Jinekolojik kanser teşhisi kadınların cinselliğini nasıl

KADIN CİNSEL SAĞLIĞI
Güncel Makale Özeti
Jinekolojik kanser teşhisi kadınların cinselliğini nasıl
etkiliyor?
Cleary V, Hegarty J, McCarthy G.
Follow Cancer Nursing Practice, 2013; 12(1): 32-37
Kanserli kadınlar arasında kanser teşhis ve tedavisinde-
tanımlayan her metinin altı çizilerek vurgulanmış, kodlan-
ki gelişmeler ile paralel olarak hayatta kalma oranı gittik-
mış ve beş kategori, 13-alt-kategori olarak gruplandırıl-
çe artmaktadır. Gelişmiş kanser tedavilerinin faydalarına
mıştır (Tablo 1).
rağmen bu tedavilerin yıllarca kalıcı olabilen bozukluklara
Kadınların ortalama yaşı 47 olup, 6’sının tedavisi ta-
ve yan etkilere neden olması bireyi olumsuz yönde etki-
mamlanmış ve 6’sının mülakat yapıldığında cinsel olarak
lemektedir. Özellikle jinekolojik habis tümörler, anatomik
aktif olduğu görülmüştür. Bütün katılımcılar, cinselliği, cin-
olarak cinsellikle ilgili bölümlerini etkiledikleri için, teda-
sel birleşmeyi fiziksel anlamının çok daha fazlası olarak ta-
viden sonra, cinsel sağlığın bozulma riski çok yüksektir.
nımlamışlardır. Hastalığı atlattıktan sonra yaşam ve ölüm
Yapılan birçok çalışmada da jinekolojik kanserler ve teda-
kavramlarının yerine cinselliğin öneminin daha fazla orta-
viler sonrasında kadının cinselliğinin olumsuz olarak nasıl
ya çıktığını belirtmişlerdir. “Eğer birkaç yıl önce, bana sormuş
etkilendiği vurgulanmaktadır. Ayrıca cinsel sağlığın sürdü-
olsaydınız, size cinselliğin…seks olduğunu söylerdim…fakat..
rülmesine yönelik bilgilendirilme, endişelerin giderilmesi,
şimdi..cinsellikle ilgili -eskiden olduğu şekilde- düşünmüyorum.
partnerlerle iletişimin güçlendirilmesini kapsayan destek
Bana göre, bundan çok daha derin, daha çok iki kişi arasındaki
tedavilerin önemi üzerinde de durulmaktadır. Yine araştır-
bağ/yakınlık-…bu, güven ve arkadaşlığın –dostluğun geliştiril-
malar, jinekolojik kanser hastalarının, sağlık çalışanlarının
mesiyle ilgilidir”. Tedavinin yan etkilerinin beden imajlarını
zaman eksikliği, utanma ve bilgi eksikliği gibi nedenlerle
ve öz saygılarını olumsuz olarak etkilediğini ve özgüven-
cinsel bilgi ihtiyaçlarının genellikle karşılanmadığını veya
lerini azalttığını vurgulamışlardır. “..Her bakımdan güven ek-
tatmin edici düzeyde olmadığını göstermektedir. Bu ça-
sikliğim vardı… ve bir kadın olarak, kendimi hiç iyi hissetmiyor-
lışmada hastaların bakış açısıyla, jinekolojik kanserin cin-
dum. Eskiden giydiğim gibi kıyafetleri giyinemiyorum, çünkü iç
sellik üzerindeki etkisini belirlemek amaçlanmıştır. Bu ni-
çamaşırımda sürekli olarak hijyenik ped taşımam gerekiyor…
teliksel çalışma Jinekolojik kanser teşhisi konulmuş sekiz
Artık seksi külotlar giyinemiyorum.. büyükanne donları giy-
kadın (2’si serviks, 4’ü over, 2’si vulva kanseri) ile yarı
mek zorundayım”. Ayrıca Doğurganlığın kaybı da önemli
yapılandırılmış görüşme formu kullanılarak ses kaydı ya-
bir yer tutmaktadır. “Aman tanrım, kanser yumurtalıklarım-
pılarak (30-55 dak.) toplanmıştır. Veriler, açık içerik anali-
da, çocuk sahibi olamam……korkunç düşünceler”
zi kullanılarak, analiz edilmiştir. Cinsellik size göre nedir?
Yedi katılımcı teşhislerinden bu yana cinsel birliktelik-
Kanser teşhisi cinselliğinizi etkilemekte midir? Partneriniz
lerini kaldığı yerden devam ettirdiklerini ancak yarısından
ile ilişkiniz nasıl/nasıl etkilendi? Cinsellik ile ilgili bilgi aldı-
fazlası, cinsel istekte, sıklığında, lubrikasyonda, cinsel he-
nız mı/nereden? Gibi açık uçlu sorulara verilen yanıtların
yecanda azalma ve disparoni gibi köklü değişimler yaşa-
her kopyası dikkatle okunarak katılımcıların deneyimlerini
dıklarını bildirmişlerdir. “Ameliyat olduktan sonra uzun bir
Tablo 1.
Kategori
1.Cinsellik anlamı ve önemi
2.Cinsel benlik kavramı
3.Cinsel fonksiyon
4.Cinsel ilişkiler
5.Bilgi gereksinimi
Alt kategori
1.a.Cinsellik; cinsel birleşmeden daha fazlasıdır
1.b.Hayatta kalma kaygısı
cinselliği geri planda bırakıyor.
2.a.Vücut imajı
2.b.Öz saygı-kendine
saygı
2.c.Dişilik kimliği ve
cinsiyetin rolü
3.a.Cinsel yanıt döngüsündeki değişimler
3.b.Ağrı yaşamak
3.c.Cinsel ilişki sıklığının
azalması
4.a.Cinsel ilişkilerdeki
değişimler
4.b.Cinsel ilişki
4.c.iletişim
5.a.Sağlık çalışanlarının
bilgi desteği eksikliği
5.b.Tercih edilen bilgi
kaynağı, formatı ve
zamanlaması
284
KADIN CİNSEL SAĞLIĞI
Güncel Makale Özeti
süre, sanki beynimin cinsellikle ilgili bölümü işlevselliğini yitir-
tercih edeceklerini belirtmişlerdir. “Teşhis anında, başınız
miş gibiydi. Hayatımda cinselliğe hiç ihtiyacım yoktu ve haya-
dönüyor ve başka bir bilgi size, muhtemelen alınamayacak/
tımda onu hiç istemiyordum”. “Onun üzerime doğru geldiğini
algılanamayacak kadar fazla geliyor sanırım”. gördüğümde, …. Hayır, onu benden uzaklaştırın isteği gibi,
Sonuç olarak, cinsel sorunların çözümü için, açık ileti-
sadece bunun canımı yakacağını düşündüren mental bir baskı
şim bir gereksinimdir. Bu nedenle sağlık çalışanları, hasta-
yaşıyorum”.
ları ve partnerlerini, bu sorunu tartışmanın önemi hakkında
Katılımcılardan biri, evliliğindeki ayrılığı cinsel sorunları
eğitmelidirler ve hastalara gerekli bilginin sağlanması cin-
da kapsayan, tüm konulardaki çok yoğun olan iletişim ek-
sel rehabilitasyonda ilk adım olmalıdır. Genel cinsel sorun-
sikliğine dayandırmıştır. “Kanserle ve kocamın beni terk edişiy-
lar için yapılandırılmış cinsellik değerlendirmesi ve klinik
le başa çıkmak zorunda kaldım”. Bilgilendirme gereksinimi
uygulama kılavuzunun geliştirilmesi gibi diğer önlemlerin
başlıca kategori olarak ortaya çıkmıştır ve tüm katılımcılar,
alınması ve psikoseksüel rehberlik hizmetinin de yaygın-
jinekolojik kanser tedavisinin cinsellikleri üzerindeki po-
laştırılması/uygulanması gerekmektedir.
tansiyel etkiyle ilgili, hiçbir sağlık çalışanından herhangi
bir bilgi almadıklarını bildirmişlerdir ve bu ihmalden dolayı
Çeviri
hayal kırıklığı ve öfke duyduklarını ifade etmişlerdir. Teşhis
Doç. Dr. Dilek Aygin1, Hem. Gülşah Akman2
sırasında, cinsellik ani öncelik olarak görülmediği için te-
1
davi esnasında veya sonrasında sözlü ve yazılı bir bilgiyi
2
Sakarya Üniversitesi Sağlık Yüksekokulu
Sağlık Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Öğrencisi
285