polimiyalji romatika

www.romatizmam.com
POLİMİYALJİ ROMATİKA
Polimiyalji romatika nasıl bir
hastalıktır?
Polimiyalji romatika belirli kas gruplarında
ağrı ve tutukluk yapan bir çeşit romatizmal
hastalıktır. Çoğu iltihaplı romatizmal
hastalıkların aksine eklemleri değil kasları
tutar ve uygun tedaviyle de çok kısa sürede
iyileşir.
İnflamasyon varsa bu damarlar şiş ve
ağrılıdır, baş ağrısı gelişebilir, çift görme,
bulanık görme, karanlık noktalar gibi
görme bozuklukları eklenebilir. Görme
bozukluğu körlük ile sonuçlanabildiğinden
erken tanı önemlidir. Ayrıca dev hücreli
arterit gelişen hastalarda sersemlik hali,
işitme güçlükleri, çiğneme sırasında
çenede ağrı olması uyarıcı yakınmalar
arasındadır. Kesin tanısı biopsi ile konan
dev hücreli arterit varlığında tedavide
yüksek dozda kortizon gerekir. Hekim
takibi esasdır.
Kronik (uzun süreli) bir hastalıktır ancak
aynı zamanda kendi kendini sınırlayabilir.
Yani hastalığa tutulanlarda hastalığı
ortadan kaldırıcı kesin bir tedavi yokken,
zaman içinde bazen belirli bir nedene bağlı
olmaksızın kendiliğinden düzelebilir.
Birkaç ay ya da aksine uzun yıllar boyu
sürebilse de çoğu ortalama 2 yıl devam
eder.
Polimiyalji romatikalı hastaların çoğunda
dev hücreli arterit gelişimi
beklenmemektedir. Sadece polimiyaljisi
olan kişiler bulgularını yaşlanmaya
bağlayabilirler ancak bu doğru değildir.
Tanı konduğunda uygun tedavi ile
kolaylıkla rahatlama sağlanabildiğinden
hekime görünmeyi ihmal etmemelidirler.
Polimiyalji romatikanın nedeni nedir?
Nedeni bilinmemektedir. Bazı ailelerin iki
ya da daha fazla bireyinde olduğunu
gözleyerek kısmi bir genetik yatkınlık
düşünülse de kesin değildir. Enfeksiyona
bağlı bulaşıcı bir hastalık olmadığı da
kanıtlanmıştır.
Polimiyalji romatikalı
hastaların %1050'sinde "dev hücreli
arterit" adı verilen ve
vücutta bazı kan
damarlarını tutan
klinik bir durum da
gözlenebilir. Dev hücreli arteritte büyük
kan damarlarının duvarlarında inflamasyon
gelişir ve elastik lifler hasar görür.
İnflamasyon nedeniyle kan damarları
daralır ve bazı çapı küçük damarlar
tamamen tıkanabilir. Şiddetli vakalarda
damar tıkanıklığı sonucu körlük, beyin
felci ya da kalp krizi gelişebilir. Bu
nedenle polimiyalji romatikası olan
hastalar dev hücreli arterit bulguları
açısından dikkatli olmalı ve herhangi bir
işarette hekime başvurmalıdırlar. Dev
hücreli arteritin bir bulgusu başta şakak
bölgesindeki "temporal arter" adı verilen
damarlarda inflamasyon bulgularının (ağrı,
kızarıklık, şişlik, ısı artışı) olmasıdır.
Polimiyalji romatika kimlerde görülür?
Hastaların hemen hemen tümü 50 yaş
üzerindedir. Kadınlarda erkeklere oranla
daha sık görülür. Hastaların çoğu
geçmişinde tamamen sağlıklı olan aktif
kişilerdir.
Polimiyalji romatika bulguları nelerdir?
En önemli bulgular
boyun, omuzlar,
kolların üst kısmı, bel
ve kalçalardaki ağrı
ve tutukluktur.
Tutukluk özellikle
sabah belirgindir.
Çoğu hasta rahat
1
www.romatizmam.com
hastalığı varsa ağırlaşma, enfeksiyon
riskinde artma ve mide kanaması gibi çoğu
ciddi olabilen yan etkileri mevcuttur.
Herhangi birinin varlığında derhal
hekiminize başvurmanız gerekir. Kortizon
kullandıktan sonra dozunun yavaş yavaş
azaltılması hem hastalığın yeniden
alevlenmesini, hem de vücudun aniden
kortizonsuz kalmasını engellemek için
şarttır. Çünkü dışarıdan verilen kortizon,
vücudun kendi kortizonu yapmasına engel
olur ve vücut kendi kortizonunu yapmaya
başlamadan aniden kesilirse çok ciddi ve
hayatı tehdit eden durumlar ortaya
çıkabilir. Bu nedenle kendinizi iyi
hissetseniz bile kortizonu asla
kendiliğinizden azaltmamanız ya da
kesmemeniz gerekmektedir.
yattığını ancak sabah kalktığında sanki
bütün gece yorulmuş gibi tutuk olduğunu
tanımlar. Yataktan kalkma güçleşir. Uzun
süreli oturmalardan sonra da tutukluk
görülebilir. Ağrılar genellikle vücudun iki
tarafında simetriktir, künt bir ağrı
şeklindedir. Ağrı gece daha belirgindir.
Hastalarda ayrıca gece terlemesi, düşük
ateş, iştah azalması, halsizlik, yorgunluk ve
depresyon gibi bulgular da bulunabilir,
bunlar genellikle hafif şiddettedir. Eğer
dev hücreli arterit gelişmişse ona ait
bulgular da tabloya eklenebilir.
Polimiyalji romatika tanısı nasıl konur?
Hastaların yakınmaları pek çok başka
hastalığı taklit edebileceğinden tanı
konması zaman alabilir. Ağrının detaylı
sorgulanması, eşlik eden bulguların
bulunması, iyi bir fizik muayene ile tanı
konabilir. Aynı yakınmaları yapabilecek
diğer hastalıkların laboratuvar tetkikleri ile
ekarte edilmesi de tanıyı destekler.
Polimiyalji romatikada tanıda yardımcı
testlerden biri "eritrosit sedimentasyon
hızı"dır. Bu hastalarda yüksek çıkması
beklenir ve tanıyı doğrular. Yine de normal
çıkması hastalık yok anlamına gelmez.
Her polimiyalji romatikalı hastada kortizon
kullanımı gerekmeyebilir. Bazı hastalar
aspirin ya da benzeri steroid-olmayan
antiromatizmal ilaçlardan fayda görebilir.
Ağrı ve tutukluk olduğu dönemlerde
hastaların aşırı egzersiz ya da tam tersi,
mutlak istirahatten kaçınmaları gerekir.
Her ikisi de ağrı ve tutukluğu artıracaktır.
Ağrılı zamanlarda biraz istirahat
önerilebilir ancak uzun süreli
hareketsizlikten uzak durulmalıdır. İlaç
tedavisi etki etmeye başladığında aktivite
artırılabilir. Tedavi programında özel bir
egzersiz türü yoktur, kişinin normal günlük
aktiviteleri yeterlidir.
Genellikle polimiyaljili hastaların çoğu ilaç
tedavisiyle kendilerini iyi hissettiklerinden
küçük değişikliklerle günlük yaşam
aktivitelerini sorunsuz sürdürebilirler.
Ancak ataklar, dev hücreli arterit bulguları
ve ilaçların yan etkileri açısından dikkatli
olmalı ve düzenli hekim kontrolünü
bırakmamalıdırlar.1
Bazı durumlarda kas hastalıkları ile
karışabilir. Bu hastalarda kas biopsisinin
yapılması gerekebilir. Kas hastalıklarında
biopside kas lifleri hasarlı görünürken,
polimiyalji romatikada normaldir.
Polimiyalji romatika nasıl tedavi edilir?
Her ne kadar tanıda kullanılan yöntemler
çok özel olmasa da, tedaviye alınan hızlı
ve iyi yanıt tanının doğruluğunu
gösterecektir. Tedavide en etkili ilaç
kortizondur. Özellikle yüksek dozlarda 1-2
gün içinde hızlı bir iyileşme gözlenir.
Düzelme sağlandıktan sonra kortizon dozu
giderek yavaşça azaltılmalıdır. Hastaya
göre idame tedavisinin süresi değişebilir.
Kortizonun kullanımı mutlaka hekim
kontrolünde yapılmalıdır. Çünkü kilo alma,
yüzde yuvarlaklaşma, ciltte kolay
morarma, kemiklerde zayıflama,
depresyon, yüksek tansiyon, katarakt, şeker
1
2
Romatoloji Araştırma ve Eğitim Derneği