GEBELİK DÖNEMİNDE BESLENME

GEBELİK DÖNEMİNDE BESLENME
Gebelikte kalıtımsal faktörleri değiştiremezsiniz ancak yeterli ve dengeli beslenme ile sağlıklı bebekler
dünyaya getirebilirsiniz.
Gebelikte yetersiz ve dengesiz beslenme ile görülen sorunlar nelerdir?
Anne ve bebek ölümleri
Prematüre ve düşük doğum ağırlıklı bebek doğumları
Bebekte zihinsel ve fiziksel gelişim bozuklukları
Kansızlık (anemi)
Kemik dokusu bozuklukları (osteomalasia)
Gebelik zehirlenmesi (toksemi)
Ödem
Gebelik süresince ideal ağırlık kazanımı ne olmalı?
9 – 14kg (12,5 kg ± %15) olmalı (0rt. 1-1,5 kg/ay).
1. Trimester (ilk 3 ay)  1-4 kg
2. Trimester (2. 3 ay)  4-6 kg
3. Trimester (3. 3 ay)  5-7 kg
Ağırlık kazanımı ayda 900 gr’ın altına inerse prematüre bebek doğum riski artmakta.
İkiz gebelikte ağırlık kazanımı nasıl olmalı?
2500-3000 gram ikizlerin gebeliği süresince anne adayları 16-20 kg ağırlık kazanımı önerilmektedir.
Gebeliğin 4. ayından sonra annenin zayıflatılması sakıncalıdır.
Kazanılan bu ağırlık nereye gidiyor?
Gebelikte enerji gereksinmesi neden artar?
Kendi fizyolojik gereksinimlerini karşılamak
Vücudundaki depolarını dengede tutmak
Anne karnındaki bebeğin sağlıklı büyüme ve gelişmesini sağlamak
Gebelikte protein gereksinmesi neden artar?
Büyüme
Plesenta (eş) gelişimi
Annenin kan hacmi ve dolaşımı
Bebeğin yaşadığı sıvı ortamının oluşumu
Özellikle gebeliğin 6. ayından sonra anne karnındaki bebek daha hızlı büyür, annenin
gereksinmesinde de artış görülür.
Artan gereksinmeleri nasıl karşılayabilirim?
BESİN GRUPLARI
Süt – yoğurt
Peynir
Et – Tavuk – Balık
Yumurta – Kurubaklagil
Taze sebze – meyve
Ekmek
Pirinç, makarna, bulgur vb.
GEBELİK
3 su bardağı
2 dilim
3 porsiyon
1 porsiyon
5-7 porsiyon
4-6 dilim
Hiç veya 2-3 porsiyon
1 Porsiyon süt ve süt ürünü ölçüsü nedir?
1 PORSİYON
=
.
=
=
1 Su Bardağı Süt
1 Kase Yoğurt
2 Dilim Peynir
1 Porsiyon et ve benzeri ürün ölçüsü nedir?
1 PORSİYON
=
=
3 köfte kadar
et, tavuk, balık
=
1 çay bardağı
kurubaklagiller
=
1 avuç
yağlı tohumlar
2 adet
yumurta
1 Porsiyon taze sebze-meyve ölçüsü nedir?
1Günde en az 5 porsiyon (en az 400- 500gram) sebze ve meyve tüketilmelidir.
Günlük alınan taze sebze ve meyvenin en az iki porsiyonu yeşil yapraklı sebzeler veya portakal, limon
gibi turunçgiller veya domates olmalıdır.
1 Porsiyon ekmek ve yerine geçen ürün ölçüsü nedir?
1 PORSİYON
=
=
1 dilim ekmek
=
1 kase çorba
=
1 küçük kase
pilav ya da makarna
1 orta boy
patates
Gebelikle birlikte hangi vitamin-mineral gereksinimi artar?
KALSİYUM, D VİTAMİNİ, FOLİK ASİT, DEMİR, İYOT
Bebek vitamin ve mineral gereksiniminin tamamını anneden karşılar.
Gebelikte vitamin mineral gereksinmesi neden artar? Nasıl karşılayabilirim?
Kalsiyum; kemik ve dişlerin temel yapısını oluşturur. Anne gereksinimini
karşılayamazsa, bebek ihtiyacı olanı annenin depolarından karşılar. En önemli
kaynaklar; süt, yoğurt, peynir.
D vitamini; besinlerde bulunmaz. Sadece güneş ışınlarının doğrudan cilde
yansımasıyla ya da D vit. takviyesiyle sağlanır. Gebeliğin 12. Haftasından sonra
hekim
kontrolünde
D
vitamini
takviyesi
sağlanmalıdır.
Demir; bebeğin anne karnında büyüdüğü ortamın oluşması ve doku yapımının artması, bebeğin
beden ve zekâ gelişiminin sağlanması, sağlıklı büyüme ve gelişmesi için gereklidir. Demirden zengin
besinlerin tüketilmesiyle kansızlık (anemi) önlenebilir! En önemli kaynaklar; yumurta, et, kurubaklagil,
kuru meyveler, pekmez, tam tahıl ürünleri
Yiyecekteki demirin biyoyararlılığını (vücutta kullanımını) arttırmak adına tüm demir kaynağı
yiyecekler C vitamini kaynaklarıyla birlikte tüketilmelidir ( portakal suyu, limonata, mandalina,
domates, maydanoz, yeşilbiber, taze soğan vb.). Gebeliğin 12. Haftasından sonra hekim kontrolünde
demir takviyesi (Vi-Fer)sağlanmalı. Demir hapı portakal suyu, limonata gibi C vitamini kaynağı
içeceklerle birlikte alınmalı.
Folik asit; besinlerle alındığı takdirde çok kolay bir şekilde kayba uğrar, ısı-ışık ve darbeye karşı
hassastır. Besin saklama ve hazırlama gibi aşamalarda büyük kayıplara uğrar. Bu yüzden hekim
kontrolünde folik asit desteği yapılmalıdır. Gebelikten 6-8 hafta önce başlanır, gebeliğin ilk 12 haftası
boyunca devam edilir. Bebeğin beyin gelişimi ilk 3 ayda tamamlanır. Yeterli folik asit sayesinde
kansızlık ve bebeğin anormal beyin gelişiminin önüne geçilebilir. En önemli kaynaklar; kurubaklagiller,
yeşil yapraklı sebzeler, et ve et ürünleri
İyot; beyin gelişiminde çok önemlidir, yetersizliklerinde zekâ geriliği ve Spina Bifida ( ayrık veya açık
omurga) görülebilir. İyotlu tuz ile beyin gelişimindeki geriliğin önüne geçilebilir. Tuzdaki iyot ısı, ışık ve
nemden etkilendiği için yemekler piştikten sonra eklenmeli. En iyi kaynak; İyotlu Tuz
Gebelikte görülen bazı sağlık sorunlarıyla nasıl başa çıkabilirim?
BULANTI & KUSMA
Az az ve sık miktarda ara öğünler tüketilmeli,
Kuru ve enerji veren besinler tercih edilmeli,
Sıvılar yemekle değil yemek sonrasında tüketilmeli
Yemek kokularının yoğun olduğu ortamlardan sakınılmalı
Yavaş yemek yeme alışkanlığı edinilmeli
Kızartma ve yağlı besinlerden kaçınılmalı
KABIZLIK
Bol posalı besinler (sebze, meyve, tam tahıl ürünleri, kurubaklagiller vb.) tüketilmeli
Sıvı alımı arttırılmalı (8 – 10 bardak su)
Laksatifler yerine doğal besinler kullanılmalı (kuru erik, kuru kayısı vb.)
Düzenli fiziksel aktivite yaşam şekli haline getirilmeli.
MİDE YANMASI & EKŞİMESİ
Mide kapasitesi fazla zorlanmamalı, yemekler küçük porsiyonlara bölünmeli.
Çok yağlı ve soslu besinlerden sakınılmalı
Çay, kahve, kakao gibi kafeinli besinlerden sakınılmalı
24.haftadan itibaren şeker yükleme testi için doktorunuza başvurunuz.