileri ön planda tutan, öğrenme-öğretme sürecinde öğretmen ve öğrenciyi aktif kılan, öğrenci katılımına ve öğretmen rehberliğine ağırlık veren bir yaklaşım benimsenmiştir. Bu programda, kavramsal bir yaklaşım benimsenerek din ve ahlakla ilgili temel kavramların verilmesi ve kavramlar arası ilişkilendirmelerin yapılması hedeflenmiştir. Ayrıca öğrencilerin dinî ve ahlaki kavramları yorumlamaları ve bazı temel becerilerin (araştırma ve sorgulama, dinî terim ve kavramları doğru yerinde kullanma, problem çözme, iletişim kurma vb.) geliştirilmesi amaçlanmıştır. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Öğretim Programı geliştirilirken İslam dini ve diğer dinler hakkında bilimsel bilgi ön planda tutulmuştur. İslam diniyle ilgili bilgilerde; Kur'an ve sünnet merkezli, birleştirici, mezhepler üstü bir yaklaşım benimsenmiş ve İslam düşüncesinde ortaya çıkan farklı yorumlar da bu bağlamda ele alınmıştır. Bireylerin, dinî, kültürel ve ahlaki değerler hakkında doğru bilgi sahibi olabilmeleri için İslam dininin inanç, ibadet ve ahlak alanlarıyla ilgili değerlerin kazandırılmasında, Kur'an ve sünnete dayanan ortak paydalar esas alınmıştır. Farklı dinler ise dinler açılımlı nesnel bir yaklaşımla öğretime konu edilmiştir. Bu çerçevede, programların geliştirilmesinde; Dinî kavramları doğru anlamalarını sağlama, Temel dinî ve ahlaki sorulara cevap verebilme becerileri kazandırma, İslam düşüncesinde ortaya çıkan farklı yorum, düşünce ve gelenekleri tanıma ve bunları bir zenginlik olarak kabul etme, Yaşayan dünya dinlerini ana hatlarıyla tanıma, Farklılıkları tanıma, anlama ve onlarla empati kurma ve onların değerlerine önyargılı olmamayı öğrenme, Öğrencilerin bireysel açıdan inanma ve yaşama özgürlüklerinin bilincine varmalarını sağlama, Öğrencilere, birbirilerini ötekileştirmeden temel hak ve özgürlükler bağlamında barış ve huzur içinde yaşamalarını sağlayıcı beceriler kazandırma, Kendi inancı ile mutlu ve barışık olmalarını sağlama, 4 Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Taslak Öğretim Programı (4-8;-9-12) Kendi toplumunun değerlerini tanıma ve geliştirme becerilerini kazandırma, Kaynaklara dayalı dinî bilgiler ile hurafeleri ayırt etmelerini sağlama, Dinin içtenlik ve sevgi boyutunu fark ederek onun insan için vazgeçilmez olduğunu kavramalarını sağlama, Dinin, kültürü oluşturan unsurlardan biri olduğunu kavrama, dinin, diğer kültür unsurları üzerindeki etkilerini kavrama ve doğru dinî bilgiler yardımıyla nesiller arası anlayış farklılıklarına sağlıklı bir şekilde yaklaşma, Dinî ve millî bayramların, törenlerin ve merasimlerin vb. milleti birleştiren temel değerlerden olduğunu kavramalarını sağlama, Hiçbir şekilde vicdan ve düşünce özgürlüğünü zedelememe, öğrencileri dinî uygulamalara zorlamama, Çoğulculuk, nesnellik, karşılıklı anlayış ve uzlaşıyı esas alma yaklaşımı temel alınmıştır. 4. PROGRAMIN YAPISI Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretim Programı; üniteler, konular, öğrenme çıktıları/kazanımlar, açıklamalar, beceriler ve kavramlar şeklinde yapılandırılmıştır. 4.1. Üniteler Üniteler, dersin içeriği, diğer derslerle ilgisi ve öğretim hedefleri dikkate alınarak oluşturulmuştur. Yeni öğrenme yaklaşımlarında esas olarak öğretimin içeriğini kazanımlar belirlemektedir. Öğretmenlerimizin programı daha kolay uygulama hedefini iyi kavramaları için ünite konuları da yapılandırılmıştır. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Öğretim Programı’nda üniteler belirlenirken aşağıda sıralanan özellikler göz önünde bulundurulmuştur: 1. Öğrencinin ilgisini çekmesi, öğrencilerde merak ve araştırma isteği oluşturması, 2. Öğrencilerin yeni çalışmaları denemelerine ve beceri kazanmalarına fırsat vermesi, 3. Kişisel niteliklerin kazanılmasına imkân sağlaması, 4. Çeşitli öğrenme yaklaşımlarına uygun olması, 5. Diğer disiplinlerle bütünleşebilmesi ve eğitim yoluyla ulaşılabilecek kadar sınırlı olması, 6. Öğrenmede derinliği ve genişliği teşvik etmesi. 4.2. Konular 5 Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Taslak Öğretim Programı (4-8;-9-12) Konular, öğretmenlerimizin programı daha kolay uygulayabilmelerine yardımcı olmak için ünitenin özelliğine göre, öğrencilerin bilişsel, duyuşsal ve psikomotor gelişimleri göz önünde bulundurularak yapılandırılmıştır. Ayrıca konuların oluşturulmasında, öğrencilerin dinlerin inanç, ibadet ve ahlak esaslarına ait temel konuları öğrenmelerine ve dinî ve ahlaki gelişimlerine katkı sağlayacak konulara öncelik verilmiştir. 4.3. Öğrenme Çıktıları/Kazanımlar Kazanımlar, eğitim süreci sonucunda öğrencilerin edinecekleri bilgi, beceri, tutum ve değerleri ifade etmekte olup öğrenme alanlarının özellikleri, öğrencilerin gelişim düzeyleri ve konuların muhtevası dikkate alınarak hazırlanmıştır. Programların en önemli unsuru kazanımlardır. Öğrencilerin öğrenme başarıları, kazanımların edinilmesine bağlıdır. Öğretmenin görevi de bu kazanımların gerçekleşmesinde öğrencilere gerekli ortam ve imkânları sunarak rehberlik etmesidir. Kazanımlar sıralanırken; “Bu ünite sonunda öğrenciler, …… tanır., …… açıklar., ……karşılaştırır., ……örnekler verir., …… fark eder.,” gibi ifadeler kullanılarak konuların işlenişinde öğrenciden beklenen davranışlara işaret edilmiştir. Kazanımlar belirlenirken konu bütünlüğü yanında kavramlar, değerler ve beceriler de dikkate alınmıştır. Programda yer alan kazanımlar öğretmenin rehberliğinde öğrenciler tarafından gerçekleştirilecek etkinlikler aracılığıyla elde edilecektir. 4.4. Açıklamalar Açıklamalar kısmında ise, ünite içinde özellikle vurgulanması veya sınırlandırılması gereken konulara, diğer ders veya ünitelerle ilişkilendirmelere işaret edilmiştir. Açıklamalar kısmında ayrıca öğretmenin işlenen ünitede, öğrenciye doğrudan verilmesi gereken değer ve beceriler de gösterilmiştir. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Öğretim Programı’nın amacına ulaşması için öğretmenlerin “Açıklamalar” kısmındaki bilgileri dikkatle incelemeleri gerekmektedir. Öğretim programının bu kısmında ele alınan ünite ile ilgili öğretmenin, öğrenme öğretme sürecinde dikkat etmesi gereken açıklamalar yapılmıştır. 4.5. Beceriler 6 Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Taslak Öğretim Programı (4-8;-9-12) Beceri, öğrencilerde öğrenme süreci içerisinde kazanılması, geliştirilmesi ve yaşama aktarılması tasarlanan kabiliyetlerdir. Bunlar Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretim Programı ile öğrencilerin gelişimleriyle bağlantılı, yatay olarak bir yılın sonunda, dikey olarak da 12. sınıfın sonunda kazanacakları ve hayat boyu kullanacakları temel becerilerdir. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretim Programı, içerdiği kazanımlarla öğrencilerde bu temel becerilerin gelişmesine katkı sağlayacaktır. Bu beceriler, Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretim Programı ünite konuları ve kazanımları göz önünde bulundurularak diğer derslerle beraber öğrencilerin kazanmaları hedeflenen becerilerdir. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretim Programıyla ulaşılması beklenen temel beceriler şunlardır: a. Araştırma ve Sorgulama Becerisi Araştırma ve sorgulama becerisi; doğru ve anlamlı sorular sorarak problemi fark etme ve kavrama, problemi çözmek amacıyla neyi ve nasıl yapılması gerektiği ile ilgili araştırma planlaması yapma, sonuçları tahmin etme, çıkabilecek sorunları kestirebilme, sonucu test etme ve fikirleri geliştirmeyi kapsar. Bireyin kendi kendine yetebilmesi bu becerilerini geliştirme düzeyine bağlıdır. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretim Programının öğrencilerde geliştirmeyi amaçladığı temel becerilerden biri de araştırma ve sorgulama becerisidir. Dinî ve ahlaki alanla ilgili konularda öğrencilerin kendilerinin bilgiyi araştırması ve yapılandırması derslerin en önemli amaçlarındandır. Bu programda araştırma ve sorgulama becerisinin gelişmesine katkı sağlayacak aşağıdaki alt becerileri kazandıracak etkinlik ve çalışmalar yapmalıdır. • Anahtar sözcükleri, ciltlerdeki rakam ve harfleri, indeksi ve referansları kullanma • Bilgiyi kullanılabilir biçimlerde planlama ve yazma (Konunun ana fikrini çıkarma, özet hazırlama, not alma, bilgiyi kaydetme, dipnot kullanma, rapor yazma), • Güncel gelişmeleri takip etme. • Kitabın farklı bölümlerini kullanma (Dizin, içindekiler…) • Okuduğu kaynağı yorumlama, • Sorular sorma ve delile-dayalı sonuç çıkarma, • Uygun bilgi kaynağı kullanma, • Yararlandığı kaynakları “Kaynakça”da titizlikle gösterme, b. Bilgi Teknolojilerini Kullanma Becerisi 7 Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Taslak Öğretim Programı (4-8;-9-12) Bilgi teknolojilerini kullanma becerisi; bilginin araştırılması, bulunması, işlenmesi, sunulması ve değerlendirilmesinde teknolojiyi kullanabilmeyi kapsar. Her alanda olduğu gibi Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretim Programında öğrencilerde geliştirmeyi amaçlanan temel becerilerden biri de bilgi teknolojilerini kullanma becerisidir. Hem dinî ve ahlaki alanla ilgili bilgilere ulaşma hem de bunları en uygun şekilde kullanabilme açısından önemlidir. Bu derste öğretmenler, bilgi teknolojilerini kullanma becerisini kazandırmaya yönelik aşağıdaki alt becerileri destekleyecek etkinlik ve çalışmalar yapmalıdır. • Bilgi teknolojilerini kullanma konusunda doğru karar verme ve planlama, •Farklı kaynaklardan toplanmış bilgiyi bilgisayar ortamında kaydetme, biçimlendirme, tekrar kullanma ve sunma, • Metin, grafik, renk ve ses efektleri kullanarak çoklu ortamda rapor hazırlama, • İnternet tabanlı servislere erişme, araştırma ve kullanma, • Eleştirel düşünme, yaratıcı düşünme, yenilik/buluşu desteklemek için bilgi çağı teknolojilerini kullanma, • Bilgi çağı teknolojilerini kültürel, sosyal ve mesleki amaçlarla kullanma, • Sosyal medyada yer alan bilgilerin geçerliliğini ve güvenilirliğini sorgulama. c. Bireysel Farkındalık Becerisi Bireysel farkındalık becerisi; sosyal ilişkilerde, iletişimde ve benzeri alanlarda gerekli ve etkili davranışları uygun bir şekilde ve uygun zamanda ortaya koymak ve hizmeti daha iyi yerine getirebilmek için gerekli olan becerilerdir. Bireyin kişisel özelliklerini geliştirmesi, farkındalıklarının artması, ikna gücünün yükselmesi, plan yapma, empati kurma ve sosyal ilişkilerinin gelişmesine kaynak oluşturur. Bireyin içinde bulunduğu sınıf, okul ve aile ortamında fark ettiği sorunların üzerine giderek, çözüm için sorumluluk alması, belli imkânları fırsatlara dönüştürmesi toplum için önemlidir. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersinde öğretmenlerin aşağıdaki alt becerileri kazandırmaya yönelik derslerde yapacakları etkinlik ve çalışmalar, “bireysel farkındalık” becerisinin gelişmesine katkı sağlayacaktır. • Eğitim, rehberlik, danışmanlık fırsatlarını araştırma, • Empati kurma, • Engel ya da değişikliklerle baş edebilme, 8 Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Taslak Öğretim Programı (4-8;-9-12) • Gerek duyduğunda nasihat ve bilgi alma, • Kendi öğrenme stratejilerini, güçlü ve zayıf yönlerini tanıma ve değerlendirme, • Kendi öğrenmesini düzenleme, kendi çalışmasını değerlendirme, • Kendisini motive etme ve kendisine güven duyma, • Öğrendiklerini çeşitli yaşam durumlarında uygulama, • Öğrenmenin amacı hakkında eleştirel düşünme, • Önceki öğrenmelerinden ve deneyimlerinden yararlanma, • Öz-disiplin ve bağımsız çalışma becerileri edinme, • Plan yapma, planlarını uygulayabilme, • Stresten ve çatışmalardan kaçınma, • Zamanı doğru yönetme. d. Dinî Metinleri Anlama ve Yorumlama Becerisi İslam dininin doğru anlaşılması için ayet ve hadislerin sağlıklı bir şekilde yorumlanması gereklidir. Kur’an ayetlerini ve hadisleri anlama ve yorumlama bireyin hayatını anlamlandıracak ve ona rehberlik yapacak ilke ve değerler üretme açısından önemlidir. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersi aşağıdaki alt becerileri kazandırmaya yönelik derslerde yapacakları etkinlik ve çalışmalar, dinî metinleri anlama ve yorumlama becerisinin gelişmesine katkı sağlayacaktır. Ayet ve hadisleri doğru anlama ve yorumlayabilme, Ayet ve hadislerden ilke ve değerler çıkarabilme, Dinî terim ve kavramları doğru ve yerinde kullanma, Kur’an-ı Kerim deki ayet mealleri arasında ilişki kurabilme, Kur’an-ı Kerim’deki ayetlere bütüncül bakabilmek. e. İletişim Becerisi İletişim becerisi, konuşma, dinleme, okuma ve yazma gibi becerileri etkili kullanmadır. İletişim becerisi birtakım alt beceriler içerir. Bu alt beceriler iletişim eğitiminin omurgasını oluşturur. 9 Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Taslak Öğretim Programı (4-8;-9-12) Öğretmenlerin bu becerileri geliştirmeye yönelik hazırlayacağı etkinlikler, öğrencilerin iletişim becerilerinin gelişimine büyük ölçüde katkı sağlayacaktır. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersi öğrencilerde geliştirmesi gereken en önemli becerilerden biri de iletişim becerisidir. Çünkü dersin genel amaçları ve kazanımları incelendiği zaman görülecektir ki; din, insanın hem kendi hem evren hem de Yaratıcısıyla olumlu ve sağlıklı ilişkiler kurmasını amaçlamaktadır. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersinde öğretmenler aşağıdaki alt becerileri kazandırarak öğrencilerde iletişim becerisini geliştirebilmelidir. • Bulunduğu ortama uygun üslup belirleyebilme, • Dinî terim ve kavramların yazım ve telaffuzunu doğru kullanabilme, • Dinleme, • Empati kurabilme, • Farklı perspektiften bakabilme, • Görüşlerini gerekçelendirebilme, • İletişim sırasında karşısındakinin beden dilini anlayabilme, • Kabul ve saygıyı iletebilme, • Olumlu ve olumsuz duygularını ben dili kullanarak ifade edebilme, • Öfkeyi kontrol edebilme, • Selamlaşma, • Sözlü ya da yazılı olarak kendini ifade edebilme, • Tanışma, • Tartışma. f. Kültürel Farkındalık Becerisi Kültürlerarası farkındalık becerisi; kendi kültürünü tanıma, benimseme, diğer kültürden olan kişilerle empati kurma, o kişilerin davranış ve düşüncelerini eleştirmeden anlamaya çalışma, kişileri farklılıkları ve benzerlikleri ile kabul etmeyi içerir. Bir diğer ifade ile empatiyi merkeze alarak açık bir dünya görüşüne sahip olmayı ve farklı kültürlerden kişilerle iletişim kurmada başarılı olmayı işaret etmektedir. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersi öğretmenlerinin aşağıdaki alt becerileri kazandırmaya yönelik yapacakları etkinlik ve çalışmalar, bu becerinin gelişmesine katkı sağlayacaktır: 10 Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Taslak Öğretim Programı (4-8;-9-12) • Coğrafi ve kültürel farklılıkların dinî anlama ve yaşama biçimleri üzerinde etkilerini irdeleme, • Diğer toplum ve kültürle ilgili temel kavramların farkında olma, • Dinî ve millî değerlerin yaşatılmasına yönelik bir dünya görüşüne sahip olma • Dinin, millî kültürü oluşturan unsurların başında geldiğinin bilincinde olma • Farklı din ve inanç gruplarının bir arada yaşama tecrübelerini örneklendirme, • Millî kültürel kimliğini özümseme ve diğer kültürlerle nasıl etkileşim içinde olduğunu kavrama, • Sosyal ilişkileri güçlendirmede ve barış kültürünü yaygınlaştırmada sorumluluklar üstlenme, • Toplumsal gelenekleri, kültürel öğeleri ve dil çeşitliliğini tanıma. g. Mekân, Zaman ve Kronolojiyi Algılama Becerisi Dinî alanla ilgili konuların iyi anlaşılabilmesi, yorumlanabilmesi ve değerlendirebilmesi için öğrencinin mekân, zaman ve kronolojiyi algılama becerisinin gelişmesi gerekir. Zaman ve mekânı doğru anlamak hem bilimsel hem de dinî açıdan önem arz etmektedir. Öğrencilerde bu becerinin gelişmesi diğer becerilerin de olumlu gelişmesini ve kullanılmasını sağlayacaktır. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersi öğretmenlerinin aşağıdaki alt becerileri kazandırmaya yönelik derslerde yapacakları etkinlik ve çalışmalar, mekân, zaman ve kronolojiyi algılama becerisinin gelişmesine katkı sağlayacaktır. • Bazı mekân ve zamanların niçin önemli olduğunu algılama, • Harita, plan, kroki, grafik ve diyagram yorumlayabilme, • Dinlerde önemli sayılan zaman ve mekânları tanıma, • Kronolojik sıralama yapabilme, • Zaman ifadelerini doğru kullanma, • Zaman ve mekân farklılıklarının dinî anlama ve yaşama üzerindeki etkilerini yorumlama. h. Problem Çözme Becerisi Problem çözme becerisi, öğrencilerin karar verme yetilerini geliştirmek ve hayat boyu kullanabilecekleri problem çözme yeteneğini kazandırmaktır. Problem çözme becerisiyle 11 Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Taslak Öğretim Programı (4-8;-9-12) öğrencilerin din ve ahlak konularını üst düzeyde öğrenmeleri ve hayatlarında karşılaştıkları dinî ve ahlaki alanla ilgili problemleri üst düzey bilişsel fonksiyonlarını kullanarak kendilerinin çözmeleri amaçlanır. Problem çözme yeteneği yaşanılan deneyimler, alıştırmalarla geliştirilebilir. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersi bazı etkinlikler aracılığıyla öğrencilere problemi hissettirme, buldurma ve çözüm üretme alışkanlığı kazandırılabilir. • Akıl yürütme sürecini takip edebilme ve değerlendirme, • Dinî ve ahlaki meselelerde sebep-sonuç ilişkisine bağlı olarak çıkarımlarda bulunma, • Karşılaştığı problemlerin çözümünde Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersinde elde ettiği kazanımlardan yararlanma, • Problemi fark edebilme, • Problemle uygun çözüm önerileri sunma, • Toplumu ilgilendiren problemlerin çözümü ile ilgilenme. i. Sosyal Beceri Sosyal beceri; başkaları ile iletişimi mümkün kılacak, sosyal açıdan kabul edilebilir ve öğrenilmiş davranışlar olarak tanımlanabilir. Kişi sosyal ilişkilere kurarak çevresiyle etkileşim içinde bulunur. Bu etkileşim sürecinde sağlıklı ilişkiler kurabilmek ancak yeterli sosyal becerileri kazanmakla gerçekleşebilir. Bireyin aile okul ve iş yaşamındaki başarısında da sosyal beceriler önemli bir etkendir. Eğitimin en önemli amaçlarından biri kendisine, çevresindeki kişilere ve doğaya değer veren, yaşadığı toplumun ve dünyanın bir parçası olarak kendisine güvenen ve topluma katkıda bulunabilen bir bilince sahip bireyler yetiştirmektir. Dinin amaçlarından biri de bireyin çevresiyle olumlu ve sağlıklı ilişkiler geliştirmesidir. Öğrenciler, toplumsal olaylara ilgi duymalı, sorunların farkında olmalı, gerektiğinde hem kendisi hem de başkalarının iyiliği için harekete geçebilmelidir. Öğrencilerin ilgi ve ihtiyaçları, sosyal katılımı etkileyen faktörlerdir. Öğrenci, toplum ve çevre sorunlarına duyarlı olmalı ve çözümüne yönelik sürece katılımda istekli olmalıdır. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersi bazı etkinlikler aracılığıyla öğrencilere sosyal becerilerini geliştirebilecekleri bazı alt beceriler kazandırılabilir. • Bilgi ve tecrübe paylaşımının gerekliliğine inanma, • Bireylerin inanma ve inancına uygun yaşama özgürlüğüne ilişkin bilinç kazanma, • Dinî ve ahlaki değerler ışığında çevre bilincine sahip olma 12 Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Taslak Öğretim Programı (4-8;-9-12) • Dinî ve ahlaki değerleri benimseme, • İş birliği yapma, uyumlu olma, kararlı ve dürüst olma katılma, • Millî ve dinî değer taşıyan kurumlarımızın ve eserlerimizin yaşatılmasına yönelik çalışmalara aktif olarak katılma, • Önyargıların üstesinden gelme, uzlaşmacı bir tutum sergileme, • Sosyal sorumluluk bilincini geliştirme, • Toplumda millî, dinî ve ahlaki değerlerin kalıcılığı için projeler üretme, • Toplumsal ilişkilerde ve komşuluk ilişkilerinde yapıcı katılım sağlama. j. Temel Dinî Kaynakları Tanıma ve Kullanma Becerisi Kur’an-ı Kerim, hadis kitapları ve bazı temel kaynak eserler öğrencinin bu derste İslam dininin inanç, ibadet ve ahlak alanına ait temel konuları öğrenmek için kullanabileceği kaynaklardır. Bu nedenle, Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersinde öğrencilerin başta Kur’an-ı Kerim meali olmak üzere dinî kaynakları tanıma ve kullanmalarına yönelik düzeye uygun etkinlikler yapılmalıdır. • Temel dinî kaynakları tanıma ve özelliklerini kavrama, • Kur’an-ı Kerim mealini kullanma, • Tematik olarak ayetler ve hadisler çerçevesinde bir konuyu inceleme. k. Değişim ve Sürekliliği Algılama Becerisi Din evrenseldir ancak dinin yorumları tarihsel süreç içerisinde ortaya çıkan ihtiyaçlar ve diğer sebeplere göre farklılaşabilmektedir. Bu nedenle öğrencinin dinî alanla ilgili konularda değişim ve sürekliliği algılama becerisi kazanması önemlidir. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersi, değişim ve sürekliliği geçmişteki ve günümüzdeki farklı örneklerle öğrencilerin karşılaştırmalarına imkân sağlayan örnek olay incelemeleri, metin (mektuplar, gazete haberleri, biyografiler vb.), görsel (fotoğraf, film, resim vb.) analizleri gibi etkinlikler ile değişim ve sürekliliği algılama becerisi ve aşağıdaki alt becerilerin gelişmesine katkı sağlayacaktır. • Benzerlik ve farklılıkları bulma, • Dinin sabiteleri ile değişken unsurlarını birbirinden ayırt edebilme, • Geçmişteki problemlerin neden- sonuç ilişkisini tanıma, • Tarihsel olguları ve yorumları ayırt etme, • Zamanla oluşan değişimi algılama. 13 Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Taslak Öğretim Programı (4-8;-9-12) 4.6. Kavramlar • Allah • Defin • Gıpta • Adalet • Değer • Gülbank • Adap • Değişim • Hacerü’l-Esved • Âdet • Deizm • Haç • Agnostisizm • Din • Hadis • Âhilik • Dua • Hak • Ahlak • Edep • Halik • Akaid • Ehl-i Beyt • Hamd • Akıl • Ehliyet • Haram • Alîm • Ekümeniklik • Haset • Amel • El-Emin • Haşir • Asr • Emanet • Hesap • Ateizm • Emr-i bi’l-maruf • Hicret • Ayet nehy-i ani’l -münker • Hikmet • Azınlık • Erkân • Hilm • Ba’s • Eşref-i Mahlûkat • Hurafe • Basar • Evliya • Hüsn-ü zan • Batıl • Farz • İbadet • Berzah Âlemi • Fetanet • İblis • Besmele • Fıkıh • İbrani • Câmi • Fırka • İffet • Cehennem • Fıtrat • İftar • Cem • Fıtır Sadakası • İhlas • Cennet • Fitre • İhram • Cin • Fütüvvet • İkrar • Cüz • Gazi • İlim • Davet • Gazve • İman 14 Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Taslak Öğretim Programı (4-8;-9-12) • İmsak • Kıraat • Mushaf • İnanç • Kıyamet • Müstehab • İnfak • Kilise • Nafile • İnkâr • Kitap • Necaşi • İnsan-ı Kâmil • Kunut • Nezaket • İrade • Kur’an-ı Kerim • Nihilizm • İrşad • Kutsal • Nisap • İsâr • Kültür • Niyet • İslam • Kütüb-ü Tis’a • Ortodoks • İsmet • Laiklik • Oruç • İsrail • Liyakat • Örf • İstiğfar • Mahşer • Özgürlük • İstismar • Manevi • Peygamber • İstişare • Meal • Politeizm • İtaat • Medeniyet • Pozitivizm • İtikad • Meditasyon • Rahim • İtikat • Mekasıdu’ş-şeria • Rahman • İtisam • Mekruh • Rahmet • Kâbe • Melek • Reenkarnasyon • Kabir • Merhamet • Ribat • Kabir • Mescid-i Nebi • Ritüel • Kader • Mezhep • Riya • Kadir Gecesi • Mihrap • Ruh • Kâdir • Minber • Rükün • Kandil • Mizan • Sa’y • Karma • Muamelat • Sadaka • Kaza • Mucize • Sahabi • Kelam • Mukabele • Sahur • Kefaret • Musahiplik • Sakrament • Kevser • Musevi • Salâ 15 Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Taslak Öğretim Programı (4-8;-9-12) • Salavat • Şeytan • Tevekkül • Salih Amel • Şükür • Tevhid • Samed • Taharet • Tilavet • Sanat • Tasavvuf • Ubudiyet • Sekülerizm • Tasdik • Ukubat • Selam • Tavaf • Vacip • Semâ • Taziye • Vaftiz • Sembol • Tebliğ • Vahiy • Semi • Tebyin • Vakfe • Seriyye • Teçhiz • Vasiyet • Sıdk • Tefsir • Vefa • Sırat • Tekbir • Yakîn • Sinagog • Tekfin • Ye’s • Suhuf • Temizlik • Yoga • Sû-i zan • Temsil • Zarurat-ı diniye • Sûr • Tenasüh • Zarurat-ı hamse • Sure • Teravih • Zekât • Sünnet • Tertil • Zemzem • Sünnetullah • Teslis • Zikir • Şecaat • Teşriî • Şehit • Tevbe 5. PROGRAMIN UYGULANMASINA İLİŞKİN İLKE VE AÇIKLAMALAR 1. Din kültürü ve ahlak bilgisi öğretiminde öğrencilerin çeşitli öğrenme deneyimleri edinmesi için uygun öğrenme ortamlarının sağlanması esastır. Öğrencilerin ele alınan olayları açıklamalarını, 16 Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Taslak Öğretim Programı (4-8;-9-12) yorumlamalarını ve değerlendirmelerini sağlayan bireysel veya grup etkinlikleri, öğretmen ve öğrencilerin birlikte katılacağı tartışmalar ve yaparak-düşünerek öğrenme etkinlikleri etkin şekilde kullanılacaktır. Öğrenme-öğretme sürecinde öğretmenin rolü öğrencilere rehberlik yaparak öğrenmeyi kolaylaştırmaktır. 2. Dersin üniteleri birbirleriyle ilişkili olarak işlenecektir. Her bir ünite için kullanılacak süre ve ünitelerin işleniş sırası programda belirlenmiştir. Bununla birlikte zümre öğretmenlerince öğrenci seviyesi ve çevre şartlarına uygun planlama yapılabilir. 3. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersi öğretim programı beceri temelli olarak yapılandırılmıştır. Bu çerçevede kazanımlar işlenirken öğretim programında yer alan temel becerileri kazandırmaya yönelik etkinliklere yer verilecektir. 4. Öğrenme-öğretme etkinliklerinde sevgi temelli bir yaklaşımla, öğrenci düzeyine, eğitim ortamına, genel kültür ve dinî bilgi seviyelerine, çevre faktörlerine göre öğrencileri aktif kılan yöntem, teknik ve stratejiler kullanılacaktır. 5. Öğrenme-öğretme etkinliklerinde EBA ortamında hazırlanan, kazanımlara uygun görsel, işitsel ve basılı materyallerden yararlanılacaktır. 6. Öğrencilerin konuyu kavramaları esas alınacak ve öğrenciler, konularda geçen ayet ve hadisleri ezberlemeye zorlanmayacaktır. 7. Öğretmen, öğrencilerin kaynaklara ulaşmasına ve kaynaklardan yararlanmasına katkı sağlayacaktır. 8. Derslerle ilgili etkinlikler özelden genele, basitten karmaşığa doğru akan, somuttan soyuta doğru gelişen ve kendi içinde bütünlük gösteren etkinlikler dizisi olarak tasarlanacaktır. 9. Öğrenme süreci, öğrenciler arasında yarışma ve rekabet gibi yıkıcı duyguları körükleyen bir anlayışla değil, paylaşma, iş birliği ve dayanışma gibi insanî bir atmosfer içinde yönetilecektir. Bu bağlamda sınıfta demokratik bir öğrenme ortamı sağlanacak ve öğrenciye her durumda kendini ifade edebilmesi için gerekli duygusal destek verilecektir. 10. Öğretmenin koşulsuz sevgi ve güven veren kişiliği, öğrencinin kendini olumlu hedeflere yöneltmesinin güvencesidir. Bu yüzden öğretmen, öğrencileri çalışkan, tembel gibi kategorik ve önyargılı bakış açılarıyla değerlendirmeyecek, her bireyin kendi özgünlüğü içinde, eşsiz ve biricik olduğunu kabul edecektir. 17 Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Taslak Öğretim Programı (4-8;-9-12) 11. Öğrenme-öğretme sürecinde sunulan pekiştireçler ile ipuçları, öğrencinin fiziksel, toplumsal ve psikolojik sağlığını koruyucu ve geliştirici nitelikte olmalıdır. Öte yandan doğru zaman ve içerikte sunulması gereken ipuçlarının, öğrencinin sosyal-kültürel ortamına ve bireysel özelliklerine uygun olmasına özen gösterilecektir. 12. Din kültürü ve ahlak bilgisini öğrenmeye elverişli ve destekleyici bir ortam oluşturulacaktır. 13. İslam dinindeki namaz, abdest, gusül, teyemmüm vb. konularda mezheplerin farklı anlayış ve uygulamaları ihtiyaç duyulması hâlinde öğretmenlerce açıklanacaktır. 14. Öğrencilerin motivasyon, ilgi, beceri ve öğrenme stilleri gibi bireysel farklılıklarını göz önünde bulundurulacaktır. 15. Öğrencilerin, işlenen konu ile ilgili ön bilgi ve inançları açığa çıkarılmadan doğru bilgiyi edinmelerine yardımcı olunacaktır. 16. Hiçbir şekilde vicdan ve düşünce özgürlüğü zedelenmeyecektir. Dinî duygu ve düşüncelerini açıklamaya, bilgi ve kültür sahibi oldukları dinî pratikleri yerine getirmeye zorlanmayacaktır. 17. Öğretme ortamında, din öğretimiyle öğrencilere kazandırılması amaçlanan; insana, düşünceye, hürriyete, ahlâkî olana ve kültürel mirasa saygı çerçevesinde davranmaya öğrenciler teşvik edilecek ve bu hususlarda öncelikle öğretmen özen gösterecektir. 18. Dinî bilgiler yanında millî birlik ve beraberliği kazandırıcı; sevgi, saygı, kardeşlik, arkadaşlık ve dostluk bağlarını güçlendirici, vatan, millet, bayrak, sancak, şehitlik, gazilik gibi millî değerleri kazandırıcı kavramların öğrencilerin zihninde yer etmesine özen gösterilecektir. 6. ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME Ölçme ve değerlendirme, eğitim ve öğretimin önemli bir parçasıdır. Eğitimde, programların istenilen başarıyı gösterip göstermediği, amaçlanan hedeflere ulaşıp ulaşmadığı, öğrencilerin hedeflenen kazanımları elde edip etmediği öğrencilerden beklenen bilgi, beceri ve tutumların gelişip gelişmediği, ölçme ve değerlendirme yoluyla tespit edilir. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersine yönelik ölçme ve değerlendirme faaliyetleri süreç odaklı olarak yürütülmelidir. Öğretmen sürecin değerlendirmesini yaparken ortama, ilgi ve ihtiyaçlara uygun ölçme yöntem ve teknikleri geliştirebilir. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersinde ölçme ve değerlendirme süreci, öğrenci merkezli ele alınır. Öğrencilerin gelişim süreci, edindiği kazanımların birbirinden farklı olabileceği göz önünde 18 Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Taslak Öğretim Programı (4-8;-9-12) bulundurulmalı süreç ve sonuçtaki düzeylerinin farklılık gösterebileceği dikkate alınmalıdır. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersinde kullanılacak ölçme değerlendirme etkinlikleri; 1. Amaç ve kazanımlarla uyumlu olmalıdır. 2. Öğrenme-öğretme süreci ile değerlendirme süreci bütünlük arz etmelidir. 3. Öğrenim süreci sonunda kazanılması planlanan yeterlikler; bilgi, beceri ve tutumları ölçmelidir. 4. Öz değerlendirmeye imkân tanımalıdır. 5. Öğrencilerin bireysel gelişimlerini izleyebilmelerine uygun ölçme araçları kullanılmalı (dereceli puanlama anahtarı, kontrol listesi, öz ve akran değerlendirme formları ve gözlem formu gibi) ve bunlarda mümkün olduğunca çeşitlilik sağlanmalıdır. 6. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersinde ölçme ve değerlendirme yapılırken öğrencilerin hazır bulunuşluk düzeyleri ve bireysel farklılıkları göz önünde bulundurulmalıdır. 19 İLKÖĞRETİM DİN KÜLTÜRÜ VE AHLAK BİLGİSİ DERSİ (4, 5, 6, 7 VE 8. SINIFLAR) TASLAK ÖĞRETİM PROGRAMI ÜNİTELERİ ÜNİTELER ÜNİTELER 4. SINIF 5. SINIF 6. SINIF 7. SINIF 8. SINIF 1 GÜNLÜK HAYATTAKİ DİNÎ İFADELER DUA PEYGAMBERLERE İMAN KADER VE KAZA DİN VE HAYAT 2 DİN İLE İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR ALLAH’A İMAN NAMAZ ZEKÂT VE SADAKA AHİRET HAYATI 3 HZ. MUHAMMED’İ (s.a.v.) TANIYALIM MELEKLERE İMAN İLAHİ KİTAPLARA İMAN HAC VE KURBAN KUR’AN-I KERİM 4 DİN VE TEMİZLİK RAMAZAN VE ORUÇ HZ. MUHAMMED’İN (s.a.v.) HAYATI AHLAKİ DAVRANIŞLAR HZ. MUHAMMED’İN (s.a.v.) ÖRNEKLİĞİ 5 GÜZEL AHLAK ADAP VE NEZAKET DEĞERLERİMİZ İSLAM DÜŞÜNCESİNDE YORUMLAR ANADOLU’DA İSLAM 20 Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Taslak Öğretim Programı (4-8; 9-12) 4. SINIF DİN KÜLTÜRÜ VE AHLAK BİLGİSİ DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMININ ÜNİTELERİ, KAZANIM SAYILARI VE SÜRELERİ SIRA ÜNİTELER KAZANIM SAYILARI DERS SAATİ 1. Günlük Hayattaki Dinî İfadeler 6 16 2. Din İle İlgili Temel Kavramlar 3 18 3. Hz. Muhammed’i (s.a.v.) Tanıyalım 6 16 4. Din ve Temizlik 4 10 5. Güzel Ahlak 4 12 23 72 TOPLAM 21 4. SINIF ÜNİTELER VE AÇILIMLARI 1. ÜNİTE GÜNLÜK HAYATTAKİ DİNÎ İFADELER DİN İLE İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR 1. Günlük Hayatta Kullanılan Dinî Kelime ve Kavramlar 1.1. Allah 1.2. Kur’an-ı Kerim 1.3. Melek 1.4. Peygamber 1.5. Din 1.6. İman 1.7. İslam 1.8. İhsan 1.9. İbadet 1.10. Ahlak 1. Bir Dua Tanıyorum: Salli-Barik Duaları ve Anlamları 3. ÜNİTE HZ. MUHAMMED’İ (S.A.V.) TANIYALIM 1. 2. 3. 4. 5. Hz. Muhammed’in (s.a.v.) Doğduğu Çevre Hz. Muhammed’in (s.a.v.) Ailesi Hz. Muhammed’in (s.a.v.) Doğumu ve Çocukluk Yılları Hz. Muhammed’den (s.a.v.) Örnek Davranışlar Bir Sure Tanıyorum: Kevser Suresi ve Anlamı 22 4. ÜNİTE DİN VE TEMİZLİK 1. İslam Dini ve Temizlik 2. Bedenimi ve Giysilerimi Temiz Tutarım 3. Evimi ve Okulumu Temiz Tutarım 4. Çevremi Temiz Tutarım 5. Bir Dua Tanıyorum: Tahiyyat Duası ve Anlamı 5. ÜNİTE GÜZEL AHLAK 1. Din Güzel Ahlaktır 2. İnsani İlişkilerin Temeli: Sevgi ve Saygı 2.1. Anne-Babayla İlişkiler 2.2. Kardeşlerle İlişkiler 2.3. Akrabalarla İlişkiler 2.4. Komşularla İlişkiler 2.5. Arkadaşlarla İlişkiler 2.6. Öğretmenlerle İlişkiler 3. Bir Sure Tanıyorum: Fatiha Suresi ve Anlamı Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Taslak Öğretim Programı (4-8;9-12) 1. Günlük Konuşmalarda Dinî İfadeler 1.1 Besmele 1.2 Selam 1.3 Hamd ve şükür 1.4 “Kelime-i Tevhid” ve “Kelime-i Şehadet” 1.5 Tekbir 1.6 Salavat 2. Dilek ve Dualarda Dinî İfadeler 3. Bir Dua Tanıyorum: Sübhaneke Duası ve Anlamı 2. ÜNİTE Konular 1. Günlük Konuşmalarda Dinî İfadeler 1.1 Besmele 1.2 Selam 1.3 Hamd ve şükür 1.4 “Kelime-i Tevhid” ve “Kelime-i Şehadet” 1.5 Tekbir 1.6 Salavat 2. Dilek ve Dualarda Dinî İfadeler 3. Bir Dua Tanıyorum: Sübhaneke Duası ve Anlamı Öğrenme Çıktıları/Kazanımlar Açıklamalar Bu ünitenin sonunda öğrenciler; Ünite genelinde konular, günlük hayattan ve 1. Günlük konuşmalarda geçen dinî ifadeleri ve anlamlarını açıklar. 2. Dinî ifadeleri günlük konuşmalarda doğru ve yerinde kullanır. 3. Kelime-i Tevhid ve Kelime-i Şehadet’i okur. 4. Tekbir ve salavat kavramlarını tanır. 5. Dilek ve dualarda kullanılan dinî ifadelere örnekler verir. 6. Sübhaneke duasını okur, anlamını açıklar. öğrencilerin somut deneyimlerinden örneklerle işlenecektir. Ayrıca ayet ve hadisler başta olmak üzere dinî ifade, dilek ve dualarla ilgili edebî metinlere de yer verilecektir. 1. kazanımda “Besmele” (Neml suresi 30. ayet), “Selamun aleyküm” (Yâsin suresi 58.ayet; Zümer suresi, 73. ayet) Sübhanellah, Elhamdülillah, Allahu Ekber, Eûzubillâhimineşşeytanirracîm, Estağfirullah ifadelerine anlamları ile birlikte yer verilecektir. Ayrıca sevap, günah gibi kavramlara da değinilecektir. 5. kazanımda “Allah razı olsun, Allah’a emanet ol, Allah şifa versin, inşâallah, maşâallah…” gibi günlük hayatta kullandığımız dilek ve dualara yer verilecektir. 5. kazanımda Teşrik Tekbirlerine ve Salat-ü Selam’a (Ahzab suresi 56.ayet) da anlamları ile birlikte yer verilecektir. 23 Beceriler ve Kavramlar Beceriler: • İletişim becerisi • Dinî terim ve kavramları doğru ve yerinde kullanma becerisi • Dinî metinleri anlama ve yorumlama becerisi Kavramlar: Besmele, salavat, hamd, şükür, tekbir, salavat. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Taslak Öğretim Programı (4-8;9-12) 1.ÜNİTE: GÜNLÜK HAYATTAKİ DİNÎ İFADELER 4. Sınıf Konular 1. Günlük Hayatta Kullanılan Dinî Kelime ve Kavramlar 1.1. Allah 1.2. Kur’an-ı Kerim 1.3. Melek 1.4. Peygamber 1.5. Din 1.6. İman 1.7. İslam 1.8. İhsan 1.9. İbadet 1.10. Ahlak 2. Bir Dua Tanıyorum: Salli-Barik Duaları ve Anlamları Öğrenme Çıktıları/Kazanımlar Bu ünitenin sonunda öğrenciler; 1. Günlük hayatımızda kullandığımız dinî kelime ve kavramları açıklar. 2. Dinî kelime ve kavramları doğru ve yerinde kullanır. 3. Salli-Barik dualarını okur, anlamlarını söyler. Açıklamalar Ünite genelinde konular, günlük hayattan ve öğrencilerin somut deneyimlerinden örneklerle işlenecektir. Ayrıca ayet ve hadisler başta olmak üzere kavramlarla ilgili edebî metinlere yer verilecektir. 1. kazanımda dinî kelime ve kavramlar öğrenci seviyesi dikkate alınarak ayrıntıya girilmeden açıklanacaktır. 3. kazanımda Hz. Peygamber’in (s.a.v.) ailesine Ehl-i Beyt denildiğine de değinilecektir. Beceriler ve Kavramlar Beceriler: • Araştırma ve sorgulama becerisi • Dinî terim ve kavramları doğru ve yerinde kullanma becerisi Dinî metinleri anlama ve yorumlama becerisi Kavramlar: Allah, Kur’an-ı Kerim, melek, peygamber, din, ihsan, iman, İslam, ibadet, ahlak, mushaf. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Taslak Öğretim Programı (4-8;9-12) 2.ÜNİTE: DİN İLE İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR 4. Sınıf 24 Konular 1. Hz. Muhammed’in (s.a.v.) Doğduğu Çevre 2. Hz. Muhammed’in (s.a.v.) Ailesi 3. Hz. Muhammed’in (s.a.v.) Doğumu ve Çocukluk Yılları 4. Hz. Muhammed’den (s.a.v.) Örnek Davranışlar 5. Bir Sure Tanıyorum: Kevser Suresi ve Anlamı Öğrenme Çıktıları/Kazanımlar Bu ünitenin sonunda öğrenciler; 1. Hz. Muhammed’in (s.a.v.) doğduğu çevrenin genel özelliklerini açıklar. 2. Hz. Muhammed’in (s.a.v.) aile büyüklerini tanır. 3. Hz. Muhammed’in (s.a.v.) doğumunu ve çocukluk yıllarını özetler. 4. Hz. Muhammed’in (s.a.v.) çocukluk ve gençlik yıllarındaki erdemli davranışlarına örnekler verir. 5. Hz. Muhammed’in (s.a.v.) çocukluk ve gençlik yıllarındaki davranışlarını kendi hayatı ile ilişkilendirir. 6. Kevser suresini okur, sureden ilkeler çıkarır. 25 Açıklamalar Ünite genelinde konular, günlük hayattan ve öğrencilerin somut deneyimlerinden örneklerle işlenecektir. Ayrıca ayet ve hadisler başta olmak üzere Peygamberimizle ilgili edebî metinlere yer verilecektir. 5. kazanımda Hz. Muhammed’in (s.a.v.) çocukluk döneminde putları sevmemesi, yalan söylememesi, yüzme öğrenmesi; amcası, dedesi ve diğer aile büyükleri ile olan ilişkilerinin yanı sıra amcasının evinde gördüğü yakın ilgi ile ilgili somut olaylardan örnek verilerek ele alınacaktır. 6. kazanımda “kevser”in bir diğer anlamının da bolluk, bereket ve neslin çoğalması anlamlarına geldiğine ve Allah’ın, Hz. Peygamber’e (s.a.v.) pek çok nimetler verdiğine, bu nimetlerden birinin de Hz. Peygamber’in neslini devam ettiren Hz. Fatıma (r.a.) olduğuna yer verilecektir. Beceriler ve Kavramlar Beceriler: Mekân, zaman ve kronolojiyi algılama becerisi İletişim becerisi Araştırma ve sorgulama becerisi Dinî metinleri anlama ve yorumlama becerisi Kavramlar: Kâbe, el-Emin, kevser. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Taslak Öğretim Programı (4-8;9-12) 3. ÜNİTE: HZ. MUHAMMED'İ (S.A.V.) TANIYALIM 4. Sınıf Konular 1. İslam Dini ve Temizlik 2. Bedenimi ve Giysilerimi Temiz Tutarım 3. Evimi ve Okulumu Temiz Tutarım 4. Çevremi Temiz Tutarım 5. Bir Dua Tanıyorum: Tahiyyat Duası ve Anlamı Öğrenme Çıktıları/Kazanımlar Bu ünitenin sonunda öğrenciler; 1. İslam dininin temizliğe verdiği önemi fark eder. 2. Ahlaki güzellik ile manevi temizlik arasında ilişki kurar. 3. Beden, giysi, ev, okul ve çevre temizliğinin önemini kavrar. 4. Tahiyyat duasını okur, anlamlarını açıklar. Açıklamalar Ünite genelinde konular, günlük hayattan ve öğrencilerin somut deneyimlerinden örneklerle işlenecektir. Ayrıca ayet ve hadisler başta olmak üzere temiz olmayı teşvik eden atasözü, vecize, beyit, ilahi, nefes gibi örneklere yer verilecektir. 1. kazanımda ibadet-temizlik ilişkisine, elbise, beden temizliği ile namazın sıhhati arasında ilgi kurulacaktır. 3. kazanımda yemek öncesi ve sonrası el ve ağız temizliği üzerinde de durulacaktır. 26 Beceriler ve Kavramlar Beceriler: Araştırma ve sorgulama becerisi Dinî metinleri anlama ve yorumlama becerisi Kavramlar: İhlas, taharet, maddi ve manevi temizlik. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Taslak Öğretim Programı (4-8;9-12) 4.ÜNİTE: DİN VE TEMİZLİK 4. Sınıf 5.ÜNİTE: GÜZEL AHLAK 4. Sınıf Konular 1. Din Güzel Ahlaktır 2. İnsani İlişkilerin Temeli: Sevgi ve Saygı 2.1. Anne-Babayla İlişkiler 2.2. Kardeşlerle İlişkiler 2.3. Akrabalarla İlişkiler 2.4. Komşularla İlişkiler 2.5. Arkadaşlarla İlişkiler 2.6. Öğretmenlerle İlişkiler 3. Bir Sure Tanıyorum: Fatiha Suresi ve Anlamı Öğrenme Çıktıları/Kazanımlar Bu ünitenin sonunda öğrenciler; 1. Bireyin güzel ahlaklı olmasında dinin rolünü açıklar. 2. İnsani ilişkilerin gelişmesinde ve devam etmesinde sevgi ve saygının önemini fark eder. 3. Güzel ahlaklı olmanın birey ve toplum hayatındaki önemini fark eder. 4. Fatiha suresini okur, anlamını açıklar. Açıklamalar Ünite genelinde konular, günlük hayattan ve öğrencilerin somut deneyimlerinden örneklerle işlenecektir. Ayrıca ayet ve hadisler başta olmak üzere temiz olmayı teşvik eden atasözü, vecize, beyit, ilahi, nefes gibi örneklere yer verilecektir. 2.kazanımda İsrâ suresi 23,24.ayetler ile Lokman suresi 14.ayete de yer verilecektir. Beceriler ve Kavramlar Beceriler: Dinî metinleri anlama ve yorumlama becerisi İletişim becerisi Sosyal beceriler Kavramlar: Din, ahlak. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Taslak Öğretim Programı (4-8;9-12) 27 5. SINIF DİN KÜLTÜRÜ VE AHLAK BİLGİSİ ÖĞRETİM PROGRAMININ ÜNİTELERİ, KAZANIM SAYILARI VE SÜRELERİ ÜNİTELER KAZANIM SAYILARI DERS SAATİ 1. Dua 7 18 2. Allah İman 6 18 3. Meleklere İman 6 12 4. Ramazan ve Oruç 9 10 5. Adap ve Nezaket 6 14 34 72 TOPLAM 28 5. SINIF ÜNİTELER VE AÇILIMLARI 1. ÜNİTE 2. ÜNİTE ALLAH’A İMAN DUA 1. 2. 3. 4. 5. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. Evrendeki Mükemmel Düzen Allah Vardır ve Birdir Allah Yaratandır Allah Rahman ve Rahimdir Allah Görür, İşitir ve Bilir Allah’ın Her Şeye Gücü Yeter Bir Peygamber Tanıyorum: Hz. İbrahim (a.s.) Bir Sure Tanıyorum: İhlâs Suresi ve Anlamı MELEKLERE İMAN 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. Görünen ve Görünmeyen Varlıklar Meleklere İman Meleklerin Özellikleri Meleklerin İsimleri ve Görevleri Meleklerin Duası Cennet Gençlerinin Efendileri: Hz. Hasan (r.a.) ve Hz. Hüseyin (r.a.) Bir Sure Tanıyorum: Fil Suresi ve Anlamı 5. ÜNİTE 4. ÜNİTE RAMAZAN VE ORUÇ 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. Ramazan Orucu ve Önemi Ramazan ve Oruçla İlgili Kavramlar Orucu Bozan Durumlar Oruç Tutarken Dikkat Edilmesi Gerekenler Kültürümüzde Ramazan ve Oruç Kültürümüzde Muharrem Orucu ve Aşure Oruç ve Sabırda Güzel Birer Örnek: Hz. Fatıma (r.a.) ve Hz. Ali (r.a.) Bir Sure Tanıyorum: Kureyş Suresi ve Anlamı ADAP VE NEZAKET 1. Nezaket 2. 3. 4. 5. 6. Kuralları Selamlaşma Adabı Konuşma Adabı Sofra Adabı Hz. Lokman’dan Öğütler Bir Dua Tanıyorum: Amentü Duası ve Anlamı Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Taslak Öğretim Programı (4-8;9-12) 6. Dua, İbadetin Özüdür Kur’an’dan Dua Örnekleri Hz. Muhammed’den (s.a.v) Dua Örnekleri Kültürümüzden Dua Örnekleri Bir Peygamber Tanıyorum: Hz. Âdem (a.s.) Bir Dua Tanıyorum: Rabbena Duaları ve Anlamları 3. ÜNİTE 29 1.ÜNİTE: DUA 5. Sınıf Konular 1. Dua, İbadetin Özüdür 2. Kur’an’dan Dua Örnekleri 3. Hz. Muhammed’den (s.a.v) Dua Örnekleri 4. Kültürümüzden Dua Örnekleri 5. Bir Peygamber Tanıyorum: Hz. Âdem (a.s.) 6. Bir Dua Tanıyorum: Rabbena Duaları ve Anlamları Öğrenme Çıktıları/Kazanımlar Açıklamalar Bu ünitenin sonunda öğrenciler; Beceriler: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. Araştırma ve sorgulama becerisi Dinî metinleri anlama ve yorumlama becerisi Temel dinî kaynakları tanıma ve kullanma becerisi Kavramlar: Dua, peygamber. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Taslak Öğretim Programı (4-8;9-12) Ünite genelinde dua ile ilgili hikâye, söz, deyiş, vecize, şiir, beyit, ilahi, Duanın anlamını ve önemini nefes gibi edebî metinlere yer kavrar. verilecektir. Niçin ve nasıl dua edilmesi 1. kazanımda duanın kabul edilmesi gerektiğini açıklar. muhtemel olan vakitlere de Kur’an’da geçen dualara değinilecektir. 3. kazanımda peygamberlerden dua örnekler verir. örneklerine de yer verilecektir. Hz. Muhammed’den (s.a.v.) 5. kazanımda Cafer-i Sadık ve Ebu dua örnekleri verir. Kültürümüzden dua örneklerini Hanife’nin duanın önemine dair sözlerinden de örnekler verilecektir. tanır. Hz. Âdem’in (a.s.) hayatını ana Ayrıca Alevi-Bektaşi kültüründen de dua örneklerine yer verilecektir. hatlarıyla tanır. 6. kazanımda Hz. Âdem’in (a.s.) Rabbena dualarını okur, hayatı sahih kaynaklarda yer alan anlamlarını söyler. rivayetler ışığında ayrıntıya girilmeden ve öğrenci düzeyi dikkate alınarak ele alınacaktır. Beceriler ve Kavramlar 30 2.ÜNİTE: ALLAH’A İMAN 5. Sınıf Konular 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. Evrendeki Mükemmel Düzen Allah Vardır ve Birdir Allah Yaratandır Allah Rahman ve Rahimdir Allah Görür, İşitir ve Bilir Allah’ın Her Şeye Gücü Yeter Bir Peygamber Tanıyorum: Hz. İbrahim (a.s.) Bir Sure Tanıyorum: İhlâs Suresi ve Anlamı Öğrenme Çıktıları/Kazanımlar Bu ünitenin sonunda öğrenciler; 1. Evrendeki düzenden hareketle yaratıcının varlığını açıklar. 2. Allah’ın her şeyin yaratıcısı olduğunu kavrar. 3. Allah’ın Rahman ve Rahim sıfatlarıyla ilgili örnekler verir. 4. Allah’ın her şeyi işittiği, bildiği, gördüğü ve her şeye gücünün yettiğinin farkında olur. 5. Hz. İbrahim’in (a.s.) hayatını ve peygamberlik mücadelesini ana hatlarıyla tanır. 6. İhlâs suresini okur, sureden ilke ve değerler çıkarır. Açıklamalar Ünite genelinde Allah’ın sıfat ve isimleri tanıtılırken öğrencilerin tecrübeleri, hazır bulunuşluk düzeyleri ve seviyeleri dikkate alınacak; isim ve sıfatlar, ayet ve hadisler başta üzere olmak edebî metinler aracığıyla dolaylı olarak verilecek; Allah sevgisini esas alan, müsamahakâr, tedriciliği önceleyen, sevdirici, çocuğun dikkatini çevresine yönlendiren bir yaklaşım benimsenecektir. 2. kazanımda Âşık Veysel’in “Allah Bir, Peygamber Hak” şiirinin ilk dörtlüğüne de yer verilecektir. Ayrıca Allah’a imanın, insan davranışları üzerindeki rolüne vurgu yapılacaktır. Beceriler ve Kavramlar Beceriler: Araştırma ve sorgulama becerisi Dinî metinleri anlama ve yorumlama becerisi Dinî terim ve kavramları doğru ve yerinde kullanma becerisi Zaman, mekân ve kronolojiyi algılama becerisi Kavramlar: Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Taslak Öğretim Programı (4-8;9-12) İhlâs, Halik, Samed, Rahman, Rahim, Semi, Basar, Alîm, Kâdir, halil, hanif, tevhid. 31 5. Sınıf Konular 1. 5. 6. 7. Görünen ve Görünmeyen Bu ünitenin sonunda öğrenciler; Varlıklar 1. Varlıklar âlemini Meleklere İman sınıflandırarak özelliklerini Meleklerin Özellikleri örneklerle açıklar. Meleklerin İsimleri ve 2. İslam’ın şartlarından Görevleri birinin meleklere iman Meleklerin Duası olduğunu kavrar. Cennet Gençlerinin 3. Meleklerin özelliklerini ve Efendileri: Hz. Hasan (r.a.) görevlerinin neler ve Hz. Hüseyin (r.a.) olduğunu açıklar. Bir Sure Tanıyorum: 4. Meleklerin insanların Fil Suresi ve Anlamı iyiliğini istediğinin farkında olur. 5. Hz. Hasan (r.a.) ile Hz. Hüseyin’in (r.a.) hayatını ana hatlarıyla açıklar. 6. Fil suresini okur; sureden ilke ve değerler çıkarır. Açıklamalar Ünite genelinde konular, günlük hayattan ve öğrencilerin somut deneyimlerinden örneklerle işlenecektir. 1. kazanımda öğrenci seviyesine göre cinlerden de kısaca bahsedilecektir. Konu ile ilgili öğrencilerin okul dışından getirdiği yanlış veya eksik dinî bilgi ve anlayışlar bilimsel bir yaklaşımla ele alınacaktır. 3. kazanımda konu; dört büyük melek, yazıcı melekler, koruyucu ve rahmet melekleri ile sınırlandırılacaktır. Ayrıca melek inancının, davranışları güzelleştirmedeki rolüne vurgu yapılacaktır. 4. kazanımda meleklerin, insanların iyiliğini istemeleri ve onlara dua etmeleri, Kur’an’ı Kerim’den örneklerle açıklanacaktır. 5. kazanımda Hz. Hasan (r.a.) ve Hz. Hüseyin’in (r.a.) hayatı, sahih kaynaklarda yer alan rivayetler ışığında ayrıntıya girilmeksizin ele alınacak ve Hz. Muhammed’in (s.a.v.) torunları Hz. Hasan (r.a.) ve Hz. Hüseyin (r.a.) ile iletişimine örnekler verecektir. Beceriler ve Kavramlar Beceriler: Araştırma ve sorgulama becerisi Dinî metinleri anlama ve yorumlama becerisi Dinî terim ve kavramları doğru ve yerinde kullanma becerisi Mekân, zaman ve kronolojiyi algılama becerisi Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Taslak Öğretim Programı (4-8;9-12) 3.ÜNİTE: MELEKLERE İAMN 2. 3. 4. Öğrenme Çıktıları/Kazanımlar Kavramlar: Melek, cin, şeytan, iblis. 6.kazanımda Fil suresinin iniş ortamına kısaca değinilecektir. 32 5.Sınıf Konular 1. Ramazan Orucu ve Önemi 2. Ramazan ve Oruçla İlgili Kavramlar 4. Oruç Tutarken Dikkat Edilmesi Gerekenler 5. Kültürümüzde Ramazan ve Oruç 6. Kültürümüzde Muharrem Orucu ve Aşure 7. Oruç ve Sabırda Güzel Birer Örnek: Hz. Fatıma (r.a.) ve Hz. Ali (r.a.) 8. Bir Sure Tanıyorum: Kureyş Suresi ve Anlamı Bu ünitenin sonunda öğrenciler; Beceriler ve Kavramlar Açıklamalar 1. kazanımda niçin oruç tutulması 1. Ramazan ayının önemini ve bu gerektiği üzerinde de durulacaktır. Ayrıca ayı önemli yapan hususları farz kavramına çeşitlerine girilmeden yer açıklar. Beceriler: verilecektir. 2. Ramazan ayı ve oruçla ilgili 2. kazanımda Ramazan ve oruçla ilgili sahur, imsak, iftar, teravih, mukabele ve kavramları açıklar. 3. Orucu bozan durumları açıklar. 4. Oruçlunun etmesi örnek bir iftar duasına yer verilecektir. dikkat 7. gereken hususları açıklar. 5. Orucun birey ve toplum üzerindeki etkilerini fark eder. 6. Kültürümüzde fitre kavramları açıklanacaktır. Ayrıca kazanımda Ramazan orucu farz kılınmadan önce Hz. Muhammed (s.a.v.) ve sahabileri tarafından Muharrem ayının 9, 10 ve 11. günlerinde oruç tutulduğuna, Ramazan ve Ramazan orucundan sonra da nafile bir oruçla ilgili gelenekleri açıklar. ibadet olarak tutulmaya devam edildiğine 7. Kültürümüzde Muharrem orucu değinilecek; sünnet ve nafile kavramlarının tanımına kısaca değinilecektir. Ayrıca ve aşurenin yerini açıklar. 8. Hz. Fatıma ve Hz. Ali’nin Muharrem hayatından oruç ve sabırla ilgili geleneğindeki örnekler verir. değinilecektir. orucunun uygulanma Alevi-Bektaşi şekline de Araştırma ve sorgulama becerisi Dinî terim ve kavramları doğru ve yerinde kullanma becerisi Dinî metinleri anlama ve yorumlama becerisi İletişim becerisi Sosyal beceriler Mekân, zaman ve kronolojiyi algılama becerisi Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Taslak Öğretim Programı (4-8;9-12) 4.ÜNİTE: RAMAZAN VE ORUÇ 3. Orucu Bozan Durumlar Öğrenme Çıktıları/Kazanımlar Kavramlar: Oruç, farz, sahur, imsak, iftar, teravih, mukabele, fitre, kaza, kefaret, nafile. 9. Kureyş suresini okur; sureden ilke ve değerler çıkartır. 33 5. Sınıf Konular Nezaket Kuralları Selamlaşma Adabı Konuşma Adabı Sofra Adabı Hz. Lokman’dan Öğütler Bir Dua Tanıyorum: Amentü Duası ve Anlamı Bu ünitenin sonunda öğrenciler; 1. Toplumsal hayatta nezaketin önemini kavrar. 2. Selamlaşma adabına riayet eder. 3. Konuşma adabı ile ilgili hususları açıklar. 4. Sofra adabına riayet eder. 5. Hz. Lokman’ın öğütlerinden ilkeler çıkarır. 6. Amentü duasını okur, anlamını açıklar. Açıklamalar Beceriler ve Kavramlar Ünite genelinde konular, günlük hayattan ve öğrencilerin somut deneyimlerinden örneklerle işlenecektir. Ayrıca konular, başta ayet ve hadisler olmak üzere kültürümüzden söz, dua, deyiş, nefes, şiir ve beyitlerle ele alınacaktır. Beceriler: 5. kazanımda Lokman suresi, 12-19. ayetlerde verilen mesajlar üzerinde durulacaktır. Kavramlar: Dinî metinleri anlama ve yorumlama becerisi Sosyal beceri İletişim becerisi Adap, besmele, şükür, hamd, nezaket, selam. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Taslak Öğretim Programı (4-8;9-12) 5.ÜNİTE: ADAP VE NEZAKET 1. 2. 3. 4. 5. 6. Öğrenme çıktıları/Kazanımlar 34 6. SINIF DİN KÜLTÜRÜ VE AHLAK BİLGİSİ DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMININ ÜNİTELERİ, KAZANIM SAYILARI VE SÜRELERİ KAZANIM SAYILARI DERS SAATİ 7 16 7 20 3. Namaz 9 12 4. Hz. Muhammed’in (s.a.v.) Hayatı 13 10 5. Değerlerimiz 7 14 43 72 ÜNİTELER 1. İlahi Kitaplara İman 2. Peygamberlere İman TOPLAM 35 6. SINIF ÜNİTELER VE AÇILIMLARI 1. ÜNİTE İLAHİ KİTAPLARA İMAN PEYGAMBERLERE İMAN 1. Peygamberlik ve Peygamberler 2. Peygamberlerin Özellikleri 3. Peygamberlerin Görevleri 4. Peygamberler İnsanlar İçin En Güzel Örnektir 5. Bir Sure Tanıyorum: Felak Suresi ve Anlamı 3. ÜNİTE NAMAZ 1. Namaza Davet: Ezan ve Kamet 2. Namaz İbadeti ve Önemi 3. Namazın Farzları 4. Namazın Kılınışı 5. Namaz Çeşitleri 6. Namazı Bozan Durumlar 7. Bir Peygamber Tanıyorum: Hz. Salih (a.s.) 8. Bir Sure Tanıyorum: Nas Suresi ve Anlamı 4. ÜNİTE 5. ÜNİTE HZ. MUHAMMED’İN (s.a.v.) HAYATI DEĞERLERİMİZ 1. Hz. Muhammed’in (s.a.v.) Daveti: Mekke Dönemi 1.1. İlk Vahiy: Yaratan Rabb’inin Adıyla Oku! 1.2. İlk Müslümanlar ve Hz. Ali’nin (r.a.) Müslüman Oluşu 1.3. Yakın Çevreye Davet 1.4. Davetin Yaygınlaşması 2. Hicret 3. Hz. Muhammed’in (s.a.v.) Daveti: Medine Dönemi 3.1. Peygamber Mescidi ve Sosyal İşlevi 3.2. Toplumsal Barışın Sağlanması 3.3. Müşriklerle Mücadele 3.4. Bedir savaşı 3.5. Uhud savaşı 5. Hudeybiye Antlaşması 6. Mekke’nin Fethi 7. Veda Hutbesi 8. Hz. Muhammed’ in (s.a.v.) Vefatı 9. Bir Sure Tanıyorum: Nasr Suresi ve Anlamı 36 1. Toplumumuzu Birleştiren Temel Değerler 1.1. Din 1.2. Peygamber ve Ehl-i Beyt Sevgisi 1.3. Vatan ve Millet Sevgisi 1.4. Bayrak ve İstiklal Marşı 1.5. Şehitlik ve Gazilik 2. Bayramlarımız ve Önemli Günlerimiz 2.1. Cuma Günü 2.2. Ramazan Ayı ve Bayramı 2.3. Kurban Bayramı 2.4. Kandil Geceleri 3. Bir Sure Tanıyorum: Mesed Suresi ve Anlamı Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Taslak Öğretim Programı (4-8;9-12) 1. Vahyin Gönderiliş Amacı 2. İlahi Kitaplar 2.1.Tevrat 2.2.Zebur 2.3.İncil 2.4.Kur’an-ı Kerim 2.4.1. Kur’an-ı Kerim’in Hz. Muhammed’e (s.a.v.) İndirilişi 24.2. Kur’an-ı Kerim’in İç Düzeni 2.4.3. Kur’an-ı Kerim Okumanın Önemi 2.4.4. Kültürümüzde Kur’an’a Sevgi ve Saygı 3. Bir Sure Tanıyorum: Kâfirûn Suresi ve Anlamı 2. ÜNİTE Konular 1. Vahiy Gönderiliş Amacı 2. İlahi Kitaplar 2.1. Tevrat 2.2. Zebur 2.3. İncil 2.4. Kur’an-ı Kerim 2.4.1. Kur’an-ı Kerim’in Hz. Muhammed’e (s.a.v.) İndirilişi 2.4.2. Kur’an-ı Kerim’in İç Düzeni 2.4.3. Kur’an-ı Kerim Okumanın Önemi 2.4.4. Kültürümüzde Kur’an’a Sevgi ve Saygı 3. Bir Sure Tanıyorum: Kâfirun Suresi ve Anlamı Öğrenme Çıktıları/Kazanımlar Bu ünitenin sonunda öğrenciler; 1. Vahyin gönderiliş amacını kavrar. 2. İlahi kitapları ve gönderildiği peygamberleri söyler. 3. Kur’an-ı Kerim’in indiriliş ve kitap hâline getiriliş sürecini açıklar. 4. Kur’an-ı Kerim’in iç düzenine ilişkin kavramları tanımlar. 5. Kur’an-ı Kerim okumanın önemini kavrar. 6. Kültürümüzde Kur’an’a saygı ve sevgi ile ilgili örnekler verir. 7. Kâfirun suresini okur, anlamını açıklar. 37 Açıklamalar Ünite genelinde konular, günlük hayattan ve öğrencilerin somut deneyimlerinden örneklerle işlenecektir. Konularla ilgili hikâye, söz, deyiş, vecize, şiir, beyit, ilahi, nefes gibi edebî metinlere yer verilecektir. 1. kazanımda suhuf kavramına ve suhuf gönderilen peygamberlere de değinilecektir. 2. kazanımda Kur’an-ı Kerim dışındaki kitapların asıllarının tahrif edildiğine değinilecek, Kur’an-ı Kerim’in kıyamete kadar geçerli tek kitap olduğuna vurgu yapılacaktır. 3. kazanımda Kur’an-ı Kerim’in iniş süreciyle ilgili zaman şeridi oluşturulacaktır. Ayrıca Hz. Ali’nin (r.a.) Kur’an’a hizmetlerine de yer verilecektir. 4. kazanım işlenirken ayet, sure, cüz, mushaf kavramları; Kur’an’dan örneklerle açıklanacaktır. 5.kazanımda tilavet, hafız, hatim, mukabele kavramlarına da yer verilecektir. 7.kazanımda surenin nuzül ortamına da değinilecektir. Beceriler ve Kavramlar Beceriler: Araştırma ve sorgulama becerisi Dinî metinleri anlama ve yorumlama becerisi Mekân, zaman ve kronolojiyi algılama becerisi Temel dinî kaynakları tanıma ve kullanma becerisi Kavramlar: Vahiy, suhuf, ayet, sure, cüz, tilavet, hafız, hatim, mukabele, mushaf. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Taslak Öğretim Programı (4-8;9-12) 1.ÜNİTE: İLAHİ KİTAPLARA İMAN 6.Sınıf 6.Sınıf Konular 2. 3. 4. 5. Peygamberlik ve Peygamberler Peygamberlerin Özellikleri Peygamberlerin Görevleri Peygamberler İnsanlar İçin En Güzel Örnektir Bir Sure Tanıyorum: Felak Suresi ve Anlamı Açıklamalar Bu ünitenin sonunda öğrenciler; 1. Peygamber ve peygamberlik kavramlarını açıklar. 2. Kur’an’da adı geçen peygamberleri listeler. 3. Peygamberlerin sahip oldukları nitelikleri açıklar. 4. Mucize kavramını açıklar. 5. Peygamberlerin mucizelerinden örnekler verir. 6. Peygamberlerin insanlar için en güzel örnek olduğunu kavrar. 7. Felak suresini okur ve anlamını açıklar. Ünite genelinde konular, günlük hayattan ve öğrencilerin somut deneyimlerinden düzeye uygun örneklerle işlenecektir. Konular, ayet ve hadisler bağlamında işlenecek; ayrıca edebiyatımızdan söz, dua, deyiş, nefes, şiir ve beyitlere de yer verilecektir. 2. kazanımda ulu’l azm peygamberlerin tevhid mücadelesinden örnekler verilecektir. Ayrıca hadislerde peygamber olarak isimleri geçenlere de değinilecektir. 4. kazanımda Kur’an’ın en büyük mucize olduğuna ayetlerle açıklanacak ve mucize kavramı öğrencilerin seviyeleri dikkate alınarak ele alınacaktır. 38 Beceriler ve Kavramlar Beceriler: Araştırma ve sorgulama becerisi Değişim ve sürekliliği algılama becerisi Dinî metinleri anlama ve yorumlama becerisi Mekân, zaman ve kronolojiyi algılama becerisi Problem çözme becerisi Kavramlar: Vahiy, mucize, sıdk, emanet, fetanet, ismet, tebliğ. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Taslak Öğretim Programı (4-8;9-12) 2.ÜNİTE: PEYGAMBERLERE İMAN 1. Öğrenme Çıktıları/Kazanımlar Konular 1. Namaza Davet: Ezan ve Kamet 2. Namaz İbadeti ve Önemi 3. Namazın Farzları 4. Namazın Kılınışı 5. Namaz Çeşitleri 6. Namazı Bozan Durumlar 7. Bir Peygamber Tanıyorum: Hz. Salih (a.s.) 8. Bir Sure Tanıyorum: 9. Nas Suresi ve Anlamı Öğrenme Çıktıları/Kazanımlar Açıklamalar Bu ünitenin sonunda öğrenciler; 1. Ezan ve kameti anlamları ile birlikte söyler. 2. Namaz ibadetinin önemini ve kılınış amacını kavrar. 3. Namazın farzlarını açıklar. 4. Namazın kılınışını açıklar. 5. Namaz çeşitlerini açıklar. 6. Namazı bozan durumları açıklar. 7. Namazın bireysel ve toplumsal faydalarını yorumlar. 8. Hz. Salih (a.s.) peygamberin hayatını ana hatlarıyla tanır. 9. Nas suresini okur ve anlamını açıklar. 39 Ünite genelinde ihtiyaç duyulması hâlinde Şafîlik ve Caferîlik ile ilgili farklı uygulamalara yer verilecektir. 1. kazanımda ezanın teşri tarihine vurgu yapılacak, salâ ve çeşitlerine kısaca değinilecektir. Ayrıca ezanının okunuşuyla ilgili “Eşhedü enne Muhammeden resulullah.” ifadesinden sonra Caferîlikte “Eşhedü Enne Aliyyen Veliyyullah.” ifadesinin de yer aldığına değinilecektir. 3.kazanımda namaz abdesti, gusül ve teyemmümü gerektiren durumlar ile bunların alınışlarına yer verilecektir. 4. kazanımda namazların kılınışında beş vakit, cuma, bayram, cenaze ve teravih namazlarına yer verilecek; vacip kavramı kısaca açıklanacaktır. Ayrıca caminin bölümleri tanıtılacak, camilerin toplumsal fonksiyonuna ve cemaatle namazın önemine değinilecektir. Beceriler ve Kavramlar Beceriler: Dinî terim ve kavramları doğru ve yerinde kullanma becerisi Dinî metinleri anlama İletişim becerisi Mekân, zaman ve kronolojiyi algılama becerisi Sosyal beceri Kavramlar: Farz, vacip, cami, mihrap, minber, kürsü, minare, salât-ı ümmiye, salâ. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Taslak Öğretim Programı (4-8;9-12) 3.ÜNİTE: NAMAZ 6.Sınıf Konular 1. Hz. Muhammed’in (s.a.v.) Daveti: Mekke Dönemi 1.1. İlk Vahiy: Yaratan Rabb’inin Adıyla Oku! 1.2. İlk Müslümanlar ve Hz. Ali’nin (r.a.) Müslüman Oluşu 1.3. Yakın Çevreye Davet 1.4. Davetin Yaygınlaşması 2. Hicret 3. Hz. Muhammed’in (s.a.v.) Daveti: Medine Dönemi 3.1. Peygamber Mescidi ve Sosyal İşlevi 3.2. Toplumsal Barışın Sağlanması 3.3. Müşriklerle Mücadele 3.4. Bedir savaşı 3.5. Uhud savaşı 4. Hudeybiye Antlaşması 5. Mekke’nin Fethi 6. Veda Hutbesi 7. Hz. Muhammed’ in (s.a.v.) Vefatı 8. Bir Sure Tanıyorum: Nasr Suresi ve Anlamı Öğrenme Çıktıları/Kazanımlar Bu ünitenin sonunda öğrenciler; 1. İlk nazil olan ayetlerin içeriğini açıklar. 2. İlk Müslümanları açıklar. 3. Hz. Muhammed’in (s.a.v.) İslam’a davete neden yakın çevresinden başladığını kavrar. 4. Davetin yaygınlaşma sürecini ve davete verilen tepkileri açıklar. 5. Medine’ye hicretin sebep ve sonuçlarını açıklar. 6. Hz. Ali (r.a.) ve Hz. Ebu Bekir’in (r.a.) Hicret’teki rolünün farkında olur. 7. Mescid-i Nebi’nin toplumsal işlevini örneklerle açıklar. 8. Hz. Muhammed’in (s.a.v.) sosyal barışa ve eğitim-öğretime yönelik faaliyetleri ile düzenlemelerini örneklerle açıklar. 9. Bedir, Uhud ve Hendek savaşlarının neden ve sonuçlarını açıklar. 10. Hz. Muhammed’in (s.a.v.) Hudeybiye Antlaşması’nda ve Mekke’nin fethinde sergilediği tavrı barış açısından değerlendirir. 11. Veda Hutbesi’nde yer alan mesajların evrensel değerini yorumlar. 12. Hz. Muhammed’in (s.a.v.) vefatının sahabe üzerinde bıraktığı tesiri yorumlar. 13. Nasr suresini okur ve anlamını açıklar. 40 Açıklamalar Ünite genelinde Hz. Muhammed’in (s.a.v.) sosyal barışı sağlamada gösterdiği faaliyetlere örnekler verilecektir. 2. kazanımda, Hz. Hatice’nin (r.a.) kadınlardan, Hz. Ali’nin (r.a.) ise çocuklardan Müslüman olan ilk kişi olduğuna değinilecektir. 3. kazanımda Hz. Hamza (r.a.) ve Hz. Ömer’in (r.a.) Müslüman oluşuna da değinilecektir. 11. kazanımda Hz. Peygamber’in (s.a.v.) ümmetine bıraktığı “iki emanet” kavramı ile ilgili farklı rivayetlere birlikte yer verilecektir. 12.kazanımda Hz. Peygamber’in (s.a.v.) irtihali ve defin işlemleri ile ilgili Hz. Ali’nin (r.a.) ve diğer Ehl-i Beyt’ten kişilerin hizmetlerine de yer verilecektir. 13.kazanımda surenin nuzül ortamına da yer verilecektir. Beceriler ve Kavramlar Beceriler: Araştırma ve sorgulama becerisi Bilgi teknolojilerini kullanma becerisi Dinî terim ve kavramları doğru ve yerinde kullanma becerisi Dinî metinleri anlama ve yorumlama becerisi Mekân, zaman ve kronolojiyi algılama becerisi Kavramlar: Vahiy, davet, tebliğ, cihad, hicret, seriyye, gazve, sulh, mescid, Mescid-i Nebi, Ravza-i Mutahhara. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Taslak Öğretim Programı (4-8;9-12) 4.ÜNİTE: HZ. MUHAMMEDÁ'İN (s.a.v.) HAYATI 6.Sınıf Konular 1. Toplumumuzu Birleştiren Temel Değerler 1.1. Din 1.2. Peygamber ve Ehl-i Beyt Sevgisi 1.3. Vatan ve Millet Sevgisi 1.4. Bayrak ve İstiklal Marşı 1.5. Şehitlik ve Gazilik 2. Bayramlarımız ve Önemli Günlerimiz 2.1. Cuma Günü 2.2. Ramazan Ayı ve Bayramı 2.3. Kurban Bayramı 2.4. Kandil Geceleri 3. Bir Sure Tanıyorum: Mesed Suresi ve Anlamı Öğrenme Çıktıları/Kazanımlar Açıklamalar Beceriler: Bu ünitenin sonunda öğrenciler; Ünite genelinde millî birlik ve 1. Dinî değerlerin toplumsal bütünleşmeye katkısını fark eder. 2. Peygamber ve Ehl-i Beyt sevgisinin toplumu birleştirmedeki önemini kavrar. 3. Vatan ve milletine karşı görev ve sorumluluklarını fark eder. 4. Bayrağımıza ve millî marşımıza saygı göstermeye özen gösterir. 5. Şehit ve gazilerimize karşı minnet ve şükran duygusuna sahip olur. 6. Bayramların ve önemli günlerin toplumsal bütünleşmeye olan katkısını yorumlar. 7. Mesed suresini okur ve anlamını açıklar. beraberliğimizi güçlendirici; sevgi, Araştırma ve saygı, dostluk bağlarını pekiştirici; sorgulama becerisi Dinî metinleri anlama ve yorumlama becerisi İletişim becerisi Sosyal beceri vatan, millet, bayrak, şehitlik, gazilik gibi millî-manevi değerlerin öğrenciler tarafından özümsenmesine yönelik teşvik dili içeren anlatımlara yer verilecektir. Bu bağlamda başta ayet ve hadisler olmak üzere edebiyatımızdan atasözü, vecize, beyit, ilahi, nefes ve deyişlerden örnekler verilecektir. 2.kazanımda Ehl-i Beyt kelimesinin farklı anlamlarına da değinilecektir. 7. kazanımda surenin nuzül ortamına da yer verilecektir. 41 Kavramlar: Ehl-i Beyt, şehitlik, gazilik, kandil, kurban, Ramazan, oruç, hutbe. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Taslak Öğretim Programı (4-8;9-12) 5.ÜNİTE: DEĞERLERİMİZ 6.Sınıf Beceriler ve Kavramlar 7. SINIF DİN KÜLTÜRÜ VE AHLAK BİLGİSİ DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMININ ÜNİTELERİ, KAZANIM SAYILARI VE SÜRELERİ ÜNİTELER KAZANIM SAYILARI DERS SAATİ 1. Kader ve Kaza 7 14 2. Zekât ve Sadaka 5 16 3. Hac ve Kurban 8 16 4. Ahlaki Davranışlar 5 12 5. İslam Düşüncesinde Yorumlar 5 14 30 72 TOPLAM 42 7. SINIF ÜNİTELER VE AÇILIMLARI 1. 2. 3. 4. 6. 2. ÜNİTE KADER VE KAZA ZEKÂT VE SADAKA HAC VE KURBAN 1. İslam’ın Paylaşma ve Yardımlaşmaya Verdiği Önem 2. Zekât İbadeti 3. Ayet ve Hadislerde İnfak, Zekât ve Sadaka 4. Zekât ve Sadakanın Bireysel ve Toplumsal Faydaları 5. Bir Sure Tanıyorum: Mâûn Suresi ve Anlamı 1. Hac İbadeti 2. Hac İle İlgili Kavram ve Mekânlar 3. Haccın Yapılışı 4. Umre 5. İslam’da Kurban İbadeti ve Önemi 6. Bir Peygamber Tanıyorum: Hz. İsmail (a.s.) 7. Bir Ayet Tanıyorum: En’am Suresi 162. ayet ve Anlamı Her Şeyde Bir Ölçü Vardır Kader ve Kaza İnancının Önemi İnsanın İradesi, Sorumluluğu ve Kader Çalışma, Dua ve Tevekkül Bir Peygamber Tanıyorum: Hz. Musa (a.s) Bir Ayet Tanıyorum: Ayet el-Kürsi ve Anlamı 3. ÜNİTE 4. ÜNİTE 43 AHLAKİ DAVRANIŞLAR 1. Örnek Ahlaki Davranışlar 1.1. 1.2. 1.3. 1.4. Adaletli Olmak Emaneti Korumak Dürüst Olmak Merhametli Olmak 1.5. Affedici Olmak 2. Bir Peygamber Tanıyorum: Hz. Şuayb (a.s.) 3. Bir Dua Tanıyorum: Kunut Duaları ve Anlamı 5. ÜNİTE İSLAM DÜŞÜNCESİNDE YORUMLAR 1. Din Anlayışındaki Yorum Farklılıklarının Sebepleri 2. İslam Düşüncesinde Yorumlar 2.1. İnançla İlgili Yorumlar 2.2. Fıkhi Yorumlar 2.3. Tasavvufi Yorumlar 2.3.1. Yesevilik 2.3.2. Kadirilik 2.3.3. Mevlevilik 2.3.4. Nakşibendilik 2.3.5. Alevilik-Bektaşilik 2.3.5.1. Cem ve Cemevi 2.3.5.2. Razılık ve Kul Hakkının Sorulması 2.3.5.3. On iki Hizmet 2.3.5.4. Semah 2.3.5.5. Musahiplik 2.3.5.6. Gülbanklar 2.3.5.7. Hızır ve Muharrem Orucu Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Taslak Öğretim Programı (4-8;9-12) 5. 1. ÜNİTE Konular 1. Her Şeyde Bir Ölçü Vardır 2. Kader ve Kaza İnancının Önemi 3. İnsanın İradesi, Sorumluluğu ve Kader 4. Çalışma, Dua ve Tevekkül 5. Bir Peygamber Tanıyorum: Hz. Musa (a.s) 6. Bir Ayet Tanıyorum: Ayet elKürsi ve Anlamı Kazanımlar Açıklamalar Bu ünitenin sonunda öğrenciler; 1. Allah’ın her şeyi bir ölçüye göre yarattığını örneklerle açıklar. 2. Kaza ve kader kavramlarını tanımlar. 3. İnsanın ilmi, iradesi, sorumluluğu ve kader arasında ilişki kurar. 4. Çalışma, dua ve tevekkül arasındaki ilişkiyi yorumlar. 5. Kader ve kaza ile ilgili toplumda yaygın olan yanlış anlayışlara örnekler verir. 6. Hz. Musa’nın (a.s.) hayatını ve peygamberlik mücadelesini ana hatlarıyla açıklar. 7. Ayet el-Kürsi’yi okur ve anlamını açıklar. 44 1. kazanımda evrendeki fiziksel, biyolojik ve toplumsal yasalara da değinilecek ve sünnetullah kavramına vurgu yapılacaktır. 4. kazanımda Allah’a güvenmenin pasif bir bekleyiş olmadığına ve insanın çalışmasının karşılığını alacağı bilinciyle hareket etmesi gerektiğine vurgu yapılacaktır. 5. kazanımda gerekli güvenlik tedbirlerinin alınmadığı durumlarda yaşanan iş kazalarının kaderle olumsuz ilişkilendirilerek insanın sorumluluğunun göz ardı edilmesi ile ilgili oluşan yanlış anlayışlara da değinilecektir. Beceriler ve Kavramlar Beceriler: Araştırma ve sorgulama becerisi Dinî metinleri anlama ve yorumlama becerisi Dinî terim ve kavramları doğru ve yerinde kullanma becerisi Mekân, zaman ve kronolojiyi algılama becerisi Değişim ve sürekliliği algılama becerisi Kavramlar: Kader, kaza, tevekkül, irade, cüz-i irâde, külli irâde, kudret, sünnetullah. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Taslak Öğretim Programı (4-8;9-12) 1.ÜNİTE: KADER VE KAZA 7.Sınıf Konular 1. İslam’ın Paylaşma ve Yardımlaşmaya Verdiği Önem 2. Zekât İbadeti 3. Ayet ve Hadislerde İnfak, Zekât ve Sadaka 4. Zekât ve Sadakanın Bireysel ve Toplumsal Faydaları 5. Bir Sure Tanıyorum: Mâûn Suresi ve Anlamı Öğrenme Çıktıları/Kazanımlar Bu ünitenin sonunda öğrenciler; 1. İslam’ın paylaşma ve yardımlaşmaya verdiği önemi kavrar. 2. Zekât ibadetini açıklar. 3. İnfak, zekât, sadaka ve infakı ayet ve hadislerle temellendirir. 4. Zekâtın bireysel ve toplumsal faydalarını kavrar. 5. Mâûn suresini okur ve anlamını açıklar. Açıklamalar Ünite genelinde konular, günlük hayattan ve öğrencilerin somut deneyimlerinden örneklerle işlenecektir. 2. kazanımda zekâtın oranı, zekât verecek kişiler, zekât verilecek kişiler ve zekâta tâbi mallar fıkhi ayrıntılara girilmeden kısaca verilecektir. 3.kazanımda isâr kavramına da değinilecektir. 4. kazanımda zekâtın fakirlik probleminin çözüm yollarından biri olduğuna değinilecektir. Ayrıca Hz. Ali’nin (a.s.) Meâric suresi 24-25. ayetleri çerçevesinde zekât ilgili sözlerine de yer verilecektir. Beceriler ve Kavramlar Beceriler: Araştırma ve sorgulama becerisi Dinî metinleri anlama ve yorumlama becerisi Dinî terim ve kavramları doğru ve yerinde kullanma becerisi Mekân, zaman ve kronolojiyi algılama becerisi Sosyal beceriler Kavramlar: Nisap, infak, sadaka, isâr, zekât. 45 Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Taslak Öğretim Programı (4-8;9-12) 2. ÜNİTE: ZEKÂT VE SADAKA 7.Sınıf Konu Öğrenme Çıktıları/Kazanımlar Açıklamalar 1. Hac İbadeti Bu ünitenin sonunda öğrenciler; 2. Hac İle İlgili Kavram ve 1. Hac ibadetinin yapılış amacını Mekânlar kavrar. 3. Haccın Yapılışı 2. Hac ile ilgili kavram ve 4. Umre mekânları tanır. 5. İslam’da Kurban İbadeti 3. Haccın yapılışını açıklar. ve Önemi 4. Hac ve umre ibadetlerini 6. Bir Peygamber karşılaştırır. Tanıyorum: 5. Haccın birey ve toplum Hz. İsmail (a.s.) üzerindeki etkilerini fark eder. 7. Bir Ayet Tanıyorum: 6. Kurban ibadetinin amacını En’am Suresi 162. ayeti kavrar. ve Anlamı 7. Hz. İsmail’in (a.s.) hayatını ana hatlarıyla açıklar. 8. En’am suresi 162. ayeti okur, anlamını açıklar. 46 2. kazanımda hac ile ilgili temel kavramlar (ihram, tavaf, sa’y, vakfe, zemzem, Hacerü’l-Esved) ve mekânlar (Mikat, Kâbe, Safa-Merve, Mina, Müzdelife, Arafat, Makam-ı İbrahim) öğrencilerin seviyesi dikkate alınarak açıklanacaktır. 3. kazanımda haccın yapılışı konusunda ayrıntıya girilmeyecektir. 5. kazanımda Hac ve umrenin Müslümanlar arası iletişim ve etkileşime nasıl katkı sağladığına vurgu yapılacaktır. 6. kazanımda kurban ibadetinin hikmetine, kurban ile ilgili hükümlere; bu ibadetin kültürümüzdeki yeri ile sosyal dayanışma ve yardımlaşmadaki önemine kısaca değinilecektir. Ayrıca Alevi-Bektaşi geleneğindeki “Kurban Tığlama Duası”na da yer verilecektir. 7. kazanımda Hz. İsmail’in (a.s.) Kâbe’nin inşasındaki rolüne de değinilecektir. Beceriler ve Kavramlar Beceriler: Bilgi teknolojilerini kullanma becerisi Dinî metinleri anlama ve yorumlama becerisi Dinî terim ve kavramları doğru ve yerinde kullanma becerisi Kültürel farkındalık becerisi İletişim becerisi Mekân, zaman ve kronolojiyi algılama becerisi Kavramlar: İhram, tavaf, sa’y, vakfe, zemzem, Hacerü’l-Esved. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Taslak Öğretim Programı (4-8;9-12) 3.ÜNİTE: HAC VE KURBAN 7.Sınıf Konular Öğrenme Çıktıları/Kazanımlar 1. Örnek Ahlaki Davranışlar 1.1. Adaletli Olmak 1.2. Emaneti Korumak 1.3. Dürüst Olmak 1.4. Merhametli Olmak 1.5. Affedici Olmak 2. Bir Peygamber Tanıyorum: Hz. Şuayb (a.s.) 3. Bir Dua Tanıyorum: Kunut Duaları ve Anlamı Bu ünitenin sonunda öğrenciler; 1. 2. 3. 4. 5. Güzel ahlaki davranışlara örnek verir. Güzel ahlakın bireysel ve toplumsal açıdan önemini kavrar. Ahlaki davranışlarında ölçülü olmaya özen gösterir. Hz. Şuayb’in (a.s.) peygamberlik mücadelesini örneklerle açıklar. Kunut dualarını okur ve anlamını söyler. 47 Açıklamalar Ünite genelinde ahlaki davranışlar verilirken zıtlarıyla birlikte ele alınacak; konularla ilgili ayet ve hadisler başta olmak üzere edebiyatımızdan atasözü, vecize, beyit, ilahi, nefes gibi örneklere yer verilecektir. 4. kazanımda Hz. Şuayb (a.s.) konusunda “ölçü ve tartıda hile yapmama” ile ilgili Kur’an-ı Kerim’den örneklere de yer verilecektir. Beceriler ve Kavramlar Beceriler: Dinî metinleri anlama ve yorumlama becerisi Dinî terim ve kavramları doğru ve yerinde kullanma becerisi İletişim becerisi Sosyal beceriler Kavramlar: Ahlak, adalet, emanet, merhamet, kunut. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Taslak Öğretim Programı (4-8;9-12) 4.ÜNİTE: AHLAKİ DAVRANIŞLAR 7.Sınıf Konular 1. Din Anlayışındaki Yorum Farklılıklarının Sebepleri 2. İslam Düşüncesinde Yorumlar 2.1. İnançla İlgili Yorumlar 2.2. Fıkhi Yorumlar 2.3. Tasavvufi Yorumlar 2.3.1. Yesevilik 2.3.2. Kadirilik 2.3.3. Mevlevilik 2.3.4. Nakşibendilik 2.3.5. Alevilik-Bektaşilik 2.3.5.1. Cem ve Cemevi 2.3.5.2. Razılık ve Kul Hakkının Sorulması 2.3.5.3. On iki Hizmet 2.3.5.4. Semah 2.3.5.5. Musahiplik 2.3.5.6. Gülbanklar 2.3.5.7. Hızır ve Muharrem Orucu Öğrenme Çıktıları/Kazanımlar Bu ünitenin sonunda öğrenciler; 1. Din ve dinin yorumu arasındaki farkı ayırt eder. 2. Din anlayışındaki yorum farklılıklarının sebeplerini açıklar. 3. İslam düşüncesindeki yorum biçimlerini sınıflandırır. 4. İslam düşüncesindeki tasavvufi yorumları tanır. 5. Alevi-Bektaşi geleneğindeki temel kavram ve erkânları açıklar. Açıklamalar Ünite genelinde, İslam düşüncesindeki yorum farklılıkları; ana hatlarıyla, kavramsal düzeyde ele alınacak; tartışmalı konulara girilmeyecek, nesnel ve tasviri/betimleyici bir anlatım kullanılacaktır. 2. Kazanım, insan unsuru ve toplumsal değişim ile sınırlandırılacaktır. Din anlayışındaki farklılıkların bir zenginlik kaynağı olduğu vurgulanacaktır. 4. kazanımda edep ve insan-ı kâmil kavramlarının tasavvufi düşüncedeki yerine vurgu yapılacaktır. 5. kazanımda; • Alevi-Bektaşi geleneğinde ocak kültürüne değinilecektir. • Alevi-Bektaşi geleneğinde önemli bir yer tutan “el ele el hakka ikrarı”na değinilecektir. • Cemevi; âyin-i cem erkânının yapıldığı, “yol, âdap ve erkân yeri” olarak nitelendirilecek, Bektaşilikte cemevi yerine meydan evi ifadesinin kullanıldığına değinilecektir. Ayrıca, âyin-i cem ve cemevi ile ilgili görsellere yer verilecek; “âyin-i cem erkânı” görgü cemi, ikrar cemi ve Abdal Musa cemi ile sınırlandırılacaktır. • Bektaşilikte Musahiplik kavramına “ikrar ve nasip alma” anlamı da verildiğine değinilecek, ayrıca bu kavramın İslam tarihindeki muhacir-ensar kardeşliğine dayandırıldığına değinilecektir. • Hızır orucunun bazı Alevi ocaklarınca tutulduğuna vurgu yapılacaktır. • “Gülbank” konusunda “Lokma Duasına” da yer verilecektir. 48 Beceriler ve Kavramlar Beceriler: Araştırma ve sorgulama becerisi Bilgi teknolojilerini kullanma becerisi Dinî metinleri anlama ve yorumlama becerisi Dinî terim ve kavramları doğru ve yerinde kullanma becerisi Kültürel farkındalık becerisi İletişim becerisi Mekân, zaman ve kronolojiyi algılama becerisi Kavramlar: Mezhep, itikat, fıkıh, tasavvuf, erkân, edep/adab, gülbank, musahiplik. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Taslak Öğretim Programı (4-8;9-12) 5.ÜNİTE: İSLAM DÜŞÜNCESİNDE YORUMLAR 7.Sınıf 8. SINIF DİN KÜLTÜRÜ VE AHLAK BİLGİSİ DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMININ ÜNİTELERİ, KAZANIM SAYILARI VE SÜRELERİ DERS SAATİ 1. Din ve Hayat 5 16 2. Kur’an-ı Kerim 5 18 3. Hz. Muhammed (s.a.v.) 5 14 4. Ahiret Hayatı 8 10 5. Anadolu’da İslam 3 14 26 72 TOPLAM 49 Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Taslak Öğretim Programı (4-8;9-12) KAZANIM SAYILARI ÜNİTELER 8. SINIF ÜNİTELER VE AÇILIMLARI 1. ÜNİTE DİN VE HAYAT 3. ÜNİTE 4. ÜNİTE 5. ÜNİTE KUR’AN-I KERİM HZ. MUHAMMED (s.a.v.) AHİRET HAYATI ANADOLU’DA İSLAM 1. İslam Dininin Temel 1. Hz. Muhammed (s.a.v.) Kaynakları Âlemlere Rahmettir 1.1. Kur’an 2. Hz. Muhammed (s.a.v.) 1.2. Sünnet Güzel Ahlak Örneğidir 2. Kur’an-ı Kerim’in 2.1. Hz. Muhammed Muhtevası (s.a.v.) Doğru ve 3. Kur’an’ın Güvenilirdir Anlaşılmasının Önemi 2.2. Hz. Muhammed 4. Bir Peygamber (s.a.v.) Merhametli Tanıyorum: ve Affedicidir Hz. Nuh (a.s.) 2.3. Hz. Muhammed 5. Bir Sure Tanıyorum: (s.a.v.) İstişareye Kadir Suresi ve Önem Verir Anlamı 2.4. Hz. Muhammed (s.a.v.) Hakkı Gözetir 2.5. Hz. Muhammed (s.a.v.) Cesur ve Kararlıdır 3. Bir Sure Tanıyorum: İnşirah Suresi ve Anlamı 50 1. Dünya ve Ahiret Hayatı 2. Ahiret Hayatının Aşamaları 3. Ahirete İmanın İnsan Davranışlarına Etkisi 4. Bir Peygamber Tanıyorum: Hz. İsa (a.s.) 5. Bir Sure Tanıyorum: Tekâsür Suresi ve Anlamı 1. Türklerin Müslüman Olmaları 2. Milletimizin İslam Anlayışının Oluşmasında Etkili Olan Gönül Erenleri 2.1. Ebu’l Hasan elHarakânî 2.2. Ahmet Yesevî 2.3. Mevlanâ Celaleddin-i Rumî 2.4. Ahi Evran 2.5. Hacı Bektaş-ı Velî 2.6. Yunus Emre 2.7. Sarı Saltuk 2.8. Hacı Bayram-ı Velî 2.9. Aziz Mahmud Hüdayî 2.10. Mevlanâ Halid-i Bağdadî Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Taslak Öğretim Programı (4-8;9-12) 1. Din, Birey ve Toplum 1.1. İnanç Esasları 1.2. İbadetler 1.3. Ahlak İlkeleri 1.4. Sosyal İlişkiler 2. Dinin Temel Gayesi 2.1. Canın Korunması 2.2. Malın Korunması 2.3. Aklın Korunması 2.4. Neslin Korunması 2.5. Dinin Korunması 3. Bir Peygamber Tanıyorum: Hz. Yusuf (a.s.) 4. Bir Sure Tanıyorum: Asr Suresi ve Anlamı 2. ÜNİTE 1.ÜNİTE: DİN VE HAYAT 8.Sınıf Konular 1. Din, Birey ve Toplum 1.1. İnanç Esasları 1.2. İbadetler 1.3. Ahlak İlkeleri 1.4. Sosyal İlişkiler 2. Dinin Temel Gayesi 2.1. Canın Korunması 2.2. Malın Korunması 2.3. Aklın Korunması 2.4. Neslin Korunması 2.5. Dinin Korunması 3. Bir Peygamber: Hz. Yusuf (a.s.) 4. Bir Sure Tanıyorum: Asr Suresi ve Anlamı Öğrenme Çıktıları/Kazanımlar Bu ünitenin sonunda öğrenciler; 1. İslam dininin inanç, ibadet, ahlak ilkeleri ile sosyal hayata ilişkin düzenlemelerine örnekler verir. 2. İslam dininin birey ve toplum için ortaya koyduğu temel esasların hikmet ve hedeflerini açıklar. 3. İslam dininin can, mal, akıl, nesil ve din emniyetini korumayı hedeflediğini kavrar. 4. Hz. Yusuf’un (a.s.) hayatından ilke ve değerler çıkartır. 5. Asr suresini okur; sureden ilke ve değerler çıkartır. Açıklamalar 1 ve 2. kazanımda İslam dininin temel inanç, ibadet, ahlak ilkeleri ile sosyal hayata ilişkin düzenlemelerinden kısaca bahsedilecek; bu düzenlemelerin hikmeti, temel gayesi, bireysel, toplumsal ve ahlaki hedefleri üzerinde durulacaktır. Ayrıca ayet ve hadisler başta olmak üzere edebi metinlerden örneklere yer verilecektir. 3. kazanımda “Malın Korunması” konusunda “haksız kazanç”; “Aklın Korunması” konusunda “zararlı alışkanlıklar”; “Neslin Korunması” konusunda “aile kurumunun önemi” ve “fuhşun haramlığına” da değinilecektir. 51 Beceriler: Araştırma ve sorgulama becerisi Dinî metinleri anlama ve yorumlama becerisi Dinî terim ve kavramları doğru ve yerinde kullanma becerisi İletişim becerisi Sosyal beceriler Mekân, zaman ve kronolojiyi algılama becerisi Kavramlar: İman, İslam, ibadet, ahlak, muamelat, ukubat, hikmet, akıl, asr, hak, salih amel, zarurat-ı hamse, mekasıdu’ş-şeria. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Taslak Öğretim Programı (4-8;9-12) 4. kazanımda, Hz. Yusuf’un (a.s.) çocukluk ve gençlik dönemindeki erdemli davranışlarına da yer verilecektir. Beceriler ve Kavramlar 8.Sınıf Konular 1. İslam Dininin Temel Kaynakları 1.1. Kur’an 1.2. Sünnet 2. Kur’an-ı Kerim’in 3. Kur’an’ın Anlaşılmasının Önemi 4. Bir Peygamber Bu ünitenin sonunda öğrenciler; 1. İslam dininin temel Kadir Suresi ve Anlamı 1. kazanımda Kur’an-ı Kerim ve sünnet arasındaki ilişkiye de değinilecektir. kaynaklarını tanır. 2. Kur’an-ı Kerim’in muhtevasını 3. kazanımda Kur’an-ı Kerim’in muhtevası ve ana konuları genel özellikleri ile tanır. tanıtılacak; öğrenci seviyesi göz önünde 3. Kur’an-ı Kerim’in anlaşılmasının İslam dinini bulundurularak ayrıntılara girilmeyecektir. doğru anlamadaki önemini 4. kazanım işlenirken; Kur’an-ı Kerim’in kavrar. anlaşılması ile ilgili olan meal ve tefsir Tanıyorum: Hz. Nuh (a.s.) 4. Hz. Nuh (a.s.) peygamberin 5. Bir Sure Tanıyorum: Açıklamalar kavramlarına kısaca değinilecektir. hayatından ilke değerler çıkartır. 5. Kadir suresini okur, sureden ilke ve değerler çıkartır. Beceriler ve Kavramlar Beceriler: Araştırma ve sorgulama becerisi Dinî metinleri anlama ve yorumlama becerisi Dinî terim ve kavramları doğru ve yerinde kullanma becerisi Temel dinî kaynakları tanıma ve kullanma becerisi Kavramlar: Kitap, sünnet, hadis, Mushaf, Kadir gecesi, meal, tefsir 52 Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Taslak Öğretim Programı (4-8;9-12) 2.ÜNİTE: KUR'AN-I KERİM Muhtevası Öğrenme Çıktıları/Kazanımlar 8.Sınıf Konular Öğrenme Çıktıları/Kazanımlar Bu ünitenin sonunda öğrenciler; 1. Hz. Muhammed (s.a.v.) Âlemlere Rahmettir 3.ÜNİTE: HZ. MUHAMMED (s.a.v.) 2. Hz. Muhammed (s.a.v.) Güzel Ahlak Örneğidir 2.1. Hz. Muhammed (s.a.v.) Doğru ve Güvenilirdir 2.2. Hz. Muhammed (s.a.v.) Merhametli ve Affedicidir 2.3. Hz. Muhammed (s.a.v.) İstişareye Önem Verir 2.4. Hz. Muhammed (s.a.v.) Hakkı Gözetir 2.5. Hz. Muhammed (s.a.v.) âlemlere olarak gönderildiğini fark eder. 2. Hz. Muhammed’in ahlaki vasıflarını örneklerle açıklar. 3. Hz. Muhammed'in güzel ahlakı tamamlamak üzere gönderildiğini fark eder. 4. Hz. Muhammed’in güzel Ünite genelinde Hz. Muhammed’in (s.a.v.) ahlaki vasıfları ile şemailinden bahseden edebî metinlere yer verilecektir. Beceriler ve Kavramlar Beceriler: Araştırma ve sorgulama becerisi Dinî metinleri anlama ve yorumlama becerisi Dinî terim ve kavramları doğru ve yerinde kullanma becerisi Sosyal beceriler Mekân, zaman ve kronolojiyi algılama becerisi ahlakını kendisine örnek almaya özen gösterir. 5. İnşirah suresini okur, surenin anlamını açıklar. Kavramlar: Ahlak, rahmet, el-Emin, merhamet, istişare. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Taslak Öğretim Programı (4-8;9-12) Cesur ve Kararlıdır 1. Hz. Muhammed’in Açıklamalar 3. Bir Sure Tanıyorum: İnşirah Suresi ve Anlamı 53 8.Sınıf Konular Öğrenme Çıktıları/Kazanımlar Beceriler ve Kavramlar 1. Dünya ve Ahiret Hayatı Bu ünitenin sonunda öğrenciler; 4. kazanım ölüm, kabir, sûr, kıyamet, Beceriler: 2. Ahiret Hayatının 1. İslam’a göre dünya ve ahiret diriliş, mahşer yeri, hesap, mizan, Dinî metinleri anlama ve hayatının var oluş sebebini açıklar. Aşamaları 3. Ahirete İmanın İnsan 2. Ayet ve hadislere göre ahiret Davranışlarına Etkisi 4. Bir Peygamber 4.ÜNİTE: AHİRET HAYATI Açıklamalar 3. 5. Bir Sure Tanıyorum: 7. kazanımda Hz. Meryem’den de Ahiret hayatının aşamalarını kısaca bahsedilecektir. 4. Allah’ın adil, merhametli ve affedici olması ile ahiret inancı Tekâsür Suresi ve Anlamı arasında ilişki kurar. 5. İnsanın, hayatı anlamlandırmasına ahiret inancının yaptığı katkıları kavrar. yorumlama becerisi Dinî terim ve kavramları doğru ve yerinde kullanma becerisi Mekân, zaman ve kronolojiyi algılama becerisi Kavramlar: Kabir, sûr, kıyamet, mizan, sırat, ba’s, haşir, mahşer, hesap, mizan, sırat, cennet, değerler çıkartır. Tekâsür suresini okur, sureden ilke ve değerler çıkartır. 54 cehennem, Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Taslak Öğretim Programı (4-8;9-12) 6. Hz. İsa’nın hayatından ilke ve 7. sınırlandırılacaktır. hayatını temellendirir. açıklar. Tanıyorum: Hz. İsa (a.s.) sırat, cennet ve cehennem ile 8.Sınıf Konular Açıklamalar Beceriler ve Kavramlar 1. Türklerin Müslüman Olmaları Bu ünitenin sonunda öğrenciler; Ünite genelinde kronolojik Beceriler: 2. Milletimizin İslam Anlayışının 1. Türklerin Müslüman olma ayrıntıya girilmeyecek; adı Araştırma ve sorgulama geçen şahsiyetlerin eserleri ile becerisi Sosyal beceriler Mekân, zaman ve kronolojiyi algılama becerisi Oluşmasında Etkili Olan Gönül Erenleri 5.ÜNİTE: Öğrenme Çıktıları/Kazanımlar sürecini açıklar. 2. Dinî anlayış ve kültürümüzün yaptıkları hizmetler 2.1. Ebu’l-Hasan el-Harakânî oluşmasında rolü olan vurgulanacaktır. 2.2. Ahmet Yesevî şahsiyetleri tanır. 1. kazanımda Horasan, Anadolu 2.3. Mevlanâ Celâleddin-i 3. Dinî anlayış ve kültürümüzün ve Balkanlar’da İslamiyet’in oluşmasında etkili olan yayılmasında ribatların, 2.4. Ahi Evran şahsiyetlerin ortak fütüvvet ve âhilik teşkilatlarının 2.5. Hacı Bektaş-ı Velî değerlerimiz olduğunu fark rolüne de kısaca değinilecektir. 2.6. Yunus Emre eder. 2.7. Sarı Saltuk 2.8. Hacı Bayram-ı Velî 2.9. Aziz Mahmud Hüdayî Kavramlar: Ribat, fütüvvet, âhilik. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Taslak Öğretim Programı (4-8;9-12) Rumî 2.10. Mevlanâ Halid-i Bağdadî 55 ORTAÖĞRETİM DİN KÜLTÜRÜ VE AHLAK BİLGİSİ DERSİ (9-12. SINIFLAR) TASLAK ÖĞRETİM PROGRAMI Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Taslak Öğretim Programı (4-8;9-12) 56 ORTAÖĞRETİM DİN KÜLTÜRÜ VE AHLAK BİLGİSİ DERSİ (9-12. SINIFLAR) TASLAK ÖĞRETİM PROGRAMI ÜNİTELER 9. SINIF 10. SINIF 11. SINIF 1 İNSAN VE DİN ALLAH İLE İNSAN İLİŞKİSİ DÜNYA VE AHİRET 2 İSLAM’IN İNANÇ ESASLARI 3 İSLAM’DA İBADETLER 4 GENÇLİK VE DEĞERLER 5 GÖNÜL COĞRAFYAMIZ İSLAM DÜŞÜNCESİNDE SİYASİ-İTİKADİ VE FIKHİ YORUMLAR DİN VE HAYAT AHLAKİ TUTUM VE DAVRANIŞLAR HZ. MUHAMMED (s.a.v.) VE GENÇLİK 57 KUR’AN’A GÖRE HZ. MUHAMMED (s.a.v.) DİN VE HAYAT YAHUDİLİK HIRİSTİYANLIK 12. SINIF İSLAM DÜŞÜNCESİNDE TASAVVUFİ YORUMLAR İSLAM, BİLİM VE SANAT HAKLAR VE ÖZGÜRLÜKLER HİNT VE ÇİN DİNLERİ TÜRKİYE’DEKİ BAZI DİNÎ GRUPLAR Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Taslak Öğretim Programı (4-8; 9-12) ÜNİTELER Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Taslak Öğretim Programı (4-8; 9-12) DİN KÜLTÜRÜ VE AHLAK BİLGİSİ DERSİ (9. SINIF) ÖĞRETİM PROGRAMININ ÜNİTELERİ, KAZANIM SAYILARI VE SÜRELERİ ÜNİTELER KAZANIM SAYILARI DERS SAATİ 1. İnsan ve Din 4 12 2. İslam’ın İnanç Esasları 7 16 3. İslam’da İbadetler 11 24 4. Gençlik ve Değerler 4 12 5. Gönül Coğrafyamız 4 8 30 72 TOPLAM 58 9. ÜNİTELER VE AÇILIMLARI İNSAN VE DİN 1. İnsanın Yaratılış Amacı 2. İnsan Fıtratı ve Din 3. İslam Dininin Temel Özellikleri 2.ÜNİTE İSLAM’IN İNANÇ ESASLARI 1. İman ve İslam Kavramı 2. İmanın Rükünleri 2.1. Kalp İle 3.ÜNİTE 4.ÜNİTE 5.ÜNİTE İSLAM’DA İBADETLER GENÇLİK VE DEĞERLER GÖNÜL COĞRAFYAMIZ 1. İbadetin Tanımı ve Kapsamı 2. İbadetlerde Temel İlkeler 3.1. Vahiy Kaynaklıdır Tasdik 2.1. Niyet 3.2. Akla Önem Verir 2.2. Dil İle İkrar 2.2. İhlas 3.3. Fıtrata Uygundur 3. İman Esasları ve 3.4. Tevhid dinidir 3.5. Adaleti Esas Alır 3.6. Irk ve Sınıf Ayrımı Yoktur 3.7. Orta Yolu Benimser 3.8. Evrenseldir Özellikleri 4. İmanın Geçerli Olmasının Şartları 5. İman-Amel İlişkisi 2.3. Sünnete Uygunluk 3. İbadet Temizlik İlişkisi 3.1. Abdest 3.2. Gusül 3.3. Teyemmüm 4. İslam Dininde Temel İbadetler 4.1. Namaz 4.2. Oruç 4.3. Zekât 4.4. Hac 4.5. Cihad 59 1. Değerler ve Değerlerin Kaynağı 1.1. Değerlerin Oluşumuna Dinin Etkisi 1.2. Değerlerin Oluşumunda Örf ve Âdetlerin Etkisi 2. Gençlerin Kişilik Gelişiminde Değerlerin Yeri ve Önemi 3. Temel Değerler 3.1. Tevhid 3.2. Adalet 3.3. Hikmet 3.4. Sorumluluk 3.5. Dürüstlük 3.6. Vefa 3.7. Emanete Riayet 3.8. Ehliyet ve Liyakat 3.9. İffet 3.10. Şecaat 1. Kültür ve Medeniyet 2. İslam Medeniyeti 3. İslam Medeniyetinin Farklı Coğrafyalardaki İzleri 3.1. Arap Yarımadası 3.2. Afrika 3.3. Endülüs 3.4. Hindistan 3.5. Türkistan 3.6. Kafkasya 3.7. Balkanlar Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Taslak Öğretim Programı (4-8; 9-12) 1. ÜNİTE Konular 4. İnsanın Yaratılış Amacı 5. İnsan Fıtratı ve Din 6. İslam Dininin Temel Özellikleri 6.1. Vahiy Kaynaklıdır 6.2. Akla Önem Verir 1.ÜNİTE: İNSAN VE DİN 6.3. Fıtrata Uygundur 6.4. Tevhid dinidir 6.5. Adaleti Esas Alır 6.6. Irk ve Sınıf Ayrımı Yoktur Öğrenme Çıktıları/Kazanımlar Açıklamalar Bu ünitenin sonunda öğrenciler; Ünite konularının özelliğine göre ayet ve hadislerden yazılı ve sözlü edebiyatımızdan (hikâye, şiir, beyit, söz, deyiş, nefes vb.) örnek okuma metinlerine yer verilecektir. 1. İnsanın yaratılış amacını açıklar. 2. İnsan fıtratı ile din arasındaki ilişkiyi yorumlar. 3. İslam dininin temel özelliklerini ayet ve hadislerle açıklar. 4. İslam dininin temel özellikleri ile güncel sorunlar arasında ilişki kurar. 4. kazanımda İslam dininin temel özelliklerinin fıtratı zorlayan aşırılıklar, ayrımcılık, küresel ölçekteki adaletsizlikler gibi sorunları anlama, yorumlama, değerlendirme ve çözmeye yönelik önerileri üzerinde durulacaktır. 6.7. Orta Yolu Benimser 6.8. Evrenseldir Beceriler ve Kavramlar Beceriler; Araştırma ve sorgulama becerisi Dinî terim ve kavramları doğru ve yerinde kullanma becerisi Sosyal beceriler Kavramlar: Din, fıtrat, vahiy, tevhid, adalet, eşref-i mahlûkat. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Taslak Öğretim Programı (4-8; 9-12) 9. Sınıf 60 Konular Açıklamalar Beceriler ve Kavramlar 1. İman ve İslam Kavramı Bu ünitenin sonunda öğrenciler; Ünite konularının özelliğine göre ayet ve Beceriler: 2. İmanın Rükünleri 1. İman ve İslam’la ilgili hadislerden yazılı ve sözlü edebiyatımızdan Araştırma ve 2.1. Kalp İle Tasdik 2.2. Dil İle İkrar 3. İman Esasları ve 2.ÜNİTE: İSLAM’IN İNANÇ ESASLARI Öğrenme Çıktıları/Kazanımlar Özellikleri 4. İmanın Geçerli Olmasının Şartları 5. İman-Amel İlişkisi kavramları açıklar. 2. İmanın rükünlerini kavrar. 3. Kelime-i Tevhid ve Kelime-i Şehadeti anlamlarıyla birlikte açıklar. 4. İslam’ın temel iman esaslarını bütüncül bir şekilde kavrar. 5. İslam’ın temel iman esasları ve özelliklerini açıklar. 6. İslam dinine göre imanın (hikâye, şiir, beyit, söz, deyiş, nefes vb.) örnek okuma metinlerine yer verilecektir. 1. kazanımda ihsan, amel, tasdik, ikrar, inkâr gibi kavramlara da yer verilecektir. 4. kazanımda İslam’ın iman esaslarının gönüllülük ve içtenliği esas alması, kesin (yakîn) bilgi vermesi, Kavramlar: ve insan fıtratına uygun olması gibi özellikler İman, İslam, amel, ihlas, ihsan, rükün, tasdik, ikrar, inkâr, yakîn, zarurât-ı diniye, ye’s. içerdiğine değinilecektir. Ayrıca İslam’da “tevhid” inancının önemine vurgu yapılacaktır. 6. kazanımda imanın ye’s hâlinde olmaması, zarurat-ı diniyeden bir şeyin inkâr edilmemesi, dinî şartları açıklar. emir ve yasaklara karşı kibir gösterilmemesi gibi davranış arasındaki ilişkiyi açıklar. kavramları doğru ve yerinde kullanma becerisi Sosyal beceriler açık ve sade olması, bütüncül ve değişmez olması geçerli olması için gerekli 7. İslam dinine göre inanç ile sorgulama becerisi Dinî terim ve konular üzerinde durulacaktır. 7. kazanımda mezheplerin görüşlerine girilmeyecek ve iman-amel ilişkisi insan davranışlarına yansıyan boyutu bakımından kısaca ele alınacaktır. 61 Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Taslak Öğretim Programı (4-8; 9-12) 9. Sınıf Konular 1. İbadetin Tanımı ve Kapsamı 2. İbadetlerde Temel İlkeler 2.1. Niyet 2.2. İhlas 3.ÜNİTE: İSLAM’DA İBADETLER 2.3. Sünnete Uygunluk 3. İbadet Temizlik İlişkisi 3.1. Abdest 3.2. Gusül 3.3. Teyemmüm 4. İslam Dininde Temel İbadetler 4.1. Namaz 4.2. Oruç 4.3. Zekât 4.4. Hac 4.5. Cihad Öğrenme Çıktıları/Kazanımlar Bu ünite sonunda öğrenciler; 1. İbadet kavramını ve ibadetin kapsamını açıklar. 2. İbadetlerdeki temel ilkeleri kavrar. 3. İbadette temizlik ilişkisini yorumlar. 4. Abdest, boy abdesti ve teyemmümü açıklar. 5. Namaz çeşitlerini açıklar. 6. Namazın kılınışını açıklar. 7. Ramazan orucunun İslam dinindeki yerini fark eder. Açıklamalar Ünite konularının özelliğine göre ayet ve hadislerden yazılı ve sözlü edebiyatımızdan (hikâye, şiir, beyit, söz, deyiş, nefes vb.) örnek okuma metinlerine yer verilecektir. Ünite genelinde ibadetlerin fıkhi hükümlerine kısaca değinilecek, ibadetlerin bireysel ve toplumsal faydalarına ağırlık verilecektir. 1. kazanımda farz, vacip, sünnet, nafile, müstehab gibi kavramlara da kısaca değinilecektir. 2. kazanımda ibadette devamlılık konusuna da değinilecektir. 5 ve 6. kazanımda beş vakit, cuma, bayram, vitir ve teravih namazlarına kısaca değinilecek; caminin ve cemaatle namaz kılmanın önemine vurgu yapılacaktır. 8. kazanımda; Kavramlar sahur, imsak, iftar, teravih, mukabele ve fıtır sadakası, kaza ve kefaret ile sınırlandırılacaktır. Muharrem orucuna değinilecek ve Ramazan orucu farz kılınmadan önce Muharrem ayının 9, 10 ve 11. günlerinde Hz. Muhammed (s.a.v.) ile sahabiler tarafından oruç tutulduğuna; Ramazan orucundan sonra da nafile bir ibadet olarak tutulmaya devam edildiğine değinilecektir. Beceriler ve Kavramlar Beceriler: • Araştırma ve sorgulama becerisi • Bilgi teknolojilerini kullanma becerisi • Dinî terim ve kavramları doğru ve yerinde kullanma becerisi Mekân zaman ve kronolojiyi algılama becerisi 8. Ramazan ve oruçla ilgili Muharrem orucunun Alevi-Bektaşi geleneğindeki uygulanma şekline yer Kavramlar: kavramları açıklar. verilecektir. 9. kazanımda zekâtla ilgili kavram ve hükümlere kısaca yer verilecek; zekâtın bireysel ve toplumsal önemi ile fakirlik probleminin çözümüne yaptığı katkılara da değinilecektir. 10. kazanımda hac ile ilgili kavram, mekân ve hükümler ayrıntıya girilmeden verilecek; hac ve umre arasındaki farka değinilecektir. 11. kazanımda cihad kavramı anlam genişliği göz önünde bulundurularak Farz, vacip, sünnet, 9. Zekâtın İslam dinindeki yeri ve önemini kavrar. 10. Haccın yapılışını ana hatlarıyla açıklar. 11. İslam’da cihadın önemini ayet ve hadislerle açıklar. savaşla sınırlandırılmadan tüm boyutlarıyla ele alınacak ve günümüzde bu kavramın istismar edildiğine vurgu yapılacak; bu bağlamda davet, tebliğ, irşad, inzar, tebşir, emr-i bi’l-maruf, nehy-i anil münker kavramlarına yer verilecektir. 62 nafile, müstehab, niyet, sahur, imsak, iftar, teravih, mukabele, fıtır sadakası, kaza, kefaret, davet, tebliğ, irşad, emr-i bi’l-maruf, nehy-i anil münker Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Taslak Öğretim Programı (4-8; 9-12) 9. Sınıf Sınıf Konular 1. Değerler ve Değerlerin Kaynağı 1.1. Değerlerin Oluşumuna Dinin Etkisi 1.2. Değerlerin Oluşumunda Örf 4.ÜNİTE: GENÇLİK VE DEĞERLER ve Âdetlerin Etkisi 2. Gençlerin Kişilik Gelişiminde Değerlerin Yeri ve Önemi 3. Temel Değerler 3.1. Tevhid 3.2. Adalet Öğrenme Çıktıları/Kazanımlar Açıklamalar Bu ünitenin sonunda öğrenciler; Ünite konularının özelliğine göre 1. Değerlerin oluşumuna etki eden bazen ayet ve hadislerden bazen unsurları açıklar. Beceriler ve Kavramlar Beceriler: de yazılı ve sözlü 2. Din ile değerler arasındaki ilişkiyi yorumlar. 3. Gençlerin kişilik gelişiminde dinî ve edebiyatımızdan (hikâye, şiir, Dinî terim ve kavramları doğru ve okuma metinlerine yer yerinde kullanma verilecektir. etkisini fark eder. 3. kazanımda verilen değerler hadislerle açıklar. sorgulama becerisi beyit, söz, deyiş, nefes vb.) örnek ahlaki değerler ile örf ve âdetlerin 4. İslam’a göre temel değerleri, ayet ve Araştırma ve Problem çözme becerisi zıtlarıyla birlikte ele alınacaktır. İletişim becerisi İffet kavramı anlam genişliği göz Sosyal beceriler 3.3. Hikmet önünde bulundurularak bütün 3.4. Sorumluluk boyutlarıyla ele alınacaktır. 3.5. Dürüstlük Kavramlar: 3.6. Vefa Din, değer, ahlak, örf, 3.7. Emanete Riayet âdet, tevhid, adalet, 3.8. Ehliyet ve Liyakat hikmet, iffet, emanet, 3.9. İffet ehliyet ve liyakat, şecaat, 3.10. Şecaat vefa. 63 Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Taslak Öğretim Programı (4-8; 9-12) 9. Konular 1. Kültür ve Medeniyet 2. İslam Medeniyeti 3. İslam Medeniyetinin Farklı Coğrafyalardaki İzleri 3.1. Arap Yarımadası 5.ÜNİTE: GÖNÜL COĞRAFYAMIZ 3.2. Afrika 3.3. Endülüs Öğrenme Çıktıları/Kazanımlar Açıklamalar Bu ünitenin sonunda öğrenciler; 1. Kültür ve medeniyet kavramlarını açıklar. 2. İslam medeniyeti kavramını analiz eder. 3. İslam medeniyetinin, dünyanın farklı bölgelerindeki etkilerini fark eder. 4. Türkiye ile gönül coğrafyamız arasındaki tarihî ve kültürel bağların farkında olur. 3.4. Hindistan 3.5. Türkistan 3.6. Kafkasya 3.7. Balkanlar 2 ve 3. kazanımda İslam medeniyetinin tarihi süreçte hayat bulduğu havzalardan; bu havzalara İslam’ın taşınmasında önemli görevler icra eden âlimler, komutanlar ve tüccarlardan; İslam medeniyetine değer katan ana dillerden kısaca bahsedilecektir. Ayrıca İslam medeniyetinin Anadolu ve Balkanlara taşınmasında Horasan ve Anadolu erenlerinin de rolüne kısaca değinecektir. Beceriler ve Kavramlar Beceriler: Araştırma ve sorgulama becerisi Bilgi teknolojilerini kullanma becerisi Değişim ve sürekliliği algılama becerisi Mekân zaman ve kronolojiyi algılama becerisi Kavramlar: Kültür, medeniyet. 64 Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Taslak Öğretim Programı (4-8; 9-12) 9. Sınıf Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Taslak Öğretim Programı (4-8; 9-12) DİN KÜLTÜRÜ VE AHLAK BİLGİSİ DERSİ (10. SINIF) ÖĞRETİM PROGRAMININ ÜNİTELERİ, KAZANIM SAYILARI VE SÜRELERİ KAZANIM SAYILARI DERS SAATİ 5 12 5 16 3. Din ve Hayat 6 16 4. Ahlaki Tutum ve Davranışlar 6 16 5. Hz. Muhammed (s.a.v.) ve Gençlik 3 12 25 72 ÜNİTELER 1. Allah ile İnsan İlişkisi İslam Düşüncesinde 2. İtikadi-Siyasi ve Fıkhi yorumlar TOPLAM 65 10. ÜNİTELER VE AÇILIMLARI 2.ÜNİTE 3.ÜNİTE İSLAM DÜŞÜNCESİNDE ALLAH İLE İNSAN İLİŞKİSİ İTİKADİ-SİYASİ-FIKHİ DİN VE HAYAT YORUMLAR 1. Allah’ın Sıfatları ve İsimleri 2. İnsanın Yaratılışı 3. Kur’an-ı Kerim’de İnsan ve Özellikleri 4. İnsanın Allah’la İletişimi 4.1. İbadet 4.2. Kur’an Okuma 4.3. Dua 4.4. Tevbe ve İstiğfar 4.5. Zikir 4.6. Güzel Ahlak 1. Dinî Yorum Farklılıklarının Sebepleri 2. Dinî Yorumlarla İlgili Bazı Kavram ve Yaklaşımlar 3. İslam Düşüncesinde İtikadi-Siyasi Yorumlar 3.1. Ehl-i Sünnet 3.1.1. Selefîlik 3.1.2. Eş’arîlik 3.1.3. Maturîdilik 3.2. Haricîlik 3.3. Şia 3.4. Mu’tezile 4. İslam Düşüncesinde Fıkhî Yorumlar 4.1. Hanefîlik 4.2. Malikîlik 4.3. Şafiîlik 4.4. Hanbelîlik 4.ÜNİTE 5.ÜNİTE AHLAKİ TUTUM VE HZ. MUHAMMED DAVRANIŞLAR (s.a.v.) VE GENÇLİK 1. İslam Ahlakının Tanımı, 1. Din ve Kültür Konusu ve Gayesi Hayatımız 2. İslam Ahlakının 2. Dinî Düşünce ve Kaynakları Sanat 3. Din ve Çevre Sorunları 3. Ahlak ve Terbiye İlişkisi 4. Din ve Sosyal Değişim 4. İslam Ahlakında Yerilen 5. Din ve Sosyal Adalet Bazı Davranışlar 6. Dinin Ruh ve Beden 4.1. Yalan ve Riyâ Sağlığı Üzerindeki 4.2. Gıybet ve Koğuculuk Etkisi 4.3. İftira 4.4. Haset 4.5. Sû-i zan 4.6. Hırsızlık 1. Bir Genç Olarak Hz. Muhammed (s.a.v.) 2. Hz. Muhammed (s.a.v.) ve Gençler 3. Bilge ve Kahraman Bir Genç: Hz. Ali (r.a.) 4. Genç Bir Öğretmen: Mus'ab b.Umeyr (r.a.) 5. Genç Bir Komutan: Üsame b. Zeyd (r.a.) 6. Genç Bir Yönetici: Muaz b. Cebel (r.a.) 7. Sorumluluk Sahibi Bir 4.7. Hile Yapmak Genç: Esma binti Ebu 4.8. İsraf Bekir (r.a.) 4.9. Öfke ve Şiddet 4.10. Yetimi Hor Görmek 8. Habeş Kralının Huzurunda Bir Genç: Cafer b. Ebi Talib (r.a.) 66 Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Taslak Öğretim Programı (4-8;9-12) 1.ÜNİTE Konular Açıklamalar 1. Allah’ın Sıfatları ve İsimleri Bu ünitenin sonunda öğrenciler; Ünite konularının özelliğine göre 2. İnsanın Yaratılışı 1. İsim ve sıfatlarıyla Allah'ı tanır. bazen ayet ve hadislerden bazen de 3. Kur’an-ı Kerim’de İnsan ve 2. İnsanın yaratılış amacını açıklar. yazılı ve sözlü edebiyatımızdan 3. Kur’an-ı Kerim’den insanın (hikâye, şiir, beyit, söz, deyiş, nefes Özellikleri 4. İnsanın Allah’la İletişimi 4.1. İbadet 1.ÜNİTE: ALLAH İLE İNSAN İLİŞKİSİ Öğrenme Çıktıları/Kazanımlar 4.2. Kur’an Okuma 4.3. Dua özellikleri ile ilgili örnekler verir. 4. İnsanın Allah’la iletişim yollarını açıklar. 5. Allah ile insan arasındaki Beceriler: verilecektir. Araştırma ve sorgulama becerisi vb.) örnek okuma metinlerine yer Dinî metinleri anlama ve yorumlama becerisi Dinî terim ve 1. kazanımda Allah’ın isim ve kavramları doğru ve sıfatlarını kavramanın O’nu yerinde kullanma becerisi 4.4. Tevbe ve İstiğfar ilişkinin dayandığı temel ilkeleri tanımadaki önemine değinilecek; 4.5. Zikir yorumlar. isim ve sıfatlar Bakara suresi 255. 4.6. Güzel Ahlak Beceriler ve Kavramlar ayet, Haşr suresi 22-24. ayetler ve İhlas suresi sınırlandırılacaktır. Problem çözme becerisi İletişim becerisi 3. kazanımda Kur’an’da insan ve özellikleri üzerine yapılan psikolojik Kavramlar: tahliller üzerinde durulacaktır. İbadet, ubudiyet, tilavet, 5. kazanımda temel ilkeler “Halik- kıraat, tertil, zikir, dua, mahluk (Yaratıcı-yaratılan)” tevbe , istiğfar çerçevesinde ele alınacak; Allah’ın ilah ve Rab olma vasfının insan üzerindeki etkisine değinilecektir. 67 Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Taslak Öğretim Programı (4-8;9-12) 10. Sınıf Konular Öğrenme Çıktıları/Kazanımlar 1. Dinî Yorum Farklılıklarının Bu ünitenin sonunda öğrenciler; Sebepleri 1. Din ve din anlayışı arasındaki 2. Dinî Yorumlarla İlgili Bazı farkı ayırt eder. Kavram ve Yaklaşımlar 2. İslam düşüncesindeki yorum 3. İslam Düşüncesinde farklılıklarının nedenlerini açıklar. İtikadi-Siyasi Yorumlar 3. Dinî yorumlarla ilgili bazı 3.1. Ehl-i Sünnet kavramları açıklar. 3.1.1. Selefîlik 4. İslam düşüncesinde siyasi-itikadi 3.1.2. Eş’arîlik yorumları genel özellikleri ile 3.1.3. Maturîdilik tanır. 3.2. Haricîlik 5. İslam düşüncesindeki amelî fıkhi 3.3. Şia yorumları açıklar. 3.4. Mu’tezile 4. İslam Düşüncesinde Fıkhi Yorumlar 4.1. Hanefîlik 4.2. Malikîlik 4.3. Şafiîlik 4.4. Hanbelîlik Açıklamalar Beceriler ve Kavramlar Beceriler: Ünite genelinde İslam düşüncesindeki yorum farklılıkları; ana hatlarıyla, ayrıntılara Araştırma ve girilmeden ve kavramsal düzeyde ele sorgulama becerisi alınacaktır. Dinî yorumların, çağlara ve Değişim ve sürekliliği ortama göre dinin anlaşılma biçimlerini algılama becerisi ortaya koyan birer zenginlik olduğu; birlik beraberliği sağladığı ve bu nedenle farklı Dinî terim ve inanç ve dinî yorumlara saygı duyulması kavramları doğru ve gerektiği vurgulanacaktır. yerinde kullanma 1.kazanımda dinin yanlış anlaşılmasının ortaya çıkaracağı sorunların dinin kendisine mal edilemeyeceğine de değinilecektir. 2. kazanım insan unsuru; sosyal, siyasi, kültürel, coğrafi ve dinî metinlerden kaynaklanan sebepler ile sınırlandırılacaktır. 3.kazanımda kavramlar itikad, akaid, kelam, fıkıh, mezhep ve fırka kavramları ile sınırlandırılacaktır; konular işlenirken öğrencilerin seviyeleri ve kültürel altyapıları göz önünde bulundurulacaktır. 4. kazanımda Ehl-i Sünnet konusunda Selefîlik klasik dönem ile sınırlandırılacak; günümüzde Selefîlik iddiası ile ortaya çıkan marjinal grupların bu kavramı istismar ettiğine kısaca değinilecektir. Zeydîlik mezhebine de kısaca değinilecektir. 5. kazanımda Caferîlik mezhebine de kısaca değinilecektir. 68 becerisi Problem çözme Sosyal beceriler Kavramlar; İtikad, akaid, kelam, fıkıh, mezhep ve fırka. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Taslak Öğretim Programı (4-8;9-12) 2.ÜNİTE: İSLAM DÜŞÜNCESİNDE İTİKADİ-SİYASİ VE FIKHİ YORUMLAR 10. Sınıf Konular 3.ÜNİTE: DİN VE HAYAT 1. 2. 3. 4. 5. 6. Din ve Kültür Hayatımız Dinî Düşünce ve Sanat Din ve Çevre Sorunları Din ve Sosyal Değişim Din ve Sosyal Adalet Dinin Ruh ve Beden Sağlığı Üzerindeki Etkisi Öğrenme Çıktıları/Kazanımlar Açıklamalar Bu ünitenin sonunda öğrenciler; Ünite konularının özelliğine göre ayet ve hadislerden yazılı ve sözlü edebiyatımızdan (hikâye, şiir, beyit, söz, deyiş, nefes vb.) örnek okuma metinlerine yer verilecektir. 1. Din ile kültür arasındaki ilişkiyi açıklar. 2. Dinin sanat ve düşünce üzerindeki etkilerini yorumlar. 3. İslam dininin çevre sorunlarına yaklaşımını kavrar. 4. Din ve sosyal değişim arasındaki ilişkiyi fark eder. 5. İslam dininin sosyal adalet ve emeğe verdiği önemi açıklar. 6. Dinin ruh ve beden sağlığı üzerindeki etkisini fark eder. 1. kazanımda İslam dininin kültürel hayatımızın zenginleşmesindeki katkılarına kısaca değinilecektir. 2. kazanımda İslam medeniyetinde ön plana çıkan sanat dallarına kısaca değinilecektir. 4. kazanımda dinin sabiteleri ve değişkenleri üzerinde durulacak; bazı dinî yorumların zamana ve mekâna göre değişebileceğine değinilecektir. 69 Beceriler ve Kavramlar Beceriler: Araştırma ve sorgulama becerisi Değişim ve sürekliliği algılama becerisi Dinî terim ve kavramları doğru ve yerinde kullanma becerisi Kültürel farkındalık becerisi Problem çözme becerisi İletişim becerisi Kavramlar: Din, kültür, ruh, değişim. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Taslak Öğretim Programı (4-8;9-12) 10. Sınıf Konular 1. İslam Ahlakının Tanımı, Konusu ve Gayesi 2. İslam Ahlakının Kaynakları 3. Ahlak ve Terbiye İlişkisi 4. İslam Ahlakında Yerilen Bazı Davranışlar 4.1. Yalan ve Riya 4.2. Gıybet ve Koğuculuk 4.3. İftira 4.4. Haset 4.5. Sû-i zan 4.6. Hırsızlık 4.7. Hile Yapmak 4.8. İsraf 4.9. Öfke ve Şiddet 4.10. Yetimi Hor Görmek Öğrenme Çıktıları/Kazanımlar Açıklamalar Bu ünitenin sonunda öğrenciler; 1. Ahlak kavramını açıklar. 2. İslam ahlakının gayesini ve konusunu yorumlar. 3. İslam ahlakının kaynağını açıklar. 4. Ahlak ile terbiye arasında ilişki kurar. 5. İslam ahlakında yerilen bazı davranışları açıklar. 6. İslam ahlakında yerilen bazı davranışların bireysel ve toplumsal zararlarını açıklar. Ünite konularının özelliğine göre ayet ve hadislerden yazılı ve sözlü edebiyatımızdan (hikâye, şiir, beyit, söz, deyiş, nefes vb.) örnek okuma metinlerine yer verilecektir. 5 ve 6. kazanımlar işlenirken yerilen davranışlardan bazıları (haset/gıbta, sû-i zan/hüsn-i zan gibi) zıtları ile birlikte ele alınacak; ayrıca haram ve mekruh kavramlarına da değinilecektir. Beceriler ve Kavramlar Beceriler: Araştırma ve sorgulama becerisi Dinî terim ve kavramları doğru ve yerinde kullanma Problem çözme Sosyal beceriler Kavramlar: Haram, mekruh, hilm, riya, haset/gıbta, sû-i zan/hüsn-i zan. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Taslak Öğretim Programı (4-8;9-12) 4.ÜNİTE: AHLAKİ TUTUM VE DAVRANIŞLAR 10. Sınıf 70 Konular 1. Bir Genç Olarak Hz. Muhammed (s.a.v.) 2. Hz. Muhammed (s.a.v.) ve Gençler 3. Bilge ve Kahraman Bir Genç: Hz. Ali (r.a.) 4. Genç Bir Öğretmen: Mus'ab b. Umeyr (r.a.) 5. Genç Bir Komutan: Üsame b. Zeyd (r.a.) 6. Genç Bir Yönetici: Muaz b. Cebel (r.a.) 7. Sorumluluk Sahibi Bir Genç: Esma binti Ebu Bekir (r.a.) 8. Habeş Kralının Huzurunda Bir Genç: Cafer b. Ebi Talib (r.a.) Öğrenme Çıktıları/Kazanımlar Bu ünitenin sonunda öğrenciler; 1. Hz. Muhammed'in (s.a.v.) gençlik yıllarındaki erdemli davranışlarına örnekler verir. 2. Hz. Muhammed'in (s.a.v.) gençlere verdiği değeri örneklerle açıklar. 3. Bazı genç sahabilerin öne çıkan özelliklerini tanır. Açıklamalar Ünite konularının özelliğine göre ayet ve hadislerden yazılı ve sözlü edebiyatımızdan (hikâye, şiir, beyit, söz, deyiş, nefes vb.) örnek okuma metinlerine yer verilecektir. Ünite genelinde sahabiler ve özellikleri verilirken kronolojik ayrıntılara girilmeyecek; sahabilerin ön plana çıkan özellikleri üzerinde durulacak; tartışmalı konulara değinilmeyecektir. Beceriler ve Kavramlar Beceriler: Araştırma ve sorgulama becerisi Dinî terim ve kavramları doğru ve yerinde kullanma Problem çözme Sosyal beceriler Kavramlar: Sahabi, necaşi. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Taslak Öğretim Programı (4-8;9-12) 5.ÜNİTE: HZ. MUHAMMED (s.a.v.) VE GENÇLİK 10. Sınıf 71 Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Taslak Öğretim Programı (4-8; 9-12) DİN KÜLTÜRÜ VE AHLAK BİLGİSİ DERSİ (11. SINIF) ÖĞRETİM PROGRAMININ ÜNİTELERİ, KAZANIM SAYILARI VE SÜRELERİ KAZANIM SAYILARI DERS SAATİ 7 16 7 16 3. Din ve Hayat 5 16 4. Yahudilik 4 12 5. Hıristiyanlık 4 12 TOPLAM 27 72 ÜNİTELER 1. Dünya ve Ahiret Kur’an’a Göre 2. Hz. Muhammed (s.a.v.) 72 11. ÜNİTELER VE AÇILIMLARI 2. ÜNİTE KUR’AN’A GÖRE DÜNYA VE AHİRET 1. Dünya Hayatı ve Amacı HZ. MUHAMMED (S.A.V.) 1. Hz. Muhammed’in (s.a.v.) 2. Ahirete İman 3. Ahirete Uğurlama Şahsiyeti 2. Hz. Muhammed’in (s.a.v.) 3.1. Vefat Edenin Vasiyet ve Borçları Peygamberlik Yönü 3. Hz. Peygamber’e (s.a.v.) 3.2. Tekfin ve Teçhiz Bağlılık ve İtaat 3.3. Cenaze Namazı 3.1. İslam’ın Anlaşılmasında 3.4. Taziye ve Kur’an Okuma 3.5. Dua Etmek ve Hayır Yapmak Sünnetin Önemi 3.2. Kültürümüzde Peygamber Sevgisi 4. Temel Hadis Kaynakları 3. ÜNİTE 4. ÜNİTE 5. ÜNİTE DİN VE HAYAT YAHUDİLİK HIRİSTİYANLIK 1. İnançla İlgili Felsefi Yaklaşımlar 1.1. Deizm 1. Yahudiliğin Tarihçesi 2. Yahudilikte İnanç 1. Hristiyanlığın Tarihçesi 2. Hristiyanlıkta 1.2. Politeizm Esasları İnanç Esasları 1.3. Pozitivizm 3. Yahudilikte 3. Hristiyanlıkta 1.4. Sekülerizm Ritüeller Ritüeller 1.5. Agnostisizm 4. Yahudilikte 4. Hristiyanlıkta 1.6. Ateizm Semboller ve Semboller ve 1.7. Nihilizm Kutsal Mekânlar Kutsal Mekânlar 2. Din İstismarı ve Sahte Peygamberlik 3. Yaygın Hurafe ve Batıl İnanışlar 73 Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Taslak Öğretim Programı (4-8; 9-12) 1. ÜNİTE Konular 1. Dünya Hayatı ve Amacı 2. Ahirete İman 3. Ahirete Uğurlama 3.1. Vefat Edenin Vasiyet ve Borçları 1.ÜNİTE: DÜNYA VE AHİRET 3.2. Tekfin ve Teçhiz 3.3. Cenaze Namazı 3.4. Taziye ve Kur’an Okuma 3.5. Dua Etmek ve Hayır Yapmak Öğrenme Çıktıları/Kazanımlar Açıklamalar Ünite konularının özelliğine göre ayet ve hadislerden yazılı ve sözlü edebiyatımızdan (hikâye, şiir, beyit, söz, deyiş, nefes vb.) örnek okuma metinlerine yer verilecektir. 1. kazanım, ayet ve hadislerden örneklerle açıklanacaktır. 3. kazanımda kabir/berzah âlemi, yeniden dirilme (ba’s), mahşer, hesap, mizan, sırat, cennet ve cehennem gibi kavramlara vurgu yapılacaktır. 4. kazanımda cenaze namazına katılmanın ve taziyede bulunmanın, dinî ve insani bir görev olduğuna değinilecektir. 7. kazanımda Alevî-Bektaşî kültüründe cenaze uğurlama geleneklerine de kısaca değinilecektir. Bu ünitenin sonunda öğrenciler; 1. Dünya hayatının bir amacı olduğunu fark eder. 2. Ahiretin varlığını ayet ve hadislerden örneklerle temellendirir. 3. Ahiretle ile ilgili kavramları açıklar. 4. Hayatı anlamlandırmada ahiret inancının önemini fark eder. 5. İslam’a göre dünya ve ahiret dengesini açıklar. 6. Cenaze uğurlama ile ilgili dinî uygulamaları örnekleriyle açıklar. 7. Kültürümüzde cenaze uğurlama ile ilgili gelenekleri tanır. 74 Beceriler ve Kavramlar Beceriler: Araştırma ve sorgulama becerisi Dinî terim ve kavramları doğru ve yerinde kullanma becerisi İletişim becerisi Problem çözme becerisi Sosyal beceriler Kavramlar: Kabir/berzah âlemi, yeniden dirilme (ba’s), mahşer, hesap, mizan, sırat, cennet, cehennem, vasiyet, tekfin, teçhiz, taziye, defin. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Taslak Öğretim Programı (4-8; 9-12) 11. Sınıf Konu Öğrenme Çıktıları/Kazanımlar 1. Hz. Muhammed’in Bu ünitenin sonunda öğrenciler; (s.a.v.) Şahsiyeti 2. Hz. Muhammed’in (s.a.v.) Peygamberlik Yönü 3. Hz. Peygamber’e (s.a.v.) Bağlılık ve İtaat 3.1. İslam’ın Anlaşılmasında Sünnetin Önemi 3.2. Kültürümüzde Peygamber Sevgisi 4. Temel Hadis Kaynakları 1. Hz. Muhammed’in (s.a.v.) örnek şahsiyetini tanır. 2. İslam’ı anlamada Hz. Muhammed’in (s.a.v.) örnek teşkil ettiğini kavrar. 3. Hz. Muhammed’in (s.a.v.) peygamberlik görevlerini açıklar. 4. Hz. Peygamber’e (s.a.v.) bağlılık ve itaati ayet ve hadislerle açıklar. 5. Hadislerin ve sünnetin İslam’ı anlamadaki önemini fark eder. 6. Kültürümüzde Peygamber sevgisine örnekler verir. 7. Temel hadis kaynaklarını tanır. Açıklamalar Ünite konularının özelliğine göre ayet ve hadislerden yazılı ve sözlü edebiyatımızdan (hikâye, şiir, beyit, söz, deyiş, nefes vb.) örnek okuma metinlerine yer verilecektir. 1. kazanımda, Hz. Muhammed’in (s.a.v.) ahlaki özellikleri örneklerle açıklanacaktır. 3. kazanımda Hz. Muhammed’in (s.a.v.) tebliğ, tebyin, teşriî ve temsil görevlerine değinilecektir. 4. kazanımda hadis ve sünnet kavramlarına da değinilecektir. 6. kazanımda konu edebî metinler ve örnek olaylarla ele alınacaktır. 7. kazanımda hadis kaynakları Kütüb-ü Tis’a ve müelliflerine kısaca yer verilecektir. 75 Beceriler ve Kavramlar Beceriler: Araştırma ve sorgulama becerisi Bilgi teknolojilerini kullanma becerisi, Dinî terim ve kavramları doğru ve yerinde kullanma becerisi Mekân, zaman ve kronolojiyi algılama Temel dinî kaynakları tanıma ve kullanma becerisi Kavramlar: Hadis, sünnet, tebliğ, tebyin, teşriî ve temsil, itaat, itisam, Kütüb-ü Tis’a. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Taslak Öğretim Programı (4-8; 9-12) 2.ÜNİTE: KUR’AN’A GÖRE HZ. MUHAMMED (s.a.v.) 11. Sınıf Konular Sınıf 1. İnançla İlgili Felsefi 3.ÜNİTE: DİN VE HAYAT Bu ünite sonunda öğrenciler; Ünite genelinde konuların özelliğine göre 1. İnançla ilgili felsefi yaklaşımları tanır. İslam dininin bakış açısına yer 1.1. Deizm 2. Dinî değerlerin istismarının olumsuz 1.2. Politeizm sonuçlarını yorumlar. 1.3. Pozitivizm 3. Sahte peygamberliğin çıkış 1.5. Agnostisizm 3. Açıklamalar Yaklaşımlar 1.4. Sekülerizm 2. Öğrenme Çıktıları/Kazanımlar 4. kazanımda ülkemizde ve İslam 1.7. Nihilizm 5. Toplumda yaygın olarak görülen Din İstismarı ve Sahte hurafe ve batıl inançlara örnekler Peygamberlik verir. Araştırma ve dünyasında son zamanlarda faaliyet gösteren illegal, marjinal, çıkarcı yapılar ve 4. Din istismarının siyasi, ekonomik ve sosyal sebeplerini yorumlar. Beceriler: değinilecektir. nedenlerini sorgular. 1.6. Ateizm Beceriler ve Kavramlar gruplardan örnekler verilecektir. 5. kazanımda özellikle inanç alanında, yaygın olan hurafe ve batıl inançlara yer verilecektir. sorgulama becerisi Dinî terim ve kavramları doğru ve yerinde kullanma becerisi İletişim becerisi Problem çözme becerisi Sosyal beceriler Kavramlar: Yaygın Hurafe ve Batıl İnanç, deizm, politeizm, İnanışlar pozitivizm, sekülerizm, agnostisizm, ateizm, nihilizm, istismar, hurafe, batıl. 76 Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Taslak Öğretim Programı (4-8; 9-12) 11. Konular 1. 2. 3. 4. Yahudiliğin Tarihçesi Yahudilikte İnanç Esasları Yahudilikte Ritüeller Yahudilikte Semboller ve Kutsal Mekânlar Öğrenme Çıktıları/Kazanımlar Bu ünite sonunda öğrenciler; 1. 2. 3. 4. 4.ÜNİTE: YAHUDİLİK Açıklamalar Yahudiliğin doğuşu ve gelişimi ile ilgili tarihî süreci açıklar. Yahudiliğin inanç esaslarını açıklar. Yahudilikteki ritüelleri açıklar. Yahudiliğin sembollerini ve kutsal mekânlarını tanır. Ünite genelinde anlatımda nesnel bir dil kullanılacak; ayrıntıya girilmeden İbrani, İsrail, Yahudi ve Musevi kavramlarına yer verilecektir. Ayrıca Yahudi mezheplerinden sadece günümüz mezheplerine ve Yahudilikteki mezhep algısı ile İslamiyet’teki mezhep algısı arasındaki farka da değinilecektir. 2.kazanımda Yahudilikteki kitap ve peygamber anlayışına değinilecektir. Beceriler ve Kavramlar Beceriler: Araştırma sorgulama becerisi, Bilgi teknolojilerini kullanma becerisi Mekân, zaman ve kronolojiyi algılama. Dinî terim ve kavramları doğru ve yerinde kullanma becerisi Kültürel farkındalık becerisi Kavramlar: İbrani, İsrail, Musevi, ritüel, sembol, sinagog, kutsal. 77 Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Taslak Öğretim Programı (4-8; 9-12) 11. Sınıf Sınıf Konular 1. Hristiyanlığın Tarihçesi 2. Hristiyanlıkta İnanç Esasları Öğrenme Çıktıları/Kazanımlar Bu ünite sonunda öğrenciler; Beceriler: Hristiyanlığın doğuşu ve gelişimi bir ile ilgili tarihî süreci açıklar. girilmeden Hristiyanlığın inanç esaslarını kurumsallaşmasında açıklar. esaslarının oluşmasında Pavlus’un 3. Hristiyanlığın ritüellerini açıklar. rolüne yer verilecek; Hristiyan 4. Hristiyanlığın sembollerini ve gruplardan Katoliklik, Ortodoksluk kavramları doğru ve kutsal mekânlarını tanır. ve Protestanlıktan bahsedilecek; yerinde kullanma bu grupların birbirlerinden ayrıldığı becerisi 1. 2. Kutsal Mekânlar 5.ÜNİTE: HRİSTİYANLIK Beceriler ve Kavramlar Ünite genelinde anlatımda nesnel 3. Hristiyanlıkta Ritüeller 4. Hristiyanlıkta Semboller ve Açıklamalar dil temel kullanılacak; ayrıntıya Hristiyanlığın noktalara ve inanç kısaca becerisi, bölgeler harita üzerinde Bilgi teknolojilerini kullanma becerisi değinilecektir. Ayrıca Hristiyanlığın ortaya çıktığı ve yayıldığı coğrafi Araştırma sorgulama Dinî terim ve Kültürel farkındalık becerisi Mekân, zaman ve kronolojiyi algılama. gösterilecektir. Kavramlar: Teslis, haç, kilise, vaftiz, sakrament. 78 Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Taslak Öğretim Programı (4-8; 9-12) 11. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Taslak Öğretim Programı (4-8;9-12) DİN KÜLTÜRÜ VE AHLAK BİLGİSİ (12. SINIF) ÖĞRETİM PROGRAMININ ÜNİTELERİ, KAZANIM SAYILARI VE SÜRELERİ ÜNİTELER KAZANIM SAYILARI DERS SAATİ 1. Haklar ve Özgürlükler 7 16 2. İslam, Bilim ve Sanat 4 19 3. İslam Düşüncesinde Tasavvufi Yorumlar 6 16 4. Hint ve Çin Dinleri 6 12 5. Türkiye’deki Bazı Dinî Gruplar 3 10 26 72 TOPLAM 79 12. ÜNİTELER VE AÇILIMLARI 2. 2. ÜNİTE 3. ÜNİTE HAKLAR VE İSLAM, BİLİM İSLAM DÜŞÜNCESİNDE ÖZGÜRLÜKLER VE SANAT TASAVVUFİ YORUMLAR Hak ve Özgürlük Kavramları Medeniyetinde Haklar, Özgürlükler ve Din Bilim ve 2.1. Yaşama ve Sağlık Hakkı 2.2. Eğitim Hakkı 2.3. Düşünce ve İfade Özgürlüğü 2.4. İnanç Özgürlüğü 2.5. İbadet Hakkı 2.6. Özel Yaşamın Gizliliği 2.7. Ekonomik Haklar 3. 1. İslam Hak ve Özgürlüklerin Kullanımı 4. Din ve Vicdan Özgürlüğü 5. Laiklik Düşüncenin Gelişimi 2. İslam 4. ÜNİTE 5. ÜNİTE TÜRKİYE’DEKİ BAZI HİNT VE ÇİN DİNLERİ 1. Hinduizm DİNÎ GRUPLAR 1. Tasavvufî Düşüncenin Oluşumu 1. Musevi Hahambaşılığı 2. Tasavvufî Düşüncede Allah-Varlık 1.1. Hinduizm’in Tarihçesi 2. Ermeni Kilisesi İlişkisi 1.2. Hinduizm’de İnanç ve 3. Süryani Kilisesi 4. Fener Rum 3. Tasavvufî Düşüncenin Ahlaki Boyutu Ritüeller 4. Tasavvufî Düşüncenin Kaynakları 5. Kültürümüzde Etkin Olan Tasavvufî Semboller ve Kutsal 5. Türk Ortodoks Kilisesi Yorumlar Mekânlar 6. Yehova Şahitleri 1.3. Hinduizm’de Patrikhanesi Medeniyetinde 5.1. Yesevîlik 7. Nusayrilik Öne Çıkan Bilim 5.2. Kadirîlik 2.1. Budizm’in Tarihçesi 8. Bahailik Kurumları 5.3. Rifaîlik 2.2. Budizm’de İnanç ve 9. Yezidilik 3. Müslümanların 2. Budizm 5.4. Mevlevîlik Ritüeller Bilim Alanında 5.5. Nakşibendîlik Yaptığı Öncü ve 5.6. Alevîlik-Bektaşîlik Özgün Çalışmalar 4. İslam Kültür ve Medeniyetinde Sanat Anlayışı 5.6.1. Dört Kapı Kırk Makam 5.6.2. Cem ve Cemevi 5.6.2.1. Razılık ve Kul Hakkının Sorulması 5.6.2.2. On iki Hizmet 5.6.2.3. Semah 2.3. Budizm’de Semboller ve Kutsal Mekânlar 3. Konfüçyanizm 3.1. Konfüçyanizm’in Tarihçesi 3.2. Konfüçyanizm’de İnanç ve Ritüeller 3.3. Konfüçyanizm’de 5.6.2.4. Musahiplik Semboller ve Kutsal 5.6.2.5. Gülbanklar Mekânlar 5.6.3. Hızır ve Muharrem Orucu 80 Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Taslak Öğretim Programı (4-8; 9-12) 1. 1. ÜNİTE Konu 1. Hak ve Özgürlük Kavramları 2. Haklar, Özgürlükler ve Din 1.ÜNİTE: HAKLAR VE ÖZGÜRLÜKLER 2.1. Yaşama ve Sağlık Hakkı Öğrenme Çıktıları/Kazanımlar Bu ünite sonunda öğrenciler; 6. kazanımda laiklik kavramı, anlam 1. Hak ve özgürlük kavramlarını genişliği ve sosyolojik boyutu ile ele tanımlar. alınacaktır. 2. Temel hak ve özgürlükler ile 2.2. Eğitim Hakkı din arasındaki ilişkiyi 2.3. Düşünce ve İfade yorumlar. Özgürlüğü Açıklamalar Beceriler ve Kavramlar Beceriler: Araştırma sorgulama becerisi Kültürel farkındalık becerisi 3. İslam dininin temel hak ve İletişim becerisi Mekân, zaman ve 2.4. İnanç Özgürlüğü özgürlüklere verdiği önemi kronolojiyi algılama 2.5. İbadet Hakkı kavrar. becerisi 2.6. Özel Yaşamın Gizliliği 2.7. Ekonomik Haklar 3. Hak ve Özgürlüklerin Kullanımı 4. Din ve Vicdan Özgürlüğü 5. Laiklik 4. Hak ve özgürlüklerin kullanım Sosyal beceriler sınırlarını açıklar. 5. Din ve vicdan özgürlüğünün Kavramlar: önemini kavrar. Hak, özgürlük, laiklik. 6. Laiklik kavramını ve kapsamını açıklar. 81 Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Taslak Öğretim Programı (4-8; 9-12) 12. Sınıf Konular 1. İslam Medeniyetinde Bilim ve Düşüncenin Gelişimi 2. İslam Medeniyetinde Öne Çıkan Bilim Kurumları 3. Müslümanların Bilim Alanında Yaptığı Öncü ve Özgün Çalışmalar 4. İslam Kültür ve Medeniyetinde Sanat Anlayışı Öğrenme Çıktıları/Kazanımlar Bu ünite sonunda öğrenciler; 1. 2. 3. 4. İslam medeniyetinde bilim ve düşüncenin gelişim sürecini açıklar. İslam medeniyetinde öne çıkan bilim kurumlarını tanır. Müslümanların bilim alanında yaptığı öncü ve özgün çalışmaları açıklar. İslam kültür ve medeniyetinin sanat anlayışını örneklerle açıklar. Açıklamalar Ünite konularının özelliğine göre ayet ve hadislerden ya da yazılı ve sözlü edebiyatımızdan (hikâye, şiir, beyit, söz, deyiş, nefes vb.) örnek okuma metinlerine yer verilecektir. 2. kazanımda kurumlar; cami, mescit, mektep, medrese, kütüphane, rasathane, şifahane ve üniversitelerle sınırlandırılacaktır. 4. kazanımda İslam medeniyetinde ön plana çıkan sanat dallarına kısaca yer verilecektir. Beceriler ve Kavramlar Beceriler: Araştırma sorgulama becerisi Değişim ve sürekliliği algılama becerisi Mekân, zaman ve kronolojiyi algılama Kavramlar: Kültür, medeniyet, sanat, ilim/bilim, âlim/bilgin. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Taslak Öğretim Programı (4-8; 9-12) 2.ÜNİTE: İSLAM, BİLİM VE SANAT 12. Sınıf 82 Konu 1. Tasavvufi Düşüncenin Oluşumu 2. Tasavvufi Düşüncede Allah-Varlık 3.ÜNİTE: İSLAM DÜŞÜNCESİNDE TASAVVUFİ YORUMLAR İlişkisi 3. Tasavvufi Düşüncenin Ahlaki Boyutu 4. Tasavvufi Düşüncenin Kaynakları 5. Kültürümüzde Etkin Olan Tasavvufi Yorumlar 5.1. Yesevîlik 5.2. Kadirîlik 5.3. Rifaîlik 5.4. Mevlevîlik 5.5. Nakşibendîlik 5.6. Alevîlik-Bektaşîlik 5.6.1. Dört Kapı Kırk Makam 5.6.2. Cem ve Cemevi 5.6.2.1. Razılık ve Kul Hakkının Öğrenme Çıktıları/Kazanımlar Bu ünite sonunda öğrenciler; 1. Tasavvufi düşüncenin oluşumunu ve bu düşüncenin dayandığı temel kaynakları açıklar. 2. İslam düşüncesinde tasavvufi yorumların ortaya çıkış sebeplerini açıklar. 3. Tasavvufi düşüncedeki Allah-varlık ilişkisini, Yaradan-yaratılan bağlamında yorumlar. 4. Tasavvufi düşüncedeki ahlaki boyutun önemini kavrar. 5. Kültürümüzde etkin olan bazı tasavvufi yorumları tanır. 6. Alevî-Bektaşî geleneğindeki temel kavram ve erkânları açıklar. Sorulması 5.6.2.2. On İki Hizmet 5.6.2.3. Semah 5.6.2.4. Musahiplik 5.6.2.5. Gülbanklar 5.6.3. Hızır ve Muharrem Orucu 83 Beceriler ve Kavramlar Açıklamalar Ünite genelinde, dinî yorumların çağlara ve ortama göre dinin anlaşılma biçimlerini ortaya koyan birer zenginlik olduğu ve bu nedenle farklı inanç ve dinî yorumlara saygı duyulması, birlikte yaşama kültürünün geliştirilmesi gerektiği vurgulanacak; anlatımda nesnel bir dil kullanılacaktır. 4. kazanımda edep ve insan-ı kâmil kavramlarının tasavvufi düşüncedeki yerine vurgu yapılacaktır. 5. kazanımda Mevlevîlikteki semâ ayininin görsel ve kültürel bir etkinlik olmadığı vurgulanacak; ayrıca Nakşibendîliğin on iki esasına kısaca değinilecektir. 6. kazanımda; Hacı Bektaş Velî’nin, Bektaşîliğin oluşumu ve Alevîliğin gelişimindeki rolüne değinilecektir. • Alevî-Bektaşî geleneğindeki ocak kültürüne yer verilecektir. • Alevî-Bektaşî geleneğinde önemli bir yer tutan “el ele, el hakka ikrarı”na da değinilecektir. • Cemevi, âyin-i cem erkânının yapıldığı, “yol, adap ve erkân yeri” olarak nitelendirilecek; Bektaşîlikte ise cemevi yerine “meydan evi” ifadesinin kullanıldığına değinilecektir. Ayrıca âyin-i cem ve cemevi ile ilgili görsellere yer verilecek; “âyin-i cem erkânı” düşkünlükten kaldırma, dardan indirme ve Abdal Musa cemleri ile sınırlandırılacaktır. • Musahipliğe Bektaşîlikte “ikrar ve nasip alma” anlamı da verildiğine; bu kavramın İslam tarihindeki muhacir-ensar kardeşliğine dayandırıldığına değinilecektir. • Hızır orucunun bazı Alevî ocaklarınca tutulduğuna vurgu yapılacaktır. • “Gülbank” konusunda “Lokma Duasına” da yer verilecektir. Beceriler: • Araştırma sorgulama • • • • • becerisi Dinî terim ve kavramları doğru ve yerinde kullanma becerisi Kültürel farkındalık becerisi İletişim becerisi Mekân, zaman ve kronolojiyi algılama becerisi Sosyal beceriler Kavramlar: Tasavvuf, edep, evliya, insan-ı kâmil, erkân, semâ, cem, musahiplik, gülbank. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Taslak Öğretim Programı (4-8; 9-12) 12. Sınıf Konular 1. Hinduizm 1.1. Hinduizm’in Tarihçesi 1.2. Hinduizm’de İnanç ve Ritüeller 1.3. Hinduizm’de Semboller ve Kutsal Mekânlar 2. Budizm 2.1. Budizm’in Tarihçesi 2.2. Budizm’de İnanç ve Ritüeller 2.3. Budizm’de Semboller ve Kutsal Mekânlar 3. Konfüçyanizm 3.1. Konfüçyanizm’in Tarihçesi 3.2. Konfüçyanizm’de İnanç ve Ritüeller 3.3. Konfüçyanizm’de Semboller ve Kutsal Mekânlar Öğrenme Çıktıları/Kazanımlar Bu ünite sonunda öğrenciler; Açıklamalar Beceriler ve Kavramlar Ünite genelinde anlatımda nesnel Beceriler: • Araştırma sorgulama becerisi • Dinî terim ve kavramları doğru ve yerinde kullanma becerisi • Kültürel farkındalık becerisi • İletişim becerisi • Mekân, zaman ve kronolojiyi algılama becerisi • Sosyal beceriler bir 1. Hinduizm’in tarihî sürecini açıklar. 2. Hinduizm’in inanç, ritüel, sembol ve kutsal mekânlarını tanır. 3. Budizm’in tarihî sürecini açıklar. 4. Budizm’in inanç, ritüel, sembol ve kutsal mekânlarını tanır. 5. Konfüçyanizm’in tarihî sürecini açıklar. 6. Konfüçyanizm’in inanç, ritüel, sembol ve kutsal mekânlarını tanır. dil girilmeden kullanılacak; ayrıntıya dinlerin doğuşu, gelişmesi, inanç esasları, ritüelleri, sembolleri ve kutsal mekânları tanıtılacaktır. Ayrıca dinlerin ortaya çıktığı ve yayıldığı coğrafi bölgeler harita üzerinde gösterilecektir. 2 ve 4. kazanımlarda karma, tenasüh, reenkarnasyon, yoga ve meditasyon gibi kavramlara kısaca değinilecektir. Kavramlar: Karma, tenasüh, reenkarnasyon, yoga, meditasyon. 84 Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Taslak Öğretim Programı (4-8; 9-12) 4.ÜNİTE: HİNT VE ÇİN DİNLERİ 12. Sınıf Konular 1. Musevi Hahambaşılığı 2. Ermeni Kilisesi 3. Süryani Kilisesi 5.ÜNİTE: TÜRKİYE’DEKİ BAZI DİNÎ GRUPLAR 4. Fener Rum Patrikhanesi 5. Türk Ortodoks Kilisesi 6. Yehova Şahitleri 7. Nusayrilik 8. Bahailik 9. Yezidilik Öğrenme Çıktıları/Kazanımlar Bu ünite sonunda öğrenciler; 1. Türkiye’deki azınlık dinî cemaatleri ve diğer dinî grupları genel özellikleriyle tanır. 2. Ermeni, Süryani, Türk Ortodoks kiliseleri ile Fener Rum Patrikhanesi’nin diğer Hristiyan kiliseler arasındaki yerini açıklar. 3. Fener Rum Patrikhanesinin ekumeniklik iddiasını yorumlar. Açıklamalar Ünite genelinde anlatımda nesnel bir dil kullanılacak; ayrıntıya girilmeden dinî grupların inanç esasları, ritüelleri, sembolleri ve kutsal mekânları tanıtılacaktır. Bu grupların Türkiye dışındaki faaliyetlerine değinilmeyecektir. Beceriler ve Kavramlar Beceriler: • • • • 1. kazanımda azınlık kavramı ve kapsamına değinilecektir. • Araştırma sorgulama becerisi Kültürel farkındalık becerisi İletişim becerisi Mekân, zaman ve kronolojiyi algılama becerisi Sosyal beceriler Kavramlar: Ekümeniklik, Ortodoks, azınlık. 85 Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Taslak Öğretim Programı (4-8; 9-12) 12. Sınıf